TED2015
BJ Miller: What really matters at the end of life
Μ. Τ. Μίλλερ: Τι είναι πραγματικά σημαντικό στη ζωή
Filmed:
Readability: 3.9
10,470,704 views
Στο τέλος της ζωής μας, τι είναι αυτό που ευχόμαστε περισσότερο; Για πολλούς είναι απλά άνεση, σεβασμός, αγάπη. Ο Μ.Τ. Μίλλερ ασκεί πραϋντική ιατρική και έχει βαθιά πίστη στη δημιουργία ενός αξιοπρεπούς και γεμάτου χάρη, τέλους της ζωής για τους ασθενείς του. Βρείτε λίγο χρόνο να απολαύσετε αυτή τη συγκινητική ομιλία, η οποία θέτει μεγάλα ερωτήματα σχετικά με το πώς βλέπουμε το θάνατο και τιμάμε τη ζωή.
BJ Miller - Palliative care physician
Using empathy and a clear-eyed view of mortality, BJ Miller shines a light on healthcare’s most ignored facet: preparing for death. Full bio
Using empathy and a clear-eyed view of mortality, BJ Miller shines a light on healthcare’s most ignored facet: preparing for death. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Well, we all need a reason to wake up.
0
1999
3009
Όλοι χρειαζόμαστε έναν λόγο να ξυπνήσουμε.
00:18
For me, it just took 11,000 volts.
1
6898
2373
Για εμένα, ήταν απλώς 11.000 βολτ.
00:23
I know you're too polite to ask,
2
11068
1674
Ξέρω, είστε ευγενικοί για να ρωτήσετε
00:24
so I will tell you.
3
12766
1635
γι' αυτό απλά θα σας πω.
00:27
One night, sophomore year of college,
4
15354
2223
Ένα βράδυ, σαν δευτεροετής Πανεπιστημίου,
γυρνώντας απ' τη Γιορτή των Ευχαριστιών,
00:29
just back from Thanksgiving holiday,
5
17601
3698
κάποιοι φίλοι κι εγώ κάναμε πλάκα,
00:33
a few of my friends and I
were horsing around,
were horsing around,
6
21323
2652
και αποφασίσαμε να ανέβουμε
πάνω σε ένα σταθμευμένο τρένο.
πάνω σε ένα σταθμευμένο τρένο.
00:35
and we decided to climb atop
a parked commuter train.
a parked commuter train.
7
23999
3565
00:40
It was just sitting there,
with the wires that run overhead.
with the wires that run overhead.
8
28167
3114
Ήταν απλώς εκεί, με τα καλώδια
που περνούν από πάνω.
που περνούν από πάνω.
Για κάποιο λόγο μας φάνηκε καλή ιδέα τότε.
00:43
Somehow, that seemed
like a great idea at the time.
like a great idea at the time.
9
31305
3102
00:46
We'd certainly done stupider things.
10
34804
2482
Ούτως ή άλλως είχαμε κάνει
μεγαλύτερες ανοησίες.
μεγαλύτερες ανοησίες.
00:50
I scurried up the ladder on the back,
11
38270
3021
Ανέβηκα από την πίσω σκάλα,
και όταν σηκώθηκα όρθιος,
00:53
and when I stood up,
12
41315
1722
00:55
the electrical current entered my arm,
13
43061
3582
το ηλεκτρικό ρεύμα μπήκε από το χέρι μου,
έφτασε μέχρι τα πόδια μου,
βγήκε, κι αυτό ήταν.
βγήκε, κι αυτό ήταν.
00:58
blew down and out my feet,
and that was that.
and that was that.
14
46667
2540
01:03
Would you believe that watch still works?
15
51699
2589
Το πιστεύετε ότι το ρολόι δουλεύει ακόμα;
01:08
Takes a licking!
16
56216
1207
Δεν το σταματάει τίποτα!
01:09
(Laughter)
17
57447
1031
(Γέλιο)
Πλέον το φορά ο πατέρας μου
σαν ένδειξη αλληλεγγύης.
σαν ένδειξη αλληλεγγύης.
01:10
My father wears it now in solidarity.
18
58502
2309
01:15
That night began my formal relationship
with death -- my death --
with death -- my death --
19
63295
6023
Εκείνο το βράδυ άρχισε επίσημα η σχέση
μου με το θάνατο -τον δικό μου θάνατο-
μου με το θάνατο -τον δικό μου θάνατο-
τότε ξεκίνησε και ο μακρύς μου
δρόμος ως ασθενής.
δρόμος ως ασθενής.
01:21
and it also began
my long run as a patient.
my long run as a patient.
20
69342
3808
01:25
It's a good word.
21
73174
1154
Ωραία λέξη.
01:26
It means one who suffers.
22
74352
1727
Σημαίνει, αυτός που υποφέρει.
01:28
So I guess we're all patients.
23
76825
1441
Υποθέτω λοιπόν, είμαστε όλοι ασθενείς.
01:31
Now, the American health care system
24
79607
2366
Τώρα, το Αμερικάνικο σύστημα υγείας
01:33
has more than its fair share
of dysfunction --
of dysfunction --
25
81997
3121
έχει μεγάλο μερίδιο δυσλειτουργικότητας -
για να ισορροπήσει
με τη λαμπρότητα του φυσικά.
με τη λαμπρότητα του φυσικά.
01:37
to match its brilliance, to be sure.
26
85142
2060
01:39
I'm a physician now,
a hospice and palliative medicine doc,
a hospice and palliative medicine doc,
27
87750
4452
Είμαι γιατρός παθολόγος πλέον,
και ασκώ πραϋντική φροντίδα
και ασκώ πραϋντική φροντίδα
έτσι έχω δει την περίθαλψη
και από τις δύο πλευρές.
και από τις δύο πλευρές.
01:44
so I've seen care from both sides.
28
92226
2246
01:47
And believe me: almost everyone
who goes into healthcare
who goes into healthcare
29
95076
3899
Και πιστέψτε με. Σχεδόν όλοι
όσοι μπαίνουν στον τομέα της υγείας,
όσοι μπαίνουν στον τομέα της υγείας,
όντως έχουν τις καλύτερες προθέσεις.
Πραγματικά!
Πραγματικά!
01:50
really means well -- I mean, truly.
30
98999
3137
01:54
But we who work in it
are also unwitting agents
are also unwitting agents
31
102874
3933
Εμείς όμως που δουλεύουμε σε αυτό
είμαστε επίσης ανυποψίαστοι πράκτορες
είμαστε επίσης ανυποψίαστοι πράκτορες
ενός συστήματος που συχνά δεν αποδίδει.
01:58
for a system that too often
does not serve.
does not serve.
32
106831
4244
02:03
Why?
33
111999
1157
Γιατί;
02:05
Well, there's actually a pretty easy
answer to that question,
answer to that question,
34
113624
3381
Η απάντηση στην ερώτηση είναι πολύ απλή,
και εξηγεί πολλά,
02:09
and it explains a lot:
35
117029
2248
διότι το σύστημα υγείας σχεδιάστηκε
με κέντρο την ασθένεια κι όχι τον άνθρωπο.
με κέντρο την ασθένεια κι όχι τον άνθρωπο.
02:11
because healthcare was designed
with diseases, not people, at its center.
with diseases, not people, at its center.
36
119301
5958
02:18
Which is to say, of course,
it was badly designed.
it was badly designed.
37
126419
2906
Με άλλα λόγια, φυσικά,
σχεδιάστηκε λανθασμένα.
σχεδιάστηκε λανθασμένα.
02:22
And nowhere are the effects
of bad design more heartbreaking
of bad design more heartbreaking
38
130158
6052
Οι συνέπειες του κακού σχεδιασμού
είναι πιο σπαρακτικές
είναι πιο σπαρακτικές
και η πιθανότητα καλού σχεδιασμού
πιο συναρπαστική,
πιο συναρπαστική,
02:28
or the opportunity
for good design more compelling
for good design more compelling
39
136234
3335
ειδικότερα στο τέλος της ζωής,
02:31
than at the end of life,
40
139593
2141
εκεί που όλα είναι αποσταγμένα
και συγκεντρωμένα.
και συγκεντρωμένα.
02:33
where things are so distilled
and concentrated.
and concentrated.
41
141758
3356
02:38
There are no do-overs.
42
146234
1786
Δεν υπάρχουν επαναλήψεις.
02:42
My purpose today is
to reach out across disciplines
to reach out across disciplines
43
150073
4491
Ο σκοπός μου σήμερα είναι
να απευθυνθώ σε διάφορους κλάδους
να απευθυνθώ σε διάφορους κλάδους
και να συγκαλέσω σκέψη σχεδιασμού
σ' αυτή τη μεγάλη συζήτηση.
σ' αυτή τη μεγάλη συζήτηση.
02:46
and invite design thinking
into this big conversation.
into this big conversation.
44
154588
4367
02:51
That is, to bring intention and creativity
45
159495
5357
Εννοώ, να φέρουμε πρόθεση
και δημιουργικότητα
και δημιουργικότητα
στην εμπειρία του θανάτου.
02:56
to the experience of dying.
46
164876
2769
03:01
We have a monumental
opportunity in front of us,
opportunity in front of us,
47
169235
4033
Βρισκόμαστε μπροστά σε μία επική ευκαιρία,
μπροστά σε ένα
από τα ελάχιστα παγκόσμια θέματα
από τα ελάχιστα παγκόσμια θέματα
03:05
before one of the few universal issues
48
173292
4341
ως άτομα αλλά
και ως πολιτισμένες κοινωνίες,
και ως πολιτισμένες κοινωνίες,
03:09
as individuals as well as a civil society:
49
177657
3310
να ξανασκεφτούμε και
να επανασχεδιάσουμε το πώς πεθαίνουμε.
να επανασχεδιάσουμε το πώς πεθαίνουμε.
03:12
to rethink and redesign how it is we die.
50
180991
3916
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν απ' το τέλος.
03:19
So let's begin at the end.
51
187489
2590
Για τους περισσότερους
το τρομακτικότερο στον θάνατο
το τρομακτικότερο στον θάνατο
03:23
For most people, the scariest thing
about death isn't being dead,
about death isn't being dead,
52
191611
3935
δεν είναι το ότι θα είναι νεκροί,
είναι το όταν πεθαίνουν και υποφέρουν.
είναι το όταν πεθαίνουν και υποφέρουν.
03:27
it's dying, suffering.
53
195570
1819
03:29
It's a key distinction.
54
197809
1375
Είναι βασική αυτή η διαφορά.
03:32
To get underneath this,
it can be very helpful
it can be very helpful
55
200461
2168
Για να το δούμε πιο βαθιά,
θα βοηθήσει πολύ
θα βοηθήσει πολύ
03:34
to tease out suffering
which is necessary as it is,
which is necessary as it is,
56
202653
4354
να διαχωρίσουμε τον πόνο
που είναι αναπόφευκτος,
που είναι αναπόφευκτος,
03:39
from suffering we can change.
57
207031
2665
από τον πόνο που μπορούμε να αλλάξουμε.
03:42
The former is a natural,
essential part of life, part of the deal,
essential part of life, part of the deal,
58
210317
5236
Ο πρώτος είναι φυσικό και αναπόσπαστο
κομμάτι της ζωής, πάει «πακέτο»,
κομμάτι της ζωής, πάει «πακέτο»,
και αυτόν καλούμαστε να τον ανεχτούμε,
να προσαρμοστούμε, να αναπτυχθούμε.
να προσαρμοστούμε, να αναπτυχθούμε.
03:47
and to this we are called
to make space, adjust, grow.
to make space, adjust, grow.
59
215577
5114
03:55
It can be really good
to realize forces larger than ourselves.
to realize forces larger than ourselves.
60
223013
5346
Είναι πολύ καλό το να συνειδητοποιούμε
την ύπαρξη δυνάμεων μεγαλύτερων από εμάς.
την ύπαρξη δυνάμεων μεγαλύτερων από εμάς.
04:01
They bring proportionality,
61
229098
3124
Δημιουργούν μια αναλογικότητα,
σαν κοσμική αναπροσαρμογή μεγέθους.
04:04
like a cosmic right-sizing.
62
232246
2319
04:08
After my limbs were gone,
63
236779
2434
Αφού έχασα τα άκρα μου,
αυτή η έλλειψη, για παράδειγμα,
έγινε γεγονός, τετελεσμένο -
έγινε γεγονός, τετελεσμένο -
04:11
that loss, for example,
became fact, fixed --
became fact, fixed --
64
239237
4586
απαραίτητο κομμάτι της ζωής μου,
04:15
necessarily part of my life,
65
243847
3313
κι έμαθα ότι δεν μπορούσα πλέον
να απορρίψω αυτό το γεγονός,
να απορρίψω αυτό το γεγονός,
04:19
and I learned that I could no more
reject this fact than reject myself.
reject this fact than reject myself.
66
247184
6116
όπως δεν μπορούσα
να απορρίψω τον εαυτό μου.
να απορρίψω τον εαυτό μου.
04:27
It took me a while,
but I learned it eventually.
but I learned it eventually.
67
255173
2621
Μου πήρε αρκετό χρόνο,
αλλά εν τέλει το έμαθα.
αλλά εν τέλει το έμαθα.
04:30
Now, another great thing
about necessary suffering
about necessary suffering
68
258572
2444
Ένα άλλο εκπληκτικό χαρακτηριστικό
του αναγκαίου πόνου είναι ότι
του αναγκαίου πόνου είναι ότι
04:33
is that it is the very thing
69
261040
3508
είναι το ίδιο ακριβώς το γεγονός
που ενώνει τον φροντιστή με τον ασθενή -
που ενώνει τον φροντιστή με τον ασθενή -
04:36
that unites caregiver and care receiver --
70
264572
5403
τους ανθρώπους γενικά.
04:41
human beings.
71
269999
1253
04:45
This, we are finally realizing,
is where healing happens.
is where healing happens.
72
273089
3814
Επιτέλους καταλαβαίνουμε
ότι τότε αρχίζει η επούλωση.
ότι τότε αρχίζει η επούλωση.
04:49
Yes, compassion -- literally,
as we learned yesterday --
as we learned yesterday --
73
277673
3520
Ναι, η συμπόνια
-κυριολεκτικά, όπως μάθαμε χθες-
-κυριολεκτικά, όπως μάθαμε χθες-
το να πονάμε μαζί.
04:53
suffering together.
74
281217
1428
04:56
Now, on the systems side,
on the other hand,
on the other hand,
75
284672
3338
Τώρα, από την πλευρά του συστήματος,
μεγάλο κομμάτι του πόνου
είναι περιττό, πλαστό.
είναι περιττό, πλαστό.
05:00
so much of the suffering
is unnecessary, invented.
is unnecessary, invented.
76
288034
3858
05:04
It serves no good purpose.
77
292376
2274
Δεν εξυπηρετεί κανένα σκοπό.
Τα καλά νέα είναι ότι,
αφού αυτή η «μάρκα» πόνου είναι πλαστή,
αφού αυτή η «μάρκα» πόνου είναι πλαστή,
05:06
But the good news is,
since this brand of suffering is made up,
since this brand of suffering is made up,
78
294674
4301
τότε μπορούμε να την αλλάξουμε.
05:10
well, we can change it.
79
298999
1484
05:13
How we die is indeed
something we can affect.
something we can affect.
80
301681
2654
Το πώς πεθαίνουμε είναι κάτι
που μπορούμε να επηρεάσουμε.
που μπορούμε να επηρεάσουμε.
05:18
Making the system sensitive
to this fundamental distinction
to this fundamental distinction
81
306446
4053
Ευαισθητοποιώντας το σύστημα
ως προς αυτή τη θεμελιώδη διάκριση
ως προς αυτή τη θεμελιώδη διάκριση
μεταξύ απαραίτητου και περιττού πόνου,
05:22
between necessary
and unnecessary suffering
and unnecessary suffering
82
310523
3452
μας δίνει τα τρία πρώτα
σχεδιαστικά στοιχεία της ημέρας.
σχεδιαστικά στοιχεία της ημέρας.
05:25
gives us our first of three
design cues for the day.
design cues for the day.
83
313999
3690
05:30
After all, our role as caregivers,
as people who care,
as people who care,
84
318299
4529
Στο κάτω κάτω, ο ρόλος μας ως φροντιστές,
ως άνθρωποι που νοιάζονται,
ως άνθρωποι που νοιάζονται,
είναι να απαλύνουμε τον πόνο,
όχι να τον αυξήσουμε.
όχι να τον αυξήσουμε.
05:34
is to relieve suffering --
not add to the pile.
not add to the pile.
85
322852
4662
Πιστός στο δόγμα της πραϋντικής φροντίδας,
05:42
True to the tenets of palliative care,
86
330292
1871
05:44
I function as something
of a reflective advocate,
of a reflective advocate,
87
332187
3673
λειτουργώ κάπως σαν στοχαστικός συνήγορος,
05:47
as much as prescribing physician.
88
335884
2119
αλλά και ως θεράπων ιατρός.
05:51
Quick aside: palliative care -- a very
important field but poorly understood --
important field but poorly understood --
89
339177
6021
Σύντομη παρένθεση: η πραϋντική φροντίδα
-ένας πολύ σημαντικός
αλλά παρεξηγημένος κλάδος-
αλλά παρεξηγημένος κλάδος-
περιλαμβάνει αλλά δεν περιορίζεται
μόνο στη φροντίδα κατά το τέλος της ζωής.
μόνο στη φροντίδα κατά το τέλος της ζωής.
05:57
while it includes, it is not
limited to end of life care.
limited to end of life care.
90
345222
2954
06:00
It is not limited to hospice.
91
348200
1841
Δεν περιορίζεται στην ανακούφιση.
06:02
It's simply about comfort
and living well at any stage.
and living well at any stage.
92
350811
3457
Ο σκοπός είναι απλώς
άνεση και ευ ζην σε όλα τα στάδια.
άνεση και ευ ζην σε όλα τα στάδια.
06:06
So please know that you don't
have to be dying anytime soon
have to be dying anytime soon
93
354999
3039
Άρα λοιπόν δεν χρειάζεται
να πεθαίνετε σύντομα
να πεθαίνετε σύντομα
για να επωφεληθείτε
από την πραϋντική φροντίδα.
από την πραϋντική φροντίδα.
06:10
to benefit from palliative care.
94
358062
1687
06:13
Now, let me introduce you to Frank.
95
361450
2280
Τώρα, επιτρέψτε μου να σας συστήσω τον Φρανκ.
06:17
Sort of makes this point.
96
365768
1215
Ως απόδειξη του θέματος,
επιβλέπω με τον Φρανκ εδώ και χρόνια.
επιβλέπω με τον Φρανκ εδώ και χρόνια.
06:19
I've been seeing Frank now for years.
97
367007
2030
06:21
He's living with advancing prostate cancer
on top of long-standing HIV.
on top of long-standing HIV.
98
369061
4194
Ζει με καλπάζοντα καρκίνο του προστάτη
καθώς και μακροχρόνιο AIDS.
καθώς και μακροχρόνιο AIDS.
06:26
We work on his bone pain and his fatigue,
99
374197
1986
Φροντίζουμε τον πόνο στα κόκαλα
και την ατονία του,
και την ατονία του,
06:28
but most of the time we spend thinking
out loud together about his life --
out loud together about his life --
100
376207
4714
αλλά τον περισσότερο χρόνο
εξωτερικεύουμε σκέψεις για τη ζωή του -
εξωτερικεύουμε σκέψεις για τη ζωή του -
βασικά, για τις ζωές μας.
06:32
really, about our lives.
101
380945
1365
06:35
In this way, Frank grieves.
102
383071
1660
Με αυτόν τον τρόπο, ο Φρανκ θρηνεί.
06:37
In this way, he keeps up with
his losses as they roll in,
his losses as they roll in,
103
385207
3779
Με αυτόν τον τρόπο αποδέχεται
τις απώλειες καθώς έρχονται,
τις απώλειες καθώς έρχονται,
ώστε να είναι έτοιμος
να δεχθεί την επόμενη στιγμή.
να δεχθεί την επόμενη στιγμή.
06:41
so that he's ready to take in
the next moment.
the next moment.
104
389010
3149
06:45
Loss is one thing,
but regret, quite another.
but regret, quite another.
105
393524
4171
Η απώλεια είναι ένα πράγμα αλλά
η μετάνοια είναι τελείως διαφορετικό.
η μετάνοια είναι τελείως διαφορετικό.
06:51
Frank has always been an adventurer --
106
399243
1957
Ο Φρανκ ήταν πάντα περιπετειώδης
-μοιάζει σαν να βγήκε
από πίνακα του Νόρμαν Ρόκγουελ-
από πίνακα του Νόρμαν Ρόκγουελ-
06:53
he looks like something
out of a Norman Rockwell painting --
out of a Norman Rockwell painting --
107
401224
2841
και δεν του αρέσει η μετάνοια.
06:56
and no fan of regret.
108
404089
1564
06:58
So it wasn't surprising
when he came into clinic one day,
when he came into clinic one day,
109
406566
2681
Άρα δεν ήταν έκπληξη
όταν ήρθε μια μέρα στην κλινική,
όταν ήρθε μια μέρα στην κλινική,
λέγοντας ότι ήθελε να κάνει ράφτινγκ
στον ποταμό Κολοράντο.
στον ποταμό Κολοράντο.
07:01
saying he wanted to raft
down the Colorado River.
down the Colorado River.
110
409271
2736
Ήταν μια καλή ιδέα;
07:05
Was this a good idea?
111
413142
1675
07:07
With all the risks to his safety
and his health, some would say no.
and his health, some would say no.
112
415268
4204
Με όλα τα ρίσκα για την ασφάλεια και
την υγεία του, κάποιοι θα έλεγαν όχι.
την υγεία του, κάποιοι θα έλεγαν όχι.
Κάποιοι είπαν όχι, αλλά το έκανε,
όσο μπορούσε ακόμα να το κάνει.
όσο μπορούσε ακόμα να το κάνει.
07:11
Many did, but he went for it,
while he still could.
while he still could.
113
419496
3566
07:15
It was a glorious, marvelous trip:
114
423999
3611
Ήταν ένα ένδοξο, θαυμάσιο ταξίδι:
07:20
freezing water, blistering dry heat,
scorpions, snakes,
scorpions, snakes,
115
428928
5322
παγωμένα νερά, ανυπόφορη
ξηρή ζέστη, σκορπιοί, φίδια,
ξηρή ζέστη, σκορπιοί, φίδια,
βρυχηθμοί από άγρια ζώα να αντιλαλούν
στα βράχια του Γκραντ Κάνιον -
στα βράχια του Γκραντ Κάνιον -
07:26
wildlife howling off the flaming walls
of the Grand Canyon --
of the Grand Canyon --
116
434274
5431
07:31
all the glorious side of the world
beyond our control.
beyond our control.
117
439729
3544
η μεγαλειώδης πλευρά του κόσμου
πέρα απ' τον έλεγχο μας.
πέρα απ' τον έλεγχο μας.
Η απόφαση του Φρανκ,
αν και ίσως δραματική,
αν και ίσως δραματική,
07:36
Frank's decision, while maybe dramatic,
118
444492
1890
ήταν ακριβώς αυτή που πολλοί θα παίρναμε,
07:38
is exactly the kind
so many of us would make,
so many of us would make,
119
446406
2287
αν είχαμε τη στήριξη να ανακαλύψουμε
τι είναι καλύτερο για εμάς, μακροχρόνια.
τι είναι καλύτερο για εμάς, μακροχρόνια.
07:40
if we only had the support to figure out
what is best for ourselves over time.
what is best for ourselves over time.
120
448717
6197
07:49
So much of what we're talking about today
is a shift in perspective.
is a shift in perspective.
121
457291
3369
Πολλά από αυτά που λέμε σήμερα
αποτελούν μια αλλαγή προοπτικής.
αποτελούν μια αλλαγή προοπτικής.
Μετά το ατύχημα μου,
όταν επέστρεψα στο κολέγιο,
όταν επέστρεψα στο κολέγιο,
07:54
After my accident,
when I went back to college,
when I went back to college,
122
462723
2252
07:56
I changed my major to art history.
123
464999
2366
άλλαξα το πτυχίο μου σε Ιστορία Τέχνης.
08:00
Studying visual art, I figured
I'd learn something about how to see --
I'd learn something about how to see --
124
468095
4300
Μελετώντας εικαστικές τέχνες,
θεωρούσα ότι θα μάθαινα πώς να βλέπω -
θεωρούσα ότι θα μάθαινα πώς να βλέπω -
08:05
a really potent lesson
for a kid who couldn't change
for a kid who couldn't change
125
473705
3374
ένα όντως ισχυρό μάθημα για ένα παιδί
που δεν μπορούσε ν' αλλάξει
που δεν μπορούσε ν' αλλάξει
τόσα πολλά απ' όσα έβλεπε.
08:09
so much of what he was seeing.
126
477103
2041
08:12
Perspective, that kind of alchemy
we humans get to play with,
we humans get to play with,
127
480602
3738
Προοπτική, το είδος αλχημείας με το οποίο
οι άνθρωποι μπορούμε να παίξουμε,
οι άνθρωποι μπορούμε να παίξουμε,
μετατρέποντας την αγωνία σε ένα λουλούδι.
08:16
turning anguish into a flower.
128
484364
2510
08:21
Flash forward: now I work
at an amazing place in San Francisco
at an amazing place in San Francisco
129
489999
3792
Πάμε στο τώρα. Δουλεύω
σ' ένα απίστευτο μέρος στο Σαν Φρανσίσκο
σ' ένα απίστευτο μέρος στο Σαν Φρανσίσκο
08:25
called the Zen Hospice Project,
130
493815
2239
λέγεται Zen Hospice Project,
όπου έχουμε ένα μικρό τελετουργικό
που βοηθά στην αλλαγή προοπτικής.
που βοηθά στην αλλαγή προοπτικής.
08:28
where we have a little ritual
that helps with this shift in perspective.
that helps with this shift in perspective.
131
496078
3620
08:32
When one of our residents dies,
132
500405
3061
Όταν ένας ασθενής μας πεθαίνει,
ενώ το νεκροτομείο παίρνει
το σώμα έξω μέσω του κήπου,
το σώμα έξω μέσω του κήπου,
08:35
the mortuary men come, and as we're
wheeling the body out through the garden,
wheeling the body out through the garden,
133
503490
4470
08:39
heading for the gate, we pause.
134
507984
2030
κατευθυνόμενο προς την πύλη, σταματάμε.
Όποιος θέλει -
08:42
Anyone who wants --
135
510038
2185
φίλοι ασθενείς, οικογένεια,
νοσοκόμες, εθελοντές,
νοσοκόμες, εθελοντές,
08:44
fellow residents, family,
nurses, volunteers,
nurses, volunteers,
136
512247
2724
ακόμα και ο οδηγός της νεκροφόρας -
08:46
the hearse drivers too, now --
137
514995
2444
μοιράζεται μια ιστορία
ή ένα τραγούδι ή τη σιωπή,
ή ένα τραγούδι ή τη σιωπή,
08:49
shares a story or a song or silence,
138
517463
4427
ενώ ραίνουμε το σώμα με πέταλα λουλουδιών.
08:53
as we sprinkle the body
with flower petals.
with flower petals.
139
521914
2788
08:57
It takes a few minutes;
140
525282
2304
Παίρνει μόνο μερικά λεπτά,
είναι μια γλυκιά, απλή εικόνα αποχωρισμού
για να συνοδεύσουμε το πένθος με ζεστασιά,
για να συνοδεύσουμε το πένθος με ζεστασιά,
08:59
it's a sweet, simple parting image
to usher in grief with warmth,
to usher in grief with warmth,
141
527610
5365
αντί για αποστροφή.
09:04
rather than repugnance.
142
532999
1711
09:08
Contrast that with the typical experience
in the hospital setting,
in the hospital setting,
143
536060
5046
Σε αντίθεση με την κλασική εμπειρία
στο νοσοκομείο,
στο νοσοκομείο,
09:13
much like this -- floodlit room
lined with tubes and beeping machines
lined with tubes and beeping machines
144
541130
4864
που είναι κάπως έτσι - κατάφωτο δωμάτιο,
σωληνάκια και μηχανήματα υποστήριξης,
σωληνάκια και μηχανήματα υποστήριξης,
09:18
and blinking lights that don't stop
even when the patient's life has.
even when the patient's life has.
145
546018
4168
φωτάκια που συνεχίζουν να αναβοσβήνουν
ακόμα κι όταν ο ασθενής έχει σβήσει.
ακόμα κι όταν ο ασθενής έχει σβήσει.
09:23
Cleaning crew swoops in,
the body's whisked away,
the body's whisked away,
146
551419
3026
Το συνεργείο καθαρισμού μπαίνει,
το πτώμα απομακρύνεται,
το πτώμα απομακρύνεται,
09:26
and it all feels as though that person
had never really existed.
had never really existed.
147
554469
5028
και όλα είναι σαν αυτό το άτομο
να μην υπήρξε ποτέ.
να μην υπήρξε ποτέ.
09:33
Well-intended, of course,
in the name of sterility,
in the name of sterility,
148
561070
2623
Με καλή πρόθεση, φυσικά,
στο όνομα της υγιεινής,
στο όνομα της υγιεινής,
09:35
but hospitals tend to assault our senses,
149
563717
3496
αλλά τα νοσοκομεία συχνά
παραβιάζουν τις αισθήσεις μας,
παραβιάζουν τις αισθήσεις μας,
και το περισσότερο που ελπίζουμε
εκεί μέσα είναι ένα μούδιασμα -
εκεί μέσα είναι ένα μούδιασμα -
09:39
and the most we might hope for
within those walls is numbness --
within those walls is numbness --
150
567237
5504
αναισθητικό, κυριολεκτικά
το αντίθετο του αισθητικού.
το αντίθετο του αισθητικού.
09:44
anesthetic, literally
the opposite of aesthetic.
the opposite of aesthetic.
151
572765
4242
09:50
I revere hospitals for what they can do;
I am alive because of them.
I am alive because of them.
152
578499
4305
Σέβομαι τα νοσοκομεία για τη δουλειά τους.
Είμαι ζωντανός χάρη σ' αυτά.
Είμαι ζωντανός χάρη σ' αυτά.
09:56
But we ask too much of our hospitals.
153
584096
2117
Αλλά ζητάμε πάρα πολλά
απ' τα νοσοκομεία μας.
απ' τα νοσοκομεία μας.
09:59
They are places for acute trauma
and treatable illness.
and treatable illness.
154
587436
3593
Είναι μέρη για οξεία τραύματα
και ιάσιμες ασθένειες.
και ιάσιμες ασθένειες.
10:03
They are no place to live and die;
that's not what they were designed for.
that's not what they were designed for.
155
591053
4025
Δεν είναι μέρη για να ζήσεις και
να πεθάνεις. Δεν σχεδιάστηκαν γι' αυτό.
να πεθάνεις. Δεν σχεδιάστηκαν γι' αυτό.
10:10
Now mind you -- I am not
giving up on the notion
giving up on the notion
156
598078
2300
Προσέξτε - δεν παραιτούμαι από την ιδέα
ότι τα ιδρύματα μας
μπορούν να γίνουν πιο ανθρώπινα.
μπορούν να γίνουν πιο ανθρώπινα.
10:12
that our institutions
can become more humane.
can become more humane.
157
600402
3210
10:16
Beauty can be found anywhere.
158
604057
2381
Παντού μπορούμε να βρούμε ομορφιά.
10:21
I spent a few months in a burn unit
159
609092
2272
Πέρασα λίγους μήνες σε μονάδα εγκαυμάτων
στο νοσοκομείο St. Barnabas
στο Λίβινγκστον του Νιου Τζέρσι,
στο Λίβινγκστον του Νιου Τζέρσι,
10:23
at St. Barnabas Hospital
in Livingston, New Jersey,
in Livingston, New Jersey,
160
611388
2748
10:26
where I got really
great care at every turn,
great care at every turn,
161
614160
4157
όπου με φρόντιζαν υπέροχα κάθε στιγμή,
συμπεριλαμβανομένης και πραϋντικής
φροντίδας για τον πόνο.
φροντίδας για τον πόνο.
10:30
including good
palliative care for my pain.
palliative care for my pain.
162
618341
2197
10:33
And one night, it began to snow outside.
163
621415
2845
Ένα βράδυ, άρχισε να χιονίζει έξω.
10:37
I remember my nurses
complaining about driving through it.
complaining about driving through it.
164
625426
3915
Θυμάμαι τις νοσοκόμες να παραπονιούνται
για την οδήγηση στο χιόνι.
για την οδήγηση στο χιόνι.
10:42
And there was no window in my room,
165
630103
2184
Δεν υπήρχε παράθυρο στο δωμάτιο μου,
αλλά ήταν υπέροχο απλά και μόνο
να το φαντάζομαι να πέφτει και να στρώνει.
να το φαντάζομαι να πέφτει και να στρώνει.
10:44
but it was great to just imagine it
coming down all sticky.
coming down all sticky.
166
632311
3306
10:49
Next day, one of my nurses
smuggled in a snowball for me.
smuggled in a snowball for me.
167
637299
3934
Την επόμενη μέρα, μία απ τις νοσοκόμες
μου έφερε κρυφά μια χιονόμπαλα.
μου έφερε κρυφά μια χιονόμπαλα.
Την έφερε μέσα στη μονάδα.
10:53
She brought it in to the unit.
168
641257
1633
10:56
I cannot tell you the rapture I felt
holding that in my hand,
holding that in my hand,
169
644731
5408
Δεν μπορώ να σας περιγράψω
την έκσταση που ένιωσα κρατώντας την,
την έκσταση που ένιωσα κρατώντας την,
και το κρύο που έσταζε
πάνω στο δέρμα που έκαιγε.
πάνω στο δέρμα που έκαιγε.
11:02
and the coldness dripping
onto my burning skin;
onto my burning skin;
170
650163
3049
Όλο το θαύμα της κατάστασης,
11:05
the miracle of it all,
171
653236
2310
η μαγεία παρακολουθώντας το
να λιώνει και να γίνεται νερό.
να λιώνει και να γίνεται νερό.
11:07
the fascination as I watched it melt
and turn into water.
and turn into water.
172
655570
3759
11:15
In that moment,
173
663293
2131
Εκείνη τη στιγμή,
και μόνο το γεγονός ότι ήμουν μέρος
του σύμπαντος με ένοιαζε περισσότερο
του σύμπαντος με ένοιαζε περισσότερο
11:17
just being any part of this planet
in this universe mattered more to me
in this universe mattered more to me
174
665448
4488
απ το αν θα ζούσα ή θα πέθαινα.
11:21
than whether I lived or died.
175
669960
2099
Αυτή η μικρή χιονόμπαλα ήταν
η έμπνευση που τόσο χρειαζόμουν
η έμπνευση που τόσο χρειαζόμουν
11:24
That little snowball packed
all the inspiration I needed
all the inspiration I needed
176
672083
3123
11:27
to both try to live
and be OK if I did not.
and be OK if I did not.
177
675230
3205
για να προσπαθήσω να ζήσω
αλλά και για να είμαι ΟΚ αν δεν ζούσα.
αλλά και για να είμαι ΟΚ αν δεν ζούσα.
11:31
In a hospital, that's a stolen moment.
178
679176
2884
Στο νοσοκομείο,
αυτή είναι μια κλεμμένη στιγμή.
αυτή είναι μια κλεμμένη στιγμή.
11:36
In my work over the years,
I've known many people
I've known many people
179
684356
3389
Στη δουλειά μου, όλα αυτά τα χρόνια,
έχω γνωρίσει πολλούς ανθρώπους
έχω γνωρίσει πολλούς ανθρώπους
11:39
who were ready to go, ready to die.
180
687769
1827
που ήταν έτοιμοι να φύγουν, να πεθάνουν.
11:43
Not because they had found
some final peace or transcendence,
some final peace or transcendence,
181
691192
4783
Όχι επειδή είχαν βρει
εσωτερική ειρήνη ή υπέρβαση,
εσωτερική ειρήνη ή υπέρβαση,
αλλά επειδή σιχαινόντουσαν τόσο πολύ
το πώς είχαν γίνει οι ζωές τους -
το πώς είχαν γίνει οι ζωές τους -
11:47
but because they were so repulsed
by what their lives had become --
by what their lives had become --
182
695999
4309
11:54
in a word, cut off, or ugly.
183
702553
4549
με μια λέξη, απομονωμένες, ή άσχημες.
12:03
There are already record numbers of us
living with chronic and terminal illness,
living with chronic and terminal illness,
184
711394
6086
Ήδη υπάρχουν νούμερα ρεκόρ για εμάς
που ζούμε με χρόνια ή ανίατα νοσήματα,
που ζούμε με χρόνια ή ανίατα νοσήματα,
σε όλο και μεγαλύτερες ηλικίες.
12:09
and into ever older age.
185
717504
1452
12:11
And we are nowhere near ready
or prepared for this silver tsunami.
or prepared for this silver tsunami.
186
719947
4800
Και δεν είμαστε ποτέ προετοιμασμένοι
ή έτοιμοι γι' αυτό το ασημένιο τσουνάμι.
ή έτοιμοι γι' αυτό το ασημένιο τσουνάμι.
12:19
We need an infrastructure
dynamic enough to handle
dynamic enough to handle
187
727335
3261
Χρειαζόμαστε μια υποδομή
αρκετά δυναμική για να αντέξει
αρκετά δυναμική για να αντέξει
12:22
these seismic shifts in our population.
188
730620
4064
αυτές τις σεισμικές αλλαγές
στον πληθυσμό μας.
στον πληθυσμό μας.
12:27
Now is the time to create
something new, something vital.
something new, something vital.
189
735637
3020
Τώρα είναι η ώρα να δημιουργήσουμε
κάτι νέο, κάτι ζωτικό.
κάτι νέο, κάτι ζωτικό.
Ξέρω ότι μπορούμε, επειδή πρέπει.
12:30
I know we can because we have to.
190
738681
2360
Η εναλλακτική είναι απλά απαράδεκτη.
12:33
The alternative is just unacceptable.
191
741065
2022
12:35
And the key ingredients are known:
192
743651
1882
Και τα βασικά συστατικά είναι ήδη γνωστά.
12:37
policy, education and training,
193
745557
3674
πολιτική, εκπαίδευση και κατάρτιση,
συστήματα, εγκαταστάσεις.
12:41
systems, bricks and mortar.
194
749255
2062
12:44
We have tons of input
for designers of all stripes to work with.
for designers of all stripes to work with.
195
752642
3806
Έχουμε άπειρο υλικό για να δουλέψουν
σχεδιαστές όλων των ειδών.
σχεδιαστές όλων των ειδών.
12:49
We know, for example, from research
196
757123
1881
Ξέρουμε, για παράδειγμα, από έρευνες
ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα
για τους ανθρώπους κοντά στο θάνατο.
για τους ανθρώπους κοντά στο θάνατο.
12:51
what's most important to people
who are closer to death:
who are closer to death:
197
759028
3486
Η άνεση, το να νιώθεις ελαφρωμένος
και ότι δεν βαραίνεις αυτούς που αγαπάς.
και ότι δεν βαραίνεις αυτούς που αγαπάς.
12:54
comfort; feeling unburdened
and unburdening to those they love;
and unburdening to those they love;
198
762538
6965
Η υπαρξιακή ειρήνη, και ένα αίσθημα
κατάπληξης και πνευματικότητας.
κατάπληξης και πνευματικότητας.
13:01
existential peace; and a sense
of wonderment and spirituality.
of wonderment and spirituality.
199
769527
5242
13:08
Over Zen Hospice's nearly 30 years,
200
776896
3758
Στο Zen Hospice για σχεδόν 30 χρόνια,
μάθαμε πολλά από τους ενοίκους μας
μέσα από τις μικρολεπτομέρειες.
μέσα από τις μικρολεπτομέρειες.
13:12
we've learned much more
from our residents in subtle detail.
from our residents in subtle detail.
201
780678
3643
13:17
Little things aren't so little.
202
785662
2465
Τα μικρά πράγματα δεν είναι τόσο μικρά.
13:21
Take Janette.
203
789499
1174
Για παράδειγμα η Τζάνετ.
Μέρα με τη μέρα δυσκολεύεται περισσότερο
στην αναπνοή λόγω ΑΠΣ.
στην αναπνοή λόγω ΑΠΣ.
13:22
She finds it harder to breathe
one day to the next due to ALS.
one day to the next due to ALS.
204
790697
3487
Μαντέψτε..
13:26
Well, guess what?
205
794208
1150
13:28
She wants to start smoking again --
206
796121
3378
Θέλει να αρχίσει ξανά το κάπνισμα -
και μάλιστα με Γαλλικά τσιγάρα, παρακαλώ.
13:31
and French cigarettes, if you please.
207
799523
2928
13:36
Not out of some self-destructive bent,
208
804786
2223
Όχι από τάσεις αυτοκαταστροφής
αλλά για να νιώσει τα πνευμόνια της
να γεμίζουν όσο ακόμα τα έχει.
να γεμίζουν όσο ακόμα τα έχει.
13:39
but to feel her lungs filled
while she has them.
while she has them.
209
807033
3959
13:44
Priorities change.
210
812786
1197
Οι προτεραιότητες αλλάζουν.
13:47
Or Kate -- she just wants to know
211
815556
2471
Ή η Κέιτ - που απλά θέλει να ξέρει
ότι ο σκύλος της ο Όστιν
ότι ο σκύλος της ο Όστιν
13:50
her dog Austin is lying
at the foot of her bed,
at the foot of her bed,
212
818051
4035
είναι ξαπλωμένος
στα πόδια του κρεβατιού της,
στα πόδια του κρεβατιού της,
με την κρύα του μύτη
πάνω στο ξηρό της δέρμα,
πάνω στο ξηρό της δέρμα,
13:54
his cold muzzle against her dry skin,
213
822110
3717
αντί για τη χημειοθεραπεία
να τρέχει στις φλέβες της -
να τρέχει στις φλέβες της -
13:57
instead of more chemotherapy
coursing through her veins --
coursing through her veins --
214
825851
2723
14:00
she's done that.
215
828598
1181
το έχει κάνει αυτό.
14:02
Sensuous, aesthetic gratification,
where in a moment, in an instant,
where in a moment, in an instant,
216
830849
5016
Αισθησιακή, αισθητική ικανοποίηση,
όπου σε μια στιγμή
όπου σε μια στιγμή
επιβραβευόμαστε επειδή απλώς υπάρχουμε.
14:07
we are rewarded for just being.
217
835889
3352
14:15
So much of it comes down to
loving our time by way of the senses,
loving our time by way of the senses,
218
843373
4282
Οι περισσότεροι καταλήγουμε να αγαπάμε
τον χρόνο μας με βάση τις αισθήσεις,
τον χρόνο μας με βάση τις αισθήσεις,
με βάση το σώμα -
το ίδιο το πράγμα που ζει και πεθαίνει.
το ίδιο το πράγμα που ζει και πεθαίνει.
14:19
by way of the body -- the very thing
doing the living and the dying.
doing the living and the dying.
219
847679
5292
14:26
Probably the most poignant room
220
854258
1559
Πιθανόν το πιο καυστικό δωμάτιο
14:27
in the Zen Hospice guest house
is our kitchen,
is our kitchen,
221
855841
2253
στο Zen Hospice είναι η κουζίνα μας,
14:30
which is a little strange when you realize
222
858118
2037
πράγμα λίγο παράξενο αν σκεφτεί κανείς
14:32
that so many of our residents
can eat very little, if anything at all.
can eat very little, if anything at all.
223
860179
3813
ότι πολλοί απ' τους ενοίκους μας
μπορούν να φάνε πολύ λίγο έως και καθόλου.
μπορούν να φάνε πολύ λίγο έως και καθόλου.
14:36
But we realize we are providing
sustenance on several levels:
sustenance on several levels:
224
864016
5870
Αλλά συνειδητοποιούμε
ότι παρέχουμε «τροφή» σε διάφορα επίπεδα.
ότι παρέχουμε «τροφή» σε διάφορα επίπεδα.
με μυρωδιά, ένα συμβολικό επίπεδο.
14:41
smell, a symbolic plane.
225
869910
3066
14:46
Seriously, with all the heavy-duty stuff
happening under our roof,
happening under our roof,
226
874356
4917
Σοβαρά, με όλα τα βαριά πράγματα
που συμβαίνουν κάτω απ τη στέγη μας,
που συμβαίνουν κάτω απ τη στέγη μας,
μια απ' τις πιο δοκιμασμένες
και αληθινές παρεμβάσεις
και αληθινές παρεμβάσεις
14:51
one of the most tried and true
interventions we know of,
interventions we know of,
227
879297
3734
είναι το να ψήνεις κουλουράκια.
14:55
is to bake cookies.
228
883055
3493
15:10
As long as we have our senses --
229
898144
1604
Όσο έχουμε τις αισθήσεις μας
15:11
even just one --
230
899772
2012
-ακόμη και μόνο μία-
έχουμε τουλάχιστον
την πιθανότητα πρόσβασης
την πιθανότητα πρόσβασης
15:13
we have at least
the possibility of accessing
the possibility of accessing
231
901808
3409
σε ό,τι μας κάνει
να νιώθουμε άνθρωποι, συνδεδεμένοι.
να νιώθουμε άνθρωποι, συνδεδεμένοι.
15:17
what makes us feel human, connected.
232
905241
3168
15:22
Imagine the ripples of this notion
233
910999
2786
Φανταστείτε τις διακυμάνσεις
αυτής της σκέψης
αυτής της σκέψης
για τα εκατομμύρια ανθρώπων
που ζουν και πεθαίνουν με άνοια.
που ζουν και πεθαίνουν με άνοια.
15:25
for the millions of people
living and dying with dementia.
living and dying with dementia.
234
913809
2785
15:29
Primal sensorial delights that say
the things we don't have words for,
the things we don't have words for,
235
917554
4265
Πρωτογενείς αισθητηριακές απολαύσεις
που λένε αυτά
για τα οποία δεν υπάρχουν λέξεις,
για τα οποία δεν υπάρχουν λέξεις,
15:33
impulses that make us stay present --
236
921843
2874
ερεθίσματα που μας κάνουν
να μένουμε παρόντες,
να μένουμε παρόντες,
15:36
no need for a past or a future.
237
924741
2805
χωρίς καμία ανάγκη για παρελθόν ή μέλλον.
15:42
So, if teasing unnecessary suffering out
of the system was our first design cue,
of the system was our first design cue,
238
930280
6194
Άρα, αν το να βγάλουμε τον περιττό πόνο
από το σύστημα μας
από το σύστημα μας
ήταν το πρώτο σχεδιαστικό μας σημείο,
τότε η φροντίδα της αξιοπρέπειας
με βάση τις αισθήσεις, με βάση το σώμα
με βάση τις αισθήσεις, με βάση το σώμα
15:50
then tending to dignity
by way of the senses,
by way of the senses,
239
938559
2704
15:53
by way of the body --
the aesthetic realm --
the aesthetic realm --
240
941287
3792
-το βασίλειο του αισθητικού-
είναι το δεύτερο σχεδιαστικό σημείο.
είναι το δεύτερο σχεδιαστικό σημείο.
15:57
is design cue number two.
241
945103
1857
15:59
Now this gets us quickly to the third
and final bit for today;
and final bit for today;
242
947944
3806
Αυτό λοιπόν μας πάει στο τρίτο
και τελευταίο στοιχείο για σήμερα,
και τελευταίο στοιχείο για σήμερα,
δηλαδή την ανάγκη σηκώσουμε το βλέμμα μας,
και να βάλουμε στόχο την ευημερία,
και να βάλουμε στόχο την ευημερία,
16:03
namely, we need to lift our sights,
to set our sights on well-being,
to set our sights on well-being,
243
951774
6864
ώστε η ζωή, η υγεία και το σύστημα υγείας,
16:10
so that life and health and healthcare
244
958662
3313
να αλλάξουν προς το
να κάνουν τη ζωή πιο υπέροχη
να κάνουν τη ζωή πιο υπέροχη
16:13
can become about making life
more wonderful,
more wonderful,
245
961999
2385
αντί για λιγότερο απαίσια.
16:16
rather than just less horrible.
246
964408
2444
16:20
Beneficence.
247
968196
1156
Ευεργεσία.
16:22
Here, this gets right at the distinction
248
970999
2135
Εδώ λοιπόν φτάνουμε στη βασική διαφορά
16:25
between a disease-centered and a patient-
or human-centered model of care,
or human-centered model of care,
249
973158
5134
ανάμεσα στο ασθενειοκεντρικό
και το ανθρωποκεντρικό μοντέλο
και το ανθρωποκεντρικό μοντέλο
κι εδώ λοιπόν η φροντίδα
γίνεται δημιουργική, παραγωγική,
γίνεται δημιουργική, παραγωγική,
16:30
and here is where caring
becomes a creative, generative,
becomes a creative, generative,
250
978316
3461
ακόμα και παιχνιδιάρικη δράση.
16:33
even playful act.
251
981801
1842
16:36
"Play" may sound like a funny word here.
252
984657
2000
Το «παιχνίδι» μπορεί να ηχεί εδώ
σαν αστεία λέξη.
σαν αστεία λέξη.
16:39
But it is also one of our
highest forms of adaptation.
highest forms of adaptation.
253
987687
2904
Αλλά είναι μια από τις υψηλότερες
μορφές προσαρμογής.
μορφές προσαρμογής.
Σκεφθείτε κάθε υποχρεωτική προσπάθεια
που χρειάζεται για να είμαστε άνθρωποι.
που χρειάζεται για να είμαστε άνθρωποι.
16:42
Consider every major compulsory effort
it takes to be human.
it takes to be human.
254
990615
4659
Η ανάγκη για τροφή γέννησε τη μαγειρική.
16:47
The need for food has birthed cuisine.
255
995298
2503
Η ανάγκη για στέγη
ανέπτυξε την αρχιτεκτονική.
ανέπτυξε την αρχιτεκτονική.
16:49
The need for shelter
has given rise to architecture.
has given rise to architecture.
256
997825
2588
Η ανάγκη για κάλυψη, τη μόδα.
16:52
The need for cover, fashion.
257
1000437
2206
Κι επειδή μας πίεζε ο χρόνος,
εφηύραμε τη μουσική.
εφηύραμε τη μουσική.
16:54
And for being subjected to the clock,
258
1002667
2731
16:57
well, we invented music.
259
1005422
3527
17:03
So, since dying
is a necessary part of life,
is a necessary part of life,
260
1011766
3209
Άρα, αφού ο θάνατος
είναι απαραίτητο κομμάτι της ζωής,
είναι απαραίτητο κομμάτι της ζωής,
τι θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε
με βάση αυτό το γεγονός;
με βάση αυτό το γεγονός;
17:06
what might we create with this fact?
261
1014999
2631
17:12
By "play" I am in no way suggesting
we take a light approach to dying
we take a light approach to dying
262
1020054
3376
Με το «παιχνίδι» δεν εννοώ
να έχουμε μια χαλαρή προσέγγιση
να έχουμε μια χαλαρή προσέγγιση
17:15
or that we mandate
any particular way of dying.
any particular way of dying.
263
1023454
2639
ή ότι πρεσβεύουμε
ένα συγκεκριμένο τρόπο θανάτου.
ένα συγκεκριμένο τρόπο θανάτου.
Υπάρχουν τόνοι θρήνου
που δεν μετακινούνται,
που δεν μετακινούνται,
17:18
There are mountains of sorrow
that cannot move,
that cannot move,
264
1026117
2858
17:20
and one way or another,
we will all kneel there.
we will all kneel there.
265
1028999
3067
με τον ένα ή τον άλλο τρόπο,
όλοι θα γονατίσουμε.
όλοι θα γονατίσουμε.
17:24
Rather, I am asking that we make space --
266
1032999
3501
Αυτό που ζητάω είναι να κάνουμε χώρο
-σωματικό, ψυχικό χώρο,
-σωματικό, ψυχικό χώρο,
17:28
physical, psychic room, to allow life
to play itself all the way out --
to play itself all the way out --
267
1036524
5743
για να επιτρέψουμε στη ζωή
να παίξει το ρόλο της μέχρι το τέλος-
να παίξει το ρόλο της μέχρι το τέλος-
άρα αντί για να βγούμε απλά απ τη μέση,
17:34
so that rather than just
getting out of the way,
getting out of the way,
268
1042291
3357
17:37
aging and dying can become
a process of crescendo through to the end.
a process of crescendo through to the end.
269
1045672
4817
η γήρανση και ο θάνατος γίνονται μια
διαδικασία αποκορύφωσης έως και το τέλος.
διαδικασία αποκορύφωσης έως και το τέλος.
17:44
We can't solve for death.
270
1052931
3841
Δεν μπορούμε να βρούμε λύση
για τον θάνατο.
για τον θάνατο.
17:50
I know some of you are working on this.
271
1058283
2307
Ξέρω ότι κάποιοι το ψάχνουν.
(Γέλια)
17:52
(Laughter)
272
1060614
3675
17:57
Meanwhile, we can --
273
1065003
1812
Ταυτόχρονα, μπορούμε -
17:58
(Laughter)
274
1066839
2016
(Γέλια)
μπορούμε να τον σχεδιάσουμε.
18:00
We can design towards it.
275
1068879
2306
Κάποια κομμάτια μου πέθαναν νωρίς,
18:04
Parts of me died early on,
276
1072042
1375
18:05
and that's something we can all say
one way or another.
one way or another.
277
1073441
2764
και όλοι μπορούμε να το πούμε,
με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
18:08
I got to redesign my life
around this fact,
around this fact,
278
1076583
2641
Κατάφερα να ανασχεδιάσω
τη ζωή μου γύρω απ' αυτό,
τη ζωή μου γύρω απ' αυτό,
18:11
and I tell you it has been a liberation
279
1079248
3340
και μπορώ να σας πω ότι ήταν απελευθέρωση
η συνειδητοποίηση του
ότι μπορείς πάντα να σοκάρεσαι
ότι μπορείς πάντα να σοκάρεσαι
18:14
to realize you can always find
a shock of beauty or meaning
a shock of beauty or meaning
280
1082612
3155
από την ομορφιά ή το νόημα
του υπολοίπου της ζωής σου,
του υπολοίπου της ζωής σου,
18:17
in what life you have left,
281
1085791
2267
όπως η χιονόμπαλα
που διήρκεσε για μια τέλεια στιγμή,
που διήρκεσε για μια τέλεια στιγμή,
18:20
like that snowball lasting
for a perfect moment,
for a perfect moment,
282
1088082
2764
18:22
all the while melting away.
283
1090870
2298
παρόλο που έλιωνε.
18:26
If we love such moments ferociously,
284
1094700
6019
Αν λατρεύουμε διακαώς αυτές τις στιγμές,
τότε μπορούμε να μάθουμε να ζούμε καλά -
18:32
then maybe we can learn to live well --
285
1100743
2272
όχι παρά τον θάνατο,
18:35
not in spite of death,
286
1103039
2087
αλλά λόγω του θανάτου.
18:37
but because of it.
287
1105150
1586
18:42
Let death be what takes us,
288
1110520
2176
Ας αφήσουμε να μας πάρει ο θάνατος,
όχι η έλλειψη φαντασίας.
18:44
not lack of imagination.
289
1112720
2862
18:48
Thank you.
290
1116868
1152
Σας ευχαριστώ.
18:50
(Applause)
291
1118044
7920
(Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
BJ Miller - Palliative care physicianUsing empathy and a clear-eyed view of mortality, BJ Miller shines a light on healthcare’s most ignored facet: preparing for death.
Why you should listen
Palliative care specialist BJ Miller helps patients face their own deaths realistically, comfortably, and on their own terms. Miller is cultivating a model for palliative care organizations around the world, and emphasizing healthcare’s quixotic relationship to the inevitability of death. He is a hospice and palliative medicine physician and sees patients and families at the UCSF Helen Diller Family Comprehensive Cancer Center.
Miller’s passion for palliative care stems from personal experience -- a shock sustained while a Princeton undergraduate cost him three limbs and nearly killed him. But his experiences form the foundation of a hard-won empathy for patients who are running out of time.
BJ Miller | Speaker | TED.com