TEDGlobal 2011
Lucianne Walkowicz: Finding planets around other stars
Lucianne Walkowicz: Trovi planedojn ĉirkaŭ aliaj steloj
Filmed:
Readability: 3.8
1,240,810 views
Kiamaniere ni trovas planedojn - eĉ loĝeblajn planedojn - ĉirkaŭ aliaj steloj? Serĉante malfortan malheliĝon kiam planedo pasas antaŭ sia suno, la TED-ano Lucianne Walkowicz kaj la misio Keplero trovis proksimume 1200 potencialajn novajn planedsistemojn. Per novaj teknikoj, ili eĉ povas trovi kelkajn kun taŭgaj kondiĉoj por vivo.
Lucianne Walkowicz - Stellar astronomer
Lucianne Walkowicz works on NASA's Kepler mission, studying starspots and "the tempestuous tantrums of stellar flares." Full bio
Lucianne Walkowicz works on NASA's Kepler mission, studying starspots and "the tempestuous tantrums of stellar flares." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Planetary systems outside our own
0
0
2000
Planedaj sistemoj ekster la nia
00:17
are like distant cities whose lights we can see twinkling,
1
2000
3000
estas kiel foraj urboj, kies lumojn ni vidas trembrili,
00:20
but whose streets we can't walk.
2
5000
3000
sed kies stratojn ni ne povas surpromeni.
00:23
By studying those twinkling lights though,
3
8000
2000
Tamen studante tiujn flagretantajn lumojn
00:25
we can learn about how stars and planets interact
4
10000
3000
ni povas malkovri kiel steloj kaj planedoj interagas
00:28
to form their own ecosystem
5
13000
2000
por krei siajn ekosistemojn
00:30
and make habitats that are amenable to life.
6
15000
3000
kaj establi kondiĉojn favorajn por vivo.
00:33
In this image of the Tokyo skyline,
7
18000
2000
En ĉi tiu vidaĵo de Tokio
00:35
I've hidden data
8
20000
2000
mi kaŝis datumojn
00:37
from the newest planet-hunting space telescope on the block,
9
22000
2000
de la plej nova satelita teleskopo serĉanta planedojn,
00:39
the Kepler Mission.
10
24000
2000
nome, la Keplero misio.
00:41
Can you see it?
11
26000
2000
Ĉu vi povas vidi ĝin?
00:43
There we go.
12
28000
2000
Jen kie.
00:45
This is just a tiny part of the sky the Kepler stares at,
13
30000
3000
Tie estas nur eta ĉielero kiun Keplero inspektas,
00:48
where it searches for planets
14
33000
2000
kie ĝi serĉas planedojn,
00:50
by measuring the light from over 150,000 stars,
15
35000
3000
mezurante la lumon de pli ol 150000 steloj,
00:53
all at once, every half hour,
16
38000
2000
ĉiuj samtempe, ĉiun duonhoron,
00:55
and very precisely.
17
40000
2000
kaj ege precize.
00:57
And what we're looking for
18
42000
2000
Kion ni serĉas
00:59
is the tiny dimming of light
19
44000
2000
estas eteta febliĝo de la lumo
01:01
that is caused by a planet passing in front of one of these stars
20
46000
3000
kiun kaŭzas planedo antaŭpasanta unu el tiuj steloj
01:04
and blocking some of that starlight from getting to us.
21
49000
3000
tiel barante iom da stela lumo atingi nin.
01:07
In just over two years of operations,
22
52000
3000
Dum nur du jaroj da serĉado
01:10
we've found over 1,200
23
55000
2000
ni trovis pli ol 1200
01:12
potential new planetary systems around other stars.
24
57000
3000
eblajn novajn planedsistemojn ĉirkaŭ aliaj steloj.
01:15
To give you some perspective,
25
60000
2000
Por doni al vi komparon:
01:17
in the previous two decades of searching,
26
62000
3000
serĉante dum la lastaj 20 jaroj
01:20
we had only known about 400
27
65000
2000
ni estis trovintaj nur ĉ. 400,
01:22
prior to Kepler.
28
67000
2000
antaŭ la Keplera misio.
01:24
When we see these little dips in the light,
29
69000
2000
Kiam ni malkovras ĉi tiujn etajn febliĝojn de la lumo,
01:26
we can determine a number of things.
30
71000
2000
ni povas ekkoni multajn detalojn.
01:28
For one thing, we can determine that there's a planet there,
31
73000
2000
Ne nur ni povas certiĝi ke tie troviĝas planedo,
01:30
but also how big that planet is
32
75000
3000
sed ankaŭ kiom ĝi grandas
01:33
and how far it is away from its parent star.
33
78000
3000
kaj kiom ĝi distancas de sia suno.
01:36
That distance is really important
34
81000
2000
Tiu distanco tre gravas
01:38
because it tells us
35
83000
2000
ĉar ĝi sciigas al ni
01:40
how much light the planet receives overall.
36
85000
2000
kiom da lumo entute la planedo ricevas.
01:42
And that distance and knowing that amount of light is important
37
87000
3000
Tiu distanco kaj tiu lumkvanto gravas,
01:45
because it's a little like you or I sitting around a campfire:
38
90000
3000
ĉar estas iom kiel vi aŭ mi sidante ĉirkaŭ tendarfajro:
01:48
You want to be close enough to the campfire so that you're warm,
39
93000
2000
oni deziras esti proksima al la fajro por varmiĝi,
01:50
but not so close
40
95000
2000
sed ne tiom proksima
01:52
that you're too toasty and you get burned.
41
97000
2000
ke oni rostiĝas aŭ brulas.
01:54
However, there's more to know about your parent star
42
99000
3000
Tamen, eblas malkovri pliajn aferojn pri la loka suno
01:57
than just how much light you receive overall.
43
102000
2000
ol nur la kvanto da lumo entute ricevata.
01:59
And I'll tell you why.
44
104000
2000
Mi montros kial.
02:01
This is our star. This is our Sun.
45
106000
3000
Jen nia stelo. Tiu estas nia Suno.
02:04
It's shown here in visible light.
46
109000
2000
Montrita ĉi tie laŭ videbla lumo.
02:06
That's the light that you can see with your own human eyes.
47
111000
2000
Temas pri la lumo videbla per homaj okuloj.
02:08
You'll notice that it looks pretty much
48
113000
2000
Rimarku ke ĝi tute similas
02:10
like the iconic yellow ball --
49
115000
2000
al la fama flava pilko,
02:12
that Sun that we all draw when we're children.
50
117000
2000
tiun Sunon, kiun ni ĉiuj desegnis infanaĝe.
02:14
But you'll notice something else,
51
119000
2000
Sed rimarkindas io aldona,
02:16
and that's that the face of the Sun
52
121000
2000
rimarku ke la vizaĝo de la Suno
02:18
has freckles.
53
123000
2000
havas makulojn.
02:20
These freckles are called sunspots,
54
125000
2000
Tiujn makulojn oni nomas sunmakuloj
02:22
and they are just one of the manifestations
55
127000
2000
kaj ili estas nur unu el la manifestaĵoj
02:24
of the Sun's magnetic field.
56
129000
2000
de la magneta kampo de la Suno.
02:26
They also cause the light from the star to vary.
57
131000
3000
Ankaŭ ili kaŭzas variadon de la stela lumo.
02:29
And we can measure this
58
134000
2000
Kaj ni povas mezuri tion
02:31
very, very precisely with Kepler and trace their effects.
59
136000
3000
ege precize per Keplero kaj rekoni iliajn efikojn.
02:34
However, these are just the tip of the iceberg.
60
139000
3000
Tamen tiuj estas nur la pinto de glacimonto.
02:37
If we had UV eyes or X-ray eyes,
61
142000
3000
Se niaj okuloj povus vidi UV aŭ X radiojn,
02:40
we would really see
62
145000
2000
ni vere vidus
02:42
the dynamic and dramatic effects
63
147000
2000
dinamikajn kaj dramajn efikojn
02:44
of our Sun's magnetic activity --
64
149000
2000
de la magneta aktivo de nia Suno,
02:46
the kind of thing that happens on other stars as well.
65
151000
3000
aferoj kiuj okazas simile ĉe aliaj steloj.
02:49
Just think, even when it's cloudy outside,
66
154000
2000
Pripensu, eĉ kiam ekstere estas nube,
02:51
these kind of events are happening
67
156000
2000
ĉi tiuj eventoj okazadas
02:53
in the sky above you all the time.
68
158000
3000
en la ĉielo super vi tuttempe.
02:57
So when we want to learn whether a planet is habitable,
69
162000
3000
Tial, kiam ni volas kompreni ĉu planedo estas loĝebla,
03:00
whether it might be amenable to life,
70
165000
2000
ĉu ĝi povus gastigi vivon,
03:02
we want to know not only how much total light it receives
71
167000
2000
ni volas scii ne nur kiom da lumo ĝi ricevas
03:04
and how warm it is,
72
169000
2000
kaj kiom varma ĝi estas,
03:06
but we want to know about its space weather --
73
171000
3000
sed ankaŭ pri ĝia kosma vetero,
03:09
this high-energy radiation,
74
174000
2000
pri ĝia altenergia enradiiĝo,
03:11
the UV and the X-rays
75
176000
2000
la UV kaj X radioj
03:13
that are created by its star
76
178000
2000
kaŭzitaj de ĝia stelo
03:15
and that bathe it in this bath of high-energy radiation.
77
180000
3000
kiuj radie banas ĝin.
03:18
And so, we can't really look
78
183000
2000
Do, ni ne vere povas vidi
03:20
at planets around other stars
79
185000
2000
planedojn ĉirkaŭ aliaj steloj
03:22
in the same kind of detail
80
187000
2000
samdetale kiel ni observas
03:24
that we can look at planets in our own solar system.
81
189000
3000
aliajn planedojn en nia propra sunsistemo.
03:27
I'm showing here Venus, Earth and Mars --
82
192000
2000
Jen Venuso, Tero kaj Marso,
03:29
three planets in our own solar system that are roughly the same size,
83
194000
3000
tri planedoj de nia sunsistemo pli-malpli samgrandaj,
03:32
but only one of which
84
197000
2000
sed nur unu el ili
03:34
is really a good place to live.
85
199000
2000
vere taŭgas por agrable vivi.
03:36
But what we can do in the meantime
86
201000
2000
Sed dume, kion ni povas fari,
03:38
is measure the light from our stars
87
203000
3000
estas mezuri la lumon eliĝantan el la steloj
03:41
and learn about this relationship
88
206000
2000
kaj kompreni la rilaton
03:43
between the planets and their parent stars
89
208000
2000
inter la planedoj kaj iliaj ĉirkaŭirataj steloj
03:45
to suss out clues
90
210000
2000
por eltiri la indikojn
03:47
about which planets might be good places
91
212000
2000
pri planedoj kiuj povus esti bonaj lokoj
03:49
to look for life in the universe.
92
214000
2000
por malkovri vivon en la universo.
03:51
Kepler won't find a planet
93
216000
2000
Keplero ne trovos planedon
03:53
around every single star it looks at.
94
218000
2000
ĉirkaŭ ĉiuj steloj kiujn ĝi inspektas.
03:55
But really, every measurement it makes
95
220000
2000
Sed vere ĉiu mezuro, kiun ĝi faras,
03:57
is precious,
96
222000
2000
estas altvalora,
03:59
because it's teaching us about the relationship
97
224000
2000
ĉar ĝi instruas nin
04:01
between stars and planets,
98
226000
2000
pri la rilato inter steloj kaj planedoj,
04:03
and how it's really the starlight
99
228000
2000
kaj pri tio, ke estas la sunlumo
04:05
that sets the stage
100
230000
2000
kiu ĉefe ebligas
04:07
for the formation of life in the universe.
101
232000
2000
la estiĝon de vivo en la universo.
04:09
While it's Kepler the telescope, the instrument that stares,
102
234000
3000
Kepler estas la teleskopo, la ilo kiu observadas,
04:12
it's we, life, who are searching.
103
237000
3000
sed estas ni, vivaĵoj, kiuj estas la serĉantoj.
04:15
Thank you.
104
240000
2000
Dankon.
04:17
(Applause)
105
242000
2000
(Oni aplaŭdas)
ABOUT THE SPEAKER
Lucianne Walkowicz - Stellar astronomerLucianne Walkowicz works on NASA's Kepler mission, studying starspots and "the tempestuous tantrums of stellar flares."
Why you should listen
Lucianne Walkowicz is an Astronomer at the Adler Planetarium in Chicago. She studies stellar magnetic activity and how stars influence a planet's suitability as a host for alien life. She is also an artist and works in a variety of media, from oil paint to sound. She got her taste for astronomy as an undergrad at Johns Hopkins, testing detectors for the Hubble Space Telescope’s new camera (installed in 2002). She also learned to love the dark stellar denizens of our galaxy, the red dwarfs, which became the topic of her PhD dissertation at University of Washington. Nowadays, she works on NASA’s Kepler mission, studying starspots and the tempestuous tantrums of stellar flares to understand stellar magnetic fields. She is particularly interested in how the high energy radiation from stars influences the habitability of planets around alien suns. Lucianne is also a leader in the Large Synoptic Survey Telescope, a new project that will scan the sky every night for 10 years to create a huge cosmic movie of our Universe.
Lucianne Walkowicz | Speaker | TED.com