TEDGlobal 2011
Lucianne Walkowicz: Finding planets around other stars
ლუსიანა ვალკოვიცი - პლანეტების აღმოჩენა სხვა ვარსკვლავების ირგვლივ.
Filmed:
Readability: 3.8
1,240,810 views
როგორ აღმოვაჩენთ პლანეტებს -- თუნდაც სიცოცხლისთვის ხელსაყრელ პლანეტებს -- სხვა ვარსკვლავების ირგვლივ? პაწაწინა დაბნელებების ძებნით, როდესაც პლანეტა გაივლის თავისი მზის წინ TED Fellow ლუსიანა ვალკოვიცმა და კეპლერის მისიამ აღმოაჩინა 1,200 პოტენციური პლანეტური სისტემა, ახალი ტექნიკის დახმარებით მათ შეიძლება აღმოაჩინონ სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი პირობების მქონე პლანეტებიც.
Lucianne Walkowicz - Stellar astronomer
Lucianne Walkowicz works on NASA's Kepler mission, studying starspots and "the tempestuous tantrums of stellar flares." Full bio
Lucianne Walkowicz works on NASA's Kepler mission, studying starspots and "the tempestuous tantrums of stellar flares." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Planetary systems outside our own
0
0
2000
პლანეტური სისტემები, ჩვენი სისტემის გარეთ
00:17
are like distant cities whose lights we can see twinkling,
1
2000
3000
გამოიყურებიან როგორც შორეული ქალაქები, რომელთა მოციმციმე სინათლეები შეგვიძლია დავინახოთ
00:20
but whose streets we can't walk.
2
5000
3000
მაგრამ მათ ქუჩებში ვერ გავივლით
00:23
By studying those twinkling lights though,
3
8000
2000
თუმცა მათი მოციმციმე სინათლეების შესწავლით
00:25
we can learn about how stars and planets interact
4
10000
3000
ჩვენ შეგვიძლია გავიგოთ, როგორ ურთიერთქმედებენ პლანეტები და ვარსკვლავები
00:28
to form their own ecosystem
5
13000
2000
რათა ჩამოაყალიბონ თავიანთი ეკოსისტემა
00:30
and make habitats that are amenable to life.
6
15000
3000
და სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი გარემო
00:33
In this image of the Tokyo skyline,
7
18000
2000
ტოკიოს ჰორიზონტის ამ სურათზე,
00:35
I've hidden data
8
20000
2000
მე გადავმალე უახლესი
00:37
from the newest planet-hunting space telescope on the block,
9
22000
2000
პლანეტებზე მონადირე კოსმოსური ტელესკოპის მონაცემები
00:39
the Kepler Mission.
10
24000
2000
ამ ტელესკოპს კეპლერის მისია ჰქვია
00:41
Can you see it?
11
26000
2000
ხედავთ?
00:43
There we go.
12
28000
2000
აგერაა
00:45
This is just a tiny part of the sky the Kepler stares at,
13
30000
3000
ეს არის პაწაწინა ნაწილი ცისა რომელსაც კეპლერი უყურებს.
00:48
where it searches for planets
14
33000
2000
სადაც ის ეძებს პლანეტებს
00:50
by measuring the light from over 150,000 stars,
15
35000
3000
და ზომავს150 000 ვარსკვლავის სინათლეს
00:53
all at once, every half hour,
16
38000
2000
ერთად, ყოველ ნახევარ საათში
00:55
and very precisely.
17
40000
2000
და ძალიან ზუსტად
00:57
And what we're looking for
18
42000
2000
რასაც ჩვენ ვეძებთ
00:59
is the tiny dimming of light
19
44000
2000
ეს არის სინათლის პაწაწინა დაბნელება
01:01
that is caused by a planet passing in front of one of these stars
20
46000
3000
გამოწვეული პლანეტის გავლით ვარსკვლავის წინ
01:04
and blocking some of that starlight from getting to us.
21
49000
3000
რომელიც ბლოკავს ჩვენამდე მოსაღწევ ვარსკვლავურ სინათლეს.
01:07
In just over two years of operations,
22
52000
3000
ორი წლის განმავლობაში
01:10
we've found over 1,200
23
55000
2000
ჩვენ აღმოვაჩინეთ 1200
01:12
potential new planetary systems around other stars.
24
57000
3000
პოტენციური ახალი პლანეტური სისტემა, სხვა ვარკვლავების გარშემო.
01:15
To give you some perspective,
25
60000
2000
პერსპექტივაში რომ წარმოიდგინოთ,
01:17
in the previous two decades of searching,
26
62000
3000
წინა ორი ათწლეულის ძებნიდან გამომდინარე
01:20
we had only known about 400
27
65000
2000
ჩვენთვის ცნობილი იყო მხოლოდ 400.
01:22
prior to Kepler.
28
67000
2000
ეს კეპლერეამდე.
01:24
When we see these little dips in the light,
29
69000
2000
როდესაც ჩვენ ვხედავთ ამ პატარა სინათლის დაბნელებებს
01:26
we can determine a number of things.
30
71000
2000
ჩვენ შეგვიძლია განვსაზღვროთ რამდენიმე რამ
01:28
For one thing, we can determine that there's a planet there,
31
73000
2000
ერთი ის რომ აქ არის პლანეტა
01:30
but also how big that planet is
32
75000
3000
ასევე თუ რამდენად დიდია ის
01:33
and how far it is away from its parent star.
33
78000
3000
და რამდენად შორსაა თავისი მშობელი ვარსკვლავისგან.
01:36
That distance is really important
34
81000
2000
ეს მანძილი მართლაც მნიშვნელოვანია
01:38
because it tells us
35
83000
2000
რადგან ის გვეუბნება
01:40
how much light the planet receives overall.
36
85000
2000
საშუალოდ რამდენ სინათლეს ღებულობს
01:42
And that distance and knowing that amount of light is important
37
87000
3000
მანძილის და სინათლის რაოდენობის ცოდნა მნიშვნელოვანია.
01:45
because it's a little like you or I sitting around a campfire:
38
90000
3000
ეს ცოტათი წააგავს, თქვენ ან მე რომ ვისხდეთ კოცონთან
01:48
You want to be close enough to the campfire so that you're warm,
39
93000
2000
თქვენ უნდა იყოთ კოცონთან საკმარისად ახლოს რომ გათბეთ,
01:50
but not so close
40
95000
2000
მაგრამ არა ძალიან ახლოს
01:52
that you're too toasty and you get burned.
41
97000
2000
რომ შეიბრაწოთ და დაიწვათ.
01:54
However, there's more to know about your parent star
42
99000
3000
თუმცა, მეტი უნდა იცოდეთ თქვენს მშობელ ვარსკვლავზე
01:57
than just how much light you receive overall.
43
102000
2000
ვიდრე უბრალოდ იმის ცოდნა თუ საერთოდ რამდენ სინათლეს იღებთ
01:59
And I'll tell you why.
44
104000
2000
მე გეტყვით რატომაც.
02:01
This is our star. This is our Sun.
45
106000
3000
ეს ჩვენი ვარსკვლავია, ეს ჩვენი მზეა.
02:04
It's shown here in visible light.
46
109000
2000
აქ ნაჩვენებია ხილული სინათლით
02:06
That's the light that you can see with your own human eyes.
47
111000
2000
ეს არის სინათლე რომელიც შეგიძლიათ დაინახოთ თქვენი საკუთარი თვალით.
02:08
You'll notice that it looks pretty much
48
113000
2000
შეამჩნევთ რომ ის გავს
02:10
like the iconic yellow ball --
49
115000
2000
ხატულა ყვითელ ბურთს --
02:12
that Sun that we all draw when we're children.
50
117000
2000
მზე რომელიც ჩვენ ყველას დაგვიხატავს ბავშვობაში.
02:14
But you'll notice something else,
51
119000
2000
მაგრამ თქვენ შეამჩნევთ სხვა რაიმესაც,
02:16
and that's that the face of the Sun
52
121000
2000
რომ მზეს სახეზე
02:18
has freckles.
53
123000
2000
ჭორფლები აქვს
02:20
These freckles are called sunspots,
54
125000
2000
ამ ჭორფლებს, მზის ლაქები ჰქვია.
02:22
and they are just one of the manifestations
55
127000
2000
და ისინი მზის მაგნიტური ველის
02:24
of the Sun's magnetic field.
56
129000
2000
ერთ-ერთ მანიფესტაციას წარმოადგენენ.
02:26
They also cause the light from the star to vary.
57
131000
3000
ისინი აგრეთვე არიან მიზეზი მზის სინათლის ცვლილებისა.
02:29
And we can measure this
58
134000
2000
ჩვენ შეგვიძლია ეს ცვლილება კეპლერით გავზომოთ
02:31
very, very precisely with Kepler and trace their effects.
59
136000
3000
ძალიან, ძალიან ზუსტად და კვალში ჩავუდგეთ მათ ეფექტებს.
02:34
However, these are just the tip of the iceberg.
60
139000
3000
თუმცა ეს მხოლოდ აისბერგის წვერია
02:37
If we had UV eyes or X-ray eyes,
61
142000
3000
თუ გვექნებოდა ულტრა იისფერი და რენდტენული სხივების აღქმადი თვალი
02:40
we would really see
62
145000
2000
ჩვენ ნამდვილად დავინახავდით
02:42
the dynamic and dramatic effects
63
147000
2000
ჩვენი მზის მაგნიტური აქტივობის
02:44
of our Sun's magnetic activity --
64
149000
2000
დინამიკურ და დრამატულ ეფექტებს --
02:46
the kind of thing that happens on other stars as well.
65
151000
3000
ასეთი სახის მოვლენებს რომელსაც ადგილი აქვს ასევე სხვა ვარსკვლავებზე
02:49
Just think, even when it's cloudy outside,
66
154000
2000
დაფიქრდით, მაშინაც კი როცა მოღრუბლულია
02:51
these kind of events are happening
67
156000
2000
ასეთი მოვლენები უწყვეტად ხდება
02:53
in the sky above you all the time.
68
158000
3000
თქვენს ზემოთ, ცაში.
02:57
So when we want to learn whether a planet is habitable,
69
162000
3000
და როდესაც ჩვენ გვინდა შევისწავლოთ რომელი პლანეტაა სიცოცხლისთვის ვარგისი,
03:00
whether it might be amenable to life,
70
165000
2000
რომელი შეიძლება იყოს შესაფერისი სიცოცხლისთვის.
03:02
we want to know not only how much total light it receives
71
167000
2000
ჩვენ გვინდა ვიცოდეთ, არა მხოლოდ მთლიანად რამდენ სინათლეს იღებს
03:04
and how warm it is,
72
169000
2000
და რამდენად თბება.
03:06
but we want to know about its space weather --
73
171000
3000
არამედ ჩვენ გვინდა ვიცოდეთ მისი კოსმოსური ამინდის შესახებ.
03:09
this high-energy radiation,
74
174000
2000
ეს მაღალი ენერგიების რადიაცია.
03:11
the UV and the X-rays
75
176000
2000
ულტრა იისფერი და რენდგენული სხივები
03:13
that are created by its star
76
178000
2000
რომელსაც მათი ვარსკვლავი ქმნის.
03:15
and that bathe it in this bath of high-energy radiation.
77
180000
3000
და ეს არის მაღალი ენერგიების რადიაციული აბაზანის მიღება.
03:18
And so, we can't really look
78
183000
2000
ჩვენ არ შეგვიძლია მოვძებნოთ
03:20
at planets around other stars
79
185000
2000
პლანეტები სხვა ვარსკვლავების გარშემო
03:22
in the same kind of detail
80
187000
2000
იმავე დეტალებით
03:24
that we can look at planets in our own solar system.
81
189000
3000
რაც ჩვენ შეგვიძლია მოვძებნოთ ჩვენივე მზის სისტემაში.
03:27
I'm showing here Venus, Earth and Mars --
82
192000
2000
მე გაჩვენებთ აქ ვენერას, დედამიწას და მრასს --
03:29
three planets in our own solar system that are roughly the same size,
83
194000
3000
ეს პლანეტები ჩვენ მზის სისტემაში, უხეშად რომ ვთქვათ ერთი ზომისაა
03:32
but only one of which
84
197000
2000
მაგრამ მხოლოდ ერთი მათგანია
03:34
is really a good place to live.
85
199000
2000
მართლაც კარგი ადგილი სიცოცხლისთვის.
03:36
But what we can do in the meantime
86
201000
2000
თუმცა რაც ჯერჯერობით შეგვიძლია გავაკეთოთ
03:38
is measure the light from our stars
87
203000
3000
არის ის რომ გავზომოთ სინათლე ჩვენი ვარსკვლავებიდან
03:41
and learn about this relationship
88
206000
2000
და შევისწავლოთ ეს ურთიერქმედება
03:43
between the planets and their parent stars
89
208000
2000
პლანეტებსა და მათ მშობლიურ ვარსკვლავებს შორის
03:45
to suss out clues
90
210000
2000
რომ მივაგნოთ გასაღებს
03:47
about which planets might be good places
91
212000
2000
თუ რომელი პლანეტები შეიძლება იყვნენ ვარგისი
03:49
to look for life in the universe.
92
214000
2000
სიცოცხლის მოსაძებნად სამყაროში.
03:51
Kepler won't find a planet
93
216000
2000
კეპლერი ვერ იპოვის პლანეტას
03:53
around every single star it looks at.
94
218000
2000
ყველა ვარსკვლავის გარშემო, რომელსაც იგი უყურებს
03:55
But really, every measurement it makes
95
220000
2000
მაგრამ მართლაც, ყოველი გაზომვა რომელსაც ის აწარმოებს
03:57
is precious,
96
222000
2000
არის ძვირფასი
03:59
because it's teaching us about the relationship
97
224000
2000
რადგან ის გვასწავლის ამ ურთიერთობების შესახებ.
04:01
between stars and planets,
98
226000
2000
ვარსკვლავებსა და პლანეტებს შორის.
04:03
and how it's really the starlight
99
228000
2000
თუ როგორია რეალურად ვარკვლავთა შუქი.
04:05
that sets the stage
100
230000
2000
აყალიბებს ბაზისს
04:07
for the formation of life in the universe.
101
232000
2000
სამყაროში სიცოცლის ფორმირებისა
04:09
While it's Kepler the telescope, the instrument that stares,
102
234000
3000
თუმცა კეპლერი - ეს მხოლოდ ტელესკოპია რომელიც "უყურებს"
04:12
it's we, life, who are searching.
103
237000
3000
ეს ჩვენ ვართ, სიცოცხლე, რომელიც ეძებს.
04:15
Thank you.
104
240000
2000
მადლობა
04:17
(Applause)
105
242000
2000
(აპლოდისმეტები)
ABOUT THE SPEAKER
Lucianne Walkowicz - Stellar astronomerLucianne Walkowicz works on NASA's Kepler mission, studying starspots and "the tempestuous tantrums of stellar flares."
Why you should listen
Lucianne Walkowicz is an Astronomer at the Adler Planetarium in Chicago. She studies stellar magnetic activity and how stars influence a planet's suitability as a host for alien life. She is also an artist and works in a variety of media, from oil paint to sound. She got her taste for astronomy as an undergrad at Johns Hopkins, testing detectors for the Hubble Space Telescope’s new camera (installed in 2002). She also learned to love the dark stellar denizens of our galaxy, the red dwarfs, which became the topic of her PhD dissertation at University of Washington. Nowadays, she works on NASA’s Kepler mission, studying starspots and the tempestuous tantrums of stellar flares to understand stellar magnetic fields. She is particularly interested in how the high energy radiation from stars influences the habitability of planets around alien suns. Lucianne is also a leader in the Large Synoptic Survey Telescope, a new project that will scan the sky every night for 10 years to create a huge cosmic movie of our Universe.
Lucianne Walkowicz | Speaker | TED.com