TEDGlobal 2011
Julian Treasure: 5 ways to listen better
Ջուլիան Թրեժր. լավ լսելու 5 միջոց
Filmed:
Readability: 3.6
8,060,876 views
Հետզհետե աղմկոտ դարձող աշխարհում, ինչպես ասում է հնչյունների ու ձայնի փորձագետ Ջուլիան Թրեժրը, «Մենք կորցնում ենք լսելու ունակությունը»: Այս կարճ ու հիանալի ելույթի ընթացքում Թրեժրը շրջապատի մարդկանց գիտակցված և ուշադիր լսելու հինգ միջոց է առաջարկում:
Julian Treasure - Sound consultant
Julian Treasure studies sound and advises businesses on how best to use it. Full bio
Julian Treasure studies sound and advises businesses on how best to use it. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
We are losing our listening.
0
0
3000
Մենք կորցնում ենք լսելու ունակությունը:
00:18
We spend roughly 60 percent of our communication time listening,
1
3000
4000
Հաղորդակցվելու ժամանակի մոտ 60 տոկոսը ծախսում ենք լսելու վրա:
00:22
but we're not very good at it.
2
7000
2000
Սակայն այնքան էլ լավ չենք լսելուց:
00:24
We retain just 25 percent of what we hear.
3
9000
2000
Մեր լսածի միայն 25 տոկոսն ենք մտապահում:
00:26
Now not you, not this talk,
4
11000
2000
Նկատի չունեմ ձեզ կամ այս ելույթը,
00:28
but that is generally true.
5
13000
2000
բայց հիմնականում դա այդպես է:
00:30
Let's define listening
6
15000
2000
Եկեք սահմանենք լսելը
00:32
as making meaning from sound.
7
17000
2000
որպես հնչյունների իմաստավորում:
00:34
It's a mental process,
8
19000
2000
Դա մտավոր աշխատանք է,
00:36
and it's a process of extraction.
9
21000
2000
իմաստի տարանջատման աշխատանք:
00:38
We use some pretty cool techniques to do this.
10
23000
2000
Մենք այդ անելու համար հիանալի մեթոդներ ենք կիրառում:
00:40
One of them is pattern recognition.
11
25000
2000
Դրանցից մեկը հնչյունների համախումբը ճանաչելն է:
00:42
(Crowd Noise) So in a cocktail party like this,
12
27000
3000
(Ամբոխի աղմուկ): Եթե նման երեկույթի ժամանակ
00:45
if I say, "David, Sara, pay attention,"
13
30000
2000
ասեմ` «Դեյվիդ, Սառա, լսեք»
00:47
some of you just sat up.
14
32000
2000
ձեզնից ոմանք ուշադրություն կդարձնեն:
00:49
We recognize patterns
15
34000
2000
Մենք ճանաչում ենք ձայնային համադրությունները
00:51
to distinguish noise from signal,
16
36000
2000
և տարբերակում աղմուկն ազդակից,
00:53
and especially our name.
17
38000
2000
հատկապես մեր անունը:
00:55
Differencing is another technique we use.
18
40000
2000
Տարբերակումը ևս մի միջոց է, որ կիրառում ենք:
00:57
If I left this pink noise on for more than a couple of minutes,
19
42000
3000
Եթե այս կատարյալ աղմուկը մի քանի րոպեից ավելի թողնեմ,
01:00
you would literally cease to hear it.
20
45000
2000
դուք պարզապես կդադարեք այն լսել:
01:02
We listen to differences,
21
47000
2000
Մենք լսում ենք տարբերությունները
01:04
we discount sounds that remain the same.
22
49000
3000
և անտեսում չփոփոխվող հնչյունները:
01:07
And then there is a whole range of filters.
23
52000
3000
Բացի այդ գոյություն ունեն բազմատեսակ ֆիլտրեր:
01:10
These filters take us from all sound
24
55000
3000
Ֆիլտրերի միջոցով մենք բոլոր ձայներից տարորոշում ենք,
01:13
down to what we pay attention to.
25
58000
2000
թե որոնց ուշադրություն դարձնենք:
01:15
Most people are entirely unconscious
26
60000
2000
Մարդկանց մեծ մասը նույնիսկ չի գիտակցում
01:17
of these filters.
27
62000
2000
այդ ֆիլտրերի գոյության մասին:
01:19
But they actually create our reality in a way,
28
64000
3000
Բայց հենց դրանք են ստեղծում մեր իրականությունը
01:22
because they tell us what we're paying attention to right now.
29
67000
3000
և պայմանավորում` ինչին այդ պահին ուշադրություն դարձնել:
01:25
Give you one example of that:
30
70000
2000
Մի օրինակ բերեմ.
01:27
Intention is very important in sound, in listening.
31
72000
3000
նպատակադրվածությունը շատ կարևոր է հնչյունների տարորշման և լսելու համար:
01:30
When I married my wife,
32
75000
2000
Երբ ամուսնացա,
01:32
I promised her that I would listen to her every day
33
77000
2000
կնոջս խոստացա, որ նրան կլսեմ ամեն օր այնպես,
01:34
as if for the first time.
34
79000
2000
ասես առաջին անգամ:
01:36
Now that's something I fall short of on a daily basis.
35
81000
3000
Դե իհարկե, դա ինձ մոտ չի ստացվում գրեթե ամեն օր
01:39
(Laughter)
36
84000
2000
(Ծիծաղ)
01:41
But it's a great intention to have in a relationship.
37
86000
3000
Բայց մեր հարաբերություններում սա շատ կարևոր մտադրություն է:
01:44
But that's not all.
38
89000
2000
Բայց սա դեռ ամենը չէ:
01:46
Sound places us in space and in time.
39
91000
3000
Հնչյունը մեզ նաև տարածական և ժամանակային պատկերացում է տալիս:
01:49
If you close your eyes right now in this room,
40
94000
3000
Եթե փակեք ձեր աչքերը հենց հիմա այս սենյակում,
01:52
you're aware of the size of the room
41
97000
2000
միևնույն է, պատկերացում եք կազմում սրահի չափսի մասին`
01:54
from the reverberation
42
99000
2000
դրա մակերեսներից եկող
01:56
and the bouncing of the sound off the surfaces.
43
101000
2000
ձայնային ալիքների տատանումների շնորհիվ:
01:58
And you're aware of how many people are around you
44
103000
2000
Գիտակցում եք նաև` քանի մարդ կա ձեր շուրջը,
02:00
because of the micro-noises you're receiving.
45
105000
3000
քանի որ ձեզ են հասնում միկրոձայնային ալիքները:
02:03
And sound places us in time as well,
46
108000
3000
Ձայնը մեզ նաև ժամանակի զգացողություն է տալիս,
02:06
because sound always has
47
111000
2000
քանի որ ժամանակը միշտ
02:08
time embedded in it.
48
113000
2000
պարփակված է նրանում:
02:10
In fact, I would suggest that our listening is the main way
49
115000
2000
Ի դեպ, կարող եմ հավաստիացնել նաև, որ
02:12
that we experience the flow of time
50
117000
2000
լսելու միջոցով ենք ընկալում ժամանակի ընթացքը`
02:14
from past to future.
51
119000
2000
անցյալից մինչ ապագա:
02:16
So, "Sonority is time and meaning" -- a great quote.
52
121000
2000
«Հնչյունությունը ժամանակ և իմաստ է», հիանալի է ասված:
02:18
I said at the beginning, we're losing our listening.
53
123000
3000
Սկզբում նշեցի, որ մենք կորցնում ենք լսելու ունակությունը:
02:21
Why did I say that?
54
126000
2000
Իսկ ինչու՞ նշեցի:
02:23
Well there are a lot of reasons for this.
55
128000
2000
Դրա պատճառները շատ են:
02:25
First of all, we invented ways of recording --
56
130000
2000
Առաջինը, ստեղծել ենք տեղեկատվությունը փաստագրելու միջոցներ`
02:27
first writing, then audio recording
57
132000
2000
սկզբում գրելը, հետո ձայնագրումը,
02:29
and now video recording as well.
58
134000
2000
իսկ հիմա նաև տեսագրումը:
02:31
The premium on accurate and careful listening
59
136000
3000
Ուշադիր և ճշգրիտ լսելու արժեքը
02:34
has simply disappeared.
60
139000
2000
պարզապես անհետացել է:
02:36
Secondly, the world is now so noisy,
61
141000
3000
Երկրորդ, աշխարհն այժմ այնքան աղմկոտ է:
02:39
(Noise) with this cacophony going on
62
144000
2000
(Աղմուկ) Այս աններդաշնակության պայմաններում,
02:41
visually and auditorily,
63
146000
3000
լսողական և տեսողական,
02:44
it's just hard to listen;
64
149000
2000
պարզապես դժվար է լսել:
02:46
it's tiring to listen.
65
151000
2000
Լսելը հոգնեցուցիչ է:
02:48
Many people take refuge in headphones,
66
153000
2000
Շատերն աղմուկից փրկություն են գտնում ականջակալներ կրելով:
02:50
but they turn big, public spaces like this,
67
155000
3000
Սակայն նրանք այս մեծ հանրային տարածքը`
02:53
shared soundscapes,
68
158000
2000
ձայնային ընդհանուր տարածքը
02:55
into millions of tiny, little personal sound bubbles.
69
160000
4000
վերածում են միլիոնավոր աննշան ձայնային միավորների:
02:59
In this scenario, nobody's listening to anybody.
70
164000
3000
Այս սցենարի դեպքում ոչ ոք մյուսին չի լսում:
03:02
We're becoming impatient.
71
167000
2000
Մենք անհամբեր ենք դառնում:
03:04
We don't want oratory anymore,
72
169000
2000
Մենք այլևս պերճախոսություն չենք ցանկանում լսել,
03:06
we want sound bites.
73
171000
2000
այլ հնչյունների պատառիկներ:
03:08
And the art of conversation
74
173000
2000
Եվ զրույցի արվեստը,
03:10
is being replaced -- dangerously, I think --
75
175000
2000
ըստ իս, վտանգավոր ձևով փոխարինվում է
03:12
by personal broadcasting.
76
177000
2000
սեփական անձը ներկայացնելով:
03:14
I don't know how much listening there is in this conversation,
77
179000
3000
Չգիտեմ, թե որքան է լսելու բաժինը այսպիսի զրույցում,
03:17
which is sadly very common,
78
182000
2000
որը հաճախ է պատահում
03:19
especially in the U.K.
79
184000
2000
հատկապես Միացյալ Թագավորությունում:
03:21
We're becoming desensitized.
80
186000
2000
Մեր ընկալունակությունը թուլանում է:
03:23
Our media have to scream at us with these kinds of headlines
81
188000
3000
Լրատվամիջոցները այսպիսի ճչացող գլխագրերով են ստիպված
03:26
in order to get our attention.
82
191000
2000
գրավել մեր ուշադրությունը:
03:28
And that means it's harder for us to pay attention
83
193000
2000
Դա նշանակում է` մենք դժվարանում ենք ուշադրություն դարձնել
03:30
to the quiet, the subtle,
84
195000
2000
նրբորեն, անուղղակիորեն
03:32
the understated.
85
197000
3000
կամ ոչ բացահայտորեն ասվածին:
03:35
This is a serious problem that we're losing our listening.
86
200000
3000
Այն, որ լսելու ունակությունը կորցնում ենք, լուրջ խնդիր է:
03:38
This is not trivial.
87
203000
2000
Սա անկարևոր մանրուք չէ,
03:40
Because listening is our access to understanding.
88
205000
3000
քանի որ լսելը քայլ է դեպի հասկացողություն:
03:43
Conscious listening always creates understanding.
89
208000
4000
Գիտակցաբար լսելը միշտ տանում է ըմբռնման:
03:47
And only without conscious listening
90
212000
3000
Եվ միայն չգիտակցված լսելու պարագայում
03:50
can these things happen --
91
215000
2000
կարող են այսպիսի բաներ պատահել.
03:52
a world where we don't listen to each other at all,
92
217000
2000
աշխարհը, որտեղ միմյանց բացարձակ չեն լսում,
03:54
is a very scary place indeed.
93
219000
4000
իսկապես սարսափելի վայր է:
03:58
So I'd like to share with you
94
223000
2000
Այսպիսով, կցանկանայի ձեզ ներկայացնել
04:00
five simple exercises, tools you can take away with you,
95
225000
3000
հինգ պարզ վարժություն, մատչելի միջոցներ`
04:03
to improve your own conscious listening.
96
228000
2000
բարելավելու ձեր գիտակցված լսողությունը:
04:05
Would you like that?
97
230000
2000
Կցանկանա՞ք:
04:07
(Audience: Yes.) Good.
98
232000
2000
(Հանդիսատեսը` այո) Բարի:
04:09
The first one is silence.
99
234000
2000
Առաջինը լռությունն է:
04:11
Just three minutes a day of silence
100
236000
2000
Օրական գոնե երեք րոպե լռությունը
04:13
is a wonderful exercise
101
238000
2000
հիանալի վարժանք է
04:15
to reset your ears and to recalibrate
102
240000
2000
ականջները հանգստացնելու և վերալիցքավորվելու համար,
04:17
so that you can hear the quiet again.
103
242000
2000
որպեսզի կրկին կարողանաք ունկնդիր լինել լռությանը:
04:19
If you can't get absolute silence,
104
244000
2000
Եթե չեք կարող բացարձակ լռության մեջ լինել,
04:21
go for quiet, that's absolutely fine.
105
246000
3000
ապա գոնե անաղմուկ վայր ընտրեք, որը նույնպես ընդունելի է:
04:24
Second, I call this the mixer.
106
249000
3000
Երկրորդ, սա ես ձայների խառնուրդ եմ անվանում
04:27
(Noise) So even if you're in a noisy environment like this --
107
252000
3000
Նույնիսկ եթե այսպիսի աղմկոտ միջավայրում եք գտնվում,
04:30
and we all spend a lot of time in places like this --
108
255000
3000
իսկ մենք հաճախ ենք այսպիսի վայրերում լինում,
04:33
listen in the coffee bar
109
258000
2000
ուշադրություն դարձրեք, թե օրինակ սրճարանում
04:35
to how many channels of sound can I hear?
110
260000
2000
քանի աղբյուրից եք ձայն լսում:
04:37
How many individual channels in that mix am I listening to?
111
262000
3000
Այս խառնուրդի մեջ քանի՞ առանձին ձայն եք լսում:
04:40
You can do it in a beautiful place as well, like in a lake.
112
265000
3000
Նույնը կարելի է անել նաև մի գեղեցիկ վայրում,օրինակ լճի մոտ:
04:43
How many birds am I hearing?
113
268000
2000
Քանի՞ թռչունի ձայն եք լսում:
04:45
Where are they? Where are those ripples?
114
270000
2000
Որտե՞ղ են դրանք: Որտեղի՞ց է գալիս կոհակների ձայնը:
04:47
It's a great exercise
115
272000
2000
Հիանալի վարժանք է
04:49
for improving the quality of your listening.
116
274000
3000
լսելու որակը լավացնելու համար:
04:52
Third, this exercise I call savoring,
117
277000
2000
Երրորդ վարժությունն անվանում եմ ըմբոշխնում.
04:54
and this is a beautiful exercise.
118
279000
2000
գեղեցիկ վարժանք է:
04:56
It's about enjoying mundane sounds.
119
281000
2000
Խոսքն առօրյա ձայներից հաճույք ստանալու մասին է:
04:58
This, for example, is my tumble dryer.
120
283000
3000
Սա, օրինակ, իմ չորացուցիչն է
05:01
(Dryer) It's a waltz.
121
286000
2000
(Չորացուցիչի ձայնը) Ասես վալս է.
05:03
One, two, three. One, two, three. One, two, three.
122
288000
3000
մեկ-երկու-երեք, մեկ-երկու-երեք:
05:06
I love it.
123
291000
2000
Ինձ իսկապես դուր է գալիս:
05:08
Or just try this one on for size.
124
293000
2000
Իսկ հապա մի սա փորձեք
05:10
(Coffee grinder)
125
295000
9000
(Սրճաղացի ձայն):
05:19
Wow!
126
304000
2000
Օ՜:
05:21
So mundane sounds can be really interesting if you pay attention.
127
306000
2000
Առօրյա ձայներն իսկապես հետաքրքիր են, եթե ուշադրություն դարձնեք:
05:23
I call that the hidden choir.
128
308000
2000
Դա անվանում եմ թաքնված երգչախումբ:
05:25
It's around us all the time.
129
310000
2000
Միշտ մեզ հետ է:
05:27
The next exercise
130
312000
2000
Հաջորդ վարժանքը
05:29
is probably the most important of all of these,
131
314000
2000
հավանաբար ամենից կարևորն է,
05:31
if you just take one thing away.
132
316000
2000
եթե միայն դա հիշելու լինեք:
05:33
This is listening positions --
133
318000
2000
Խոսքը լսելու շեշտադրումների մասին է`
05:35
the idea that you can move your listening position
134
320000
3000
կարող եք ինքներդ ընտրություն կատարել լսելու այն,
05:38
to what's appropriate to what you're listening to.
135
323000
2000
ինչը նպատակահարմար է կամ ինչը ցանկանում եք լսել:
05:40
This is playing with those filters.
136
325000
2000
Սա այն ֆիլտրերի փորձարկմանն է վերաբերում:
05:42
Do you remember, I gave you those filters at the beginning.
137
327000
2000
Հիշու՞մ եք այն ֆիլտրերը, որոնց օրինակները բերեցի սկզբում:
05:44
It's starting to play with them as levers,
138
329000
2000
Սկսեք որպես լծակներ փորձարկել դրանք,
05:46
to get conscious about them and to move to different places.
139
331000
3000
գիտակցված ընկալել և տեղափոխվել տարբեր տարածքներ:
05:49
These are just some of the listening positions,
140
334000
2000
Սրանք լսելու դիրքերից
05:51
or scales of listening positions, that you can use.
141
336000
3000
կամ աստիճաններից մի քանիսն են միայն, որ կարող եք կիրառել:
05:54
There are many.
142
339000
2000
Այդպիսիք շատ կան:
05:56
Have fun with that. It's very exciting.
143
341000
2000
Հաճույք ստացեք դրանք օգտագործելուց: Շատ ոգևորիչ է:
05:58
And finally, an acronym.
144
343000
2000
Վերջում մի հապավում ներկայացնեմ:
06:00
You can use this in listening, in communication.
145
345000
3000
Կարող եք կիրառել լսելիս, հաղորդակցվելիս:
06:03
If you're in any one of those roles --
146
348000
2000
Եթե այդ երկու դերերից մեկում եք,
06:05
and I think that probably is everybody who's listening to this talk --
147
350000
4000
որն այս դեպքում վերաբերում է բոլորիդ, քանի որ լսում եք այս ելույթը:
06:09
the acronym is RASA,
148
354000
2000
հապավումը կոչվում է RASA.
06:11
which is the Sanskrit word
149
356000
2000
սանսկրիտերենից թարգմանաբար նշանակում է
06:13
for juice or essence.
150
358000
2000
կենսահյութ կամ էություն:
06:15
And RASA stands for Receive,
151
360000
2000
RASA նշանակում է Ընկալել,
06:17
which means pay attention to the person;
152
362000
2000
այսինքն ուշադրություն դարձնել մարդուն,
06:19
Appreciate, making little noises
153
364000
2000
Գնահատել` արձագանքելով արտահայտչամիջոցներով,
06:21
like "hmm," "oh," "okay";
154
366000
2000
ինչպես` ըհը, այո, օ, բարի,
06:23
Summarize, the word "so" is very important in communication;
155
368000
3000
Ամփոփել, «այսպիսով» բառը շատ կարևոր է հաղորդակցության մեջ,
06:26
and Ask, ask questions afterward.
156
371000
4000
Հարցնել` վերջում հարցեր տվեք:
06:30
Now sound is my passion, it's my life.
157
375000
2000
Այպիսով, հնչյունը իմ կիրքն է, իմ կյանքը:
06:32
I wrote a whole book about it. So I live to listen.
158
377000
2000
Մի ամբողջ գիրք եմ գրել դրա մասին: Ապրում եմ լսելու համար:
06:34
That's too much to ask from most people.
159
379000
3000
Իհարկե շատերից այդչափ նվիրում ակնկալելը չափազանց է:
06:37
But I believe that every human being
160
382000
2000
Սակայն հավատացած եմ, որ յուրաքանչյուր մարդ
06:39
needs to listen consciously
161
384000
2000
պետք է գիտակցաբար լսի
06:41
in order to live fully --
162
386000
2000
լիարժեք ապրելու համար.
06:43
connected in space and in time
163
388000
2000
ժամանակի ու տարածության մեջ
06:45
to the physical world around us,
164
390000
2000
մեզ շրջապատող ֆիզիկական աշխարհի հետ կապակցված լինելու,
06:47
connected in understanding to each other,
165
392000
2000
փոխըմբռնման շնորհիվ միմյանց հետ կապված լինելու համար:
06:49
not to mention spiritually connected,
166
394000
2000
Էլ չեմ ասում հոգևոր կապվածության մասին,
06:51
because every spiritual path I know of
167
396000
2000
քանի որ իմ գիտեցած ցանկացած հոգևոր ճանապարհի հիմքում
06:53
has listening and contemplation
168
398000
2000
լսելն ու խորհելն
06:55
at its heart.
169
400000
2000
է ընկած:
06:57
That's why
170
402000
2000
Այդ իսկ պատճառով
06:59
we need to teach listening in our schools
171
404000
2000
մեր դպրոցներում լսելը պետք է դասավանդենք
07:01
as a skill.
172
406000
2000
որպես հմտություն:
07:03
Why is it not taught? It's crazy.
173
408000
2000
Ինչու՞ այն չի դասավանդվում: Անհեթեթություն է:
07:05
And if we can teach listening in our schools,
174
410000
3000
Եվ եթե լսելու հմտություններ սովորեցնենք մեր դպրոցներում,
07:08
we can take our listening off that slippery slope
175
413000
3000
ապա լսելու անկման վտանգավոր միտումը
07:11
to that dangerous, scary world that I talked about
176
416000
3000
և սարսափելի աշխարհի հավանականությունը կարող ենք կանխել
07:14
and move it to a place where everybody is consciously listening all the time --
177
419000
3000
և տեղափոխվել մեկ այլ իրողություն, որտեղ բոլորը միմյանց գիտակցաբար լսում են
07:17
or at least capable of doing it.
178
422000
2000
կամ առնվազն ունակ են այդ անելու:
07:19
Now I don't know how to do that,
179
424000
2000
Չգիտեմ ինչպես դրան հասնել,
07:21
but this is TED,
180
426000
2000
սակայն սա TEDն է,
07:23
and I think the TED community is capable of anything.
181
428000
3000
իսկ TED-ի համայնքը ցանկացած բան անելու ներուժ ունի:
07:26
So I invite you to connect with me, connect with each other,
182
431000
3000
Ուրեմն, հրավիրում եմ բոլորիդ միանալու ինձ, միանալու մեկմեկու`
07:29
take this mission out and let's get listening taught in schools,
183
434000
3000
այս առաքելությունը ստանձնելու և դպրոցում դասավանդելու
07:32
and transform the world in one generation to a conscious listening world --
184
437000
3000
մեկ սերնդի աշխարհը փոխելով, լսող,
07:35
a world of connection,
185
440000
2000
փոխկապակցված, փոխըմբռնող
07:37
a world of understanding and a world of peace.
186
442000
3000
և խաղաղ աշխարհ ստեղծելու համար:
07:40
Thank you for listening to me today.
187
445000
2000
Շնորհակալ եմ, որ լսեցիք ինձ այսօր:
07:42
(Applause)
188
447000
2000
(Ծափահարություններ)
ABOUT THE SPEAKER
Julian Treasure - Sound consultantJulian Treasure studies sound and advises businesses on how best to use it.
Why you should listen
Julian Treasure is the chair of the Sound Agency, a firm that advises worldwide businesses -- offices, retailers, airports -- on how to design sound in their physical spaces and communication. He asks us to pay attention to the sounds that surround us. How do they make us feel: productive, stressed, energized, acquisitive?
Treasure is the author of the book Sound Business, a manual for effective sound use in every aspect of business. His most recent book, How to be Heard: Secrets for Powerful Speaking and Listening, based on his TED Talk, offers practical exercises to improve communication skills and an inspiring vision for a sonorous world of effective speaking, conscious listening and understanding. He speaks globally on this topic.
Julian Treasure | Speaker | TED.com