ABOUT THE SPEAKER
Yanis Varoufakis - Economist and professor
Yanis Varoufakis thinks we need a radically new way of thinking about the economy, finance and capitalism.

Why you should listen

Yanis Varoufakis describes himself as a "libertarian Marxist," although, he says, "It is not something that I volunteer to talk about much, because the very mention of Marx switches audiences off." He teaches economic theory at the University of Athens, where he challenges mainstream notions -- arguing that after the financial crash of 2008 we need a radically new way of thinking about the economy, finance and capitalism.

He became widely known in the first half of 2015 when, as Minister of Finance of the newly formed Greek government, he was a leading, outspoken and much-discussed figure in the renegotiations of Greece's debt.

In May 2017, Varoufakis released Adults in The Room: My Battle With Europe’s Deep Establishmenta personal account of Europe's hidden agenda and an urgent wake-up call to renew European democracy.

More profile about the speaker
Yanis Varoufakis | Speaker | TED.com
TEDGlobal>Geneva

Yanis Varoufakis: Capitalism will eat democracy -- unless we speak up

یانیس ڤارۆفاکیس: سەرمایەداری دیموکراسیەت لەناودەبات -- ئەگەر چارەسەری نەکەین

Filmed:
2,947,643 views

قەت پرسیوتانە بۆچی سیاسەتمەدارەکان وەک پێشتر نین، بۆچی حکومەتەکان ناتوانن کێشە ڕاستەقینەکان چارەسەر بکەن؟ ئابوری ناس یانیس ڤارۆفاکیس، وەزیری دارایی پێشوی یۆنان، دەڵێت چونکە لەوانەیە لەمڕۆژەیا بتوانیت لە سیاسەتدا بیت بەڵام لە دەسەڵاتدا نەبیت -- چونکە دەسەڵاتی ڕاستەقینە ئێستا هی ئەوانەیە کە کۆنترۆڵی ئابوری دەکەن. لەو باوەڕەدایە کە کەس و کۆمپانیا دەوڵەمەندەکان زیان بە گۆی سیاسی دەگەیەنن، و قەیرانی دارایی دروست دەکەن. لەم باسەیدا، گوێ لە خەونەکەی بگرن بۆ جیهانێک کە چیتر سەرمایەدار و کرێکار ململانێ نەکەن دژی یەکتر، "جیهانێک ئازادیخوازیش بێت، مارکسی و کەینیسیانیش بێت."
- Economist and professor
Yanis Varoufakis thinks we need a radically new way of thinking about the economy, finance and capitalism. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
Democracy.
0
1200
1200
دیموکراسیەت.
00:14
In the West,
1
2960
1336
لە خۆرئاوادا،
00:16
we make a colossal mistake
taking it for granted.
2
4320
3936
زۆر بەهەڵەدا چووین ئەگەر
پێزانینمان نەبێت بۆی.
00:20
We see democracy
3
8280
1296
دیموکراسیەت دەبینین
00:21
not as the most fragile
of flowers that it really is,
4
9600
4496
نەک وەک ناسکترین گوڵەکان
کە خۆشی وایە،
00:26
but we see it as part
of our society's furniture.
5
14120
2840
بەڵکو وەک بەشێک لە پێداویستی
ناو ماڵی کۆمەڵگاکەمان دەیبینین.
00:29
We tend to think of it
as an intransigent given.
6
17960
4000
زۆرتر وا بیری لێدەکەینەوە
پێمان درابێت و جێی سازش کردن نەبێت.
00:34
We mistakenly believe that capitalism
begets inevitably democracy.
7
22680
5216
بەهەڵە باوەڕمان وایە کە سەرمایەداری
بەهەرجۆرێک بێت دیموکراسیەتی لێدەکەوێتەوە.
00:39
It doesn't.
8
27920
1336
بەو شێوەیە نییە.
00:41
Singapore's Lee Kuan Yew
and his great imitators in Beijing
9
29280
4376
لی کوان یوی سینگاپورە و لاساییکەرەوە
گەورەکانی لە پەکین
00:45
have demonstrated beyond reasonable doubt
10
33680
2936
بێ هیچ گومانێک نیشانیانداوە
00:48
that it is perfectly possible
to have a flourishing capitalism,
11
36640
3896
کە دەکرێت سەرمایەدارییەکت
هەبێت بەردەوام لە گەشانەوەیا بێت،
00:52
spectacular growth,
12
40560
1600
گەشانەوەیەکی بێوێنە،
00:54
while politics remains democracy-free.
13
42960
3056
لەکاتێکدا سیاسەت بێ
دیموکراسیەت بمێنێتەوە.
00:58
Indeed, democracy is receding
in our neck of the woods,
14
46040
4416
بێگومان، دیموکراسیەت بەرەو
دواوە دەچێت لای خۆمان،
01:02
here in Europe.
15
50480
1576
لێرە لە ئەوروپا.
01:04
Earlier this year,
while I was representing Greece --
16
52080
3376
لە سەرەتای ئەمساڵدا،
ئەوکاتەی نوێنەرایەتی یۆنانم دەکرد--
01:07
the newly elected Greek government --
17
55480
2736
حکومەتە تازە هەڵبژێردراوەکەی یۆنان --
01:10
in the Eurogroup as its Finance Minister,
18
58240
2696
لە یەکێتی ئەوروپا وەک
وەزیری داراییەکەی،
01:12
I was told in no uncertain terms
that our nation's democratic process --
19
60960
4936
بە چەند دەستەواژەیەکی زۆر ئاشکرا پێموترا
کە پرۆسەی دیموکراسی وڵاتەکەمان
01:17
our elections --
20
65920
1416
هەڵبژاردنەکانمان --
01:19
could not be allowed to interfere
21
67360
1776
ناکرێت ڕێگەیان پێبدرێت ڕێگر بن
01:21
with economic policies
that were being implemented in Greece.
22
69160
3240
لەبەردەم ئەو پەیڕەوە ئابووریانەی
بەکارهێنراوە بەرامبەر بە یۆنان.
01:25
At that moment,
23
73120
1216
لەو ساتەدا،
01:26
I felt that there could be no greater
vindication of Lee Kuan Yew,
24
74360
4296
هەستم کرد هیچ شتێک هێندەی ئەوە
ڕەوایی نایات بە قسەکانی لی کوان یو،
01:30
or the Chinese Communist Party,
25
78680
1536
یان پارتی کۆمەنیستی چین،
01:32
indeed of some recalcitrant
friends of mine who kept telling me
26
80240
3736
بێگومان چەند هاوڕێیەکی یاخی خۆشم
بەردەوام پێیان دەوتم
01:36
that democracy would be banned
if it ever threatened to change anything.
27
84000
4320
کۆتایی بە دیموکراسیەت ئەهێندرێت ئەگەر
هەڕەشە بێت بۆ دروستکردنی گۆڕانکاری.
01:41
Tonight, here, I want to present to you
28
89640
3256
ئەمشەو، لێرە، ئەمەوێ
01:44
an economic case
for an authentic democracy.
29
92920
3160
حاڵەتێکی ئابووریتان پێشکەش بکەم
بۆ دیموکراسیەتێکی ڕاستەقینە.
01:48
I want to ask you
to join me in believing again
30
96600
4856
ئەمەوێ داواتان لێبکەم
وەک من دووبارە باوەڕتان وابێت
01:53
that Lee Kuan Yew,
31
101480
2000
کە لی کوان یو،
01:56
the Chinese Communist Party
32
104480
1376
پارتی کۆمەنیستی چین و
01:57
and indeed the Eurogroup
33
105880
1376
بێگومان یەکێتی ئەوروپاش
01:59
are wrong in believing
that we can dispense with democracy --
34
107280
3640
هەڵەن ئەگەر پێیان وابێت
بتوانین دەستبەرداری دیموکراسییەت بین --
02:03
that we need an authentic,
boisterous democracy.
35
111600
3736
هەروەها پێویستمان بە دیموکراسییەتێکی
قایم و ڕاستەقینە هەیە.
02:07
And without democracy,
36
115360
2976
بێ دیموکراسیەتیش،
02:10
our societies will be nastier,
37
118360
2856
کۆمەڵگاکانمان ناشرینتر دەبن،
02:13
our future bleak
38
121240
2136
داهاتوومان پڕتر دەبێت لە بێهیوایی و
02:15
and our great, new technologies wasted.
39
123400
2816
تەکنەلۆجیا مەزنە نوێکانمان
بە هەدەر دەڕۆن.
02:18
Speaking of waste,
40
126240
1256
بە باسکردنی بەهەدەردان،
02:19
allow me to point out
an interesting paradox
41
127520
2775
ڕێگەم پێبدەن باسی
پارادۆکسێکی سەرنج ڕاکێش بکەم
02:22
that is threatening
our economies as we speak.
42
130320
2776
کە لەم ساتەدا هەڕەشەیە
بۆ سەر ئابوورییەکانمان.
02:25
I call it the twin peaks paradox.
43
133120
2296
پێی دەڵێم پارادۆکسی دوانە لوتکەکە.
02:27
One peak you understand --
44
135440
1296
لووتکەیەکیان لێی تێدەگەن --
02:28
you know it, you recognize it --
45
136760
1616
دەیزانن، دەیناسنەوە --
02:30
is the mountain of debts
that has been casting a long shadow
46
138400
5056
ئەو چیا قەرزانەیە کە سێبەرێکی
درێژی درووست کردووە
02:35
over the United States,
Europe, the whole world.
47
143480
2816
بەسەر ویلایەتە یەکگرتووەکان، و
ئەوروپا، و هەموو جیهانەوە.
02:38
We all recognize the mountain of debts.
48
146320
1880
هەموو درک بەو شاخە قەرزانە دەکەین.
02:40
But few people discern its twin.
49
148880
4120
بەڵام چەند کەسێکی کەم دووانەکەی دەبینن.
02:45
A mountain of idle cash
50
153640
2200
یەک شاخ لە پارەی دانراوە
02:48
belonging to rich savers
and to corporations,
51
156840
3360
کە هی دەوڵەمەنە پارە هەڵگرەکان و
کۆمپانیاکانە،
02:53
too terrified to invest it
52
161120
2576
زۆر دەترسن لەوەی وەبەرهێنانی پێوە بکەن
02:55
into the productive activities
that can generate the incomes
53
163720
3296
بۆ چالاکییە بە بەرهەمەکانی کە دەکرێت
سەرچاوەیەکی داهاتی بەرچاوی هەبێت
02:59
from which you can extinguish
the mountain of debts
54
167040
3056
بتوانێت ئەو چیا قەرزە بڕووخێنێت و
03:02
and which can produce all those things
that humanity desperately needs,
55
170120
3976
هەموو ئەو شتانەش بەرهەم بهێنێت
کە مرۆڤایەتی پێویستی پێیەتی،
03:06
like green energy.
56
174120
1656
وەک وزەی پاک.
03:07
Now let me give you two numbers.
57
175800
2336
ئێستا با دوو ژمارەتان بەمێ.
03:10
Over the last three months,
58
178160
1336
بەدرێژایی سێ مانگی پێشوو،
03:11
in the United States,
in Britain and in the Eurozone,
59
179520
2776
لە ویلایەتە یەکگرتووەکان،
لە بەریتانیا و لە ناوچەی ئیورۆ،
03:14
we have invested, collectively,
3.4 trillion dollars
60
182320
4416
بە هەمووییەوە، وەبەرهێنانمان
بە ٣.٤ تریلیۆن دۆلار کردووە
03:18
on all the wealth-producing goods --
61
186760
2656
لە هەموو ئەو شتانەدا کە
دەوڵەمەندی زیاتر دەهێنێت --
03:21
things like industrial plants, machinery,
62
189440
3016
هەندێک شتی وەک کارگەکان، ئامێر،،
03:24
office blocks, schools,
63
192480
2216
تەلار بۆ نوسینگەکان، قووتابخانەکان،
03:26
roads, railways, machinery,
and so on and so forth.
64
194720
3136
ڕێگاکان، هێڵەکانی شەمەندەفەر، و
ئەم جۆرە شتانە.
03:29
$3.4 trillion sounds like a lot of money
65
197880
2736
٣.٤ تریلیۆن دۆلار لەوە دەچێت
پارەیەکی زۆر بێت
03:32
until you compare it to the $5.1 trillion
66
200640
3856
هەتا بەراوردی دەکەیت بە ٥.١ تریلیۆن دۆلار
03:36
that has been slushing around
in the same countries,
67
204520
2696
کە هەر لە هەمان ئەو
وڵاتانەدا دانراون،
03:39
in our financial institutions,
68
207240
1816
لە دامەزراوە داراییەکاندا،
03:41
doing absolutely nothing
during the same period
69
209080
3200
لەو ماوەیەدا هیچ شتێکیان
پێوە نەکراوە
03:45
except inflating stock exchanges
and bidding up house prices.
70
213440
4856
جگە لە هەڵکشاندنی ئاڵوگۆڕی بۆرسە و
زیادکردنی نرخی خانووبەرە.
03:50
So a mountain of debt
and a mountain of idle cash
71
218320
5256
کەواتە چیایەک لە قەرز و
چیایەکیش لە پارەی دانراوە
03:55
form twin peaks,
failing to cancel each other out
72
223600
3696
دوو لووتکەی دوانە پێکدەهێنن،
کە ناتوانن یەکتر پووچەڵ بکەنەوە
03:59
through the normal
operation of the markets.
73
227320
2816
لەڕێگەی کارە ئاساییەکانی بازاڕەوە.
04:02
The result is stagnant wages,
74
230160
2320
ئەنجامەکەشی پەنگخواردنی
مووچەکانە و هەروەها
04:05
more than a quarter of 25- to 54-year-olds
in America, in Japan and in Europe
75
233360
5656
زیاتر لە چارەکی تەمەن ٢٤ بۆ ٥٤ەکانی ئەمریکا
ژاپۆن، و ئەوروپاش
04:11
out of work.
76
239040
1496
بێکارن.
04:12
And consequently, low aggregate demand,
77
240560
2336
لە کۆتاییشدا، کورتهێنانی
دابینکردنی کۆی گشتی پێویستییەکان،
04:14
which in a never-ending cycle,
78
242920
2216
کە لە سووڕێکی بێکۆتادایە،
04:17
reinforces the pessimism of the investors,
79
245160
2720
ڕەشبینی وەبەرهێنەرەکان زیاتر دەکات،
04:20
who, fearing low demand,
reproduce it by not investing --
80
248880
3816
کە لە ترسی کەمی داخوازی،
بە وەبەرهێنان نەکردن درووستی دەکەنەوە --
04:24
exactly like Oedipus' father,
81
252720
2696
هەر وەک باوکی ئۆیدیپەس،
04:27
who, terrified
by the prophecy of the oracle
82
255440
2495
کە دوای پێشبینی
پەیامبەری خواوەندەکان
04:29
that his son would grow up to kill him,
83
257959
2737
دەترسا لەوەی کوڕەکەی گەورەبێت و بیکوژێت،
04:32
unwittingly engineered the conditions
84
260720
1936
بەشێوەیەکی نادروست بارودۆخەکەی
بەشێوەیەک لێکرد
04:34
that ensured that Oedipus,
his son, would kill him.
85
262680
3000
زیاتر ڕێگەی خۆشکرد کە کوڕەکەی
ئۆیدیپەس، ئۆدیپەس بکوژێت.
04:38
This is my quarrel with capitalism.
86
266560
2000
ئەمە کێشەی منە لەگەڵ سەرمایەداری.
04:41
Its gross wastefulness,
87
269200
2016
بەهەدەردانە زۆرەکەی،
04:43
all this idle cash,
88
271240
1616
ئەو پارە دانراوە زۆرەی،
04:44
should be energized to improve lives,
89
272880
4096
پێویستە بەکاربهێنرێت بۆ باشکردنی
ژیانی مرۆڤەکان،
04:49
to develop human talents,
90
277000
1336
بۆ پەرەدان بە بەهرەی مرۆڤەکان، و
04:50
and indeed to finance
all these technologies,
91
278360
2856
هەروەها بێگوومان بوون بە سەرچاوەی
دارایی بۆ هەموو ئەم تەکنەلۆجیایانە،
04:53
green technologies,
92
281240
1256
تەکنەلۆجیای سەوز،
04:54
which are absolutely essential
for saving planet Earth.
93
282520
2760
کە بەدڵنیاییەوە زۆر پێویستن
بۆ ڕزگارکردنی هەسارەی زەوی.
04:58
Am I right in believing
that democracy might be the answer?
94
286280
3256
من ڕاستم لەوەیا کە باوەڕم بەوەیە
دیموکراسییەت وەڵامەکە بێت؟
05:01
I believe so,
95
289560
1216
لەو باوەڕەدام،
05:02
but before we move on,
96
290800
1216
بەڵام پێش ئەوەی بەردەوامبین،
05:04
what do we mean by democracy?
97
292040
1400
مەبەستمان چییە بە دیموکراسییەت؟
05:06
Aristotle defined democracy
98
294520
2416
ئەریستۆ پێناسەی دیموکراسییەتی کردووە
05:08
as the constitution
in which the free and the poor,
99
296960
4936
وەک دەستوورێک کە تیایدا
ئازادەکان و هەژارەکان،
05:13
being in the majority, control government.
100
301920
2160
وەک زۆرینە، کۆنترۆڵی حکومەت بکەن.
05:17
Now, of course Athenian democracy
excluded too many.
101
305000
3296
بێگومان دیموکراسیەتی
ئەسینا زۆرێکی خستبووە دەرەوەی حکومەت.
05:20
Women, migrants and,
of course, the slaves.
102
308320
3040
ژنان، کۆچبەرەکان، و بێگومان کۆیلەکانیش.
05:24
But it would be a mistake
103
312040
1256
بەڵام ئەوە هەڵەیە
05:25
to dismiss the significance
of ancient Athenian democracy
104
313320
3576
لە گرنگی دیموکراسیەتی کۆنی
ئەسینا کەم بکرێتەوە
05:28
on the basis of whom it excluded.
105
316920
2000
لەسەر بنەمای ئەوەی کێ بەدەر بووە لێی.
05:31
What was more pertinent,
106
319680
1256
ئەوەی کە زیاتر پەیوەندیدار بووە، و
05:32
and continues to be so
about ancient Athenian democracy,
107
320960
3856
هێشتا بەو شێوەیەشە
لە دیموکراسیەتی کۆنی ئەسینایا،
05:36
was the inclusion of the working poor,
108
324840
3496
بەشداربوونی چینی هەژاری
کرێکار بووە
05:40
who not only acquired
the right to free speech,
109
328360
4696
کە نەک تەنیا مافی ئەوەیان هەبووە
بە ئازادی قسە بکەن،
05:45
but more importantly, crucially,
110
333080
2256
بەڵکو لەوەش گرنگتر، وهەستیارتر،
05:47
they acquired the rights
to political judgments
111
335360
2616
مافی ئەوەیان هەبووە
بڕیاری سیاسی بدەن
05:50
that were afforded equal weight
112
338000
2376
کە مافێکی یەکسانیان دراوەتێ
05:52
in the decision-making
concerning matters of state.
113
340400
3656
لە بڕیارداندا سەبارەت بە
کاروباری وڵات.
05:56
Now, of course, Athenian
democracy didn't last long.
114
344080
3056
بێگومان، دیموکراسییەتی ئەسینا
زۆر درێژەی نەکێشا.
05:59
Like a candle that burns brightly,
it burned out quickly.
115
347160
4416
وەک مۆمێک کە ڕووناکییەکی زۆر دەدات،
زۆر زوو سووتا. و
06:03
And indeed,
116
351600
1216
بێگومان،
06:04
our liberal democracies today
do not have their roots in ancient Athens.
117
352840
4256
دیموکراسییەتە ئازادەکانی ئەم سەردەمەمان
ڕەگەکانیان لە ئەسینای کۆن نییە.
06:09
They have their roots in the Magna Carta,
118
357120
2336
ڕەگەکانیان لە ماگنا کارتایە،
06:11
in the 1688 Glorious Revolution,
119
359480
3256
لە شۆڕشە پڕ شکۆمەندییەکەی
ساڵی ١٦٨٨،
06:14
indeed in the American constitution.
120
362760
2216
لە دەستوورە ئەمریکییەکەدا.
06:17
Whereas Athenian democracy
was focusing on the masterless citizen
121
365000
5016
لەکاتێکدا دیموکراسییەتی ئەسینا
گرنگی دەدا بە دانیشتووانە ئازادەکان و
06:22
and empowering the working poor,
122
370040
2280
هێزی دەدا بە چینی کرێکاری هەژار،
06:25
our liberal democracies are founded
on the Magna Carta tradition,
123
373240
4176
دیموکراسییەتە ئازادەکانمان لەسەر
بنەمای دابونەریتی ماگنا کارتا دامەزراوە،
06:29
which was, after all,
a charter for masters.
124
377440
3096
کە هەرچۆنێک بێت لە کۆتاییدا
دەستوورێک بووە بۆ بەدەسەڵاتەکان.
06:32
And indeed, liberal democracy
only surfaced when it was possible
125
380560
4296
وە بێگومان، دیموکراسییەتی ئازاد
تەنیا کاتێک چەسپێنرا کە بتوانرێت
06:36
to separate fully the political sphere
from the economic sphere,
126
384880
3856
بە تەواوەتی بتوانرێت گۆی سیاسەت
جیابکرێتەوە لە گۆی دارایی،
06:40
so as to confine the democratic process
fully in the political sphere,
127
388760
5056
بۆ ئەوەی پرۆسەی دیموکراسیەت
بە تەواوەتی لە گۆی سیاسیدا بهێڵدرێتەوە،
06:45
leaving the economic sphere --
128
393840
1856
واز لە گۆی دارایی بهێنێت --
06:47
the corporate world, if you want --
129
395720
1936
لە جیهانی کۆمپانیاکان، --
06:49
as a democracy-free zone.
130
397680
2680
وەک زۆنێکی بێ دیموکراسیەت.
06:53
Now, in our democracies today,
131
401720
2976
ئێستا، لە دیموکراسییەتەکانی ئەمڕۆماندا،
06:56
this separation of the economic
from the political sphere,
132
404720
3496
ئەم جیاکردنەوەیەی گۆی دارایی
لە گۆی سیاسی،
07:00
the moment it started happening,
133
408240
2256
ئەو ساتەی کە ئەمە دەستیکرد بە ڕوودان،
07:02
it gave rise to an inexorable,
epic struggle between the two,
134
410520
4296
ململانێیەکی سەختی لێکەوتەوە
لە نێوان ئەو دووانەدا، و
07:06
with the economic sphere
colonizing the political sphere,
135
414840
3216
گۆی ئابووریش توانی
دەستبگرێت بەسەر گۆی سیاسیدا،
07:10
eating into its power.
136
418080
1520
لە هێزی کەمکردەوە.
07:12
Have you wondered why politicians
are not what they used to be?
137
420480
3400
قەت بیرتان کردۆتەوە بۆچی
سیاسەتمەدارەکان وەک پێشتر نین؟
07:16
It's not because their DNA
has degenerated.
138
424560
2416
نەک لەبەر ئەوەی
دی ئێن ئەیەکانیان پووکاوەتەوە.
07:19
(Laughter)
139
427000
1616
(پێکەنین)
07:20
It is rather because one can be
in government today and not in power,
140
428640
4616
بەڵکو لەبەر ئەوەیە لەم ڕۆژەدا دەکرێت
یەکێ لە حکومەتدا بێت و لە دەسەڵاتا نەبێت،
07:25
because power has migrated
from the political to the economic sphere,
141
433280
3296
چونکە هێز گوازراوەتەوە
لە گۆی سیاسییەوە بۆ گۆی ئابووری،
07:28
which is separate.
142
436600
1240
کە شتێکی جیایە.
07:31
Indeed,
143
439160
1576
بێگومان،
07:32
I spoke about my quarrel
with capitalism.
144
440760
2296
باسی ناکۆکی خۆمم
کرد لەگەڵ سەرمایەداری.
07:35
If you think about it,
145
443080
1736
ئەگەری بیری لێبکەیتەوە،
07:36
it is a little bit like
a population of predators,
146
444840
3320
کەمێک وەک ئەوە وایە
کە ژمارەیەک ڕاوچی،
07:41
that are so successful in decimating
the prey that they must feed on,
147
449080
4720
ئەوەنە سەرکەوتوو بن لە ڕاوکردنی
ژمارەیەکی زۆر ئاژەڵ کە لەسەری دەژین،
07:46
that in the end they starve.
148
454560
2136
لە کۆتاییدا خۆشیان برسی ببن.
07:48
Similarly,
149
456720
1216
بەهەمان شێوە،
07:49
the economic sphere has been colonizing
and cannibalizing the political sphere
150
457960
3696
گۆی ئابووری خەریکی داگیرکردن و
خواردنی گۆی سیاسی بووە
07:53
to such an extent
that it is undermining itself,
151
461680
3376
بە ڕادەیەک کە زیانی بەخۆشی گەیاندووە،
07:57
causing economic crisis.
152
465080
1736
بووەتە هۆی قەیرانی دارایی.
07:58
Corporate power is increasing,
153
466840
2096
هێزی کۆمپانیاکان لە زیادبووندایە،
08:00
political goods are devaluing,
154
468960
2216
بەها سیاسییەکان دابەزیون،
08:03
inequality is rising,
155
471200
1816
نایەکسانی زیادی کردووە،
08:05
aggregate demand is falling
156
473040
1576
بەدەمەوەچوونی داواکاری کەمبووەتەوە و
08:06
and CEOs of corporations are too scared
to invest the cash of their corporations.
157
474640
6120
خاوەنی کۆمپانیاکانیش زۆر ئەترسن لەوەی
وەبەرهێنان بە پارە دانراوەکانییانەوە بکەن.
08:13
So the more capitalism succeeds
in taking the demos out of democracy,
158
481520
6656
کەواتە هەتا سەرمایەداری زیاتر سەرکەوتوو بێت
لە دەرکردنی خەڵکی گشتی لە دیموکراسیەتدا،
08:20
the taller the twin peaks
159
488200
1336
دوو لووتکە دووانەکە درێژتر دەبن و
08:21
and the greater the waste
of human resources
160
489560
3536
بەهەدەردانی سەرچاوە مرۆییەکان و
08:25
and humanity's wealth.
161
493120
1440
سامانی مرۆڤایەتی زیاتر دەبێت.
08:27
Clearly, if this is right,
162
495640
2856
ئەوە ڕوونە، ئەگەر ئەمە ڕاستبێت،
08:30
we must reunite the political
and economic spheres
163
498520
3056
پێویستە گۆی سیاسی و گۆی
ئابووری یەک بخەینەوە و
08:33
and better do it
with a demos being in control,
164
501600
3496
باشترە بەشێوەیەک بیکەین
لە کۆنترۆڵی خەڵکدا بێت،
08:37
like in ancient Athens
except without the slaves
165
505120
2936
وەک ئەسینای کۆن بەڵام
بێگومان بێ بوونی کۆیلەکان
08:40
or the exclusion of women and migrants.
166
508080
2960
یان خستنە دەرەوەی ژنان و پەنابەران.
08:44
Now, this is not an original idea.
167
512120
1736
ئێستا ئەمە بیرۆکەیەک نییە
هاوشێوەی نەبێت.
08:45
The Marxist left
had that idea 100 years ago
168
513880
2775
مارکسییە چەپەکان
١٠٠ ساڵ لەمەوبەر بیرۆکەکەیان هەبوو و
08:48
and it didn't go very well, did it?
169
516679
1681
باش کۆتایی نەهات، وانەبوو؟
08:50
The lesson that we learned
from the Soviet debacle
170
518840
3416
ئەو وانەیەی فێری بووین لە
ڕووخانی یەکێتی سۆڤێتەوە
08:54
is that only by a miracle
will the working poor be reempowered,
171
522280
6336
ئەوەیە کە تەنیا بە موعجیزە چینی
هەژاری کرێکار هێزیان پێدەدرێت،
09:00
as they were in ancient Athens,
172
528640
1976
هاوشێوەی ئەسینای کۆن،
09:02
without creating new forms
of brutality and waste.
173
530640
3760
بێ درووستکردنی شێوەی نوێی
بێبەزەێتی و بەهەدەردان.
09:06
But there is a solution:
174
534960
1240
بەڵام چارەسەرێک هەیە:
09:08
eliminate the working poor.
175
536880
1840
لەناوبردنی چینی هەژاری کرێکار.
09:11
Capitalism's doing it
176
539360
1256
سەرمایەداری ئەوە دەکات
09:12
by replacing low-wage workers
with automata, androids, robots.
177
540640
4880
شوێنی کرێکارە مووچە کەمەکان پڕدەکاتەوە
بە ئامێری ئۆتۆماتیک، ئاندرۆید و ڕۆبۆت.
09:19
The problem is
178
547080
1216
کێشەکە ئەوەیە
09:20
that as long as the economic
and the political spheres are separate,
179
548320
3216
هەتا ئەوکاتەی گۆی ئابوری و
گۆی سیاسی جیا بن
09:23
automation makes the twin peaks taller,
180
551560
4320
بە ئامێرکردن دوو لووتکەکە
درێژتر دەکات، و
09:28
the waste loftier
181
556640
1736
بەهەدەردانەکە زیاتر دەکات و
09:30
and the social conflicts deeper,
182
558400
2056
پێکدادانە کۆمەڵایەتییەکانیش
قووڵتر دەکات،
09:32
including --
183
560480
1200
تەنانەت --
09:34
soon, I believe --
184
562320
1536
لەو باوەڕەیام بەم نزیکانە --
09:35
in places like China.
185
563880
1600
لە هەندێک شوێنی وەک چینیش بگرێتەوە.
09:38
So we need to reconfigure,
186
566720
2416
کەواتە پێویستە چاکی بکەینەوە،
09:41
we need to reunite the economic
and the political spheres,
187
569160
3656
پێویستە گۆی ئابوری و
گۆی سیاسی یەک بخەینەوە،
09:44
but we'd better do it
by democratizing the reunified sphere,
188
572840
5376
بەڵام باشترە بەشێوەیەک بیکەین
گۆ یەکخراوەکە بەدیموکراسی کرابێت،
09:50
lest we end up with
a surveillance-mad hyperautocracy
189
578240
5696
ئەگەرنا حکومەتێکی زۆردارمان
دەبێت و لەلایەک یەک کەسێکەوە بەڕێوە دەبرێت
09:55
that makes The Matrix, the movie,
look like a documentary.
190
583960
4016
بەشێوەیەک وا بکات فلیمی ماتریکس،
ببێت بە فلیمێکی دیکۆمێنتاری.
10:00
(Laughter)
191
588000
1576
(پێکەنین)
10:01
So the question is not
whether capitalism will survive
192
589600
3416
کەواتە پرسیارەکە ئەوە نییە ئەگەر
سەرمایەداری ڕزگاری ببێت
10:05
the technological innovations
it is spawning.
193
593040
2320
لەگەڵ داهێنانە تەکنەلۆجییەکانی
لێیکەوتۆتەوە.
10:07
The more interesting question
194
595960
1616
پرسیارەکەی زیاتر سەرنج ڕاکێشە
10:09
is whether capitalism will be succeeded
by something resembling a Matrix dystopia
195
597600
5736
ئایا ئەوەی شوێنی سەرمایەداری دەگرێتەوە
ئەو حوکمە وێرانکەرەی هاوشێوەی ماتریکسە
10:15
or something much closer
to a Star Trek-like society,
196
603360
4416
یان شتێکی نزیکتر لە کۆمەڵگای
ناو فلیمی ستار ترێک،
10:19
where machines serve the humans
197
607800
2376
کە ئامێرەکان خزمەتی مرۆڤەکان دەکەن و
10:22
and the humans expend their energies
exploring the universe
198
610200
4416
مرۆڤەکان زیاتر وزەی خۆیان بە
گەڕان بە گەردوون و
10:26
and indulging in long debates
about the meaning of life
199
614640
4296
مشتومڕکردنی دورودرێژ لەسەر
واتای ژیان بەسەر دەبەن لە
10:30
in some ancient, Athenian-like,
high tech agora.
200
618960
4000
کۆمەڵگەیەکی هاوشێوەی ئەسینا،
بەڵام بە تەکنەلۆجیای بەرزەوە.
10:36
I think we can afford to be optimistic.
201
624360
3440
پێموابێت دەتوانین گەشبین بین.
10:41
But what would it take,
202
629400
1296
بەڵام پێویست بەچی دەکات،
10:42
what would it look like
203
630720
1976
لە چی دەچێت
10:44
to have this Star Trek-like utopia,
instead of the Matrix-like dystopia?
204
632720
4880
ئەم جیهانە بێ کەم و کوڕیەی ستار ترێک
هەبێت وەک لە جیهانە شێواوەکەی ماتریکس؟
10:50
In practical terms,
205
638240
1256
لە ڕووی پراکتیزەییەوە،
10:51
allow me to share just briefly,
206
639520
1736
ڕێگەم پێبەن بە پووختی،
10:53
a couple of examples.
207
641280
1200
دوو نموونە باس بکەم.
10:55
At the level of the enterprise,
208
643080
1776
لەسەر ئاستی پرۆژەی نوێ،
10:56
imagine a capital market,
209
644880
2336
بازاڕێکی سەرمایەداری بێنەرە بەرچاوت،
10:59
where you earn capital as you work,
210
647240
2680
کە تیایدا لەگەڵ ئیشکرندا
پارەت دەستکەوێت، و
11:02
and where your capital follows you
from one job to another,
211
650880
5336
ئەو سەرمایەدارییەش لە ئیشێکەوە
بۆ ئیشێکی تر بەشوێنتەوە بێت،
11:08
from one company to another,
212
656240
1496
لە کۆمپانیایەکەوە بۆ کۆمپانیایەکی تر،
11:09
and the company --
213
657760
1256
کۆمپانیاکەش --
11:11
whichever one you happen
to work at at that time --
214
659040
3456
هەرکامێکیان بێت کە لەو کاتەدا
کاری تێدا بکەیت --
11:14
is solely owned by those who happen
to work in it at that moment.
215
662520
4320
بەتەنیا لەلایەن ئەوانەوە خاوەنداری
دەکرێت کە لەوساتەدا کاری تێدا دەکەن.
11:19
Then all income stems
from capital, from profits,
216
667400
4696
ئەوکاتە هەموو داهاتەکە لە
سەرمایەدارییەکە، لە قازانجەکە دەدرێت، و
11:24
and the very concept
of wage labor becomes obsolete.
217
672120
4376
کۆنسێپتی کارکردن بە پارە خۆی لەخۆیدا
وایلێدێت کۆنەباو بێت.
11:28
No more separation between those
who own but do not work in the company
218
676520
6616
چیتر جیاکردنەوە ناکرێت لەنێوان ئەوانەی
خاوەنن بەڵام لە کۆمپانیاکەدا ئیش ناکەن و
11:35
and those who work
but do not own the company;
219
683160
3256
ئەوانەی کار دەکەن بەڵام
خاوەنی کۆمپانیاکە نین؛
11:38
no more tug-of-war
between capital and labor;
220
686440
3200
چیتر جەنگ نامێنێت لەنێوان
سەرمایەداری و کرێکاری؛
11:42
no great gap between
investment and saving;
221
690440
4136
بۆشایی لەنێوان وەبەرهێنان و هەڵگرتن؛
11:46
indeed, no towering twin peaks.
222
694600
3240
وە بێگومان، دوو لووتکەکە بەرزنابنەوە.
11:50
At the level of the global
political economy,
223
698600
2376
لەسەر ئاستی سیاسەتی ئابوری جیهانی،
11:53
imagine for a moment
224
701000
1936
بۆ ساتێک بیهێنەرە بەرچاوت
11:54
that our national currencies
have a free-floating exchange rate,
225
702960
4976
دراوە نەتەوەییەکانمان بەهایەکی
گۆڕینەوەی ئازادیان هەبێت،
11:59
with a universal,
global, digital currency,
226
707960
3776
یەک دراوی جیهانی، ژمارەیی هەبێت،
12:03
one that is issued
by the International Monetary Fund,
227
711760
4016
یەکێک لەلایەن سندوقی نێودەوڵەتی و
12:07
the G-20,
228
715800
1216
کۆمەڵەی جی-٢٠ەوە دەرکرابێت،
12:09
on behalf of all humanity.
229
717040
2536
لەجیاتی هەموو مرۆڤایەتی.
12:11
And imagine further
230
719600
1216
زیاتریش بیهێننە بەرچاوتان
12:12
that all international trade
is denominated in this currency --
231
720840
4336
هەموو بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان
بەم دراوە بشکێنرێتەوە
12:17
let's call it "the cosmos,"
232
725200
1816
با بە دراوەکە بڵێین "کۆسمۆس (گەردوون)،"
12:19
in units of cosmos --
233
727040
1400
بە یەکەی کۆسمۆس --
12:21
with every government agreeing
to be paying into a common fund
234
729720
4376
هەموو حکومەتێکیش ڕازیبێت بڕێک
پارە بداتە خەزێنەیەکی گشتی
12:26
a sum of cosmos units proportional
to the country's trade deficit,
235
734120
5536
کۆی یەکەی کۆسمۆکان هاوتەریبە
لەگەڵ کورتهێنانی بازرگانی وڵاتەکە،
12:31
or indeed to a country's trade surplus.
236
739680
3400
یان بێگومان زیادەی بازرگانی وڵاتەکە.
بیشیهێننە بەرچاوتان ئەگەر ئەو پارەیە
بەکاربهێنرێت بۆ وەبەرهێنان لە تەکنەلۆجیای سەوزدا،
12:35
And imagine that that fund is utilized
to invest in green technologies,
237
743720
5216
12:40
especially in parts of the world
where investment funding is scarce.
238
748960
5320
بەتایبەتی لەو بەشانەی جیهاندا کە
پارەی وەبەرهێنان زۆر کەمە.
12:46
This is not a new idea.
239
754840
1576
ئەمە بیرۆکەیەکی نوێ نییە.
12:48
It's what, effectively,
John Maynard Keynes proposed
240
756440
3336
ئەوەیە کە جۆن ماینارد کینس
بەشێوەیەکی کاریگەر پێشنیاری کرد
12:51
in 1944 at the Bretton Woods Conference.
241
759800
3320
لە کۆنگرەی بریتۆن ودسی ١٩٤٤.
12:56
The problem is
242
764080
1216
کێشەکە ئەوەیە
12:57
that back then, they didn't have
the technology to implement it.
243
765320
3296
ئەوکاتە، تەکنەلۆجیای پێویستیان نەبوو
بۆ ئەوەی بیخەنە جێبەجێکردنەوە.
13:00
Now we do,
244
768640
1216
ئێستا هەمانە،
13:01
especially in the context
of a reunified political-economic sphere.
245
769880
5920
بەتایبەتی لە چوارچێوەی
گۆیەکی ئابوری-سیاسی یەکخراودا.
13:08
The world that I am describing to you
246
776640
2416
ئەو جیهانەی من باسی ئەکەم بۆتان
13:11
is simultaneously libertarian,
247
779080
2456
لە هەمان کاتدا ئازادیخوازانەیە،
13:13
in that it prioritizes
empowered individuals,
248
781560
4576
لەوەدا کە کەسە
هێزپێدراوەکان دەخاتە پێشەوە،
13:18
Marxist,
249
786160
1216
مارکسیشە،
13:19
since it will have confined
to the dustbin of history
250
787400
3216
لەوەدا کە بەهەمان شێوە
خراوەتە زبڵدانی مێژووەوە
13:22
the division between capital and labor,
251
790640
2456
ناکۆکی نێوان سەرمایەداری و کرێکاری، و
13:25
and Keynesian,
252
793120
1560
بیرۆکەی کەینسیانی ئابوری،
13:27
global Keynesian.
253
795320
1480
کەینسیانی جیهانی.
13:30
But above all else,
254
798320
1576
بەڵام لەسەروو هەمووشییەوە،
13:31
it is a world in which we will be able
to imagine an authentic democracy.
255
799920
4920
جیهانێکە ئەتوانین تێیدا دیموکراسیەتی
ڕاستەقینە بهێنینە بەرچاومان.
13:37
Will such a world dawn?
256
805760
1760
جیهانێکی وا لەدایک دەبێت؟
13:40
Or shall we descend
into a Matrix-like dystopia?
257
808400
4496
یان ئەبێت ئێمەش بەرەو
جیهانێکی شێواوی فلیمی ماتریکس بڕۆین؟
13:44
The answer lies in the political choice
that we shall be making collectively.
258
812920
4120
وەڵامەکە لەو هەڵبژاردنە سیاسیەدایە کە
هەموومان پێکەوە دەیکەین.
13:49
It is our choice,
259
817720
1616
هەڵبژاردنەکە هی خۆمانە، و
13:51
and we'd better make it democratically.
260
819360
2320
باشترە بەشێوەیەکی دیموکراسی بیکەین.
13:54
Thank you.
261
822280
1256
زۆر سوپاس.
13:55
(Applause)
262
823560
3360
(چەپڵەلێدان)
14:01
Bruno Giussani: Yanis ...
263
829480
1200
برونۆ: یانیس...
14:03
It was you who described yourself
in your bios as a libertarian Marxist.
264
831880
4440
لە کورتەی ژیانامەی خۆتدا
وەک مارکسییەکی ئازادیخواز باسی خۆت کردووە.
14:10
What is the relevance
of Marx's analysis today?
265
838400
2520
گرنگی و پەیوەندیداری شیکردنەوەکانی
مارکس چیبوو بە باسەکەی ئەمڕۆ؟
14:14
Yanis Varoufakis: Well, if there was
any relevance in what I just said,
266
842000
3336
یانی: ئەگەر هیچ شتێکی پەیوەندیدار و گرنگ
هەبووبێت لەوانەیا کە وتم،
14:17
then Marx is relevant.
267
845360
1216
کەواتە ئەوەی مارکسیش وایە.
14:18
Because the whole point of reunifying
the political and economic is --
268
846600
3496
چونکە مەبەستی یەکخستنی
ئابوری و سیاسەت ئەوەیە --
14:22
if we don't do it,
269
850120
1216
ئەگەر نەیکەین،
14:23
then technological innovation
is going to create
270
851360
2256
ئەوکاتە داهێنانە تەکنەلۆجیییەکان
14:25
such a massive fall in aggregate demand,
271
853640
2296
ڕووخانێکی گەورە درووست دەکات
لە بەدەمەوەچوونی داواکاری خەڵک
14:27
what Larry Summers
refers to as secular stagnation.
272
855960
4776
ئەوەی لاری سەمەر پێی دەڵێت
پەنگ خواردنی عیلمانی.
14:32
With this crisis migrating
from one part of the world,
273
860760
2856
ئەم قەیرانەش لە بەشێکی جیهانەوە
پەلدەکێشێت بۆ بەشێکی تر،
14:35
as it is now,
274
863640
1536
وەک ئێستا.
14:37
it will destabilize
not only our democracies,
275
865200
2696
نەک بەتەنیا هاوسەنگی
دیموکراسییەکانی خۆشمان تێکدەدات،
14:39
but even the emerging world that is not
that keen on liberal democracy.
276
867920
4216
بەڵکو جیهانە پیاهەڵکەوتووەکانیش کە
بەپەرۆش نین بۆ دیموکراسییەتی ئازادیخواز.
14:44
So if this analysis holds water,
then Marx is absolutely relevant.
277
872160
3816
کەواتە ئەگەر ئەم شیکردنەوەیە ئاو بگرێت،
کەواتە قسەکانی مارکس پەیوەندیدارە.
14:48
But so is Hayek,
278
876000
1736
بەڵام بەهەمان شێوە هی هایکیش،
14:49
that's why I'm a libertarian Marxist,
279
877760
1816
بۆیە من مارکسیستێکی ئازادیخوازم،
14:51
and so is Keynes,
280
879600
1216
بەهەمان شێوە بیروباوەڕی کەینیسیش،
14:52
so that's why I'm totally confused.
281
880840
1896
بۆیە تەواو سەرملێشێواوە.
14:54
(Laughter)
282
882760
1216
(پێکەنین)
14:56
BG: Indeed, and possibly we are too, now.
283
884000
2056
برونۆ: بێگومان،
لەوانەیە ئێمەش وابین ئێستا.
14:58
(Laughter)
284
886080
1296
(پێکەنین)
14:59
(Applause)
285
887400
1976
(چەپڵەلێدان)
15:01
YV: If you are not confused,
you are not thinking, OK?
286
889400
2776
یانی: ئەگەر سەرتان لێنەشێوێت
واتا بیرناکەنەوە. وانیە؟
15:04
BG: That's a very, very Greek
philosopher kind of thing to say --
287
892200
3096
برونۆ: ئەو قسەیە زۆر زۆر
لە قسەی فەلسەفی یۆنانی ئەچێت --
15:07
YV: That was Einstein, actually --
288
895320
1656
یانی: ڕاستییەکەی هی ئەنشتاین بوو --
15:09
BG: During your talk
you mentioned Singapore and China,
289
897000
2616
برونۆ: لەکاتی قسەکانتدا باسی
سینگافۆرە و چینت کرد، و
15:11
and last night at the speaker dinner,
290
899640
2056
دوێنێ شەویش لەکاتی نانی ئێوارەدا،
15:13
you expressed a pretty strong opinion
about how the West looks at China.
291
901720
5176
بۆچوونێکی زۆر بەهێزت خستەڕوو دەربارەی
ئەوەی خۆرئاوا چۆن سەیری چین دەکەن.
15:18
Would you like to share that?
292
906920
1576
دەتوانیت لێرەش باسی بکەیت؟
15:20
YV: Well, there's a great
degree of hypocrisy.
293
908520
2160
یانی: دووڕووییەکی ئێجگار زۆر هەیە.
15:23
In our liberal democracies,
we have a semblance of democracy.
294
911400
4296
لە دیموکراسییەتە ئازادیخوازەکانماندا،
دیموکراسییەتێکی ڕووکەشیمان هەیە.
15:27
It's because we have confined,
as I was saying in my talk,
295
915720
2736
چونکە وەک لە قسەکانیشمدا باسم کرد
دیموکراسییەتەکەمان
15:30
democracy to the political sphere,
296
918480
1656
لە گۆ سیاسییەکەدا هێشتۆتەوە،
15:32
while leaving the one sphere
where all the action is --
297
920160
3456
لەکاتێکدا ئەو گۆیەی
کە هەموو شتێکی تێدا ڕوودەدات --
15:35
the economic sphere --
298
923640
1216
گۆی ئابووری --
15:36
a completely democracy-free zone.
299
924880
1840
بە تەواوەتی بێ دیموکراسی بەجێمان هێشتووە.
15:39
In a sense,
300
927280
1256
لەو ڕووانگەیەوە،
15:40
if I am allowed to be provocative,
301
928560
2200
ئەگەر ئاسایی بێت ئەم قسەیە بکەم،
15:43
China today is closer to Britain
in the 19th century.
302
931880
4416
چین ئەمڕۆ زیاتر لە
بەریتانیای سەدەی نۆزدە دەچێت.
15:48
Because remember,
303
936320
1256
چونکە بیرتان بێت،
15:49
we tend to associate
liberalism with democracy --
304
937600
2336
ئێمە دیموکراسی بە ئازادییەوە
دەبەستیینەوە --
15:51
that's a mistake, historically.
305
939960
1496
ئەوە هەڵەیە، لەسەر ئاستی مێژووش.
15:53
Liberalism, liberal,
it's like John Stuart Mill.
306
941480
2536
ئازادی، ئازاد، وەک
جۆن ستوارت میڵ.
15:56
John Stuart Mill was particularly
skeptical about the democratic process.
307
944040
4696
جۆن ستوارت میڵ بەتایبەتی زۆر
ڕەشبین بوو بەرامبەر پرۆسەی دیموکراسی.
16:00
So what you are seeing now in China
is a very similar process
308
948760
5376
کەواتە ئەوەی ئێستا دەیبینیت
لە چین زۆر هاوشێوەیە
16:06
to the one that we had in Britain
during the Industrial Revolution,
309
954160
3176
لەگەڵ ئەوەی لە بەریتانیا هەمانبوو
لە ماوەی شۆڕشی پیشەسازیدا،
16:09
especially the transition
from the first to the second.
310
957360
2976
بەتایبەتی لە گۆڕین لە یەکەمەوە
بۆ دووەم. و
16:12
And to be castigating China
311
960360
3296
نەفرەت کردن لە چین
16:15
for doing that which the West did
in the 19th century,
312
963680
3136
لەسەر ئەوەی ئەو شتەی کردووە
کە ڕۆژئاوا سەدەی نۆزدە کردویانە،
16:18
smacks of hypocrisy.
313
966840
1320
بێگومان دووڕووییە.
16:21
BG: I am sure that many people here
are wondering about your experience
314
969520
3656
برونۆ: دڵنیام زۆر کەس لێرە حەز دەکەن
زیاتر بزانن لەسەر ئەزمونی تۆ
16:25
as the Finance Minister of Greece
earlier this year.
315
973200
2736
وەک وەزیری دارایی یۆنان
لە سەرەتاکانی ئەمساڵدا.
16:27
YV: I knew this was coming.
316
975960
1381
یانی: ئەمزانی ئەم پرسیارە ئەکرێت.
16:29
BG: Yes.
317
977365
1251
برونۆ: بەڵێ
16:30
BG: Six months after,
318
978640
1336
برونۆ: شەش مانگ دوای ئەوە،
16:32
how do you look back
at the first half of the year?
319
980000
2400
چۆن سەیری نیوەی یەکەمی
ساڵەکە دەکەیت؟
16:35
YV: Extremely exciting,
from a personal point of view,
320
983920
2616
یانی: لەڕوانگەیەکی کەسییەوە زۆر
ساڵێکی خۆشبوو، و هەروەها
16:38
and very disappointing,
321
986560
1256
زۆریش نائومێدکەر،
16:39
because we had an opportunity
to reboot the Eurozone.
322
987840
3896
چونکە دەرفەتێکمان هەبوو
بۆ نوێکردنەوەی ناوچەی ئیورۆ.
16:43
Not just Greece, the Eurozone.
323
991760
2096
نەک تەنیا یۆنان، ناوچەی ئیورۆ.
16:45
To move away from the complacency
324
993880
2936
دوورکەوتنەوە لە بێباکی بوون و
16:48
and the constant denial
that there was a massive --
325
996840
2456
نکوڵی کردنی بەردەوام لەوەی کە --
16:51
and there is a massive
architectural fault line
326
999320
2856
لەوەی کە هێڵێکی هەڵەی
گەورە هەیە
16:54
going through the Eurozone,
327
1002200
2176
بەناو ناوچەی ئیورۆدا دەڕوات،
16:56
which is threatening, massively,
the whole of the European Union process.
328
1004400
4416
کە هەڕەشەیەکی زۆر گەورەیە
بۆ سەر تەواوی پرۆسەی یەکێتی ئەوروپا.
17:00
We had an opportunity
on the basis of the Greek program --
329
1008840
3176
دەرفەتێکمان هەبوو لەسەر بنەمای
پرۆگرامێکی یۆنانی --
17:04
which by the way,
330
1012040
1336
کە ئەوە،
17:05
was the first program
to manifest that denial --
331
1013400
4376
یەکەم پرۆگرام بوو
بۆ بەرپەچدانەوەی نکوڵی کردنەکە --
17:09
to put it right.
332
1017800
1216
بۆ ڕاستکردنەوەی.
17:11
And, unfortunately,
333
1019040
1216
وە بەداخیشەوە،
17:12
the powers in the Eurozone,
334
1020280
1816
هێزەکانی ناوچەی ئیورۆ،
17:14
in the Eurogroup,
335
1022120
1200
لە کۆمەڵەی ئیورۆ،
17:16
chose to maintain denial.
336
1024079
1977
نکوڵیکردنیان هەڵبژارد.
17:18
But you know what happens.
337
1026079
1257
بەڵام دەزانن چی ڕوودەدات.
17:19
This is the experience
of the Soviet Union.
338
1027359
2056
ئەمە ئەزموونی یەکێتی سۆڤێتە.
17:21
When you try to keep alive
339
1029440
2495
کاتێک دەتەوێت سیستمێکی
ژینگەیی
17:23
an economic system
that architecturally cannot survive,
340
1031960
3879
بهێڵێتەوە کە لەڕووی تەلارسازییەوە
ناتوانێت ڕزگاری ببێت،
17:28
through political will
and through authoritarianism,
341
1036520
2655
لەڕێی ویستی سیاسی و
لەڕێگەی بیروباوەڕی زۆردارییەوە،
17:31
you may succeed in prolonging it,
342
1039200
1656
لەوانەیە سەرکەوتوو بیت
لە درێژکردنەوەی،
17:32
but when change happens
343
1040880
1575
بەڵام کاتێک گۆڕانکارییەکان ڕوودەدات
17:34
it happens very abruptly
and catastrophically.
344
1042480
2496
زۆر بەخێرایی ڕوودەدات و
کارەساتبار دەبن.
17:37
BG: What kind of change
are you foreseeing?
345
1045000
2007
برونۆ: تۆ پێشبینی چ جۆرە
گۆڕانکارییەک دەکەیت؟
17:39
YV: Well, there's no doubt
346
1047031
1254
یانی: گومان لەوەیا نییە
17:40
that if we don't change
the architecture of the Eurozone,
347
1048309
2667
ئەگەر تەلارسازی ناوچەی ئیورۆ نەگۆڕین،
17:43
the Eurozone has no future.
348
1051001
1894
ناوچەی ئیورۆ داهاتوی نابێت.
17:44
BG: Did you make any mistakes
when you were Finance Minister?
349
1052920
2896
برونۆ: هیچ هەڵەیەکت کرد ئەوکاتەی
بوویت بە وەزیری دارایی؟
17:47
YV: Every day.
350
1055840
1216
یانی: هەموو رۆژێک.
17:49
BG: For example?
YV: Anybody who looks back --
351
1057080
2536
برونۆ: بۆ نموونە؟
یانی: هەر کەسێک بە کارەکانیا بچێتەوە --
17:51
(Applause)
352
1059640
2080
(چەپڵەلێدان)
17:56
No, but seriously.
353
1064120
1376
نا، بەڵام هەر بەڕاست.
17:57
If there's any Minister of Finance,
or of anything else for that matter,
354
1065520
3576
ئەگەر هەر وەزیرێکی دارایی هەبێت،
یان هەر جۆرە کەسێکی تری لەو بابەتە،
18:01
who tells you after six months in a job,
355
1069120
2216
کە دوای شەش مانگ مانەوە لە کارەکەی،
18:03
especially in such a stressful situation,
356
1071360
3696
وە بەتایبەتی لە دۆخێکی پڕ سترێسی ئاواهیدا
18:07
that they have made no mistake,
they're dangerous people.
357
1075080
2696
بڵێت کە هیچ هەڵەیەکی نەکردووە،
ئەوانە کەسانێکی مەترسیدارن.
18:09
Of course I made mistakes.
358
1077800
1296
بێگومان هەڵەم کردووە.
18:11
The greatest mistake
was to sign the application
359
1079120
2816
گەورەترین هەڵە ئیمزاکردنی
داواکاری بوو
18:13
for the extension of a loan agreement
360
1081960
2096
بۆ درێژکردنەوەی ڕێکەوتنی قەرزەکە
18:16
in the end of February.
361
1084080
1616
لە کۆتایی شووباتدا.
18:17
I was imagining
362
1085720
1216
ئەمهێنایە بەرچاوم
18:18
that there was a genuine interest
on the side of the creditors
363
1086960
2976
بەرژەوەندییەکی پاکیان هەبێت
لەلایەنی قەرزدەرەکانەوە
18:21
to find common ground.
364
1089960
1256
کەوا یارمەتیمان دەدەن.
18:23
And there wasn't.
365
1091240
1216
هیچی واش نەبوو.
18:24
They were simply interested
in crushing our government,
366
1092480
2616
زۆر بە سادەیی حەزیان دەکرد
حکومەتەکەمان تێک بشکێنن،
18:27
just because they did not want
367
1095120
1456
تەنیا لەبەر ئەوەی نەیاندەویست
18:28
to have to deal with
the architectural fault lines
368
1096600
3136
چارەسەری ئەو کەم و کوڕیانە بکەن
18:31
that were running through the Eurozone.
369
1099760
2016
کە لە تەلارسازی ناوچەی ئیورۆدا هەبوو.
18:33
And because they didn't want to admit
370
1101800
1816
هەروەها نەشیان دەویست دان بەوەدا بنێن
18:35
that for five years they were implementing
a catastrophic program in Greece.
371
1103640
3616
کە بۆ ماوەی پێنج ساڵ پرۆگرامێکی
پڕ کارەساتیان بەکارهێناوە بۆ یۆنان.
18:39
We lost one-third of our nominal GDP.
372
1107280
2896
یەک لەسەر سێی کۆی داهاتی
ناوخۆمان لەدەستدا.
18:42
This is worse than the Great Depression.
373
1110200
1936
ئەوە لە داڕمان مەزنەکە خراپترە. و
18:44
And no one has come clean
374
1112160
1256
کەس بێ زیان لێی نایەتە دەرەوە
18:45
from the troika of lenders
that have been imposing this policy
375
1113440
2936
لە گالیسکەی قەرزدەرەکانی
ئەم پەیڕەوەیان سەپاندووە
18:48
to say, "This was a colossal mistake."
376
1116400
2976
هەروەها بڵێن، "ئەمە هەڵەیەکی گەورە بوو."
18:51
BG: Despite all this,
377
1119400
1216
برونۆ: سەرەڕای هەموو ئەمە، و
18:52
and despite the aggressiveness
of the discussion,
378
1120640
2336
سەرەڕای هەستیاری باسەکە،
18:55
you seem to be remaining
quite pro-European.
379
1123000
2416
هێشتا لەوە ئەچێت
لایەنگری یەکێتی ئەوروپا بیت.
18:57
YV: Absolutely.
380
1125440
1216
یانی: بەدڵنیاییەوە.
18:58
Look, my criticism
of the European Union and the Eurozone
381
1126680
4136
سەیرکە، ڕەخنەگرتنم لە یەکێتی
ئەوروپا و ناوچەی ئیورۆ
19:02
comes from a person
who lives and breathes Europe.
382
1130840
4040
لە کەسێکەوەیە کە لە ئەوروپا
دەژی و هەوای ئەوێ هەڵدەمژێ.
19:07
My greatest fear is that
the Eurozone will not survive.
383
1135680
3576
گەورەترین ترسی من ئەوەیە
کە ناوچەی ئیورۆ بەرگە نەگرێت.
19:11
Because if it doesn't,
384
1139280
1456
چونکە ئەگەر ڕزگاری نەبێت،
19:12
the centrifugal forces
that will be unleashed
385
1140760
2856
هێزە لە ناوک دوورخەرەوەکانی
کە دەردەچن
19:15
will be demonic,
386
1143640
1696
شەڕانگێزانە دەبن، و
19:17
and they will destroy the European Union.
387
1145360
1976
یەکێتی ئەوروپا لەناو دەبەن.
19:19
And that will be catastrophic
not just for Europe
388
1147360
2416
ئەوەش بەتەنیا بۆ ئەوروپا کارەسات نییە
19:21
but for the whole global economy.
389
1149800
1616
بەڵکو بۆ ئابوری هەموو جیهان.
19:23
We are probably the largest
economy in the world.
390
1151440
4096
لەوانەیە ئێمە گەورەترین
ئابوری جیهان بین. و
19:27
And if we allow ourselves
391
1155560
1736
ئەگەر ڕێگە بەخۆمان بەین
19:29
to fall into a route
of the postmodern 1930's,
392
1157320
2816
بکەوینە سەر ڕێگەی
دوای ١٩٣٠ییەکان،
19:32
which seems to me to be what we are doing,
393
1160160
2656
کە لەوە ئەچێ ئێستا ئەوە بکەین،
19:34
then that will be detrimental
394
1162840
1816
ئەوا ئەو شتە یەکلاکەرەوە دەبێت
19:36
to the future of Europeans
and non-Europeans alike.
395
1164680
3416
بۆ داهاتووی ئەوروپییەکان و
نائەوروپییەکانیش وەک یەک.
19:40
BG: We definitely hope
you are wrong on that point.
396
1168120
2416
برونۆ: بەدڵنیاییەوە هیوادارین
لەوەیا هەڵە بیت.
19:42
Yanis, thank you for coming to TED.
397
1170560
1696
یانیس، زۆر سوپاس بۆ هاتنت بۆ تێد.
19:44
YV: Thank you.
398
1172280
1216
یانی: زۆر سوپاس
19:45
(Applause)
399
1173520
4823
(چەپڵەلێدان)
Translated by Hiwa Foundation
Reviewed by Hiwa Foundation II

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Yanis Varoufakis - Economist and professor
Yanis Varoufakis thinks we need a radically new way of thinking about the economy, finance and capitalism.

Why you should listen

Yanis Varoufakis describes himself as a "libertarian Marxist," although, he says, "It is not something that I volunteer to talk about much, because the very mention of Marx switches audiences off." He teaches economic theory at the University of Athens, where he challenges mainstream notions -- arguing that after the financial crash of 2008 we need a radically new way of thinking about the economy, finance and capitalism.

He became widely known in the first half of 2015 when, as Minister of Finance of the newly formed Greek government, he was a leading, outspoken and much-discussed figure in the renegotiations of Greece's debt.

In May 2017, Varoufakis released Adults in The Room: My Battle With Europe’s Deep Establishmenta personal account of Europe's hidden agenda and an urgent wake-up call to renew European democracy.

More profile about the speaker
Yanis Varoufakis | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee