ABOUT THE SPEAKER

Johann Hari - Journalist
Johann Hari spent three years researching the war on drugs; along the way, he discovered that addiction is not what we think it is.

Why you should listen

British journalist Johann Hari is the author of the New York Times best-selling book Chasing The Scream, from which his talk on addiction was adapted and for which he spent three years researching the war on drugs and questioning the ways in which we treat addiction.

He has written for many of the world’s leading newspapers and magazines, including The New York Times, Le Monde, The Guardian, New Republic, The Nation, Slate.com, and The Sydney Morning Herald. He was a columnist for the British newspaper The Independent for nine years.

Hari was twice named National Newspaper Journalist of the Year by Amnesty International, was named Gay Journalist of the Year at the Stonewall Awards -- and won the Martha Gellhorn Prize for political writing.

More profile about the speaker
Johann Hari | Speaker | TED.com

TEDSummit 2019

Johann Hari: This could be why you're depressed and anxious

जोहान हारी: नैराश्य आणि चिंताविकाराची ही कारणं असू शकतील

Filmed: 2019-07-20

Readability: 3.8

5,432,613 views

नैराश्य आणि चिंताविकाराच्या कारणांबद्दलचे जगभरातल्या तज्ज्ञांचे नवे विचार सांगणारं, कृतिशील करणारं पत्रकार जोहान हारी यांचं एक मार्मिक व्याख्यान. यात ते काही नवे उपायही सुचवतात. हारी म्हणतात, "नैराश्य किंवा चिंताविकार म्हणजे दुबळेपणा नव्हे किंवा वेडही नव्हे. फक्त तुमच्या काही मानवी गरजा पूर्ण झालेल्या नाहीत, इतकंच."

Johann Hari - Journalist
Johann Hari spent three years researching the war on drugs; along the way, he discovered that addiction is not what we think it is. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13

For a really long time,

0

1357

1571

बराच काळ

00:14

I had two mysteries
that were hanging over me.

1

2952

3134

मला दोन रहस्यं सतावत होती.

00:18

I didn't understand them

2

6689

2261

त्यांचा उलगडा होत नव्हता.

00:20

and, to be honest, I was quite afraid
to look into them.

3

8974

2903

खरं तर, मला खोलात जाऊन ती सोडवायची
फार भीती वाटत होती.

00:24

The first mystery was, I'm 40 years old,

4

12349

3547

पहिलं रहस्य सांगतो.
आजवरच्या माझ्या चाळीस वर्षांच्या आयुष्यात

00:27

and all throughout my lifetime,
year after year,

5

15920

3071

मी पाहतो आहे, की इंग्लंड, अमेरिका

00:31

serious depression and anxiety have risen,

6

19015

3356

आणि इतर पाश्चात्य देशांमध्ये

00:34

in the United States, in Britain,

7

22395

2690

गंभीर स्वरूपाचे नैराश्य आणि चिंताविकार

00:37

and across the Western world.

8

25109

1754

दरवर्षी वाढत चालले आहेत.

00:39

And I wanted to understand why.

9

27173

2928

यामागचं कारण मला जाणून घ्यायचं होतं.

00:43

Why is this happening to us?

10

31108

1867

हे विकार आपल्याला का जडताहेत?

00:45

Why is it that with each year that passes,

11

33394

2642

रोजचा दिनक्रम पार पाडणं अशक्य वाटणाऱ्यांची

00:48

more and more of us are finding it harder
to get through the day?

12

36060

3254

संख्या दरवर्षी वाढत का जाते आहे?

00:51

And I wanted to understand this
because of a more personal mystery.

13

39743

3557

हे समजून घेण्याची इच्छा मला वाटली,
यामागे एक खाजगी रहस्य आहे.

00:55

When I was a teenager,

14

43324

1389

मला आठवतं, तरुणपणी मी

00:56

I remember going to my doctor

15

44737

1421

डॉक्टरांना म्हणालो होतो,

00:58

and explaining that I had this feeling,
like pain was leaking out of me.

16

46182

4485

"मला वाटतं, की माझ्या अंगातून जणु
वेदना वाहते आहे.

01:03

I couldn't control it,

17

51237

1396

तिच्यावर माझं नियंत्रण नाही.

01:04

I didn't understand why it was happening,

18

52657

2285

तिच्यामागचं कारण मला ठाऊक नाही.

01:06

I felt quite ashamed of it.

19

54966

2055

मला या वेदनेची खूप शरम वाटते आहे."

01:09

And my doctor told me a story

20

57045

1596

डॉक्टरांनी मला एक गोष्ट सांगितली.

01:10

that I now realize was well-intentioned,

21

58665

2013

त्यांचा हेतू चांगलाच होता.

01:12

but quite oversimplified.

22

60702

1692

त्यांनी सगळं फार सोपं करून टाकलं.

01:14

Not totally wrong.

23

62418

1168

ते पूर्ण चुकीचं नव्हतं.

01:15

My doctor said, "We know
why people get like this.

24

63610

2792

ते म्हणाले, "यामागची कारणं
वैद्यकशास्त्राला ठाऊक आहेत.

01:18

Some people just naturally get
a chemical imbalance in their heads --

25

66426

4232

काही लोकांच्या डोक्यात निसर्गतःच
रासायनिक असंतुलन असतं.

01:22

you're clearly one of them.

26

70682

1421

तू त्यापैकीच एक.

01:24

All we need to do is give you some drugs,

27

72127

1984

आता इतकंच करायचं, काही औषधं घ्यायची.

01:26

it will get your chemical
balance back to normal."

28

74135

2364

त्यामुळे तुझं रासायनिक संतुलन ठीक होईल."

01:28

So I started taking a drug
called Paxil or Seroxat,

29

76523

2410

मग मी पॅक्सील किंवा सेरोक्साट घेऊ लागलो.

01:30

it's the same thing with different names
in different countries.

30

78957

3026

ही एकाच औषधाची निरनिराळ्या देशातली नावं.

01:34

And I felt much better,
I got a real boost.

31

82007

2483

मला बरं वाटू लागलं. मोठा आधार मिळाला.

01:36

But not very long afterwards,

32

84514

1411

पण थोड्याच दिवसांत

01:37

this feeling of pain started to come back.

33

85949

2001

वेदना परत जाणवू लागली.

01:39

So I was given higher and higher doses

34

87974

1828

म्हणून औषधाची मात्रा वाढवण्यात आली.

01:41

until, for 13 years, I was taking
the maximum possible dose

35

89826

3211

तेरा वर्षं, मी जितकी मोठ्यात मोठी
मात्रा घेणं शक्य आहे,

01:45

that you're legally allowed to take.

36

93061

2016

तितकी घेत होतो.

01:47

And for a lot of those 13 years,
and pretty much all the time by the end,

37

95402

3469

यापैकी बराचसा काळ, आणि नंतरही

01:50

I was still in a lot of pain.

38

98895

1500

वेदना होतच होत्या.

01:52

And I started asking myself,
"What's going on here?

39

100419

2976

मग मी स्वतःला विचारू लागलो, "हे असं का?

01:55

Because you're doing everything

40

103419

1542

आजच्या संस्कृतीच्या समजानुसार

01:56

you're told to do by the story
that's dominating the culture --

41

104985

3140

मला जे सांगण्यात आलं,
ते सर्व मी केलं आहे.

02:00

why do you still feel like this?"

42

108149

2119

तरीही हा त्रास का?"

02:02

So to get to the bottom
of these two mysteries,

43

110292

2872

या दोन रहस्यांचा शोध घेण्यासाठी
आणि पुस्तकलेखनासाठी

02:05

for a book that I've written

44

113188

1408

माहिती मिळवण्यासाठी

02:06

I ended up going on a big journey
all over the world,

45

114620

2505

मी जगभर फिरलो.

02:09

I traveled over 40,000 miles.

46

117149

1419

चाळीस हजार मैल प्रवास केला.

02:10

I wanted to sit with the leading
experts in the world

47

118592

2493

मला जगातल्या मोठमोठ्या तज्ज्ञांना
विचारायचं होतं,

02:13

about what causes depression and anxiety

48

121109

2167

नैराश्य आणि चिंताविकार कशामुळे होतात?

02:15

and crucially, what solves them,

49

123300

1872

या विकारांवर मात कशी करायची?

02:17

and people who have come through
depression and anxiety

50

125196

2624

या विकारांचा सामना करून
त्यातून मुक्त झालेल्या

02:19

and out the other side
in all sorts of ways.

51

127844

2112

लोकांनाही भेटायचं होतं.

02:21

And I learned a huge amount

52

129980

1486

या प्रवासात भेटलेल्या

02:23

from the amazing people
I got to know along the way.

53

131490

2555

विलक्षण लोकांकडून
मला बरंच काही शिकायला मिळालं.

02:26

But I think at the heart
of what I learned is,

54

134069

2976

मला सर्वात महत्त्वाचं समजलं ते असं:

02:29

so far, we have scientific evidence

55

137069

3035

नैराश्य आणि चिंताविकार यांची
नऊ वेगवेगळी कारणं आहेत.

02:32

for nine different causes
of depression and anxiety.

56

140128

3707

त्यांचे शास्त्रीय पुरावे आहेत.

02:35

Two of them are indeed in our biology.

57

143859

2809

त्यापैकी दोन जीवशास्त्रीय आहेत.

02:38

Your genes can make you
more sensitive to these problems,

58

146692

2683

या विकारांना बळी पडण्याचं प्रमाण
जनुकांवर अवलंबून असतं.

02:41

though they don't write your destiny.

59

149399

1934

पण जनुकं आपलं भविष्य ठरवत नाहीत.

02:43

And there are real brain changes
that can happen when you become depressed

60

151357

3611

तसंच, नैराश्यामुळे मेंदूत घडून येणाऱ्या
जीवशास्त्रीय बदलांमुळे

02:46

that can make it harder to get out.

61

154992

1698

त्यातून बाहेर पडणं कठीण होतं.

02:48

But most of the factors
that have been proven

62

156714

2182

पण या विकारांची कारणं

02:50

to cause depression and anxiety

63

158920

1841

म्हणून सिद्ध झालेल्या बऱ्याचशा घटकांचा

02:52

are not in our biology.

64

160785

1765

आपल्या जैविकतेशी संबंध नसतो.

02:55

They are factors in the way we live.

65

163520

2214

त्यांचा संबंध असतो, आपल्या जीवनशैलीशी.

02:58

And once you understand them,

66

166116

1491

हे घटक समजून घेतल्यावर

02:59

it opens up a very different
set of solutions

67

167631

3096

सापडणारे निराळे उपाय,

03:02

that should be offered to people

68

170751

1548

रासायनिक नैराश्यरोधकांसमवेत

03:04

alongside the option
of chemical antidepressants.

69

172323

2937

सुचवले गेले पाहिजेत.

03:07

For example,

70

175284

1793

उदाहरणार्थ,

03:09

if you're lonely, you're more likely
to become depressed.

71

177101

3448

तुम्हांला एकटेपणा वाटत असेल, तर
पुढे नैराश्य येण्याची शक्यता वाढते.

03:12

If, when you go to work,
you don't have any control over your job,

72

180573

3111

व्यवसायाच्या ठिकाणी
कामावर तुमचं नियंत्रण नसेल,

03:15

you've just got to do what you're told,

73

183708

1896

सांगितलेलं काम निमूट करावं लागत असेल,

03:17

you're more likely to become depressed.

74

185628

1889

तर नैराश्याची शक्यता वाढते.

03:19

If you very rarely get out
into the natural world,

75

187541

2484

तुम्ही बाहेर खुल्या निसर्गात
फारसे जात नसाल,

03:22

you're more likely to become depressed.

76

190049

1869

तर नैराश्याची शक्यता वाढते.

03:23

And one thing unites a lot of the causes
of depression and anxiety

77

191942

3111

आणखी एक महत्त्वाची गोष्ट आहे.
या विकारांमागच्या

03:27

that I learned about.

78

195077

1175

अनेक कारणांचा मिलाफ

03:28

Not all of them, but a lot of them.

79

196276

2063

त्या गोष्टीत दिसून येतो.

03:30

Everyone here knows

80

198363

1666

आपण सर्व जाणताच, की

03:32

you've all got natural
physical needs, right?

81

200053

2659

प्रत्येकाला नैसर्गिक गरजा असतात. बरोबर?

03:34

Obviously.

82

202736

1174

हो, अगदी खरं.

03:35

You need food, you need water,

83

203934

2579

अन्न, पाणी.

03:38

you need shelter, you need clean air.

84

206537

2230

निवारा, स्वच्छ हवा.

03:40

If I took those things away from you,

85

208791

1794

या गोष्टी काढून घेतल्या,

03:42

you'd all be in real trouble, real fast.

86

210609

2293

तर आपले हाल होतील.

03:44

But at the same time,

87

212926

1802

त्याचबरोबर

03:46

ever human being
has natural psychological needs.

88

214752

3371

प्रत्येक माणसाला नैसर्गिकपणे
मानसिक गरजा असतात.

03:50

You need to feel you belong.

89

218147

2039

समाजाशी जोडलेलं असणं, ही गरज असते.

03:52

You need to feel your life
has meaning and purpose.

90

220210

3064

आयुष्याला अर्थ आणि हेतू असणं, ही गरज असते.

03:55

You need to feel that people
see you and value you.

91

223298

2531

लोक आपल्याला ओळखतात, मानतात
ही भावना गरजेची असते.

03:57

You need to feel you've got
a future that makes sense.

92

225853

2557

आपलं भविष्य उज्वल आहे
असं वाटणं, ही गरज असते.

04:00

And this culture we built
is good at lots of things.

93

228434

3048

आजच्या आपल्या संस्कृतीत
अनेक चांगल्या गोष्टी आहेत.

04:03

And many things are better
than in the past --

94

231506

2160

अनेक गोष्टी भूतकाळापेक्षा चांगल्या आहेत.

04:05

I'm glad to be alive today.

95

233690

1321

या काळात जन्म होणं सुखाचं.

04:07

But we've been getting less and less good

96

235035

1964

पण मूलभूत गंभीर मानसिक गरजा भागवण्याची

04:09

at meeting these deep,
underlying psychological needs.

97

237023

4101

आपली क्षमता मात्र कमी कमी होत चालली आहे.

04:13

And it's not the only thing
that's going on,

98

241895

2103

मानसिक विकारांचं प्रमाण वाढण्यामागचं

04:16

but I think it's the key reason
why this crisis keeps rising and rising.

99

244022

4047

हे एकमेव नसलं, तरी
सर्वात महत्त्वाचं कारण आहे.

04:20

And I found this really hard to absorb.

100

248919

3230

हे समजून घेणं मला फार कठीण गेलं.

04:24

I really wrestled with the idea

101

252173

2706

मला माझ्या विचारांशी द्वंद्व करावं लागलं,

04:26

of shifting from thinking of my depression
as just a problem in my brain,

102

254903

4406

नैराश्य मेंदूत असतं हा विचार बदलून,

04:31

to one with many causes,

103

259333

1167

आपल्या जीवनशैलीसारखी

04:32

including many in the way we're living.

104

260524

2061

अनेक कारणं त्यामागे असतात
हे समजण्यासाठी.

04:34

And it only really began
to fall into place for me

105

262609

2365

हे मला नीटपणे कधी समजलं?

04:36

when one day, I went to interview
a South African psychiatrist

106

264998

3143

दक्षिण आफ्रिकेतल्या डॉ. डेरेक समरफील्ड
नावाच्या मनोविकारतज्ज्ञांची

04:40

named Dr. Derek Summerfield.

107

268165

1801

मुलाखत घ्यायला गेलो, त्यावेळी.

04:41

He's a great guy.

108

269990

1151

ही एक थोर व्यक्ती आहे.

04:43

And Dr. Summerfield
happened to be in Cambodia in 2001,

109

271165

3714

२००१ साली डॉ. समरफील्ड कंबोडियात होते.

04:46

when they first introduced
chemical antidepressants

110

274903

3293

त्या वर्षी कंबोडियात प्रथमच
रासायनिक नैराश्यरोधक औषधं

04:50

for people in that country.

111

278220

1732

उपलब्ध झाली होती.

04:51

And the local doctors, the Cambodians,
had never heard of these drugs,

112

279976

3297

तिथल्या डॉक्टरांना ती ठाऊक नव्हती.
त्यांनी विचारलं,

04:55

so they were like, what are they?

113

283297

1591

"ही कसली औषधं?"
मग डॉ. समरफील्डनी

04:56

And he explained.

114

284912

1214

त्याविषयी माहिती दिली.

04:58

And they said to him,

115

286150

1532

यावर ते डॉक्टर्स म्हणाले,

04:59

"We don't need them,
we've already got antidepressants."

116

287706

2697

"यांची आम्हांला गरज नाही.
आमच्याकडे नैराश्यरोधक आहेत."

05:02

And he was like, "What do you mean?"

117

290427

1737

डॉ. समरफील्डनी विचारलं, "म्हणजे?"

05:04

He thought they were going to talk about
some kind of herbal remedy,

118

292188

3239

त्यांना वाटलं, आता हे
निसर्गोपचाराविषयी सांगतील.

05:07

like St. John's Wort, ginkgo biloba,
something like that.

119

295451

3772

सेंट जॉन्स वॉर्ट, जिंगको बिलोबा वगैरे.

05:11

Instead, they told him a story.

120

299910

2389

पण त्याऐवजी त्यांनी एक गोष्ट सांगितली.

05:14

There was a farmer in their community
who worked in the rice fields.

121

302800

3579

त्यांच्या गावात एक शेतकरी होता.
तो भातशेती करत असे.

05:18

And one day, he stood on a land mine

122

306403

1770

एके दिवशी त्याचा पाय पडला, तो नेमका

05:20

left over from the war
with the United States,

123

308197

2190

युद्धकाळात मातीत पेरलेल्या स्फोटकावर.

05:22

and he got his leg blown off.

124

310411

1412

स्फोटामुळे त्याने पाय गमावला.

05:23

So they him an artificial leg,

125

311847

1436

कृत्रिम पाय बसवल्यानंतर

05:25

and after a while, he went back
to work in the rice fields.

126

313307

2771

काही काळाने तो पुन्हा
भाताच्या शेतात काम करू लागला.

05:28

But apparently, it's super painful
to work under water

127

316102

2532

पण कृत्रिम पाय सतत पाण्याखाली ठेवून
काम करणं

05:30

when you've got an artificial limb,

128

318658

1674

फार वेदनादायक असतं.

05:32

and I'm guessing it was pretty traumatic

129

320356

1920

मला वाटतं, जिथे स्फोट झाला,

05:34

to go back and work in the field
where he got blown up.

130

322300

2579

तिथेच पुन्हा जाऊन काम करणंही
त्याला कठीण गेलं असावं.

05:36

The guy started to cry all day,

131

324903

2403

त्याला दिवसभर रडणं अनावर होऊ लागलं.

05:39

he refused to get out of bed,

132

327330

1429

बिछान्यातून उठावंसं वाटेना.

05:40

he developed all the symptoms
of classic depression.

133

328783

2883

नैराश्याची सर्व लक्षणं दिसू लागली.

05:44

The Cambodian doctor said,

134

332013

1365

कंबोडियन डॉक्टर म्हणाले,

05:45

"This is when we gave him
an antidepressant."

135

333402

2286

"मग आम्ही त्याला नैराश्यरोधक दिलं."

05:47

And Dr. Summerfield said,
"What was it?"

136

335712

2635

डॉ. समरफील्डनी विचारलं, "कोणतं?"

05:50

They explained that they went
and sat with him.

137

338371

2809

ते डॉक्टर्स त्याला भेटायला गेले होते.
त्याच्याजवळ बसून

05:53

They listened to him.

138

341982

1400

त्यांनी त्याचं म्हणणं ऐकलं.

05:56

They realized that his pain made sense --

139

344464

2547

त्यांना त्याच्या वेदनेमागचा अर्थ समजला.

05:59

it was hard for him to see it
in the throes of his depression,

140

347035

2921

नैराश्याच्या गर्तेत त्याला स्वतःला
ते समजणं कठीण होतं,

06:01

but actually, it had perfectly
understandable causes in his life.

141

349980

3660

पण त्यामागची कारणं
त्याच्या आयुष्यात फार महत्त्वाची होती.

06:05

One of the doctors, talking to the people
in the community, figured,

142

353966

3198

गावातल्या इतर लोकांशी बोलताना
त्यापैकी एका डॉक्टरांना सुचलं,

06:09

"You know, if we bought this guy a cow,

143

357188

1937

"आपण याला एक गाय दिली,

06:11

he could become a dairy farmer,

144

359149

2000

तर तो दुधाचा व्यवसाय करू शकेल.

06:13

he wouldn't be in this position
that was screwing him up so much,

145

361173

3095

मग त्याला भाताच्या शेतात जाऊन

06:16

he wouldn't have to go
and work in the rice fields."

146

364292

2507

ते त्रासदायक काम करावं लागणार नाही."

06:18

So they bought him a cow.

147

366823

1199

त्याला गाय देण्यात आली.

06:20

Within a couple of weeks,
his crying stopped,

148

368046

2180

दोन आठवड्यांत त्याचं रडणं थांबलं.

06:22

within a month, his depression was gone.

149

370250

1912

महिन्याभरात तो नैराश्यातून बाहेर आला.

06:24

They said to doctor Summerfield,

150

372186

1579

डॉ. समरफील्ड,

06:25

"So you see, doctor, that cow,
that was an antidepressant,

151

373789

2770

ही गाय म्हणजे नैराश्यरोधक,

06:28

that's what you mean, right?"

152

376583

1467

हो ना?

06:30

(Laughter)

153

378074

1151

(हशा)

06:31

(Applause)

154

379249

3053

(टाळ्या)

06:34

If you'd been raised to think
about depression the way I was,

155

382326

2873

लहानपणापासून नैराश्याबद्दल
माझी जी समजूत आहे,

06:37

and most of the people here were,

156

385223

1612

तीच तुमचीही असेल, तर

06:38

that sounds like a bad joke, right?

157

386859

1674

तुम्हांला हा एक बाष्कळ विनोद वाटेल.

06:40

"I went to my doctor
for an antidepressant,

158

388557

2024

"नैराश्यरोधक घ्यावं म्हणून गेलो, आणि

06:42

she gave me a cow."

159

390605

1166

डॉक्टरांनी गाय दिली."

06:43

But what those Cambodian
doctors knew intuitively,

160

391795

3027

विज्ञानाशी संबंध नसलेल्या या प्रसंगावरून

06:46

based on this individual,
unscientific anecdote,

161

394846

2977

कंबोडियन डॉक्टरांनी ही अटकळ बांधली.

06:49

is what the leading
medical body in the world,

162

397847

3285

गेली कित्येक वर्षं

06:53

the World Health Organization,

163

401156

2087

जागतिक आरोग्य संस्था (WHO)

06:55

has been trying to tell us for years,

164

403267

2190

नेमकं हेच सांगण्याचा प्रयत्न करते आहे.

06:57

based on the best scientific evidence.

165

405481

2492

तेही उत्कृष्ठ शास्त्रीय पुरावे देऊन.

07:00

If you're depressed,

166

408576

1929

नैराश्य येणं,

07:02

if you're anxious,

167

410529

1377

किंवा अति चिंता वाटणं

07:05

you're not weak, you're not crazy,

168

413008

3260

म्हणजे दुबळेपणा किंवा वेड लागणं नव्हे.

07:08

you're not, in the main,
a machine with broken parts.

169

416292

3585

किंवा यंत्रासारखे तुमचे काही भाग बिघडलेत,
असंही नव्हे.

07:12

You're a human being with unmet needs.

170

420950

2534

एक माणूस म्हणून
तुमच्या काही गरजा अपूर्ण आहेत, इतकंच.

07:15

And it's just as important to think here
about what those Cambodian doctors

171

423919

3540

कंबोडियन डॉक्टर आणि जागतिक आरोग्य संस्था

07:19

and the World Health Organization
are not saying.

172

427483

2317

काय सांगत नाहीत, तेही पाहणं
इथे महत्त्वाचं आहे.

07:21

They did not say to this farmer,

173

429824

1532

ते असं नाही म्हणाले,

07:23

"Hey, buddy, you need
to pull yourself together.

174

431380

2801

"मित्रा, अरे जरा भानावर ये.

07:26

It's your job to figure out
and fix this problem on your own."

175

434205

3267

तुझा प्रश्न तूच समजून घे, आणि तूच सोडव."

07:29

On the contrary, what they said is,

176

437851

1992

उलट ते असं म्हणाले, की

07:31

"We're here as a group
to pull together with you,

177

439867

3524

"आम्ही सगळे तुझ्याबरोबर आहोत.
आपण सर्वजण मिळून

07:35

so together, we can figure out
and fix this problem."

178

443415

4412

हा प्रश्न समजून घेऊ आणि सोडवू."

07:40

This is what every depressed person needs,

179

448543

4016

प्रत्येक नैराश्यग्रस्त व्यक्तीची
ही गरज असते,

07:44

and it's what every
depressed person deserves.

180

452583

3245

ती पूर्ण व्हायला हवी.

07:47

This is why one of the leading
doctors at the United Nations,

181

455852

2987

म्हणूनच, २०१७ साली
जागतिक आरोग्य दिनाच्या निवेदनात

07:50

in their official statement
for World Health Day,

182

458863

2318

संयुक्त राष्ट्रसंघाचे

07:53

couple of years back in 2017,

183

461205

1491

एक प्रमुख डॉक्टर म्हणाले,

07:54

said we need to talk less
about chemical imbalances

184

462720

2817

"आपण रासायनिक असंतुलनाविषयी बोलणं
कमी करून,

07:57

and more about the imbalances
in the way we live.

185

465561

3057

त्याऐवजी जीवनशैलीतल्या असंतुलनाविषयी
बोलायला हवं."

08:00

Drugs give real relief to some people --

186

468920

1973

औषधांमुळे काही लोकांना खरोखरच बरं वाटतं.

08:02

they gave relief to me for a while --

187

470917

2130

मलाही काही काळ बरं वाटलं होतं.

08:05

but precisely because this problem
goes deeper than their biology,

188

473071

4427

पण जीवशास्त्रापेक्षा खोल जाणाऱ्या

08:09

the solutions need to go much deeper, too.

189

477522

3055

या समस्येवरचा उपायही
तितकाच खोलवर जाणारा हवा.

08:12

But when I first learned that,

190

480601

2587

हे जेव्हा मी प्रथम ऐकलं,

08:15

I remember thinking,

191

483212

1683

त्यावेळी मला वाटलं होतं,

08:16

"OK, I could see
all the scientific evidence,

192

484919

2126

"मी शास्त्रीय पुरावे पाहिले आहेत.

08:19

I read a huge number of studies,

193

487069

1572

पुष्कळ संशोधनं वाचली आहेत.

08:20

I interviewed a huge number of the experts
who were explaining this,"

194

488665

3306

या विषयातल्या तज्ज्ञांशी बोललो आहे."

08:23

but I kept thinking, "How can we
possibly do that?"

195

491995

2386

आणि तरीही मला समजत नव्हतं,
"हे करायचं कसं?"

08:26

The things that are making us depressed

196

494405

1913

आपल्या नैराश्याची कारणं बरेचदा

08:28

are in most cases more complex
than what was going on

197

496342

2491

त्या कंबोडियन शेतकऱ्याच्या गोष्टीपेक्षा

08:30

with this Cambodian farmer.

198

498857

1297

जास्त गुंतागुंतीची असतात.

08:32

Where do we even begin with that insight?

199

500178

2634

ती समजून घेण्याची सुरुवात तरी कुठून करावी?

08:34

But then, in the long journey for my book,

200

502836

3249

पुस्तक लिहिण्यासाठी म्हणून

08:38

all over the world,

201

506109

1571

मी जगभर फिरलो,

08:39

I kept meeting people
who were doing exactly that,

202

507704

2595

तेव्हा हे समजून घेणारे लोक मला भेटत गेले.

08:42

from Sydney, to San Francisco,

203

510323

2452

सिडनी पासून सॅन फ्रान्सिस्को

08:44

to São Paulo.

204

512799

1172

आणि साओ पावलो पर्यंत.

08:45

I kept meeting people
who were understanding

205

513995

2066

हे लोक नैराश्य आणि चिंताविकाराची

08:48

the deeper causes
of depression and anxiety

206

516085

2347

सखोल कारणं समजून घेत होते

08:50

and, as groups, fixing them.

207

518456

2415

आणि आपल्या समूहाद्वारे
त्यावर उपाय करत होते.

08:52

Obviously, I can't tell you
about all the amazing people

208

520895

2681

मला भेटलेल्या सर्वच लोकांबद्दल

08:55

I got to know and wrote about,

209

523600

1476

मी इथे सांगू शकत नाही.

08:57

or all of the nine causes of depression
and anxiety that I learned about,

210

525100

3453

किंवा त्या नऊ कारणांबद्दलही
इथे बोलू शकत नाही.

09:00

because they won't let me give
a 10-hour TED Talk --

211

528577

2482

कारण १० तासांचं TED व्याख्यान
द्यायची परवानगी नाही.

09:03

you can complain about that to them.

212

531083

1752

वाटल्यास आयोजकांजवळ तक्रार करा!

09:04

But I want to focus on two of the causes

213

532859

1930

म्हणून मी त्यापैकी दोन कारणं

09:06

and two of the solutions
that emerge from them, if that's alright.

214

534813

3413

आणि दोन उपाय सांगणार आहे.

09:10

Here's the first.

215

538578

1150

पहिलं:

09:12

We are the loneliest society
in human history.

216

540285

3008

मानवी इतिहासात जास्त एकटेपणा
आपल्याच पिढीला जाणवला आहे.

09:15

There was a recent study
that asked Americans,

217

543317

2833

नुकतंच एका पाहणीत अमेरिकन लोकांना
विचारलं गेलं,

09:18

"Do you feel like you're no longer
close to anyone?"

218

546174

3150

"आपली कोणाशीच जवळीक उरलेली नाही,
असं तुम्हांला वाटतं का?"

09:21

And 39 percent of people
said that described them.

219

549348

3651

यावर ३९ टक्के लोकांनी
हे वर्णन आपल्याला लागू पडतं असं सांगितलं.

09:25

"No longer close to anyone."

220

553023

1364

"कोणाशीच जवळीक नाही."

09:26

In the international
measurements of loneliness,

221

554411

2497

आंतरराष्ट्रीय पातळीवर एकटेपणा मोजला असता,

09:28

Britain and the rest of Europe
are just behind the US,

222

556932

2558

ब्रिटन आणि युरोप
अमेरिकेच्या खालोखाल आहेत.

09:31

in case anyone here is feeling smug.

223

559514

1785

इथे कोणाला उगाच अभिमान वाटायला नको!

09:33

(Laughter)

224

561323

1008

(हशा)

09:34

I spent a lot of time discussing this

225

562355

1889

या विषयातल्या एका तज्ज्ञांशी

09:36

with the leading expert
in the world on loneliness,

226

564268

2396

मी बराच काळ चर्चा केली.

09:38

an incredible man
named professor John Cacioppo,

227

566688

2254

त्या थोर माणसाचं नाव,
प्राध्यापक जॉन कासिओपो.

09:40

who was at Chicago,

228

568966

1151

ते शिकागोत राहत असत.

09:42

and I thought a lot about one question
his work poses to us.

229

570141

2823

त्यांच्या संशोधनाबद्दल
मी पुष्कळ चिंतन केलं.

09:44

Professor Cacioppo asked,

230

572988

2305

प्राध्यापक कासिओपो विचारतात,

09:47

"Why do we exist?

231

575317

1650

"आपण अस्तित्वात आहोत, ते कशामुळे?

09:48

Why are we here, why are we alive?"

232

576991

1953

आपण जिवंत का राहिलो आहोत?"

09:50

One key reason

233

578968

2206

यामागचं मुख्य कारण असं, की

09:53

is that our ancestors
on the savannas of Africa

234

581198

2817

आफ्रिकेच्या सव्हाना प्रदेशातले आपले पूर्वज

09:56

were really good at one thing.

235

584039

1720

एका गोष्टीत खूप हुशार होते.

09:58

They weren't bigger than the animals
they took down a lot of the time,

236

586287

3290

भोवतालच्या वन्य श्वापदांपेक्षा
ते आकाराने मोठे नव्हते,

10:01

they weren't faster than the animals
they took down a lot of the time,

237

589601

3313

किंवा त्यांच्यापेक्षा जलद
धावूही शकत नव्हते.

10:04

but they were much better
at banding together into groups

238

592938

2714

पण ते जमाव करून एकत्र राहत होते,

10:07

and cooperating.

239

595676

1600

एकमेकांना साह्य करत होते.

10:09

This was our superpower as a species --

240

597300

2261

ही आपल्या मानवजातीची दैवी शक्ती आहे.

10:11

we band together,

241

599585

1405

आपण समूहात राहतो.

10:13

just like bees evolved to live in a hive,

242

601014

2476

मधमाशांची उत्क्रांती होऊन
त्या पोळ्यात राहू लागल्या,

10:15

humans evolved to live in a tribe.

243

603514

2232

तसा मनुष्यप्राणी जमातीत राहू लागला.

10:17

And we are the first humans ever

244

605770

3810

या जमातींची मोडतोड करणारी

10:22

to disband our tribes.

245

610492

1467

आपलीच पहिली पिढी आहे.

10:24

And it is making us feel awful.

246

612484

2067

यामुळे आपलं जीवन उध्वस्त होत आहे.

10:27

But it doesn't have to be this way.

247

615048

2144

वास्तविक हे असं व्हायला नको.

10:29

One of the heroes in my book,
and in fact, in my life,

248

617216

2634

माझ्या पुस्तकातली आणि माझ्या आयुष्यातलीही

10:31

is a doctor named Sam Everington.

249

619874

2095

एक मोठी व्यक्ती आहे, सॅम एव्हरिंग्टन.

10:33

He's a general practitioner
in a poor part of East London,

250

621993

2738

लंडनच्या पूर्वेच्या
एका गरीब वस्तीतले हे डॉक्टर.

10:36

where I lived for many years.

251

624755

1579

तिथे मी बराच काळ राहत होतो.

10:38

And Sam was really uncomfortable,

252

626358

1687

सॅम फार अस्वस्थ होते.

10:40

because he had loads of patients

253

628069

1556

कारण त्यांचे अनेक रुग्ण

10:41

coming to him with terrible
depression and anxiety.

254

629649

2444

भयंकर नैराश्य आणि चिंताविकाराने
ग्रस्त होते.

10:44

And like me, he's not opposed
to chemical antidepressants,

255

632117

2722

माझ्यासारखंच डॉ. सॅमना देखील वाटतं,
की नैराश्यरोधकांमुळे

10:46

he thinks they give
some relief to some people.

256

634863

2222

काही लोकांना थोडं बरं वाटू शकतं.

10:49

But he could see two things.

257

637109

1373

त्यांनी दोन गोष्टी पाहिल्या.

10:50

Firstly, his patients were depressed
and anxious a lot of the time

258

638506

3555

एक, त्यांचे रुग्ण बराच काळ त्रस्त होते.

10:54

for totally understandable
reasons, like loneliness.

259

642085

3738

यामागची कारणं स्पष्ट होती.
उदाहरणार्थ, एकटेपणा.

10:57

And secondly, although the drugs
were giving some relief to some people,

260

645847

3444

दोन, औषधांनी काही लोकांना
थोड्या प्रमाणात बरं वाटत असलं,

11:01

for many people,
they didn't solve the problem.

261

649315

2268

तरी अनेक वेळा औषधामुळे

11:03

The underlying problem.

262

651607

1533

मूळ प्रश्न सुटत नव्हता.

11:05

One day, Sam decided
to pioneer a different approach.

263

653871

2651

एके दिवशी, डॉ. सॅमनी
एक नवीन उपाय वापरायचं ठरवलं.

11:08

A woman came to his center,
his medical center,

264

656546

2452

त्यांच्या दवाखान्यात एक महिला आली.

11:11

called Lisa Cunningham.

265

659022

1467

तिचं नाव लिसा कनिंगहॅम.

11:12

I got to know Lisa later.

266

660513

1874

माझी तिच्याशी नंतर ओळख झाली.

11:14

And Lisa had been shut away in her home
with crippling depression and anxiety

267

662411

4084

भयानक नैराश्य आणि चिंताविकारामुळे
लिसा घरातून बाहेरच पडत नव्हती.

11:18

for seven years.

268

666519

1150

तब्बल सात वर्षं.

11:20

And when she came to Sam's center,
she was told, "Don't worry,

269

668898

2925

डॉ. सॅमनी तिला सांगितलं,
"आम्ही तुला औषधं तर देऊच,

11:23

we'll carry on giving you these drugs,

270

671847

1830

पण त्याबरोबर

11:25

but we're also going to prescribe
something else.

271

673701

2797

तू आणखी काहीतरी करायचं आहेस.

11:28

We're going to prescribe for you
to come here to this center twice a week

272

676522

3443

आठवड्यातून दोनदा इथे यायचं,

11:31

to meet with a group of other
depressed and anxious people,

273

679989

2778

आणि इतर रुग्णांशी बोलायचं.

11:34

not to talk about how miserable you are,

274

682791

2810

पण आपण किती दुर्दैवी,
अशा प्रकारचं काही बोलायचं नाही.

11:37

but to figure out something
meaningful you can all do together

275

685625

3547

तर सगळ्यांनी मिळून
काहीतरी अर्थपूर्ण काम शोधून ते करायचं.

11:41

so you won't be lonely and you won't feel
like life is pointless."

276

689196

3103

मग एकटेपणा वाटणार नाही,
आयुष्याला अर्थ नाही असं वाटणार नाही."

11:44

The first time this group met,

277

692323

2775

त्या रुग्णांना लिसा जेव्हा प्रथम भेटली,

11:47

Lisa literally started
vomiting with anxiety,

278

695122

2256

तेव्हा तो ताण असह्य होऊन

11:49

it was so overwhelming for her.

279

697402

1921

तिला वांत्या होऊ लागल्या.

11:51

But people rubbed her back,
the group started talking,

280

699347

2634

तेव्हा इतरांनी तिला सावरलं.
चर्चा सुरु झाली.

11:54

they were like, "What could we do?"

281

702005

1675

"आपण एकत्र येऊन काय करू शकतो?"

11:55

These are inner-city,
East London people like me,

282

703704

2294

हे रुग्ण माझ्यासारखे,
लंडनच्या आतल्या भागातले.

11:58

they didn't know anything about gardening.

283

706022

2048

त्यांना बागकामाची काहीच माहिती नव्हती.

12:00

They were like, "Why don't we
learn gardening?"

284

708094

2245

"आपण बागकाम शिकूया का?"

12:02

There was an area
behind the doctors' offices

285

710363

2166

दवाखान्याच्या मागेच

12:04

that was just scrubland.

286

712553

1151

पडीक जागा होती.

12:05

"Why don't we make this into a garden?"

287

713728

1882

"इथे बाग करूया का?"

12:07

They started to take books
out of the library,

288

715634

2175

त्यांनी लायब्ररीतून पुस्तकं आणली.

12:09

started to watch YouTube clips.

289

717833

1485

You Tube वर धडे घेतले.

12:11

They started to get
their fingers in the soil.

290

719342

2159

मातीत हात मळवून घेतले.

12:13

They started to learn
the rhythms of the seasons.

291

721844

3043

ऋतुचक्र समजून घ्यायला सुरुवात केली.

12:16

There's a lot of evidence

292

724911

1330

अनेक पुराव्यांनुसार,

12:18

that exposure to the natural world

293

726265

1629

निसर्गाशी जवळीक करणं

12:19

is a really powerful antidepressant.

294

727918

1976

हा नैराश्यावर एक चांगला उपाय आहे.

12:21

But they started to do something
even more important.

295

729918

3009

पण हा गट त्याहीपेक्षा
जास्त काही करत होता.

12:25

They started to form a tribe.

296

733347

2030

त्यांनी एक जमात तयार केली.

12:27

They started to form a group.

297

735401

1811

एक समूह तयार केला.

12:29

They started to care about each other.

298

737236

2024

त्यांना एकमेकांविषयी आपुलकी वाटू लागली.

12:31

If one of them didn't show up,

299

739284

1674

एखादा गैरहजर असला,

12:32

the others would go
looking for them -- "Are you OK?"

300

740982

2520

"काय झालं? ठीक आहेस ना?"
अशी चौकशी करू लागले.

12:35

Help them figure out
what was troubling them that day.

301

743526

2611

त्याला कसला त्रास होत असेल
ते जाणून घेऊ लागले.

12:38

The way Lisa put it to me,

302

746161

1803

लिसा म्हणाली,

12:39

"As the garden began to bloom,

303

747988

2597

"जसजशी बाग बहरू लागली,

12:42

we began to bloom."

304

750609

1267

तसतसे आम्हीही बहरू लागलो!"

12:44

This approach is called
social prescribing,

305

752474

2032

याला म्हणतात समाजोपचार.

12:46

it's spreading all over Europe.

306

754530

1515

हे युरोपमध्ये वाढत आहे.

12:48

And there's a small,
but growing body of evidence

307

756069

2301

हळूहळू गोळा होणाऱ्या पुराव्यांनुसार

12:50

suggesting it can produce real
and meaningful falls

308

758394

2880

नैराश्य आणि चिंताविकारात

12:53

in depression and anxiety.

309

761298

1978

खरोखरीच घट होत असल्याचं दिसून येत आहे.

12:55

And one day, I remember
standing in the garden

310

763300

3721

एके दिवशी या बागेत असताना

12:59

that Lisa and her once-depressed
friends had built --

311

767045

2481

माझ्या मनात एक विचार आला.

13:01

it's a really beautiful garden --

312

769550

1584

त्या सुंदर बागेत गेलो असताना

13:03

and having this thought,

313

771158

1191

मला जे वाटलं,

13:04

it's very much inspired by a guy
called professor Hugh Mackay in Australia.

314

772373

3871

त्यामागे ऑस्ट्रेलियन प्राध्यापक ह्यू मके
यांच्या विचारांची प्रेरणा आहे.

13:08

I was thinking, so often
when people feel down in this culture,

315

776268

4381

मला वाटलं, की आजच्या आपल्या संस्कृतीत
एखाद्याला उदास वाटत असेल,

13:12

what we say to them -- I'm sure
everyone here said it, I have --

316

780673

3064

तर आपण त्याला काय सांगतो?
तुम्ही सांगत असाल, मीही सांगितलं आहे..

13:15

we say, "You just need
to be you, be yourself."

317

783761

3224

"तू स्वतः कोण आहेस ते जाणून घे.
स्वतःला पटेल तेच कर."

13:19

And I've realized, actually,
what we should say to people is,

318

787742

2950

आणि माझ्या लक्षात आलं, की
त्याऐवजी आपण सांगायला हवं,

13:22

"Don't be you.

319

790716

1150

"स्वतःपुरतं पाहू नकोस.

13:24

Don't be yourself.

320

792306

1333

तुझा एकट्याचा नव्हे,

13:26

Be us, be we.

321

794218

2209

समूहाचा विचार कर.

13:28

Be part of a group."

322

796765

1325

समूहाचा भाग हो."

13:30

(Applause)

323

798114

3706

(टाळ्या)

13:33

The solution to these problems

324

801844

2579

या विकारांवर उपाय म्हणून
आपण एकांडेपणाने राहून

13:36

does not lie in drawing
more and more on your resources

325

804447

3151

आपल्या एकट्याच्या हातात असलेली
साधनं जास्तीत जास्त वापरत गेलो.

13:39

as an isolated individual --

326

807622

1439

हे विकार बळावण्यात

13:41

that's partly what got us in this crisis.

327

809085

2040

हा समज थोडा कारणीभूत ठरला असावा.

13:43

It lies on reconnecting
with something bigger than you.

328

811149

2753

स्वतःला महत्त्व देण्यापेक्षा
एखादा मोठा उद्देश हवा.

13:45

And that really connects
to one of the other causes

329

813926

2421

इथे नैराश्य आणि चिंताविकाराचं
आणखी एक कारण सापडतं,

13:48

of depression and anxiety
that I wanted to talk to you about.

330

816371

2897

ज्याविषयी मला आज बोलायचं होतं.

13:51

So everyone knows

331

819292

1690

आपण सर्वजण जाणतो, की

13:53

junk food has taken over our diets
and made us physically sick.

332

821006

3746

आहारात चटपटीत पदार्थ वाढल्यामुळे
आपलं आरोग्य बिघडत चाललं आहे.

13:56

I don't say that
with any sense of superiority,

333

824776

2206

मी पौष्टिक आहार घेतो, असं नव्हे.

13:59

I literally came to give
this talk from McDonald's.

334

827006

2399

व्याख्यानापूर्वी मी मॅकडोनाल्ड मध्ये
खाऊन आलो.

14:01

I saw all of you eating that
healthy TED breakfast, I was like no way.

335

829429

3513

तुम्हां सर्वांना TED ची पौष्टिक न्याहारी
खाताना पाहून मला लाज वाटली.

14:04

But just like junk food has taken over
our diets and made us physically sick,

336

832966

5143

पोषणरहित अन्नामुळे जसं आपलं आरोग्य बिघडतं,

14:10

a kind of junk values
have taken over our minds

337

838133

4110

तसाच, काही निकृष्ट मूल्यांनी
मनाचा ताबा घेतल्यामुळे

14:14

and made us mentally sick.

338

842267

1478

आपलं मानसिक आरोग्य बिघडतं.

14:16

For thousands of years,
philosophers have said,

339

844157

3104

हजारो वर्षांपासून
तत्त्ववेत्ते सांगताहेत, की

14:19

if you think life is about money,
and status and showing off,

340

847285

4588

पैसा, समाजातलं स्थान, दिखाऊपणा
यांना महत्त्व दिलं,

14:23

you're going to feel like crap.

341

851897

1523

तर मानसिक आरोग्य ढासळेल.

14:25

That's not an exact quote
from Schopenhauer,

342

853444

2067

असं शोपेनहावर म्हणाले होते.

14:27

but that is the gist of what he said.

343

855535

1772

नेमकं हेच नव्हे,पण अशाच अर्थाचं.

14:29

But weirdly, hardy anyone
had scientifically investigated this,

344

857331

3026

आश्चर्य म्हणजे, यावर
फारसं शास्त्रीय संशोधन झालं नव्हतं.

14:32

until a truly extraordinary person
I got to know, named professor Tim Kasser,

345

860381

3649

पण मला भेटलेली एक असामान्य व्यक्ती,
प्राध्यापक टिम कासर

14:36

who's at Knox College in Illinois,

346

864054

2293

हे इलिनॉयच्या नॉक्स कॉलेजमध्ये

14:38

and he's been researching this
for about 30 years now.

347

866371

2563

गेली तीस वर्षं या विषयावर संशोधन करताहेत.

14:40

And his research suggests
several really important things.

348

868958

3016

त्यांच्या संशोधनाने
काही महत्त्वाच्या गोष्टी सुचवल्या आहेत.

14:43

Firstly, the more you believe

349

871998

3191

पहिली गोष्ट.

14:47

you can buy and display
your way out of sadness,

350

875213

4365

उत्तमोत्तम वस्तू विकत घेऊन
त्यांचं प्रदर्शन केल्याने

14:51

and into a good life,

351

879602

2191

दुःखावर मात होऊन आनंद मिळेल
असं जितकं समजाल,

14:53

the more likely you are to become
depressed and anxious.

352

881817

2912

तितकं नैराश्य आणि चिंता पदरी पडतील.

14:56

And secondly,

353

884753

1293

दुसरी गोष्ट.

14:58

as a society, we have become
much more driven by these beliefs.

354

886070

4588

अशा समजांनी
आपल्या संपूर्ण समाजाचाच ताबा घेतला आहे.

15:02

All throughout my lifetime,

355

890682

1413

मी आयुष्यभर पाहतो आहे,

15:04

under the weight of advertising
and Instagram and everything like them.

356

892119

4193

जाहिरातबाजी, इंस्टाग्राम इत्यादि गोष्टी
कशा प्रभाव पाडतात.

15:08

And as I thought about this,

357

896871

1373

मला वाटतं

15:10

I realized it's like we've all been fed
since birth, a kind of KFC for the soul.

358

898268

5761

आपण जन्मापासून मानसिक KFC खातो आहोत.

15:16

We've been trained to look for happiness
in all the wrong places,

359

904053

3873

चुकीच्या ठिकाणी आनंद शोधतो आहोत.

15:19

and just like junk food
doesn't meet your nutritional needs

360

907950

2770

आणि जसं चटपटीत अन्न
पोषणाची गरज भागवण्याऐवजी

15:22

and actually makes you feel terrible,

361

910744

2298

उलट आपल्याला आजारी पाडतं,

15:25

junk values don't meet
your psychological needs,

362

913066

3142

तसंच निकृष्ट मूल्यं
आपल्या मानसिक गरजा न भागवता

15:28

and they take you away from a good life.

363

916232

2642

आपल्याला निरोगी आयुष्यापासून दूर नेतात.

15:30

But when I first spent time
with professor Kasser

364

918898

2623

मी जेव्हा प्रथम प्रा. कासर यांना भेटून

15:33

and I was learning all this,

365

921545

1477

हे जाणून घेत होतो,

15:35

I felt a really weird mixture of emotions.

366

923046

2587

तेव्हा माझ्या मनात
संमिश्र भावना उभ्या राहिल्या.

15:37

Because on the one hand,
I found this really challenging.

367

925657

2690

माझ्यासाठी हे एक आव्हान होतं.

15:40

I could see how often
in my own life, when I felt down,

368

928371

3262

कारण माझ्या स्वतःच्याच आयुष्यात मी बरेचदा
उदासीनतेचा सामना करण्यासाठी

15:43

I tried to remedy it with some kind of
show-offy, grand external solution.

369

931657

5265

एखादी बाह्य परिणाम करणारी
भपकेबाज गोष्ट करत आलो होतो.

15:49

And I could see why that
did not work well for me.

370

937441

2690

आणि त्याचा काही उपयोग होत नव्हता,
हेही पाहत आलो होतो.

15:52

I also thought,
isn't this kind of obvious?

371

940930

2882

मला वाटलं, हे तर साहजिकच आहे.

15:55

Isn't this almost like banal, right?

372

943836

1745

अगदी रटाळ मुद्दा, हो ना?

15:57

If I said to everyone here,

373

945605

1325

आता मी तुम्हांला सांगतो,

15:58

none of you are going to lie
on your deathbed

374

946954

2143

मरणशय्येवर असताना,
आपल्याजवळ किती बूट आहेत,

16:01

and think about all the shoes you bought
and all the retweets you got,

375

949121

3316

किंवा किती री-ट्विट मिळाले होते
या गोष्टी तुम्हांला आठवणार नाहीत.

16:04

you're going to think about moments

376

952461

1683

त्यावेळी आठवतील ते प्रेमाचे,

16:06

of love, meaning
and connection in your life.

377

954168

2111

अर्थपूर्ण जगण्याचे आणि सुसंवादाचे क्षण.

16:08

I think that seems almost like a cliché.

378

956303

1945

हे वाक्य वापरून गुळगुळीत झालेलं आहे खरं.

16:10

But I kept talking
to professor Kasser and saying,

379

958272

2349

मी प्रा. कासरना विचारलं,

16:12

"Why am I feeling
this strange doubleness?"

380

960645

2353

"मला यात एक विचित्र दुटप्पीपणा दिसतो.
का बरं?"

16:15

And he said, "At some level,
we all know these things.

381

963022

3807

ते म्हणाले, "कारण आपल्याला मनात कुठेतरी
या गोष्टी ठाऊक असतात.

16:18

But in this culture,
we don't live by them."

382

966853

2375

पण या संस्कृतीत आपण त्या पाळत नाही."

16:21

We know them so well
they've become clichés,

383

969252

2079

या गोष्टी रटाळ वाटण्याइतपत ठाऊक आहेत.

16:23

but we don't live by them.

384

971355

1278

पण आपण त्या पाळत नाही.

16:24

I kept asking why, why would we know
something so profound,

385

972657

3209

मी विचारलं,
"का? इतक्या महत्त्वाच्या गोष्टी ठाऊक असून

16:27

but not live by it?

386

975890

1286

आपण त्या पाळत का नाही?"

16:29

And after a while,
professor Kasser said to me,

387

977200

3404

थोड्या वेळाने प्रा. कासर म्हणाले,

16:32

"Because we live in a machine

388

980628

2421

"कारण आपण एका यंत्रात राहतो.

16:35

that is designed to get us to neglect
what is important about life."

389

983073

3733

आयुष्यातल्या महत्त्वाच्या गोष्टींचा
आपल्याला विसर पाडणं हे त्याचं कार्य."

16:39

I had to really think about that.

390

987260

1587

यावर मला खूप विचार करावा लागला.

16:40

"Because we live in a machine

391

988871

1405

"कारण आपण ज्या यंत्रात राहतो,

16:42

that is designed to get us
to neglect what is important about life."

392

990300

3678

ते आपल्याला महत्त्वाच्या गोष्टीकडे
दुर्लक्ष करायला लावतं."

16:46

And professor Kasser wanted to figure out
if we can disrupt that machine.

393

994299

3778

हे यंत्र मोडून टाकता येईल का,
हे प्रा. कासरना शोधून काढायचं होतं.

16:50

He's done loads of research into this;

394

998101

1873

यावर त्यांनी पुष्कळ संशोधन केलं आहे.

16:51

I'll tell you about one example,

395

999998

1555

इथे मी एक उदाहरण सांगतो.

16:53

and I really urge everyone here
to try this with their friends and family.

396

1001577

3500

तुम्हां सर्वांना विनंती:
आपल्या कुटुंब आणि मित्रांबरोबर करून पहा.

16:57

With a guy called Nathan Dungan,
he got a group of teenagers and adults

397

1005101

3342

नेथन डंगन याने तरुण आणि प्रौढांचा
एक गट बोलावला.

17:00

to come together for a series of sessions
over a period of time, to meet up.

398

1008467

4213

काही दिवस त्यांच्या सभा घेतल्या.

17:04

And part of the point of the group

399

1012704

1763

यातला एक भाग असा होता:

17:06

was to get people to think
about a moment in their life

400

1014491

3300

आपल्या आयुष्यातला असा एखादा क्षण आठवा,
ज्यावेळी तुम्हांला खरोखर

17:09

they had actually found
meaning and purpose.

401

1017815

2746

आयुष्याचा अर्थ आणि हेतु गवसला असेल.

17:12

For different people,
it was different things.

402

1020585

2143

प्रत्येकाला हे निरनिराळं जाणवलं.

17:14

For some people, it was playing music,
writing, helping someone --

403

1022752

3617

कोणाला आठवलं संगीत, कोणाला लेखन, मदतकार्य.

17:18

I'm sure everyone here
can picture something, right?

404

1026393

2803

तुम्हां सर्वांनाही नक्कीच
काहीतरी जाणवलं असेल.

17:21

And part of the point of the group
was to get people to ask,

405

1029220

2881

यातला दुसरा भाग असा होता:
प्रश्न विचारायला प्रवृत्त करणे.

17:24

"OK, how could you dedicate
more of your life

406

1032125

2762

"या महत्त्वाच्या गोष्टींना
जास्त वेळ कसा द्यावा?

17:26

to pursuing these moments
of meaning and purpose,

407

1034911

2684

आणि निरुपयोगी कचरा विकत घेऊन

17:29

and less to, I don't know,
buying crap you don't need,

408

1037619

2950

त्याचे फोटो सोशल मीडियावर टाकून

17:32

putting it on social media
and trying to get people to go,

409

1040593

2722

लोकांना OMG म्हणायला लावणं

17:35

'OMG, so jealous!'"

410

1043339

1267

कसं टाळावं?"

17:36

And what they found was,

411

1044958

1643

नुसता या सभांना येण्याचादेखील

17:38

just having these meetings,

412

1046625

1334

चांगला परिणाम दिसून आला.

17:39

it was like a kind of Alcoholics Anonymous
for consumerism, right?

413

1047983

3110

हे चंगळवादाच्या व्यसनमुक्तीचे वर्ग, बरोबर?

17:43

Getting people to have these meetings,
articulate these values,

414

1051807

2953

अशा सभांना हजर राहून
एकमेकांचे विचार ऐकणं,

17:46

determine to act on them
and check in with each other,

415

1054784

2531

ते पाळण्याचा निश्चय करणं,
एकमेकांची चौकशी करणं

17:49

led to a marked shift in people's values.

416

1057339

2857

यामुळे या लोकांच्या विचारसरणीत
मोठा बदल घडून आला.

17:52

It took them away from this hurricane
of depression-generating messages

417

1060220

4413

चुकीच्या गोष्टींत आनंद शोधायला लावून

17:56

training us to seek happiness
in the wrong places,

418

1064657

2634

नैराश्यात ढकलणाऱ्या संदेशांची वावटळ टाळून

17:59

and towards more meaningful
and nourishing values

419

1067315

3341

ते नैराश्यातून बाहेर काढणाऱ्या

18:02

that lift us out of depression.

420

1070680

2000

अर्थपूर्ण आणि पोषक विचारांकडे वळू लागले.

18:05

But with all the solutions that I saw
and have written about,

421

1073347

3302

पण मी असे काही उपाय शोधले,
त्याबद्दल लिहिलं,

18:08

and many I can't talk about here,

422

1076673

2739

यात आज न सांगितलेलेही काही आहेत,

18:11

I kept thinking,

423

1079436

1371

तरीसुद्धा माझ्या मनात येतं,

18:12

you know: Why did it take me so long
to see these insights?

424

1080831

3699

हे विचार सुचायला मला इतका वेळ का लागला?

18:16

Because when you explain them to people --

425

1084554

2016

कारण इतरांना समजावून सांगताना--

18:18

some of them are more
complicated, but not all --

426

1086594

2444

त्यापैकी काही कठीण आहेत, सर्व नव्हेत.

18:21

when you explain this to people,
it's not like rocket science, right?

427

1089062

3244

ते सोपे वाटतात.
ते काही अवकाश विज्ञान नव्हे.

18:24

At some level, we already
know these things.

428

1092330

2095

या गोष्टी आपल्याला मनात कुठेतरी
ठाऊक असतात.

18:26

Why do we find it so hard to understand?

429

1094449

2637

मग त्या समजायला इतक्या कठीण का?

18:29

I think there's many reasons.

430

1097110

1934

मला वाटतं, यामागे पुष्कळ कारणं आहेत.

18:31

But I think one reason is
that we have to change our understanding

431

1099475

4269

यापैकी एक कारण असं, की
नैराश्य किंवा चिंताविकार म्हणजे नक्की काय,

18:35

of what depression
and anxiety actually are.

432

1103768

3420

याविषयीच्या आपल्या कल्पना बदलायला हव्यात.

18:39

There are very real
biological contributions

433

1107776

2182

काही खरीखुरी जैविक कारणंसुद्धा

18:41

to depression and anxiety.

434

1109982

1733

या विकारांमागे असू शकतात.

18:44

But if we allow the biology
to become the whole picture,

435

1112117

3754

आपण सगळं ठपका जैविक कारणांवरच ठेवतो.

18:47

as I did for so long,

436

1115895

1246

असं मी बराच काळ करत होतो.

18:49

as I would argue our culture
has done pretty much most of my life,

437

1117165

4065

आपल्या संस्कृतीचा प्रभाव

18:53

what we're implicitly saying to people
is, and this isn't anyone's intention,

438

1121254

3857

मी आयुष्यभर पाहत आलो आहे.

18:57

but what we're implicitly
saying to people is,

439

1125135

3037

या प्रभावामुळे आपण
निराश किंवा चिंताग्रस्त व्यक्तीला सांगतो,

19:00

"Your pain doesn't mean anything.

440

1128196

2302

"तुला होणाऱ्या वेदनांना काही अर्थ नाही.

19:02

It's just a malfunction.

441

1130522

1436

फक्त थोडासा बिघाड झाला आहे.

19:03

It's like a glitch in a computer program,

442

1131982

2469

संगणक प्रणालीत येतो तसा
काही व्यत्यय आला आहे.

19:06

it's just a wiring problem in your head."

443

1134475

2667

तुझ्या डोक्यातली जुळणी थोडी बिघडली आहे."

19:10

But I was only able to start
changing my life

444

1138061

3107

पण नैराश्य म्हणजे बिघाड नव्हे हे समजलं,

19:13

when I realized your depression
is not a malfunction.

445

1141192

4065

तेव्हा माझं आयुष्य बदलायला सुरुवात झाली.

19:18

It's a signal.

446

1146620

1150

तुमचं नैराश्य म्हणजे

19:20

Your depression is a signal.

447

1148684

2007

तुम्हांला मिळालेला एक इशारा.

19:23

It's telling you something.

448

1151077

1841

तो तुम्हांला काहीतरी सांगत असतो.

19:24

(Applause)

449

1152942

4611

(टाळ्या)

19:29

We feel this way for reasons,

450

1157577

2389

निराश वाटण्यामागे काही कारणं असतात.

19:31

and they can be hard to see
in the throes of depression --

451

1159990

2715

नैराश्याच्या गर्तेत ती समजणं कठीण असतं.

19:34

I understand that really well
from personal experience.

452

1162729

2610

हे मी माझ्या स्वतःच्या अनुभवातून जाणतो.

19:37

But with the right help,
we can understand these problems

453

1165363

3483

पण योग्य मदत मिळाली, तर
समस्या समजून घेऊन,

19:40

and we can fix these problems together.

454

1168870

2474

सर्वांनी मिळून त्या सोडवता येतात.

19:43

But to do that,

455

1171368

1192

पण हे करण्याअगोदरची

19:44

the very first step

456

1172584

1738

पहिली पायरी म्हणजे

19:46

is we have to stop insulting these signals

457

1174346

2618

हे इशारे धुडकावून न लावणं.

19:48

by saying they're a sign of weakness,
or madness or purely biological,

458

1176988

4192

त्यांना दुबळेपणा, वेड
किंवा जैविक कारण न समजणं.

19:53

except for a tiny number of people.

459

1181204

1935

काही थोड्या अपवादांमध्ये तसं असू शकतं.

19:55

We need to start
listening to these signals,

460

1183163

3626

हे इशारे आपण ऐकायला हवेत.

19:58

because they're telling us
something we really need to hear.

461

1186813

3272

कारण आपण ऐकायलाच हवं असं काहीतरी
ते सांगत असतात.

20:02

It's only when we truly
listen to these signals,

462

1190514

5023

आपण जेव्हा खरोखरीच हे इशारे ऐकून

20:07

and we honor these signals
and respect these signals,

463

1195561

4015

त्यांचा योग्य तो मान राखायला लागू,

20:11

that we're going to begin to see

464

1199600

2247

तेव्हाच आपल्याला दिसू लागतील

20:13

the liberating, nourishing,
deeper solutions.

465

1201871

4158

मुक्तता देणारे, सक्षम करणारे सखोल उपाय.

20:19

The cows that are waiting all around us.

466

1207133

4073

भोवताली सर्वत्र गायी थबकल्या आहेत!

20:23

Thank you.

467

1211585

1181

धन्यवाद.

20:24

(Applause)

468

1212790

3688

(टाळ्या)

Translated by Smita Kantak
Reviewed by Abhinav Garule

ABOUT THE SPEAKER

Johann Hari - Journalist
Johann Hari spent three years researching the war on drugs; along the way, he discovered that addiction is not what we think it is.

Why you should listen

British journalist Johann Hari is the author of the New York Times best-selling book Chasing The Scream, from which his talk on addiction was adapted and for which he spent three years researching the war on drugs and questioning the ways in which we treat addiction.

He has written for many of the world’s leading newspapers and magazines, including The New York Times, Le Monde, The Guardian, New Republic, The Nation, Slate.com, and The Sydney Morning Herald. He was a columnist for the British newspaper The Independent for nine years.

Hari was twice named National Newspaper Journalist of the Year by Amnesty International, was named Gay Journalist of the Year at the Stonewall Awards -- and won the Martha Gellhorn Prize for political writing.

More profile about the speaker
Johann Hari | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

जोहान हारी: नैराश्य आणि चिंताविकाराची ही कारणं असू शकतील | TED Talk | TED.com