TEDGlobal 2012
Alanna Shaikh: How I'm preparing to get Alzheimer's
Alanna Shaikh: Przygotowuję się do Alzheimera.
Filmed:
Readability: 3.8
1,629,194 views
Kiedy stajemy w obliczu rodzica chorego na Alzheimera, większość z nas reaguje zaprzeczeniem ("Mnie to nie spotka”) lub podejmuje nadzwyczajne próby zapobieżenia chorobie. Jednak TED Fellow Alanna Shaikh, specjalistka w dziedzinie globalnego zdrowia, widzi to inaczej. Alanna podejmuje trzy konkretne kroki, by przygotować się na własną chorobę, jeśli do niej dojdzie.
Alanna Shaikh - Global health and development specialist
Global development expert Alanna Shaikh takes on the toughest of health issues—from the ones affecting the globe at large to the ones hurting her own family. Full bio
Global development expert Alanna Shaikh takes on the toughest of health issues—from the ones affecting the globe at large to the ones hurting her own family. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I'd like to talk about my dad.
0
908
1592
Chcę porozmawiać o moim tacie.
00:18
My dad has Alzheimer's disease.
1
2500
2576
Tata choruje na Alzheimera.
00:20
He started showing the symptoms about 12 years ago,
2
5076
3560
Pierwsze objawy pojawiły się jakieś 12 lat temu,
00:24
and he was officially diagnosed in 2005.
3
8636
3387
jednak oficjalnie został zdiagnozowany w 2005.
00:27
Now he's really pretty sick. He needs help eating,
4
12023
4325
Teraz potrzebuje pomocy nawet przy jedzeniu,
00:32
he needs help getting dressed, he doesn't really know where he is
5
16348
3888
przy ubieraniu się, nie wie, gdzie jest,
00:36
or when it is, and it's been really, really hard.
6
20236
3864
ani jaki jest dzień; sytuacja jest ciężka.
00:40
My dad was my hero and my mentor for most of my life,
7
24100
3512
Tata całe życie był moim bohaterem i mentorem
00:43
and I've spent the last decade watching him disappear.
8
27612
3528
a ostatnie 10 lat spędziłam patrząc jak znika.
00:47
My dad's not alone. There's about 35 million people globally living with some kind of dementia,
9
31140
8137
35 mln ludzi na świecie ma rożne rodzaje demencji;
00:55
and by 2030 they're expecting that to double to 70 million.
10
39277
4649
do 2030 r. ta liczba podwoi się do 70 milionów.
00:59
That's a lot of people.
11
43926
2150
To bardzo wielu ludzi.
01:01
Dementia scares us. The confused faces and shaky hands of people who have dementia,
12
46076
6616
Zagubiony wyraz twarzy i trzęsące się ręce,
01:08
the big numbers of people who get it, they frighten us.
13
52692
3848
mnożące się przypadki - to nas przeraża.
01:12
And because of that fear, we tend to do one of two things:
14
56540
3745
Przez ten strach robimy dwie rzeczy:
01:16
We go into denial: "It's not me, it has nothing to do with me, it's never going to happen to me."
15
60285
5455
łudzimy się, że nas to nigdy nie spotka
01:21
Or, we decide that we're going to prevent dementia,
16
65740
3633
albo postanawiamy jej uniknąć
01:25
and it will never happen to us because we're going to do everything right and it won't come and get us.
17
69373
4816
przez właściwy tryb życia.
01:30
I'm looking for a third way: I'm preparing to get Alzheimer's disease.
18
74189
5751
Ja natomiast szykuję się na chorobę Alzheimera.
01:35
Prevention is good, and I'm doing the things that you can do to prevent Alzheimer's.
19
79940
5560
Staram się oczywiście zapobiegać.
01:41
I'm eating right, I'm exercising every day, I'm keeping my mind active,
20
85500
5320
Dobrze się odżywiam, ćwiczę, trenuję umysł;
01:46
that's what the research says you should do.
21
90820
2904
badania wykazują, że robię to, co trzeba.
01:49
But the research also shows that there's nothing that will 100 percent protect you.
22
93724
4488
ale wskazują też, że nie ma 100% ochrony.
01:54
If the monster wants you, the monster's gonna get you.
23
98212
3512
Jeśli potwór zagnie na ciebie palec, to przepadłeś.
01:57
That's what happened with my dad.
24
101724
2440
To przydarzyło się mojemu tacie.
02:00
My dad was a bilingual college professor. His hobbies were chess, bridge and writing op-eds.
25
104164
5848
Tata był dwujęzycznym profesorem akademickim.
02:05
(Laughter)
26
110012
3975
Lubił szachy, brydża i pisał komentarze do artykułów. (Śmiech)
02:09
He got dementia anyway.
27
114018
2118
Jednak i tak zachorował na demencję.
02:12
If the monster wants you, the monster's gonna get you.
28
116136
2437
Nie ma ucieczki przed potworem.
02:14
Especially if you're me, 'cause Alzheimer's tends to run in families.
29
118573
5760
Alzheimer jest często dziedziczny.
02:20
So I'm preparing to get Alzheimer's disease.
30
124333
3749
Dlatego też przygotowuję się na Alzheimera.
02:23
Based on what I've learned from taking care of my father,
31
128082
1954
Wiedza z badań i z opieki nad ojcem
02:25
and researching what it's like to live with dementia, I'm focusing on three things in my preparation:
32
130036
5248
pozwala mi się skupić na trzech rzeczach.
02:31
I'm changing what I do for fun, I'm working to build my physical strength,
33
135284
5992
Zmieniam hobby, ćwiczę ciało, żeby nabrać sił,
02:37
and -- this is the hard one -- I'm trying to become a better person.
34
141276
6799
i, co najtrudniejsze, próbuję być lepszą osobą.
02:43
Let's start with the hobbies. When you get dementia, it gets harder and harder to enjoy yourself.
35
148075
5689
Hobby: z demencją trudniej jest dobrze się bawić.
02:49
You can't sit and have long talks with your old friends, because you don't know who they are.
36
153764
4136
Nie pogadamy z przyjaciółmi, bo nie wiemy kim są.
02:53
It's confusing to watch television, and often very frightening.
37
157900
4288
Oglądanie telewizji jest zagmatwane i przerażające,
02:58
And reading is just about impossible.
38
162188
2624
a czytanie staje się niemożliwe.
03:00
When you care for someone with dementia, and you get training,
39
164812
3456
Podczas szkolenia opiekunowie uczą się,
03:04
they train you to engage them in activities that are familiar, hands-on, open-ended.
40
168268
5504
jak znaleźć im zajęcia
znajome, praktyczne i wykonalne.
znajome, praktyczne i wykonalne.
03:09
With my dad, that turned out to be letting him fill out forms.
41
173772
4512
Dla mojego taty to wypełnianie formularzy.
03:14
He was a college professor at a state school; he knows what paperwork looks like.
42
178284
5505
Był profesorem akademickim
i zna się na robocie papierkowej.
i zna się na robocie papierkowej.
03:19
He'll sign his name on every line, he'll check all the boxes,
43
183789
4655
Wpisuje imię w każdej linijce,
zaznacza wszystkie rubryki,
zaznacza wszystkie rubryki,
03:24
he'll put numbers in where he thinks there should be numbers.
44
188444
2375
a gdzie chce, wpisuje liczby.
03:26
But it got me thinking, what would my caregivers do with me?
45
190819
3993
Zastanawiam się, co opiekunowie zrobiliby ze mną.
03:30
I'm my father's daughter. I read, I write, I think about global health a lot.
46
194812
5496
Jestem jak on.
Czytam, piszę, myślę o globalnym zdrowiu.
Czytam, piszę, myślę o globalnym zdrowiu.
03:36
Would they give me academic journals so I could scribble in the margins?
47
200308
4256
Czy daliby mi czasopisma,
żebym mazała po marginesach?
żebym mazała po marginesach?
03:40
Would they give me charts and graphs that I could color?
48
204564
3104
Czy daliby mi diagramy do pokolorowania?
03:43
So I've been trying to learn to do things that are hands-on.
49
207668
4200
Dlatego uczę się rzeczy, które są praktyczne.
03:47
I've always liked to draw, so I'm doing it more even though I'm really very bad at it.
50
211868
5306
Lubię rysować więc rysuję,
choć kiepsko mi to idzie.
choć kiepsko mi to idzie.
03:53
I am learning some basic origami. I can make a really great box.
51
217174
5622
Uczę się podstaw origami.
Potrafię zrobić świetne pudełko.
Potrafię zrobić świetne pudełko.
03:58
(Laughter)
52
222796
2147
(Śmiech)
04:00
And I'm teaching myself to knit, which so far I can knit a blob.
53
224943
7082
Uczę się robić na drutach,
żebym mogła coś wydziergać.
żebym mogła coś wydziergać.
04:07
But, you know, it doesn't matter if I'm actually good at it. What matters is that my hands know how to do it.
54
232025
4643
Nie ważne, jak mi idzie - ręce wiedzą co robić.
04:12
Because the more things that are familiar, the more things my hands know how to do,
55
236668
3489
Znajome zajęcia sprawią mi radość,
04:16
the more things that I can be happy and busy doing when my brain's not running the show anymore.
56
240157
4993
kiedy umysł straci kontrolę.
04:21
They say that people who are engaged in activities are happier,
57
245150
4610
Ludzie zajęci są szczęśliwsi, łatwiejsi w opiece,
04:25
easier for their caregivers to look after, and it may even slow the progress of the disease.
58
249760
4892
a choroba postępuje wolniej.
04:30
That all seems like win to me.
59
254652
2512
To wydaje mi się pewną wygraną.
04:33
I want to be as happy as I can for as long as I can.
60
257164
3023
Chcę być szczęśliwa, jak długo się da.
04:36
A lot of people don't know that Alzheimer's actually has physical symptoms,
61
260187
4521
Alzheimer powoduje objawy kognitywne i fizyczne.
04:40
as well as cognitive symptoms. You lose your sense of balance,
62
264708
4274
Utrata równowagi, drgania mięśni,
04:44
you get muscle tremors, and that tends to lead people to being less and less mobile.
63
268982
5557
coraz większe ograniczenia ruchowe.
04:50
They get scared to walk around. They get scared to move.
64
274539
2585
Ludzie boją się spacerować i poruszać.
04:53
So I'm doing activities that will build my sense of balance.
65
277124
3440
Dla poprawienia równowagi ćwiczę jogę i tai-chi,
04:56
I'm doing yoga and tai chi to improve my balance, so that when I start to lose it,
66
280564
4661
żeby przy utracie równowagi
05:01
I'll still be able to be mobile.
67
285225
1982
nadal móc się poruszać.
05:03
I'm doing weight-bearing exercise, so that I have the muscle strength
68
287207
3942
Ćwiczę z obciążeniem, by wzmocnić mięśnie,
05:07
so that when I start to wither, I have more time that I can still move around.
69
291149
4129
by, nawet po osłabnięciu móc się poruszać.
05:11
Finally, the third thing. I'm trying to become a better person.
70
295278
5601
Trzecia rzecz: próbuję stać się lepszym człowiekiem.
05:16
My dad was kind and loving before he had Alzheimer's, and he's kind and loving now.
71
300879
4767
Tata zawsze był uprzejmy i kochający,
teraz też taki jest.
teraz też taki jest.
05:21
I've seen him lose his intellect, his sense of humor, his language skills,
72
305646
4880
Traci intelekt, poczucie humoru,
umiejętności językowe,
umiejętności językowe,
05:26
but I've also seen this: He loves me, he loves my sons,
73
310526
4480
ale widzę, że kocha mnie i moich synów,
05:30
he loves my brother and my mom and his caregivers.
74
315006
3711
kocha mojego brata, mamę i swoich opiekunów.
05:34
And that love makes us want to be around him, even now.
75
318717
4705
Ta miłość sprawia, że chcemy być z nim nawet teraz,
05:39
even when it's so hard.
76
323422
1384
kiedy jest tak ciężko.
05:40
When you take away everything that he ever learned in this world,
77
324806
3303
Nawet po odebraniu całej jego wiedzy,
05:44
his naked heart still shines.
78
328109
2289
jego nagie serce nadal świeci.
05:46
I was never as kind as my dad, and I was never as loving.
79
330398
3919
Nigdy nie byłam tak uprzejma
i kochająca, jak mój tata.
i kochająca, jak mój tata.
05:50
And what I need now is to learn to be like that.
80
334317
3048
Teraz muszę się tego nauczyć.
05:53
I need a heart so pure that if it's stripped bare by dementia, it will survive.
81
337365
5473
Muszę mieć czyste serce, by przetrwało
obnażenie przez demencję.
obnażenie przez demencję.
05:58
I don't want to get Alzheimer's disease.
82
342838
2519
Nie chcę zachorować na Alzheimera.
06:01
What I want is a cure in the next 20 years, soon enough to protect me.
83
345357
3864
Mam nadzieję, że znajdzie się lekarstwo,
które mnie ochroni.
które mnie ochroni.
06:05
But if it comes for me, I'm going to be ready.
84
349221
3450
Ale jeśli choroba przyjdzie, będę gotowa.
06:08
Thank you.
85
352671
1750
Dziękuję.
06:10
(Applause)
86
354421
8920
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Alanna Shaikh - Global health and development specialistGlobal development expert Alanna Shaikh takes on the toughest of health issues—from the ones affecting the globe at large to the ones hurting her own family.
Why you should listen
TED Fellow Alanna Shaikh is a global health and development specilist with a vendetta against jargon. On her blog, Blood and Milk, she aims to make global development issues both accessible and understandable. In her TED Book, What's Killing Us, she explains the biggest challenges in global wellness -- from HIV/AIDS to the diminishing effectiveness of antibiotics -- in a way that anyone can understand. Earlier this year, she co-founded AidSource, a social network for aid workers. She is also the co-founder of the group SMART Aid, which educates donors and start-up projects about international aid.
Alanna Shaikh is especially interested in Alzheimer's, as she has watched her father deteriorate from the disease over the past 12 years. But she says the experience has not sent her into denial—she plans to be prepared for the genetically transmitted disease, should it ever arrive.
Alanna Shaikh | Speaker | TED.com