TEDSummit
Michael Shellenberger: How fear of nuclear power is hurting the environment
Michael Shellenberger: Dlaczego strach przed energią jądrową szkodzi środowisku
Filmed:
Readability: 4
1,636,529 views
„Nie ma rewolucji czystej energii, jest za to kryzys czystej energii” – mówi specjalista ds. polityki klimatycznej, Michael Shellenberger. Co ciekawe, według niego rozwiązaniem jest energia jądrowa. W swojej pasjonującej prelekcji Shellenberger wyjaśnia, dlaczego przyszedł czas na pokonanie długo towarzyszącego nam strachu przed tą technologią i dlatego on i inni ekolodzy wierzą, że trzeba uznać energię jądrową za opłacalne i pożądane źródło czystej energii.
Michael Shellenberger - Climate policy expert
Michael Shellenberger is a global thinker on energy, technology and the environment. Full bio
Michael Shellenberger is a global thinker on energy, technology and the environment. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Have you heard the news?
0
825
1639
Słyszeliście już?
Trwa rewolucja czystej energii.
00:14
We're in a clean energy revolution.
1
2488
2950
W Berkley w Kalifornii, gdzie mieszkam,
00:17
And where I live in Berkeley, California,
2
5462
1990
00:19
it seems like every day I see a new roof
with new solar panels going up,
with new solar panels going up,
3
7476
4284
każdego dnia na dachach
przybywa paneli słonecznych,
przybywa paneli słonecznych,
a na podjazdach samochodów elektrycznych.
00:23
electric car in the driveway.
4
11784
1727
00:25
Germany sometimes gets
half its power from solar,
half its power from solar,
5
13812
3215
Niemcy czasem pozyskują
połowę energii ze słońca,
połowę energii ze słońca,
a Indie chcą zbudować
10 razy więcej paneli słonecznych
10 razy więcej paneli słonecznych
00:29
and India is now committed
to building 10 times more solar
to building 10 times more solar
6
17051
4493
niż mamy w Kalifornii
00:33
than we have in California,
7
21568
1328
do 2022 roku.
00:34
by the year 2022.
8
22920
1522
00:36
Even nuclear seems to be
making a comeback.
making a comeback.
9
24896
2350
Chyba nawet energia jądrowa
wraca do łask.
wraca do łask.
00:39
Bill Gates is in China
working with engineers,
working with engineers,
10
27874
3045
Bill Gates pracuje
z inżynierami w Chinach,
z inżynierami w Chinach,
40 różnych przedsiębiorstw współpracuje,
00:42
there's 40 different companies
that are working together
that are working together
11
30943
2797
próbując zbudować pierwszy
reaktor napędzany odpadami,
reaktor napędzany odpadami,
00:45
to try to race to build the first
reactor that runs on waste,
reactor that runs on waste,
12
33764
3325
który się nie stopi
00:49
that can't melt down
13
37113
1237
00:50
and is cheaper than coal.
14
38374
1318
i będzie tańszy od węgla.
00:52
And so you might start to ask:
15
40492
2305
Pewnie zastanawiacie się:
00:55
Is this whole global warming problem
16
43430
1797
czy problem globalnego ocieplenia
będzie łatwiej rozwiązać niż się zdawało?
00:57
going to be a lot easier to solve
than anybody imagined?
than anybody imagined?
17
45251
2950
01:00
That was the question we wanted to know,
18
48504
1951
Też nas to ciekawiło,
więc postanowiliśmy z kolegami
zanurzyć się w danych.
zanurzyć się w danych.
01:02
so my colleagues and I decided
to take a deep dive into the data.
to take a deep dive into the data.
19
50479
3242
Czasem byliśmy dość sceptyczni
01:05
We were a little skeptical of some parts
20
53745
2027
wobec rewolucji czystej energii,
01:07
of the clean energy revolution story,
21
55796
2007
ale nasze odkrycie bardzo nas zaskoczyło.
01:09
but what we found really surprised us.
22
57827
2760
Po pierwsze czystej energii
jest coraz więcej.
jest coraz więcej.
01:12
The first thing is that clean
energy has been increasing.
energy has been increasing.
23
60611
3910
To elektryczność ze źródeł
czystej energii w ciągu ostatnich 20 lat.
czystej energii w ciągu ostatnich 20 lat.
01:16
This is electricity from clean energy
sources over the last 20 years.
sources over the last 20 years.
24
64545
4121
01:21
But when you look at
the percentage of global electricity
the percentage of global electricity
25
69023
3718
Jednak okazuje się, że odsetek
elektryczności światowej
elektryczności światowej
ze źródeł czystej energii
01:24
from clean energy sources,
26
72765
1339
spadł z 36% do 31%.
01:26
it's actually been in decline
from 36 percent to 31 percent.
from 36 percent to 31 percent.
27
74128
4566
Jeżeli niepokoi nas zmiana klimatu,
01:30
And if you care about climate change,
28
78718
2182
musimy iść w przeciwnym kierunku,
01:32
you've got to go in the opposite direction
29
80924
2146
01:35
to 100 percent of our electricity
from clean energy sources,
from clean energy sources,
30
83094
3550
aby jak najszybciej osiągnąć
100% elektryczności
100% elektryczności
ze źródeł czystej energii.
01:38
as quickly as possible.
31
86668
1598
Można spytać:
01:40
Now, you might wonder,
32
88290
1157
01:41
"Come on, how much could five percentage
points of global electricity be?"
points of global electricity be?"
33
89471
3869
ile to jest 5% światowej elektryczności?
Okazuje się, że całkiem sporo.
01:45
Well, it turns out to be quite a bit.
34
93364
1767
5% odpowiada 60 elektrowniom jądrowym
01:47
It's the equivalent of 60 nuclear plants
35
95155
3143
01:50
the size of Diablo Canyon,
California's last nuclear plant,
California's last nuclear plant,
36
98322
3611
wielkości ostatniej kalifornijskiej
elektrowni jądrowej Diablo Canyon
elektrowni jądrowej Diablo Canyon
lub 900 farmom słonecznym jak farma Topaz,
01:53
or 900 solar farms the size of Topaz,
37
101957
3669
jedna z największych
farm słonecznych na świecie,
farm słonecznych na świecie,
01:57
which is one of the biggest
solar farms in the world,
solar farms in the world,
38
105650
2529
a na pewno największa w Kalifornii.
02:00
and certainly our biggest in California.
39
108203
2626
02:03
A big part of this is simply
that fossil fuels are increasing
that fossil fuels are increasing
40
111587
3244
Głównie chodzi o to, że ilość
paliw kopalnych wzrasta szybciej
paliw kopalnych wzrasta szybciej
niż ilość czystej energii.
02:06
faster than clean energy.
41
114855
1253
To zrozumiałe.
02:08
And that's understandable.
42
116132
1239
Jest jednak wiele biednych krajów,
02:09
There's just a lot of poor countries
43
117395
1715
dla których wciąż drewno, obornik i węgiel
02:11
that are still using wood
and dung and charcoal
and dung and charcoal
44
119134
2453
stanowią główne źródła energii.
02:13
as their main source of energy,
45
121611
1585
Potrzeba im nowoczesnych paliw.
02:15
and they need modern fuels.
46
123220
1451
02:16
But there's something else going on,
47
124695
1949
Ale problem leży też gdzie indziej:
zwłaszcza użycie jednego
z tych źródeł czystej energii
z tych źródeł czystej energii
02:18
which is that one of those clean energy
sources in particular
sources in particular
48
126668
4055
spada w ujęciu bezwzględnym,
02:22
has actually been on the decline
in absolute terms,
in absolute terms,
49
130747
3408
nie tylko stosunkowo.
02:26
not just relatively.
50
134179
1501
Chodzi o energię jądrową.
02:27
And that's nuclear.
51
135704
1214
Jak widać, jej produkcja spadła o 7%
02:28
You can see its generation
has declined seven percent
has declined seven percent
52
136942
3649
w ciągu ostatnich 10 lat.
02:32
over the last 10 years.
53
140615
1837
Dobrze sobie radzą
energia słoneczna i wiatrowa,
energia słoneczna i wiatrowa,
02:34
Now, solar and wind have been
making huge strides,
making huge strides,
54
142476
2608
dlatego często słyszy się,
że to nic nie szkodzi,
że to nic nie szkodzi,
02:37
so you hear a lot of talk
about how it doesn't really matter,
about how it doesn't really matter,
55
145108
2908
energia słoneczna i wiatrowa
pokryją tę różnicę.
pokryją tę różnicę.
02:40
because solar and wind
is going to make up the difference.
is going to make up the difference.
56
148040
2738
Jednak dane wskazują na coś innego.
02:42
But the data says something different.
57
150802
1856
Jeżeli połączymy prąd ze słońca i wiatru,
02:44
When you combine all the electricity
from solar and wind,
from solar and wind,
58
152682
3045
pokrywa on zaledwie połowę
strat w zakresie energii jądrowej.
strat w zakresie energii jądrowej.
02:47
you see it actually barely makes up
half of the decline from nuclear.
half of the decline from nuclear.
59
155751
4799
02:53
Let's take a closer look
in the United States.
in the United States.
60
161758
2318
Przyjrzyjmy się dokładniej USA.
W ciągu ostatnich kilku lat,
w 2013, 2014 roku,
w 2013, 2014 roku,
02:56
Over the last couple of years --
really 2013, 2014 --
really 2013, 2014 --
61
164100
3791
przedwcześnie zamknęliśmy
4 elektrownie jądrowe.
4 elektrownie jądrowe.
02:59
we prematurely retired
four nuclear power plants.
four nuclear power plants.
62
167915
3469
Prawie całkowicie zastąpilło je
paliwo kopalne
paliwo kopalne
03:03
They were almost entirely
replaced with fossil fuels,
replaced with fossil fuels,
63
171408
2799
i tym samym pozbyliśmy się
03:06
and so the consequence
was that we wiped out
was that we wiped out
64
174231
3506
niemal takiej ilości czystej energii,
jaką pozyskujemy ze słońca.
jaką pozyskujemy ze słońca.
03:09
almost as much clean energy
electricity that we get from solar.
electricity that we get from solar.
65
177761
4926
Nie tylko my tak postąpiliśmy.
03:14
And it's not unique to us.
66
182711
3021
03:18
People think of California
as a clean energy and climate leader,
as a clean energy and climate leader,
67
186113
3071
Kalifornia rzekomo przoduje
w czystej energii i kwestii klimatu,
w czystej energii i kwestii klimatu,
03:21
but when we looked at the data,
68
189208
2008
jednak analizując dane,
03:23
what we found is that, in fact,
69
191240
1501
zauważyliśmy, że tak naprawdę
ograniczanie emisji było tam
wolniejsze niż średnie tempo krajowe
wolniejsze niż średnie tempo krajowe
03:24
California reduced emissions more slowly
than the national average,
than the national average,
70
192765
3203
w latach 2000–2015.
03:27
between 2000 and 2015.
71
195992
1843
03:30
What about Germany?
72
198359
1235
A Niemcy?
03:31
They're doing a lot of clean energy.
73
199618
2033
Produkują dużo czystej energii.
Jednak z danych wynika,
03:33
But when you look at the data,
74
201675
1731
03:35
German emissions have actually
been going up since 2009,
been going up since 2009,
75
203430
3278
że emisja Niemiec wzrasta od 2009 r.
03:38
and there's really not anybody
who's going to tell you
who's going to tell you
76
206732
2575
i nikt chyba nie powie,
03:41
that they're going to meet
their climate commitments in 2020.
their climate commitments in 2020.
77
209331
3308
że Niemcy spełnią zobowiązania
względem klimatu w 2020 roku.
względem klimatu w 2020 roku.
03:45
The reason isn't hard to understand.
78
213137
1752
Powód jest dość oczywisty.
03:46
Solar and wind provide power
about 10 to 20 percent of the time,
about 10 to 20 percent of the time,
79
214913
3303
Słońce i wiatr zapewniają
energię przez 10-20% czasu,
energię przez 10-20% czasu,
03:50
which means that when
the sun's not shining,
the sun's not shining,
80
218240
2048
co oznacza, że gdy słońce nie świeci,
gdy wiatr nie wieje,
03:52
the wind's not blowing,
81
220312
1352
03:53
you still need power for your hospitals,
82
221688
2151
szpitale nadal potrzebują prądu,
03:55
your homes, your cities, your factories.
83
223863
2730
tak jak domy, miasta, fabryki.
Chociaż osiągnięto ostatnio
spore postępy jeśli chodzi o baterie,
spore postępy jeśli chodzi o baterie,
03:58
And while batteries have made
some really cool improvements lately,
some really cool improvements lately,
84
226617
3904
04:02
the truth is, they're just never
going to be as efficient
going to be as efficient
85
230545
2708
tak na prawdę nigdy nie będą tak skuteczne
04:05
as the electrical grid.
86
233277
1199
jak sieć elektroenergetyczna.
04:06
Every time you put electricity
into a battery and take it out,
into a battery and take it out,
87
234500
3127
Przy każdym ładowaniu i użyciu baterii
tracimy około 20 - 40% energii.
04:09
you lose about 20 to 40
percent of the power.
percent of the power.
88
237651
3256
04:13
That's why when, in California,
89
241470
2593
Gdy w Kalifornii próbujemy używać
wyprodukowaną energię słoneczną,
04:16
we try to deal with all the solar
we've brought online --
we've brought online --
90
244087
2714
a pozyskujemy obecnie
około 10% prądu ze słońca,
około 10% prądu ze słońca,
04:18
we now get about 10 percent
of electricity from solar --
of electricity from solar --
91
246825
2764
kiedy słońce zachodzi,
a ludzie wracają z pracy
a ludzie wracają z pracy
04:21
when the sun goes down,
and people come home from work
and people come home from work
92
249613
2642
włączają klimatyzację, telewizory,
04:24
and turn on their air conditioners
and their TV sets,
and their TV sets,
93
252279
2490
i wszystkie inne urządzenia w domu,
04:26
and every other appliance in the house,
94
254793
1898
potrzeba sporego wsparcia
w postaci gazu ziemnego.
w postaci gazu ziemnego.
04:28
we need a lot of natural gas backup.
95
256715
2461
Do tej pory składowaliśmy
04:31
So what we've been doing
96
259200
1165
dużo gazu ziemnego we wnętrzu pewnej góry.
04:32
is stuffing a lot of natural gas
into the side of a mountain.
into the side of a mountain.
97
260389
2914
04:35
And that worked pretty well for a while,
98
263616
2249
Działało to całkiem nieźle jakiś czas,
ale w zeszłym roku zaczęło przeciekać.
04:37
but then late last year,
it sprung a leak.
it sprung a leak.
99
265889
2991
04:40
This is Aliso Canyon.
100
268904
1840
Chodzi o kanion Aliso.
Ilość metanu, która wyciekła
04:42
So much methane gas was released,
101
270768
3014
odpowiadała ilości produkowanej
przez milion samochodów.
przez milion samochodów.
04:45
it was the equivalent of putting
half a million cars on the road.
half a million cars on the road.
102
273806
3186
To pogrzebało nasze roczne
zobowiązania klimatyczne.
zobowiązania klimatyczne.
04:49
It basically blew through all
of our climate commitments for the year.
of our climate commitments for the year.
103
277016
3897
04:53
Well, what about India?
104
281681
1324
A co z Indiami?
Czasem, żeby zdobyć odpowiednie dane,
trzeba dotrzeć w dane miejsce:
trzeba dotrzeć w dane miejsce:
04:55
Sometimes you have to go places
to really get the right data,
to really get the right data,
105
283029
3251
kilka miesięcy temu pojechaliśmy do Indii.
04:58
so we traveled to India a few months ago.
106
286304
1981
Spotkaliśmy najważniejszych urzędników
do spraw różnych rodzajów energii.
do spraw różnych rodzajów energii.
05:00
We met with all the top officials --
solar, nuclear, the rest --
solar, nuclear, the rest --
107
288309
3131
05:03
and what they told us is,
108
291464
1541
Powiedzieli nam:
"Mamy większe problemy
05:05
"We're actually having
more serious problems
more serious problems
109
293029
2054
niż Niemcy i Kalifornia.
05:07
than both Germany and California.
110
295107
1675
Nie mamy zapasów, nie mamy gazu ziemnego.
05:08
We don't have backup;
we don't have all the natural gas.
we don't have all the natural gas.
111
296806
3533
A to tylko początek.
05:12
And that's just the start of it.
112
300363
2532
Powiedzmy, że do 2022 roku
chcemy wyprodukować 100 gigawatów.
chcemy wyprodukować 100 gigawatów.
05:14
Say we want to get
to 100 gigawatts by 2022.
to 100 gigawatts by 2022.
113
302919
2889
W zeszłym roku wyprodukowaliśmy tylko 5,
05:17
But last year we did just five,
114
305832
1952
dwa lata temu – też 5.
05:19
and the year before that, we did five."
115
307808
2038
Przyjrzyjmy się uważniej energii jądrowej.
05:21
So, let's just take
a closer look at nuclear.
a closer look at nuclear.
116
309870
2876
Międzyrządowy Zespół ONZ
ds. Zmian Klimatu
ds. Zmian Klimatu
05:24
The United Nations Intergovernmental
Panel on Climate Change
Panel on Climate Change
117
312770
3223
przeanalizował zawartość węgla
we wszystkich tych paliwach
we wszystkich tych paliwach
05:28
has looked at the carbon content
of all these different fuels,
of all these different fuels,
118
316017
2971
i okazuje się, że paliwo jądrowe
jest bardzo nisko, poniżej słonecznego.
jest bardzo nisko, poniżej słonecznego.
05:31
and nuclear comes out really low --
it's actually lower even than solar.
it's actually lower even than solar.
119
319012
3933
Paliwo jądrowe oczywiście
zapewnia dużo energii,
zapewnia dużo energii,
05:34
And nuclear obviously
provides a lot of power --
provides a lot of power --
120
322969
3895
przez całą dobę, 7 dni w tygodniu.
05:38
24 hours a day, seven days a week.
121
326888
2553
W ciągu roku jedna elektrownia
może produkować prąd przez 92% czasu.
może produkować prąd przez 92% czasu.
05:41
During a year, a single plant can provide
power 92 percent of the time.
power 92 percent of the time.
122
329465
3934
Co ciekawe, spośród wielu krajów,
05:45
What's interesting is that
when you look at countries
when you look at countries
123
333423
2572
które zaczęły stosować
różne rodzaje czystej energii,
różne rodzaje czystej energii,
05:48
that have deployed different
kinds of clean energies,
kinds of clean energies,
124
336019
2542
tylko kilka zrobiło to w tempie
05:50
there's only a few that have done so
125
338585
1900
odpowiednim do walki
z kryzysem klimatycznym.
z kryzysem klimatycznym.
05:52
at a pace consistent with dealing
with the climate crisis.
with the climate crisis.
126
340509
2855
Zatem paliwo jądrowe wypada nieźle,
05:55
So nuclear seems like
a pretty good option,
a pretty good option,
127
343388
2051
ale wiąże się z nim spory problem,
05:57
but there's this big problem with it,
128
345463
2038
którego wszyscy na pewno są świadomi,
05:59
which all of you, I'm sure, are aware of,
129
347525
2030
a mianowicie, że ludzie
naprawdę go nie lubią.
naprawdę go nie lubią.
06:01
which is that people really don't like it.
130
349579
2828
Przeprowadzano ankietę
wśród ludzi na całym świecie,
wśród ludzi na całym świecie,
06:04
There was a study, a survey done
of people around the world,
of people around the world,
131
352431
3191
nie tylko w USA czy Europie,
06:07
not just in the United States or Europe,
132
355646
2503
około półtora roku temu.
06:10
about a year and a half ago.
133
358173
1531
06:11
And what they found
134
359728
1334
Okazało się, że energia jądrowa
06:13
is that nuclear is actually one
of the least popular forms of energy.
of the least popular forms of energy.
135
361086
3792
podoba się najmniej
ze wszystkich rodzajów energii.
ze wszystkich rodzajów energii.
Nawet ropa cieszy się lepszą sławą.
06:16
Even oil is more popular than nuclear.
136
364902
2430
Chociaż paliwo jądrowe wypiera węgiel,
06:19
And while nuclear kind of
edges out coal, the thing is,
edges out coal, the thing is,
137
367356
3166
ludzie nie boją się węgla
tak samo jak paliwa jądrowego,
tak samo jak paliwa jądrowego,
06:22
people don't really fear coal
in the same way they fear nuclear,
in the same way they fear nuclear,
138
370546
3817
co dzieje się na poziomie podświadomości.
06:26
which really operates on our unconscious.
139
374387
2417
Czego właściwie się boimy?
06:28
So what is it that we fear?
140
376828
1635
Tak naprawdę trzech rzeczy.
06:30
There's really three things.
141
378487
1550
Po pierwsze bezpieczeństwo
samych elektrowni:
samych elektrowni:
06:32
There's the safety
of the plants themselves --
of the plants themselves --
142
380061
2240
obawa przed stopieniem i zniszczeniami,
06:34
the fears that they're going
to melt down and cause damage;
to melt down and cause damage;
143
382325
2805
po drugie odpady jądrowe;
06:37
there's the waste from them;
144
385154
1345
po trzecie skojarzenia z bronią jądrową.
06:38
and there's the association with weapons.
145
386523
2507
06:41
And I think, understandably,
146
389562
1436
Myślę, że całkiem słusznie
inżynierowie próbują znaleźć
techniczne rozwiązania tych problemów.
techniczne rozwiązania tych problemów.
06:43
engineers look at those concerns
and look for technological fixes.
and look for technological fixes.
147
391022
4042
06:47
That's why Bill Gates is in China
developing advanced reactors.
developing advanced reactors.
148
395088
2983
Dlatego Bill Gates tworzy w Chinach
zaawansowane reaktory.
zaawansowane reaktory.
Dlatego 40 różnych przedsiębiorców
pracuję nad tą kwestią.
pracuję nad tą kwestią.
06:50
That's why 40 different entrepreneurs
are working on this problem.
are working on this problem.
149
398095
3124
Mnie samego bardzo to cieszy.
06:53
And I, myself, have been
very excited about it.
very excited about it.
150
401243
2231
Napisaliśmy raport, jak produkować
tanią energię jądrową.
tanią energię jądrową.
06:55
We did a report:
"How to Make Nuclear Cheap."
"How to Make Nuclear Cheap."
151
403498
2142
06:57
In particular, the thorium reactor
shows a lot of promise.
shows a lot of promise.
152
405664
2898
Szczególnie obiecujący
jest reaktor torowy.
jest reaktor torowy.
Kiedy klimatolog James Hansen
07:00
So when the climate
scientist, James Hansen,
scientist, James Hansen,
153
408586
2104
zapytał, czy pojadę z nim do Chin,
07:02
asked if I wanted to go to China with him
154
410714
2269
by poznać ich zaawansowany plan
energii jądrowej,
energii jądrowej,
07:05
and look at the Chinese
advanced nuclear program,
advanced nuclear program,
155
413007
2384
wykorzystałem okazję.
07:07
I jumped at the chance.
156
415415
1250
Spotkaliśmy tam
inżynierów z MIT i UC Berkeley.
inżynierów z MIT i UC Berkeley.
07:08
We were there with MIT
and UC Berkeley engineers.
and UC Berkeley engineers.
157
416689
3191
Wyobrażałem sobie, że Chińczycy
07:11
And I had in my mind
158
419904
1676
będą mogli zrobić z energią jądrową to,
07:13
that the Chinese would be able
to do with nuclear
to do with nuclear
159
421604
2312
co zrobili w wielu innych dziedzinach:
07:15
what they did with so many other things --
160
423940
2047
zacząć produkcję taśmową
małych reaktorów jądrowych,
małych reaktorów jądrowych,
07:18
start to crank out small nuclear
reactors on assembly lines,
reactors on assembly lines,
161
426011
3929
porozsyłać je po świecie
jak iPhony i MacBooki.
jak iPhony i MacBooki.
07:21
ship them up like iPhones or MacBooks
and send them around the world.
and send them around the world.
162
429964
4388
Kupiłbym sobie taki do domu w Berkeley.
07:26
I would get one at home in Berkeley.
163
434376
1983
07:29
But what I found was somewhat different.
164
437120
1961
Jednak w rzeczywistości było inaczej.
Wszystkie prezentacje
były bardzo ciekawe i obiecujące;
były bardzo ciekawe i obiecujące;
07:31
The presentations were all
very exciting and very promising;
very exciting and very promising;
165
439105
2904
pokazywano wiele projektów reaktorów.
07:34
they have multiple reactors
that they're working on.
that they're working on.
166
442033
2486
Gdy przyszedł czas na reaktor torowy,
nie mogliśmy się doczekać.
nie mogliśmy się doczekać.
07:36
The time came for the thorium reactor,
and a bunch of us were excited.
and a bunch of us were excited.
167
444543
3305
Na sam koniec prezentacji
dotarli do kwestii czasowych
dotarli do kwestii czasowych
07:39
They went through the whole presentation,
they got to the timeline,
they got to the timeline,
168
447872
3399
i powiedzieli:
07:43
and they said,
169
451295
1257
"Udostępnimy gotowy reaktor torowy
07:44
"We're going to have
a thorium molten salt reactor
a thorium molten salt reactor
170
452576
3518
do sprzedaży na skalę światową
07:48
ready for sale to the world
171
456118
2165
do roku 2040".
07:50
by 2040."
172
458307
1562
07:52
And I was like, "What?"
173
460850
1613
Myślę sobie: "Że co?".
(Śmiech)
07:54
(Laughter)
174
462487
1015
07:55
I looked at my colleagues and I was like,
175
463526
2008
Spojrzałem na kolegów i zapytałem:
"Przepraszam,
07:57
"Excuse me --
176
465558
1468
nie da się trochę szybciej?
07:59
can you guys speed that up a little bit?
177
467050
2330
Mamy jakby kryzys klimatyczny.
08:01
Because we're in a little bit
of a climate crisis right now.
of a climate crisis right now.
178
469404
3074
I, nawiasem mówiąc, macie
serio zanieczyszczone miasta".
serio zanieczyszczone miasta".
08:04
And your cities are really
polluted, by the way."
polluted, by the way."
179
472502
2726
Odpowiedź padła taka:
08:07
And they responded back, they were like,
180
475252
2318
08:09
"I'm not sure what you've heard
about our thorium program,
about our thorium program,
181
477594
2780
"Nie wiem, co słyszałeś
o naszym programie,
o naszym programie,
ale nie mamy nawet 1/3 budżetu,
08:12
but we don't have a third of our budget,
182
480398
1915
a naszemu ministerstwu energii
niezbyt podobają się
niezbyt podobają się
08:14
and your department of energy
hasn't been particularly forthcoming
hasn't been particularly forthcoming
183
482337
3112
wasze dane na temat testowania reaktorów”.
08:17
with all that data you guys
have on testing reactors."
have on testing reactors."
184
485473
3481
08:21
And I said, "Well, I've got an idea.
185
489382
2358
Powiedziałem: "Mam pomysł.
Może zamiast testować ten reaktor
08:23
You know how you've got 10 years
where you're demonstrating that reactor?
where you're demonstrating that reactor?
186
491764
3596
przez 10 lat,
08:27
Let's just skip that part,
187
495384
1572
przejść od razu do sprzedaży.
08:28
and let's just go right
to commercializing it.
to commercializing it.
188
496980
2350
Zaoszczędzicie czas i pieniądze".
08:31
That will save money and time."
189
499354
1646
08:33
And the engineer just
looked at me and said,
looked at me and said,
190
501379
2592
Inżynier spojrzał na mnie i powiedział:
"Mogę o coś zapytać?
08:35
"Let me ask you a question:
191
503995
1626
Kupiłbyś samochód,
którego nigdy nie testowano?".
którego nigdy nie testowano?".
08:37
Would you buy a car that had never
been demonstrated before?"
been demonstrated before?"
192
505645
3518
08:41
So what about the other reactors?
193
509913
1597
A co z innymi reaktorami?
Właśnie pojawił się nowy reaktor,
zaczęła się sprzedaż.
zaczęła się sprzedaż.
08:43
There's a reactor that's coming online
now, they're starting to sell it.
now, they're starting to sell it.
194
511534
3452
Reaktor wysokotemperaturowy na gaz.
08:47
It's a high-temperature gas reactor.
195
515010
1786
Nie topi się.
08:48
It can't melt down.
196
516820
1263
Jest jednak bardzo duży i masywny,
ze względów bezpieczeństwa,
ze względów bezpieczeństwa,
08:50
But it's really big and bulky,
that's part of the safety,
that's part of the safety,
197
518845
2735
i nie ma mowy, żeby kiedyś był tańszy
08:53
and nobody thinks
it's going to ever get cheaper
it's going to ever get cheaper
198
521604
2288
od reaktorów, które już mamy.
08:55
than the reactors that we have.
199
523916
1940
Reaktory, których paliwem są odpady,
to fajny pomysł, ale prawda jest taka,
to fajny pomysł, ale prawda jest taka,
08:57
The ones that use waste as fuel
are really cool ideas, but the truth is,
are really cool ideas, but the truth is,
200
525880
4076
że jeszcze nie wiemy, jak je stworzyć.
09:01
we don't actually know how to do that yet.
201
529980
2048
Istnieje ryzyko, że wytworzymy
jeszcze więcej odpadów,
jeszcze więcej odpadów,
09:04
There's some risk that you'll
actually make more waste,
actually make more waste,
202
532052
2595
a większość z nas myśli,
09:06
and most people think
that if you're including
that if you're including
203
534671
2794
że jeśli odpady będą częścią procesu,
09:09
that waste part of the process,
204
537489
2082
to cała maszyna będzie droższa;
09:11
it's just going to make the whole
machine a lot more expensive,
machine a lot more expensive,
205
539595
2967
to tylko dodatkowy, skomplikowany etap.
09:14
it's just adding another complicated step.
206
542586
2332
09:17
The truth is,
207
545765
1294
Prawda jest taka,
09:19
there's real questions about how much
of that we're going to do.
of that we're going to do.
208
547695
3150
że są wątpliwości co do tego,
ile uda nam się osiągnąć.
ile uda nam się osiągnąć.
Pojechaliśmy do Indii
i spytaliśmy o program jądrowy.
i spytaliśmy o program jądrowy.
09:22
I mean, we went to India and asked
about the nuclear program.
about the nuclear program.
209
550869
2886
Przed obradami w sprawie klimatu w Paryżu
09:25
The government said
before the Paris climate talks
before the Paris climate talks
210
553779
2398
rząd twierdził, że powstanie
około 30 elektrowni jądrowych.
około 30 elektrowni jądrowych.
09:28
that they were going to do something
like 30 new nuclear plants.
like 30 new nuclear plants.
211
556201
3056
Ale po rozmowach na miejscu
09:31
But when we got there
and interviewed people
and interviewed people
212
559281
2071
i analizie wewnętrznych dokumentów widać,
09:33
and even looked at the internal documents,
213
561376
2081
że teraz obiecują tylko 5 elektrowni.
09:35
they're now saying
they're going to do about five.
they're going to do about five.
214
563481
2452
Większość krajów na świecie,
zwłaszcza tych bogatych,
zwłaszcza tych bogatych,
09:37
And in most of the world,
especially the rich world,
especially the rich world,
215
565957
2546
nie mówi o tworzeniu nowych reaktorów.
09:40
they're not talking
about building new reactors.
about building new reactors.
216
568527
2286
Właściwie to mówi się o ich wycofaniu,
09:42
We're actually talking
about taking reactors down
about taking reactors down
217
570837
2288
zanim przestaną być użyteczne.
09:45
before their lifetimes are over.
218
573149
1666
09:46
Germany's actually pressuring
its neighbors to do that.
its neighbors to do that.
219
574839
2788
Niemcy zmuszają do tego sąsiadów.
Mówiłem o USA:
09:49
I mentioned the United States --
220
577651
1807
możemy przez najbliższe 15 lat
stracić połowę reaktorów,
stracić połowę reaktorów,
09:51
we could lose half of our reactors
over the next 15 years,
over the next 15 years,
221
579482
4343
co pochłonie nam 40% ograniczeń emisji
09:55
which would wipe out 40 percent
of the emissions reductions
of the emissions reductions
222
583849
2817
obiecanych w ramach Planu Czystej Energii.
09:58
we're supposed to get
under the Clean Power Plan.
under the Clean Power Plan.
223
586690
2344
W Japonii wyłączono oczywiście
wszystkie elektrownie jądrowe.
wszystkie elektrownie jądrowe.
10:01
Of course, in Japan, they took
all their nuclear plants offline,
all their nuclear plants offline,
224
589058
3067
Zastąpił je węgiel,
gaz ziemny, olej opałowy,
gaz ziemny, olej opałowy,
10:04
replaced them with coal,
natural gas, oil burning,
natural gas, oil burning,
225
592149
2353
i oczekuje się uruchomienia
tylko 1/3 - 2/3 z nich.
tylko 1/3 - 2/3 z nich.
10:06
and they're only expected to bring
online about a third to two-thirds.
online about a third to two-thirds.
226
594526
3562
Po analizie danych liczbowych
10:10
So when we went through the numbers,
227
598112
2545
i podsumowaniu tego, ile energii jądrowej
10:12
and just added that up --
228
600681
1323
10:14
how much nuclear do we see
China and India bringing online
China and India bringing online
229
602028
3121
mogą zacząć produkować Chiny i India
w ciągu najbliższych 15 lat,
10:17
over the next 15 years,
230
605173
1962
a ilu elektrowniom zagraża likwidacja,
10:19
how much do we see at risk
of being taken offline --
of being taken offline --
231
607159
3556
najbardziej nas zaszokowało,
10:22
this was the most startling finding.
232
610739
2289
że świat może stracić
10:25
What we found is that
the world is actually at risk
the world is actually at risk
233
613052
3491
cztery razy więcej czystej energii,
niż przez ostatnie 10 lat.
niż przez ostatnie 10 lat.
10:28
of losing four times more clean energy
than we lost over the last 10 years.
than we lost over the last 10 years.
234
616567
5464
Mówiąc inaczej:
nie ma rewolucji czystej energii,
nie ma rewolucji czystej energii,
10:34
In other words: we're not
in a clean energy revolution;
in a clean energy revolution;
235
622055
3350
jest za to kryzys czystej energii.
10:37
we're in a clean energy crisis.
236
625429
2110
10:40
So it's understandable that engineers
would look for a technical fix
would look for a technical fix
237
628992
4172
Zrozumiałe jest zatem, że inżynierowie
szukają rozwiązań technicznych
szukają rozwiązań technicznych
dla strachu wobec energii jądrowej.
10:45
to the fears that people have of nuclear.
238
633188
1954
Biorąc jednak pod uwagę,
że są to istotne problemy,
że są to istotne problemy,
10:47
But when you consider
that these are big challenges to do,
that these are big challenges to do,
239
635166
2776
których rozwiązanie wymaga dużo czasu,
10:49
that they're going to take
a long time to solve,
a long time to solve,
240
637966
2285
pojawia się inne pytanie:
10:52
there's this other issue, which is:
241
640275
1746
czy te rozwiązania techniczne
zmniejszą strach społeczeństwa?
zmniejszą strach społeczeństwa?
10:54
Are those technical fixes
really going to solve people's fears?
really going to solve people's fears?
242
642045
3307
10:57
Let's take safety.
243
645828
1558
Weźmy kwestię bezpieczeństwa.
Wbrew ogólnej opinii nie jest łatwo
10:59
You know, despite what people think,
244
647410
2485
o większe bezpieczeństwo energii jądrowej.
11:01
it's hard to figure out how
to make nuclear power much safer.
to make nuclear power much safer.
245
649919
3133
W każdym czasopiśmie medycznym mówi się,
11:05
I mean, every medical
journal that looks at it --
journal that looks at it --
246
653076
2318
to najnowsze badanie
z brytyjskiego magazynu "Lancet",
z brytyjskiego magazynu "Lancet",
11:07
this is the most recent study
from the British journal, "Lancet,"
from the British journal, "Lancet,"
247
655418
3108
jednego z najbardziej
szacownych pism na świecie,
szacownych pism na świecie,
11:10
one of the most respected
journals in the world --
journals in the world --
248
658550
2453
że źródła energii jądrowej
są najbezpieczniejsze.
są najbezpieczniejsze.
11:13
nuclear is the safest way
to make reliable power.
to make reliable power.
249
661027
2519
Wszyscy boją się wypadków.
11:15
Everybody's scared of the accidents.
250
663570
1781
Spójrzmy zatem na dane dotyczące wypadków:
11:17
So you go look at the accident data --
251
665375
2294
Fukushima, Czarnobyl,
11:19
Fukushima, Chernobyl --
252
667693
1495
dane Światowej Organizacji
Zdrowia są takie same:
Zdrowia są takie same:
11:21
the World Health Organization
finds the same thing:
finds the same thing:
253
669212
2703
szkody w zdecydowanej większości
spowodowali panikujący ludzie,
spowodowali panikujący ludzie,
11:23
the vast majority of harm
is caused by people panicking,
is caused by people panicking,
254
671939
3975
a panikowali dlatego, że się bali.
11:27
and they're panicking
because they're afraid.
because they're afraid.
255
675938
2320
Innymi słowy:
11:30
In other words,
256
678282
1225
szkód nie spowodowały maszyny,
11:31
the harm that's caused
isn't actually caused by the machines
isn't actually caused by the machines
257
679531
3533
ani promieniowanie.
11:35
or the radiation.
258
683088
1381
Winny jest strach.
11:36
It's caused by our fears.
259
684493
1729
11:38
And what about the waste?
260
686573
1445
A co z odpadami?
11:40
Everyone worries about the waste.
261
688042
1592
Każdy przejmuje się odpadami.
Co ciekawe, odpadów jądrowych
11:41
Well, the interesting
thing about the waste
thing about the waste
262
689658
2183
wcale tak dużo nie ma.
11:43
is how little of it there is.
263
691865
1419
To z jednej elektrowni.
11:45
This is just from one plant.
264
693308
1377
Jeżeli wszystkie odpady jądrowe z USA
11:46
If you take all the nuclear waste
we've ever made in the United States,
we've ever made in the United States,
265
694709
3377
umieścimy na boisku piłkarskim,
11:50
put it on a football field, stacked it up,
266
698110
2199
osiągną ledwie 6 metrów wysokości.
11:52
it would only reach 20 feet high.
267
700333
2223
11:54
And people say it's poisoning
people or doing something --
people or doing something --
268
702580
3274
Mówi sie, że odpady
są trujące i szkodliwe.
są trujące i szkodliwe.
Nieprawda. Po prostu siedzą
w zbiornikach pod nadzorem.
w zbiornikach pod nadzorem.
11:57
it's not, it's just sitting
there, it's just being monitored.
there, it's just being monitored.
269
705878
2899
Nie ma ich zbyt dużo.
12:00
There's not very much of it.
270
708801
1387
Dla porównania, niekontrolowane
odpady z produkcji energii,
odpady z produkcji energii,
12:02
By contrast, the waste that we don't
control from energy production --
control from energy production --
271
710212
3823
czyli zanieczyszczenia,
12:06
we call it "pollution," and it kills
seven million people a year,
seven million people a year,
272
714059
3124
każdego roku zabijają 7 milionów osób
12:09
and it's threatening very serious
levels of global warming.
levels of global warming.
273
717207
2829
i niebezpiecznie wpływają
na ocieplenie klimatu.
na ocieplenie klimatu.
Nawet jeśli nauczymy się
wykorzystywać odpady jako paliwo,
wykorzystywać odpady jako paliwo,
12:12
And the truth is that even if we get
good at using that waste as fuel,
good at using that waste as fuel,
274
720060
3952
zawsze zostanie nadwyżka paliwa,
12:16
there's always going to be
some fuel left over.
some fuel left over.
275
724036
2275
co oznacza, że zawsze znajdą się ludzie,
którzy uznają to za wielki problem
którzy uznają to za wielki problem
12:18
That means there's always going to be
people that think it's a big problem
people that think it's a big problem
276
726335
3871
z powodów, które nie mają
z odpadami tyle wspólnego,
z odpadami tyle wspólnego,
12:22
for reasons that maybe don't have
as much to do with the actual waste
as much to do with the actual waste
277
730230
3304
ile by się zdawało.
12:25
as we think.
278
733558
1269
A co z bronią?
12:26
Well, what about the weapons?
279
734851
1745
12:29
Maybe the most surprising thing
is that we can't find any examples
is that we can't find any examples
280
737052
3293
Może najdziwniejsze jest to,
że nie istnieją kraje,
że nie istnieją kraje,
które zaczynają od energii jądrowej
12:32
of countries that have nuclear power
281
740369
1953
i nagle decydują się stworzyć broń.
12:34
and then, "Oh!" decide to go get a weapon.
282
742346
2428
W rzeczywistości jest na odwrót.
12:36
In fact, it works the opposite.
283
744798
1702
Okazuje się, że jedynym znanym sposobem
12:38
What we find is the only way we know
284
746524
2166
pozbycia się dużej ilości broni jądrowej
12:40
how to get rid large numbers
of nuclear weapons
of nuclear weapons
285
748714
2452
jest użycie plutonu z głowic bojowych
12:43
is by using the plutonium in the warheads
286
751190
2800
jako paliwa w elektrowniach jądrowych.
12:46
as fuel in our nuclear power plants.
287
754014
2452
Zatem jeśli chcemy pozbyć się
całej broni jądrowej na świecie,
całej broni jądrowej na świecie,
12:48
And so, if you are wanting to get
the world rid of nuclear weapons,
the world rid of nuclear weapons,
288
756490
3914
trzeba wyprodukować
więcej energii jądrowej.
więcej energii jądrowej.
12:52
then we're going to need
a lot more nuclear power.
a lot more nuclear power.
289
760428
2662
12:55
(Applause)
290
763955
2873
(Brawa)
13:01
As I was leaving China,
291
769515
1366
Kiedy wyjeżdżałem z Chin,
zaczepił mnie inżynier,
który sprowadził tam Billa Gatesa,
który sprowadził tam Billa Gatesa,
13:02
the engineer that brought Bill Gates there
kind of pulled me aside,
kind of pulled me aside,
292
770905
3189
i powiedział: "Michael,
doceniam twoje zainteresowanie
doceniam twoje zainteresowanie
13:06
and he said, "You know, Michael,
I appreciate your interest
I appreciate your interest
293
774118
2781
różnymi technologiami
dostaw energii jądrowej,
dostaw energii jądrowej,
13:08
in all the different nuclear
supply technologies,
supply technologies,
294
776923
2707
ale główny problem polega na tym,
13:11
but there's this more basic issue,
295
779654
2922
że na świecie brakuje popytu.
13:14
which is that there's just not
enough global demand.
enough global demand.
296
782600
2539
Możemy rozpocząć produkcję
taśmową tych maszyn,
taśmową tych maszyn,
13:17
I mean, we can crank out
these machines on assembly lines,
these machines on assembly lines,
297
785163
2925
wiemy, jak produkować tanio,
13:20
we do know how to make things cheap,
298
788112
1744
ale prawie nikt ich nie chce”.
13:21
but there's just not enough
people that want them."
people that want them."
299
789880
2398
Produkujmy dalej energię słoneczną,
wiatrową, ograniczajmy zużycie.
wiatrową, ograniczajmy zużycie.
13:24
And so, let's do solar and wind
and efficiency and conservation.
and efficiency and conservation.
300
792302
4942
Przyspieszmy zaawansowane
programy jądrowe.
programy jądrowe.
13:29
Let's accelerate the advanced
nuclear programs.
nuclear programs.
301
797268
2284
Należy potroić sumy
przeznaczane na te cele.
przeznaczane na te cele.
13:31
I think we should triple the amount
of money we're spending on it.
of money we're spending on it.
302
799576
3153
13:35
But I just think the most important thing,
303
803054
2389
Ale najważniejsze to zdawać sobie sprawę,
jeżeli mamy pokonać kryzys klimatyczny,
13:37
if we're going to overcome
the climate crisis,
the climate crisis,
304
805467
2156
że przyczyną kryzysu czystej energii
13:39
is to keep in mind that the cause
of the clean energy crisis
of the clean energy crisis
305
807647
4613
13:44
isn't from within our machines,
306
812922
2259
nie są nasze maszyny,
ale my sami.
13:47
it's from within ourselves.
307
815205
1808
13:49
Thank you very much.
308
817557
1251
Dziękuję bardzo.
13:50
(Applause)
309
818832
6521
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Michael Shellenberger - Climate policy expertMichael Shellenberger is a global thinker on energy, technology and the environment.
Why you should listen
Michael Shellenberger is co-founder and Senior Fellow at the Breakthrough Institute, where he was president from 2003 to 2015, and a co-author of the Ecomodernist Manifesto.
Over the last decade, Shellenberger and his colleagues have constructed a new paradigm that views prosperity, cheap energy and nuclear power as the keys to environmental progress. A book he co-wrote (with Ted Nordhaus) in 2007, Break Through: From the Death of Environmentalism to the Politics of Possibility, was called by Wired magazine "the best thing to happen to environmentalism since Rachel Carson's Silent Spring," while Time magazine called him a "hero of the environment." In the 1990s, he helped protect the last significant groves of old-growth redwoods still in private hands and bring about labor improvements to Nike factories in Asia.
Michael Shellenberger | Speaker | TED.com