TED2010
Denis Dutton: A Darwinian theory of beauty
Ντένις Ντάτον: Μια Δαρβινική θεωρία της ομορφιάς
Filmed:
Readability: 5.4
2,492,039 views
To TED συνεργάζεται με τον σχεδιαστή κινουμένων σχεδίων Άντριου Παρκ για να απεικονίσουν την προκλητική θεωρία του Ντένις Ντάτον για την ομορφιά - ότι η τέχνη, η μουσική και άλλα όμορφα πράγματα, εκτός του ότι δεν εξαρτώνται απλώς "από τη ματιά του θεατή", είναι ένα βασικό μέρος της ανθρώπινης φύσης με βαθιά εξελικτική καταγωγή.
Denis Dutton - Philosopher
Denis Dutton was a philosophy professor and the editor of Arts & Letters Daily. In his book The Art Instinct, he suggested that humans are hard-wired to seek beauty. Full bio
Denis Dutton was a philosophy professor and the editor of Arts & Letters Daily. In his book The Art Instinct, he suggested that humans are hard-wired to seek beauty. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Delighted to be here
0
0
3000
Χαίρομαι πολύ που είμαι εδώ
00:18
and to talk to you about a subject dear to my heart,
1
3000
2000
και που σας μιλώ για ένα θέμα με ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου,
00:20
which is beauty.
2
5000
3000
που είναι η ομορφιά.
00:23
I do the philosophy of art, aesthetics,
3
8000
3000
Ασχολούμαι με τη φιλοσοφία της τέχνης, την αισθητική,
00:26
actually, for a living.
4
11000
2000
στην πραγματικότητα, επαγγελματικά.
00:28
I try to figure out intellectually,
5
13000
2000
Προσπαθώ να καταλάβω πνευματικά,
00:30
philosophically, psychologically,
6
15000
2000
φιλοσοφικά, ψυχολογικά,
00:32
what the experience of beauty is,
7
17000
3000
τι είναι η εμπειρία της ομορφιάς,
00:35
what sensibly can be said about it
8
20000
3000
τι μπορεί να ειπωθεί για αυτή λογικά
00:38
and how people go off the rails in trying to understand it.
9
23000
3000
και πώς οι άνθρωποι τα χάνουν προσπαθώντας να την καταλάβουν.
00:41
Now this is an extremely complicated subject,
10
26000
3000
Τώρα αυτό είναι ένα εξαιρετικά περίπλοκο θέμα,
00:44
in part because the things that we call beautiful
11
29000
3000
κατά ένα μέρος επειδή τα πράγματα που αποκαλούμε όμορφα
00:47
are so different.
12
32000
2000
είναι τόσο διαφορετικά.
00:49
I mean just think of the sheer variety --
13
34000
2000
Εννοώ απλά σκεφτείτε την απόλυτη ποικιλία --
00:51
a baby's face,
14
36000
2000
το πρόσωπο ενός μωρού,
00:53
Berlioz's "Harold in Italy,"
15
38000
2000
"Ο Χάρολντ στην Ιταλία" του Μπερλιόζ,
00:55
movies like "The Wizard of Oz"
16
40000
2000
ταινίες όπως "Ο Μάγος του Οζ"
00:57
or the plays of Chekhov,
17
42000
2000
ή τα έργα του Τσέχωφ,
00:59
a central California landscape,
18
44000
2000
ένα τοπίο της κεντρικής Καλιφόρνιας,
01:01
a Hokusai view of Mt. Fuji,
19
46000
3000
μια άποψη του βουνού Φούτζι από τον Χοκουσάι,
01:04
"Der Rosenkavalier,"
20
49000
2000
"Ο Ιππότης του Ρόδου",
01:06
a stunning match-winning goal
21
51000
2000
ένα εκπληκτικό νικητήριο γκολ
01:08
in a World Cup soccer match,
22
53000
2000
σε ένα παιχνίδι στο Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου,
01:10
Van Gogh's "Starry Night,"
23
55000
2000
η "Έναστρη Νύχτα" του Βαν Γκογκ,
01:12
a Jane Austen novel,
24
57000
2000
ένα μυθιστόρημα της Τζέιν Ώστιν,
01:14
Fred Astaire dancing across the screen.
25
59000
3000
ο Φρεντ Ασταίρ να χορεύει στην οθόνη.
01:17
This brief list includes human beings,
26
62000
3000
Αυτή η σύντομη λίστα περιλαμβάνει ανθρώπινα όντα,
01:20
natural landforms,
27
65000
2000
φυσικές γεωμορφές,
01:22
works of art and skilled human actions.
28
67000
3000
έργα τέχνης και δεξιοτεχνικές ανθρώπινες δραστηριότητες.
01:25
An account that explains the presence of beauty
29
70000
3000
Μια αιτιολογία που εξηγεί την παρουσία της ομορφιάς
01:28
in everything on this list
30
73000
2000
σε όλα σε αυτή τη λίστα
01:30
is not going to be easy.
31
75000
2000
δεν πρόκειται να είναι εύκολη.
01:32
I can, however, give you at least a taste
32
77000
3000
Μπορώ, πάντως, να σας δώσω τουλάχιστον μια γεύση
01:35
of what I regard
33
80000
2000
αυτού που θεωρώ
01:37
as the most powerful theory of beauty
34
82000
2000
ως την πιο ισχυρή θεωρία της ομορφιάς
01:39
we yet have.
35
84000
2000
που έχουμε μέχρι τώρα.
01:41
And we get it not from a philosopher of art,
36
86000
2000
Και την παίρνουμε, όχι από ένα φιλόσοφο της τέχνης,
01:43
not from a postmodern art theorist
37
88000
2000
όχι από ένα θεωρητικό της μεταμοντέρνας τέχνης
01:45
or a bigwig art critic.
38
90000
2000
ή από έναν σπουδαίο κριτικό τέχνης.
01:47
No, this theory
39
92000
2000
Όχι, αυτή η θεωρία
01:49
comes from an expert
40
94000
2000
προέρχεται από έναν ειδικό
01:51
on barnacles and worms and pigeon breeding,
41
96000
3000
στα θυσανόποδα και στα σκουλήκια και στην εκτροφή περιστεριών.
01:57
and you know who I mean:
42
102000
3000
Και ξέρετε ποιον εννοώ --
02:00
Charles Darwin.
43
105000
2000
τον Κάρολο Δαρβίνο.
02:02
Of course, a lot of people think they already know
44
107000
3000
Φυσικά, πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι ήδη γνωρίζουν
02:05
the proper answer to the question,
45
110000
3000
τη σωστή απάντηση στην ερώτηση,
02:08
"What is beauty?"
46
113000
2000
τι είναι ομορφιά;
02:11
It's in the eye of the beholder.
47
116000
2000
Εξαρτάται από τη ματιά του θεατή.
02:13
It's whatever moves you personally.
48
118000
2000
Είναι οτιδήποτε σας συγκιινεί σε προσωπικό επίπεδο.
02:15
Or, as some people,
49
120000
2000
Ή, όπως μερικοί άνθρωποι --
02:17
especially academics prefer,
50
122000
2000
ειδικά οι ακαδημαϊκοί -- προτιμούν,
02:19
beauty is in the culturally conditioned
51
124000
3000
η ομορφιά εξαρτάται από την πολιτισμικά καθορισμένη
02:22
eye of the beholder.
52
127000
2000
ματιά του θεατή.
02:24
People agree that paintings or movies or music
53
129000
3000
Οι άνθρωποι συμφωνούν ότι οι πίνακες ή οι ταινίες ή η μουσική
02:27
are beautiful
54
132000
2000
είναι όμορφα,
02:29
because their cultures determine a uniformity of aesthetic taste.
55
134000
4000
επειδή οι κουλτούρες τους καθορίζουν μια ομοιομορφία του αισθητικού γούστου.
02:33
Taste for both natural beauty and for the arts
56
138000
3000
Το γούστο και για τη φυσική ομορφιά και για τις τέχνες
02:36
travel across cultures
57
141000
2000
ταξιδεύει δια μέσου των πολιτισμών
02:38
with great ease.
58
143000
2000
με μεγάλη ευκολία.
02:40
Beethoven is adored in Japan.
59
145000
2000
Ο Μπετόβεν λατρεύεται στην Ιαπωνία.
02:42
Peruvians love Japanese woodblock prints.
60
147000
3000
Οι Περουβιανοί αγαπούν τις γιαπωνέζικες ξυλογραφίες.
02:45
Inca sculptures are regarded as treasures
61
150000
2000
Τα γλυπτά των Ίνκας θεωρούνται θησαυροί
02:47
in British museums,
62
152000
2000
στα Βρετανικά μουσεία,
02:49
while Shakespeare is translated
63
154000
2000
ενώ ο Σαίξπηρ έχει μεταφραστεί
02:51
into every major language of the Earth.
64
156000
3000
σε κάθε κύρια γλώσσα της Γης.
02:54
Or just think about American jazz
65
159000
2000
Ή απλά σκεφτείτε την αμερικάνικη τζαζ
02:56
or American movies --
66
161000
2000
ή τις αμερικάνικες ταινίες --
02:58
they go everywhere.
67
163000
2000
πάνε παντού.
03:00
There are many differences among the arts,
68
165000
3000
Υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ των τεχνών,
03:03
but there are also universal,
69
168000
2000
αλλά υπάρχουν επίσης παγκόσμιες,
03:05
cross-cultural aesthetic pleasures
70
170000
2000
διαπολιτισμικές αισθητικές απολαύσεις
03:07
and values.
71
172000
2000
και αξίες.
03:09
How can we explain
72
174000
3000
Πώς μπορούμε να εξηγήσουμε
03:12
this universality?
73
177000
3000
αυτή την παγκοσμιότητα;
03:15
The best answer lies in trying to reconstruct
74
180000
2000
Η καλύτερη απάντηση βρίσκεται στην προσπάθεια ανακατασκευής
03:17
a Darwinian evolutionary history
75
182000
3000
μιας Δαρβινικής εξελικτικής ιστορίας
03:20
of our artistic and aesthetic tastes.
76
185000
3000
των καλλιτεχνικών και αισθητικών μας προτιμήσεων.
03:23
We need to reverse-engineer
77
188000
2000
Χρειάζεται να εφαρμόσουμε αντίστροφη μηχανική
03:25
our present artistic tastes and preferences
78
190000
3000
στα τωρινά καλλιτεχνικά μας γούστα και προτιμήσεις
03:28
and explain how they came
79
193000
2000
και να εξηγήσουμε πώς ήρθαν
03:30
to be engraved in our minds
80
195000
3000
και εντυπώθηκαν στο μυαλό μας.
03:33
by the actions of both our prehistoric,
81
198000
3000
Από τις επιδράσεις και των προϊστορικών μας περιβαλλόντων,
03:36
largely pleistocene environments,
82
201000
2000
κυρίως στο πλειστόκαινο,
03:38
where we became fully human,
83
203000
2000
όπου γίναμε ολότελα ανθρώπινοι,
03:40
but also by the social situations
84
205000
2000
αλλά επίσης και από τις κοινωνικές συνθήκες
03:42
in which we evolved.
85
207000
2000
μέσα στις οποίες εξελιχθήκαμε.
03:44
This reverse engineering
86
209000
2000
Αυτή η αντίστροφη μηχανική
03:46
can also enlist help
87
211000
3000
μπορεί επίσης να επιστρατεύσει τη βοήθεια
03:49
from the human record
88
214000
2000
του ανθρώπινου αρχείου
03:51
preserved in prehistory.
89
216000
2000
που διατηρήθηκε στην προϊστορία.
03:53
I mean fossils, cave paintings and so forth.
90
218000
3000
Εννοώ τα απολιθώματα, τις ζωγραφιές των σπηλαίων κ.ο.κ.
03:56
And it should take into account
91
221000
2000
Και θα έπρεπε να λάβουμε υπόψη
03:58
what we know of the aesthetic interests
92
223000
2000
αυτά που γνωρίζουμε για τα αισθητικά ενδιαφέροντα
04:00
of isolated hunter-gatherer bands
93
225000
3000
των απομονωμένων ομάδων κυνηγών - συλλεκτών
04:03
that survived into the 19th and the 20th centuries.
94
228000
3000
που επιβίωσαν τον 19ο και τον 20ο αιώνα.
04:07
Now, I personally
95
232000
2000
Λοιπόν, εγώ προσωπικά
04:09
have no doubt whatsoever
96
234000
2000
δεν έχω καμία απολύτως αμφιβολία
04:11
that the experience of beauty,
97
236000
2000
ότι η εμπειρία της ομορφιάς,
04:13
with its emotional intensity and pleasure,
98
238000
3000
με τη συναισθηματική της ένταση και απόλαυση,
04:16
belongs to our evolved human psychology.
99
241000
3000
αποτελεί μέρος της εξελιγμένης ανθρώπινης ψυχολογίας μας.
04:20
The experience of beauty is one component
100
245000
3000
Η εμπειρία της ομορφιάς είναι ένα μέρος
04:23
in a whole series of Darwinian adaptations.
101
248000
3000
σε μια ολόκληρη σειρά Δαρβινικών προσαρμογών.
04:27
Beauty is an adaptive effect,
102
252000
2000
Η ομορφιά είναι ένα προσαρμοστικό φαινόμενο
04:29
which we extend
103
254000
2000
που επεκτείνουμε
04:31
and intensify
104
256000
2000
και εντείνουμε
04:33
in the creation and enjoyment
105
258000
2000
στη δημιουργία και την απόλαυση
04:35
of works of art and entertainment.
106
260000
3000
των έργων τέχνης και στην ψυχαγωγία.
04:39
As many of you will know,
107
264000
2000
Και όπως πολλοί από εσάς θα γνωρίζετε,
04:41
evolution operates by two main primary mechanisms.
108
266000
3000
η εξέλιξη λειτουργεί με δυο κύριους πρωταρχικούς μηχανισμούς.
04:44
The first of these is natural selection --
109
269000
3000
Ο πρώτος από αυτούς είναι η φυσική επιλογή --
04:47
that's random mutation and selective retention --
110
272000
3000
αυτό είναι η τυχαία μεταλλαγή και η επιλεκτική διατήρηση --
04:50
along with our basic anatomy and physiology --
111
275000
3000
μαζί με τη βασική μας ανατομία και φυσιολογία --
04:53
the evolution of the pancreas or the eye or the fingernails.
112
278000
3000
η εξέλιξη του παγκρέατος ή του ματιού ή των νυχιών.
04:56
Natural selection also explains
113
281000
3000
Η φυσική επιλογή επίσης εξηγεί
04:59
many basic revulsions,
114
284000
2000
πολλές βασικές απέχθειες,
05:01
such as the horrid smell of rotting meat,
115
286000
2000
όπως η φρικτή μυρωδιά του σαπισμένου κρέατος,
05:03
or fears, such as the fear of snakes
116
288000
3000
ή οι φόβοι, όπως ο φόβος για τα φίδια
05:06
or standing close to the edge of a cliff.
117
291000
3000
ή του να στεκόμαστε κοντά στην άκρη ενός γκρεμού.
05:09
Natural selection also explains pleasures --
118
294000
3000
Η φυσική επιλογή επίσης εξηγεί τις απολαύσεις --
05:12
sexual pleasure,
119
297000
2000
την σεξουαλική απόλαυση,
05:14
our liking for sweet, fat and proteins,
120
299000
3000
ή το ότι μας αρέσουν τα γλυκά, τα λίπη και οι πρωτεΐνες,
05:17
which in turn explains a lot of popular foods,
121
302000
3000
που με τη σειρά του εξηγεί πολλά δημοφιλή φαγητά,
05:20
from ripe fruits through chocolate malts
122
305000
3000
από τα ώριμα φρούτα στη βύνη σοκολάτας
05:23
and barbecued ribs.
123
308000
3000
και τα παϊδάκια στα κάρβουνα.
05:26
The other great principle of evolution
124
311000
2000
Η άλλη σπουδαία αρχή της εξέλιξης
05:28
is sexual selection,
125
313000
2000
είναι η φυλετική επιλογή,
05:30
and it operates very differently.
126
315000
2000
και αυτή λειτουργεί πολύ διαφορετικά.
05:32
The peacock's magnificent tail
127
317000
3000
Η εκπληκτική ουρά του παγωνιού
05:35
is the most famous example of this.
128
320000
3000
είναι το διασημότερο παράδειγμά της.
05:38
It did not evolve for natural survival.
129
323000
3000
Δεν εξελίχθηκε για τη φυσική επιβίωση.
05:41
In fact, it goes against natural survival.
130
326000
3000
Στην πραγματικότητα, πάει ενάντια στη φυσική επιβίωση.
05:44
No, the peacock's tail
131
329000
2000
Όχι, η ουρά του παγωνιού
05:46
results from the mating choices
132
331000
2000
προκύπτει από τις επιλογές ζευγαρώματος
05:48
made by peahens.
133
333000
2000
που γίνονται από τα θηλυκά παγώνια.
05:50
It's quite a familiar story.
134
335000
2000
Είναι μια αρκετά γνωστή ιστορία.
05:52
It's women who actually push history forward.
135
337000
3000
Είναι οι γυναίκες αυτές που πραγματικά κινούν την ιστορία προς τα εμπρός.
05:56
Darwin himself, by the way,
136
341000
2000
Ο ίδιος ο Δαρβίνος, παραμπιπτόντως,
05:58
had no doubts that the peacock's tail
137
343000
2000
δεν είχε καμία αμφιβολία ότι η ουρά του παγωνιού
06:00
was beautiful in the eyes of the peahen.
138
345000
2000
ήταν όμορφη στα μάτια των θηλυκών παγωνιών.
06:02
He actually used that word.
139
347000
3000
Όντως χρησιμοποίησε αυτή τη λέξη.
06:05
Now, keeping these ideas firmly in mind,
140
350000
3000
Λοιπόν, κρατώντας αυτές τις ιδέες καλά στο μυαλό μας,
06:08
we can say that the experience of beauty
141
353000
3000
μπορούμε να πούμε ότι η εμπειρία της ομορφιάς
06:11
is one of the ways that evolution has
142
356000
3000
είναι ένας από τους τρόπους που έχει η εξέλιξη
06:14
of arousing and sustaining
143
359000
2000
να προκαλεί και να διατηρεί
06:16
interest or fascination,
144
361000
2000
το ενδιαφέρον ή τον εντυπωσιαμό,
06:18
even obsession,
145
363000
2000
ακόμα και την εμμονή,
06:20
in order to encourage us
146
365000
2000
ώστε να μας ενθαρρύνει
06:22
toward making the most adaptive decisions
147
367000
3000
να παίρνουμε τις πιο προσαρμοστικές αποφάσεις
06:25
for survival and reproduction.
148
370000
3000
για την επιβίωση και την αναπαραγωγή.
06:29
Beauty is nature's way
149
374000
2000
Η ομορφιά είναι ο τρόπος της φύσης
06:31
of acting at a distance,
150
376000
3000
να δρα σε απόσταση,
06:34
so to speak.
151
379000
2000
να το πω έτσι.
06:36
I mean, you can't expect to eat
152
381000
2000
Εννοώ, δε μπορείτε να απαιτείτε να φάτε (καταστρέψετε)
06:38
an adaptively beneficial landscape.
153
383000
2000
ένα προσαρμοστικά ωφέλιμο τοπίο.
06:40
It would hardly do to eat your baby
154
385000
2000
Ούτε βέβαια το μωρό σας
06:42
or your lover.
155
387000
2000
ή τον αγαπημένο σας.
06:44
So evolution's trick
156
389000
2000
Έτσι το κόλπο της εξέλιξης
06:46
is to make them beautiful,
157
391000
2000
είναι να τα κάνει όμορφα,
06:48
to have them exert a kind of magnetism
158
393000
3000
να τα κάνει να ασκούν ένα είδος μαγνητισμού
06:51
to give you the pleasure of simply looking at them.
159
396000
3000
να σας δίνουν την ευχαρίστηση απλώς του να τα κοιτάζετε.
06:55
Consider briefly an important source of aesthetic pleasure,
160
400000
3000
Σκεφτείτε για λίγο μια σημαντική πηγή αισθητικής απόλαυσης,
06:58
the magnetic pull
161
403000
2000
τη μαγνητική έλξη
07:00
of beautiful landscapes.
162
405000
2000
των όμορφων τοπίων.
07:02
People in very different cultures
163
407000
2000
Άνθρωποι σε πολύ διαφορετικές κουλτούρες
07:04
all over the world
164
409000
2000
σε όλο τον κόσμο
07:06
tend to like a particular kind of landscape,
165
411000
3000
έχουν την τάση να τους αρέσει ένα συγκεκριμένο είδος τοπίου,
07:09
a landscape that just happens to be similar
166
414000
3000
ένα τοπίο που απλά τυχαίνει να μοιάζει
07:12
to the pleistocene savannas where we evolved.
167
417000
3000
με τις σαβάνες του πλειστόκαινου όπου εξελιχθήκαμε.
07:15
This landscape shows up today
168
420000
2000
Αυτό το τοπίο κάνει την εμφάνισή του σήμερα
07:17
on calendars, on postcards,
169
422000
3000
σε ημερολόγια, σε κάρτες,
07:20
in the design of golf courses and public parks
170
425000
3000
στο σχέδιο των γηπέδων του γκολφ και των δημοσίων πάρκων
07:23
and in gold-framed pictures
171
428000
2000
και σε πίνακες με χρυσές κορνίζες
07:25
that hang in living rooms
172
430000
2000
που κρέμονται στα καθιστικά
07:27
from New York to New Zealand.
173
432000
3000
από τη Νέα Υόρκη ως τη Νέα Ζηλανδία.
07:30
It's a kind of Hudson River school landscape
174
435000
3000
Είναι ένα είδος τοπίου της σχολής του Hudson River [αμερικάνικο καλλιτεχνικό κίνημα του 19ου αιώνα]
07:33
featuring open spaces
175
438000
2000
που προβάλλει ανοιχτούς χώρους
07:35
of low grasses
176
440000
2000
με χαμηλή βλάστηση
07:37
interspersed with copses of trees.
177
442000
3000
με διάσπαρτες συστάδες δέντρων.
07:40
The trees, by the way, are often preferred
178
445000
2000
Τα δέντρα, παρεμπιπτόντως, συχνά προτιμούνται
07:42
if they fork near the ground,
179
447000
2000
αν διακλαδίζονται κοντά στο έδαφος,
07:44
that is to say, if they're trees you could scramble up
180
449000
3000
με άλλα λόγια, αν είναι δέντρα πάνω στα οποία θα μπορούσατε να σκαρφαλώσετε
07:47
if you were in a tight fix.
181
452000
3000
αν είχατε μπλέξει άσχημα.
07:50
The landscape shows the presence
182
455000
2000
Το τοπίο έχει την παρουσία
07:52
of water directly in view,
183
457000
2000
του νερού σε άμεση θέα,
07:54
or evidence of water in a bluish distance,
184
459000
3000
ή ίχνη νερού σε μια γαλαζωπή απόσταση,
07:58
indications of animal or bird life
185
463000
3000
ενδείξεις για ύπαρξη ζώων ή πτηνών
08:01
as well as diverse greenery
186
466000
2000
όπως επίσης ποικίλη βλάστηση
08:03
and finally -- get this --
187
468000
3000
και τελικά -- προσέξτε--
08:06
a path
188
471000
2000
ένα μονοπάτι
08:08
or a road,
189
473000
2000
ή ένα δρόμο,
08:10
perhaps a riverbank or a shoreline,
190
475000
3000
ίσως μια όχθη ποταμού ή μια ακτή,
08:13
that extends into the distance,
191
478000
3000
που εκτείνεται σε μεγάλη απόσταση,
08:16
almost inviting you to follow it.
192
481000
3000
σχεδόν προσκαλώντας να το ακολουθήσεις.
08:20
This landscape type is regarded as beautiful,
193
485000
3000
Αυτό το είδος τοπίου θεωρείται όμορφο,
08:23
even by people in countries
194
488000
2000
ακόμα και από ανθρώπους σε χώρες
08:25
that don't have it.
195
490000
2000
που δεν το έχουν.
08:27
The ideal savanna landscape
196
492000
2000
Το ιδανικό τοπίο σαβάνας
08:29
is one of the clearest examples
197
494000
2000
είναι ένα από τα σαφέστερα παραδείγματα
08:31
where human beings everywhere
198
496000
2000
όπου άνθρωποι σε κάθε μέρος
08:33
find beauty
199
498000
2000
ανακαλύπτουν την ομορφιά
08:35
in similar visual experience.
200
500000
2000
σε μια παρόμοια οπτική εμπειρία.
08:37
But, someone might argue,
201
502000
2000
Αλλά, κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει,
08:39
that's natural beauty.
202
504000
2000
αυτή είναι φυσική ομορφιά.
08:41
How about artistic beauty?
203
506000
3000
Τι γίνεται με την καλλιτεχνική ομορφιά;
08:44
Isn't that exhaustively cultural?
204
509000
3000
Δεν είναι πέρα για πέρα πολιτιστική;
08:47
No, I don't think it is.
205
512000
2000
Όχι, δεν το νομίζω.
08:49
And once again, I'd like to look back to prehistory
206
514000
3000
Και για ακόμα μια φορά, θα ήθελα να κοιτάξω πίσω στην προϊστορία
08:52
to say something about it.
207
517000
2000
για να πω κάτι γι' αυτό.
08:54
It is widely assumed
208
519000
2000
Οι περισσότεροι θεωρούν
08:56
that the earliest human artworks
209
521000
2000
ότι τα παλιότερα ανθρώπινα καλλιτεχνήματα
08:58
are the stupendously skillful cave paintings
210
523000
3000
είναι οι εκπληκτικά δεξιοτεχνικές ζωγραφιές των σπηλαίων
09:01
that we all know from Lascaux
211
526000
2000
που όλοι γνωρίζουμε από το Λασκό
09:03
and Chauvet.
212
528000
2000
και το Σοβέ.
09:06
Chauvet caves
213
531000
2000
Τα σπήλαια του Σοβέ
09:08
are about 32,000 years old,
214
533000
2000
είναι σχεδόν 32.000 ετών,
09:10
along with a few small, realistic sculptures
215
535000
3000
μαζί με λίγα μικρά, ρεαλιστικά γλυπτά
09:13
of women and animals from the same period.
216
538000
3000
γυναικών και ζώων από την ίδια περίοδο.
09:20
But artistic and decorative skills
217
545000
2000
Αλλά οι καλλιτεχνικές και διακοσμητικές ικανότητες
09:22
are actually much older than that.
218
547000
3000
είναι στην πραγματικότητα πολύ παλιότερες από αυτό.
09:26
Beautiful shell necklaces
219
551000
2000
Όμορφα κολιέ οστράκων
09:28
that look like something you'd see at an arts and crafts fair,
220
553000
3000
που μοιάζουν με κάτι που θα βλέπατε σε ένα παζάρι χειροτεχνημάτων,
09:31
as well as ochre body paint,
221
556000
2000
όπως επίσης και ώχρα βαφή σώματος,
09:33
have been found
222
558000
2000
έχουν βρεθεί
09:35
from around 100,000 years ago.
223
560000
2000
με ηλικία περίπου 100.000 ετών.
09:37
But the most intriguing prehistoric artifacts
224
562000
3000
Αλλά τα πιο ενδιαφέροντα προϊστορικά τεχνουργήματα
09:40
are older even than this.
225
565000
2000
είναι παλιότερα ακόμα κι από αυτό.
09:42
I have in mind
226
567000
2000
Έχω στο μυαλό
09:44
the so-called Acheulian hand axes.
227
569000
3000
τους επονομαζόμενους Αχελαίους χειροπελέκεις.
09:48
The oldest stone tools are choppers
228
573000
3000
Τα παλιότερα λίθινα εργαλεία είναι λιανιστές
09:51
from the Olduvai Gorge in East Africa.
229
576000
2000
από το φαράγγι Ολντουβάι στην Ανατολική Αφρική.
09:53
They go back about two-and-a-half-million years.
230
578000
3000
Ανάγονται περίπου στα 2,5 εκατομμύρια χρόνια.
09:56
These crude tools
231
581000
2000
Αυτά τα αδρά εργαλεία
09:58
were around for thousands of centuries,
232
583000
3000
κυκλοφορούσαν για χιλιάδες αιώνες,
10:01
until around 1.4 million years ago
233
586000
3000
μέχρι περίπου πριν από 1,4 εκατομμύρια χρόνια
10:04
when Homo erectus
234
589000
2000
όταν ο Homo erectus
10:06
started shaping
235
591000
2000
άρχισε να δίνει μορφή
10:08
single, thin stone blades,
236
593000
2000
σε ενιαίες, λεπτές λίθινες λεπίδες,
10:10
sometimes rounded ovals,
237
595000
3000
μερικές φορές με στρογγυλεμένο οβάλ σχήμα,
10:13
but often in what are to our eyes
238
598000
2000
αλλά συχνά με, αυτό που μας φαίνεται σαν,
10:15
an arresting, symmetrical pointed leaf
239
600000
3000
ένα εντυπωσιακό, συμμετρικό αιχμηρό φύλλο
10:18
or teardrop form.
240
603000
2000
ή σαν δάκρυ.
10:20
These Acheulian hand axes --
241
605000
2000
Αυτοί οι Αχέλαιοι χειροπελέκεις --
10:22
they're named after St. Acheul in France,
242
607000
2000
ονομάστηκαν από το Σαιντ Ασέλ (St. Acheul) στη Γαλλία,
10:24
where finds were made in 19th century --
243
609000
3000
όπου βρέθηκαν το 19ο αιώνα --
10:27
have been unearthed in their thousands,
244
612000
3000
έχουν ανακαλυφθεί σε χιλιάδες,
10:30
scattered across Asia, Europe and Africa,
245
615000
3000
διασκορπισμένοι σε Ασία, Ευρώπη και Αφρική,
10:33
almost everywhere Homo erectus
246
618000
3000
σχεδόν οπουδήποτε περιφερόταν ο Homo erectus
10:36
and Homo ergaster roamed.
247
621000
3000
και ο Homo ergaster.
10:39
Now, the sheer numbers of these hand axes
248
624000
3000
Λοιπόν, οι καθαροί αριθμοί αυτών των χειροπελέκεων
10:42
shows that they can't have been made
249
627000
2000
δείχνουν ότι δεν μπορούσαν να είχαν φτιαχτεί
10:44
for butchering animals.
250
629000
2000
για τη σφαγή των ζώων.
10:46
And the plot really thickens when you realize
251
631000
3000
Και το μυστήριο πραγματικά πυκνώνει όταν συνειδητοποιείς
10:49
that, unlike other pleistocene tools,
252
634000
3000
ότι, αντίθετα με άλλα εργαλεία του πλειστόκαινου,
10:52
the hand axes often exhibit
253
637000
2000
οι χειροπελέκεις συχνά δεν παρουσιάζουν
10:54
no evidence of wear
254
639000
2000
κανένα στοιχείο χρήσης
10:56
on their delicate blade edges.
255
641000
2000
πάνω στις ντελικάτες άκρες τους.
10:58
And some, in any event, are too big
256
643000
2000
Και μερικοί, σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ μεγάλοι
11:00
to use for butchery.
257
645000
2000
για να χρησιμοποιηθούν για σφαγή.
11:03
Their symmetry, their attractive materials
258
648000
2000
Η συμμετρία τους, τα ελκυστικά τους υλικά
11:05
and, above all,
259
650000
2000
και, πάνω απ' όλα,
11:07
their meticulous workmanship
260
652000
2000
η επιμελημένη μαστοριά τους
11:09
are simply quite beautiful
261
654000
3000
είναι απλά αρκετά όμορφα
11:12
to our eyes, even today.
262
657000
3000
στα μάτια μας, ακόμα και σήμερα.
11:15
So what were these ancient --
263
660000
3000
Επομένως τι ήταν αυτά τα αρχαία --
11:19
I mean, they're ancient, they're foreign,
264
664000
2000
εννοώ, είναι αρχαία, είναι ξένα,
11:21
but they're at the same time
265
666000
2000
αλλά είναι ταυτόχρονα
11:23
somehow familiar.
266
668000
2000
οικεία κατά κάποιον τρόπο.
11:25
What were these artifacts for?
267
670000
3000
Για ποιο σκοπό υπήρχαν αυτά τα χειροτεχνήματα;
11:28
The best available answer
268
673000
2000
Η καλύτερη διαθέσιμη απάντηση
11:30
is that they were literally
269
675000
2000
είναι ότι ήταν κυριολεκτικά
11:32
the earliest known works of art,
270
677000
2000
τα παλιότερα γνωστά έργα τέχνης,
11:34
practical tools transformed
271
679000
2000
πρακτικά εργαλεία που μεταμορφώθηκαν
11:36
into captivating aesthetic objects,
272
681000
3000
σε ελκυστικά αισθητικά αντικείμενα,
11:39
contemplated both for their elegant shape
273
684000
2000
που τα ατενίζουμε και για το κομψό τους σχήμα
11:41
and their virtuoso craftsmanship.
274
686000
3000
και για τη βιρτουόζική τους μαστοριά.
11:45
Hand axes mark
275
690000
2000
Οι χειροπελέκεις σηματοδοτούν
11:47
an evolutionary advance in human history --
276
692000
2000
μια εξελικτική πρόοδο στην ανθρώπινη ιστορία --
11:49
tools fashioned to function
277
694000
2000
εργαλεία διαμορφωμένα να λειτουργούν
11:51
as what Darwinians call "fitness signals" --
278
696000
3000
όπως αυτό που οι δαρβινιστές ονομάζουν σημάδια προσαρμογής --
11:54
that is to say, displays
279
699000
2000
με άλλα λόγια, αυτό φανερώνει
11:56
that are performances
280
701000
2000
ότι είναι συμπεριφορές
11:58
like the peacock's tail,
281
703000
2000
όπως η ουρά του παγωνιού,
12:00
except that, unlike hair and feathers,
282
705000
3000
εκτός από το ότι, αντίθετα με τις τρίχες και τα φτερά,
12:03
the hand axes are consciously
283
708000
2000
οι χειροπελέκεις είναι συνειδητά
12:05
cleverly crafted.
284
710000
2000
έξυπνα κατασκευασμένοι.
12:07
Competently made hand axes
285
712000
2000
Άξια κατασκευασμένοι χειροπελέκεις
12:09
indicated desirable personal qualities --
286
714000
3000
υποδείκνυαν επιθυμητές προσωπικές ικανότητες --
12:13
intelligence, fine motor control,
287
718000
3000
ευφυΐα, καλό έλεγχο κίνησης,
12:16
planning ability,
288
721000
2000
ικανότητα σχεδιασμού,
12:18
conscientiousness
289
723000
2000
ευσυνειδησία
12:20
and sometimes access to rare materials.
290
725000
3000
και μερικές φορές πρόσβαση σε σπάνια υλικά.
12:23
Over tens of thousands of generations,
291
728000
3000
Για δεκάδες χιλιάδες γενεές,
12:26
such skills increased the status
292
731000
2000
τέτοιες ικανότητες αύξαναν το κύρος
12:28
of those who displayed them
293
733000
2000
αυτών που τις επιδείκνυαν
12:30
and gained a reproductive advantage
294
735000
2000
και κέρδιζαν ένα αναπαραγωγικό πλεονέκτημα
12:32
over the less capable.
295
737000
2000
έναντι των λιγότερο ικανών.
12:34
You know, it's an old line,
296
739000
2000
Ξέρετε, είναι παλιομοδίτικο,
12:36
but it has been shown to work --
297
741000
2000
αλλά φαίνεται ότι πετυχαίνει --
12:38
"Why don't you come up to my cave, so I can show you my hand axes?"
298
743000
3000
"Γιατί δεν ανεβαίνεις στη σπηλιά μου, ώστε να μπορέσω να σου δείξω τους χειροπελέκεις μου."
12:41
(Laughter)
299
746000
2000
(Γέλια)
12:43
Except, of course, what's interesting about this
300
748000
3000
Μόνο που, φυσικά, αυτό που έχει ενδιαφέρον σχετικά με αυτό
12:46
is that we can't be sure how that idea was conveyed,
301
751000
3000
είναι το ότι δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι πώς εξωτερικεύτηκε αυτή η ιδέα,
12:49
because the Homo erectus
302
754000
2000
επειδή ο Homo erectus
12:51
that made these objects
303
756000
3000
που έφτιαξε αυτά τα αντικείμενα
12:54
did not have language.
304
759000
2000
δεν είχε γλώσσα.
12:56
It's hard to grasp,
305
761000
2000
Είναι δύσκολο να το συλλάβεις,
12:58
but it's an incredible fact.
306
763000
3000
αλλά είναι ένα απίστευτο γεγονός.
13:01
This object was made
307
766000
2000
Αυτό το αντικείμενο φτιάχτηκε
13:03
by a hominid ancestor,
308
768000
3000
από έναν ανθρωπίδη πρόγονο --
13:06
Homo erectus or Homo ergaster,
309
771000
3000
Homo erectus ή Ηοmo ergaster --
13:10
between 50,000 and 100,000 years
310
775000
3000
μεταξύ 50 και 100.000 ετών
13:13
before language.
311
778000
2000
πριν τη γλώσσα.
13:16
Stretching over a million years,
312
781000
2000
Διαρκώντας περισσότερο από 1 εκατομμύριο χρόνια,
13:18
the hand axe tradition
313
783000
2000
η παράδοση του χειροπέλεκυ
13:20
is the longest artistic tradition
314
785000
3000
είναι η πιο μακροχρόνια καλλιτεχνική παράδοση
13:23
in human and proto-human history.
315
788000
3000
στην ανθρώπινη και πρωτο-ανθρώπινη ιστορία.
13:26
By the end of the hand axe epic, Homo sapiens --
316
791000
3000
Με το τέλος του έπους του χειροπέλεκυ, οι Homo sapiens --
13:29
as they were then called, finally --
317
794000
2000
όπως αποκαλούνταν τότε, τελικά --
13:31
were doubtless finding new ways
318
796000
2000
έβρισκαν χωρίς αμφιβολία νέους τρόπους
13:33
to amuse and amaze each other
319
798000
3000
να διασκεδάζουν και να εντυπωσιάζουν ο ένας τον άλλον
13:36
by, who knows, telling jokes,
320
801000
2000
με το, ποιος ξέρει, να λένε αστεία,
13:38
storytelling, dancing, or hairstyling.
321
803000
3000
ιστορίες, να χορεύουν ή να φτιάχνουν τα μαλλιά τους.
13:41
Yes, hairstyling -- I insist on that.
322
806000
3000
Ναι, φτιάχνοντας τα μαλλιά τους -- επιμένω σε αυτό.
13:44
For us moderns,
323
809000
2000
Για μας τους σύγχρονους,
13:46
virtuoso technique
324
811000
2000
η βιρτουόζικη τεχνική
13:48
is used to create imaginary worlds
325
813000
2000
χρησιμοποιείται για να δημιουργεί φανταστικούς κόσμους
13:50
in fiction and in movies,
326
815000
2000
στα μυθιστορήματα και στις ταινίες,
13:52
to express intense emotions
327
817000
2000
για να εκφράζει έντονα συναισθήματα
13:54
with music, painting and dance.
328
819000
3000
με τη μουσική, τη ζωγραφική και το χορό.
13:57
But still,
329
822000
2000
Αλλά ακόμα,
13:59
one fundamental trait
330
824000
2000
ένα θεμελιώδες χαρακτηριστικό
14:01
of the ancestral personality persists
331
826000
2000
της προσωπικότητας των προγόνων μας παραμένει
14:03
in our aesthetic cravings:
332
828000
3000
στους αισθητικούς μας πόθους:
14:06
the beauty we find
333
831000
2000
η ομορφιά που βρίσκουμε
14:08
in skilled performances.
334
833000
2000
στις επιδέξειες εκτελέσεις.
14:10
From Lascaux to the Louvre
335
835000
2000
Από το Λασκό στο Λούβρο
14:12
to Carnegie Hall,
336
837000
2000
στο Κάρνεγκι Χόλ,
14:14
human beings
337
839000
2000
τα ανθρώπινα όντα
14:16
have a permanent innate taste
338
841000
2000
έχουν ένα μόνιμο έμφυτο γούστο
14:18
for virtuoso displays in the arts.
339
843000
3000
για βιρτουόζικες παρουσιάσεις στις τέχνες.
14:22
We find beauty
340
847000
2000
Βρίσκουμε την ομορφιά
14:24
in something done well.
341
849000
2000
σε κάτι που γίνεται καλά.
14:28
So the next time you pass a jewelry shop window
342
853000
2000
Έτσι την επόμενη φορά που θα προσπεράσετε μια βιτρίνα κοσμηματοπωλείου
14:30
displaying a beautifully cut
343
855000
2000
που επιδεικνύει μια όμορφα κομμένη
14:32
teardrop-shaped stone,
344
857000
2000
δακρυόσχημη πέτρα,
14:34
don't be so sure
345
859000
2000
μην είστε τόσο σίγουροι
14:36
it's just your culture telling you
346
861000
2000
είναι μόνο η κουλτούρα σας που σας λέει
14:38
that that sparkling jewel is beautiful.
347
863000
2000
ότι αυτό το αστραφτερό κόσμημα είναι όμορφο.
14:40
Your distant ancestors loved that shape
348
865000
3000
Οι μακρινοί σας πρόγονοι αγαπούσαν αυτό το σχήμα
14:43
and found beauty in the skill needed to make it,
349
868000
3000
και έβρισκαν την ομορφιά στην ικανότητα που απαιτείτο για να φτιαχτεί,
14:46
even before
350
871000
2000
πριν ακόμα
14:48
they could put their love into words.
351
873000
2000
μπορέσουν να βάλουν την αγάπη τους σε λέξεις.
14:50
Is beauty in the eye of the beholder?
352
875000
3000
Εξαρτάται η ομορφιά από τη ματιά του θεατή;
14:53
No, it's deep in our minds.
353
878000
3000
Όχι, είναι βαθιά στο μυαλό μας.
14:56
It's a gift handed down from the intelligent skills
354
881000
3000
Είναι ένα δώρο, που μεταβιβάστηκε από τις ευφυείς ικανότητες
14:59
and rich emotional lives
355
884000
2000
και τις πλούσιες συναισθηματικές ζωές
15:01
of our most ancient ancestors.
356
886000
3000
των πιο αρχαίων προγόνων μας.
15:04
Our powerful reaction to images,
357
889000
2000
Η ισχυρή μας αντίδραση σε εικόνες
15:06
to the expression of emotion in art,
358
891000
3000
στην έκφραση του συναισθήματος στην τέχνη
15:09
to the beauty of music, to the night sky,
359
894000
3000
στην ομορφιά της μουσικής στο νυχτερικό ουρανό
15:12
will be with us and our descendants
360
897000
3000
θα συνοδεύει εμάς και τους απογόνους μας
15:15
for as long as the human race exists.
361
900000
3000
για όσο υπάρχει το ανθρώπινο γένος.
15:18
Thank you.
362
903000
2000
Σας ευχαριστώ.
15:20
(Applause)
363
905000
7000
(Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
Denis Dutton - PhilosopherDenis Dutton was a philosophy professor and the editor of Arts & Letters Daily. In his book The Art Instinct, he suggested that humans are hard-wired to seek beauty.
Why you should listen
Why do humans take pleasure in making art? In his 2009 book The Art Instinct, philosopher Denis Dutton suggested that art is a need built into our systems, a complex and subtle evolutionary adaptation comparable to our facility for language. We humans evolved to love art because it helps us survive; for example, a well-expressed appreciation of art can -- even in modern times -- help us to find a mate. It’s a bold argument to make, bolstered by examples from the breadth of art history that Dutton kept at his fingertips.
Dutton taught philosophy at the University of Canterbury in New Zealand, and was the editor of Arts & Letters Daily, a three-column compendium of culture news from all over the web. (His own homepage is another storehouse of tidbits from his wide-ranging explorations in philosophy and culture.) He was on the advisory board of Cybereditions, a publisher specializing in ebooks and print-on-demand editions of nonfiction works. And he was an editor of Climate Debate Daily, a lively blog that takes a skeptical view of some climate-change arguments.
Dutton died from cancer in December 2010.
Denis Dutton | Speaker | TED.com