TEDxHousesOfParliament
Lemn Sissay: A child of the state
Լեմն Սիսսեյ: Lemn Sissay: A child of the state
Filmed:
Readability: 3.6
905,635 views
Դարեր շարունակ գրականությունը հետաքրքրվում է խնամակալների մոտ ապրող, որդեգրված ու որբացած երեխաների ճակատագրով, Մովսեսից մինչև Մոխրոտիկ, Օլիվեր Թվիստ և Հարրի Փոթեր. Բայց ինչո՞ւ ծնողազուրկ շատ երեխաներ ստիպված են թաքցնել իրեց անցյալը: Բանաստեղծ և դրամատուրգ Լեմն Սիսսեյը պատմում է իր սրտաշարժ պատմությունը:
Lemn Sissay - Poet and playwright
An award-winning playwright and popular broadcaster in the UK, as well as the author of five poetry books, Lemn Sissay has a way with words. Full bio
An award-winning playwright and popular broadcaster in the UK, as well as the author of five poetry books, Lemn Sissay has a way with words. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
Having spent 18 years as a child of the state
0
864
4245
18 տարի անցկացնելով մանկատանը
00:21
in children's homes and foster care,
1
5109
2306
և գտնվելով պետության հոգածության ներքո,
00:23
you could say that I'm an expert on the subject,
2
7415
3048
դուք կարող եք պնդել, որ ես այս ոլորտում թրծված եմ
00:26
and in being an expert, I want to let you know that
3
10463
3558
և ուզում եմ ձեզ տեղեկացնել,
00:29
being an expert does in no way make you right
4
14021
5607
որ թրծված լինելը ճշմարտության լույսի ներքո
00:35
in light of the truth.
5
19628
3000
բնավ էլ ինձ չի արդարացնում:
00:38
If you're in care, legally the government is your
6
22628
4188
Դուք խնամակալության տակ եք,
00:42
parent, loco parentis.
7
26816
3727
փաստացի կառավարությունն է ձեր ծնողը, խնամակալ ծնողը:
00:46
Margaret Thatcher was my mother. (Laughter)
8
30543
3949
Մարգարեթ Թեթչերն իմ մայրն է: (Ծիծաղ)
00:50
Let's not talk about breastfeeding. (Laughter)
9
34492
3649
Եկեք չխոսենք կրծքով կերակրելու մասին: (Ծիծաղ)
00:54
Harry Potter was a foster child.
10
38141
3138
Հարրի Փոթերը hանձնված էր այլոց հոգածությանը,
00:57
Pip from "Great Expectations" was adopted;
11
41279
5040
Պիփը «Մեծ ակնկալիքներ» գրքից որդեգրված էր,
01:02
Superman was a foster child;
12
46319
3082
Սուպերմենը խնամակալության էր հանձնված,
01:05
Cinderella was a foster child;
13
49401
3528
Մոխրոտը խնամակալության էր հանձնված,
01:08
Lisbeth Salander, the girl with the dragon tattoo,
14
52929
3608
Լիզաբեթ Սելանդերը, վիշապի դաջվածքով աղջիկը
01:12
was fostered and institutionalized;
15
56537
2922
պետական հոգածությանն էր հանձնված,
01:15
Batman was orphaned;
16
59459
4375
Բեթմենը որբ էր,
01:19
Lyra Belacqua from Philip Pullman's "Northern Lights"
17
63834
3698
Լիրա Բելաքվան Ֆիլիպ Փուլմենի «Հյուսիսափայլ» վեպից,
01:23
was fostered;
18
67532
1689
որբ էր,
01:25
Jane Eyre, adopted;
19
69221
2735
Ջեյն Էյրը որդեգիր էր,
01:27
Roald Dahl's James from "James and the Giant Peach;"
20
71956
4583
Ռոալդ Դահլի հերոսը` Ջեյմսը «Ջեյմսն ու հսկա դեղձը» գրքից,
01:32
Matilda; Moses -- Moses! (Laughter)
21
76539
5512
Մաթիլդան, Մովսեսը... Մովսեսը (Ծիծաղ)
01:37
Moses! (Laughter) --
22
82051
2447
Մովսեսը (Ծիծաղ)
01:40
the boys in Michael Morpurgo's "Friend or Foe;"
23
84498
4496
Մայքլ Մորփորգի տղաները «Ընկեր թե թշնամի»,
01:44
Alem in Benjamin Zephaniah's "Refugee Boy;"
24
88994
3816
Ալեմը Բենջամին Զեֆանիայի «Փախստական տղան»,
01:48
Luke Skywalker --
25
92810
2584
Լյուք Սկայուոքերը....
01:51
Luke Skywalker! (Laughter) --
26
95394
2871
Լյուք Սկայուոքերը (Ծիծաղ)
01:54
Oliver Twist;
27
98265
2287
Օլիվեր Թվիստ,
01:56
Cassia in "The Concubine of Shanghai" by Hong Ying;
28
100552
4211
Հոնգ Յինգի Կասսիան «Շանհայի հարճը»,
02:00
Celie in Alice Walker's "The Color Purple."
29
104763
3357
Սելին Ալիս Ուոքերի «Մանուշակագույնը» գրքից:
02:04
All of these great fictional characters, all of them
30
108120
4612
Այս բոլոր հայտնի հերոսները, նրանք բոլորը
02:08
who were hurt by their condition,
31
112732
3997
իրադրության զոհերն էին,
02:12
all of them who spawned thousands of other books
32
116729
4648
բոլոր նրանք, ովքեր հազարավոր գրքեր
02:17
and other films, all of them
33
121377
2455
և կինոնկարներ են կերտել,
02:19
were fostered, adopted or orphaned.
34
123832
4153
բոլոր հերոսները որբ էին կամ որդեգիր:
02:23
It seems that writers know that the child
35
127985
5564
է` հեղինակները քաջատեղյակ են,
02:29
outside of family reflects on what family truly is
36
133549
7149
որ առանց ընտանիքի ապրող երեխան ընտանիքի իրական արտացոլում է,
02:36
more than what it promotes itself to be.
37
140698
3590
ավելին քան այն խոստանում է լինել:
02:40
That is, they also use extraordinary skills
38
144288
4967
Այսինքն նրանք նույնպես օգտագործում են արտասովոր հնարքներ
02:45
to deal with extraordinary situations on a daily basis.
39
149255
4829
կյանքում արտառոց իրադրություններից գլուխ հանելու համար:
02:49
How have we not made the connection?
40
154084
3522
Ինչպե՞ս մենք մինչև այժմ չէինք նկատել:
02:53
And why have we not made the connection, between
41
157606
4038
Իսկ ինչո՞ւ մենք զուգահեռներ չինք անցկացրել:
02:57
— How has that happened? —
42
161644
2200
Ինչպե՞ս -
02:59
between these incredible characters of popular culture
43
163844
3568
մշակույթի և կրոնի այս հայտնի ու անհավանական կերպարների
03:03
and religions, and the fostered, adopted or orphaned child
44
167412
5088
և մերօրյա որբացած և որդեգիր երեխաների միջև:
03:08
in our midst? It's not our pity that they need.
45
172500
4632
Նրանք մեր խղճահարության կարիքը չէ որ զգում են:
03:13
It's our respect.
46
177132
2601
Այլ մեր հարգանքի:
03:15
I know famous musicians,
47
179733
2617
Ես ճանաչում եմ հայտնի երաժիշտների,
03:18
I know actors and film stars and millionaires and novelists
48
182350
5072
ճանաչում եմ և՛ դերասանների և՛ կինոաստղերի և՛ միլիոնատերերի և՛ գրողների
03:23
and top lawyers and television executives
49
187422
3501
և՛ հայտնի իրավաբանների և՛ հեռուստատեսության ղեկավարների
03:26
and magazine editors and national journalists
50
190923
2450
և՛ ամսագրերի խմբագիրների և՛ ազգային լրագրողների
03:29
and dustbinmen and hairdressers, all who were
51
193373
2841
՛ հավաքարարների և՛ վարսավիրների, բոլոր նրանց,
03:32
looked after children, fostered, adopted or orphaned,
52
196214
3536
ովքեր հոգ են տարել որբացած և որդեգիր երեխաների մասին
03:35
and many of them grow into their adult lives
53
199750
2672
և նրանցից շատերը սարսափով են մեծացել`
03:38
in fear of speaking of their background, as if it may
54
202422
4271
վախենալով խոսել իրենց ծագման մասին,
03:42
somehow weaken their standing in the foreground,
55
206693
4307
կարծես այն խարխլելու է իրենց պատվանդանը,
03:46
as if it were somehow Kryptonite, as if it were a time bomb
56
211000
4042
հանկարծ հրաշագործ ուժը կլքի իրենց,
03:50
strapped on the inside. Children in care,
57
215042
4047
ասես ռումբ է տեղադրված:
03:54
who've had a life in care, deserve the right
58
219089
3134
Հոգածության տակ ապրող երեխաները, ում մասին օտարներն են հոգացել,
03:58
to own and live the memory of their own childhood.
59
222223
5850
արժանի են իրնց սեփական մանկությունը և հիշողություններն ունենալուն:
04:03
It is that simple.
60
228073
2279
Ամեն ինչ շատ պարզ է:
04:06
My own mother — and I should say this here —
61
230352
4006
Իմ մայրը- ես պետք է ամեն ինչ պատմեմ հիմա-
04:10
she same to this country in the late '60s,
62
234358
3854
նա այս երկիր եկավ 60-ականների վերջերին,
04:14
and she was, you know, she found herself pregnant,
63
238212
3765
և նա, ինչպես գիտեք, հանկարծ պարզեց որ հղի է,
04:17
as women did in the late '60s. You know what I mean?
64
241977
2095
ինչպես պատահում էր 60-ականների վերջերին: Գիտե՞ք սա ինչ է նշանակում:
04:19
They found themselves pregnant.
65
244072
1949
Կանայք պարզում էին որ հղի էին:
04:21
And she sort of, she had no idea of the context
66
246021
4674
Իսկ նա գաղափար անգամ չուներ
04:26
in which she'd landed.
67
250695
4120
այն ընդհանուր իրավիճակի մասին, որում հայտնվել էր:
04:30
In the 1960s -- I should give you some context -- in the 1960s,
68
254815
3848
1960-ականներին, ես մի փոքր կտեղեկացնեմ իրադրության մասին,
04:34
if you were pregnant and you were single,
69
258663
3351
եթե դուք հղի էիք և միայնակ,
04:37
you were seen as a threat to the community.
70
262014
2901
ձեզ համարում էին հասարակության սպառնալիք:
04:40
You were separated from your family by the state.
71
264915
5859
Պետությունը ձեզ հեռացնում էր ձեր ընտանիքից
04:46
You were separated from your family and placed into
72
270774
2702
Պետությունը ձեզ հեռացնում էր ձեր ընտանիքից և տեղավորում
04:49
mother and baby homes.
73
273476
2122
ընկեցիկ տներում:
04:51
You were appointed a social worker.
74
275598
3141
Ձեզ հասարակական պատասխանատու էին նշանակում:
04:54
The adoptive parents were lined up.
75
278739
2390
Որդեգրող ծնողները հերթեր էին կանգում:
04:57
It was the primary purpose of the social worker, the aim,
76
281129
4085
Իսկ հասարակական պատասխանատուի գլխավոր նպատակը հետևյալն էր`
05:01
to get the woman at her most vulnerable time
77
285214
3341
գտնել կնոջը նրա կյանքի ամենախոցելի պահին՝
05:04
in her entire life, to sign the adoption papers.
78
288555
5353
որդեգրման փաստաթղթերը ստորագրելու համար:
05:09
So the adoption papers were signed.
79
293908
1885
Այսպիսով որդեգրման փաստաթղթերը ստորագրված էին:
05:11
The mother and baby's homes were often run by nuns.
80
295793
3570
Շատ հաճախ հոգացու քույրերն էին ղեկավարում ընկեցիկ տները:
05:15
The adoption papers were signed,
81
299363
3176
Որդեգրման փաստաթղթերը ստորագրված էին,
05:18
the child was given to the adoptive parents, and the mother
82
302539
3696
երեխային հանձնել էին որդեգիր ծնողներին,
05:22
shipped back to her community
83
306235
2424
իսկ մայրը հետ էր ուղարկվում իր համայնք
05:24
to say that she'd been on a little break.
84
308659
2991
ասելով, որ նա կարճատև արձակուրդ էր գնացել:
05:27
A little break.
85
311650
2686
Կարճատև արձակուրդ:
05:30
A little break.
86
314336
1678
Կարճատև արձակուրդ:
05:31
The first secret of shame for a woman
87
316014
3565
Կնոջ համար սա ամոթանքի առաջին պատճառն էր`
05:35
for being a woman, "a little break."
88
319579
5079
կարճատև արձակուրդի մեկնած կին:
05:40
The adoption process took, like, a matter of months,
89
324658
3091
Որդեգրման գործընթացն ամիսներ էր պահանջում
05:43
so it was a closed shop, you know, sealed deal,
90
327749
3880
այն դռնփակ, ինչպես գիտեք, հույժ գաղտնի գործարք էր՝
05:47
an industrious, utilitarian solution:
91
331629
6505
աշխատատար կենցաղային վճիռ.
05:54
the government, the farmer,
92
338134
3358
կառավարությունը, գյուղացին
05:57
the adopting parents, the consumer,
93
341492
3847
որդեգիր ծնողները, սպառողը,
06:01
the mother, the earth, and the child, the crop.
94
345339
4802
, երկրագունդը և երեխան` որպես պտուղ:
06:06
It's kind of easy to patronize the past,
95
350141
4654
Ավելի դյուրին է անցած-գնացածը քննարկել`
06:10
to forego our responsibilities in the present.
96
354795
4904
ներկայի պատասխանատվությունից խուսափելու պատրվակով:
06:15
What happened then is a direct reflection
97
359699
3852
Այն ժամանակվա կատարածը
06:19
of what is happening now. Everybody believed themselves
98
363551
5244
ներկայի ուղղակի արտացոլանքն է:
06:24
to be doing the right thing by God and by the state
99
368795
4537
Ամեն ոք կարծում է` ճիշտ է վարվում Աստծո
06:29
for the big society, fast-tracking adoption.
100
373332
6887
և հասարակության առաջ, արագացնելով որդեգրման գործընթացը:
06:36
So anyway, she comes here, 1967, she's pregnant,
101
380219
5193
Կարճ ասած իմ մայրը եկավ այստեղ 1967թ.ին, նա հղի էր,
06:41
and she comes from Ethiopia that was celebrating
102
385412
5078
և եկավ Եթովպիայից, որն այդ ժամանակ
06:46
its own jubilee at the time
103
390490
2698
Հայլ Սելասսի կայսրի օրոք
06:49
under the Emperor Haile Selassie,
104
393188
2770
նշում էր իր հոբելյանը,
06:51
and she lands months before the Enoch Powell speech,
105
395958
5126
և ժամանեց Էնոք Պաուելի
06:56
the "Rivers of Blood" speech.
106
401084
2120
«Արյան գետեր» զեկույցից առաջ:
06:59
She lands months before the Beatles release "The White Album,"
107
403204
4622
Նա ժամանեց Բիթլըզ «Սպիտակ ալբոմի» թողարկունից
07:03
months before Martin Luther King was killed.
108
407826
2684
և Մարտին Լութեր Քինգի սպանությունից ամիսներ առաջ:
07:06
It was a summer of love if you were white.
109
410510
2451
Եթե դուք սպիտակամորթ էիք, ուրեմն ձեզ համար սիրո ամառ էր:
07:08
If you were black, it was a summer of hate.
110
412961
3692
Եթե դուք սևամորթ` ատելության ամառ:
07:12
So she goes from Oxford, she's sent to the north of England
111
416653
5650
Նա գնաց Օքսֆորդից, նրան ուղարկել էին Անգլիայի հարավ,
07:18
to a mother and baby home, and appointed a social worker.
112
422303
4360
ընկեցիկ տուն, և հասարակական պատասխանատու նշանակել:
07:22
It's her plan. You know, I have to say this in the Houses --
113
426663
4240
Մորս ծրագիրն էր: Դուք գիտեք, ես սա պետք է ասեի Համայնքների և Լորդերի պալատներում-
07:26
It's her plan to have me fostered for a short period of time
114
430903
4271
մորս որոշումն էր ինձ կարճ ժամանակով խնամակալության հանձնել,
07:31
while she studies. But the social worker,
115
435174
3575
մինչ ինքը կավարտեր ուսումը:
07:34
he had a different agenda.
116
438749
2994
Բայց հասարակական պատասխանատուն այլ մտադրություն ուներ:
07:37
He found the foster parents, and he said to them,
117
441743
4207
Նա գտավ որդեգիր ծնողներին և ասաց.
07:41
"Treat this as an adoption. He's yours forever.
118
445950
3832
«Համարեք սա որդեգրում. Երեխան ձերն է ընդմիշտ:
07:45
His name is Norman." (Laughter)
119
449782
3447
Նրա անունը Նորման է»: (Ծիծաղ)
07:49
Norman! (Laughter)
120
453229
2337
Նորման (Ծիծաղ)
07:51
Norman!
121
455566
2712
Նորման
07:54
So they took me. I was a message, they said.
122
458278
6226
Նրանք ինձ տարան; Ես պարգև էի, ասացին նրանք:
08:00
I was a sign from God, they said.
123
464504
2459
Ես Աստծո կողմից ուղարկված նախանշան էի, ասացին նրանք:
08:02
I was Norman Mark Greenwood.
124
466963
3744
Ես Նորման Մարկ Գրինվուդն էի:
08:06
Now, for the next 11 years, all I know is that this woman,
125
470707
3419
Այսպիսով հաջորդ 11 տարվա ընթացքում ես միայն մի բան գիտեի,
08:10
this birth woman, should have her eyes scratched out
126
474126
2588
որ այս կինը` ծննդաբերողը, պետք է հաներ սեփական աչքերը
08:12
for not signing the adoption papers. She was an evil woman
127
476714
3002
նախքան որդեգրման փաստաթղթերը ստորագրելը:
08:15
too selfish to sign, so I spent those 11 years
128
479716
3077
Նա հրեշ էր, չափազանց եսասեր,
08:18
kneeling and praying.
129
482793
2756
և ես այս 11 տարիներն անցկացրեցի ծնկաչոք աղոթելով:
08:21
I tried praying. I swear I tried praying.
130
485549
3121
Ես փորձում էի աղոթել: Երդվում եմ, ես ջանում էի աղոթել :
08:24
"God, can I have a bike for Christmas?"
131
488670
3808
«Աստված իմ, Սուրբ Ծննդյան տոներին հեծանիվ եմ ուզում»:
08:28
But I would always answer myself, "Yes, of course you can."
132
492478
4348
Բայց միշտ ինքս ինձ պատասխանում էի «Իհարկե կստանաս»:
08:32
(Laughter)
133
496826
1614
(Ծիծաղ)
08:34
And then I was supposed to determine whether that
134
498440
2737
Այնուհետև ես պետք է գուշակեի արդյո՞ք
08:37
was the voice of God or it was the voice of the Devil.
135
501177
3532
սա Աստծո ձայնն էր, թե՞ սատանայի:
08:40
And it turns out I've got the Devil inside of me.
136
504709
7359
Եվ պարզվեց սատանան իմ մեջ է ապրում:
08:47
Who knew? (Laughter)
137
512068
2408
Ո՞վ գիտի (Ծիծաղ)
08:50
So anyway, two years sort of passed,
138
514476
2896
Այնուամենայնիվ 2 տարին մի կերպ անցավ,
08:53
and they had a child of their own,
139
517372
1778
իսկ նրանք իրենց սեփական երեխան ունեցան,
08:55
and then another two years passed, and they had another child of their own,
140
519150
2464
հետո ևս երկու տարի անցավ նրան կրկին երեխա ունեցան,
08:57
and then another time passed
141
521614
2291
էլի ժամանակ անցավ նրանք կրկին երեխա ունեցան,
08:59
and they had another child that they called an accident,
142
523905
2577
որը նրանք պատահականություն անվանեցին.
09:02
which I thought was an unusual name. (Laughter)
143
526482
3408
կարծում եմ արտասովոր անուն է: (Ծիծաղ)
09:05
And I was on the cusp of, sort of, adolescence,
144
529890
3729
Իսկ ես անցումային տարիքում էի
09:09
so I was starting to take biscuits from the tin without asking.
145
533619
4405
սկսեցի առանց հարցնելու թխվածքաբլիթներ վերցնել,
09:13
I was starting to stay out a little bit late, etc., etc.
146
538024
3777
ես սկսեցի դրսում մութն ընկնելուց հետո երկար մնալ և այլն և այլն:
09:17
Now, in their religiosity, in their naivete,
147
541801
3403
Ելնելով իրենց աստվածավախությունից, իրենց միամտությունից,
09:21
my mom and dad, which I believed them to be forever,
148
545204
2437
իմ մայրիկն ու հայրիկը, կարծում էի
09:23
as they said they were, my mom and dad
149
547641
3268
հավերժ կմնան իմ հայրիկն ու մայրիկը, ինչպես որ ասել էին,
09:26
conceived that I had the Devil inside of me.
150
550909
6809
երևակայում էին, որ իմ մեջ սատանան է ապրում:
09:33
And what -- I should say this here, because this is how
151
557718
2058
Եվ ահա, ես ձեզ կասեմ, թե ինչպես
09:35
they engineered my leaving.
152
559776
1959
նրանք կազմակերպեցին իմ հեռանալը:
09:37
They sat me at a table, my foster mom, and she said to me,
153
561735
3389
Ես նստեցի սեղանի մոտ, իմ որդեգիր մոր հետ, և նա ինձ ասաց.
09:41
"You don't love us, do you?" At 11 years old.
154
565124
2068
«Դու մեզ չես սիրում, այնպես չէ՞»: 11 տարեկանում:
09:43
They've had three other children. I'm the fourth. The third was an accident.
155
567192
3509
Նրանք ունեին ևս 3 երեխա. Ես չորրորդն էի: Երրորդը պատահականություն էր:
09:46
And I said, "Yeah, of course I do." Because you do.
156
570701
4045
Իսկ ես ասացի. «Այո, իհարկե սիրում եմ: Որեվհետև դուք էլ ինձ եք սիրում»:
09:50
My foster mother asked me to go away to think about love
157
574746
2151
Իմ խորթ մայրն ինձ խնդրեց մի լավ մտածել ինչ է սերը
09:52
and what it is and to read the Scriptures and to come back tomorrow
158
576897
2844
և Աստվածաշունչ կարդալ, որպեսզի վաղը վերադառնամ
09:55
and give my most honest and truthful answer.
159
579741
2943
և հայտնեմ իմ ամենաճշմարիտ և արդարացի պատասխանը:
09:58
So this was an opportunity. If they were asking me
160
582684
2840
Ուրեմն սա մի հնարավորություն էր: Եթե նրանք ինձ հարցնում են,
10:01
whether I loved them or not, then I mustn't love them,
161
585524
2336
արդյո՞ք սիրում եմ նրանց թե չէ, ուրեմն ես չպետք է նրանց սիրեմ,
10:03
which led me to the miracle of thought that I thought they wanted me to get to.
162
587860
2865
որն էլ ինձ հանգեցրեց այն մտքին, որ նրանք էին ուզում ինձ հասկացնել:
10:06
"I will ask God for forgiveness and His light will shine
163
590725
2671
Ես Աստծուց ներում կհայցեմ և նրա լույսն իմ օգնությամբ կհասնի նրանց:
10:09
through me to them. How fantastic." This was an opportunity.
164
593396
3768
Ի~նչ հրաշալի է: Սա հնարավորություն է:
10:13
The theology was perfect, the timing unquestionable,
165
597164
2785
Աստվածաբանությունը կատարյալ է, ժամանակն անքննելի,
10:15
and the answer as honest as a sinner could get.
166
599949
2903
իսկ պատասխանն այնքան արդար ինչքան որ մեղսավոր կարող է ըմբռնել:
10:18
"I mustn't love you," I said to them. "But I will ask God for forgiveness."
167
602852
4688
«Ես չպետք է ձեզ սիրեմ, -ասացի ես նրանց,- բայց ես Աստծուց ներում կհայցեմ»:
10:23
"Because you don't love us, Norman,
168
607540
2552
«Քանի որ դու մեզ չես սիրում, Նորման ակնհայտ է,
10:25
clearly you've chosen your path."
169
610092
2344
որ դու քո ուղին ընտրել ես»:
10:28
Twenty-four hours later, my social worker,
170
612436
2798
24 ժամ անց, իմ հասարակական պատասխանատուն,
10:31
this strange man who used to visit me every couple of months,
171
615234
3049
այն տաօրինակ մարդը, ով մի քանի ամսը մեկ ինձ այցելում էր,
10:34
he's waiting for me in the car as I say goodbye to my parents.
172
618283
3212
սպասում էր ինձ ավտոմեքենայի մեջ, մինչ ես հրաժեշտ էի տալիս իմ ծնողներին:
10:37
I didn't say goodbye to anybody, not my mother, my father,
173
621495
2576
Ես ոչ մեկին հրաժեշտ չասեցի` ո՛չ մորս, ո՛չ հորս,
10:39
my sisters, my brothers, my aunts, my uncles,
174
624071
1828
ո՛չ քույրերիս, ո՛չ եղբայրներիս, ո՛չ հորաքույրերիս, ո՛չ քեռիներիս,
10:41
my cousins, my grandparents, nobody.
175
625899
3629
զարմիկներիս, տատիկ-պապիկիս, ոչ մեկին:
10:45
On the way to the children's home, I started to ask myself,
176
629528
3547
Մանկատան ճանապարհին, ես ինքս ինձ հարց տվեցի.
10:48
"What's happened to me?"
177
633075
2975
«Ի՞նչ պատահեց»:
10:51
It's not that I'd had the rug pulled from beneath me
178
636050
3153
Ես ամեն ինչ չէր, որ կորցրել էի,
10:55
as much as the entire floor had been taken away.
179
639203
4815
ոչ էլ ոտքերիս տակ հողն էր խարխլվել:
10:59
When I got to the —
180
644018
3800
Երբ ես տեղ հասա-
11:03
For the next four, five years,
181
647818
4383
հաջորդ 4-5 տարվա ընթացքում
11:08
I was held in four different children's homes.
182
652201
4853
ես մնացի 4 տարբեր մանկատներում:
11:12
On the third children's home, at 15,
183
657054
3277
3-րդ մանկատանը, 15 տարեկանում
11:16
I started to rebel, and what I did was,
184
660331
3167
ես սկսեցի ապստամբել, իսկ ինչո՞ւ,
11:19
I got three tins of paint, Airfix paint that you use for models,
185
663498
4329
որովհետև նկարչությունից 3 էի ստացել, գունանկարից, որով նմուշներ են պատրաստում,
11:23
and I was -- it was a big children's home, big Victorian children's home --
186
667827
3831
և դա տեղի ունեցավ մանկատանը, մեծ վիկտորյանական դարաշրջանի մանկատանը,
11:27
and I was in a little turret at the top of it,
187
671658
1840
իսկ ես ամենավերևում գտնվող աշտարակից
11:29
and I poured them, red, yellow and green,
188
673498
3303
շաղ տվեցի, Աֆրիկայի գույները`
11:32
the colors of Africa, down the tiles.
189
676801
5041
կարմիր, դեղին և կանաչ, սալիկների վրա:
11:37
You couldn't see it from the street, because the home
190
681842
2504
Դուք փողոցից չէիք կարող տեսնել,
11:40
was surrounded by beech trees.
191
684346
2452
որովհետև տունը շրջապատված էր հաճարենիներով:
11:42
For doing this, I was incarcerated for a year
192
686798
4956
Այս ամենի համար ինձ մեկ տարի ուղղիչ տանը պահեցին,
11:47
in an assessment center which was actually
193
691754
2985
որն ավելի շուտ անչափահասների կալանավայր էր հիշեցնում:
11:50
a remand center. It was a virtual prison
194
694739
4720
Երիտասարդների համար սա
11:55
for young people.
195
699459
3898
իրակամ բանտ էր:
11:59
By the way, years later, my social worker said
196
703357
2053
Այնուամենայնիվ, տարիներ անց, իմ սոցիալական պատասխանատուն ասաց,
12:01
that I should never have been put in there.
197
705410
1459
որ պետք չէր ինձ այնտեղ պահել:
12:02
I wasn't charged for anything. I hadn't done anything wrong.
198
706869
2655
Ինձ ոչ մի բանում չէին մեղադրում: Ես հանցանք չէի գործել:
12:05
But because I had no family to inquire about me,
199
709524
4726
Բայց քանի որ ես ընտանիք չունեի , ով ինձնով կհետաքրքրվեր,
12:10
they could do anything to me.
200
714250
4751
նրանք կարող էին ինձ հետ անել ինչ որ կամենային:
12:14
I'm 17 years old, and
201
719001
3354
Ես 17 տարեկան էի,
12:18
they had a padded cell.
202
722355
3641
նրանք հոգեկան հիվանդների համար նախատեսված խցիկ ունեին:
12:21
They would march me down corridors in last-size order.
203
725996
5960
Ինձ ստիպում էին վազել միջանցքներում, վերևից ներքև:
12:27
They -- I was put in a dormitory
204
731956
2265
Ապա ինձ տարան ընդհանուր ննջասենյակ,
12:30
with a confirmed Nazi sympathizer.
205
734221
3920
մի հաստատակամ ֆաշիստի հետ:
12:34
All of the staff were ex-police -- interesting --
206
738141
3322
Աշխատակազմի բոլոր անդամները նախկին ոստիկաններ էին
12:37
and ex-probation officers.
207
741463
2014
և, որն ամենահետաքրքիրն է` նախկին սպաներ:
12:39
The man who ran it was an ex-army officer.
208
743477
4063
Իսկ տնօրենը` բանակի նախկին սպա:
12:43
Every time I had a visit by a person who I did not know
209
747540
3160
Ամեն անգամ, երբ ինձ այցելում էր մի մարդ ,
12:46
who would feed me grapes, once every three months,
210
750700
3734
3 ամիսը մեկ անգամ, ում ես չէի ճանաչում, ինձ խաղող էր տալիս,
12:50
I was strip-searched.
211
754434
2211
մերկացնում և հետախուզում էր ինձ:
12:52
That home was full of young boys who were on remand
212
756645
3253
Մանկատունը լի էր երիտասարդներով, ովքեր ազատազրկված էին
12:55
for things like murder.
213
759898
5268
այնպիսի հանցանքների համար, իչպիսին մարդասպանությունն էր:
13:01
And this was the preparation that I was being given
214
765166
4032
Ահա այն նախապատրաստությունը, որ ես ստացա
13:05
after 17 years as a child of the state.
215
769198
6051
17 տարվա ընթացքում, որպես պետության զավակ:
13:11
I have to tell this story.
216
775249
2583
Ես պետք է պատմեմ:
13:13
I have to tell it, because there was no one
217
777832
2270
Ես պետք է պատմեմ, որովհետև չկար մեկը,
13:16
to put two and two together.
218
780102
2953
ով կտեսներ ճշմարտությունը:
13:18
I slowly became aware that I knew nobody
219
783055
3027
Շուտով ես հասկացա, որ չկար մեկն,
13:21
that knew me for longer than a year.
220
786082
3494
ով ինձ մի տարուց ավել ճանաչում էր:
13:25
See, that's what family does.
221
789576
2849
Հասկանում եք, այն ինչն անում է ընտանիքը:
13:28
It gives you reference points.
222
792425
2391
Ընտանիքը ձեզ չափանիշներ է տալիս:
13:30
I'm not defining a good family from a bad family.
223
794816
2488
Ես չեմ տարբերակում լավ ընտանիքը վատից:
13:33
I'm just saying that you know when your birthday is
224
797304
1816
Ես պարզապես ասում եմ, դուք գիտեք երբ է ձեր ծննդյան տարեդարձը,
13:35
by virtue of the fact that somebody tells you when your birthday is,
225
799120
2656
ընտանիքի անդամները ձեզ միշտ հիշեցնում են,
13:37
a mother, a father, a sister, a brother, an aunt, an uncle,
226
801776
1947
կլինի մայրիկ, հայրիկ, քույրիկ, եղբայր, հորաքույր, քեռի,
13:39
a cousin, a grandparent. It matters to someone,
227
803723
2010
զարմիկ, տատիկ կամ պապիկ: Ինչ-որ մեկին հետաքրքրում է,
13:41
and therefore it matters to you. Understand,
228
805733
2287
հետևաբար հետքրքրում է նաև քեզ: Հասկացեք,
13:43
I was 14 years old, tucked away in myself, into myself,
229
808020
4229
ես 14 տարեկան էի, ինքնամփոփ, ինքս ինձ հետ,
13:48
and I wasn't touched either, physically touched.
230
812249
4782
և ինձ երբեք ոչ-ոք չի զարմացրել, երբեք:
13:52
I'm reporting back. I'm reporting back simply to say that
231
817031
8127
Վերադառնամ բուն թեմային: Ես պարզապես տեղեկացնում եմ,
14:01
when I left the children's home I had two things
232
825158
3215
երբ հեռացա մանկատնից երկու ցանկություն ունեի:
14:04
that I wanted to do. One was to find my family,
233
828373
3797
Առաջինը` ուզում էի իմ ընտանիքին գտնել,
14:08
and the other was to write poetry.
234
832170
1530
իսկ մյուսը` բանաստեղծություն գրել:
14:09
In creativity I saw light.
235
833700
2549
Արարման մեջ լույսը տեսա:
14:12
In the imagination I saw the endless possibility of life,
236
836249
5162
Երևակայության մեջ ես տեսա կյանքի անվերջ հնարավորությունը,
14:17
the endless truth, the permanent creation of reality,
237
841411
5901
անվերջ ճշմարտությունը, իրականության մշտնջենական արարումը,
14:23
the place where anger was an expression
238
847312
6463
որտեղ զայրույթը սիրո փնտրտուքի արտահայտումն է
14:29
in the search for love, a place where dysfunction
239
853775
3748
այստեղ անգործությունը
14:33
is a true reaction to untruth.
240
857523
4718
ստի իրական արտացոլումն է:
14:38
I've just got to say it to you all: I found all of my family
241
862241
3547
Ես պատմեցի ձեզ բոլորիդ ամենը:
14:41
in my adult life. I spent all of my adult life finding them,
242
865788
3363
Ես իմ ընտանիքի բոլոր անդամներն գտա, երբ արդեն չափահաս էի:
14:45
and I've now got a fully dysfunctional family just like everybody else.
243
869151
4015
Ես իմ ամբողջ հասուն կյանքը վատնեցի նրանց որոնելով և գտա մի անհամերաշխ ընտանիք, ինչպես միշտ է լինում:
14:49
But I'm reporting back to you to say quite simply
244
873166
3740
Բայց ես ձեզ պարզապես ասում եմ, վերհիշում.
14:52
that you can define how strong a democracy is
245
876906
5512
դուք ինքներդ եք նկատում, թե ինչքան ուժեղ է ժողովրդավարությունը,
14:58
by how its government treats its child.
246
882418
5233
ինչպես է կառավարությունը վարվում իր զավակի հետ:
15:03
I don't mean children. I mean the child of the state.
247
887651
2056
նկատի չունեմ երեխաներին: Ես ի նկատի ունեմ պետության զավակին:
15:05
Thanks very much. It's been an honor. (Applause)
248
889707
4967
Անչափ շնորհակալ եմ: Ինձ համար պատիվ էր: (Ծափահարություններ):
15:10
(Applause)
249
894674
2452
(Ծափահարություններ):
ABOUT THE SPEAKER
Lemn Sissay - Poet and playwrightAn award-winning playwright and popular broadcaster in the UK, as well as the author of five poetry books, Lemn Sissay has a way with words.
Why you should listen
Lemn Sissay wears many hats as a writer and performer.
The author of five poetry collections, Sissay's poems dot the London landscape and are etched into major landmarks, from the site of the 2012 Summer Olympics to The Royal Festival Hall. In 2006, Desmond Tutu unveiled his sculpture poem "Gilt of Cain," located near Fenchurch Street Station. Currently an associate artist at Southbank Centre and patron of the Letterbox Club, Sissay was named the official poet of the London 2012 Olympics. His poetry art has also been displayed at The Royal Academy.
Sissay is perhaps best known for his work for the BBC, which shines a spotlight on his upbringing as a foster child in the UK. In 1995, he shared his story in the BBC documentary Internal Flight and his BBC radio documentary Child of the State was nominated for a 2010 Sony Award. His play Something Dark charts his quest to find his family. After a long search, he located his birth mom in Gambia and has since come to know the rest of his family.
Lemn Sissay | Speaker | TED.com