TEDGlobal 2009
Rebecca Saxe: How we read each other's minds
Ռեբեկա Սաքս. Ինչպես է մեր ուղեղը կատարում բարոյական դատողություններ
Filmed:
Readability: 3.6
3,311,612 views
Մարդիկ օժտված են իրենց սիրելիների և օտարների դրդապատճառները, համոզմունքները, զգացմունքները կանխազգալու բնական տաղանդով: Սակայն ինչպե՞ս է դա իրենց հաջողվում: Ահա Ռեբեկա Սաքսը կիսվում է իր հետազոտությունների արդյունքներով, որոնք ցույց են տալիս, թե ինչպես է ուղեղը մտածում այլ մարդկանց մտքերի մասին և դատում նրանց գործողությունները:
Rebecca Saxe - Cognitive neuroscientist
Rebecca Saxe studies how we think about other people's thoughts. At the Saxelab at MIT, she uses fMRI to identify what happens in our brains when we consider the motives, passions and beliefs of others. Full bio
Rebecca Saxe studies how we think about other people's thoughts. At the Saxelab at MIT, she uses fMRI to identify what happens in our brains when we consider the motives, passions and beliefs of others. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Today I'm going to talk to you about the problem of other minds.
0
0
3000
Այսօր ես պատրաստվում եմ խոսել մեր ուղեղի խնդիրների մասին:
00:15
And the problem I'm going to talk about
1
3000
2000
Եվ խնդիրը, որի մասին պատրաստվում եմ պատմել
00:17
is not the familiar one from philosophy,
2
5000
3000
այդքան էլ նման չէ փիլիսոփայական հարցադրմանը.
00:20
which is, "How can we know
3
8000
2000
"Ինչպե՞ս կարող ենք իմանալ,
00:22
whether other people have minds?"
4
10000
2000
թե արդյոք այլ մարդիկ ուղեղ ունեն, թե` ոչ":
00:24
That is, maybe you have a mind,
5
12000
2000
Այսինքն, հավանաբար դուք ունեք ուղեղ,
00:26
and everyone else is just a really convincing robot.
6
14000
3000
իսկ մյուս բոլորը ընդամենը շատ համոզիչ ռոբոտներ են:
00:29
So that's a problem in philosophy,
7
17000
2000
Սա փիլիսոփայության առջև դրված խնդիր է:
00:31
but for today's purposes I'm going to assume
8
19000
2000
Սակայն այսօր ես եզրակացնում եմ,
00:33
that many people in this audience have a mind,
9
21000
2000
որ հանդիսատեսներից շատերն ունեն ուղեղ
00:35
and that I don't have to worry about this.
10
23000
2000
և կարիք չկա անհանգստանալու այդ կապակցությամբ:
00:37
There is a second problem that is maybe even more familiar to us
11
25000
3000
Երկրորդ խնդիրը, որ հավանաբար ավելի ծանոթ է մեզ
00:40
as parents and teachers and spouses
12
28000
3000
որպես ծնող, ուսուցիչ, ամուսին,
00:43
and novelists,
13
31000
2000
և գրող:
00:45
which is, "Why is it so hard
14
33000
2000
Այն է. "Ինչու՞ է այդքան բարդ
00:47
to know what somebody else wants or believes?"
15
35000
2000
իմանալ մեկ ուրիշի ցանկությունները և կարծիքը":
00:49
Or perhaps, more relevantly,
16
37000
2000
Կամ համապատասխանաբար.
00:51
"Why is it so hard to change what somebody else wants or believes?"
17
39000
3000
"Ինչու՞ է այդքան բարդ փոխել ուրիշի ցանկությունները և կարծիքը":
00:54
I think novelists put this best.
18
42000
2000
Կարծում եմ գրողները ամենից լավ են արտահայտվում:
00:56
Like Philip Roth, who said,
19
44000
2000
Օրինակ, Փիլիպ Րոթը, ով ասում էր.
00:58
"And yet, what are we to do about this terribly significant business
20
46000
3000
"Այնուամենայնիվ, ի՞նչ պետք է անենք այս չափազանց կարևոր հարցի՝
01:01
of other people?
21
49000
2000
ուրիշ մարդկանց մտքերի վերաբերյալ:
01:03
So ill equipped are we all,
22
51000
2000
Մենք այնքան վատ ենք նախապատրաստված,
01:05
to envision one another's interior workings
23
53000
2000
որպեսզի տեսնենք ուրիշների ներքին մտքերը
01:07
and invisible aims."
24
55000
2000
և անտեսանելի ցանկությունները":
01:09
So as a teacher and as a spouse,
25
57000
3000
Որպես ուսուցիչ և որպես ամուսին,
01:12
this is, of course, a problem I confront every day.
26
60000
2000
սա մի խնդիր է, որին ես առնչվում եմ ամեն օր:
01:14
But as a scientist, I'm interested in a different problem of other minds,
27
62000
3000
Բայց որպես գիտնական, ես հետաքրքրված եմ ուրիշների ուղեղների տարբեր խնդիրներով
01:17
and that is the one I'm going to introduce to you today.
28
65000
3000
և դրանցից մեկը պատրաստվում եմ ներկայացնել այսօր:
01:20
And that problem is, "How is it so easy
29
68000
2000
Եվ այդ խնդիրն է. "Ինչքա՞նով հեշտ է
01:22
to know other minds?"
30
70000
2000
իմանալ ուրիշների մտքերը":
01:24
So to start with an illustration,
31
72000
2000
Սկսենք մի պատկերից,
01:26
you need almost no information,
32
74000
2000
դուք կարիք չունեք այլ տեղեկատվության,
01:28
one snapshot of a stranger,
33
76000
2000
քան օտարի հայացքը,
01:30
to guess what this woman is thinking,
34
78000
2000
որպեսզի կռահեք, թե ինչ է մտածում այս կինը,
01:32
or what this man is.
35
80000
3000
կամ այս տղամարդը:
01:35
And put another way, the crux of the problem is
36
83000
2000
Այլ կերպ ասած, խնդիրը նրանում է, որ
01:37
the machine that we use for thinking about other minds,
37
85000
3000
այն մեխանիզմը, որը մենք օգտագործում ենք ուրիշների մտքերը իմանալու համար,
01:40
our brain, is made up of pieces, brain cells,
38
88000
3000
մեր ուղեղը, կազմված է բազում մասերից, ուղեղի բջիջներից,
01:43
that we share with all other animals, with monkeys
39
91000
2000
որոնք ունեն նաև մյուս բոլոր կենդանիները, կապիկները,
01:45
and mice and even sea slugs.
40
93000
3000
մկները, նույնիսկ խխունջները:
01:48
And yet, you put them together in a particular network,
41
96000
3000
Ապա, դուք համադրում եք դրանք մի հատուկ ցանցի մեջ
01:51
and what you get is the capacity to write Romeo and Juliet.
42
99000
3000
և ստանում եք Ռոմեո և Ջուլիետ գրելու հնարավորություն:
01:54
Or to say, as Alan Greenspan did,
43
102000
2000
Կամ, օրինակ, ինչպես Ալան Գրինսպանն արեց,
01:56
"I know you think you understand what you thought I said,
44
104000
3000
"Ես գիտեմ, որ դու կարծում ես, թե դու հասկանում ես, թե ինչ ես մտածում իմ ասածի մասին,
01:59
but I'm not sure you realize that what you heard
45
107000
2000
բայց ես վստահ չեմ, որ դու գիտակցում ես, որ այն, ինչ լսել ես
02:01
is not what I meant."
46
109000
2000
բոլորովին այն չէր, ինչ ես ի նկատի ունեի":
02:03
(Laughter)
47
111000
3000
/Ծիծաղ/
02:06
So, the job of my field of cognitive neuroscience
48
114000
2000
Այսպիսով, իմ ոլորտում՝ ճանաչողական նյարդաբանության ուղղությամբ կատարած աշխատանքը
02:08
is to stand with these ideas,
49
116000
2000
հենց կապված է այս գաղափարներից յուրաքանչյուրը
02:10
one in each hand.
50
118000
2000
մեկ ձեռքում պահելու մեջ:
02:12
And to try to understand how you can put together
51
120000
3000
Եվ փորձել հասկանալ, թե ինչպես կարելի է միացնել մի ցանցում
02:15
simple units, simple messages over space and time, in a network,
52
123000
4000
պարզագույն միավորները, պարզագույն հաղորդագրությունները ժամանակի և տարածության մեջ
02:19
and get this amazing human capacity to think about minds.
53
127000
4000
և ստանալ մարդու այս ապշեցուցիչ հնարավորությունը. մտածել մտքերի մասին:
02:23
So I'm going to tell you three things about this today.
54
131000
3000
Այսօր ես պատրաստվում եմ ձեզ 3 բան պատմել:
02:26
Obviously the whole project here is huge.
55
134000
3000
Ակնհայտորեն, ողջ ծրագիրը շատ ծավալուն է:
02:29
And I'm going to tell you just our first few steps
56
137000
3000
Ես կպատմեմ ձեզ ընդամենը մեր առաջին քայլերի մասին
02:32
about the discovery of a special brain region
57
140000
2000
ուղեղի հատուկ մասի բացահայտման վերաբերյալ,
02:34
for thinking about other people's thoughts.
58
142000
2000
որի շնորհիվ մենք մտածում ենք ուրիշների մտքերի մասին:
02:36
Some observations on the slow development of this system
59
144000
2000
Կան որոշ դիտարկումներ այս համակարգի դանդաղ զարգացման մասին,
02:38
as we learn how to do this difficult job.
60
146000
4000
քանի որ մենք սովորել ենք ինչպես անել այս դժվարին աշխատանքը:
02:42
And then finally, to show that some of the differences
61
150000
2000
Եվ ի վերջո ցույց կտանք մարդկանց միջեւ որոշ տարբերությունները,
02:44
between people, in how we judge others,
62
152000
3000
թե ինչպես ենք մենք դատում ուրիշների մասին,
02:47
can be explained by differences in this brain system.
63
155000
4000
որը կարելի է բացատրել ուղեղի այս համակարգի միջոցով:
02:51
So first, the first thing I want to tell you is that
64
159000
2000
Առաջինը, ինչ կցանկանայի ձեզ պատմել
02:53
there is a brain region in the human brain, in your brains,
65
161000
3000
այն է, որ մարդու ուղեղում կա մի հատված, հենց ձեր ուղեղում,
02:56
whose job it is to think about other people's thoughts.
66
164000
3000
որի ֆունկցիան ուրիշ մարդկանց մտքերի մասին մտածելն է:
02:59
This is a picture of it.
67
167000
2000
Ահա դրա պատկերը:
03:01
It's called the Right Temporo-Parietal Junction.
68
169000
2000
Այն կոչվում է աջակողմյան գագաթնաքունքային հանգույց:
03:03
It's above and behind your right ear.
69
171000
2000
Այն գտնվում է ձեր աջ ականջի ետնամասի վերևում:
03:05
And this is the brain region you used when you saw the pictures I showed you,
70
173000
2000
Սա ուղեղի այն հատվածն է, որն օգտագործում եք, երբ նայում եք այս նկարները,
03:07
or when you read Romeo and Juliet
71
175000
2000
կամ երբ դուք կարդում եք "Ռոմեո և Ջուլիետ"-ը,
03:09
or when you tried to understand Alan Greenspan.
72
177000
3000
կամ երբ փորձում եք հասկանալ Ալան Գրինսփանին:
03:12
And you don't use it for solving any other kinds of logical problems.
73
180000
4000
Դուք չեք օգտագործում այն ինչ-որ այլ տիպի տրամաբանական խնդիրների լուծման համար:
03:16
So this brain region is called the Right TPJ.
74
184000
3000
Այսպիսով, ուղեղի այդ հատվածը կոչվում է ԱԳՔՀ:
03:19
And this picture shows the average activation
75
187000
2000
Եվ այս նկարը ցույց է տալիս հասուն մարդու
03:21
in a group of what we call typical human adults.
76
189000
2000
միջին ակտիվութունը:
03:23
They're MIT undergraduates.
77
191000
2000
Նրանք Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական համալսարանի ուսանողներն են:
03:25
(Laughter)
78
193000
4000
/Ծիծաղ/
03:29
The second thing I want to say about this brain system
79
197000
2000
Ուղեղի այս համակարգի մասին կցանկանայի նշել նաև,
03:31
is that although we human adults
80
199000
2000
որ չնայած մենք` հասուն մարդիկ,
03:33
are really good at understanding other minds,
81
201000
2000
թեև կարողանում ենք լավ հասկանալ ուրիշների մտքերը,
03:35
we weren't always that way.
82
203000
2000
սակայն մենք միշտ այդպիսին չենք եղել:
03:37
It takes children a long time to break into the system.
83
205000
3000
Երեխաներին երկար ժամանակ է պահանջվում այդ համակարգ մուտք գործելու համար:
03:40
I'm going to show you a little bit of that long, extended process.
84
208000
4000
Ես պատրաստվում եմ ձեզ ցույց տալ այդ երկար և ծավալուն գործընթացի մի մասը:
03:44
The first thing I'm going to show you is a change between age three and five,
85
212000
3000
Առաջինը ցանկանում եմ ցույց տալ 3 և 5 տարեկան երեխաների տարբերությունը,
03:47
as kids learn to understand
86
215000
2000
այն ընթացքը, երբ երեխան սովորում է հասկանալ,
03:49
that somebody else can have beliefs that are different from their own.
87
217000
3000
որ ինչ-որ ուրիշ մեկը կարող է ունենալ իր կարծիքից մեկ այլ կարծիք:
03:52
So I'm going to show you a five-year-old
88
220000
2000
Ուզում եմ ցույց տալ ձեզ 5 տարեկան երեխայի,
03:54
who is getting a standard kind of puzzle
89
222000
2000
ում հանձնարարվում է մի խաղ,
03:56
that we call the false belief task.
90
224000
3000
որ մենք կոչում ենք սխալ կարծիքի առաջադրանք:
03:59
Rebecca Saxe (Video): This is the first pirate. His name is Ivan.
91
227000
3000
Վիդեո. Սա առաջին ծովահենն է: Նրա անունը Իվան է:
04:02
And you know what pirates really like?
92
230000
2000
Դու գիտե՞ս, թե նրանք ինչ են սիրում:
04:04
Child: What? RS: Pirates really like cheese sandwiches.
93
232000
3000
Նրանք չափազանց շատ են սիրում պանրով սենդվիչները:
04:07
Child: Cheese? I love cheese!
94
235000
3000
Երեխա. Պանի՞ր: Ես սիրում եմ պանիր:
04:10
RS: Yeah. So Ivan has this cheese sandwich,
95
238000
2000
Ռ.Ս. Այո': Այսպիսով Իվանն ունի այս պանրով սենդվիչը:
04:12
and he says, "Yum yum yum yum yum!
96
240000
2000
Եվ նա ասում է. "Յամ, յամ, յամ, յամ:
04:14
I really love cheese sandwiches."
97
242000
2000
Ես իսկապես շատ եմ սիրում պանրով սենդվիչներ":
04:16
And Ivan puts his sandwich over here, on top of the pirate chest.
98
244000
4000
Եվ Իվանը դնում է իր սենդվիչը ահա այստեղ, ծովահենի սնդուկի վրա:
04:20
And Ivan says, "You know what? I need a drink with my lunch."
99
248000
4000
Ապա Իվանն ասում է. "Գիտե՞ք, ես խմիչք եմ ուզում իմ ուտելիքի հետ":
04:24
And so Ivan goes to get a drink.
100
252000
3000
Եվ Իվանը գնում է խմելու բան բերելու:
04:27
And while Ivan is away
101
255000
2000
Եվ քանի դեռ Իվանը ճանապարհին է
04:29
the wind comes,
102
257000
3000
քամին փչում
04:32
and it blows the sandwich down onto the grass.
103
260000
2000
և գցում է ծովահենի սենդվիչը խոտի վրա:
04:34
And now, here comes the other pirate.
104
262000
4000
Եվ ահա, գալիս է մեկ այլ ծովահեն:
04:38
This pirate is called Joshua.
105
266000
3000
Նրա անունը Ջոշուա է:
04:41
And Joshua also really loves cheese sandwiches.
106
269000
2000
Ջոշուան նույնպես շատ է սիրում պանրով սենդվիչներ:
04:43
So Joshua has a cheese sandwich and he says,
107
271000
2000
Ահա Ջոշուան ունի պանրի սենդվիչ և նա ասում է.
04:45
"Yum yum yum yum yum! I love cheese sandwiches."
108
273000
4000
"Յամ, յամ, յամ, յամ: Ես շատ եմ սիրում պանրի սենդվիչներ":
04:49
And he puts his cheese sandwich over here on top of the pirate chest.
109
277000
3000
Եվ նա դրեց իր պանրի սենդվիչը նույն սնդուկի վրա:
04:52
Child: So, that one is his.
110
280000
2000
Երեխա. Այդ մեկը իրենն է:
04:54
RS: That one is Joshua's. That's right.
111
282000
2000
Ռ.Ս. Այո, այս մեկը Ջոշուայինն է: Ճիշտ է:
04:56
Child: And then his went on the ground.
112
284000
2000
Երեխա. Ապա նրա սենդվիչը նույնպես ընկնում է գետնին:
04:58
RS: That's exactly right.
113
286000
2000
Ռ.Ս. Շատ ճիշտ է:
05:00
Child: So he won't know which one is his.
114
288000
2000
Երեխա. Եվ նա չգիտի, թե որն է իր սենդվիչը:
05:02
RS: Oh. So now Joshua goes off to get a drink.
115
290000
3000
Ռ.Ս. Այժմ Ջոշուան է գնում խմելու բան բերելու:
05:05
Ivan comes back and he says, "I want my cheese sandwich."
116
293000
4000
Իվանը վերադառնում է և ասում. "Ես ուզում եմ իմ պանրով սենդվիչը":
05:09
So which one do you think Ivan is going to take?
117
297000
3000
Եվ որը՞ կվերցնի նա, ի՞նչ ես կարծում:
05:12
Child: I think he is going to take that one.
118
300000
2000
Երեխա. Կարծում եմ կվերցնի այդ մեկը:
05:14
RS: Yeah, you think he's going to take that one? All right. Let's see.
119
302000
2000
Ռ.Ս. Այո՞, դու կարծում ես նա կվերցնի ա՞յդ մեկը: Շատ լավ: Արի տեսնենք:
05:16
Oh yeah, you were right. He took that one.
120
304000
3000
Այո', դու ճիշտ ես: Նա վերցրեց այդ մեկը:
05:19
So that's a five-year-old who clearly understands
121
307000
2000
Այսպիսով, 5 տարեկան երեխան հստակ հասկանում է, որ
05:21
that other people can have false beliefs
122
309000
2000
մարդիկ կարող են ունենալ սխալ պատկերացումներ
05:23
and what the consequences are for their actions.
123
311000
2000
և որպես հետևանք տեսնում են նրանց գործողությունները:
05:25
Now I'm going to show you a three-year-old
124
313000
3000
Այժմ ես ցույց կտամ 3 տարեկան երեխային,
05:28
who got the same puzzle.
125
316000
2000
ում հանձնարարվում է նույն խնդիրը:
05:30
RS: And Ivan says, "I want my cheese sandwich."
126
318000
2000
Վիդեո. Ռ.Ս. Եվ Իվանն անսում է. "Ես ուզում եմ իմ սենդվիչը":
05:32
Which sandwich is he going to take?
127
320000
3000
Իսկ ո՞ր մեկը նա կվերցնի:
05:35
Do you think he's going to take that one? Let's see what happens.
128
323000
2000
Դու կարծում ես նա կվերցնի այդ մեկը՞: Արի տեսնենք ինչ կլինի:
05:37
Let's see what he does. Here comes Ivan.
129
325000
2000
Տեսնենք, թե նա ի՞նչ կանի: Ահա գալիս է Իվանը:
05:39
And he says, "I want my cheese sandwich."
130
327000
3000
Եվ նա ասում է. "Ես ուզում եմ իմ սենդվիչը":
05:42
And he takes this one.
131
330000
2000
Եվ նա վերցնում է այս մեկը:
05:44
Uh-oh. Why did he take that one?
132
332000
3000
Օ-հո... Ինչու՞ նա վերցրեց այդ մեկը:
05:47
Child: His was on the grass.
133
335000
4000
Երեխա. Նրա սենդվիչը խոտի վրա է:
05:51
So the three-year-old does two things differently.
134
339000
3000
Ռ.Ս. Այսպիսով 3 տարեկան երեխան տարբերվեց երկու անգամ:
05:54
First, he predicts Ivan will take the sandwich
135
342000
3000
Առաջինը. նա մտածեց, թե Իվանը կվերցնի այն սենդվիչը,
05:57
that's really his.
136
345000
2000
որն իրականում իրենն է:
05:59
And second, when he sees Ivan taking the sandwich where he left his,
137
347000
4000
Եվ երկրորդ. երբ նա տեսավ, որ Իվանը վերցրեց սենդվիչն այնտեղից, որտեղ թողել էր,
06:03
where we would say he's taking that one because he thinks it's his,
138
351000
3000
և մենք կարող ենք ասել, որ նա կարծում է դա իրենն է,
06:06
the three-year-old comes up with another explanation:
139
354000
3000
իսկ երեխան այլ բացատրություն գտավ:
06:09
He's not taking his own sandwich because he doesn't want it,
140
357000
2000
Նա չվերցրեց իր սենդվիչը, քանի որ նա չէր ուզում,
06:11
because now it's dirty, on the ground.
141
359000
2000
որովհետև այն այժմ գետնին էր և կեղտոտ էր:
06:13
So that's why he's taking the other sandwich.
142
361000
2000
Ահա այդ պատճառով նա վերցրեց մյուսը:
06:15
Now of course, development doesn't end at five.
143
363000
4000
Իհարկե, 5 տարեկանում զարգացումը չի ավարտվում:
06:19
And we can see the continuation of this process
144
367000
2000
Եվ մենք կարող ենք տեսնել այդ գործընթացի շարունակությունը
06:21
of learning to think about other people's thoughts
145
369000
2000
երբ մարդիկ սովորում են մտածել այլ մարդկանց մտքերի մասին
06:23
by upping the ante
146
371000
2000
զարգացնելով նախնական ներուժը
06:25
and asking children now, not for an action prediction,
147
373000
3000
և հարցնելով ոչ միայն գործողության կանխատեսման մասին,
06:28
but for a moral judgment.
148
376000
2000
այլ բարոյական ընտրության մասին:
06:30
So first I'm going to show you the three-year-old again.
149
378000
2000
Նախևառաջ, ես ցանկանում եմ ցույց տալ երեք տարեկան երեխային :
06:32
RS.: So is Ivan being mean and naughty for taking Joshua's sandwich?
150
380000
3000
Վիդեո. Ռ.Ս. Արդյոք Իվանին պետք է նախատել և նա մեղավոր է Ջոշուայի սենդվիչը վերցնելու համար:
06:35
Child: Yeah.
151
383000
1000
Երեխա. Այո:
06:36
RS: Should Ivan get in trouble for taking Joshua's sandwich?
152
384000
3000
Ռ.Ս. Արդյոք Իվանը պետք է անհանգստանա Ջոշուայի սենդվիչը վերցնելու համար:
06:39
Child: Yeah.
153
387000
2000
Երեխա. Այո:
06:41
So it's maybe not surprising he thinks it was mean of Ivan
154
389000
2000
Ռ.Ս. Այդքան էլ տարօրինկա չէ, որ նա մտածել է, որ դա իրենն է,
06:43
to take Joshua's sandwich,
155
391000
2000
երբ վերցրել է Ջոշուայի սենդվիչը:
06:45
since he thinks Ivan only took Joshua's sandwich
156
393000
2000
Սկզբում նա ասաց, որ Իվանն ընդամենը վերցրել է Ջոշուայի սենդվիչը,
06:47
to avoid having to eat his own dirty sandwich.
157
395000
3000
որպեսզի չվերցնի իր կեղտոտված սենդվիչը:
06:50
But now I'm going to show you the five-year-old.
158
398000
2000
Բայց այժմ ես պատրաստվում եմ ցույց տալ 5 տարեկան երեխային:
06:52
Remember the five-year-old completely understood
159
400000
2000
Եթե հիշում եք, 5 տարեկան երեխան ամբողջովին հասկանում էր,
06:54
why Ivan took Joshua's sandwich.
160
402000
2000
ինչու Իվանը վերցրեց Ջոշուայի սենդվիչը:
06:56
RS: Was Ivan being mean and naughty
161
404000
2000
Վիդեո. Ռ.Ս. Արդյոք Իվանը մեղավոր է և պետք է պատժվի
06:58
for taking Joshua's sandwich?
162
406000
2000
Ջոշուայի սենդվիչը վերցնելու համար:
07:00
Child: Um, yeah.
163
408000
2000
Երեխա. Ըմ, այո:
07:02
And so, it is not until age seven
164
410000
2000
Ռ.Ս. Այսպիսով, մինչև 7 տարեկան մենք
07:04
that we get what looks more like an adult response.
165
412000
3000
սկսում ենք մտածել մեծերի նման:
07:07
RS: Should Ivan get in trouble for taking Joshua's sandwich?
166
415000
3000
Վիդեո. Ռ.Ս. Արդյոք Իվանը պետք էր անհանգստանար, որ վերցրել էր Ջոշուայի սենդվիչը:
07:10
Child: No, because the wind should get in trouble.
167
418000
2000
Երեխա. Ոչ, քանի որ քամին պետք է անհանգստանա:
07:12
He says the wind should get in trouble
168
420000
3000
Ռ.Ս. Նա ասաց, որ քամին պետք է անհանգստանա,
07:15
for switching the sandwiches.
169
423000
2000
սենդվիչները խառնելու համար:
07:17
(Laughter)
170
425000
2000
(Ծիծաղ)
07:19
And now what we've started to do in my lab
171
427000
2000
Այժմ մենք իմ լաբորատորիայում փորձում ենք
07:21
is to put children into the brain scanner
172
429000
2000
դիտարկել երեխայի ուղեղը հատուկ սարքի օգնությամբ
07:23
and ask what's going on in their brain
173
431000
3000
և իմանալ, թե ինչ է տեղի ունենում նրանց ուղեղի հետ
07:26
as they develop this ability to think about other people's thoughts.
174
434000
3000
այլ մարդկանց մտքերը հասկանալու կարողության զարգացման ընթացքում:
07:29
So the first thing is that in children we see this same brain region, the Right TPJ,
175
437000
4000
Առաջինը, ինչ տեսնում ենք երեխաների մոտ դա ուղեղի միևնույն ԱԳՔՀ հատվածի աշխատանքն է,
07:33
being used while children are thinking about other people.
176
441000
3000
երբ նրանք մտածում են այլ մարդկանց մտքերի մասին:
07:36
But it's not quite like the adult brain.
177
444000
2000
Բայց այն նման չէ հասուն մարդու ուղեղին:
07:38
So whereas in the adults, as I told you,
178
446000
2000
Մեծահասակների մոտ, ինչպես ասացի,
07:40
this brain region is almost completely specialized --
179
448000
3000
ուղեղի այս հատվածը համարյա ամբողջովին մասնագիտացված է:
07:43
it does almost nothing else except for thinking about other people's thoughts --
180
451000
3000
Այն աշխատում է միայն այլ մարդկանց մտքերը հասկանալու համար:
07:46
in children it's much less so,
181
454000
2000
Երեխաների մոտ այն ավելի քիչ է զարգացած,
07:48
when they are age five to eight,
182
456000
2000
երբ նրանք 5-8 տարեկան են,
07:50
the age range of the children I just showed you.
183
458000
2000
այն տարիքային խմբի երեխաներին, ում քիչ առաջ տեսանք:
07:52
And actually if we even look at eight to 11-year-olds,
184
460000
3000
Իրականում, երբ մենք դիտարկենք 8-11 տարեկաններին,
07:55
getting into early adolescence,
185
463000
2000
ովքեր գտնվում են վաղ պատանեկության փուլում,
07:57
they still don't have quite an adult-like brain region.
186
465000
3000
նրանց ուղեղի այդ հատվածը դեռևս հասուն մարդու ուղեղի պես չէ:
08:00
And so, what we can see is that over the course of childhood
187
468000
3000
Այդպիսով, մենք կարող ենք տեսնել, որ մանկության
08:03
and even into adolescence,
188
471000
2000
և վաղ պատանեկության շրջանում,
08:05
both the cognitive system,
189
473000
2000
և՛ ճանաչողական համակարգը,
08:07
our mind's ability to think about other minds,
190
475000
2000
և՛ ուրիշների մտքերը կռահելու մտավոր կարողությունները,
08:09
and the brain system that supports it
191
477000
2000
և՛ ուղեղի համակարգը, որ ապահովում է այդ գործընթացը,
08:11
are continuing, slowly, to develop.
192
479000
3000
դանդաղ շարունակում են զարգանալ:
08:14
But of course, as you're probably aware,
193
482000
2000
Սակայն իհարկե, ինչպես դուք հավանաբար գիտեք,
08:16
even in adulthood,
194
484000
2000
նույնիսկ չափահասները
08:18
people differ from one another in how good they are
195
486000
2000
տարբերվում են միմյանցից ուրիշների մտքերը հասկանալու
08:20
at thinking of other minds, how often they do it
196
488000
2000
կարողություններով, թե արդյոք ինչքան հաճախ են դա անում
08:22
and how accurately.
197
490000
2000
և ինչքան ճշգրիտ:
08:24
And so what we wanted to know was, could differences among adults
198
492000
3000
Եվ մենք ցանկանում ենք իմանալ, արդյոք չափահասների միջև տարբերությունները,
08:27
in how they think about other people's thoughts
199
495000
2000
թե ինչպես են նրանք դատում ուրիշների մտքերը,
08:29
be explained in terms of differences in this brain region?
200
497000
3000
կարող են բացատրվել նրանց ուղեղի հատվածների տարբերություններով:
08:32
So, the first thing that we did is we gave adults a version
201
500000
3000
Առաջինն ինչ մենք արեցին, մենք տվեցինք նույն ծովահենների հարցը,
08:35
of the pirate problem that we gave to the kids.
202
503000
2000
որը մինչ այդ տվել էինք երեխաներին:
08:37
And I'm going to give that to you now.
203
505000
2000
Եվ ես պատրաստվում եմ այն ձեզ նույնպես հարցնել:
08:39
So Grace and her friend are on a tour of a chemical factory,
204
507000
3000
Այսպիսով, Գրեյսը և իր ընկերուհին այժմ քիմիական գործարանում են
08:42
and they take a break for coffee.
205
510000
2000
և նրանք սրճում են:
08:44
And Grace's friend asks for some sugar in her coffee.
206
512000
3000
Եվ Գրեյսի ընկերուհին շաքարավազ է խնդրում իր սուրճի համար:
08:47
Grace goes to make the coffee
207
515000
3000
Գրեյսը գնում է սուրճ պատրաստելու
08:50
and finds by the coffee a pot
208
518000
2000
և տեսնում է սուրճի կողքին դրված մի ափսե,
08:52
containing a white powder, which is sugar.
209
520000
3000
որի մեջ սպիտակ փոշի է, շաքարավազ:
08:55
But the powder is labeled "Deadly Poison,"
210
523000
3000
Սակայն ափսեի վրա գրված է "Մահացու թունավոր է":
08:58
so Grace thinks that the powder is a deadly poison.
211
526000
3000
Եվ Գրեյսը մտածում է, որ դա թույն է:
09:01
And she puts it in her friend's coffee.
212
529000
2000
Եվ լցնում է այն ընկերուհու սուրճի մեջ:
09:03
And her friend drinks the coffee, and is fine.
213
531000
3000
Ընկերուհին խմում է այն և շատ լավ է իրեն զգում:
09:06
How many people think it was morally permissible
214
534000
2000
Քանի՞սն են մտածում, որ Գրեյսի արարքն բարոյապես ընդունելի է.
09:08
for Grace to put the powder in the coffee?
215
536000
4000
լցնել այդ փոշին ընկերուհու սուրճի մեջ:
09:12
Okay. Good. (Laughter)
216
540000
3000
Լավ, շատ լավ: /Ծիծաղ/
09:15
So we ask people, how much should Grace be blamed
217
543000
3000
Եվ մենք հարցրեցինք մարդկանց, ինչքանով է Գրեյսը մեղավոր
09:18
in this case, which we call a failed attempt to harm?
218
546000
2000
այս դեպքում, որը մենք կոչեցինք վնասելու ձախողված փորձ:
09:20
And we can compare that to another case,
219
548000
2000
Եվ մենք կարող ենք համեմատել այն ուրիշ դեպքի հետ,
09:22
where everything in the real world is the same.
220
550000
2000
որտեղ ամեն ինչ նույնն է:
09:24
The powder is still sugar, but what's different is what Grace thinks.
221
552000
3000
Փոշին կրկին շաքարավազ է, սակայն միակ տարբերությունը Գրեյսի մտքերն են:
09:27
Now she thinks the powder is sugar.
222
555000
3000
Այս դեպքում Գրեյսը կարծում է, որ այն շաքարավազ է:
09:30
And perhaps unsurprisingly, if Grace thinks the powder is sugar
223
558000
3000
Եվ հնարավոր է, երբ Գրեյսը մտածում է, որ փոշին շաքարավազ է,
09:33
and puts it in her friend's coffee,
224
561000
2000
և լցնում է այն ընկերուհու սուրճի մեջ:
09:35
people say she deserves no blame at all.
225
563000
2000
Մարդիկ ասում են, որ այս անգամ նա հանդիմանանքի արժանի չէ:
09:37
Whereas if she thinks the powder was poison, even though it's really sugar,
226
565000
4000
Հակառակ այն դեպքի, երբ նա մտածում էր, որ փոշին թույն էր, նույնիսկ եթե այն իրականում շաքարավազ էր,
09:41
now people say she deserves a lot of blame,
227
569000
3000
այդ դեպքում մարդիկ մեղադրում էին նրան:
09:44
even though what happened in the real world was exactly the same.
228
572000
3000
Նույնիսկ այն ժամանակ, երբ իրական կյանքում հենց նման կերպ է կատարվում:
09:47
And in fact, they say she deserves more blame
229
575000
2000
Եվ փաստացի նրանք ասում են, որ նա մեղավոր է
09:49
in this case, the failed attempt to harm,
230
577000
2000
վնասելու ձախողված փորձի դեպքում,
09:51
than in another case,
231
579000
2000
իսկ մյուս դեպքում` հակառակը,
09:53
which we call an accident.
232
581000
2000
մենք ընդամենը կոչում ենք այն պատահար:
09:55
Where Grace thought the powder was sugar,
233
583000
2000
Երբ Գերյսը մտածում էր, որ փոշին շաքարավազ էր,
09:57
because it was labeled "sugar" and by the coffee machine,
234
585000
2000
քանի որ այն պիտակված էր որպես այդպիսին և պատրաստվել է սուրճի մեքենայով,
09:59
but actually the powder was poison.
235
587000
2000
բայց իրականում այն թույն էր:
10:01
So even though when the powder was poison,
236
589000
3000
Նույնիսկ այն դեպքում, երբ փոշին թույն էր,
10:04
the friend drank the coffee and died,
237
592000
3000
ընկերուհին խմեց և մահացավ,
10:07
people say Grace deserves less blame in that case,
238
595000
3000
մարդիկ ասում են, որ Գրեյսն ավելի քիչ է արճանի նախատինքի,
10:10
when she innocently thought it was sugar,
239
598000
2000
երբ նա առանց մեղքի կարծում էր, որ դա շաքարավազ էր,
10:12
than in the other case, where she thought it was poison
240
600000
2000
քան այն դեպքում, երբ նա կարծում էր, որ դա թույն էր,
10:14
and no harm occurred.
241
602000
3000
և որի դեպքում ոչ մի վնաս տեղի չէր ունեցել:
10:17
People, though, disagree a little bit
242
605000
2000
Չնայած, մարդիկ մի քիչ տարբեր կարծիքներ ունեն
10:19
about exactly how much blame Grace should get
243
607000
2000
Գրեյսին մեղադրելու հետ կապված, թե հատկապես որքան պատիժ
10:21
in the accident case.
244
609000
2000
պիտի կրի Գրեյսը պատահարի դեպքում:
10:23
Some people think she should deserve more blame,
245
611000
2000
Որոշ մարդիկ կարծում են, որ նա պետք է ենթարկվի մեծ պատժի,
10:25
and other people less.
246
613000
2000
ոմանք էլ կարծում են, որ ավելի մեղմ պատիժ պիտի կրի:
10:27
And what I'm going to show you is what happened when we look inside
247
615000
2000
Ես պատրաստվում եմ ձեզ ցույց տալ, թե ինչ է տեղի ունենում այն ժամանակ, երբ մենք դիտարկում ենք
10:29
the brains of people while they're making that judgment.
248
617000
2000
մարդու ուղեղի ներսը, երբ նրանք ընտրություն են կատարում:
10:31
So what I'm showing you, from left to right,
249
619000
2000
Ես ձեզ ցույց կտամ, ձախից աջ,
10:33
is how much activity there was in this brain region,
250
621000
3000
թե ինչքանով է ակտիվանում ուղեղի այս հատվածը:
10:36
and from top to bottom, how much blame
251
624000
2000
Եվ ներքևից վերև կտեսնենք, թե ինչքան
10:38
people said that Grace deserved.
252
626000
2000
պատժի է արժանի Գրեյսը մարդկանց կարծիքով:
10:40
And what you can see is, on the left
253
628000
2000
Դուք կարող եք տեսնել ձախ մասում,
10:42
when there was very little activity in this brain region,
254
630000
2000
որտեղ ուղեղի այդ հատվածը շատ քիչ ակտիվ է,
10:44
people paid little attention to her innocent belief
255
632000
3000
մարդիկ ավելի քիչ ուշադրություն են դարձնում անմեղության վարկածին,
10:47
and said she deserved a lot of blame for the accident.
256
635000
3000
և ասում են, որ նա մեղավոր է պատահարի համար:
10:50
Whereas on the right, where there was a lot of activity,
257
638000
2000
Մինչդեռ, աջ մասում, որտեղ բավական ակտիվություն է նկատվում,
10:52
people paid a lot more attention to her innocent belief,
258
640000
3000
մարդիկ ավելի շատ ուշադրություն են դարձնում անմեղության վարկածին,
10:55
and said she deserved a lot less blame
259
643000
2000
և ասում են, որ նա քիչ պատժի է արժանի
10:57
for causing the accident.
260
645000
2000
այդ պատահարի համար:
10:59
So that's good, but of course
261
647000
2000
Դա լավ է, բայց իհարկե,
11:01
what we'd rather is have a way to interfere
262
649000
2000
մենք կարող ենք ազդեցություն ունենալ
11:03
with function in this brain region,
263
651000
2000
ուղեղի այդ հատված վրա
11:05
and see if we could change people's moral judgment.
264
653000
3000
և տեսնենք, արդյոք կարող ենք փոխել մարդկանց որոշումները:
11:08
And we do have such a tool.
265
656000
2000
Եվ մենք իրականում ունենք այդպիսի մի գործիք:
11:10
It's called Trans-Cranial Magnetic Stimulation,
266
658000
2000
Այն կոչվում է վերգանգային մագնիսային գրգիռ,
11:12
or TMS.
267
660000
2000
կամ ՎՄԳ:
11:14
This is a tool that lets us pass a magnetic pulse
268
662000
2000
Սա մի գործիք է, որ թույլ է տալիս մեզ մագնիսական ազդակներ ուղղորդել
11:16
through somebody's skull, into a small region of their brain,
269
664000
4000
ինչ-որ մեկի գանգի միջոցով, ուղեղի այդ փոքրիկ հատվածին
11:20
and temporarily disorganize the function of the neurons in that region.
270
668000
4000
և ժամանակավորապես ապակազմակերպել նյարդային հատվածի գործողությունները:
11:24
So I'm going to show you a demo of this.
271
672000
2000
Ես պատրաստվում եմ ցույց տալ դրա փորձարկումը:
11:26
First, I'm going to show you that this is a magnetic pulse.
272
674000
3000
Առաջինը, ես պատրաստվում եմ ցույց տալ, որ սա իսկապես մագնիսական ազդակ է թողնում:
11:29
I'm going to show you what happens when you put a quarter on the machine.
273
677000
3000
Ես պատրաստվում եմ ձեզ ցույց տալ, թե ինչ է տեղի ունենում, երբ սարքավորման վրո նշում ենք քառորդ մասը:
11:32
When you hear clicks, we're turning the machine on.
274
680000
4000
Երբ դուք հարվածներ լսեք, նշանակում է, մենք միացրել ենք սարքավորումը:
11:42
So now I'm going to apply that same pulse to my brain,
275
690000
3000
Այժմ պատրաստվում եմ ուղղել որոշ ազդակներ դեպի իմ ուղեղ,
11:45
to the part of my brain that controls my hand.
276
693000
2000
իմ ձեռքրեը կառավարող հատվածի վրա:
11:47
So there is no physical force, just a magnetic pulse.
277
695000
3000
Այստեղ չկա ֆիզիկական ուժի գործադրում, ընդամենը մագնիսական ազդակներ:
11:54
Woman (Video): Ready, Rebecca? RS: Yes.
278
702000
2000
Վիդեո. Կին. Պատրաստ ե՞ք: Ռեբեկա Սաքս. Այո:
11:57
Okay, so it causes a small involuntary contraction in my hand
279
705000
3000
Լավ, այն առաջացնում է իմ ձեռքի անկախ շարժում
12:00
by putting a magnetic pulse in my brain.
280
708000
3000
իմ ուղեղին մագնիսկան ազդակ հաղորդելու շնորհիվ:
12:03
And we can use that same pulse,
281
711000
2000
Մենք կարող ենք օգտագործել միևնույն ազդակը,
12:05
now applied to the RTPJ,
282
713000
2000
ազդելով արդեն ուղեղի ԱԳՔՀ հատվածի վրա,
12:07
to ask if we can change people's moral judgments.
283
715000
3000
և փորձենք փոխել մարդու բարոյական դատողությունները:
12:10
So these are the judgments I showed you before, people's normal moral judgments.
284
718000
2000
Դրանք իմ կողմից ցույց տրված նախնական, նորմալ բարոյական դատողություններն են:
12:12
And then we can apply TMS to the RTPJ
285
720000
3000
Ապա մենք կարող ենք կիրառել ՎՄԳ-ն և ազդել ԱԳՔՀ-ի վրա
12:15
and ask how people's judgments change.
286
723000
2000
և առաջացնենք մարդկանց դատողությունների փոփոխություն:
12:17
And the first thing is, people can still do this task overall.
287
725000
4000
Առաջինն այն է, որ մարդին դեռևս կարող են շարունակել այն անել:
12:21
So their judgments of the case when everything was fine
288
729000
2000
Եվ նրանց որոշումները այն դեպքերի համար, երբ ամեն-ինչ լավ է
12:23
remain the same. They say she deserves no blame.
289
731000
3000
կմնան նույնը: Նրանք ասում են, որ Գրեյսը պատժի արժանի չէ:
12:26
But in the case of a failed attempt to harm,
290
734000
4000
Բայց վնասելու ձախողված փորձի դեպքում,
12:30
where Grace thought that it was poison, although it was really sugar,
291
738000
3000
երբ Գրեյսը մտածում էր, որ դա թույն էր, չնայած, որ այն իրականում շաքարավազ էր,
12:33
people now say it was more okay, she deserves less blame
292
741000
3000
մարդիկ այժմ ասում են, որ դա լավ է և նա ավելի քիչ պատժի է արժանի
12:36
for putting the powder in the coffee.
293
744000
3000
այդ փոշին սուրճի մեջ լցնելու համար:
12:39
And in the case of the accident, where she thought that it was sugar,
294
747000
2000
Եվ պատահարի դեպքում, երբ նա կարծում էր, որ դա շաքարավազ է,
12:41
but it was really poison and so she caused a death,
295
749000
3000
բայց այն իրականում թույն էր, որը մահվան վերջաբան ունեցավ,
12:44
people say that it was less okay, she deserves more blame.
296
752000
6000
մարդիկ ասում էին, որ դա վատ է և Գրեյսը ավելի մեծ պատժի է արժանի:
12:50
So what I've told you today is that
297
758000
2000
Ասածս այն է, որ
12:52
people come, actually, especially well equipped
298
760000
4000
մարդիկ, իրականում, ավելի լավ հակվածություն ունեն
12:56
to think about other people's thoughts.
299
764000
2000
ուրիշների մտքերը դատելուն:
12:58
We have a special brain system
300
766000
2000
Մենք ունենք ուղեղի հատուկ համակարգ,
13:00
that lets us think about what other people are thinking.
301
768000
3000
որը օգնում է մեզ մտածել, թե ինչ են մտածում մյուս մարդիկ:
13:03
This system takes a long time to develop,
302
771000
2000
Այդ համակարգի զարգացման համար բավական ժամանակ է հարկավոր,
13:05
slowly throughout the course of childhood and into early adolescence.
303
773000
3000
մանկությունից, դանդաղորեն զարգանալով, միչև վաղ պատանեկություն:
13:08
And even in adulthood, differences in this brain region
304
776000
3000
Եվ նույնիսկ չափահաս տարիքում, ուղեղի այս հատվածի տարբերությունները
13:11
can explain differences among adults
305
779000
2000
կարող են բացատրել չափահասների մոտ
13:13
in how we think about and judge other people.
306
781000
3000
այլ մարդկանց մտքերի և գնահատումների վերաբերյալ տարբերությունները:
13:16
But I want to give the last word back to the novelists,
307
784000
3000
Վերջին խոսքս ցանկանում եմ ուղղել գրողներին:
13:19
and to Philip Roth, who ended by saying,
308
787000
3000
Հատկապես Ֆիլիպ Րոթին, ով ասել է.
13:22
"The fact remains that getting people right
309
790000
2000
"Փաստն այն է, որ մարդկանց ճիշտ հասկանալը
13:24
is not what living is all about anyway.
310
792000
2000
դեռևս կյանքում բավարար չէ:
13:26
It's getting them wrong that is living.
311
794000
2000
Ապրել նշանակում է սխալվել:
13:28
Getting them wrong and wrong and wrong,
312
796000
3000
Անընդհատ հասկանալ նրանց սխալ, սխալ եւ սխալ:
13:31
and then on careful reconsideration,
313
799000
2000
Ապա զգույշ վերանայման արդյունքում
13:33
getting them wrong again."
314
801000
2000
նորից նրանց սխալ հասկանալ":
13:35
Thank you.
315
803000
2000
Շնորհակալություն
13:37
(Applause)
316
805000
10000
/Ծափահարություններ/
13:47
Chris Anderson: So, I have a question. When you start talking about using
317
815000
2000
Քրիս Անդերսոն. Երբ դու սկսեցիր խոսել մագնիսական
13:49
magnetic pulses to change people's moral judgments,
318
817000
3000
ազդակների օգտագործմամբ մարդկանց բարոյական որոշումները փոխելու մասին,
13:52
that sounds alarming.
319
820000
3000
դա շատ մտահոգիչ թվաց:
13:55
(Laughter)
320
823000
1000
/Ծիծաղ/
13:56
Please tell me that you're not taking phone calls from the Pentagon, say.
321
824000
4000
Խնդրում եմ, ասա, որ դու չես պատասխանում Պենտագոնի հեռախոսազանգերին, ասա':
14:00
RS: I'm not.
322
828000
2000
Ռեբեկա Սաքս. Ոչ:
14:02
I mean, they're calling, but I'm not taking the call.
323
830000
3000
Նկատի ունեմ, նրանք զանգում են, բայց ես չեմ վերցնում լսափողը:
14:05
(Laughter)
324
833000
1000
/Ծիծաղ/
14:06
CA: They really are calling?
325
834000
2000
Ք. Ա. Նրանք իսկապե՞ս զանգում են:
14:08
So then seriously,
326
836000
3000
Այդ դեպքում, լուրջ եմ ասում,
14:11
you must lie awake at night sometimes
327
839000
3000
դուք հաճախ պետք է չքնեք գիշերները,
14:14
wondering where this work leads.
328
842000
2000
մտածելով, արդյոք որտեղից է այս գործը կառավարվում:
14:16
I mean, you're clearly an incredible human being,
329
844000
2000
Ուզում եմ ասել, դուք արտառոց մարդ եք:
14:18
but someone could take this knowledge
330
846000
3000
Բայց ինչ-որ մեկը կարող է վերցնել ձեր գիտելիքները
14:21
and in some future
331
849000
2000
և ապագայում
14:23
not-torture chamber,
332
851000
2000
ոչ խոշտանգումների միջոցով,
14:25
do acts that people here might be worried about.
333
853000
3000
անեն այնպիսի բաներ, որոնց համար կարիք կլինի անհանգստանալ:
14:28
RS: Yeah, we worry about this.
334
856000
2000
Ռ.Ս. Այո, մենք իսկապես անհանգստանում ենք այդ առումով:
14:30
So, there's a couple of things to say about TMS.
335
858000
3000
Երկու խոսք ասեմ ՎՄԳ-ի մասին:
14:33
One is that you can't be TMSed without knowing it.
336
861000
2000
Մեկը, որ դուք չեք կարող ենթարկվել ՎՄԳ-ի ազդեցության, առանց գիտելիք ունենալու դրա մասին:
14:35
So it's not a surreptitious technology.
337
863000
3000
Սա ուսումնական տեխնոլոգիաներ չեն:
14:38
It's quite hard, actually, to get those very small changes.
338
866000
3000
Իրականում չափազանց դժվար է այդ փոքր փոփոխություններին հասնելը:
14:41
The changes I showed you are impressive to me
339
869000
3000
Այն փոփոխությունները, որ ձեզ ցույց տվեցի, շատ են ազդել ինձ վրա:
14:44
because of what they tell us about the function of the brain,
340
872000
2000
քանի որ նրանք պատմում են մեզ ուղեղի գործողություններ մասին:
14:46
but they're small on the scale
341
874000
2000
Սակայն նրանք շատ փոքր կշիռ ունեն
14:48
of the moral judgments that we actually make.
342
876000
2000
համեմատած այն որոշումների հետ, որ մենք իրականում անում ենք:
14:50
And what we changed was not people's
343
878000
2000
Եվ մենք չենք փոխել
14:52
moral judgments when they're deciding what to do,
344
880000
3000
մարդկանց բարոյական որոշումները:
14:55
when they're making action choices.
345
883000
2000
երբ նրանք կատարում են գործողությունների ընտրություն:
14:57
We changed their ability to judge other people's actions.
346
885000
3000
Մենք փոխում ենք նրանց ունակությունը այլ մարդկանց գործողությունները դատելու:
15:00
And so, I think of what I'm doing not so much as
347
888000
2000
Այդպիսով, կարծում եմ, որ այն, ինչ ես անում եմ այդքան էլ
15:02
studying the defendant in a criminal trial,
348
890000
2000
նման չէ մեղադրյալին դատարանի առջև ուսումնասիրելուն,
15:04
but studying the jury.
349
892000
2000
այլ նման է դատավորին ուսումնասիրելուն:
15:06
CA: Is your work going to lead to any recommendations
350
894000
3000
Ք.Ա. Արդյո՞ք ձեր աշխատանքը պատրաստվում է ուղեկցվել երաշխավորություններով
15:09
in education, to perhaps bring up
351
897000
3000
կրթության ոլորտում, և հավանաբար կկրթի
15:12
a generation of kids able to make fairer moral judgments?
352
900000
5000
երեխաների այնպիսի մի սերունդ, ովքեր կարողանան կատարել ավելի բարոյական որոշումներ:
15:17
RS: That's one of the idealistic hopes.
353
905000
3000
Ռ.Ս. Դա իդեալական հույս է:
15:20
The whole research program here of studying
354
908000
4000
Այս ողջ ուսումնասիրության ծրագիրը՝
15:24
the distinctive parts of the human brain is brand new.
355
912000
4000
մարդու ուղեղի առանձին հատվածների ուսումնասիրությունները, բոլորովին նոր են:
15:28
Until recently, what we knew about the brain
356
916000
2000
Մինչ վերջերս մեր ուղեղի մասին ունեցած մեր գիտելիքները
15:30
were the things that any other animal's brain could do too,
357
918000
3000
հիմնված էին կենդանիների ուղեղի կատարած ֆունկցիաների վրա:
15:33
so we could study it in animal models.
358
921000
2000
Այնպես, որ մենք կարող ենք ուսումնասիրել այն կենդանիների օրինակով:
15:35
We knew how brains see, and how they control the body
359
923000
2000
Մենք գիտենք, ինչպես է ուղեղը տեսնում և ինչպես է կառավարում մեր մարմինը,
15:37
and how they hear and sense.
360
925000
2000
ինչպես է այն լսում և զգում:
15:39
And the whole project of understanding
361
927000
3000
Եվ հասկանալու համար, թե ինչպես է ուղեղը
15:42
how brains do the uniquely human things --
362
930000
2000
կատարում բացառիկ մարդկային գործողություններ,
15:44
learn language and abstract concepts,
363
932000
3000
սովորում լեզուներ և աբստրակտ հասկացություններ,
15:47
and thinking about other people's thoughts -- that's brand new.
364
935000
2000
և մտածում այլ մարդկանց մտքերի մասին, ահա սա նոր է:
15:49
And we don't know yet what the implications will be
365
937000
2000
Եվ մենք դեռ չգիտենք, ինչպիսի հետևանքներ կունենա
15:51
of understanding it.
366
939000
2000
այդ ամենը հասկանալը:
15:53
CA: So I've got one last question. There is this thing called
367
941000
2000
Ք.Ա. Եվ իմ վերջին հարցը: Մենք ունենք
15:55
the hard problem of consciousness,
368
943000
2000
գիտակցության մի բարդ խնդիր,
15:57
that puzzles a lot of people.
369
945000
2000
որը հուզում է շատ մարդկանց:
15:59
The notion that you can understand
370
947000
3000
Հավանաբար այն գաղափարը, որ դուք կարող եք
16:02
why a brain works, perhaps.
371
950000
2000
հասկանալ, թե ինչու է ուղեղը աշխատում:
16:04
But why does anyone have to feel anything?
372
952000
3000
Բայց ինչու՞ յուրաքանչյուրը պետք է ինչ-որ բան զգա:
16:07
Why does it seem to require these beings who sense things
373
955000
3000
Եվ ինչու՞ է անհրաժեշտ, որ մեր զզգայական օրգանները
16:10
for us to operate?
374
958000
2000
աշխատեն մեզ համար:
16:12
You're a brilliant young neuroscientist.
375
960000
3000
Դուք հրաշալի երիտասարդ նյարդաբան եք:
16:15
I mean, what chances do you think there are
376
963000
2000
Ի նկատի ունեմ, ձեր կարծիքով ի՞նչ հավանականություն կա,
16:17
that at some time in your career,
377
965000
2000
որ ձեր կարիերայի ընթացքում
16:19
someone, you or someone else,
378
967000
2000
ինչ-որ մեկը, դուք կամ մեկ այլ մարդ,
16:21
is going to come up with some paradigm shift
379
969000
2000
հանդես կգա այս անլուծելի թվացող խնդրի
16:23
in understanding what seems an impossible problem?
380
971000
4000
որևէ մի մեկնաբանմամբ:
16:27
RS: I hope they do. And I think they probably won't.
381
975000
4000
Ռ.Ս. Ես հուսով եմ, որ այդպես կլինի: Եվ կարծում եմ, որ նրանք չեն հասնի դրան:
16:31
CA: Why?
382
979000
3000
Ք.Ա. Ինչու՞:
16:34
RS: It's not called the hard problem of consciousness for nothing.
383
982000
3000
Ռ.Ս. Այն չի կոչվում գիտակցության խրթին խնդիր ոչ մի բանի մասին:
16:37
(Laughter)
384
985000
2000
/Ծիծաղ/
16:39
CA: That's a great answer. Rebecca Saxe, thank you very much. That was fantastic.
385
987000
3000
Ք.Ա.Հրաշալի պատասխան: Ռեբեկա Սաքս, շատ շնորհակալ ենք: Ամենը հրաշալի էր:
16:42
(Applause)
386
990000
4000
/Ծափահարություններ/
ABOUT THE SPEAKER
Rebecca Saxe - Cognitive neuroscientistRebecca Saxe studies how we think about other people's thoughts. At the Saxelab at MIT, she uses fMRI to identify what happens in our brains when we consider the motives, passions and beliefs of others.
Why you should listen
While still a graduate student, Rebecca Saxe made a breakthrough discovery: There's a specific region in our brain that becomes active when we contemplate the workings of other minds. Now, at MIT's Saxelab, she and her team have been further exploring her grad-school finding, exploring how it may help us understand conditions such as autism.
As Saxe delves into the complexities of social cognition, this young scientist is working toward revealing the enigma of human minds interacting.
Rebecca Saxe | Speaker | TED.com