ABOUT THE SPEAKER
Daniel Kahneman - Behavioral economics founder
Widely regarded as the world's most influential living psychologist, Daniel Kahneman won the Nobel in Economics for his pioneering work in behavioral economics -- exploring the irrational ways we make decisions about risk.

Why you should listen

Daniel Kahneman is an eminence grise for the Freakonomics crowd. In the mid-1970s, with his collaborator Amos Tversky, he was among the first academics to pick apart exactly why we make "wrong" decisions. In their 1979 paper on prospect theory, Kahneman and Tversky examined a simple problem of economic risk. And rather than stating the optimal, rational answer, as an economist of the time might have, they quantified how most real people, consistently, make a less-rational choice. Their work treated economics not as a perfect or self-correcting machine, but as a system prey to quirks of human perception. The field of behavioral economics was born.

Kahneman was awarded the Nobel Memorial prize in 2002 for his work with Tversky, who died before the award was bestowed. In a lovely passage in his Nobel biography, Kahneman looks back on his deep collaboration with Tversky and calls for a new form of academic cooperation, marked not by turf battles but by "adversarial collaboration," a good-faith effort by unlike minds to conduct joint research, critiquing each other in the service of an ideal of truth to which both can contribute.

More profile about the speaker
Daniel Kahneman | Speaker | TED.com
TED2010

Daniel Kahneman: The riddle of experience vs. memory

დენიელ კანემანი: გამოცდილება vs მეხსიერების გამოცანა

Filmed:
6,094,013 views

შვებულებიდან დაწყებული, კოლონოსკოოპიის მაგალითებით დამთავრებული, ნობელის ლაურეატი და ქცევითი ეკონომიკის ფუძემდებელი დენიელ კანემანი, გვიმჟღავნებს, თუ როგორ განსხვავებულად აღიქვამს ბედნიერებას ჩვენი "ჩვენ მიერ გამოცდილი" და ჩვენი "ჩვენ მიერ დამახსოვრებული". ამ ახალ მიდგომას სერიოზული შედეგები აქვს ეკონომიკისთვის, საჯარო პოლიტიკისთვის და ჩვენი თვით–შემეცნებისთვის.
- Behavioral economics founder
Widely regarded as the world's most influential living psychologist, Daniel Kahneman won the Nobel in Economics for his pioneering work in behavioral economics -- exploring the irrational ways we make decisions about risk. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
Everybody talks about happiness these days.
0
0
3000
დღესდღეობით ყველა ლაპარაკობს
ბედნიერებაზე.
00:18
I had somebody count the number of books
1
3000
3000
ჩემი თხოვნით დათვალეს
ბოლო 5 წლის განმავლობაში
სათაურში სიტყვა "ბედნიერების"
მქონე წიგნები.
00:21
with "happiness" in the title published in the last five years
2
6000
3000
00:24
and they gave up after about 40, and there were many more.
3
9000
5000
40-ის მერე თვლა შეწყვიტეს,
თუმცა კიდევ ბევრი იყო მსგავსი ლიტერატურა.
00:29
There is a huge wave of interest in happiness,
4
14000
3000
ბედნიერება ძალიან დიდ ინტერესს იწვევს
00:32
among researchers.
5
17000
2000
მკვლევარებს შორის.
00:34
There is a lot of happiness coaching.
6
19000
2000
არსებობს უამრავი ტრენინგი ბედნიერებისთვის.
00:36
Everybody would like to make people happier.
7
21000
2000
ყველას სურს გახადოს ადამიანები
უფრო ბედნიერი.
00:38
But in spite of all this flood of work,
8
23000
4000
მაგრამ მიუხედავ ამ დიდი ჯაფისა,
00:42
there are several cognitive traps
9
27000
2000
არსებობს რამოდენიმე კოგნიტური მახე,
00:44
that sort of make it almost impossible to think straight
10
29000
3000
რომელიც შეუძლებელს ხდის იფიქროთ
00:47
about happiness.
11
32000
2000
ბედნიერებაზე სწორხაზოვნად.
00:49
And my talk today will be mostly about these cognitive traps.
12
34000
3000
დღეს ჩემი საუბრის დიდი ნაწილიც
სწორედ კოგნიტურ მახეებს შეეხება.
00:52
This applies to laypeople thinking about their own happiness,
13
37000
3000
ეს ეხება იმ ადამიანებს, რომლებიც ფიქრობენ
საკუთარ ბედნიერებაზე,
00:55
and it applies to scholars thinking about happiness,
14
40000
3000
და იმ მეცნიერებს, რომლებიც ფიქრობენ
ბედნიერებაზე,
00:58
because it turns out we're just as messed up as anybody else is.
15
43000
4000
რადგან როგორც ჩანს,
ჩვენ ყველას გვაქვს პრობლემა.
01:02
The first of these traps
16
47000
2000
ერთ–ერთი პირველი მახეა
01:04
is a reluctance to admit complexity.
17
49000
3000
სირთულის არ აღიარება.
01:07
It turns out that the word "happiness"
18
52000
3000
როგორც ჩანს, სიტყვა "ბედნიერება"
01:10
is just not a useful word anymore,
19
55000
3000
უკვე აღარ არის სასარგებლო სიტყვა,
01:13
because we apply it to too many different things.
20
58000
3000
რადგან ჩვენ მას ვიყენებთ ბევრნაირად.
არსებობს ერთი კონკრეტული მნიშვნელობა,
01:16
I think there is one particular meaning to which we might restrict it,
21
61000
3000
რაზეც შესაძლებელია მისი დაყვანა,
თუმცა მთლიანობაში,
01:19
but by and large,
22
64000
2000
01:21
this is something that we'll have to give up
23
66000
2000
ეს არის ის, რასაც უნდა შევეშვათ
01:23
and we'll have to adopt the more complicated view
24
68000
4000
და გავითავისოთ უფრო კომპლექსური ხედვა,
01:27
of what well-being is.
25
72000
2000
თუ რა არის კეთილდღეობა.
01:29
The second trap is a confusion between experience and memory;
26
74000
4000
მეორე მახეს წარმოადგენს
გამოცდილების და მეხსიერების აღრევა.
01:33
basically, it's between being happy in your life,
27
78000
3000
არსებითად ესაა იყო ბედნიერი შენ ცხოვრებაში
01:36
and being happy about your life
28
81000
2000
და იყო ბედნიერი შენ
ცხოვრებასთან დაკავშირებით,
01:38
or happy with your life.
29
83000
2000
ან ბედნიერი შენი ცხოვრებით.
01:40
And those are two very different concepts,
30
85000
2000
ეს არის ორი განსხვავებული გაგება
01:42
and they're both lumped in the notion of happiness.
31
87000
3000
და ისინი შერეულია ბედნიერების ცნებაში.
01:45
And the third is the focusing illusion,
32
90000
3000
მესამე მახეს წარმაოდგენს
აქცენტირების ილუზია;
სამწუხარო ფაქტია, რომ ჩვენ არ შეგვიძლია
ვიფიქროთ რამე ვითარებაზე,
01:48
and it's the unfortunate fact that we can't think about any circumstance
33
93000
3000
01:51
that affects well-being
34
96000
2000
რომელიც კეთილდღეობის ცვლილებას იწვევს,
01:53
without distorting its importance.
35
98000
2000
მისი მნიშვნელობის დამახინჯების გარეშე.
01:55
I mean, this is a real cognitive trap.
36
100000
3000
ანუ, ეს არის ნამდვილი კოგნიტური მახე.
01:58
There's just no way of getting it right.
37
103000
3000
არ არსებობს არანაირი ხერხი
მის სწორად გასაგებად.
02:01
Now, I'd like to start with an example
38
106000
2000
მსურს დავიწყო მაგალითით ადამიანზე,
02:03
of somebody who had a question-and-answer session
39
108000
5000
რომელმაც გამართა
კითხვა–პასუხის სესია,
02:08
after one of my lectures reported a story,
40
113000
4000
მას შემდეგ,
რაც ჩემ ლექციაზე გაჟღერდა ერთი ისტორია.
02:12
and that was a story --
41
117000
1000
და ეს იყო ისტორია...
02:13
He said he'd been listening to a symphony,
42
118000
3000
მან თქვა, რომ ის უსმენდა სიმფონიას,
02:16
and it was absolutely glorious music
43
121000
3000
– დიდებულ მუსიკას;
02:19
and at the very end of the recording,
44
124000
3000
და ჩანაწერის ბოლოში,
02:22
there was a dreadful screeching sound.
45
127000
2000
მან მოისმინა უსიამოვნო გამყინავი ხმა.
02:24
And then he added, really quite emotionally,
46
129000
2000
შემდეგ ამ ადამიანმა დასძინა ემოციურად,
02:26
it ruined the whole experience.
47
131000
4000
რომ ამ ხმამ ჩაუშხამა მთელი შეგრძნება.
02:30
But it hadn't.
48
135000
2000
მაგრამ ეს ასე არ არის.
02:32
What it had ruined were the memories of the experience.
49
137000
3000
უსიამოვნო ხმამ რაც ჩააშხამა,
იყო შეგრძნების მოგონება.
02:35
He had had the experience.
50
140000
2000
მან უკვე გამოსცადა
02:37
He had had 20 minutes of glorious music.
51
142000
2000
20 წუთიანი დიდებული მუსიკა;
02:39
They counted for nothing
52
144000
2000
თუმცა ის კაპიკად არ ღირდა,
02:41
because he was left with a memory;
53
146000
3000
რადგან ის მოგონებად დარჩა.
02:44
the memory was ruined,
54
149000
2000
ხოლო მოგონება კი გაფუჭებული იყო;
02:46
and the memory was all that he had gotten to keep.
55
151000
3000
მოგონება იყო ერთადერთ რამე,
რაც მას შესანახად დარჩა.
02:49
What this is telling us, really,
56
154000
3000
ეს ყველაფერი გვეუბნება,
რომ ჩვენ შეიძლება
საკუთარ თავზე და სხვებზე
02:52
is that we might be thinking of ourselves and of other people
57
157000
2000
ვფიქრობდეთ
ორ განზომილებაში.
02:54
in terms of two selves.
58
159000
2000
02:56
There is an experiencing self,
59
161000
3000
არსებობს "ჩვენ მიერ გამოცდილი",
02:59
who lives in the present
60
164000
2000
რომელიც ცხოვრობს აწმყოში
03:01
and knows the present,
61
166000
2000
და იცის ეს აწმყო,
03:03
is capable of re-living the past,
62
168000
2000
მას შეუძლია წარსულის გაცოცხლება,
03:05
but basically it has only the present.
63
170000
3000
თუმცა ძირითადად მას აქვს მხოლოდ აწმყო.
03:08
It's the experiencing self that the doctor approaches --
64
173000
3000
"ჩვენ მიერ გამოცდილი" არის ის,
ვისაც ექიმი უსვამს შეკითხვას...
03:11
you know, when the doctor asks,
65
176000
1000
როცა ექიმი გეკითხებათ
03:12
"Does it hurt now when I touch you here?"
66
177000
4000
"გტკივათ როცა აქ გკიდებთ ხელს?"
03:16
And then there is a remembering self,
67
181000
3000
და არსებობს ასევე
"ჩვენ მიერ დამახსოვრებული"
03:19
and the remembering self is the one that keeps score,
68
184000
4000
რომელიც ინახავს "ანგარიშს"
03:23
and maintains the story of our life,
69
188000
2000
და ქმნის ჩვენი ცხოვრების ისტორიას;
03:25
and it's the one that the doctor approaches
70
190000
3000
და ეს არის ის, ვისაც ექიმი უსვამს
03:28
in asking the question,
71
193000
2000
შემდეგ შეკითხვას:
03:30
"How have you been feeling lately?"
72
195000
3000
"ბოლო პერიოდი როგორ გრძნობთ თავს?"
03:33
or "How was your trip to Albania?" or something like that.
73
198000
3000
ან "როგორი იყო თქვენი მოგზაურობა
ალბანეთში?" ან რამე მსგავსი.
03:36
Those are two very different entities,
74
201000
3000
ეს წარმოადგენს
ორ განსხვავებულ წარმონაქმს,
03:39
the experiencing self and the remembering self,
75
204000
3000
"ჩვენ მიერ გამოცდილი" და
"ჩვენ მიერ დამახსოვრებული"
03:42
and getting confused between them is part of the mess
76
207000
4000
ამ ორ რაღაცის ერთმანეთში არევა
ქმნის დაბნეულობას
03:46
about the notion of happiness.
77
211000
3000
ბედნიერების იდეის გარშემო.
03:49
Now, the remembering self
78
214000
3000
მოდი განვიხილოთ
"ჩვენ მიერ დამახსოვრებული",
03:52
is a storyteller.
79
217000
3000
რომელიც არის ამბის მთხრობელი.
03:55
And that really starts with a basic response of our memories --
80
220000
4000
აქ საქმეში ერთვება ჩვენი მეხსიერება.
03:59
it starts immediately.
81
224000
2000
ის უმალვე იწყებს მოქმედებას.
04:01
We don't only tell stories when we set out to tell stories.
82
226000
3000
ჩვენ არა მარტო ვყვებით ისტორიებს,
როცა ვიწყებთ მათ მოყოლას;
04:04
Our memory tells us stories,
83
229000
3000
ჩვენი გონება გვიყვება ისტორიებს,
04:07
that is, what we get to keep from our experiences
84
232000
2000
და ეს არის ის, რაც გვრჩება
მიღებული გამოცდილებიდან.
04:09
is a story.
85
234000
2000
ჩვენი ისტორია.
04:11
And let me begin with one example.
86
236000
5000
ნება მომეცით მოგაწოდოთ პირველი მაგალითი.
04:16
This is an old study.
87
241000
2000
ეს არის ძველი კვლევა.
ეს პაციენტებია, რომლებიც
იტარებენ მტკივნეულ პროცედურებს.
04:18
Those are actual patients undergoing a painful procedure.
88
243000
3000
დეტელებს არ ჩავუღრმავდები.
დღესდღეობით ეს პროცედურები უმტკივნეულოა,
04:21
I won't go into detail. It's no longer painful these days,
89
246000
3000
04:24
but it was painful when this study was run in the 1990s.
90
249000
4000
განსხვავებით 1990-იანი წლებისგან,
როცა კვლევა ჩატარდა.
04:28
They were asked to report on their pain every 60 seconds.
91
253000
3000
პაციენტებს უნდა აღეწერათ საკუთარი ტკივილი
ყოველ 60 წამში ერთხელ.
04:31
Here are two patients,
92
256000
3000
აი, ორი პაციენტი
04:34
those are their recordings.
93
259000
2000
და მათი ჩანაწერები.
04:36
And you are asked, "Who of them suffered more?"
94
261000
3000
შეკითხვა თქვენთან:
"რომელმა პაციენტმა განიცადა მეტი ტანჯვა?"
04:39
And it's a very easy question.
95
264000
2000
ძალიან მარტივი შეკითხვაა.
04:41
Clearly, Patient B suffered more --
96
266000
2000
ნათელია, რომ პაციენტი B მეტად გაიტანჟა.
04:43
his colonoscopy was longer,
97
268000
2000
მისი კოლონოსკოპია იყო უფრო ხანგრძლივი
04:45
and every minute of pain that Patient A had,
98
270000
3000
და ყოველ წუთს განცდილი ტკივილიც
04:48
Patient B had, and more.
99
273000
3000
მეტი იყო პაციენტ A–სთან შედარებით.
04:51
But now there is another question:
100
276000
3000
არსებობს მეორე სახის შეკითხვა:
04:54
"How much did these patients think they suffered?"
101
279000
3000
"რას ფიქრობენ ეს პაციენტები იმაზე,
თუ რამდენი იტანჯეს მათ?"
04:57
And here is a surprise.
102
282000
2000
და აი აქ გვხვდება სიურპრიზი,
04:59
The surprise is that Patient A
103
284000
2000
რომელიც მდგომარეობს იმაში,
რომ პაციენტ A-ს
05:01
had a much worse memory of the colonoscopy
104
286000
3000
ჰქონდა მეტად უარესი მოგონება პროცედურაზე,
05:04
than Patient B.
105
289000
2000
ვიდრე პაციენტ B–ს.
05:06
The stories of the colonoscopies were different,
106
291000
3000
ისტორიები კონოლონოსკოპიაზე
იყო განსხვავებული,
05:09
and because a very critical part of the story is how it ends.
107
294000
6000
რადგან კრიტიკული ნაწილი ისტორიის არის ის,
თუ როგორი დასასრული აქვს მას.
05:15
And neither of these stories is very inspiring or great --
108
300000
3000
ამ ისტორიებიდან არც ერთი არ არის
შთამაგონებელი ან შესანიშნავი,
05:18
but one of them is this distinct ... (Laughter)
109
303000
4000
მაგრამ ერთ–ერთი მათგანი არის... (სიცილი)
05:22
but one of them is distinctly worse than the other.
110
307000
3000
მაგრამ ერთ–ერთი მათგანი არის
მნიშვნელოვნად უარესი მეორეზე.
05:25
And the one that is worse
111
310000
2000
და ის ერთი, რომელიც უარესია
05:27
is the one where pain was at its peak at the very end;
112
312000
3000
არის ის, რომელშიც პაციენტმა
ტკივილის პიკი განიცადა ბოლოში.
05:30
it's a bad story.
113
315000
2000
ეს ცუდი ისტორიაა.
05:32
How do we know that?
114
317000
2000
როგორ გავიგეთ ჩვენ ეს?
05:34
Because we asked these people after their colonoscopy,
115
319000
3000
ჩვენ ვკითხეთ ამ ადამიანებს
კოლონოსკოპიის დამთავრებისთანავე,
05:37
and much later, too,
116
322000
1000
და უფრო მოგვიენებითაც
05:38
"How bad was the whole thing, in total?"
117
323000
2000
საერთო ჯამში რამდენად ცუდი იყო ყველაფერი?
05:40
And it was much worse for A than for B, in memory.
118
325000
4000
მეხსიერებაში, A–სთვის მეტად უარესი
იყო პროცედურა, ვიდრე B–სთვის.
05:44
Now this is a direct conflict
119
329000
2000
სახეზეა პირდაპირი კონფლიქტი
05:46
between the experiencing self and the remembering self.
120
331000
3000
"ჩვენ მიერ გამოცდილსა" და
"ჩვენ მიერ დამახსოვრებულს" შორის.
05:49
From the point of view of the experiencing self,
121
334000
3000
"ჩვენ მიერ გამოცდილის" გადმოსახედიდან,
05:52
clearly, B had a worse time.
122
337000
2000
აშკარად, B–ს მეტად რთული სიტუაცია ჰქონდა.
05:54
Now, what you could do with Patient A,
123
339000
3000
რაც შეგეძლოთ გაგეკეთებინათ
პაციენტი A–სთვის,
05:57
and we actually ran clinical experiments,
124
342000
3000
და ჩვენ რეალურად ჩავატარეთ კიდევაც
კლინიკური ექსპერიმენტები,
06:00
and it has been done, and it does work --
125
345000
2000
რომლებიც ადრეც იყო წარმატებით ჩატარებული.
06:02
you could actually extend the colonoscopy of Patient A
126
347000
5000
თქვენ შეგიძლიათ გაუხანგრძლივოთ
კოლონოსკოპია პაციენტ A–ს
06:07
by just keeping the tube in without jiggling it too much.
127
352000
3000
უბრალოდ მილის ზედმეტი მოძრაობის
გარეშე მისი ადგილზე დატოვებით.
06:10
That will cause the patient
128
355000
3000
ეს ასევე გამოიწვევს პაციენტის ტანჯვას,
06:13
to suffer, but just a little
129
358000
3000
მაგრამ მხოლოდ მცირედად
06:16
and much less than before.
130
361000
2000
და ბევრად ნაკლებად, ვიდრე მანამდე.
06:18
And if you do that for a couple of minutes,
131
363000
2000
და თუ ამას გააკეთებთ,
რამოდენიმე წუთის განმავლობაში,
06:20
you have made the experiencing self
132
365000
2000
თქვენ პაციენტი A–ს "ჩვენ მიერ გამოცდილი"
06:22
of Patient A worse off,
133
367000
2000
ჩააგდეთ უარეს მდგომარეობაში,
06:24
and you have the remembering self of Patient A
134
369000
3000
ხოლო მისი "ჩვენ მიერ დამახსოვრებული"
06:27
a lot better off,
135
372000
2000
უკეთესში;
06:29
because now you have endowed Patient A
136
374000
2000
რადგან თქვენ აღჭურვეთ პაციენტი A
06:31
with a better story
137
376000
2000
უკეთესი ისტორიით
საკუთარ გამოცდილებაზე.
06:33
about his experience.
138
378000
3000
06:36
What defines a story?
139
381000
3000
რა განსაზღვრავს ისტორიას?..
06:39
And that is true of the stories
140
384000
2000
და ეს მუშაობს იმ ისტორიებზე,
06:41
that memory delivers for us,
141
386000
2000
როლებსაც მეხსიერება გვაწვდის,
06:43
and it's also true of the stories that we make up.
142
388000
3000
და ეს ასევე ასეა იმ ისტორიებზე,
რომლებსაც ჩვენ ვთხზავთ.
06:46
What defines a story are changes,
143
391000
4000
ამბავს განსაზღვრავს ცვლილებები,
06:50
significant moments and endings.
144
395000
3000
მნიშვნელოვანი მომენტები და დასასრული.
06:53
Endings are very, very important
145
398000
2000
დასასრული ძალიან, ძალიან მნიშვნელოვანია
06:55
and, in this case, the ending dominated.
146
400000
4000
და ამ კონკრეტულ შემთხვევაში
დასასრული დომინირებდა.
06:59
Now, the experiencing self
147
404000
2000
ჩვენი "ჩვენ მიერ გამოცდილი"
07:01
lives its life continuously.
148
406000
3000
უწყვეტად ცხოვრობს.
07:04
It has moments of experience, one after the other.
149
409000
3000
მას აქვს გამოცდილებიდან მიღებული მომენტები
ერთმანეთის მიყოლებით.
07:07
And you can ask: What happens to these moments?
150
412000
3000
და შეგიძლიათ იკითხოთ:
რა ემართებათ ამ მომენტებს?
07:10
And the answer is really straightforward:
151
415000
2000
პასუხი მარტივია.
07:12
They are lost forever.
152
417000
2000
ისინი იკარგებიან სამუდამოდ.
07:14
I mean, most of the moments of our life --
153
419000
2000
ვგულისხმობ,
ჩვენი ცხოვრების უმეტეს მომენტებს.
07:16
and I calculated, you know, the psychological present
154
421000
3000
მე დავითვალე და ფსიქოლოგიური აწმყო
07:19
is said to be about three seconds long;
155
424000
2000
დაახლოებით სამი წამია;
07:21
that means that, you know,
156
426000
2000
და ეს ნიშნავს იმას,
07:23
in a life there are about 600 million of them;
157
428000
2000
რომ ცხოვრებაში არის დაახლოებით
600 მილიონი მათგანი,
თვეში დაახლოებით არის 600 000
07:25
in a month, there are about 600,000 --
158
430000
3000
07:28
most of them don't leave a trace.
159
433000
4000
მათგან უმეტესობა არ ტოვებს ნაკვალევს.
07:32
Most of them are completely ignored
160
437000
2000
უმეტესი მათგანი სრულიად უგულებელყოფილია
07:34
by the remembering self.
161
439000
2000
ჩვენი "ჩვენ მიერ დამახსოვრებულის" მიერ.
07:36
And yet, somehow you get the sense
162
441000
2000
და მაინც, რაღაცნაირად გრძნობთ,
07:38
that they should count,
163
443000
2000
რომ ისინი უნდა ითვლებოდეს,
07:40
that what happens during these moments of experience
164
445000
3000
რომ ის თუ რა ხდება
განცდის ამ მომენტებში,
07:43
is our life.
165
448000
2000
არის კიდეც ცხოვრება.
07:45
It's the finite resource that we're spending
166
450000
2000
ამ დედამიწაზე ცხოვრებისას
07:47
while we're on this earth.
167
452000
2000
შეზღუდულ რესურსს ვხარჯავთ
07:49
And how to spend it
168
454000
2000
და თუ როგორ უნდა დავხარჯოთ ის
07:51
would seem to be relevant,
169
456000
2000
იქნებოდა რელევანტური საკითხი,
07:53
but that is not the story
170
458000
2000
მაგრამ ეს არ არის ის ისტორია,
07:55
that the remembering self keeps for us.
171
460000
2000
რასაც "ჩვენ მიერ დამახსოვრებული"
ინახავს ჩვენთვის.
07:57
So we have the remembering self
172
462000
2000
მოკლედ, ჩვენ გვაქვს
"ჩვენ მიერ დამახსოვრებული"
07:59
and the experiencing self,
173
464000
2000
და "ჩვენ მიერ გამოცდილი".
08:01
and they're really quite distinct.
174
466000
2000
ისინი საკმაოდ განსხვავდება.
08:03
The biggest difference between them
175
468000
2000
ყველაზე დიდი განსხვავება მათ შორის
არის ის,
08:05
is in the handling of time.
176
470000
3000
თუ როგორ უდგებიან ისინი დროს.
08:08
From the point of view of the experiencing self,
177
473000
3000
"ჩვენ მიერ გამოცდილის" გადმოსახედიდან,
08:11
if you have a vacation,
178
476000
2000
თუ გაქვთ შვებულება,
08:13
and the second week is just as good as the first,
179
478000
3000
და თუ მეორე კვირაც ისეთივე კარგია,
როგორც პირველი,
08:16
then the two-week vacation
180
481000
3000
მაშინ ორკვირიანი შვებულება
08:19
is twice as good as the one-week vacation.
181
484000
3000
არის ორჯერ უფრო უკეთესი ერთკვირიანზე.
08:22
That's not the way it works at all for the remembering self.
182
487000
3000
ჩვენი "ჩვენ მიერ დამახსოვრებული"
არ იყენებს მსგავს მიდგომას.
08:25
For the remembering self, a two-week vacation
183
490000
2000
"ჩვენ მიერ დამახსოვრებულისთვის",
ორკვირიანი შვებულება
08:27
is barely better than the one-week vacation
184
492000
3000
თითქმის ისეთივეა, როგორიც ერთკვირიანი,
08:30
because there are no new memories added.
185
495000
2000
რადგან არ წარმოიქმნება ახალი მეხსიერება.
08:32
You have not changed the story.
186
497000
3000
თქვენ არ შეგიცვლიათ ისტორია.
08:35
And in this way,
187
500000
2000
სწორედ ამიტომ,
დრო წარმოადგენს კრიტიკულ ცვლადს,
08:37
time is actually the critical variable
188
502000
3000
08:40
that distinguishes a remembering self
189
505000
3000
რომელიც განასხვავებს
"ჩვენ მიერ დამახსოვრებულს"
08:43
from an experiencing self;
190
508000
2000
"ჩვენ მიერ გამოცდილისგან";
08:45
time has very little impact on the story.
191
510000
3000
დროს ძალიან პატარა ზეგავლენა აქვს ამბავზე.
08:49
Now, the remembering self does more
192
514000
3000
"ჩვენ მიერ დამახსოვრებული"
აკეთებს იმაზე მეტს,
08:52
than remember and tell stories.
193
517000
2000
ვიდრე მხოლოდ დამახსოვრება
და ისტორიის მოყოლაა.
08:54
It is actually the one that makes decisions
194
519000
4000
ის იღებს გადაწყვეტილებებს,
08:58
because, if you have a patient who has had, say,
195
523000
2000
რადგან თუ გყავთ პაციენტი,
რომელსაც ჰქონდა, ვთქვათ,
09:00
two colonoscopies with two different surgeons
196
525000
3000
ორი კოლონოსკოპია სხვადასხვა ქირურგთან
09:03
and is deciding which of them to choose,
197
528000
3000
და ახლა ირჩევს თუ
რომელ მათგანთან მივიდეს,
09:06
then the one that chooses
198
531000
3000
ის ირჩევს იმ ქირურგს,
09:09
is the one that has the memory that is less bad,
199
534000
4000
ვისთანაც ნაკლებად ცუდი მეხსიერება ჰქონდა,
09:13
and that's the surgeon that will be chosen.
200
538000
2000
სწორედ ასე მოხდება ქირურგის არჩევა.
09:15
The experiencing self
201
540000
2000
"ჩვენ მიერ გამოცდილს"
09:17
has no voice in this choice.
202
542000
3000
არა აქვს ხმის უფლება
არჩევანის გაკეთებისას.
09:20
We actually don't choose between experiences,
203
545000
3000
ჩვენ არ ვირჩევთ გამოცდილებებს შორის,
09:23
we choose between memories of experiences.
204
548000
3000
ჩვენ ვირჩევთ გამოცდილებების
მეხსიერებებს შორის;
09:26
And even when we think about the future,
205
551000
3000
და მაშინაც, როცა ვფიქრობთ მომავალზე,
09:29
we don't think of our future normally as experiences.
206
554000
3000
ძირითადად ჩვენ არ ვფიქრობთ ჩვენ მომავალზე,
როგორც გამოცდილებებზე
09:32
We think of our future
207
557000
2000
ჩვენ ვფიქრობთ ჩვენ მომავალზე
09:34
as anticipated memories.
208
559000
3000
როგორც განჭვრეტილ მეხსიერებაზე.
09:37
And basically you can look at this,
209
562000
2000
თქვენ შეგიძიათ ამას შეხედოთ,
09:39
you know, as a tyranny of the remembering self,
210
564000
3000
როგორც "ჩვენ მიერ დამახსოვრებულის"
ტირანიას;
და შეგიძლიათ წარმოიდგინოთ,
09:42
and you can think of the remembering self
211
567000
2000
რომ "ჩვენ მიერ დამახსოვრებული"
09:44
sort of dragging the experiencing self
212
569000
2000
დევნის "ჩვენ მიერ გამოცდილს"
იმ გამოცდილებების მეშვეობით,
09:46
through experiences that
213
571000
2000
09:48
the experiencing self doesn't need.
214
573000
2000
რომლებიც "ჩვენ მიერ გამოცდილს" არ სჭირდება
09:50
I have that sense that
215
575000
2000
მე მაქვს შეგრძნება,
09:52
when we go on vacations
216
577000
2000
რომ როცა გვაქვს შვებულება,
09:54
this is very frequently the case;
217
579000
2000
რაც ხშირად ხდება,
09:56
that is, we go on vacations,
218
581000
2000
ჩვენ მივდივართ შვებულებაში,
09:58
to a very large extent,
219
583000
2000
ძირითადად
10:00
in the service of our remembering self.
220
585000
3000
"ჩვენ მიერ დამახსოვრებულის" გამო.
10:03
And this is a bit hard to justify I think.
221
588000
3000
ვფიქრობ, ამის ფაქტებით დამტკიცება
ცოტა რთულია.
10:06
I mean, how much do we consume our memories?
222
591000
3000
ვგულისხმობ, თუ რამდენად მოვიხმართ
ჩვენ მეხსიერებას?
10:09
That is one of the explanations
223
594000
2000
ეს არის ერთ–ერთი ახსნათაგანი,
10:11
that is given for the dominance
224
596000
2000
რომელიც გვანახებს
10:13
of the remembering self.
225
598000
2000
"ჩვენ მიერ დამახსოვრებულის" დომინირებას;
10:15
And when I think about that, I think about a vacation
226
600000
2000
და როცა ამაზე ვფიქრობ,
მე მახსენდება შვებულება,
10:17
we had in Antarctica a few years ago,
227
602000
3000
რომელიც გავატარეთ ანტარქტიდაზე
რამოდენიმე წლის წინ,
და რომელიც იყო საუკეთესო შვებულება,
10:20
which was clearly the best vacation I've ever had,
228
605000
3000
რომელიც კი ოდესმე მქონია;
და მასზე ხშირად ვფიქრობ
10:23
and I think of it relatively often,
229
608000
2000
10:25
relative to how much I think of other vacations.
230
610000
2000
სხვა არდადეგებთან შედარებით.
10:27
And I probably have consumed
231
612000
4000
ალბათ იმ სამ–კვირიანი მოგზაურობის
შესახებ მოგონებები,
10:31
my memories of that three-week trip, I would say,
232
616000
2000
დაახლოებით 25 წუთის
მანძილზე შევიგრძენი
10:33
for about 25 minutes in the last four years.
233
618000
3000
ბოლო 4 წლის განმავლობაში.
10:36
Now, if I had ever opened the folder
234
621000
3000
მე რომ 600 ფოტოსგან შემდგარი
10:39
with the 600 pictures in it,
235
624000
3000
ფოლდერი გამეხსნა,
10:42
I would have spent another hour.
236
627000
2000
დამატებით საათს დავხარჯავდი მასზე.
10:44
Now, that is three weeks,
237
629000
2000
სამი კვირა და
10:46
and that is at most an hour and a half.
238
631000
2000
არაუმეტეს საათნახევრისა.
10:48
There seems to be a discrepancy.
239
633000
2000
როგორც ჩანს, განსხვავება არსებობს.
10:50
Now, I may be a bit extreme, you know,
240
635000
2000
მე შეიძლება უკიდურესობაში ვვარდები,
10:52
in how little appetite I have for consuming memories,
241
637000
3000
თუ რამდენად ცოტა მადა მაქვს
მოგონებებისთვის,
10:55
but even if you do more of this,
242
640000
3000
მაგრამ თუნდაც მეტად დაკავდეთ ამით,
10:58
there is a genuine question:
243
643000
3000
არსებობს კითხვა:
11:01
Why do we put so much weight on memory
244
646000
4000
რატომ ვაძლევთ მეხსიერებას
ამხელა უპირატესობას
11:05
relative to the weight that we put on experiences?
245
650000
3000
გამოცდილებასთან შედარებით?
11:08
So I want you to think
246
653000
2000
მსურს იფიქროთ
11:10
about a thought experiment.
247
655000
3000
ჰიპოთეტიურ ექსპერიმენტზე.
11:13
Imagine that for your next vacation,
248
658000
2000
წარმოიდგინეთ თქვენი მომდევნო შვებულებისას,
11:15
you know that at the end of the vacation
249
660000
3000
იცით რომ მის დასასრულს,
11:18
all your pictures will be destroyed,
250
663000
3000
ყველა გადაღებული სურათი განადგურდება
11:21
and you'll get an amnesic drug
251
666000
2000
და თქვენ მიიღებთ ამნეზიურ წამალს,
11:23
so that you won't remember anything.
252
668000
2000
რაც ყველაფერს დაგავიწყებთ.
11:25
Now, would you choose the same vacation? (Laughter)
253
670000
4000
აირჩევთ თუ არა ასეთ ადადეგებს?
(სიცილი)
11:29
And if you would choose a different vacation,
254
674000
5000
და თუ აირჩევთ განსხვავებულ არდადეგებს
11:34
there is a conflict between your two selves,
255
679000
2000
წარმოიქმნება კონფლიქტი
თქვენ ორ ნაწილს შორის.
11:36
and you need to think about how to adjudicate that conflict,
256
681000
3000
უნდა დაფიქრდეთ,
თუ როგორ გადაწყვიტოთ ეს კონფლიქტი;
11:39
and it's actually not at all obvious, because
257
684000
3000
ეს ადვილი არ არის,
11:42
if you think in terms of time,
258
687000
3000
რადგან თუ იფიქრებთ დროით განზომილებაში,
11:45
then you get one answer,
259
690000
3000
თქვენ მიიღებთ ერთ პასუხს,
11:48
and if you think in terms of memories,
260
693000
3000
და თუ იფიქრებთ მოგონებების განზომილებაში,
11:51
you might get another answer.
261
696000
2000
შესაძლებელია მიიღოთ განსხვავებული პასუხი.
11:53
Why do we pick the vacations we do
262
698000
3000
რატომ ვირჩევთ იმ არდადეგებს,
რომელთაც ვირჩევთ,
11:56
is a problem that confronts us
263
701000
3000
ეს არის პრობლემა, რომელსაც ვაწყდებით
11:59
with a choice between the two selves.
264
704000
2000
არჩევანით ჩვენს ორ ნაწილს შორის.
12:01
Now, the two selves
265
706000
3000
ჩვენი ორი ნაწილი,
12:04
bring up two notions of happiness.
266
709000
2000
გვკარნახობს ბედნიერების ორ წარმოდგენას.
12:06
There are really two concepts of happiness
267
711000
2000
ნამდვილად არსებობს ბედნიერების ორი გაგება,
12:08
that we can apply, one per self.
268
713000
3000
რომელიც შეგვიძლია გამოვიყენოთ
თითოეული მათგანისთვის.
12:11
So you can ask: How happy is the experiencing self?
269
716000
5000
შეგიძლიათ იკითხოთ: რამდენად ბედნიერია
"ჩვენ მიერ გამოცდილი"?
12:16
And then you would ask: How happy are the moments
270
721000
2000
და შემდეგ იკითხავთ: რამდენად ბედნიერია
12:18
in the experiencing self's life?
271
723000
3000
"ჩვენ მიერ გამოცდილის"
მომენტები ცხოვრებაში?
12:21
And they're all -- happiness for moments
272
726000
2000
ისინი ყველანი...
ბედნიერება მომენტებისთვის
12:23
is a fairly complicated process.
273
728000
2000
არის საკმაოდ ჩახლართული პროცესი.
12:25
What are the emotions that can be measured?
274
730000
3000
რომელი ემოციების გაზომვაა შესაძლებელი...
12:28
And, by the way, now we are capable
275
733000
2000
და, სხვათა შორის, ჩვენ შეგვიძლია
12:30
of getting a pretty good idea
276
735000
2000
კარგად გავიგოთ "ჩვენ მიერ გამოცდილის"
12:32
of the happiness of the experiencing self over time.
277
737000
4000
ბედნიერების გაგება
გარკვეული ხანგრძლივობისას.
თუ გაინტერესებთ
"ჩვენ მიერ დამახსოვრებულის"
12:38
If you ask for the happiness of the remembering self,
278
743000
3000
ბედნიერების ფორმულა,
ის სრულიად განსხვავებული რამაა.
12:41
it's a completely different thing.
279
746000
2000
ეს არ არის დამოკიდებული იმაზე,
თუ რამდენად ბედნიერად ცხოვრობს ადამიანი.
12:43
This is not about how happily a person lives.
280
748000
3000
12:46
It is about how satisfied or pleased the person is
281
751000
3000
მთავარია, თუ რამდენად
კმაყოფილი/ნასიამოვნებია პიროვნება მაშინ,
12:49
when that person thinks about her life.
282
754000
4000
როცა ის ფიქრობს საკუთარ ცხოვრებაზე.
12:53
Very different notion.
283
758000
2000
სრულიად განსხვავებული ცნებაა.
12:55
Anyone who doesn't distinguish those notions
284
760000
3000
ის ვინც ამ ორ წარმოდგენას არ განასხვავებს,
12:58
is going to mess up the study of happiness,
285
763000
2000
სრულიად აურევს ბედნიერების გაგებას.
13:00
and I belong to a crowd of students of well-being,
286
765000
3000
მე ვეკუთვნი იმ ადამიანების რიცხვს,
13:03
who've been messing up the study of happiness for a long time
287
768000
4000
რომლებიც მრავალი წლის მანძლზე
ზუსტად ამგვარად
13:07
in precisely this way.
288
772000
2000
ურევდა ბედნიერების ცნებას.
13:09
The distinction between the
289
774000
2000
გასხვავება
13:11
happiness of the experiencing self
290
776000
2000
"ჩვენ მიერ გამოცდილის" ბედნიერებას
13:13
and the satisfaction of the remembering self
291
778000
3000
და "ჩვენ მიერ დამახსოვრებულის"
კმაყოფილებას შორის,
13:16
has been recognized in recent years,
292
781000
2000
მხოლოდ ბოლო წლებში იქნა აღიარებული.
13:18
and there are now efforts to measure the two separately.
293
783000
3000
დღესდღეობით სახეზეა ძალისხმევა,
რომ ისინი ცალ–ცალკე გაიზომოს.
13:21
The Gallup Organization has a world poll
294
786000
3000
ორგანიზაცია "Gallup -მა ჩაატარა
მსოფლიო გამოკითხვა,
13:24
where more than half a million people
295
789000
2000
სადაც ნახევარ მილიონზე მეტ ადამიანს
13:26
have been asked questions
296
791000
2000
დაუსვეს კითხვები იმაზე,
13:28
about what they think of their life
297
793000
2000
თუ რას ფიქრობენ ისინი
საკუთარ ცხოვრებასა
და გამოცდილებებზე,
13:30
and about their experiences,
298
795000
2000
13:32
and there have been other efforts along those lines.
299
797000
3000
ამის გარდა იყო სხვა ძალისხმევებიც
ამ მიმართულებით.
13:35
So in recent years, we have begun to learn
300
800000
3000
მოკლედ, ბოლო წლებში ჩვენ დავიწყეთ
ბედნიერების შესწავლა
13:38
about the happiness of the two selves.
301
803000
3000
საკუთარი თავის ორი განზომილებისთვის.
13:41
And the main lesson I think that we have learned
302
806000
3000
ვფიქრობ, ყველაზე მნიშვნელოვანი გაკვეთილი,
რომელიც ვისწავლეთ
13:44
is they are really different.
303
809000
2000
არის ის, რომ ისინი
ნამდვილად განსხვავებულები არიან.
13:46
You can know how satisfied somebody is with their life,
304
811000
5000
შეგიძლიათ გაიგოთ, თუ რამდენად კმაყოფილია
ვინმე საკუთარი ცხოვრებით
13:51
and that really doesn't teach you much
305
816000
2000
და ეს არაფერს გეტყვით
იმაზე თუ რამდენად ბედნიერად
ცხოვრობენ ისინი
13:53
about how happily they're living their life,
306
818000
3000
13:56
and vice versa.
307
821000
2000
და პირიქით.
13:58
Just to give you a sense of the correlation,
308
823000
2000
კორელაციურადაც რომ დაგანახოთ, გეტყვით,
14:00
the correlation is about .5.
309
825000
2000
რომ კორელაცია დაახლოებით 5–ის ტოლია.
14:02
What that means is if you met somebody,
310
827000
3000
ეს ნიშნავს იმას, რომ თუ ვინმეს შეხვდით
14:05
and you were told, "Oh his father is six feet tall,"
311
830000
4000
და გითხრეს,
"მისი მამა ექვსი ფუტის სიმაღლისაა",
14:09
how much would you know about his height?
312
834000
2000
რამდენად ზუსტი ინფორმაცია გექნებათ
პიროვნების სიმაღლეზე?
14:11
Well, you would know something about his height,
313
836000
2000
ნუ, რაღაც გეცოდინებათ მის სიმაღლეზე,
14:13
but there's a lot of uncertainty.
314
838000
2000
მაგრამ იქნება ბევრი გაურკვევლობა.
14:15
You have that much uncertainty.
315
840000
2000
თქვენ გაქვთ გაურკვევლობის ეს დოზა.
14:17
If I tell you that somebody ranked their life eight on a scale of ten,
316
842000
4000
თუ გეტყვით, რომ ვიღაცამ საკუთარი ცხოვრება
შეაფასა 8 ბალით 10 შკალიანი სისტემიდან,
14:21
you have a lot of uncertainty
317
846000
2000
თქვენ გაქვთ დიდი გაურკვევლობა,
14:23
about how happy they are
318
848000
2000
იმის შესახებ
თუ რამდენად ბედნიერები არიან ისინი
14:25
with their experiencing self.
319
850000
2000
საკუთარ "ჩვენ მიერ გამოცდილთან".
14:27
So the correlation is low.
320
852000
2000
ანუ კორელაცია დაბალია.
14:29
We know something about what controls
321
854000
3000
ჩვენ ვიცით, თუ რა აკონტროლებს
14:32
satisfaction of the happiness self.
322
857000
2000
ბედნიერი საკუთარი თავის კმაყოფილებას.
14:34
We know that money is very important,
323
859000
2000
ჩვენ ვიცით, რომ ფული ძალიან მნიშვნელოვანია
14:36
goals are very important.
324
861000
2000
მიზნები ძალიან მნიშვნელოვანია.
14:38
We know that happiness is mainly
325
863000
4000
ჩვენ ვიცით, რომ ბედნიერება არის
14:42
being satisfied with people that we like,
326
867000
3000
იყო კმაყოფილი იმ ადამიანებით
ვინც მოგწონს,
14:45
spending time with people that we like.
327
870000
3000
გავატაროთ დრო იმ ადამიანებთან,
რომლებიც მოგვწონს.
14:48
There are other pleasures, but this is dominant.
328
873000
2000
არსებობს სხვა სიამოვნებებიც,
მაგრამ ეს დომინანტურია.
14:50
So if you want to maximize the happiness of the two selves,
329
875000
3000
ამიტომ, თუ გსურს მოახდინოთ
ორივე ნაწილის ბედნიერების მაქსიმიზაცია,
14:53
you are going to end up
330
878000
2000
თქვენ დაკავდებით
14:55
doing very different things.
331
880000
2000
სხვადასხვა საქმის კეთებით.
14:57
The bottom line of what I've said here
332
882000
2000
დედააზრი ჩემი ნათქვამისა არის ის,
14:59
is that we really should not think of happiness
333
884000
4000
რომ ჩვენ არ უნდა
ვიფიქროთ ბედნიერებაზე,
15:03
as a substitute for well-being.
334
888000
2000
როგორც კეთილდღეობის შემცვლელზე.
15:05
It is a completely different notion.
335
890000
3000
ეს სრულიად განსხვავებული წარმოდგენაა.
15:08
Now, very quickly,
336
893000
3000
ახლა, ძალიან მოკლედ,
15:11
another reason we cannot think straight about happiness
337
896000
4000
კიდევ ერთი მიზეზი, რატომაც არ შეგვიძლია
ვიფიქროთ ბედნიერებაზე სწორხაზოვნად
15:15
is that we do not attend to the same things
338
900000
7000
არის ის, რომ ჩვენ არ ვგულისხმობთ
ერთი და იმავე რამეს,
15:22
when we think about life, and we actually live.
339
907000
3000
როცა ვფიქრობთ ცხოვრებაზე
და როცა რეალურად ვცხოვრობთ.
15:25
So, if you ask the simple question of how happy people are in California,
340
910000
5000
ამიტომ, თუ დასვამთ მარტივ კითხვას იმაზე,
თუ რამდენად ბედნიერია ხალხი კალიფორნიაში,
15:30
you are not going to get to the correct answer.
341
915000
3000
თქვენ ვერ მიიღებთ სწორ პასუხს.
15:33
When you ask that question,
342
918000
2000
როცა სვამთ ასეთ შეკითხვას,
15:35
you think people must be happier in California
343
920000
2000
თქვენ ფიქრობთ, რომ ხალხი
უფრო ბედნიერი იქნება კალიფორნიაში,
15:37
if, say, you live in Ohio.
344
922000
2000
თუ, ვთქათ, ცხოვრობთ ოჰაიოში.
15:39
(Laughter)
345
924000
2000
(სიცილი)
15:41
And what happens is
346
926000
3000
და რაც ხდება,
15:44
when you think about living in California,
347
929000
4000
როცა თქვენ ფიქრობთ
ცხოვრებაზე კალიფორნიაში,
15:48
you are thinking of the contrast
348
933000
2000
თქვენ ფიქრობთ კონტრასტზე
15:50
between California and other places,
349
935000
3000
კალიფორნიასა და სხვა ადგილებს შორის;
15:53
and that contrast, say, is in climate.
350
938000
2000
და ეს კონტრასტი, ვთქვათ, არის კლიმატი.
15:55
Well, it turns out that climate
351
940000
2000
როგორც აღმოჩნდა, კლიმატი
15:57
is not very important to the experiencing self
352
942000
3000
არ არის ძალიან მნიშვნელოვანი
"ჩვენ მიერ გამოცდილისთვის"
16:00
and it's not even very important to the reflective self
353
945000
3000
და ის ასევე არაა მნიშვნელოვანი
"ჩვენ მიერ რეფლექსიურისთვის"
16:03
that decides how happy people are.
354
948000
3000
რომელიც წყვეტს, რამდენად ბედნიერია ხალხი.
16:06
But now, because the reflective self is in charge,
355
951000
4000
მაგრამ იმდენად რამდენადაც
"ჩვენ მიერ რეფლექსიური" არის პასუხისმგებელი,
თქვენ შეიძლება, ზოგი ადამიანი,
16:10
you may end up -- some people may end up
356
955000
2000
მიხვიდეთ გადაწყვეტილებამდე
გადახვიდეთ კალიფორნიაში.
16:12
moving to California.
357
957000
2000
16:14
And it's sort of interesting to trace what is going to happen
358
959000
3000
საინტერესოა დააკვირდეთ,
თუ რა ხდება იმ ადამიანებთან,
16:17
to people who move to California in the hope of getting happier.
359
962000
3000
რომლბიც უფრო ბედნიერი ცხოვრების იმედად,
კალიფორნიაში გადავიდნენ.
16:20
Well, their experiencing self
360
965000
2000
მოკლედ, მათი "ჩვენ მიერ გამოცდილი"
16:22
is not going to get happier.
361
967000
2000
არ იქნება უფრო ბედნიერი.
16:24
We know that.
362
969000
2000
ჩვენ ეს ვიცით.
მაგრამ ერთი რამ ნათელია.
ისინი იფიქრებენ, რომ უფრო ბედნიერები არიან
16:27
But one thing will happen: They will think they are happier,
363
972000
3000
16:30
because, when they think about it,
364
975000
4000
რადგან, როცა ისინი ამაზე დაფიქრდებიან,
16:34
they'll be reminded of how horrible the weather was in Ohio,
365
979000
4000
მათ გაახსენდებათ,
თუ რამდენად ცუდი ამინდები იყო ოჰაიოში,
16:38
and they will feel they made the right decision.
366
983000
3000
და ისინი იგრძნობენ
გაკეთებული არჩევანის მართებულობას.
16:41
It is very difficult
367
986000
2000
ძალიან რთულია
16:43
to think straight about well-being,
368
988000
2000
სწორხაზოვნად იფიქროთ კეთილდღეობაზე
16:45
and I hope I have given you a sense
369
990000
3000
და იმედი მაქვს
შეგიქმენით წარმოდგენა იმაზე,
16:48
of how difficult it is.
370
993000
2000
თუ რამდენად რთულია ის.
16:50
Thank you.
371
995000
2000
მადლობა.
16:52
(Applause)
372
997000
3000
(აპლოდისმენტები)
16:55
Chris Anderson: Thank you. I've got a question for you.
373
1000000
3000
კრის ანდერსონი: მადლობა.
შეკითხვა მაქვს თქვენთვის.
16:59
Thank you so much.
374
1004000
2000
დიდი მადლობა.
17:01
Now, when we were on the phone a few weeks ago,
375
1006000
4000
როცა რამოდენიმე კვირის წინ
ტელეფონზე ვლაპარაკობდით,
17:05
you mentioned to me that there was quite an interesting result
376
1010000
3000
თქვენ ახსენეთ ერთი საინტერესო შედეგი,
17:08
came out of that Gallup survey.
377
1013000
2000
რომელიც Gallup –ის გამოკითხვის
შედეგად გამოვლინდა.
17:10
Is that something you can share
378
1015000
2000
შეგიძლიათ გაგვიზიაროთ ამის შესახებ,
17:12
since you do have a few moments left now?
379
1017000
2000
რადგან კიდევ რამდენიმე წუთი
გაქვთ დარჩენილი.
17:14
Daniel Kahneman: Sure.
380
1019000
2000
დანიელ კანემანი: რა თქმა უნდა.
17:16
I think the most interesting result that we found in the Gallup survey
381
1021000
3000
ვფიქრობ, ყველაზე საინტერესო შედეგი,
რომელიც აღმოვაჩინეთ Gallup–ის გამოკითხვაში
17:19
is a number, which we absolutely did not expect to find.
382
1024000
3000
არის რიცხვები,
რომლებსაც ჩვენ საერთოდ არ ველოდით.
17:22
We found that with respect to the happiness
383
1027000
2000
ჩვენი აღმოჩენა "ჩვენ მიერ გამოცდილის"
17:24
of the experiencing self.
384
1029000
3000
ბედნიერებასთან დაკავშირებით...
17:27
When we looked at how feelings,
385
1032000
5000
როცა ვაკვირდებით როგორ იცვლება
17:32
vary with income.
386
1037000
2000
შეგრძნებები შემოსავალთან ერთად.
17:34
And it turns out that, below an income
387
1039000
3000
და აღმოჩნდა, რომ ამერიკელებისთვის
17:37
of 60,000 dollars a year, for Americans --
388
1042000
3000
60 000 ზე ნაკლები წლიური შემოსავალი...
17:40
and that's a very large sample of Americans, like 600,000,
389
1045000
3000
და ამ კატეგორიაში ხვდება
დაახლეობით 600 000 ადამიანი,
17:43
so it's a large representative sample --
390
1048000
2000
მოკლედ ეს დიდი წარმომადგენლობითობაა...
17:45
below an income of 600,000 dollars a year...
391
1050000
2000
600 000 დოლარზე ნაკლები შემოსავალი...
17:47
CA: 60,000.
392
1052000
2000
კა: 60 000.
17:49
DK: 60,000.
393
1054000
2000
დკ: 60 000.
17:51
(Laughter)
394
1056000
2000
(სიცილი)
17:53
60,000 dollars a year, people are unhappy,
395
1058000
4000
60 000 დოლარი წელიწადში,
ადამიანები არ არიან ბედნიერები;
17:57
and they get progressively unhappier the poorer they get.
396
1062000
3000
და შემოსავლის კლების პროპორციულად
ისინი ხდებიან უფრო უბედურები.
18:00
Above that, we get an absolutely flat line.
397
1065000
3000
ამ ზღვრის ზემოთ ჩვენ ვღებულობთ სწორ ხაზს.
18:03
I mean I've rarely seen lines so flat.
398
1068000
3000
ისეთ სწორს,
რომ იშვიათად მინახავს ასეთი ხაზი.
18:06
Clearly, what is happening is
399
1071000
2000
აშკარად, რაც ხდება არის ის,
18:08
money does not buy you experiential happiness,
400
1073000
3000
რომ ფული ვერ გიყიდით
ბედნიერების გამოცდილებას,
18:11
but lack of money certainly buys you misery,
401
1076000
3000
მაგრამ ფულის ნაკლებობა აუცილებლად
გაგხდით უბედურს;
18:14
and we can measure that misery
402
1079000
2000
და ჩვენ შეგვიძლია გავზომოთ ეს უბედურება
18:16
very, very clearly.
403
1081000
2000
ძალიან, ძალიან ცხადად.
18:18
In terms of the other self, the remembering self,
404
1083000
3000
მეორე,
"ჩვენ მიერ დამახსოვრებულის" კონტექსტში,
18:21
you get a different story.
405
1086000
2000
თქვენ ღებულობთ განსხვავებულ ისტორიას.
18:23
The more money you earn, the more satisfied you are.
406
1088000
3000
რაც უფრო მეტს გამოიმუშავებთ,
უფრო მეტად კმაყოფილი ხართ.
18:26
That does not hold for emotions.
407
1091000
2000
ეს არ ეხება ემოციებს.
18:28
CA: But Danny, the whole American endeavor is about
408
1093000
3000
კა: მაგრამ დენი,
მთელი ამერიკული ძალისხმევა ხომ
18:31
life, liberty, the pursuit of happiness.
409
1096000
3000
ცხოვრების, თავისუფლების,
ბედნიერების მოპოვების შესახებაა.
18:34
If people took seriously that finding,
410
1099000
4000
თუ ადამიანები ამ აღმოჩენას
სერიოზულად აღიქვამენ,
18:38
I mean, it seems to turn upside down
411
1103000
3000
ვგულისხმობ, ეს თავდაყირა აყენებს
18:41
everything we believe about, like for example,
412
1106000
2000
იმ ყველაფერს, რისიც გვჯერა, მაგალითად,
18:43
taxation policy and so forth.
413
1108000
2000
დაბეგვრის პოლიტიკა და ა.შ.
როგორ ფიქრობთ, არის რაიმე შანსი,
რომ პოლიტიკოსები, ზოგადად ქვეყანა
18:45
Is there any chance that politicians, that the country generally,
414
1110000
3000
18:48
would take a finding like that seriously
415
1113000
3000
ამ აღმოჩენებს სერიოზულად მოეკიდება
18:51
and run public policy based on it?
416
1116000
2000
და მასზე დაყრდნობით
წარმართავს საჯარო პოლიტიკას?
18:53
DK: You know I think that there is recognition
417
1118000
2000
დკ: ვფიქრობ, საჯარო პოლიტიკაში
18:55
of the role of happiness research in public policy.
418
1120000
3000
რაღაც დონეზე გათვალისწინებულიც კია
კვლევები ბედნიერებაზე.
ამის აღიარება ნელი იქნება
18:58
The recognition is going to be slow in the United States,
419
1123000
2000
შეერთებულ შტატებში,
ორი აზრი არ არსებობს ამაზე,
19:00
no question about that,
420
1125000
2000
19:02
but in the U.K., it is happening,
421
1127000
2000
მაგრამ ბრიტანეთში ეს უკვე ხდება,
19:04
and in other countries it is happening.
422
1129000
2000
და ასევე სხვა ქვეყნებში.
19:06
People are recognizing that they ought
423
1131000
3000
ადამიანები აცნობიერებენ, რომ ისინი
19:09
to be thinking of happiness
424
1134000
2000
უნდა ფიქრობდნენ ბედნიერებაზე
19:11
when they think of public policy.
425
1136000
2000
როცა საჯარო პოლიტიკაზე ფიქრობენ.
19:13
It's going to take a while,
426
1138000
2000
ამას დრო დასჭირდება
19:15
and people are going to debate
427
1140000
3000
და ადამიანები იკამათებენ იმაზე,
სურთ თუ არა მათ
გამოცდილების ბედნიერების შესწავლა,
19:18
whether they want to study experience happiness,
428
1143000
2000
თუ მათ ურჩევნიათ
ცხოვრების შეფასების შესწავლა.
19:20
or whether they want to study life evaluation,
429
1145000
2000
19:22
so we need to have that debate fairly soon.
430
1147000
3000
ჩვენ უახლოეს მომავალში
გვჭირდება დებატები ამ თემაზე.
19:25
How to enhance happiness
431
1150000
2000
ის თუ როგორ გავზარდოთ ბედნიერება,
19:27
goes very different ways depending on how you think,
432
1152000
3000
დამოკიდებულია იმაზე,
თუ როგორ ფიქრობთ ბედნიერებაზე,
19:30
and whether you think of the remembering self
433
1155000
2000
და ფიქრობ თუ არა
"ჩვენ მიერ დამახსოვრებულით"
19:32
or you think of the experiencing self.
434
1157000
2000
თუ "ჩვენ მიერ გამოცდილით".
19:34
This is going to influence policy, I think, in years to come.
435
1159000
3000
ვფიქრობ, ეს წლების განმავლობაში
ზემოქმედებას იქონიებს პოლიტიკაზე.
19:37
In the United States, efforts are being made
436
1162000
3000
შეერთებულ შტატებში იდება ძალისხმევა,
19:40
to measure the experience happiness of the population.
437
1165000
3000
რომ გაიზომოს მოსახლეობის მიერ
განცდილი ბედნიერება.
19:43
This is going to be, I think, within the next decade or two,
438
1168000
3000
შემდეგ ათ, ოცწლეულში, ვფიქრობ ეს იქნება
19:46
part of national statistics.
439
1171000
2000
ნაციონალური სტატისტიკის ნაწილი.
19:48
CA: Well, it seems to me that this issue will -- or at least should be --
440
1173000
4000
კა: ვფიქრობ ეს საკითხი იქნება,
როგორც მინიმუმ უნდა იყოს,
19:52
the most interesting policy discussion to track
441
1177000
2000
ყველაზე მნიშვნელოვანი სადისკუსიო თემა
19:54
over the next few years.
442
1179000
2000
თვალის მისადევნებლად.
მადლობა
ქცევითი ეკონომიკის გამოგონებისთვის.
19:56
Thank you so much for inventing behavioral economics.
443
1181000
2000
19:58
Thank you, Danny Kahneman.
444
1183000
2000
მადლობა, დენიელ კანემანი.
Translated by Mate Kobalia
Reviewed by Levan Lashauri

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Daniel Kahneman - Behavioral economics founder
Widely regarded as the world's most influential living psychologist, Daniel Kahneman won the Nobel in Economics for his pioneering work in behavioral economics -- exploring the irrational ways we make decisions about risk.

Why you should listen

Daniel Kahneman is an eminence grise for the Freakonomics crowd. In the mid-1970s, with his collaborator Amos Tversky, he was among the first academics to pick apart exactly why we make "wrong" decisions. In their 1979 paper on prospect theory, Kahneman and Tversky examined a simple problem of economic risk. And rather than stating the optimal, rational answer, as an economist of the time might have, they quantified how most real people, consistently, make a less-rational choice. Their work treated economics not as a perfect or self-correcting machine, but as a system prey to quirks of human perception. The field of behavioral economics was born.

Kahneman was awarded the Nobel Memorial prize in 2002 for his work with Tversky, who died before the award was bestowed. In a lovely passage in his Nobel biography, Kahneman looks back on his deep collaboration with Tversky and calls for a new form of academic cooperation, marked not by turf battles but by "adversarial collaboration," a good-faith effort by unlike minds to conduct joint research, critiquing each other in the service of an ideal of truth to which both can contribute.

More profile about the speaker
Daniel Kahneman | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee