TED2010
Carter Emmart: A 3D atlas of the universe
კარტერ იმარტი გვაჩვენებს საყაროს სამ განზომილებიან რუკას
Filmed:
Readability: 4.6
1,985,018 views
უკანასკნელ 12 წელიწადს, კარტერ ემარტი კოორდინირებას უწევდა, მეცნიერებს, ხელოვანებს და პროგრამისტებს, რათა შექმნილიყო ჩვენთვის ცნობილი სამყაროს მთლიანი სამ განზომილებიანი ვიზუალიზაცია. ის დემონსტრირებას უკეთებს განმაცვიფრებელ ვირტუალურ ტურს და ხსნის როგორ იქნა ეს შესაძლებლობები გაზიარებული მსოფლიოს გარშემო.
Carter Emmart - Scientist, Artist
Carter Emmart uses astronomy and computational modeling to create scientifically accurate, three-dimensional tours of our universe. Full bio
Carter Emmart uses astronomy and computational modeling to create scientifically accurate, three-dimensional tours of our universe. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
It's a great honor today
0
0
2000
მაქვს დღეს დიდი პატივი
00:17
to share with you
1
2000
2000
იმისა რომ გაგიზიაროთ
00:19
The Digital Universe,
2
4000
2000
ციფრული სამყარო
00:21
which was created for humanity
3
6000
2000
რომელიც შეიქმნა კაცობრიობისთვის
00:23
to really see where we are
4
8000
2000
რათა რეალურად დავინახოთ სად ვართ
00:25
in the universe.
5
10000
3000
სამყაროში.
00:28
And so I think we can roll the video that we have.
6
13000
2000
და მე ვფიქრობ შეგვიძლია ჩავრთოთ ვიდეო რომელიც გვაქვს.
00:30
[The Himalayas.]
7
15000
3000
[ჰიმალაი]
00:33
(Music)
8
18000
2000
(მუსიკა)
00:35
The flat horizon that we've evolved with
9
20000
3000
კარტერ ემარტი: ბრტყელი ჰორიზონტი რომელსაც ჩვენ ვხედავდით
00:38
has been a metaphor for the
10
23000
2000
იყო უსასრულო სივრცის და
00:40
infinite: unbounded resources
11
25000
2000
რესურსების მეტაფორა
00:42
and unlimited capacity
12
27000
2000
და უსაზღვრო ტევადობა
00:44
for disposal of waste.
13
29000
3000
ნარჩენებისთვის
00:47
It wasn't until we really
14
32000
2000
სანამ ჩვენ რეალურად
00:49
left Earth,
15
34000
2000
არ დავტოვეთ დედამიწა,
00:51
got above the atmosphere
16
36000
2000
და აღმოვჩნდით ატმოსფეროში
00:53
and had seen the horizon
17
38000
2000
და არ დავინახეთ ჰორიზონტი
00:55
bend back on itself,
18
40000
3000
როგორც მორკალული.
00:58
that we could understand our planet
19
43000
2000
ასე შევიცანითნო ჩვენი პლანეტა
01:00
as a limited condition.
20
45000
3000
როგორც შეზღუდული მდგომარეობა.
01:04
The Digital Universe Atlas
21
49000
3000
ციფრული სამყაროს ატლასი
01:09
has been built
22
54000
2000
შეიქმნა
01:11
at the American Museum of Natural History
23
56000
3000
ამერიკის ნატურალური ისტორიის მუზეუმში.
01:14
over the past 12 years.
24
59000
3000
უკანასკნელი 12 წლის განმავლობაში.
01:17
We maintain that,
25
62000
2000
ჩვენ ხელი მოვკიდეთ
01:19
put that together
26
64000
2000
ერთად
01:21
as a project
27
66000
2000
როგორც პროექტს
01:23
to really chart the universe
28
68000
2000
რათა რეალურად აღგვენიშნა სამყარო რუკაზე
01:25
across all scales.
29
70000
2000
ყველა მასშტაბით
01:29
What we see here are satellites around the Earth
30
74000
3000
რასაც ვხედავთ აქ ეს არის სატელიტები დედამიწის გარშემო.
01:32
and the Earth in proper registration
31
77000
3000
დედამიწა არის ჩვეულ ადგილას
01:35
against the universe, as we see.
32
80000
3000
სამყაროსთან მიმართებაში, როგორც ვხედავთ.
01:42
NASA supported this work
33
87000
2000
NASA-მ მხარი დაუჭირა ამ საქმეს
01:44
12 years ago
34
89000
3000
12 წლის წინ
01:47
as part of the rebuilding
35
92000
2000
როგორც ჰეიდენ პლანეტარიუმის
01:49
of the Hayden Planetarium
36
94000
2000
რეკონსტრუქციის პროექტის ნაწილ
01:51
so that we would share this with the world.
37
96000
3000
რათა ჩვენ გაგვეზიარებინა ეს მსოფლიოსთვის.
01:54
The Digital Universe is the basis
38
99000
2000
ციფრული სამყარო არის საფუძველი
01:56
of our space show productions that we do --
39
101000
2000
ჩვენს კოსმოსური შოუებისა --
01:58
our main space shows in the dome.
40
103000
3000
ჩვენი მთავარი კოსმოსური შოუებისა, პლანეტარიუმში.
02:01
But what you see here
41
106000
2000
მაგრამ რასაც აქ ხედავთ
02:03
is the result of, actually, internships
42
108000
2000
ფაქტიურად არის სტაჟიორების ნამოღვაწარი
02:05
that we hosted with Linkoping University
43
110000
3000
რომელთაც ლინკოპის უნივერსიტეტთან ერთად
02:08
in Sweden.
44
113000
2000
ვუმასპინძლეთ შვედეთში.
02:10
I've had 12 students work on this
45
115000
3000
მე მყავდა 12 სტუდენტი, რომლებიც ამაზე მუშაობდნენ.
02:13
for their graduate work,
46
118000
2000
როგორც ხარისხის-შემდგომი სამუშაოს ნაწილზე.
02:15
and the result has been this software called Uniview
47
120000
3000
და შედეგად მივიღეთ კომპიუტერული პროგრამა "Uniview"
02:18
and a company called SCISS in Sweden.
48
123000
3000
და კომპანიას შვედეთში -- SCISS
02:22
This software
49
127000
2000
ამ პროგრამას
02:24
allows interactive use,
50
129000
3000
ინტერაქტიული გამოყენების საშუალებას იძლევა
02:27
so this actual flight path
51
132000
2000
ეს საფრენი ბილიკი
02:29
and movie that we see here
52
134000
2000
რომელსაც აქ ფილმში ვხედავთ
02:31
was actually flown live.
53
136000
2000
რეალურ დროში იქნა განვლილი.
02:33
I captured this live from my laptop
54
138000
3000
ეს მე ჩემი ლეპტოპის ეკრანიდან გადავიღე
02:36
in a cafe called Earth Matters
55
141000
3000
კაფეში რომელსაც ქვია "Earth Matters"
02:39
on the Lower East Side of Manhattan, where I live,
56
144000
3000
ქვემო მანჰეტენის ისტ-საიდზე, სადაც მე ვცხოვრობ
02:42
and it was done
57
147000
2000
და ეს გაკეთდა
02:44
as a collaborative project
58
149000
2000
როგორც ერთობლივი პროექტი
02:46
with the Rubin Museum of Himalayan Art
59
151000
3000
ჰიმალაური ხელოვნების რუბინის მუზეუმთან
02:49
for an exhibit
60
154000
3000
შედარებითი კოსმოლოგიის
02:52
on comparative cosmology.
61
157000
3000
გამოფენისთვის
02:56
And so as we move out,
62
161000
2000
და როგორც კი განვაგრძობთ გზას.
02:58
we see continuously from our planet
63
163000
3000
ჩვენ ვხედავთ ყველაფერს ჩვენი პლანეტიდან დაწყებული
03:01
all the way out into the realm of galaxies, as we see here,
64
166000
3000
გალაქტიკების გავლით, როგორც ჩვენ ვხედავთ,
03:04
light-travel time, giving you a sense of how far away we are.
65
169000
3000
სინათლის მოგზაურობის დრო, გაძლევს იმის განცდას თუ რამდენად შორს ვართ.
03:09
As we move out,
66
174000
2000
როგორც კი ვშორდებით,
03:11
the light from these distant galaxies
67
176000
2000
სინათლის მოღწევას ამ შორეული გალაქტიკებიდან
03:13
have taken so long,
68
178000
2000
იმდენი დრო სჭირდება,
03:15
we're essentially backing up into the past.
69
180000
3000
რომ ჩვენ არსებითად წარსულში ვბრუნდებით.
03:18
We back so far up
70
183000
2000
ჩვენ ისე შორს ვართ
03:20
we're finally seeing a containment around us --
71
185000
3000
რომ საბოლოოდ ჩვენ ვხედავთ ზღვარს ჩვენს გარშემო
03:23
the afterglow of the Big Bang.
72
188000
2000
დიდი აფეთქების ციალს.
03:25
This is the WMAP
73
190000
2000
ეს არის WMAP
03:27
microwave background
74
192000
2000
მიკროტალღური ფონის
03:29
that we see.
75
194000
2000
რუკა.
03:31
We'll fly outside it here, just to see this sort of containment.
76
196000
3000
ჩვენ გამოვაღწიეთ აქედან, და ვნახეთ ზღვარი.
03:34
If we were outside this,
77
199000
2000
თუ ვიქნებოდით ამის გარეთ,
03:36
it would almost be meaningless, in the sense as before time.
78
201000
3000
ეს იქნებოდა ყოფნა არარაობაში, როგორც ყოფნა დროის არსებობამდე.
03:39
But this our containment of the visible universe.
79
204000
3000
მაგრამ ესაა ჩვენი ზღვარი, დაკვირვებად სამყაროში.
03:42
We know the universe is bigger than that which we can see.
80
207000
2000
ჩვენ ვიცით რომ სამყარო უფრო დიდია ვიდრე ჩვენ შეგვიძლია დავინახოთ.
03:44
Coming back quickly,
81
209000
2000
უკან სწრაფად დაბრუნებისას,
03:46
we see here the radio sphere that we jumped out of in the beginning,
82
211000
3000
ჩვენ ვხედავთ რადიოსფეროს, რომლისგანაც წამოვედით, დასაწყისში.
03:49
but these are positions,
83
214000
2000
მაგრამ ეს არის პოზიციები,
03:51
the latest positions of exoplanets
84
216000
3000
ეგზო პლანეტების ახალი პოზიციები
03:54
that we've mapped,
85
219000
2000
რომლებიც დავიტანეთ რუკაზე
03:56
and our sun here, obviously, with our own solar system.
86
221000
3000
და ჩვენი მზე აქ არის თავისი სისტემით.
04:01
What you're going to see -- we're going to have to jump in here pretty quickly
87
226000
3000
თუ აპირებ რომ ნახო -- ცოტა სწრაფად უნდა მიუახლოვდე
04:04
between several orders of magnitude
88
229000
2000
მასშტაბის რამდენიმე ხარისხით
04:06
to get down to where we see the solar system --
89
231000
2000
რომ მოვხვდეთ იქ სადაც ვხედავთ მზის სისტემას.
04:08
these are the paths of
90
233000
2000
ეს არის
04:10
Voyager 1, Voyager 2, Pioneer 11 and Pioneer 10,
91
235000
3000
ვოიაჯერ 1 ვოიაჯერ 2, პიონერ 11 და პიონერ 10-ის გზები.
04:13
the first four spacecraft to have left the solar system.
92
238000
3000
პირველი ოთხი თანამგზავრი რომლებმაც დატოვეს მზის სისტემა.
04:18
Coming in closer,
93
243000
2000
მივუახლოვდეთ კიდევ უფრო,
04:20
picking up Earth,
94
245000
3000
ვირჩევთ დედამიწას.
04:24
orbit of the Moon, and we see the Earth.
95
249000
3000
მთვარის ორბიტა, და ჩვენ ვხედავთ დედამიწას.
04:30
This map can be updated,
96
255000
3000
შესაძლებელია ამ რუკის განახლება.
04:33
and we can add in new data.
97
258000
2000
ჩვენ შეგვიძლია დავამატოთ ახალი ინფორმაცია.
04:35
I know Dr. Carolyn Porco is the camera P.I.
98
260000
2000
მე ვიცი დოქტორ კაროლინ პორკო, კამერის იდეის ავტორი
04:37
for the Cassini mission.
99
262000
2000
კასინის მისიისთვის
04:39
But here we see the complex trajectory
100
264000
2000
მაგრამ აქ ვხედავთ ჩვენ კასინის მისიის
04:41
of the Cassini mission
101
266000
2000
ჩახლართულ ტრაექტორიას
04:43
color coded for different mission phases,
102
268000
2000
ფერები კოდირებულია მისიის სხვადასხვა ფაზაზის მიხედვით,
04:45
ingeniously developed so that
103
270000
2000
კასინი ჭკვიანურადაა შექმნილი, ისე რომ
04:47
45 encounters with the largest moon, Titan,
104
272000
2000
45-ჯერ ხვდება უდიდეს მთვარეს, ტიტანს,
04:49
which is larger that the planet Mercury,
105
274000
2000
რომელიც უფრო დიდია ვიდრე პლანეტა მერკური
04:51
diverts the orbit into different parts of mission phase.
106
276000
3000
ორბიტა იხრება მისიის ფაზის შესაბამისად.
04:56
This software allows us to come close
107
281000
2000
პროგრამა გვაძლევს საშუალებას,კიდევ უფრო მივუახლოვდეთ
04:58
and look at parts of this.
108
283000
3000
და შევხედოთ მის ნაწილებს.
05:01
This software can also be networked between domes.
109
286000
3000
პროგრამას შეუძლია დააკავშოროს პლანეტარიუმები
05:04
We have a growing user base of this,
110
289000
2000
ჩვენ გვყავს მომხმარებელთა მზარდი ბაზა
05:06
and we network domes.
111
291000
2000
და ჩვენ ვუკავშირდებით პლანეტარიუმებს.
05:08
And we can network between domes and classrooms.
112
293000
3000
და ჩვენ შეგვიძლია დაკავშირება პლანეტარიუმებისა და სასწავლო კლასების
05:12
We're actually sharing tours of the universe
113
297000
3000
ჩვენ ფაქტიურად ვუზიარებთ სამყაროს ტურებს
05:15
with the first sub-Saharan
114
300000
2000
პირველ, საჰარას სამხრეთით მდებარე
05:17
planetarium in Ghana
115
302000
2000
პლანეტარიუმს განაში
05:19
as well as
116
304000
2000
ისევე როგორც
05:21
new libraries that have been built
117
306000
2000
ახლად აშენებულ ბიბლიოთეკებს
05:23
in the ghettos in Columbia
118
308000
2000
კოლუმბიის გეტოებში
05:25
and a high school
119
310000
2000
და საშუალო სკოლას
05:27
in Cambodia.
120
312000
2000
კამბოჯაში
05:29
And the Cambodians have
121
314000
2000
და კამბოჯელები
05:31
actually controlled the Hayden Planetarium from their high school.
122
316000
3000
აკონტროლებდნენ ჰეიდენის პლანეტარიუმს თავიანთი საშუალო სკოლიდან.
05:35
This is an image from Saturday,
123
320000
2000
ეს სურათი შაბათსაა გადაღებული
05:37
photographed by the Aqua satellite, but through the Uniview software.
124
322000
3000
Aqua სატელიტის მიერ მაგრამ პროგრამა Uniview-ს მეშვეობით
05:40
So you're seeing the edge of the Earth.
125
325000
2000
და თქვენ ხედავთ დედამიწის ხედს
05:42
This is Nepal.
126
327000
2000
ეს არის ნეპალი.
05:44
This is, in fact, right here is the valley of Lhasa,
127
329000
3000
ეს არის ფაქტიურად, სწორედ აქ ლასას ველი,
05:47
right here in Tibet.
128
332000
3000
სწორედ აქ ტიბეტში.
05:50
But we can see the haze
129
335000
2000
ჩვენ შეგვიძლია დავინახოთ კვამლი
05:52
from fires and so forth in the Ganges valley
130
337000
2000
ხანძრისგან განგის ველზე
05:54
down below in India.
131
339000
2000
ქვემოთ ინდოეთში
05:56
This is Nepal and Tibet.
132
341000
3000
ეს არის ნეპალი და ტიბეტი.
06:00
And just in closing,
133
345000
3000
და ახლოს
06:03
I'd just like to say this beautiful world that we live on --
134
348000
3000
მე მინდა ვთქვა რომ ეს არის ის მშვენიერი სამყარო რომელშიც ვცხოვრობთ --
06:08
here we see a bit of the snow
135
353000
2000
აქ ჩვენ ვხედავთ ცოტა თოვლს
06:10
that some of you may have had to brave in coming out --
136
355000
3000
რომლის გადალახვაც აქ მოსასვლელად, არაერთ თქვენგანს მოუწია.
06:15
so I'd like to just say
137
360000
2000
მე უბრალოდ მინდა ვთქვა
06:17
that what the world needs now
138
362000
2000
ის რაც მსოფლიოს სჭირდება ახლა
06:19
is a sense of being able to
139
364000
2000
არის საკუთარი თავის დანახვის ახალი შესაძლებლობა
06:21
look at ourselves in this much larger condition now
140
366000
3000
რომელიც ფართო ხილვისთვისაა აღჭურვილი
06:24
and a much larger sense of what home is.
141
369000
3000
და საკუთარის სახლის უფრო ფართო აზრით გაგება.
06:27
Because our home is the universe,
142
372000
2000
რადგან ჩვენი სახლი არის სამყარო.
06:29
and we are the universe, essentially.
143
374000
2000
და არსებითად ჩვენ ვართ სამყარო.
06:31
We carry that in us.
144
376000
2000
ჩვენ ვატარებთ ამას ჩვენში.
06:33
And to be able to see our context
145
378000
3000
რომ ვიყოთ შემძლე დავინახოთ ჩვენი კონტექსტი
06:36
in this larger sense at all scales
146
381000
3000
ამ მრავლის მომცველი გრძნობით ყველა მასშტაბზე
06:39
helps us all, I think, in understanding
147
384000
2000
ეს ყველაფერი გვეხმარება, მე ვფიქრობ იმის გაცნობიერებაში
06:41
where we are and who we are in the universe.
148
386000
2000
თუ სად ვართ და ვინ ვართ სამყაროში.
06:43
Thank you.
149
388000
2000
მადლობთ
06:45
(Applause)
150
390000
4000
(აპლოდისმენტები)
ABOUT THE SPEAKER
Carter Emmart - Scientist, ArtistCarter Emmart uses astronomy and computational modeling to create scientifically accurate, three-dimensional tours of our universe.
Why you should listen
As the Director of Astrovisualization at the American Museum of Natural History, Carter Emmart directs their groundbreaking space shows and heads up development of an interactive 3D atlas called The Digital Universe. He coordinates scientists, programmers and artists to produce scientifically accurate yet visually stunning and immersive space experiences in the AMNH’s Hayden Planetarium. Over the last decade, he has directed four shows: Passport to the Universe, The Search for Life: Are we Alone?, Cosmic Collisions and Journey to the Stars.
Emmart’s interest in space began early, and at ten he was taking astronomy courses in the old Hayden. As a child born into a family of artists, he naturally combined his love of science with his tendency for visualization. His first work was in architectural modeling, soon moving on to do scientific visualization for NASA and the National Center for Atmospheric Research, before joining the AMNH.
Carter Emmart | Speaker | TED.com