TED2016
ShaoLan: The Chinese zodiac, explained
Шаолан Хсуех: Кинескиот хороскоп, објаснет
Filmed:
Readability: 4.3
2,804,498 views
Една четвртина од светската популација верува во Кинескиот хороскоп. Иако вие не верувате, мудро би било да знаете како функционира, вели технологот и претприемач Шааолан Хсуех. Во овој забавен, информативен говор, Шаолан споделува некои совети за разбирање на старата традиција и објаснува како според верувањата таа влијае на карактерот, кариерата, бракот и на напредокот во дадена година. Што кажува вашиот знак за Вас?
ShaoLan Hsueh - Technologist, entrepreneur
ShaoLan want to help people understand China's culture and language, and to bridge the gap between East and West. Full bio
ShaoLan want to help people understand China's culture and language, and to bridge the gap between East and West. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Have you ever been asked
by your Chinese friend,
by your Chinese friend,
0
891
2798
Дали некогаш ве прашал вашиот пријател
од Кина,
од Кина,
00:15
"What is your zodiac sign?"
1
3713
1655
"Кој е вашиот хороскопски знак?"
Немојте да мислите дека пробуваат само да
разговараат.
разговараат.
00:17
Don't think they are making small talk.
2
5947
2485
00:20
If you say, "I'm a Monkey,"
3
8456
1927
Ако речете, "Јас сум Мајмун,"
00:22
they immediately know
4
10407
1359
веднаш знаат
00:23
you are either 24, 36, 48 or 60 years old.
5
11790
3396
вие имате 24,36,48 или 60 год.
(Смеа)
00:27
(Laughter)
6
15210
1006
Прашањето на хороскопскиот знак е
културен начин за да се праша за вашата
културен начин за да се праша за вашата
00:28
Asking a zodiac sign is a polite way
of asking your age.
of asking your age.
7
16240
3558
возраст.
00:32
By revealing your zodiac sign,
you are also being evaluated.
you are also being evaluated.
8
20616
3889
Со откривањето на вашиот хороскопски знак
вие исто така сте проценети.
вие исто така сте проценети.
00:36
Judgments are being made
about your fortune or misfortune,
about your fortune or misfortune,
9
24529
4040
Се формираат мислења за вашата среќа и
несреќа,
несреќа,
00:40
your personality, career prospects
10
28593
2378
вашиот карактер, просперитетот во
кариерата
кариерата
00:42
and how you will do in a given year.
11
30995
1968
и како ќе напредувате во дадена година.
00:45
If you share you and your
partner's animal signs,
partner's animal signs,
12
33322
2896
Ако го споделите и знакот на партнерот
00:48
they will paint a picture in their mind
about your private life.
about your private life.
13
36242
3819
ќе го замислат вашиот приватен живот.
00:52
Maybe you don't believe
in the Chinese zodiac.
in the Chinese zodiac.
14
40725
2623
Можеби не верувате во Кинескиот хороскоп.
00:55
As a quarter of the world population
is influenced by it,
is influenced by it,
15
43372
3831
Бидејќи четвртина од светот е инспирирана
од истиот,
од истиот,
00:59
you'd be wise to do something about that.
16
47227
2399
би било мудро да направите нешто во
врска со тоа
врска со тоа
01:02
So what is the Chinese zodiac, exactly?
17
50406
2998
Што е точно, кинескиот хороскоп?
01:05
Most Westerners think
of Greco-Roman zodiac,
of Greco-Roman zodiac,
18
53991
3196
Повеќето Западњаци веруваат во
Грчко римскиот хороскоп,
Грчко римскиот хороскоп,
01:09
the signs divided into 12 months.
19
57211
2223
знаци кои се поделени на 12 месеци.
01:11
The Chinese zodiac is different.
20
59973
1951
Кинескиот хороскоп е различен.
01:13
It's a 12-year cycle labeled with animals,
21
61948
3178
Тоа е циклус од 12 год. означен со
животни,
животни,
01:17
starting with a Rat and ending with a Pig,
22
65150
2576
почнувајќи со Стаорецот и завршувајќи со
Прасето
Прасето
01:19
and has no association
with constellations.
with constellations.
23
67750
3342
и нема никаква асоцијација со
соѕвездијата.
соѕвездијата.
01:23
For example, if you were born
in 1975, you are a Rabbit.
in 1975, you are a Rabbit.
24
71663
4849
На пример, ако сте родени во 1975, вие сте
Зајак.
Зајак.
Дали можете да го видите вашиот
хороскопски знак таму?
хороскопски знак таму?
01:29
Can you see your zodiac sign there?
25
77273
1901
01:32
Our Chinese ancestors constructed
a very complicated theoretical framework
a very complicated theoretical framework
26
80139
5285
Нашите Кинески предци, изградиле многу
комплексна теоретска структура
комплексна теоретска структура
01:37
based on yin and yang, the five elements
and the 12 zodiac animals.
and the 12 zodiac animals.
27
85448
4641
базирана на внатрешниот јанг, петте
елементи и 12те хороскопски животни.
елементи и 12те хороскопски животни.
01:42
Over thousands of years,
28
90486
1795
Преку илјадници години,
01:44
this popular culture has affected
people's major decisions,
people's major decisions,
29
92305
4472
оваа популарна култура влијаела врз многу
важни човечки одлуки,
важни човечки одлуки,
01:48
such as naming, marriage, giving birth
and attitude towards each other.
and attitude towards each other.
30
96801
5200
како што се крштевањето, венчување, раѓање
и ставот што го имале еден спрема друг.
и ставот што го имале еден спрема друг.
01:54
And some of the implications
are quite amazing.
are quite amazing.
31
102409
2870
Некои од овие примени се навистина
фантастични.
фантастични.
01:58
The Chinese believe certain animals
get on better than the others.
get on better than the others.
32
106248
4330
Кинезите верувале дека некои животни се
подобри од другите.
подобри од другите.
02:03
So parents choose specific years
to give birth to babies,
to give birth to babies,
33
111147
4694
Затоа родителите бирале специфични години
во кои ќе раѓаат,
во кои ќе раѓаат,
02:07
because they believe the team effort
by the right combination of animals
by the right combination of animals
34
115865
4922
бидејќи верувале дека точната комбинација
на животните
на животните
02:12
can give prosperity to families.
35
120811
2297
може да даде просперитет на семејството.
Се обраќаме на хороскопот дури и кога
влегуваме во романтични врски
влегуваме во романтични врски
02:15
We even refer to the zodiac
when entering into romantic relations.
when entering into romantic relations.
36
123667
4512
Јас сум Прасе; треба да имам совршена
романса со Тигри, Кози и Зајци.
романса со Тигри, Кози и Зајци.
02:20
I'm a Pig; I should have perfect romance
with Tigers, Goats and Rabbits.
with Tigers, Goats and Rabbits.
37
128630
5406
Кинезите верувале дека некои животни
се родени непријатели.
се родени непријатели.
02:27
Chinese people believe some animals
are natural enemies.
are natural enemies.
38
135425
3580
Како Прасе треба да се чувам од Змија.
02:31
As a Pig, I need
to be careful with a Snake.
to be careful with a Snake.
39
139536
3001
Кренете рака ако сте Змија.
02:35
Raise your hand if you are a Snake.
40
143102
1808
Да разговараме покасно.
02:37
Let's have a chat later.
41
145726
1533
02:39
(Laughter)
42
147283
1395
(Смеа)
Веруваме дека некои животни се
посреќни од другите
посреќни од другите
02:40
We believe some animals
are luckier than the others,
are luckier than the others,
43
148702
3243
како Змејот.
02:43
such as the Dragon.
44
151969
1695
За разлика од Западните традиции
02:45
Unlike the Western tradition,
45
153688
1858
Кинескиот Змеј е симбол на моќ, сила и
богатство.
богатство.
02:47
the Chinese Dragon is a symbol
for power, strength and wealth.
for power, strength and wealth.
46
155570
4584
Во сечиј сон е да се имаа бебе Змеј.
02:52
It's everyone's dream
to have a Dragon baby.
to have a Dragon baby.
47
160178
2683
Родителите на Џек Ма сигурно биле многу
горди.
горди.
02:55
Jack Ma's parents
must have been very proud.
must have been very proud.
48
163359
3116
02:58
And they are not the only ones.
49
166499
1562
Но, тие не се единствените.
03:00
In 2012, the Year of the Dragon,
50
168085
2897
Во 2012-годината на Змејот,
наталитетот на Кина, Хонг Конг и Тајван
03:03
the birthrate in China,
Hong Kong and Taiwan
Hong Kong and Taiwan
51
171006
2299
се зголемил за 5 проценти.
03:05
increased by five percent.
52
173329
1687
Тоа значи дека уште еден милион
бебиња.
бебиња.
03:07
That means another
one million more babies.
one million more babies.
53
175596
3365
Со традиционална предизпозиција да бидат
машки,
машки,
03:12
With a traditional
preference to baby boys,
preference to baby boys,
54
180497
2913
03:15
the boy-girl ratio that year
was 120 to 100.
was 120 to 100.
55
183434
4328
размерот на машко спрема женско таа година
бил 120 со 100.
бил 120 со 100.
Кога тие машки Змејови ќе пораснат,
03:20
When those Dragon boys grow up,
56
188431
1764
03:22
they will face much more severe
competition in love and job markets.
competition in love and job markets.
57
190219
4406
ќе се соочат со поголема конкуренција
во љубовта и работата
во љубовта и работата
03:27
According to the BBC and the Chinese
government's press release,
government's press release,
58
195669
3914
Според ББЦ и соопштението на
кинеската влада,
кинеската влада,
03:31
January 2015 saw a peak
of Cesarean sections.
of Cesarean sections.
59
199607
5204
во јануари 2015 беше достигнат врвот на
изведени Царски резови.
изведени Царски резови.
03:36
Why?
60
204835
1169
Зошто?
03:38
That was the last month
for the Year of the Horse.
for the Year of the Horse.
61
206726
3411
Тоа беше последниот месец од Годината на
Коњот.
Коњот.
03:42
It's not because they like horses so much,
62
210161
2602
Не е бидејќи сакаат коњи премногу,
03:44
it's because they try to avoid
having unlucky Goat babies.
having unlucky Goat babies.
63
212787
3469
но бидејќи се обидуваат да избегнат
несреќни бебиња Кози.
несреќни бебиња Кози.
03:48
(Laughter)
64
216280
1078
(Смеа)
03:49
If you are a Goat, please don't feel bad.
65
217382
2779
Ако сте Коза ве молам не се чувствувајте
лошо.
лошо.
03:52
Those are Goat babies.
66
220185
1730
Тие се бебиња Кози.
03:53
They don't look like losers to me.
67
221939
2110
Мене не ми изгледаат како губитници.
03:56
(Laughter)
68
224073
1165
(Смеа)
03:57
Tiger is another undesirable animal,
69
225262
2762
Тигарот е уште едно непосакувано животно,
04:00
due to its volatile temperament.
70
228048
1808
поради неговиот променлив темперамент.
04:02
Many Chinese regions
saw a sharp decline of birthrate
saw a sharp decline of birthrate
71
230337
3853
Многу Кинески религии имаа остар пад на
наталитетот
наталитетот
04:06
during those years.
72
234214
1197
за време на тие години.
04:08
Perhaps one should consider
zodiac in reverse,
zodiac in reverse,
73
236122
3670
Можеби треба да се мисли спротивно на
хороскопот,
хороскопот,
04:11
as those Tiger and Goat babies
will face much less competition.
will face much less competition.
74
239816
4204
тие бебиња што се Тигри и Кози ќе имаат
многу помала конкуренција.
многу помала конкуренција.
04:16
Maybe they are the lucky ones.
75
244044
1722
Можеби тие се среќните.
04:20
I went through the Forbes
top 300 richest people in the world,
top 300 richest people in the world,
76
248055
4460
Ги гледав 300те најбогати луѓе во светот
според Форбс
според Форбс
04:24
and it's interesting to see
77
252539
2033
и интересно
04:26
the most undesirable two animals,
the Goat and Tiger,
the Goat and Tiger,
78
254596
3578
најнепосакуваните животни, Тигар и Коза,
04:30
are at the top of the chart,
79
258198
1682
беа на врвот на табелата,
04:32
even higher than the Dragon.
80
260544
1783
дури и повисоко од Змејот.
04:34
So maybe we should consider,
81
262351
2120
Можеби треба да земеме в предвид,
04:36
maybe it's much better
to have less competition.
to have less competition.
82
264495
3153
дека е подобро да се има помала
конкуренција.
конкуренција.
Уште една интересна воедно и последна
забелешка
забелешка
04:40
One last but interesting point:
83
268384
2021
04:42
many Chinese people make
their investment decisions
their investment decisions
84
270429
2833
многу Кинези ги носат одлуките
04:45
based on the zodiac sign index.
85
273286
2317
според индексот на хороскопскиот знак.
04:48
Although the belief and tradition
of the zodiac sign
of the zodiac sign
86
276611
3665
Иако вербата и традицијата на овие знаци
04:52
has been over thousands of years,
87
280300
1838
поминала низ илјадници години,
04:55
the trend of using it
in making major decisions
in making major decisions
88
283051
3294
трендот за нивно користење во донесувањето
на важните одлуки
на важните одлуки
04:58
did not really happen
until the past few decades.
until the past few decades.
89
286369
3181
не се случи до пред неколку децении.
05:01
Our ancestors were very busy
surviving poverty, drought,
surviving poverty, drought,
90
289934
4396
Нашите предци биле зафатени со
преживување на суши, сиромаштија,
преживување на суши, сиромаштија,
05:06
famine, riot, disease and civil war.
91
294354
3650
глад, болести и граѓанска војна.
05:10
And finally, Chinese people
have the time, wealth and technology
have the time, wealth and technology
92
298028
5762
Конечно Кинезите го имаат времето, парите
и технологијата
и технологијата
05:15
to create an ideal life
they've always wanted.
they've always wanted.
93
303814
2949
за да го создатат идеалниот живот кој
секогаш го посакувале.
секогаш го посакувале.
05:19
The collective decision
made by 1.3 billion people
made by 1.3 billion people
94
307604
3647
Колективната одлука донесена од 1.3
милијарди луѓе
милијарди луѓе
05:23
has caused the fluctuation in economics
and demand on everything,
and demand on everything,
95
311275
4551
влијаела на варијациите во економијата и
целокупната побарувачка на сѐ,
целокупната побарувачка на сѐ,
05:27
from health care and education
to property and consumer goods.
to property and consumer goods.
96
315850
4575
од здравството и образованието до лични
добра.
добра.
05:33
As China plays such an important role
in the global economy and geopolitics,
in the global economy and geopolitics,
97
321092
4974
Како што Кина игра важна улога во
глобалната економија и геополитика,
глобалната економија и геополитика,
05:38
the decisions made based on the zodiac
and other Chinese traditions
and other Chinese traditions
98
326090
4109
донесените одлуки базирани на хороскопот
и другите Кинески традиции
и другите Кинески традиции
05:42
end up impacting everyone
around the world.
around the world.
99
330223
3470
завршуваат со влијание врз целиот свет.
05:47
Are there any Monkeys here?
100
335203
1460
Дали има Мајмуни овде?
05:50
2016 is the Year of the Monkey.
101
338030
2580
2016 е Годината на Мајминот.
05:53
Monkeys are clever, curious,
creative and mischievous.
creative and mischievous.
102
341220
5709
Мајмуните се паметни, љубопитни, креативни
и непослушни.
и непослушни.
05:58
Thank you.
103
346953
1158
Ви Благодарам
(Аплауз)
06:00
(Applause)
104
348135
3136
ABOUT THE SPEAKER
ShaoLan Hsueh - Technologist, entrepreneurShaoLan want to help people understand China's culture and language, and to bridge the gap between East and West.
Why you should listen
ShaoLan is an entrepreneur, angel investor, geek, writer, traveller and dreamer. She is the founder and creator of Chineasy, which she launched after her TED Talk in Long Beach, California in 2013.
In just over three years, she has built Chineasy into one of the most popular methods of learning Chinese across the Internet with several hundred thousand fellow learners. Her first book, Chineasy, The New Way to Read Chinese, was launched in March 2014 and has been translated into 18 languages. Her next book, Chineasy Everyday, was launched in March 2016.
ShaoLan is a tech entrepreneur with extensive business experience. At the age of 22, while studying for her MBA, she wrote four best-selling books on software in Taiwan, and her books were bundled by Microsoft. She co-founded pAsia, one of the major players on Internet in Asia in 1990’s. After a second masters degree at the University of Cambridge, she began Caravel Capital in 2005 to advise young tech companies.
Chineasy represents a return for ShaoLan to her artistic upbringing and in many ways a design project. This project is the culmination of her life’s journey through the East and West. Her aim is to help people to understand China, Chinese culture, its language and to bridge the gap between East and West. Her next step is to help Chinese children to enjoy and appreciate the beauty of their own language.
ShaoLan Hsueh | Speaker | TED.com