TEDxManhattan
Britta Riley: A garden in my apartment
Бритта Раяли: Миний орон сууцан дахь хүлэмж
Filmed:
Readability: 4.6
2,448,701 views
Бритта Раяли өөрийн баяхан орон сууцандаа өөрийн гараар хүнсээ ургуулахыг хүссэн. Тиймээс тэр найзуудтайгаа хамтран хаягдал хуванцар саванд, ногоо ургуулах системийг судлан хөгжүүлж, үүнийгээ илүү олон янзаар туршиж олон нийтийн сүлжээг ашиглан хамгийн зөв хувилбарыг маш хурдан олсон байна. Тэгээд үүнийгээ олонд тархсан "Өөрөө Хийх Арга" гэж нэрлэсэн. Үр дүн нь ямар байсан гээч? Амттай.
Britta Riley - Artist, urban farmer
Britta Riley designs and builds urban farms and other participatory artworks that explore the city. Full bio
Britta Riley designs and builds urban farms and other participatory artworks that explore the city. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I, like many of you,
0
0
2000
Би та бүхний олонхын адил
00:17
am one of the two billion people on Earth
1
2000
5000
дэлхийн даяар хотод амьдардаг
2 тэрбум хүний нэг.
2 тэрбум хүний нэг.
00:22
who live in cities.
2
7000
2000
00:24
And there are days -- I don't know about the rest of you guys --
3
9000
3000
Та нарт ямар байдгийг мэдэхгүй ч,
00:27
but there are days when I palpably feel
4
12000
4000
зарим өдрүүдэд би бараг бүх зүйлд
00:31
how much I rely on other people
5
16000
2000
бусдаас асар их хамааралтай байгаагаа
00:33
for pretty much everything in my life.
6
18000
3000
маш ихээр мэдэрдэг.
00:36
And some days, that can even be a little scary.
7
21000
3000
Заримдаа бүр аймар санагдах ч үе бий.
00:39
But what I'm here to talk to you about today
8
24000
2000
Өнөөдөр би энд
00:41
is how that same interdependence
9
26000
3000
харилцан хамааралтай байдал нь
00:44
is actually an extremely powerful social infrastructure
10
29000
4000
нийгмийн маш хүчирхэг тогтолцоо
болох талаар ярихаар ирлээ.
болох талаар ярихаар ирлээ.
00:48
that we can actually harness
11
33000
3000
Хэрэв бид нээлттэй хамтран ажиллаж чадвал
00:51
to help heal some of our deepest civic issues,
12
36000
4000
нийгмийн хурц асуудлыг хамтдаа
00:55
if we apply open source collaboration.
13
40000
4000
үүгээр дамжуулан шийдэж чадна.
00:59
A couple of years ago,
14
44000
2000
Хэдэн жилийн өмнө би
01:01
I read an article by New York Times writer Michael Pollan
15
46000
3000
Нью-Йорк Таймесын сэтгүүлч
Майкл Полланы бичсэн
Майкл Полланы бичсэн
01:04
in which he argued that growing even some of our own food
16
49000
4000
хүнсээ өөрсдөө ургуулах нь
байгаль орчны төлөө
байгаль орчны төлөө
01:08
is one of the best things
17
53000
2000
бидний хийж чадах хамгийн сайн зүйл
гэх нийтлэлийг уншсан юм.
гэх нийтлэлийг уншсан юм.
01:10
that we can do for the environment.
18
55000
2000
01:12
Now at the time that I was reading this,
19
57000
2000
Үүнийг унших үед
01:14
it was the middle of the winter
20
59000
2000
өвөл дундаа орж байсан бөгөөд
01:16
and I definitely did not have room for a lot of dirt
21
61000
3000
манай Нью-Йоркийн байранд
хөрс багтах зай байсангүй.
01:19
in my New York City apartment.
22
64000
3000
01:22
So I was basically just willing to settle
23
67000
2000
Тэгээд мэргэжилтнүүд ирээдүйд
үүнийг яаж шийдэх талаар
үүнийг яаж шийдэх талаар
01:24
for just reading the next Wired magazine
24
69000
2000
дараагийн WIRED сэтгүүлээс унших нь
миний хийж чадах зүйл байсан.
миний хийж чадах зүйл байсан.
01:26
and finding out how the experts were going to figure out
25
71000
2000
01:28
how to solve all these problems for us in the future.
26
73000
3000
01:31
But that was actually exactly the point
27
76000
3000
Гэтэл яг энэ л Майкл Полланы нийтлэлийн
01:34
that Michael Pollan was making in this article --
28
79000
2000
гол санаа байсан юм.
01:36
was it's precisely when we hand over
29
81000
2000
Бид өөрсдөө хоол хүнсний системд тарьсан
01:38
the responsibility for all these things to specialists
30
83000
3000
замбараагүй байдал, үүрэг хариуцлагаа
01:41
that we cause the kind of messes
31
86000
3000
мэргэжилтнүүдийн нуруунд үүрүүлж байна.
01:44
that we see with the food system.
32
89000
3000
01:47
So, I happen to know a little bit from my own work
33
92000
3000
Тэгэхээр би ажлынхаа хүрээнд NASA сансарт
01:50
about how NASA has been using hydroponics
34
95000
4000
гидропоник буюу усанд ногоо тарих аргыг
ашиглаж байгааг мэдэж байсан юм.
01:54
to explore growing food in space.
35
99000
3000
01:57
And you can actually get optimal nutritional yield
36
102000
4000
Ингэснээр ургамлыг хөрсөнд суулгахын оронд
02:01
by running a kind of high-quality liquid soil
37
106000
4000
ургамлын үндэс рүү
өндөр чанартай шингэн хөрс ашиглан хүрч,
өндөр чанартай шингэн хөрс ашиглан хүрч,
02:05
over plants' root systems.
38
110000
3000
тэжээллэг ургац хураах боломжтой.
02:08
Now to a vegetable plant,
39
113000
2000
Хүнсний ногооны хувьд
02:10
my apartment has got to be
40
115000
2000
манай гэр огт өөр орчин байх нь мэдээж.
02:12
about as foreign as outer space.
41
117000
2000
02:14
But I can offer some natural light
42
119000
3000
Гэхдээ би нарны гэрэл болон агаарын хэмийг
02:17
and year-round climate control.
43
122000
2000
жилийн турш зохицуулж чадна.
02:19
Fast-forward two years later:
44
124000
2000
Үүнээс хоёр жилийн дараа
02:21
we now have window farms,
45
126000
2000
босоо усжуулалтын систем бүхий
02:23
which are vertical, hydroponic platforms
46
128000
2000
хүнс ургуулах талбаруудтай,
тасалгаан доторх
тасалгаан доторх
02:25
for food-growing indoors.
47
130000
3000
цонхон фермтэй болсон.
02:28
And the way it works is that there's a pump at the bottom,
48
133000
3000
Энэ нь ёроолдоо насостой, тогтмол цагт
02:31
which periodically sends some of this liquid nutrient solution up to the top,
49
136000
3000
шингэнийг дээш түгээж,
шавар үрлээр дамжин
шавар үрлээр дамжин
02:34
which then trickles down through plants' root systems
50
139000
3000
ургамлын үндсэнд хүрч,
доош шүүрэх зарчмаар ажиллана.
доош шүүрэх зарчмаар ажиллана.
02:37
that are suspended in clay pellets --
51
142000
2000
02:39
so there's no dirt involved.
52
144000
3000
Тэгэхээр ямар ч хөрс оролцоогүй.
02:42
Now light and temperature vary
53
147000
2000
Гэрэл болон агаарын хэм нь цонх бүрийн
02:44
with each window's microclimate,
54
149000
2000
бичил цаг агаараас хамаарч ялгаатай байна.
02:46
so a window farm
55
151000
2000
02:48
requires a farmer,
56
153000
2000
Тэгэхээр цонхны фермд фермэр хэрэгтэй,
02:50
and she must decide
57
155000
2000
ямар төрлийн ногоо тарих,
02:52
what kind of crops she is going to put in her window farm,
58
157000
3000
органик аргаар бордох эсэх нь
02:55
and whether she is going to feed her food organically.
59
160000
4000
фермерийн сонголт.
02:59
Back at the time, a window farm was no more
60
164000
3000
Тухайн үед
цонхон ферм нь маш олон шатны тест бүхий
03:02
than a technically complex idea
61
167000
2000
03:04
that was going to require a lot of testing.
62
169000
3000
түвэгтэй санаа төдий байсан.
03:07
And I really wanted it to be an open project,
63
172000
2000
Би үүнийг нээлттэй төсөл болгохыг хүссэн.
03:09
because hydroponics
64
174000
2000
Яг одоо АНУ-д ургамлыг
усанд ургуулах системийн
усанд ургуулах системийн
03:11
is one of the fastest growing areas of patenting
65
176000
2000
03:13
in the United States right now
66
178000
2000
патент авах явц
03:15
and could possibly become
67
180000
2000
маш эрчимтэй явагдаж байгаа,
03:17
another area like Monsanto,
68
182000
2000
магадгүй Монсанто шиг хоол хүнсний
03:19
where we have a lot of corporate intellectual property
69
184000
3000
03:22
in the way of people's food.
70
187000
3000
олон патентын эрхтэй компани болж болно.
03:25
So I decided that, instead of creating a product,
71
190000
3000
Иймээс би бүтээгдэхүүн гаргахын оронд
03:28
what I was going to do
72
193000
2000
бусадтай хамтран хөгжүүлэхээр шийдсэн.
03:30
was open this up to a whole bunch of co-developers.
73
195000
3000
Бидний бүтээсэн эхний хэдэн систем
03:34
The first few systems that we created, they kind of worked.
74
199000
3000
ерөнхийдөө ажиллаж байсан.
03:37
We were actually able to grow about a salad a week
75
202000
2000
Бид Нью-Йоркын орон сууцанд
03:39
in a typical New York City apartment window.
76
204000
2000
7 хоногт салатны навч ургуулсан.
03:41
And we were able to grow cherry tomatoes and
77
206000
2000
Цаашлаад бид үрлэн помидор,
өргөст хэмх зэргийг
өргөст хэмх зэргийг
03:43
cucumbers, all kinds of stuff.
78
208000
2000
ургуулж чадсан.
03:45
But the first few systems
79
210000
2000
Гэхдээ эхний хэдэн систем
03:47
were these leaky, loud power-guzzlers
80
212000
3000
цахилгаан их зарцуулдаг, чанга дуутай
03:50
that Martha Stewart would definitely never have approved.
81
215000
3000
Марта Стюарт хэзээ ч
хүлээн зөвшөөрөхөөргүй байсан.
03:53
(Laughter)
82
218000
2000
(Инээд)
03:55
So to bring on more co-developers,
83
220000
2000
Илүү олон хамтран хөгжүүлэгчдийг
03:57
what we did was we created a social media site
84
222000
3000
уриалахын тулд веб хуудас нээж,
04:00
on which we published the designs,
85
225000
2000
системнийхээ талаар
дэлгэрэнгүй тайлбарлаж,
дэлгэрэнгүй тайлбарлаж,
04:02
we explained how they worked,
86
227000
2000
бид юу хийсэн, хэрхэн ажилладаг,
04:04
and we even went so far
87
229000
3000
мөн аль хэсэгт ямар алдаа гарч байгааг
04:07
as to point out everything that was wrong with these systems.
88
232000
3000
дэлгэрэнгүй тайлбарлаж оруулсан.
04:10
And then we invited people all over the world
89
235000
2000
Дэлхийн өнцөг булан бүрт байгаа хүмүүсийг
04:12
to build them and experiment with us.
90
237000
3000
бидэнтэй хамтран туршилт хийхийг урьсан.
04:16
So actually now on this website,
91
241000
2000
Уг веб хуудсанд одоо 1800 хүн
нэгдсэн байна.
нэгдсэн байна.
04:18
we have 18,000 people.
92
243000
3000
Ингээд бид дэлхий даяар
04:21
And we have window farms
93
246000
2000
цонхон фермтэй болсон.
04:23
all over the world.
94
248000
2000
04:25
What we're doing
95
250000
2000
NASA зэрэг том байгууллагууд үүнийг
04:27
is what NASA or a large corporation
96
252000
2000
СХ буюу судалгаа ба
хөгжүүлэлт гэж нэрлэдэг.
хөгжүүлэлт гэж нэрлэдэг.
04:29
would call R&D, or research and development.
97
254000
3000
04:32
But what we call it is R&D-I-Y,
98
257000
3000
Харин бид С-Х-Ө-Б буюу
04:35
or research and develop it yourself.
99
260000
4000
Судалж Хөгжүүлж Өөрсдөө Бүтээе
гэж нэрлэсэн.
гэж нэрлэсэн.
(Инээд)
04:39
So for example,
100
264000
2000
Жишээ нь: Жаксон бидэнд
04:41
Jackson came along and suggested
101
266000
2000
усан насос ашиглахын оронд
хийн шахуурга ашиглахыг зөвлөсөн.
04:43
that we use air pumps instead of water pumps.
102
268000
2000
04:45
It took building a whole bunch of systems to get it right,
103
270000
2000
Үүнийг зөв хийхийн тулд их ажиллагаа орсон
04:47
but once we did, we were able
104
272000
2000
гэхдээ зөв хийсний дараа бид
04:49
to cut our carbon footprint nearly in half.
105
274000
3000
нүүрстөрөгч зарцуулалтыг
тал хувиар бууруулсан.
тал хувиар бууруулсан.
04:52
Tony in Chicago has been taking on growing experiments,
106
277000
3000
Бусад цонхон фермэрүүдийн нэг
Чикаго дахь Тони
04:55
like lots of other window farmers,
107
280000
2000
бүдэг гэрэл ашиглаж,
04:57
and he's been able to get his strawberries to fruit
108
282000
3000
органик бордоогоо тогтмол сольж
05:00
for nine months of the year in low-light conditions
109
285000
3000
жилийн 9 сард нь өөрийн тарьсан
05:03
by simply changing out the organic nutrients.
110
288000
4000
гүзээлзгэнээ хураах боломжтой болсон.
05:07
And window farmers in Finland
111
292000
2000
Финландад өвлийн улиралд цонхон фермдээ
05:09
have been customizing their window farms
112
294000
2000
LED гэрэл нэмэлтээр суурилуулж
05:11
for the dark days of the Finnish winters
113
296000
2000
05:13
by outfitting them with LED grow lights
114
298000
3000
төслийн нэг хэсэг болон ажиллаж байна.
05:16
that they're now making open source and part of the project.
115
301000
3000
05:19
So window farms have been evolving
116
304000
2000
Цонхон ферм яг л програм хангамж шиг
05:21
through a rapid versioning process
117
306000
2000
маш олон хувилбараар хөгжиж байна.
05:23
similar to software.
118
308000
2000
05:25
And with every open source project,
119
310000
3000
Аливаа нээлттэй төслийн жинхэнэ
ач тус нь төслийг хэрэгжүүлэгчид,
05:28
the real benefit is the interplay
120
313000
2000
05:30
between the specific concerns
121
315000
2000
өөрсдийн болон бүх дэлхийн тусын тулд
05:32
of people customizing their systems
122
317000
2000
05:34
for their own particular concerns
123
319000
2000
зориулж хийж байгаа явдал юм.
05:36
and the universal concerns.
124
321000
2000
05:38
So my core team and I
125
323000
2000
Тиймээс манай үндсэн баг
05:40
are able to concentrate on the improvements
126
325000
2000
бүх хүнд үр өгөөжтэй байлгахын тулд
05:42
that really benefit everyone.
127
327000
3000
илүү сайжруулахаар ажиллаж байна.
05:45
And we're able to look out for the needs of newcomers.
128
330000
3000
Бид шинэ хүмүүсийн
хэрэгцээг ч мөн судалж байна.
хэрэгцээг ч мөн судалж байна.
05:48
So for do-it-yourselfers,
129
333000
2000
Хэн ч, дэлхийн хаана ч
05:50
we provide free, very well-tested instructions
130
335000
4000
өөрөө хийж боломжтой,
сайтар нягталж шалгасан
сайтар нягталж шалгасан
05:54
so that anyone, anywhere around the world,
131
339000
2000
зааварчилгааг бид үнэгүй өгч байна.
05:56
can build one of these systems for free.
132
341000
2000
05:58
And there's a patent pending on these systems as well
133
343000
3000
Мөн бид патентийн эрх авахаар
06:01
that's held by the community.
134
346000
2000
хүлээж байгаа.
06:03
And to fund the project,
135
348000
2000
Төслөө санхүүжүүлэхийн тулд бид
06:05
we partner to create products
136
350000
2000
өөрсдөө энэхүү системийг хийх завгүй
06:07
that we then sell to schools and to individuals
137
352000
3000
хүмүүст зориулж бүтээгдэхүүн хийж
06:10
who don't have time to build their own systems.
138
355000
3000
сургуулиуд болон хувь хүмүүст
борлуулж байна.
06:13
Now within our community,
139
358000
2000
Бидний дунд шинэ соёл бий болсон.
06:15
a certain culture has appeared.
140
360000
2000
06:17
In our culture, it is better to be a tester
141
362000
2000
Тухайлбал, зүгээр нэг шинэ санаа гаргагч
06:19
who supports someone else's idea
142
364000
3000
байснаас өөрсдөө хийж, туршиж үзэх нь
06:22
than it is to be just the idea guy.
143
367000
3000
хавьгүй илүү.
06:25
What we get out of this project
144
370000
2000
Төслөөс олж авч буй зүйл нь
бид дан ганц
06:27
is we get support for our own work,
145
372000
2000
өөрсдийн ажилд дэмжлэг авахаас гадна
06:29
as well as an experience of actually contributing
146
374000
4000
гэрлийн чийдэнгээ солихоос өөрөөр
06:33
to the environmental movement
147
378000
2000
06:35
in a way other than just screwing in new light bulbs.
148
380000
3000
байгаль орчноо хамгаалах хөдөлгөөнд
хувь нэмрээ оруулж байгаа юм.
06:38
But I think that Eileen expresses best
149
383000
3000
Гэхдээ Айлийн бидний хамтын ажиллагааны
06:41
what we really get out of this,
150
386000
2000
сайн сайхныг
06:43
which is the actual joy of collaboration.
151
388000
3000
хамгийн сайхнаар илэрхийлсэн.
06:46
So she expresses here what it's like
152
391000
3000
Дэлхийн нөгөө талд байгаа хүн
06:49
to see someone halfway across the world
153
394000
2000
чиний гаргасан санааг авч хэрэгжүүлэн,
06:51
having taken your idea, built upon it
154
396000
2000
чиний оруулсан хувь нэмрийг
06:53
and then acknowledging you for contributing.
155
398000
3000
дурьдах үнэхээр сайхан талаар
энд хуваалцсан байна.
энд хуваалцсан байна.
06:56
If we really want to see the kind of wide consumer behavior change
156
401000
4000
Байгаль орчин, хүнсний
салбарын хүмүүс бид
салбарын хүмүүс бид
хэрэглэгчдийн зан төлөвийг өөрчлөгдөхийг
хармаар л байвал
хармаар л байвал
07:00
that we're all talking about
157
405000
2000
07:02
as environmentalists and food people,
158
407000
2000
"хэрэглэгч" гэх нэр томъёог хасч
07:04
maybe we just need to ditch the term "consumer"
159
409000
2000
07:06
and get behind the people who are doing stuff.
160
411000
4000
хийж бүтээж буй хүмүүсийг
дэмжих хэрэгтэй.
дэмжих хэрэгтэй.
07:10
Open source projects tend to have a momentum of their own.
161
415000
3000
Нээлттэй төсөл нь өөрийн гэсэн
хөдөлгөх хүчтэй байдаг.
07:13
And what we're seeing is that R&D-I-Y
162
418000
2000
Бидний харж байгаагаар С-Х-Ө-Б төсөл нь
07:15
has moved beyond just window farms and LEDs
163
420000
4000
цонхон ферм, LED гэрлээс цаашлаад
нарны эрчим хүчний панель,
07:19
into solar panels and aquaponic systems.
164
424000
4000
усан ферм руу шилжиж байна.
07:23
And we're building upon innovations
165
428000
2000
Бид өмнө нь хэн нэгний хийсэн нээлтэнд
07:25
of generations who went before us.
166
430000
2000
тулгуурлан үүнийг хийж байна.
07:27
And we're looking ahead at generations
167
432000
2000
Бидний одоогийн амьдралд өөрчлөлт
07:29
who really need us to retool our lives now.
168
434000
4000
авчрах шинэ үеийг хүлээж байна.
07:33
So we ask that you join us
169
438000
2000
Тиймээс би та бүхнийг бидэнтэй нэгдэж
07:35
in rediscovering the value
170
440000
2000
нэгдмэл холбооны үнэ цэнийг дахин нээж
07:37
of citizens united,
171
442000
2000
бид одоо ч анхдагч гэдгийг зарлаасай гэж
07:39
and to declare
172
444000
2000
07:41
that we are all still pioneers.
173
446000
3000
урьж байна.
07:44
(Applause)
174
449000
2000
(Алга ташилт)
ABOUT THE SPEAKER
Britta Riley - Artist, urban farmerBritta Riley designs and builds urban farms and other participatory artworks that explore the city.
Why you should listen
Britta Riley is an artist and technologist who makes crowdsourced R&D solutions for environmental issues. Her company, Windowfarms.org was named one of the top 100 businesses to watch in 2010 by Entrepreneur Magazine. Windowfarms makes vertical hydroponic platforms for growing food in city windows, designed in conjunction with a online citizen science web platform for with over 16,000 community members worldwide.
Britta Riley | Speaker | TED.com