TEDWomen 2010
Madeleine Albright: On being a woman and a diplomat
Madeleine Albright: သံတမန်မိန်းမသားလည်းဖြစ် သံတမန်လည်းဖြစ်ခဲ့သူရဲ့ဘဝ
Filmed:
Readability: 3.4
828,183 views
အမေရိကန်နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ဟောင်း မဒ်ဒယ်လိုင်း အောလ်ဘရိုက် က အမျိုးသမီးတို့အရေးသည် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဗဟိုတွင် နေရာတစ်ခုပေးရန် ထိုက်တန်ကြောင်းကို အခြေပြု၍ နိုင်ငံရေးနှင့် သံတမန်ရေးကိစ္စများကို ဘွင်းဘွင်းပြတ်ပြတ် ပြောသွားခဲ့ပါသည်။ အမျိုးသမီးတို့အရေးသည် ရံဖန်ရံခါတွင် "ညင်သာသိမ်မွေ့"သော ကိစ္စဟု ဆိုရန် အလွန်ဝေးလှကြောင်း၊ သေရးရှင်ရေးနှင့်တိုက်ရိုက်ဆက်နွယ်နေသော အခက်ခဲဆုံးကိစ္စများဖြစ်နေတတ်ကြောင်း ပါလေ စင်တာ မှ ပတ်မစ်ချယ် နှင့် ပွင့်လင်းပျော်ရွှင်ဖွယ် အမေးအဖြေ ကဏ္ဍတွင် သူမက ပြောခဲ့ပါသည်။
Madeleine Albright - Former US Secretary of State
Since leaving office as US Secretary of State in 2001, Madeleine Albright has continued her distinguished career in foreign affairs as a businesswoman, political adviser and professor. Full bio
Since leaving office as US Secretary of State in 2001, Madeleine Albright has continued her distinguished career in foreign affairs as a businesswoman, political adviser and professor. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Pat Mitchell: What is the story of this pin?
0
0
2000
ပတ်မစ်ချယ် - ဒီရင်ထိုးရဲ့ သမိုင်းကြောင်းလေးက ဘယ်လိုများလဲ?
00:17
Madeleine Albright: This is "Breaking the Glass Ceiling."
1
2000
2000
မဒ်ဒယ်လိုင်း အောလ်ဘရိုက် - ဒါက ဖန်မျက်နှာကျက် (မမြင်ရတဲ့အကာအရံ) ကို ဖြိုခွဲတဲ့သဘောပါ
00:19
PM: Oh.
2
4000
2000
ပတ် - ဟုတ်လား
00:22
That was well chosen, I would say, for TEDWomen.
3
7000
3000
TED အမျိုးသမီးတွေအတွက်တော့ ဒါဟာ ကောင်းမွန်တဲ့ရွေးချယ်မှုလို့ ကျွန်မက ပြောချင်တယ်
00:25
MA: Most of the time I spend when I get up in the morning
4
10000
2000
မဒ် - မနက်အိပ်ယာထပြီးလို့ အများဆုံးသုံးဖြစ်တဲ့အချိန်တွေကတော့
00:27
is trying to figure out what is going to happen.
5
12000
2000
ဘာတွေဖြစ်လာမလဲလို့ စဉ်းစားပုံဖော်ကြည့်တာပါပဲ
00:29
And none of this pin stuff would have happened
6
14000
2000
ဒီလို ရင်ထိုးတွေဘာတွေ က
00:31
if it hadn't been for Saddam Hussein.
7
16000
2000
ဆက်ဒမ်ဟူစိန်ကြောင့်သာ မဟုတ်ခဲ့ဘူးဆိုရင် ဖြစ်လာမှာမဟုတ်ပါဘူး
00:33
I'll tell you what happened.
8
18000
2000
ဘယ်လိုဖြစ်ခဲ့လဲဆိုတာ ကျွန်မ ပြောပြမယ်
00:35
I went to the United Nations as an ambassador,
9
20000
3000
ကျွန်မ သံအမတ်အနေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂကိုသွားတယ်
00:38
and it was after the Gulf War,
10
23000
2000
ပင်လယ်ကွေ့ စစ်ပွဲအပြီးမှာပါ
00:40
and I was an instructed ambassador.
11
25000
2000
ကျွန်မက ညွှန်ကြားခြင်းခံထားရတဲ့ သံအမတ်ပါ
00:42
And the cease-fire had been translated
12
27000
2000
အပစ်အခတ်ရပ်ဆဲရေးကို
00:44
into a series of sanctions resolutions,
13
29000
3000
ပိတ်ဆို့မှုတွေ အတွဲလိုက်လုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ အဖြစ် ဘာသာပြန်ထားပြီးသား
00:47
and my instructions
14
32000
2000
ကျွန်မကို ညွှန်ကြားထားတာတွေကတော့
00:49
were to say perfectly terrible things about Saddam Hussein constantly,
15
34000
3000
ဆက်ဒမ်ဟူစိန်ရဲ့ ဆိုးရွားတဲ့အကြောင်းတွေကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံနဲ့ မပြတ်ပြောပေးနေဖို့ပါ
00:52
which he deserved -- he had invaded another country.
16
37000
3000
သူတခြားနိုင်ငံကို ကျူးကျော်တဲ့အတွက် ဒီလိုအပြောခံရဖို့ သူနဲ့ထိုက်တန်တယ်လေ
00:55
And so all of a sudden, a poem appeared in the papers in Baghdad
17
40000
3000
ဒါပေမယ့် ရုတ်တရက် ဘဂ္ဂဒက်က သတင်းစာတွေမှာ ကဗျာတစ်ပုဒ် ထွက်လာပြီး
00:58
comparing me to many things,
18
43000
2000
ကျွန်မကို အရာဝတ္ထုတွေအများကြီးနဲ့ နှိုင်းယှဉ်သွားတယ်
01:00
but among them an "unparalleled serpent."
19
45000
3000
အဲဒီအထဲမှာ ပြိုင်ဘက်မရှိတဲ့ မြွေနဂါးနဲ့ နှိုင်းသွားတာ
01:03
And so I happened to have a snake pin.
20
48000
2000
ဒါနဲ့ပဲ ကျွန်မလည်း မြွေပုံရင်ထိုးလေးရှိလာရတော့တာပေါ့
01:05
So I wore it when we talked about Iraq.
21
50000
2000
အီရတ်အကြောင်း ပြောကြတဲ့အခါ ကျွန်မက ဒါလေးကို ထိုးထားလိုက်တယ်လေ
01:07
(Laughter)
22
52000
2000
(ရယ်သံများ)
01:09
And when I went out to meet the press,
23
54000
2000
ကျွန်မ သတင်းစာတိုက်နဲ့တွေ့ဖို့လဲသွားရော
01:11
they zeroed in, said, "Why are you wearing that snake pin?"
24
56000
2000
"ဒီမြွေပုံရင်ထိုးကို ဘာအတွက်များဝတ်ထားတာလဲ" ဆိုပြီး ၀ိုင်းတွယ်ကြတယ်
01:13
I said, "Because Saddam Hussein compared me to an unparalleled serpent."
25
58000
3000
"ဆက်ဒမ်ဟူစိန်က ကျွန်မကို ဒီမြွေနဲ့နှိုင်းတာကိုး" လို့ ကျွန်မပြန်ပြောလိုက်တယ်
01:16
And then I thought, well this is fun.
26
61000
2000
နောက်တော့ ကျွန်မစဉ်းစားမိလာတယ်၊ ဒါ ပျော်စရာကြီးပဲလို့
01:18
So I went out and I bought a lot of pins
27
63000
3000
အဲဒါနဲ့ ကျွန်မအပြင်ထွက်ပြီး ရင်ထိုးတွေအများကြီး ၀ယ်တယ်
01:21
that would, in fact, reflect
28
66000
2000
အဲဒါတွေက တကယ်တော့ ယောင်ပြန်ဟပ်ပေးနိုင်တယ်
01:23
what I thought we were going to do on any given day.
29
68000
2000
ကျွန်မတို့လုပ်မယ်လို့ တွေးထားတဲ့အတွေးကို အဲဒီနေ့မှာ ထင်ဟပ်ပြဖို့
01:25
So that's how it all started.
30
70000
2000
ဒီကိစ္စက အဲဒီလို စခဲ့တာပဲ
01:27
PM: So how large is the collection?
31
72000
2000
ပတ် း ဒါဆို စုဆောင်းထားတာတွေ ဘယ်လောက်တောင်များလဲ
01:29
MA: Pretty big.
32
74000
2000
မဒ် း တော်တော်လေး များတယ်
01:31
It's now traveling.
33
76000
2000
အခုအဲဒါတွေက ခရီးသွားနေကြတယ်
01:33
At the moment it's in Indianapolis,
34
78000
2000
အခုလောလောဆယ် အင်ဒီယာနာပေါလစ် မှာရောက်နေတယ်
01:35
but it was at the Smithsonian.
35
80000
2000
အဲဒါတွေက စမစ်ဆိုးနီးယန်းကိုလည်း ရောက်ခဲ့သေးတယ်
01:37
And it goes with a book that says, "Read My Pins."
36
82000
3000
နောက်တော့ "ကျွန်မရင်ထိုးများကို အဓိပ္ပါယ်ဖတ်ကြပါ"ဆိုတဲ့ စာအုပ်လေးပါဖြစ်သွားရော၊
01:40
(Laughter)
37
85000
2000
(ရယ်သံများ)
01:42
PM: So is this a good idea.
38
87000
3000
ပတ် း ဒါလဲ တကယ်ကောင်းတဲ့ အကြံပါပဲ
01:45
I remember when you were the first woman
39
90000
2000
မှတ်မိသေးတယ်၊ ရှင် ပထမဆုံးအမျိုးသမီးအဖြစ်
01:47
as Secretary of State,
40
92000
2000
နိုင်ငံတော်အတွင်းရေးမှူးချုပ် စလုပ်တုန်းက
01:49
and there was a lot of conversation always
41
94000
2000
အဲဒီမှာ အမြဲတမ်းလိုလိုပဲ ပြောကြတယ်လေ
01:51
about what you were wearing,
42
96000
2000
ရှင်ဘာတွေဝတ်တယ် ဆိုတဲ့အကြောင်း
01:53
how you looked --
43
98000
2000
ရှင် ဘယ်လိုအသွင်အပြင် ရှိကြောင်း
01:55
the thing that happens to a lot of women,
44
100000
2000
မိန်းမတော်တော်များများ ကြုံနေကျဟာတွေလေ
01:57
especially if they're the first in a position.
45
102000
3000
အထူးသဖြင့် သူတို့က ရာထူးတစ်ခုခုမှာ ပထမဆုံးစဖြစ်တယ်ဆိုရင် ဒါတွေကြံုရပြီ
02:00
So how do you feel about that -- the whole --
46
105000
3000
အဲဒါတွေအတွက်ရော ဘယ်လိုခံစားမိလဲ၊ အားလုံးခြံုပြောရင်ပေါ့
02:03
MA: Well, it's pretty irritating actually
47
108000
2000
မဒ် း အမှန်တော့ ဒါက တော်တော်လေး ကသိကအောက်ဖြစ်ရတယ်
02:05
because nobody ever describes what a man is wearing.
48
110000
3000
ယောကျင်္ားတစ်ယောက် ဘာဝတ်တယ်ဆိုတာကြတော့ ဘယ်သူမှ မပြောကြဘူးလေ
02:08
But people did pay attention to what clothes I had.
49
113000
3000
ဒါပေမယ့် ကျွန်မမှာ ဘယ်လိုအဝတ်အစားမျိုးတွေရှိတယ်ဆိုတာမျိုးကျတော့ လူတွေက အာရုံစိုက်ကြတယ်
02:11
What was interesting was that,
50
116000
2000
စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတာကတော့
02:13
before I went up to New York as U.N. ambassador,
51
118000
2000
ကျွန်မ ကုလသမဂ္ဂသံအမတ်အနေနဲ့ နယူးယောက် မသွားရသေးခင်တုန်းက
02:15
I talked to Jeane Kirkpatrick, who'd been ambassador before me,
52
120000
3000
ကျွန်မအရင် သံအမတ်ဖြစ်ခဲ့ဖူးတဲ့ ဂျင်းကတ်ပက်ထရစ် နဲ့ ပြောဖြစ်သေးတယ်
02:18
and she said, "You've got to get rid of your professor clothes.
53
123000
3000
သူက "ရှင့် ပါမောက္ခအဝတ်တွေကို ရှင်းပစ်ရမယ်နော်" လို့ ကျွန်မကိုပြောခဲ့တယ်
02:21
Go out and look like a diplomat."
54
126000
2000
သံတမန်တစ်ယောက်နဲ့တူအောင် သွားပါ" တဲ့
02:23
So that did give me a lot of opportunities to go shopping.
55
128000
3000
အဲဒါက ကျွန်မကို ရှော့ပင် သွားဖို့ အခွင့်အရေးတွေအများကြီးပေးလိုက်တာပဲ
02:26
But still, there were all kinds of questions
56
131000
3000
ဒါပေမယ့် ရှိပါသေးတယ်၊ မေးခွန်းတွေကတော့ အစုံကိုမေးခဲ့တာ
02:29
about -- "did you wear a hat?" "How short was your skirt?"
57
134000
3000
ဦးထုပ်ကော ဆောင်းခဲ့သေးလား၊ စကတ်ကရော ဘယ်လောက်တိုလဲ
02:32
And one of the things --
58
137000
2000
တစ်ခုက ဘာလဲဆိုတော့
02:34
if you remember Condoleezza Rice was at some event and she wore boots,
59
139000
3000
ရှင်မှတ်မိမယ်ထင်တယ်၊ ကွန်ဒိုလီဇာရိုက် တုန်းက တစ်ချို့ပွဲတွေမှာ ဘွတ်ဖိနပ်တွေဘာတွေစိီးတော့
02:37
and she got criticized over that.
60
142000
2000
သူ ဝေဖန်ခံရတယ်လေ
02:39
And no guy ever gets criticized. But that's the least of it.
61
144000
3000
ယောကျင်္ားတွေကျတော့ တစ်ယောက်မှ အဝေဖန်မခံရဘူး၊ ဒါတောင် အနည်းဆုံးကိုပဲ ပြောသေးတာနော်
02:42
PM: It is, for all of us, men and women,
62
147000
3000
ပတ် း ကျွန်မတို့အားလုံးအတွက်ပါပဲ၊ ယောက်ျားဖြစ်ဖြစ်၊ မိန်းမဖြစ်ဖြစ်
02:45
finding our ways of defining our roles,
63
150000
3000
ကျွန်မတို့ရဲ့ ကဏ္ဍကို သတ်မှတ်ဖို့ နည်းလမ်းရှာရမှာပဲလေ
02:48
and doing them in ways that make a difference in the world
64
153000
3000
ကိုယ့်ကဏ္ဍကို အများနဲ့ကွဲပြားခြားနားတဲ့ နည်းလမ်းတွေနဲ့ လုပ်မယ်
02:51
and shape the future.
65
156000
2000
အနာဂါတ်ကို ပုံဖော်မယ်
02:53
How did you handle that balance
66
158000
3000
အဲဒီလို မျှတအောင် ဘယ်လိုများ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခဲ့ရလဲ
02:56
between being the tough diplomatic
67
161000
3000
ခက်ခဲတဲ့ သံတမန်အဖြစ်
02:59
and strong voice of this country
68
164000
3000
ဒီနိုင်ငံရဲ့ ခိုင်မာတဲ့ လေသံတွေနဲ့
03:02
to the rest of the world
69
167000
2000
ကျန်တဲ့ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေကြားထဲမှာရယ်
03:04
and also how you felt about yourself
70
169000
2000
ပြီးတော့ ရှင့်ကိုယ်ကို ဘယ်လိုခံစားမိလဲ
03:06
as a mother, a grandmother, nurturing ...
71
171000
3000
မိခင်တစ်ယောက်အနေနဲ့၊ အဘွားတစ်ယောက်အနေနဲ့ ပြုစုပျိုးထောင်ပေးနေတာတွေ ကြားထဲမှာ
03:09
and so how did you handle that?
72
174000
2000
အဲဒါကို ရှင် ဘယ်လိုများ ကိုင်တွယ်ခဲ့သလဲ
03:11
MA: Well the interesting part was I was asked
73
176000
2000
မဒ် း ကျွန်မအမေးခံခဲ့ရတဲ့ စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့အပိုင်းကေတော့
03:13
what it was like to be the first woman Secretary of State
74
178000
2000
ပထမဆုံးအမျိုးသမီးအနေနဲ့ နိုင်ငံတော် အတွင်းရေးမှူးချုပ်ဖြစ်တာ ဘယ်လိုနေလဲပေါ့
03:15
a few minutes after I'd been named.
75
180000
2000
ကျွန်မကို အဲဒီရာထူးပေးပြီး မိနစ်ပိုင်းလောက်မှာ မေးကြတာ
03:17
And I said, "Well I've been a woman for 60 years,
76
182000
2000
ဒါနဲ့ ကျွန််မက "မိန်းမသားအဖြစ်နဲ့ အနှစ် ၆၀ တော့ နေခဲ့ပြီးပါပြီ၊
03:19
but I've only been Secretary of State for a few minutes."
77
184000
3000
ဒါပေမယ့် နိုင်ငံတော်အတွင်းရေးမှူးချုပ်အနေနဲ့တော့ မိနစ်ပိုင်းပဲရှိပါသေးတယ်" လို့ ဖြေလိုက်တာပေါ့
03:22
So it evolved.
78
187000
2000
ပြောင်းတော့ ပြောင်းလဲသွားတယ်လေ
03:24
(Laughter)
79
189000
2000
(ရယ်သံများ)
03:26
But basically I love being a woman.
80
191000
2000
ဒါပေမယ့် အခြေခံကျကျပြောရရင် မိန်းမသားတစ်ယောက်ဖြစ်ရတာကို ကျွန်မ ကြိုက်ပါတယ်
03:28
And so what happened --
81
193000
2000
အဲဒီတော့ ဘာဖြစ်ခဲ့လဲဆိုတော့
03:30
and I think there will probably be some people in the audience
82
195000
2000
ဒီပရိသတ်ထဲက လူတစ်ချို့ကိုတော့
03:32
that will identify with this --
83
197000
2000
ဒီအချက်နဲ့ ပုံဖော်လို့ ရနိုင်မယ်လို့ ကျွန်မထင်တယ်
03:34
I went to my first meeting, first at the U.N.,
84
199000
3000
ကျွန်မရဲ့ ပထမဆုံး အစည်းအဝေးကို သွားတယ်၊ ကုလမှာ ပထမဆုံးပါ
03:37
and that's when this all started,
85
202000
2000
အဲဒီမှာပဲ ဒါတွေအားလုံး စခဲ့တာ
03:39
because that is a very male organization.
86
204000
3000
ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကုလဆိုတာ ယောက်ျားတွေရဲ့ အဖွဲ့အစည်းကြီးလေ
03:42
And I'm sitting there -- there are 15 members of the Security Council --
87
207000
3000
ကျွန်မက အဲဒီမှာ ထိုင်နေတယ်၊ လုံခြံုရေးကောင်စီမှာ အဖွဲ့ဝင် ၁၅ နိုင်ငံရှိတော့
03:45
so 14 men sat there staring at me,
88
210000
4000
အဲဒီမှာ ယောကျ်ား ၁၄ ယောက်ထိုင်ပြီး ကျွန်မကို စိုက်ကြည့်နေကြတော့တာ
03:49
and I thought -- well you know how we all are.
89
214000
2000
ကျွန်မထင်တယ်၊ ကျွန်မတို့အားလုံးဘယ်လိုဖြစ်မယ်ဆိုတာ ရှင်သိမှာပါ
03:51
You want to get the feeling of the room,
90
216000
2000
ရှင်က ဒီအခန်းထဲမှာ ရှိနေတဲ့ ခံစားချက်ကို သိချင်မှာပဲ
03:53
and "do people like me?"
91
218000
2000
လူတွေများ ငါ့ကို သဘောကျရဲ့လား
03:55
and "will I really say something intelligent?"
92
220000
2000
ငါ တခုခုကို တကယ်ပဲ ဉာဏ်ပါပါနဲ့ ပြောဖြစ်မလား
03:57
And all of a sudden I thought, "Well, wait a minute.
93
222000
3000
အဲဒီမှာ ချက်ချင်းဆိုသလိုပဲ ကျွန်မစဉ်းစားမိတယ်၊ နေစမ်းပါဦးပေါ့
04:00
I am sitting behind a sign that says 'The United States,'
94
225000
3000
ငါက "အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု" ဆိုတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်ရဲ့ နောက်မှာ ထိုင်နေပြီး
04:03
and if I don't speak today
95
228000
2000
ဒီနေ့မှ ငါစကားမပြောရင်
04:05
then the voice of the United States will not be heard,"
96
230000
3000
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ အသံကို လူတွေ ကြားရမှာမဟုတ်ဘူးပေါ့
04:08
and it was the first time that I had that feeling
97
233000
2000
ဒါ ပထမဆုံးပဲ ဒီလို ခံစားချက်မျိုး ဖြစ်လာတာ
04:10
that I had to step out of myself
98
235000
2000
ကျွန်မ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကျော်ပြီးထွက်ခဲ့ရတယ်
04:12
in my normal, reluctant female mode
99
237000
4000
ကျွန်မ ပုံမှန်နေ, နေကျ၊ တုံ့နှေးတုံ့နှေး မိန်းမသားအဖြစ်ကနေ
04:16
and decide that I had to speak on behalf of our country.
100
241000
3000
ငါ့နိုင်ငံကိုယ်စား ငါပြောရမယ် လို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချလိုက်တယ်
04:19
And so that happened more at various times,
101
244000
3000
ဒီခံစားချက်မျိုးက နောက်ပိုင်း နေရာတော်တော်များများမှာ ပိုဖြစ်လာတယ်
04:22
but I really think that there was a great advantage in many ways
102
247000
4000
ဒါပေမယ့် နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေအများကြီးရှိခဲ့တယ်လို့ ကျွန်မထင်တယ်
04:26
to being a woman.
103
251000
2000
မိန်းမသားတစ်ယောက်အနေနဲ့လေ
04:28
I think we are a lot better
104
253000
2000
ကျွန်မတို့က ပိုအားသာတယ်လို့ ကျွန်မထင်တယ်
04:30
at personal relationships,
105
255000
2000
ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေးမှာလိုမျိုး
04:32
and then have the capability obviously
106
257000
2000
ပြီးတော့ လုပ်နိုင်စွမ်းက ပိုပြီးသိသာတယ်
04:34
of telling it like it is when it's necessary.
107
259000
3000
လိုအပ်လာရင် ဒီအရှိကို အရှိအတိုင်း ပြောလိုက်ရုံပဲ
04:37
But I have to tell you, I have my youngest granddaughter,
108
262000
2000
ဒါပေမယ့် တစ်ခုတော့ ပြောရမယ်၊ ကျွန်မရဲ့ အငယ်ဆုံး မြေးမလေး
04:39
when she turned seven last year,
109
264000
2000
မနှစ်က ရ-နှစ်ပြည့်တော့
04:41
said to her mother, my daughter,
110
266000
2000
ကျွန်မသမီးဖြစ်တဲ့ သူ့အမေကို ပြောတယ်
04:43
"So what's the big deal about Grandma Maddie being Secretary of State?
111
268000
3000
"အဘွား မက်ဒီ နိုင်ငံတော် အတွင်းရေးမှူးချုပ်ဖြစ်တာ ဘာများကြီးကျယ်လို့လဲ
04:46
Only girls are Secretary of State."
112
271000
2000
နိုင်ငံတော် အတွင်းရေးမှူးချုပ်ဆိုတာ မိန်းကလေးတွေပဲ လုပ်ရတဲ့ဟာ"
04:48
(Laughter)
113
273000
2000
(ရယ်သံများ)
04:50
(Applause)
114
275000
9000
(လက်ခုပ်သံများ)
04:59
PM: Because in her lifetime -- MA: That would be so.
115
284000
3000
ပတ် း သူမွေးကတည်းက ဆိုပါတော့... (မဒ် း အဲဒီလိုပဲဖြစ်မယ်)
05:03
PM: What a change that is.
116
288000
2000
ပတ် း ဒါ တကယ့်ကို ပြောင်းလဲသွားတာနော်
05:05
As you travel now all over the world,
117
290000
3000
အခု တကမ္ဘာလုံး ခရီးလျှောက်သွားနေရတော့
05:08
which you do frequently,
118
293000
2000
မကြာခဏလည်း လုပ်နေရတဲ့ဟာပေါ့
05:10
how do you assess
119
295000
2000
ဘယ်လိုများအကဲဖြတ်မလဲ
05:12
this global narrative around the story of women and girls?
120
297000
3000
မိန်းမတွေနဲ့ မိန်းကလေးတွေရဲ့ အကြောင်းတွေကို ကမ္ဘာနဲ့ချီပြီးပြောနေတာတွေကို
05:15
Where are we?
121
300000
2000
ကျွန်မတို့ ဘယ်အဆင့်ရောက်နေပြီလဲ
05:17
MA: I think we're slowly changing,
122
302000
2000
မဒ် း ကျွန်မတို့ တဖြည်းဖြည်းတော့ ပြောင်းနေတယ်
05:19
but obviously there are whole pockets
123
304000
2000
ဒါပေမယ့် သိသာတာကတော့
05:21
in countries where nothing is different.
124
306000
2000
နိုင်ငံတော်တော်များများမှာ တော့ဘာမှထူးခြားမလာသေးပါဘူး
05:23
And therefore it means that we have to remember
125
308000
3000
ဒါကြောင့် ဒါကို ကျွန်မတို့ သိရမယ်လို့ ဆိုလိုတယ်
05:26
that, while many of us have had huge opportunities --
126
311000
3000
ကျွန်မတို့တော်တော်များများ အခွင့်အလမ်းကြီးကြီးမားမားတွေ ရနေပေမယ့်
05:29
and Pat, you have been a real leader in your field --
127
314000
3000
ပတ်၊ ရှင်လည်းပဲ ရှင့်နယ်ပယ်မှာ တကယ့်ခေါင်းဆောင်ဖြစ်နေတာပဲ
05:32
is that there are a lot of women
128
317000
2000
မိန်းမတွေအများကြီးပဲ
05:34
that are not capable
129
319000
2000
လုပ်နိုင်မစွမ်းတာက
05:36
of worrying and taking care of themselves
130
321000
2000
သူတို့ကိုယ်ကို ပူပန်ဖို့ ဂရုစိုက်ဖို့ တွေ
05:38
and understanding that women have to help other women.
131
323000
3000
ဒီတော့ နားလည်ရမှာက မိန်းမတွေအချင်းချင်း ကူညီရမယ်ဆိုတာပဲ
05:41
And so what I have felt --
132
326000
2000
ဒါကြောင့် ကျွန်မခံစားမိတာက
05:43
and I have looked at this
133
328000
2000
ဒါကို ဒီလို မြင်မိတယ်
05:45
from a national security issue --
134
330000
2000
နိုင်ငံတော်လုံခြံုရေး ရှုထောင့်ကနေ
05:47
when I was Secretary of State, I decided
135
332000
3000
ကျွန်မ နိုင်ငံတော် အတွင်းရေးမှူးချုပ်ဖြစ်တော့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့မိတယ်
05:50
that women's issues had to be central to American foreign policy,
136
335000
3000
မိန်းမတွေရဲ့အရေးကိစ္စတွေဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဗဟိုမှာ ရှိရမယ်ပေါ့
05:53
not just because I'm a feminist,
137
338000
2000
ကျွန်မက အမျိုးသမီးဝါဒီ ဖြစ်နေလို့ တစ်ခုတည်းကြောင့်မဟုတ်ပါဘူး
05:55
but because I believe that societies are better off
138
340000
4000
လူ့အသိုင်းအဝိုင်း ပိုကောင်းလာနိုင်တယ်လို့ ကျွန်မယုံကြည်တာကြောင့်ပါ
05:59
when women are politically and economically empowered,
139
344000
3000
မိန်းမတွေကို နိုင်ငံရေးအရ၊ စီးပွားရေးအရ လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေပေးလိုက်တာ
06:02
that values are passed down,
140
347000
2000
တန်ဖိုးတရားတွေ ကို လက်ကမ်းပေးလိုက်တာပါပဲ
06:04
the health situation is better,
141
349000
3000
ကျန်းမာရေးအခြေအနေတွေ ပိုကောင်းလာတယ်
06:07
education is better,
142
352000
2000
ပညာရေး ကဏ္ဍ ပိုကောင်းလာတယ်
06:09
there is greater economic prosperity.
143
354000
2000
စီးပွားရေး ပိုပြီး ကြွယ်ဝလာတယ်
06:11
So I think that it behooves us --
144
356000
3000
ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ လုပ်သင့်တာက
06:14
those of us that live in various countries
145
359000
3000
နိုင်ငံပေါင်းစုံမှာ နေထိုင်ကြတဲ့ ကျွန်မတို့
06:17
where we do have economic and political voice --
146
362000
3000
စီးပွားရေးနဲ့ နိုင်ငံရေး ပြောခွင့်တွေ ရကြတဲ့ကျွန်မတို့တွေက
06:20
that we need to help other women.
147
365000
2000
တခြား အမျိုးသမီးတွေကို ကူညီရမယ်
06:22
And I really dedicated myself to that,
148
367000
2000
ကျွန်မ အဲဒီလိုလုပ်ဖို့ တကယ်ပဲ ရည်ရွယ်ထားပြီးသား
06:24
both at the U.N. and then as Secretary of State.
149
369000
3000
ကုလမှာရော၊ နိုင်ငံတော် အတွင်းရေးမှူးချုပ် အနေနဲ့ရော
06:27
PM: And did you get pushback
150
372000
2000
ပတ် း ဆန့်ကျင်တဲ့တွန်းအားတွေရော ရသေးလား
06:29
from making that a central tenant of foreign policy?
151
374000
3000
ဒီကိစ္စကိုနိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဗဟိုမှာ ထားတဲ့အတွက်
06:32
MA: From some people.
152
377000
2000
မဒ် း တစ်ချို့လူတွေဆီကတော့ ရှိပါတယ်
06:34
I think that they thought that it was a soft issue.
153
379000
3000
သူတို့က ဒါကို ညင်သာတဲ့ ကိစ္စလို့ ထင်နေတယ်လို့ ကျွန်မထင်တယ်
06:37
The bottom line that I decided
154
382000
2000
ကျွန်မဆုံးဖြတ်ထားတဲ့ အခြေခံအကျဆုံးအချက်ကတော့
06:39
was actually women's issues are the hardest issues,
155
384000
3000
မိန်းမတွေရဲ့အရေးကိစ္စဟာ တကယ်တော့ အခက်ခဲဆုံး ကိစ္စတွေပါပဲ
06:42
because they are the ones that have to do with life and death
156
387000
3000
သူတို့တွေက သေရေးရှင်ရေးနဲ့ပတ်သက် နေရတဲ့သူတွေပါ
06:45
in so many aspects,
157
390000
2000
ရှုထောင့်တော်တော်များများကကြည့်ရင်
06:47
and because, as I said,
158
392000
2000
ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကျွန်မပြောခဲ့သလိုပါပဲ
06:49
it is really central to the way that we think about things.
159
394000
3000
ကျွန်မတို့ ကိစ္စတွေကို စဉ်းစားတဲ့အခါ ဒီကိစ္စဟာ အမြဲတမ်း ဗဟိုကျတယ်လေ
06:52
Now for instance,
160
397000
2000
အခု ဥပမာပြောရရင်
06:54
some of the wars that took place
161
399000
2000
ဖြစ်ခဲဲ့တဲ့ စစ်ပွဲတစ်ချို့မှာ
06:56
when I was in office,
162
401000
2000
ကျွန်မ အိမ်ဖြူတော်မှာ ရှိတုန်းက
06:58
a lot of them, the women were the main victims of it.
163
403000
3000
အားလုံးလိုလိုမှာ မိန်းမတွေက အဓိက ခံရတဲ့သူတွေချည်းပဲ
07:01
For instance, when I started,
164
406000
2000
ဥပမာပြောရရင်၊ ကျွန်မ အတွင်းရေးမှူးချုပ် စလုပ်တော့
07:03
there were wars in the Balkans.
165
408000
3000
ဘော်လ်ကန်မှာ စစ်တွေဖြစ်နေတယ်
07:06
The women in Bosnia were being raped.
166
411000
3000
ဘော့စနီးယားမှာ မိန်းမတွေ အဓမ္မပြုကျင့်ခံနေရတယ်
07:09
We then managed to set up a war crimes tribunal
167
414000
3000
ကျွန်မတို့လည်း စစ်ရာဇဝတ်ခုံရုံး တင်ဖို့ လုပ်ကြတယ်
07:12
to deal specifically with those kinds of issues.
168
417000
3000
ဒီလိုပြဿနာတွေမျိုးတွေအတွက် သီးသန့် ကို်င်တွယ်ပေးနိုင်အောင်လို့
07:15
And by the way, one of the things that I did at that stage
169
420000
3000
စကားမစပ်ပြောလိုက်ဦးမယ်၊ အဲဒီအဆင့်မှာ ကျွန်မလုပ်ခဲ့တာတစ်ခုရှိတယ်
07:18
was, I had just arrived at the U.N.,
170
423000
3000
ကုလကို စရောက်ခါစပဲ ရှိသေးတယ်
07:21
and when I was there, there were 183 countries in the U.N.
171
426000
3000
ကျွန်မရောက်တုန်းက ကုလသမဂ္ဂမှာ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ၁၈၃-နိုင်ငံ ရှိတယ်
07:24
Now there are 192.
172
429000
2000
အခုတော့ ၁၉၂-နိုင်ငံ ဖြစ်နေပြီ
07:26
But it was one of the first times that I didn't have to cook lunch myself.
173
431000
3000
အဲဒီနေ့က ကျွန်မကိုယ်တိုင် နေ့လည်စာ ချက်မစားဖြစ်တဲ့ ပထမဆုံးအကြိမ်တွေထဲမှာပါတယ်
07:29
So I said to my assistant,
174
434000
2000
ဒါနဲ့ ကျွန်မ လက်ထောက်ကို ပြောလိုက်တယ်
07:31
"Invite the other women permanent representatives."
175
436000
3000
"အမြဲတမ်း ကိုယ်စားလှယ် အမျိုးသမီးတွေကို ပါ ဖိတ်လိုက်လို့"
07:34
And I thought when I'd get to my apartment
176
439000
2000
ကျွန်မအခန်းကို ပြန်ရောက်ရင်တော့
07:36
that there'd be a lot of women there.
177
441000
2000
မိန်းမတွေ အများကြီးဖြစ်နေမှာပဲလို့ ကျွန်မက ထင်ထားတာ
07:38
I get there, and there are six other women, out of 183.
178
443000
3000
ရောက်လည်းရောက်ရော နိုင်ငံပေါင်း ၁၈၃-နိုင်ငံထဲကမှ မိန်းမ ၆-ယောက်ပဲရှိတယ်
07:41
So the countries that had women representatives
179
446000
3000
အမျိုးသမီး ကိုယ်စားလှယ်ရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေကတော့
07:44
were Canada, Kazakhstan, Philippines,
180
449000
2000
ကနေဒါ၊ ကာဇက်စတန်၊ ဖိလစ်ပိုင်၊
07:46
Trinidad Tobago, Jamaica,
181
451000
2000
ထရီနီဒတ် တိုဘာဂို၊ ဂျမေကာ၊
07:48
Lichtenstein and me.
182
453000
3000
လစ်ချ်တန်စတိန်း နဲ့ ကျွန်မ
07:51
So being an American, I decided to set up a caucus.
183
456000
3000
အမေရိကန် ဖြစ်နေတော့ ကျွန်မက လျို့ဝှက်အဖွဲ့အစည်းငယ်လေး တစ်ခုလုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်
07:54
(Laughter)
184
459000
2000
(ရယ်သံများ)
07:56
And so we set it up,
185
461000
2000
ဒါနဲ့ အဖွဲ့လေး လုပ်လိုက်တယ်
07:58
and we called ourselves the G7.
186
463000
2000
ကျွန်မတို့ကိုယ့်ဖာသာ G-7 လို့ ခေါ်လိုက်ကြတယ်
08:00
(Laughter)
187
465000
2000
(ရယ်သံများ)
08:02
PM: Is that "Girl 7?" MA: Girl 7.
188
467000
2000
ပတ် း မိန်းကလေး ရ-ယောက် လား? (မဒ် း ဟုတ်တယ် မိန်းကလေး ရ-ယောက်)
08:04
And we lobbied
189
469000
2000
မဒ် း ကျွန်မတို့က မဲဆွယ်တယ်ပေါ့
08:06
on behalf of women's issues.
190
471000
2000
မိန်းမတွေရဲ့အရေးကိစ္စ အတွက် ကိုယ်စားပြုပြီး
08:08
So we managed to get two women judges
191
473000
3000
ဒါနဲ့ ကျွန်မတို့ အမျိုးသမီး တရားသူကြီး နှစ်ယောက် ရအောင်လုပ်လိုက်တယ်
08:11
on this war crimes tribunal.
192
476000
2000
ဒီ စစ်ရာဇဝတ်ခုံရုံးတင်တဲ့ ဟာအတွက်
08:13
And then what happened
193
478000
2000
အဲဒီတော့ ဖြစ်လာတာက
08:15
was that they were able to declare that rape was a weapon of war,
194
480000
3000
သူတို့ကနေ အဓမ္မပြုကျင့်ခြင်းဟာ စစ်ရဲ့လက်နက်တစ်မျိုးပဲ ဆိုတာ ကြေငြာနိုင်ခဲ့တယ်
08:18
that it was against humanity.
195
483000
2000
ဒါဟာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုနဲ့ ဆန့်ကျင်ဖက်ပဲဆိုတာ
08:20
(Applause)
196
485000
5000
(လက်ခုပ်သံများ)
08:25
PM: So when you look around the world
197
490000
2000
ပတ် း ရှင် ကမ္ဘာအနှံ့ ကြည့်လိုက်ရင်
08:27
and you see that, in many cases --
198
492000
2000
တွေ့မှာပဲ၊ ကိစ္စတော်တော်များများမှာ
08:29
certainly in the Western world --
199
494000
2000
အထူးသဖြင့် အနောက်နိုင်ငံတွေမှာပေါ့
08:31
women are evolving into more leadership positions,
200
496000
3000
မိန်းမတွေက ခေါင်းဆောင်မှုပိုင်း နေရာတွေကို ပိုပြီးပြောင်းလဲလာနေတယ်
08:34
and even other places
201
499000
2000
တစ်ချိုု့နေရာတွေမှာဆို
08:36
some barriers are being brought down,
202
501000
3000
ဒီလိုဖြစ်လာဖို့ အတားအဆီးတွေ ကို ဖြုတ်ချနေကြတယ်
08:39
but there's still so much violence,
203
504000
3000
ဒါပေမယ့် အကြမ်းဖက်မှုတွေ အများကြီး ရှိနေတုန်းပါပဲ
08:42
still so many problems,
204
507000
2000
ပြဿနာတွေ အများကြီး ကျန်နေတုန်းပဲ
08:44
and yet we hear there are more women
205
509000
2000
ဒါပေမယ့် ကြားနေရပြီ၊ မိန်းမတော်တော်များများ ပါလာကြပြီ
08:46
at the negotiating tables.
206
511000
2000
စေ့စပ်ညှိနှိုင်းတဲ့ အစည်းအဝေးပွဲတွေမှာ
08:48
Now you were at those negotiating tables
207
513000
2000
အခု ရှင်လည်း အဲဒီ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းပွဲတွေမှာ ပါနေတာပဲ
08:50
when they weren't, when there was maybe you --
208
515000
3000
ဘယ်မိန်းမမှမရှိခင်တုန်းက၊ ရှိခဲ့ရင်လည်း ရှင်ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်
08:53
one voice, maybe one or two others.
209
518000
2000
တစ်သံပဲရှိမယ်၊ တခြား အသံတစ်ခု ဒါမှမဟုတ် နှစ်ခုပေါ့
08:55
Do you believe, and can you tell us why,
210
520000
3000
ရှင် ယုံလား၊ ဘာဖြစ်လို့ယုံတယ် ဆိုတာရောပြောနိုင်မလား
08:58
there is going to be a significant shift
211
523000
3000
သိသာထင်ရှားတဲ့ ရွေ့လျားမှုတစ်ခု ရှိလာတော့မှာ
09:01
in things like violence
212
526000
2000
အကြမ်းဖက်မှုလို ဟာမျိုးတွေ
09:03
and peace and conflict and resolution
213
528000
3000
ငြိမ်းချမ်းရေး၊ သဘောကွဲလွဲမှု နဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတာတွေမှာ
09:06
on a sustainable basis?
214
531000
2000
ရေရှည်ခံတဲ့အချက်ကို အခြေပြုပြီးပေါ့
09:08
MA: Well I do think, when there are more women,
215
533000
3000
မဒ် း ကျွန်မကတော့ ထင်တယ်၊ မိန်းမတွေပိုများလာရင်
09:11
that the tone of the conversation changes,
216
536000
4000
စကားပြောတဲ့ လေသံတွေ ပြောင်းသွားတယ်
09:15
and also the goals of the conversation change.
217
540000
3000
စကားပြောရတဲ့ ရည်ရွယ်ရင်းလည်း ပြောင်းသွားတယ်
09:18
But it doesn't mean that the whole world
218
543000
2000
ဒါပေမယ့် တလောကလုံးတော့
09:20
would be a lot better
219
545000
2000
ပိုကောင်းသွားမယ်လို့ မဆိုလိုပါဘူး
09:22
if it were totally run by women.
220
547000
2000
အားလုံးကို မိန်းမတွေနဲ့ချည်းပဲ လုပ်မယ်ဆိုရင်ပေါ့
09:24
If you think that, you've forgotten high school.
221
549000
3000
အထက်တန်းကျောင်းကို မေ့သွားတယ်လို့ ထင်နေရင်ပေါ့
09:27
(Laughter)
222
552000
3000
(ရယ်သံများ)
09:30
But the bottom line
223
555000
2000
ဒါပေမယ့် အခြေခံအချက်ကတော့
09:32
is that there is a way,
224
557000
2000
နည်းလမ်းရှိနေတယ်
09:34
when there are more women at the table,
225
559000
3000
မိန်းမတွေ စည်းဝေးပွဲမှာ ပိုများလာရင်
09:37
that there's an attempt
226
562000
2000
ကြိုးစားမှုတစ်ခုခု ရှိလာတယ်
09:39
to develop some understanding.
227
564000
2000
အချင်းချင်းနားလည်မှုကို တိုးမြှင့်ပေးဖို့
09:41
So for instance, what I did when I went to Burundi,
228
566000
3000
ဥပမာပြောရရင်၊ ကျွန်မ ဘူရွန်ဒီကိုသွားတုန်းက လုပ်ခဲ့တာ ရှိတယ်
09:44
we'd got Tutsi and Hutu women together
229
569000
3000
ကျွန်မတို့မှာ တူစီ နဲ့ ဟူတူ အမျိုးသမီးတွေ အတူတူ ရှိနေတယ်
09:47
to talk about some of the problems
230
572000
2000
ပြဿနာတွေကို ဆွေးနွေးကြဖို့
09:49
that had taken place in Rwanda.
231
574000
2000
ရဝမ်ဒါမှာ ဖြစ်သွားတဲ့ပြဿနာ
09:51
And so I think the capability of women
232
576000
3000
ကျွန်မထင်တယ်၊ မိန်းမတွေရဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်း
09:54
to put themselves --
233
579000
2000
သူတို့ကိုယ်ကို
09:56
I think we're better about putting ourselves into the other guy's shoes
234
581000
3000
တခြားလူရဲ့နေရာကို ၀င်ပြီး ခံစားကြည့်းတဲ့နေရာမှာ ကျွန်မတို့မိန်းမတွေက အများကြီးသာတယ်လို့ ထင်တယ်
09:59
and having more empathy.
235
584000
2000
ပိုပြီးတော့လည်း ကိုယ်ချင်းစာတတ်ကြတယ်
10:01
I think it helps in terms of the support
236
586000
3000
ကျွန်မထင်တယ် အထောက်အပံ့အနေနဲ့ အကူအညီပိုရမယ်လို့တော့
10:04
if there are other women in the room.
237
589000
2000
အခန်းထဲမှာ တခြားမိန်းမတွေရှိနေမယ်ဆိုရင်ပေါ့
10:06
When I was Secretary of State,
238
591000
2000
ကျွန်မ နိုင်ငံတော် အတွင်းရေးမှူးချုပ်ဖြစ်တုန်းက
10:08
there were only 13 other women foreign ministers.
239
593000
3000
တခြား အမျိုးသမီး နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ၁၃-ယောက်ပဲရှိတယ်
10:11
And so it was nice when one of them would show up.
240
596000
3000
သူတို့ထဲက တစ်ယောက်ယောက်များ ရောက်လာပြီဆိုရင် အရမ်းကိုကောင်းတာ
10:14
For instance, she is now the president of Finland,
241
599000
3000
ဥပမာ ပြောရရင်၊ အခု သူက ဖင်လန်နိုင်ငံ သမ္မတ ဖြစ်နေပါပြီ
10:17
but Tarja Halonen was the foreign minister of Finland
242
602000
3000
အဲဒီတုန်းက တာဂျာ ဟာလိုနန်က ဖင်လန်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး
10:20
and, at a certain stage, head of the European Union.
243
605000
3000
နောက်ပိုင်းမှာ ဥရောပသမဂ္ဂရဲ့ ဥက္ကဌ
10:23
And it was really terrific.
244
608000
2000
တကယ်ကို ကောင်းလိုက်တာမှ
10:25
Because one of the things I think you'll understand.
245
610000
2000
ကိစ္စတစ်ခုကို ရှင်တို့နားလည်မယ်လို့ ကျွန်မထင်တယ်
10:27
We went to a meeting,
246
612000
2000
ကျွန်မတို့ အစည်းအဝေးတစ်ခုကိုသွားတယ်
10:29
and the men in my delegation,
247
614000
2000
ကျွန်မ တာဝန်ပေးထားတဲ့ အမျိုးသားအဖွဲ့နဲ့သွားတွေ့တာ
10:31
when I would say, "Well I feel we should do something about this,"
248
616000
3000
"'ဒီကိစ္စအတွက် ကျွန်မတို့ တစ်ခုခု လုပ်သင့်တယ်လို့ ကျွန်မခံစားမိတယ်" လို့ ပြောလိုက်တယ်
10:34
and they'd say, "What do you mean, you feel?"
249
619000
3000
"ခင်ဗျားခံစားမိတယ် ဆိုတာ ဘာကို ဆိုလိုတာလဲ" လို့ သူတို့က ပြောလိမ့်မယ်
10:37
And so then Tarja was sitting across the table from me.
250
622000
3000
အဲဒီမှာ တာဂျာက ကျွန်မနဲ့မျက်နှာချင်းဆိုင် စားပွဲတစ်ဖက်မှာ ထိုင်နေတာ
10:40
And all of a sudden we were talking about arms control,
251
625000
3000
ရုတ်တရက် ကျွန်မတို့က လက်နက် ထိန်းချုပ်ရေးအကြောင်း ပြောနေကြတုန်း
10:43
and she said, "Well I feel we should do this."
252
628000
2000
"ကျွန်မတို့ ဒါကိုလုပ်သင့်တယ်လို့ ကျွန်မခံစားမိတယ်" လို့ သူကပြောလိုက်တယ်
10:45
And my male colleagues kind of got it all of a sudden.
253
630000
3000
အဲဒီတော့မှပဲ ကျွန်မရဲ့ အမျိုးသားဖော်တွေ ရုတ်တရက် နားလည်သွားကြတော့တယ်
10:48
But I think it really does help
254
633000
2000
ဒါပေမယ့် အကူအညီတကယ်ရမယ်ဆိုတာ ကျွန်မထင်တယ်
10:50
to have a critical mass of women
255
635000
3000
အရေးပါတဲ့ အမျိုးသမီး အရေအတွက်
10:53
in a series of foreign policy positions.
256
638000
3000
နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ ရာထူးတွေ တစ်လျှောက်မှာရှိမယ်ဆိုရင်ပေါ့
10:56
The other thing that I think is really important:
257
641000
3000
ကျွန်မစဉ်းစားမိတဲ့ နောက်တစ်ချက်က တကယ်ကို အရေးကြီးတယ်
10:59
A lot of national security policy
258
644000
2000
နိုင်ငံတော် လုံခြံုရေး မူဝါဒ တော်တော်များများဟာ
11:01
isn't just about foreign policy,
259
646000
2000
နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ သက်သက်ချည်းပဲတော့မဟုတ်ကြပါဘူး
11:03
but it's about budgets, military budgets,
260
648000
3000
ဘဏ္ဍာရေး အတွက်ပါ၊ စစ်အသုံးစရိတ် ဘဏ္ဍာငွေတို့
11:06
and how the debts of countries work out.
261
651000
3000
နိုင်ငံတွေရဲ့ ကြွေးမြီတွေ ဘယ်လိုဘယ်ပုံ အလုပ်လုပ်ကြတာတို့ပေါ့
11:09
So if you have women
262
654000
2000
အဲဒီတော့ မိန်းမတွေသာ
11:11
in a variety of foreign policy posts,
263
656000
3000
နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ ရာထူးနေရာစုံမှာ ရှိနေရင်
11:14
they can support each other
264
659000
2000
သူတို့ အချင်းချင်း အထောက်အပံ့ပေးလို့ရတယ်
11:16
when there are budget decisions being made in their own countries.
265
661000
3000
ကိုယ့်နိုင်ငံမှာ ဘဏ္ဍာငွေကိစ္စဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့အခါမှာပေါ့
11:19
PM: So how do we get
266
664000
2000
ပတ် း အဲဒီတော့ ဘယ်လိုများ
11:21
this balance we're looking for, then, in the world?
267
666000
3000
နောက်ပိုင်း ကမ္ဘာမှာ ကျွန်မတို့ ရှာဖွေနေတဲ့ ဒီဟန်ချက်ကို ရအောင်လုပ်ကြမလဲ
11:24
More women's voices at the table?
268
669000
2000
အစည်းအဝေးတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပြောခွင့်ပိုရလာကြမလား
11:26
More men who believe
269
671000
2000
ယောကျ်ားတွေရော ယုံလာကြမလား
11:28
that the balance is best?
270
673000
2000
ဒီ ဟန်ချက်က အကောင်းဆုံးဖြစ်လာမယ်ဆိုတာ
11:30
MA: Well I think one of the things --
271
675000
2000
မဒ် း ဟုတ်ပြီ ကျွန်မ တစ်ခု စဉ်းစားမိတယ်
11:32
I'm chairman of the board of an organization
272
677000
2000
ကျွန်မက အဖွဲ့အစည်းတခုရဲ့ ဘုတ်အဖွဲ့မှာ နာယက
11:34
called the National Democratic Institute
273
679000
2000
အမျိုးသား ဒီမိုကရတ်တစ် အဖွဲ့လို့ခေါ်တယ်
11:36
that works to support women candidates.
274
681000
3000
နိုင်ငံရေးပါတီဝင်အမျိုးသမီး ယှဉ်ပြိုင်သူတွေကို အားပေးထောက်ခံဖို့ အလုပ်လုပ်ပေးတယ်
11:39
I think that we need
275
684000
2000
ကျွန်မတို့ လိုအပ်တာက
11:41
to help in other countries
276
686000
2000
တခြားနိုင်ငံတွေမှာပါ
11:43
to train women
277
688000
2000
မိန်းမတွေကို လေ့ကျင့်ပေးဖို့
11:45
to be in political office,
278
690000
2000
နိုင်ငံရေးပါတီတွေမှာ ပါ၀င်နိုင်ဖို့
11:47
to figure out how they can in fact
279
692000
2000
သူတို့ ဘယ်လိုလုပ်ပြီး မှန်မှန်ကန်ကန်နဲ့ ပုံဖော်ပြီး
11:49
develop political voices.
280
694000
2000
နိုင်ငံရေးအမြင်တွေကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားနိုင်ဖို့ပေါ့
11:51
I think we also need to be supportive
281
696000
3000
ကျွန်မတို့ အထောက်အပံ့ပေးဖို့လည်း လိုတယ်
11:54
when businesses are being created
282
699000
3000
စီးပွားရေးလေးဘာလေး လုပ်တဲ့အခါမှာပေါ့
11:57
and just make sure that women help each other.
283
702000
2000
မိန်းမတွေ အချင်းချင်း ကူညီကြဖို့ သေချာအောင်လုပ်ရမယ်
11:59
Now I have a saying
284
704000
2000
အခု ကျွန်မ မှာ စကားတစ်ခွန်းရှိလာတယ်
12:01
that I feel very strongly about,
285
706000
2000
ကျွန်မ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ခံစားမိတဲ့ဟာပါ
12:03
because I am of a certain age
286
708000
2000
ကျွန်မ အရွယ်လေး အသင့်အတင့်ရောက်တဲ့အချိန်
12:05
where, when I started in my career,
287
710000
2000
ကျွန်မ ဒီအလုပ်ကို စလုပ်ခဲ့တုန်းက
12:07
believe it or not, there were other women who criticized me:
288
712000
3000
ယုံချင်ယုံ မယုံချင်နေ၊ ကျွန်မကို ဝေဖန်ခဲ့တဲ့ တခြားမိန်းမတွေ ရှိခဲ့တယ်
12:10
"Why aren't you in the carpool line?"
289
715000
3000
ရှင်ဘာလို့ ကားစုစီးတဲ့ အထဲမှာ မပါတာလဲ
12:13
or "Aren't your children suffering
290
718000
2000
ရှင့်ကလေးတွေ ဒုက္ခမရောက်ဖူးလား
12:15
because you're not there all the time?"
291
720000
2000
ရှင်က တချိန်လုံး သူတို့အနားမှာ မရှိဘူးလေ
12:17
And I think we have a tendency to make each other feel guilty.
292
722000
3000
ကျွန်မတို့မိန်းမသားတွေဟာ အပြစ်ရှိတယ်လို့ ခံစားမိအောင် အချင်းချင်း လုပ်ချင်ကြတယ်လို့ ကျွန်မထင်တယ်
12:20
In fact, I think "guilt" is every woman's middle name.
293
725000
4000
အမှန်တော့ "အပြစ်" ဆိုတာကကို မိန်းမတွေရဲ့ နာမည်မှာ အလယ်စာလုံး ဖြစ်နေတယ်လို့ ကျွန်မထင်မိတယ်
12:24
And so I think what needs to happen
294
729000
2000
ကျွန်မထင်တယ်၊ ဖြစ်လာသင့်တာကတော့
12:26
is we need to help each other.
295
731000
3000
ကျွန်မတို့ အချင်းချင်း ကူညီကြဖို့လိုတယ်
12:29
And my motto is that there's a special place in hell
296
734000
2000
ကျွန်မရဲ့ ဆောင်ပုဒ်ကတော့ ငရဲပြည်မှာ အထူးသိီးသန့်နေရာတစ်ခုရှိမှာပဲ
12:31
for women who don't help each other.
297
736000
3000
အချင်းချင်း မကူညီကြတဲ့ မိန်းမတွေအတွက်ပေါ့
12:34
(Applause)
298
739000
8000
(လက်ခုပ်သံများ)
12:42
PM: Well Secretary Albright, I guess you'll be going to heaven.
299
747000
3000
ပတ် း ကဲ၊ အတွင်းရေးမှူးချုပ် အဲလ်ဘရိုက်ရေ၊ ရှင်ကတော့ နတ်ပြည်သွားရမယ်လို့ ကျွန်မထင်တယ်
12:46
Thank you for joining us today.
300
751000
2000
ဒီနေ့ ကြွရောက်ချီးမြင့်တဲ့အတွက် ကျေးဇူးပါပဲ
12:48
MA: Thank you all. Thanks Pat.
301
753000
3000
မဒ် း အားလုံးကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်၊ ကျေးဇူးပဲ ပတ်။
12:51
(Applause)
302
756000
2000
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Madeleine Albright - Former US Secretary of StateSince leaving office as US Secretary of State in 2001, Madeleine Albright has continued her distinguished career in foreign affairs as a businesswoman, political adviser and professor.
Why you should listen
Madeleine Albright is one of America’s leading authorities on foreign affairs. Unanimously confirmed as the first female Secretary of State in 1997, she became the highest-ranking woman in U.S. government history. During her four-year tenure, Albright reinforced U.S. alliances, advocated for democracy and human rights, and promoted American trade, business, labor and environmental standards abroad.
Since then, Albright has continued her distinguished career as a businesswoman, political adviser and professor. She is chair of Albright Stonebridge Group, a global strategy firm, and Albright Capital Management LLC, an investment advisory firm focused on emerging markets. Albright also chairs the National Democratic Institute for International Affairs and the Pew Global Attitudes Project and serves on the boards of the Council on Foreign Relations, the Aspen Institute and the Center for a New American Security. She also teaches diplomacy at Georgetown’s School of Foreign Service.
Madeleine Albright | Speaker | TED.com