TEDWomen 2015
Nancy Lublin: How data from a crisis text line is saving lives
Nancy Lublin: အရေးပေါ် ကူညီရေးလိုင်းကို လှုံ့ဆော်ပေးခဲ့တဲ့ ကြေကွဲဖွယ် စာတို။
Filmed:
Readability: 4
956,279 views
အမျိုးသမီးငယ် တစ်ယောက်ကနေ DoSomething.org ထံ အကူအညီရဖို့အတွက် ကြေကွဲဖွယ် ပန်ကြားချက် တစ်စောင်ကို ရိုက်ပို့လိုက်တဲ့အခါ အဖွဲ့စည်းက နာကျင်နေရတဲ့လူတွေအတွက် ထွက်ပေါက်တစ်ခု ဖြည့်းဆည်းပေးဖို့ တစ်နိုင်ငံလုံးအနှံ့ Crisis Text Line ကိုဖွင်းပေးလိုက်ခြင်းဖြင့် တုံ့ပြန်လိုက်ပါတယ်။
နောက်ပိုင်းမှာ ၁၀ သန်းနီးပါးရှိတဲ့ စာတိုပေးပို့ချက်နဲ့ ဆေးစွဲခြင်း၊ မိမိကိုယ်ကို သတ်ဖို့ကြံစည်မှု၊ အစားအသောက် စည်းမဲ့ကမ်းမဲ့ဖြစ်မှု၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ မတရားခံရမှု စတာမျိုးနဲ့ ဒီထက်ပိုတဲ့ ပြဿနာတွေနဲ့ လူတွေကို ကူညီဖို့ အဖွဲ့စည်းဟာ ကိုယ်ရေးလုံခြုံမှု နဲ့ စာတိုရိုက်ပို့ခြင်းရဲ့ စွမ်းအားကို အသုံးပြုနေပါတယ်။ ဒီလုပ်ငန်းစဉ်မှာ ကောက်ယူခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေဟာ သေရေးရှင်ရေးကာလမှာ ပြဿနာတွေကို ပိုပို ကောင်းမွန်စွာ ကိုင်တွယ်ဖို့ မူဝါဒကို ပြန်လည်ပုံဖော်ပေးနေပြီး၊ ကျောင်းတွေနဲ့ ဥပဒေအာဏာ ကျင့်သုံးမှု ပိုကောင်လာရေးကို ပြင်ဆင်ပေးနေပါတယ်။
Nancy Lublin - Activist
As the CEO and Founder of Crisis Text Line, Nancy Lublin is using technology and data to help save lives. Full bio
As the CEO and Founder of Crisis Text Line, Nancy Lublin is using technology and data to help save lives. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
A girl I've never met before
0
960
2856
ကျွန်မတစ်ခါမှ မတွေ့ဆုံခဲ့ဖူးသေးတဲ့
မိန်းကလေးတစ်ယောက်ဟာ
မိန်းကလေးတစ်ယောက်ဟာ
00:15
changed my life and the life
of thousands of other people.
of thousands of other people.
1
3840
3280
ကျွန်မနဲ့ အခြားထောင်နဲ့ချီတဲ့ လူတွေရဲ့
ဘဝကို ပြောင်းလဲလိုက်တယ်။
ဘဝကို ပြောင်းလဲလိုက်တယ်။
00:19
I'm the CEO of DoSomething.org.
2
7760
2400
ကျွန်မက DoSomething.org က CEO ပါ။
00:22
It's one of the largest organizations
in the world for young people.
in the world for young people.
3
10560
4416
ဒါဟာ လူငယ်တွေအတွက် ကမ္ဘာပေါ်က
အကြီးဆုံး အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုပါ။
အကြီးဆုံး အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုပါ။
00:27
In fact it's bigger than the Boy Scouts
in the United States.
in the United States.
4
15000
2896
တကယ်တော့ ဒါဟာ အမေရိကက
Boy Scouts ထက်ပိုကြီးပါတယ်။
Boy Scouts ထက်ပိုကြီးပါတယ်။
00:29
And we're not homophobic.
5
17920
1536
လိင်တူဆက်ဆံမှုကို
မမုန်းကြပါဘူး
မမုန်းကြပါဘူး
00:31
(Laughter)
6
19480
2160
(ရယ်သံများ)
00:34
And it's true -- the way we communicate
with young people is by text,
with young people is by text,
7
22080
3536
ဒါအမှန်ပဲ၊ လူငယ်တွေနဲ့ ကျွန်မတို့
ဆက်သွယ်တာက စာတိုရိုက်တဲ့နည်းနဲ့ပါ။
ဆက်သွယ်တာက စာတိုရိုက်တဲ့နည်းနဲ့ပါ။
00:37
because that's how
young people communicate.
young people communicate.
8
25640
2360
ဘာလို့ဆို လူငယ်တွေကိုက
ဒီလိုပဲ ဆက်သွယ်ကြတာလေ။
ဒီလိုပဲ ဆက်သွယ်ကြတာလေ။
00:40
So we'll run over 200 campaigns this year,
9
28480
3575
ဒီတော့ ဒီနှစ် လှုံ့ဆော်မှု
၂၀၀ ကျော်လုပ်မယ်၊
၂၀၀ ကျော်လုပ်မယ်၊
00:44
things like collecting peanut butter
for food pantries,
for food pantries,
10
32080
3696
ကြောင်အိမ်တွေအတွက် မြေပဲထောပတ် စုပေးတာ၊
00:47
or making Valentine's Day cards
for senior citizens who are homebound.
for senior citizens who are homebound.
11
35800
4840
အိမ်မြဲတဲ့ သက်ကြီးဝါကြီးတွေအတွက်
Valentine's Day ကဒ်တွေလုပ်ပေးတာတို့ပေါ့။
Valentine's Day ကဒ်တွေလုပ်ပေးတာတို့ပေါ့။
00:53
And we'll text them.
12
41000
1456
သူတို့ကို စာတိုရိုက်ပို့မယ်။
00:54
And we'll have a 97 percent open rate.
13
42480
2936
ပြီးတော့ ဖွင့်ဖတ်တဲ့နှုန်း ၉၇% ရရှိမယ်။
00:57
It'll over-index Hispanic and urban.
14
45440
2696
ဒါဟာ စပိန်နဲ့ မြို့ပြ ညွှန်းကိန်း
ထက် ကျော်လိမ့်မယ်။
ထက် ကျော်လိမ့်မယ်။
01:00
We collected 200,000 jars of peanut butter
15
48160
3976
မြေပဲထောပတ် ပုလင်း နှစ်သိန်းနဲ့
01:04
and over 365,000 Valentine's Day cards.
16
52160
4376
Valentine's Day ကဒ် ၃၆၅၀၀၀ ကောက်ထားတယ်။
01:08
This is big scale. OK --
17
56560
1776
စကေးက အကြီးကြီးနော်၊ အိုကေ။
01:10
(Applause)
18
58360
2680
(လက်ခုပ်သံများ)
01:13
But there's one weird side effect.
19
61640
1640
ဒါပေမဲ့ လန့်စရာ မဆိုင်တဲ့ကိစ္စက
01:15
Every time we send out a text message,
20
63840
3096
စာတိုတစ်စောင် ရိုက်ပို့တိုင်း
01:18
we get back a few dozen text messages
having nothing to do with peanut butter
having nothing to do with peanut butter
21
66960
4296
မြေပဲထောပတ် (သို့) ငတ်မွတ်မှု (သို့)
သက်ကြီးရွယ်အိုတွေနဲ့ ဘာမှမဆိုင်တဲ့
သက်ကြီးရွယ်အိုတွေနဲ့ ဘာမှမဆိုင်တဲ့
01:23
or hunger or senior citizens --
22
71280
2776
စာတွေ အတော်များများ ပြန်ရတယ်--
01:26
but text messages about being bullied,
23
74080
3496
ဒါပေမဲ့ အနိုင်ကျင့်ခံရတဲ့ အကြောင်းစာတွေ၊
01:29
text messages about being addicted to pot.
24
77600
2800
ဆေးစွဲတဲ့ အကြောင်းစာတွေပါ။
01:33
And the worst message
we ever got said exactly this:
we ever got said exactly this:
25
81520
3640
ပြီးတော့ ရခဲ့ဖူးတဲ့ စာထဲမှာ အဆိုးဆုံးက
ဒီလို အတိအကျပြောထားတယ်၊
ဒီလို အတိအကျပြောထားတယ်၊
01:38
"He won't stop raping me.
26
86320
1880
ကျွန်မကို မုဒိမ်းကျင့်တာ ရပ်မှာမဟုတ်ဘူး
01:40
It's my dad.
27
88720
1520
သူက ကျွန်မအဖေ၊
01:43
He told me not to tell anyone.
Are you there?"
Are you there?"
28
91040
3800
ဘယ်သူမှမပြောနဲ့လို့
ကျွန်မကိုပြောတယ်။ အဲဒီမှာလား။
ကျွန်မကိုပြောတယ်။ အဲဒီမှာလား။
01:50
We couldn't believe this was happening.
29
98238
1858
ဒါမျိုးဖြစ်နေတာ မယုံနိုင်ခဲ့ဘူး။
01:52
We couldn't believe that something
so horrific could happen to a human being,
so horrific could happen to a human being,
30
100120
3656
လူသားတစ်ဦးမှာ ဒီလောက်ဆိုးဆိုးဝါးဝါး
ဖြစ်နေတာ မယုံနိုင်ခဲ့ဘူး။ သူမဟာ
ဖြစ်နေတာ မယုံနိုင်ခဲ့ဘူး။ သူမဟာ
01:55
and that she would share it with us --
something so intimate, so personal.
something so intimate, so personal.
31
103800
3640
သိပ်အတွင်းကျတဲ့၊ သိပ်ပုဂ္ဂိုလ်ရေး
ဆန်တာကို ကျွန်မတို့နဲ့ မျှဝေချင်မှာပေါ့။
ဆန်တာကို ကျွန်မတို့နဲ့ မျှဝေချင်မှာပေါ့။
02:00
And we realized
we had to stop triaging this
we had to stop triaging this
32
108480
2256
ဒါဖြစ်တာကို တားဆီးဖို့
နာကျင်မှုဖြစ်နေသူတွေ
နာကျင်မှုဖြစ်နေသူတွေ
02:02
and we had to build a crisis text line
for these people in pain.
for these people in pain.
33
110760
4000
အတွက် အရေးပေါ် စာတိုပို့တဲ့လိုင်း
တည်ဆောက်ဖို့လိုတာ သဘောပေါက်မိတော့
တည်ဆောက်ဖို့လိုတာ သဘောပေါက်မိတော့
02:07
So we launched Crisis Text Line,
34
115960
2120
Crisis Text Line ကို Chicago နဲ့ El Paso
02:11
very quietly, in Chicago and El Paso --
just a few thousand people in each market.
just a few thousand people in each market.
35
119000
5456
မှာ တိတ်တိတ်လေးမိတ်ဆက်ခဲ့တယ်၊
စျေးကွက် တစ်ခုစီမှာ ထောင်ဂဏန်းပဲရှိပါတယ်။
စျေးကွက် တစ်ခုစီမှာ ထောင်ဂဏန်းပဲရှိပါတယ်။
02:16
And in four months,
we were in all 295 area codes in America.
we were in all 295 area codes in America.
36
124480
4736
လေးလ အတွင်း အမေရိကမှာရှိတဲ့
ဧရိယာကုဒ် ၂၉၅ ခုမှာ ရှိလာကြတယ်။
ဧရိယာကုဒ် ၂၉၅ ခုမှာ ရှိလာကြတယ်။
02:21
Just to put that into perspective,
37
129240
1620
ယထာဘူတကျကျဆို စျေးကွက်ဖော်တာမပါပဲ
02:22
that's zero marketing and faster growth
than when Facebook first launched.
than when Facebook first launched.
38
130883
3613
တိုးတက်မှုမှာ Facebook စမိတ်ဆက်
တုန်းကထက် ပိုမြန်ခဲ့တယ်။
တုန်းကထက် ပိုမြန်ခဲ့တယ်။
02:26
(Applause)
39
134520
4536
(လက်ခုပ်သံများ)
02:31
Text is unbelievably private.
40
139080
2376
စာတိုပို့မှုဟာ မယုံနိုင်လောက်အောင်
ပုဂ္ဂိုလ်ရေးကိစ္စပါ။
ပုဂ္ဂိုလ်ရေးကိစ္စပါ။
02:33
No one hears you talking.
41
141480
1696
ကိုယ်ပြောတာ ဘယ်သူမှ မကြားရဘူး။
02:35
So we spike everyday at lunch time --
42
143200
2096
ဒီတော့ နေ့လည်စာစားချိန်မှာ ရိုက်ကြတယ်။
02:37
kids are sitting at the lunch table
43
145320
1696
ကလေးတွေဟာ ထမင်းစာပွဲမှာ
ထိုင်နေကာ
ထိုင်နေကာ
02:39
and you think that she's texting
the cute boy across the hall,
the cute boy across the hall,
44
147040
3176
သူမဟာ ဟိုဘက်ခန်းက ကောင်ချောလေးကို
စာတိုရိုက်နေတာလို့ ရှင်ထင်ပေမဲ့
စာတိုရိုက်နေတာလို့ ရှင်ထင်ပေမဲ့
02:42
but she's actually texting us
about her bulimia.
about her bulimia.
45
150240
2640
သူမရဲ့ အစားလွန်တဲ့ ပြဿနာကို
ကျွန်မတို့ဆီ ရိုက်ပို့နေတာ။
ကျွန်မတို့ဆီ ရိုက်ပို့နေတာ။
02:45
And we don't get the word "like"
or "um" or hyperventilating or crying.
or "um" or hyperventilating or crying.
46
153280
3776
"Like" တို့ "um"တို့ အသက်ရှူမြန်တာ၊
အော်ငိုတာတွေ မရဘူး။
အော်ငိုတာတွေ မရဘူး။
02:49
We just get facts.
47
157080
1760
အချက်အလက်တွေပဲ ရတာပါ။
02:52
We get things like, "I want to die.
48
160200
3616
ဒီလိုမျိုးတွေရတယ်၊ သေချင်တယ်၊
02:55
I have a bottle of pills
on the desk in front of me."
on the desk in front of me."
49
163840
2920
ရှေ့က ခုံပေါ်မှာ ဆေးလုံးတွေနဲ့
ပုလင်းတစ်လုံးရှိတယ်။
ပုလင်းတစ်လုံးရှိတယ်။
02:59
And so the crisis counselor says,
50
167200
2096
ဒါနဲ့ အကျပ်ရိုက်နေတဲ့ အကြံပေးက
03:01
"How about you put those pills
in the drawer while we text?"
in the drawer while we text?"
51
169320
3000
"ငါတို့ စာရိုက်နေတုန်း ဒီဆေးလုံးတွေကို
အံဆွဲထဲ ထည့်လိုက်ပါလား။"
အံဆွဲထဲ ထည့်လိုက်ပါလား။"
03:05
And they go back and forth for a while.
52
173840
2296
ခဏလောက်တော့ အပြန်အလှန်
စာတိုရိုက်နေကြတာပေါ့။
စာတိုရိုက်နေကြတာပေါ့။
03:08
And the crisis counselor
gets the girl to give her her address,
gets the girl to give her her address,
53
176160
3000
အကျပ်ရိုက်နေတဲ့ အကြံပေးက
ကောင်မလေးရဲ့ လိပ်စာပေးခိုင်းတယ်၊
ကောင်မလေးရဲ့ လိပ်စာပေးခိုင်းတယ်၊
03:11
because if you're texting
a text line, you want help.
a text line, you want help.
54
179200
2696
အကြောင်းက စာပို့လိုင်းမှာ စာရိုက်နေတာက
အကူအညီလိုလို့ပါ။
အကူအညီလိုလို့ပါ။
03:13
So she gets the address
55
181920
1176
ဒါနဲ့ လိပ်စာရသွားပြီး
03:15
and the counselor triggers
an active rescue
an active rescue
56
183120
2176
အကြံပေးက အပြန်အလှန်ရိုက်ကြရင်း အသက်ဝင်တဲ့
03:17
while they're texting back and forth.
57
185320
2000
ကယ်တင်မှုကို အစပြုလိုက်တယ်။
03:20
And then it goes quiet --
58
188000
3216
နောက်ပြီး ငြိမ်သွားတယ်၊
03:23
23 minutes with no response
from this girl.
from this girl.
59
191240
4640
ကောင်မလေးဆီက ၂၃ မိနစ်
တုံ့ပြန်ချက်မရဘူး၊။
တုံ့ပြန်ချက်မရဘူး၊။
03:29
And the next message that comes in says --
60
197160
2456
ပြီးတော့ နောက်စာတိုမှာက
03:31
it's the mom --
61
199640
1616
ဒါက အမေပါ၊
03:33
"I had no idea, and I was in the house,
62
201280
3576
မသိလိုက်ဘူး၊ အိမ်ထဲမှာ ရှိခဲ့တာပါ။
03:36
we're in an ambulance
on our way to the hospital."
on our way to the hospital."
63
204880
2480
အခု ဆေးရုံသွားတဲ့ အရေးပေါ်ကားထဲမှာ၊
03:40
As a mom that one just --
64
208200
1880
မိခင်တစ်ယောက်အနေနဲ့ ဒါက---
03:44
The next message comes a month later.
65
212760
2120
နောက်စာတိုက တစ်လကြာပြီးမှ လာတယ်။
03:47
"I just got out of the hospital.
66
215280
1696
ကျွန်မဆေးရုံက ခုပဲဆင်းတယ်၊
03:49
I was diagnosed as bipolar,
and I think I'm going to be OK."
and I think I'm going to be OK."
67
217000
3520
စိတ်ကစဉ့်ကလျား ဖြစ်တာတဲ့၊ ကောင်းတော့မှာပါ။
03:53
(Applause)
68
221440
2696
(လက်ခုပ်သံများ)
03:56
I would love to tell you
that that's an unusual exchange,
that that's an unusual exchange,
69
224160
4656
ရှင်တို့ကို ပြောပြချင်တာက ဒါဟာ
ထူးခြားတဲ့ ဖလှယ်မှုပါ။
ထူးခြားတဲ့ ဖလှယ်မှုပါ။
04:00
but we're doing on average
2.41 active rescues a day.
2.41 active rescues a day.
70
228840
4536
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့တွေဟာ တစ်ရက်ကို ၂.၄၁
တကယ့်မှန်တဲ့ ကယ်ဆယ်မှုတွေ လုပ်နေပါတယ်။
တကယ့်မှန်တဲ့ ကယ်ဆယ်မှုတွေ လုပ်နေပါတယ်။
04:05
Thirty percent of our text messages
are about suicide and depression -- huge.
are about suicide and depression -- huge.
71
233400
4960
စာတို ၃၀% ဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေတာနဲ့
စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း အကြောင်းတွေပါ။ များပါတယ်။
စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း အကြောင်းတွေပါ။ များပါတယ်။
04:10
The beautiful thing about Crisis Text Line
72
238760
2176
Crisis Text Lineis နဲ့ပတ်သက်ပြီး
ကောင်းတာက
ကောင်းတာက
04:12
is that these are strangers
counseling other strangers
counseling other strangers
73
240960
3576
သူတို့တွေဟာ သူစိမ်းတွေဖြစ်ကြပြီး၊
အတွင်းရေးအကျဆုံး ကိစ္စတွေကို
အတွင်းရေးအကျဆုံး ကိစ္စတွေကို
04:16
on the most intimate issues,
74
244560
2656
အခြားသူစိမ်းတွေကို နှစ်သိမ့်
ဆွေးနွေးနေတာပါ။
ဆွေးနွေးနေတာပါ။
04:19
and getting them from hot moments
to cold moments.
to cold moments.
75
247240
2376
ဒါတွေကို ပူလောင်တာကနေ အေးစက်တဲ့
ကာလတွေထိ ရနေတာပါ။
ကာလတွေထိ ရနေတာပါ။
04:21
It's exciting, and I will tell you
76
249640
2296
စိတ်လှုပ်ရှားစရာကောင်းပြီး
နှစ်နှစ် မပြည့်ခင်မှာ
နှစ်နှစ် မပြည့်ခင်မှာ
04:23
that we have done a total
of more than 6.5 million text messages
of more than 6.5 million text messages
77
251960
4256
စာတိုပေါင်း ၆.၅သန်းကျော်
04:28
in less than two years.
78
256240
1296
ပို့ထားတာကို ပြောပြပါမယ်။
04:29
(Applause)
79
257560
4976
(လက်ခုပ်သံများ)
04:34
But the thing that really gets me
hot and sweaty about this,
hot and sweaty about this,
80
262560
3216
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မကို တကယ်ပဲ ပူလောင်ပြီး
ချွေးပြန်စေတာက ဒီအကြောင်းပါ။
ချွေးပြန်စေတာက ဒီအကြောင်းပါ။
04:37
the thing that really gets me
psyched is the data:
psyched is the data:
81
265800
2856
တကယ်ကို ဖျားသွားစေတာက ဒေတာပါ။
04:40
6.5 million messages --
82
268680
2336
စာပေါင်း ၆.၅ သန်း၊
04:43
that's the volume, velocity and variety
to provide a really juicy corpus.
to provide a really juicy corpus.
83
271040
5640
ဒါက ပျစ်ပျစ်နှစ်နှစ် စကားစုတွေကို
ပေးတဲ့ ထုထည်၊ အလျင်နဲ့ အမျိုးစုံမှုပါ။
ပေးတဲ့ ထုထည်၊ အလျင်နဲ့ အမျိုးစုံမှုပါ။
04:49
We can do things like predictive work.
84
277000
1856
ကြိုသိတဲ့ အလုပ်မျိုးတွေ လုပ်နိုင်တယ်။
04:50
We can do all kinds of conclusions
and learnings from that data set.
and learnings from that data set.
85
278880
4536
အဲဒီ ဒေတာ အစုကနေ ကောက်ချက်ချတာတွေ၊
လေ့လာမှုတွေ မျိုးစုံ လုပ်တိုင်ပါတယ်။
လေ့လာမှုတွေ မျိုးစုံ လုပ်တိုင်ပါတယ်။
04:55
So we can be better,
and the world can be better.
and the world can be better.
86
283440
3216
ဒီတော့ ကျွန်မတို့ ပိုကောင်းနိုင်တာပေါ့။
04:58
So how do we use the data
to make us better?
to make us better?
87
286680
2416
ဒါနဲ့ ပိုကောင်းအောင် ဒီဒေတာတွေကို
ဘယ်လို သုံးလဲ။
ဘယ်လို သုံးလဲ။
05:01
Alright, chances are someone here,
someone watching this
someone watching this
88
289120
3336
ကောင်းပြီ၊ ဖြစ်နိုင်တာက ဒီက တစ်ဦးဦး၊
ဒါကို ကြည့်နေသူ တစ်ဦးဟာ
ဒါကို ကြည့်နေသူ တစ်ဦးဟာ
05:04
has seen a therapist or a shrink
at some point in time in your life --
at some point in time in your life --
89
292480
3576
ဘဝရဲ့ တစ်ချိန်ချိန်မှာ ကုထုံးဆရာကို (သို့)
စိတ်ကု ဆရာဝန်ကို တွေ့ပြီးပါပြီ၊
စိတ်ကု ဆရာဝန်ကို တွေ့ပြီးပါပြီ၊
05:08
you do not have to raise your hand.
90
296080
1667
လက်ထောင်ပြဖို့ မလိုပါဘူး။
05:09
(Laughter)
91
297771
1605
(ရယ်သံများ)
05:11
How do you know that person's any good?
92
299400
2256
ဒီလူရဲ့ တော်တာ တစ်ခုခုကို ဘယ်လိုသိလဲ။
05:13
Oh, they have a degree
from Harvard on the wall?
from Harvard on the wall?
93
301680
2256
အိုး၊ နံရံပေါ်မှာက
Harvard မှာ ရခဲ့တဲ့ဘွဲ့လား။
Harvard မှာ ရခဲ့တဲ့ဘွဲ့လား။
05:15
Are you sure he didn't graduate
in the bottom 10 percent?
in the bottom 10 percent?
94
303960
2667
အောက်ခြေ ၁၀ % မှာ သူတို့
ဘွဲ့မရခဲ့တာ သေချာလို့လား။
ဘွဲ့မရခဲ့တာ သေချာလို့လား။
05:18
(Laughter)
95
306651
1405
(ရယ်သံများ)
05:20
When my husband and I
saw a marriage counselor,
saw a marriage counselor,
96
308080
2216
အမျိုးသားနဲ့ အိမ်ထောင်ရေး
အကြံပေးကိုတွေ့တော့
အကြံပေးကိုတွေ့တော့
05:22
I thought she was a genius when she said,
97
310320
1953
သူမပြောတော့ ဉာဏ်ကြီးရှင်လို့ထင်ခဲ့တာ၊
05:24
"I'll see you guys in two weeks --
but I need to see you next week, sir."
but I need to see you next week, sir."
98
312297
3439
"ရှင်တို့ကို နှစ်ပတ်အတွင်းတွေ့မယ်၊ ဒါပေမဲ့
နောက်အပတ် တွေ့ဖို့လိုသေးတယ်။
နောက်အပတ် တွေ့ဖို့လိုသေးတယ်။
05:27
(Laughter)
99
315760
2656
(ရယ်သံများ)
05:30
We have the data to know
what makes a great counselor.
what makes a great counselor.
100
318440
2920
အရမ်းတော်တဲ့ အကြံပေးတစ်ယောက်
ဖြစ်စေတာ သိဖို့ ဒေတာတွေရှိပါတယ်။
ဖြစ်စေတာ သိဖို့ ဒေတာတွေရှိပါတယ်။
05:33
We know that if you text
the words "numbs" and "sleeve,"
the words "numbs" and "sleeve,"
101
321760
4896
ထုံတာ နဲ့ အကျီလက်ဆိုတာတွေကို
စာလုံးထဲမှာ ရိုက်ရင်
စာလုံးထဲမှာ ရိုက်ရင်
05:38
there's a 99 percent match for cutting.
102
326680
3136
ဖြတ်ရှမှုနှင့် ဆိုင်တာ ၉၉ % သေချာတယ်။
05:41
We know that if you text
in the words "mg" and "rubber band,"
in the words "mg" and "rubber band,"
103
329840
4816
"mg "နဲ့ "သားရေကွင်း "ကို
စာလုံးထဲမှာ ရိုက်ရင်
စာလုံးထဲမှာ ရိုက်ရင်
05:46
there's a 99 percent match
for substance abuse.
for substance abuse.
104
334680
3280
ပစ္စည်း အလွဲသုံးစားခံရတာနဲ့ ၉၉ %
ကိုက်ညီမှာကို သိတယ်။
ကိုက်ညီမှာကို သိတယ်။
05:50
And we know that if you text in
"sex," "oral" and "Mormon,"
"sex," "oral" and "Mormon,"
105
338760
5336
"လိင်" "ပါးစပ်" "Mormon" ဆိုတာတွေကို
စာလုံးထဲမှာ ရိုက်ရင်
စာလုံးထဲမှာ ရိုက်ရင်
05:56
you're questioning if you're gay.
106
344120
1760
မိန်းမလျာလားလို့ မေးနေတယ် ဆိုတာသိတယ်။
05:59
Now that's interesting information
that a counselor could figure out
that a counselor could figure out
107
347440
3216
ကဲဒါဟာ အကြံပေးတစ်ယောက် မှန်းဆနိုင်တဲ့
သတင်းအချက်အလက်ဆိုပေမဲ့
သတင်းအချက်အလက်ဆိုပေမဲ့
06:02
but that algorithm in our hands
means that an automatic pop-up says,
means that an automatic pop-up says,
108
350680
4136
ကျွန်မတို့ လက်တွေထဲက အယ်ဂိုရီသမ်က
ဖြတ်စနဲ့ ၉၉% ကိုက်ညီတယ် လို့
ဖြတ်စနဲ့ ၉၉% ကိုက်ညီတယ် လို့
06:06
"99 percent match for cutting --
try asking one of these questions"
try asking one of these questions"
109
354840
4376
အလိုလိုဆတ်ကနဲမြည်တာကို ဆိုလိုတာပါ။
အကြံပေးသူကို လက်တို့ဖို့ ဒီမေးခွန်းတွေကို
အကြံပေးသူကို လက်တို့ဖို့ ဒီမေးခွန်းတွေကို
06:11
to prompt the counselor.
110
359240
1336
စမ်းမေးကြည့်ပါ။
06:12
Or "99 percent match for substance abuse,
111
360600
2776
"ဒါမှမဟုတ် ပစ္စည်း အလွဲသုံးစားခံရတာနဲ့
၉၉% ကိုက်ညီတယ်၊"
၉၉% ကိုက်ညီတယ်၊"
06:15
here are three drug clinics
near the texter."
near the texter."
112
363400
3640
"စာရိုက်သူ အနီးမှာ ဆေးဝါး
ဆေးခန်း ၃ ခုရှိတယ်" ပေါ့။
ဆေးခန်း ၃ ခုရှိတယ်" ပေါ့။
06:19
It makes us more accurate.
113
367560
1680
ဒါက ကျွန်မတို့ကို ပိုတိကျစေပါတယ်။
06:22
On the day that Robin Williams
committed suicide,
committed suicide,
114
370240
2736
Robin Williams သူ့ကိုယ်သူ သတ်သေ
တဲ့နေ့မှာ တစ်နိုင်ငံလုံးက
တဲ့နေ့မှာ တစ်နိုင်ငံလုံးက
06:25
people flooded hotlines
all over this country.
all over this country.
115
373000
2256
လူတွေ အရေးပေါ်လိုင်းမှာ စုပြုံသွားတယ်။
06:27
It was sad to see an icon,
a funnyman, commit suicide,
a funnyman, commit suicide,
116
375280
4256
အထင်ကရ၊ ပျော်တတ်တဲ့သူ သူ့ကိုယ်သူ
သတ်သေတာကို မြင်ရတာ စိတ်မကောင်းစရာပါ။
သတ်သေတာကို မြင်ရတာ စိတ်မကောင်းစရာပါ။
06:31
and there were three hour wait times
on every phone hotline in the country.
on every phone hotline in the country.
117
379560
3696
နိုင်ငံတွင်းက အရေးပေါ်လိုင်းတိုင်းမှာ
အချိန် သုံးနာရီကြာ စောင့်ချိန်ရှိခဲ့တယ်။
အချိန် သုံးနာရီကြာ စောင့်ချိန်ရှိခဲ့တယ်။
06:35
We had a spike in volume also.
118
383280
2336
ထုတည်မှာလည်း ဝင်နှောင့်တာ ရှိခဲ့တယ်။
06:37
The difference was
119
385640
1256
မတူတာက
06:38
if you text us, "I want to die,"
or "I want to kill myself,"
or "I want to kill myself,"
120
386920
3936
"သေချင်တယ်" (သို့) "ကိုယ့်ကိုယ်ကို
သတ်ချင်တယ်"လို့ စာရိုက်ပို့ရင်
သတ်ချင်တယ်"လို့ စာရိုက်ပို့ရင်
06:42
the algorithm reads that,
you're code orange,
you're code orange,
121
390880
3456
အယ်လဂိုရီသမ်မှာ ဖတ်တာက
06:46
and you become number one in the queue.
122
394360
2176
လိမ္မော်ရောင် ကုဒ်ပါ၊
အတန်းထဲမှာ နံပါတ် တစ်ပါ။
အတန်းထဲမှာ နံပါတ် တစ်ပါ။
06:48
So we can handle severity,
not chronological.
not chronological.
123
396560
3096
ဒီတော့ ပြင်းထန်မှုကို ကိုင်တွယ်နိုင်တယ်၊
အစဉ်အတိုင်းမဟုတ်ပါ။
အစဉ်အတိုင်းမဟုတ်ပါ။
06:51
(Applause)
124
399680
5136
(လက်ခုပ်သံများ)
06:56
This data is also making the world better
125
404840
2336
ဒီဒေတာတွေက ကမ္ဘာကို ပိုကောင်းအောင်လည်း
လုပ်ပါတယ်၊
လုပ်ပါတယ်၊
06:59
because I'm sitting on the world's
first map of real-time crises.
first map of real-time crises.
126
407200
5496
ကျွန်မဟာ ကပ်ဆိုက်မှုကို အချိန်ကိုက်ပြတဲ့
ကမ္ဘာ့ပထမဦးဆုံး မြေပုံပေါ်မှာ ထိုင်နေတာပါ။
ကမ္ဘာ့ပထမဦးဆုံး မြေပုံပေါ်မှာ ထိုင်နေတာပါ။
07:04
Think about it:
127
412720
1216
ဒါကိုတွေးကြည့်ပါ၊
07:05
those 6.5 million messages, auto-tagging
through natural language processes,
through natural language processes,
128
413960
4376
စာ ၆.၅ သန်း၊ ဒီဒေတာ ညွှန်မှတ်အားလုံးရဲ့
သဘာဝ ဘာသာစကား ဖြစ်စဉ်ကနေ
သဘာဝ ဘာသာစကား ဖြစ်စဉ်ကနေ
07:10
all of these data points --
129
418360
1496
အလိုလိုတွဲပါခြင်းပါ။
07:11
I can tell you that the worst day
of the week for eating disorders: Monday.
of the week for eating disorders: Monday.
130
419880
4880
အစားအသောက် ကမောက်ကမဖြစ်တာ
တစ်ပတ်တာ အဆိုးဆုံးရက်က တနလင်္ာပါ။
တစ်ပတ်တာ အဆိုးဆုံးရက်က တနလင်္ာပါ။
07:17
The worst time of day
for substance abuse: 5am.
for substance abuse: 5am.
131
425880
4040
ပစ္စည်း အလွဲ သုံးစား အတွက်
အဆိုးဆုံး အချိန်က မနက် ၅ နာရီ။
အဆိုးဆုံး အချိန်က မနက် ၅ နာရီ။
07:22
And that Montana is
a beautiful place to visit
a beautiful place to visit
132
430880
2456
Montana ဟာ လည်ပတ်ဖို့
လှပတဲ့နေရာ ဖြစ်ပေမဲ့
လှပတဲ့နေရာ ဖြစ်ပေမဲ့
07:25
but you do not want to live there,
133
433360
1776
အဲဒီမှာ နေချင်မှာတော့ မဟုတ်ဘူး။
07:27
because it is the number one state
for suicidal ideation.
for suicidal ideation.
134
435160
3560
အကြောင်းက ကိုယ့်ကိုယ် သေကြောင်း
ကြံစည်မှုအတွက် နံပါတ် တစ်နေရာဖြစ်လို့ပါ။
ကြံစည်မှုအတွက် နံပါတ် တစ်နေရာဖြစ်လို့ပါ။
07:31
And we've made this data public
and free and open.
and free and open.
135
439920
3896
ဒီဒေတာကို အများသိပြီး အခမဲ့၊
ပွင့်လင်းအောင် လုပ်ထားပါတယ်။
ပွင့်လင်းအောင် လုပ်ထားပါတယ်။
07:35
We've pulled all the personally
identifiable information.
identifiable information.
136
443840
3096
ကိုယ်တိုင် ရွေးလို့ရတဲ့ သတင်းအားလုံးကို
ဆွဲယူထားပါတယ်။
ဆွဲယူထားပါတယ်။
07:38
And it's in a place
called CrisisTrends.org.
called CrisisTrends.org.
137
446960
3256
CrisisTrends.org လို့ခေါ်တဲ့ နေရာမှာပါ။
07:42
Because I want schools to be able to see
138
450240
5336
ကျောင်းတွေကို အစားအသောက် ကမောက်ကမဖြစ်တဲ့
07:47
that Monday is the worst day
for eating disorders,
for eating disorders,
139
455600
2336
အဆိုးဆုံးနေ့ဟာ တနင်္လာလို့
သိနိုင်စေချင်လို့ပါ။
သိနိုင်စေချင်လို့ပါ။
07:49
so that they can plan meals
140
457960
1856
ဒီတော့ အစားအသောက် တွေကို အစီအစဉ်ချပြီး
07:51
and guidance counselors
to be there on Mondays.
to be there on Mondays.
141
459840
2416
လမ်းညွှန် အကြံပေးတွေ တနင်္လာနေ့မှာ
ရှိနေအောင်ပါ။
ရှိနေအောင်ပါ။
07:54
And I want families to see that
substance abuse questions spike at 5am.
substance abuse questions spike at 5am.
142
462280
4736
ပစ္စည်း အလွဲသုံးစား ပြဿနာတွေဟာမနက်
၅နာရီမှာဖြစ်တာကို မိသားစုတွေသိစေချင်လို့၊
၅နာရီမှာဖြစ်တာကို မိသားစုတွေသိစေချင်လို့၊
07:59
I want somebody to take care of those
Native American reservations in Montana.
Native American reservations in Montana.
143
467040
4280
တစ်ဦးဦးကို Montana က မူလတိုင်းရင်းသား
တွေရဲ့ နယ်မြေတွေကို ဂရုစိုက်စေချင်လို့ပါ။
တွေရဲ့ နယ်မြေတွေကို ဂရုစိုက်စေချင်လို့ပါ။
08:03
(Applause)
144
471960
2056
(လက်ခုပ်သံများ)
08:06
Data, evidence
145
474040
2280
ဒေတာ အထောက်အထားက
08:08
makes policy, research,
146
476960
2096
မူဝါဒ၊ သုတေသန၊ စာနယ်ဇင်း၊ ကြပ်မတ်ခြင်း၊
08:11
journalism, policing, school boards --
everything better.
everything better.
147
479080
4176
ကျောင်းဘုတ်အဖွဲတွေ ဖွဲ့ပေးပါတယ်--
အရာရာ ပိုကောင်းလာတာပေါ့။
အရာရာ ပိုကောင်းလာတာပေါ့။
08:15
I don't think of myself
as a mental health activist.
as a mental health activist.
148
483280
3376
စိတ်ကျန်းမာရေး လှုပ်ရှားသူတစ်ယောက်လို့
ကိုယ့်ကိုယ်ကို မထင်ပါဘူး။
ကိုယ့်ကိုယ်ကို မထင်ပါဘူး။
08:18
I think of myself
as a national health activist.
as a national health activist.
149
486680
4136
အမျိုးသား ကျန်မာရေး လှုပ်ရှားသူလို့
ကိုယ့်ကိုယ်ကို ထင်ပါတယ်။
ကိုယ့်ကိုယ်ကို ထင်ပါတယ်။
08:22
I get really excited about this data,
I'm a little nerdy.
I'm a little nerdy.
150
490840
2880
ဒီဒေတာကို တကယ် စိတ်လှုပ်ရှားတာပါ။
ကျွန်မက နည်းနည်း ဂေါက်တယ်။
ကျွန်မက နည်းနည်း ဂေါက်တယ်။
08:26
Yeah, that sounded too girly.
151
494480
1656
ဟုတ်တယ်၊ ဒါ မိန်းကလေး အရမ်းဆန်တယ်၊
08:28
I'm nerdy.
152
496160
1416
ကျွန်မက ဂေါက်ပါတယ်။
08:29
(Laughter)
153
497600
1496
(ရယ်သံများ)
08:31
I love data.
154
499120
1960
ဒေတာတွေကို ချစ်တယ်၊
08:34
And the only difference really between me
and those people in hoodies down the road
and those people in hoodies down the road
155
502120
5696
ကျွန်မနဲ့ ရံပုံငွေတောင့်တဲ့
ကုမ္ပဏီတွေရှိတဲ့ လမ်းဟိုဘက်က
ကုမ္ပဏီတွေရှိတဲ့ လမ်းဟိုဘက်က
08:39
with their fat-funded companies,
156
507840
2016
ခေါင်းမြီးခြုံထားတဲ့ လူတွေနဲ့ မတူတာက
08:41
is that I'm not inspired by helping you
find Chinese food at 2am in Dallas,
find Chinese food at 2am in Dallas,
157
509880
5816
ကျွန်မက Dallas က တရုတ် အစားအစာကို မနက်
၂ နာရီမှာ ရှင်တို့ကို ကူရှာပေးနေရင်းနဲ့
၂ နာရီမှာ ရှင်တို့ကို ကူရှာပေးနေရင်းနဲ့
08:47
or helping you touch your wrist
and get a car immediately,
and get a car immediately,
158
515720
4016
(သို့) ကားတစ်စီးချက်ချင်းရအောင် ရှင်ရဲ့
လက်ကောက်ဝတ်ကို ထိဖို့ ကူပေးနေရင်း၊ (သို့)
လက်ကောက်ဝတ်ကို ထိဖို့ ကူပေးနေရင်း၊ (သို့)
08:51
or swipe right and get laid.
159
519760
1856
လှဲပေးလိုက်လို့ စိတ်ကူးရတာမဟုတ်ဘူး
08:53
I'm inspired --
160
521640
1375
ကျွန်မကို စေ့ဆော်တာက...
08:55
(Laughter, applause)
161
523039
5777
(ရယ်သံများ၊ လက်ခုပ်သံများ၊
09:00
I want to use tech and data
to make the world a better place.
to make the world a better place.
162
528840
4576
နည်းပညာနဲ့ ဒေတာတွေကို သုံးပြီး ကမ္ဘာကို
ပိုကောင်းတဲ့နေရာ ဖြစ်အောင် လုပ်ချင်တာပါ။
ပိုကောင်းတဲ့နေရာ ဖြစ်အောင် လုပ်ချင်တာပါ။
09:05
I want to use it to help that girl,
163
533440
1696
အဖေက မုဒိမ်းကျင့်တာခံနေရတယ်လို့
09:07
who texted in about
being raped by her father.
being raped by her father.
164
535160
2280
စာရိုက်ပို့တဲ့ ကလေးမကို
ကူညီဖို့ သုံးချင်တာပါ။
ကူညီဖို့ သုံးချင်တာပါ။
09:09
Because the truth is
we never heard from her again.
we never heard from her again.
165
537800
2496
သူမဆီက အမှန် ဘယ်တော့မှ
ထပ်ကြားရမှာ မဟုတ်တော့လို့ပါ။
ထပ်ကြားရမှာ မဟုတ်တော့လို့ပါ။
09:12
And I hope that she is
somewhere safe and healthy,
somewhere safe and healthy,
166
540320
4696
သူမ တစ်နေရာရာမှာ ဘေးကင်းပြီး
ကျန်းမာနေစေဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။
ကျန်းမာနေစေဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။
09:17
and I hope that she sees this talk
167
545040
2256
အခုပြောချက်ကို တွေ့လို့ သူမရဲ့
စိတ်ဓာတ်ကျမှုနဲ့
စိတ်ဓာတ်ကျမှုနဲ့
09:19
and she knows that her desperation
168
547320
2616
သတ္တိဟာ Crisis Text Line ကိုဖန်တီးဖို့ ၊
09:21
and her courage inspired
the creation of Crisis Text Line
the creation of Crisis Text Line
169
549960
3936
ကျွန်မကို ကြောင်တောင်တောင်
နေ့တိုင်းကို စေ့ဆော်မှုပေးတယ်
နေ့တိုင်းကို စေ့ဆော်မှုပေးတယ်
09:25
and inspires me every freaking day.
170
553920
2400
ဆိုတာကိုသိဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။
09:28
(Applause)
171
556760
7000
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Nancy Lublin - ActivistAs the CEO and Founder of Crisis Text Line, Nancy Lublin is using technology and data to help save lives.
Why you should listen
Nancy Lublin is Founder and CEO of Crisis Text Line, the nations first free, 24/7 text line for people in crisis. To date, almost 10 million text messages have come through the text line.
Nancy recently left her post as CEO of DoSomething.org, one of the largest global organizations for young people and social change. Previously, she founded Dress for Success, the organization that helps women transition from welfare to work.
Nancy Lublin | Speaker | TED.com