ABOUT THE SPEAKER
Niti Bhan - Human-centered strategist
Through exploratory and human-centered research, Niti Bhan discovers and makes tangible pragmatic opportunities for sustainable and inclusive value creation.

Why you should listen

Niti Bhan is a global nomad whose life mission is to bridge the gap of understanding between cultures, contexts and continents. She brings a multicultural perspective to innovation for the informal economies of the emerging markets of the developing world. She is the founder and principal of Emerging Futures Lab, a multidisciplinary team of human-centered researchers, designers, engineers and economists who collaborate on design and innovation strategies for social impact and sustainable profit in the emerging consumer markets of sub-Saharan Africa.

Growing up as a third culture kid in the ASEAN of the 1970s exposed Bhan to the British and American systems of primary and secondary education whilst her university education in Engineering (Bangalore University), Design (National Institute of Design, India & the Institute of Design, IIT Chicago), and Business (majoring in Strategy at the Katz Graduate School of Business, University of Pittsburgh) gave her the experience of living and working across cultures and continents. Emerging Futures Lab came to life in San Francisco in 2005, operated between Singapore, the Netherlands, and East Africa from 2007 through 2013, and is now an established SME in Finland.

More profile about the speaker
Niti Bhan | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2017

Niti Bhan: The hidden opportunities of the informal economy

Niti Bhan: တရားဝင်မဟုတ်တဲ့ စီးပွားရေးရဲ့ ပုန်းကွယ်နေသော အခွင့်အလမ်းများ။

Filmed:
1,222,576 views

Niti Bhan ဟာ အာဖရိကရဲ့ တရားဝင်မဟုတ်တဲ့ စျေးတွေအတွက် စီးပွားရေး နည်းဗျူဟာကို လေ့လာပါတယ်၊ စျေးဆိုင်ငယ်လေးတွေ၊ ဆိုင်ခန်းတွေ၊ တိုက်ကြီးရဲ့ စီးပွားရေးကို ဆက်လက် လည်ပတ်စေတဲ့ မမြင်နိုင်တဲ့ အင်ဂျင်တွေဖြစ်တဲ့ ကျွမ်းကျင်တဲ့ လက်မှုပညာသည်တွေနဲ့ အလုပ်ကြမ်းသမားတွေပါ။ ဒီအလုပ်သမားတွေကို အခွန်ရှောင်သူတွေ၊ ရာဇဝတ်သာတွေလို့တောင် တွေးမိချင်စိတ်ပေါက်ပေမဲ့ စီးပွားရေးရဲ့ တိုးပွားနေတဲ့ အစိတ်အပိုင်းဟာ တရားဝင်ဖြစ်ပြီး ရင်နှီးမြုပ်နှံထိုက်တယ်ဆိုတာကို သူမက တင်ပြထားပါတယ်။ ဒါကိုသာလုပ်ရင် ထောင်ချီတဲ့ အလုပ်အကိုင်တွေ ပိုမိုဖန်တီးနိုင်လောက်တယ်လို့ သူမကဆိုပါတယ်။ Bhan ပြောတာက "ဒီကျွမ်းကျင်မှုတွေနဲ့ အလုပ်အကိုင်တွေကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းနဲ့ စတင်နိုင်မလား"တဲ့။
- Human-centered strategist
Through exploratory and human-centered research, Niti Bhan discovers and makes tangible pragmatic opportunities for sustainable and inclusive value creation. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
The informal markets of Africa
are stereotypically seen
0
901
3931
အာဖရိကရဲ့ တရားဝင်မဟုတ်တဲ့ စျေးတွေဟာ
ဖရိုဖရဲ၊ တော်ရိရော်ရိအဖြစ်နဲ့
00:16
as chaotic and lackadaisical.
1
4856
1847
ပုံသေမြင်တွေ့ရပါတယ်။
00:19
The downside of hearing
the word "informal"
2
7234
2653
"တရားဝင်မဟုတ်" စကားလုံး
ကြားခြင်းရဲ့ မကောင်းတဲ့ဘက်က
00:21
is this automatic grand
association we have,
3
9911
2669
ကျွန်မတို့မှာရှိတဲ့ အလိုအလျောက်
ဆက်စပ်မှုကြီးပါ၊
00:24
which is very negative,
4
12604
1626
အင်မတန် အပျက်မြင်ပြီး
00:26
and it's had significant consequences
and economic losses,
5
14254
4509
သိသာတဲ့ အကျိုးဆက်တွေနဲ့
စီးပွားရေး ဆုံးရှုံးမှုတွေရှိခဲ့တာပါ။
00:30
easily adding -- or subtracting --
40 to 60 percent of the profit margin
6
18787
5486
လွယ်လွယ် ပေါင်းခြင်း(သို့) နှုတ်ခြင်း
သမားရိုးကျမဟုတ်တဲ့ စျေးတွေအတွက်ပဲ
00:36
for the informal markets alone.
7
24297
2836
အမြတ်နှုန်း ၄၀ က ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းပါ။
00:39
As part of a task of mapping
the informal trade ecosystem,
8
27157
4302
တရားဝင်မဟုတ်တဲ့ ကုန်သွယ်ဆက်နွယ်မှုစနစ်
ပုံစံချမှု လုပ်ဆောင်မှု အစိတ်အပိုင်းအဖြစ်
00:43
we've done an extensive literature review
9
31483
2533
နှစ် ၂၀ ကိုပြန်သွားပြီး အရှေ့ အာဖရိက
00:46
of all the reports and research
on cross-border trade in East Africa,
10
34040
4951
နယ်နိမိတ်ဖြတ်ကျော် ကုန်သွယ်ရေးအကြောင်း
အစီရင်ခံစာနဲ့ သုတေသနအာလုံးရဲ့ကျယ်ပြန့်တဲ့
00:51
going back 20 years.
11
39015
1811
စာပေ သုံးသပ်ချက်တစ်ခု လုပ်ခဲ့တယ်။
00:52
This was to prepare us for fieldwork
to understand what was the problem,
12
40850
4334
ဒါက ပြဿနာက ဘာဆိုတာ တရားဝင်မဟုတ်တဲ့
ကဏ္ဍထဲက သမားရိုးကျမဟုတ်တဲ့ကုန်သွယ်ရေးကို
00:57
what was holding back informal trade
in the informal sector.
13
45208
4162
​တားဆီးနေတာ နားလည်ဖို့ ကွင်းဆင်းလေ့
လာမှုအတွက် ကျွန်မတို့ကို အသင့်ဖြစ်စေတယ်။
01:01
What we discovered
over the last 20 years was,
14
49990
3504
ကျွန်မတို့ တွေ့ရှိခဲ့တာက
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်နှစ်ဆယ်က
01:05
nobody had distinguished
between illicit --
15
53518
3753
ဘယ်သူမှ တရားမဝင်တာ
တရားဝင်မဟုတ်တဲ့ကဏ္ဍမှာရှိတဲ့
01:09
which is like smuggling or contraband
in the informal sector --
16
57295
4445
မှောင်ခို(သို့) တရာမဝင်ကုန်သွယ်တာနဲ့
တရားဝင်ပေးမဲ့ မှတ်တမ်းမရှိတာကို
01:13
from the legal but unrecorded,
17
61764
2340
ခွဲခြားမသိခဲ့ပါဘူး၊
01:16
such as tomatoes, oranges, fruit.
18
64128
3005
ဥပမာ ခရမ်းချဉ်သီး၊ လိမ္မော်သီးတို့ပါ။
01:19
This criminalization --
19
67697
2320
ဒီပြစ်မှုသတ်မှတ်ခြင်း
01:22
what in Swahili refers to as "biashara,"
which is the trade or the commerce,
20
70041
5198
ဆွာဟီလီစကားမှာတော့ ရောင်းဝယ်မှု (သို့)
ကုန်သွယ်မှု "biashara,"နဲ
01:27
versus "magendo," which is
the smuggling or contraband --
21
75263
3434
ဆန့်ကျင်ဘက် "magendo,"
မှောင်ခို(သို့) တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှု
01:30
this criminalization
of the informal sector,
22
78721
3521
လို့ရည်ညွှန်းပါတယ်၊
01:34
in English, by not distinguishing
between these aspects,
23
82266
3869
အင်္ဂလိပ်မှာ တရားဝင်မဟုတ်တဲ့ ကဏ္ဍရဲ့
ဒီပြစ်မှုသတ်မှတ်တာ ဒီရှုထောင့်တွကြားက
01:38
easily can cost each African economy
between 60 to 80 percent addition
24
86159
5593
ကွဲပြားမှုမရှိခြင်းကနှစ်စဉ် GDP တိုးတက်မှု
နှုန်းပေါ်က ၆၀ နဲ့ ၈၀ % အပေါင်းကြားက
01:43
on the annual GDP growth rate,
25
91776
2768
အာဖရိကန် စီးပွားရေးတစ်ခုစီကို
လွယ်လွယ် ထိခိုက်နိုင်ပါတယ်။
01:46
because we are not recognizing the engine
26
94568
3734
အကြောင်းကတော့ စီးပွားရေးကို ဆက်လက်
လည်ပတ်စေတဲ့ အင်ဂျင်ကို
01:50
of what keeps the economies running.
27
98326
2574
အသိအမှတ်မပြုနေတာကြောင့်ပါ။
01:52
The informal sector is growing jobs
at four times the rate
28
100924
3477
တရားဝင်မဟုတ်တဲ့ ကဏ္ဍဟာ အစဉ်အလာ
သမားရိုးကျ စီးပွားရေး (သို့)
01:56
of the traditional formal economy,
29
104425
1942
အများအခေါ် "ခေတ်မီ" စီးပွားရေးနှုန်းထက်
01:58
or "modern" economy, as many call it.
30
106391
2557
လေးဆ အလုပ်အကိုင် တိုးပွားနေတယ်။
02:00
It offers employment and income
generation opportunities
31
108972
3466
အစဉ်အလာ စည်းမျဉ်းတွေထဲက
"မကျွမ်းကျင်သူ"အများစုကို
02:04
to the most "unskilled"
in conventional disciplines.
32
112462
3697
အလုပ်အကိုင်နဲ့ ဝင်ငွေ မျိုးဆက်
အခွင့်အလမ်းတွေပေးတယ်။
02:08
But can you make a french fry
machine out of an old car?
33
116183
3636
ဒါပေမဲ့ ကားအိုတစ်စီးကနေ
အားလူကြော်စက် သင်လုပ်နိုင်လား။
02:12
So, this, ladies and gentlemen,
34
120403
3461
ဒီတော့ ပရိတ်သတ်ကြီးရေ
02:15
is what so desperately needs
to be recognized.
35
123888
3216
ဒါက အသိအမှတ်ပြုခံရဖို့
အသည်းအသန်လိုအပ်နေတဲ့ဟာပါ။
02:19
As long as the current assumptions
hold that this is criminal,
36
127128
4258
ဒါဟာပြစ်မှု ဒါဟာ လောင်းရိပ်၊
ဒါဟာ တရားမဝင်တာလို့
02:23
this is shadow,
37
131410
1227
ဆွဲကိုင်တဲ့
02:24
this is illegal,
38
132661
1618
လက်ရှိ ထင်မြင်ချက်တွေရှိသရွေ့
02:26
there will be no attempt at integrating
the informal economic ecosystem
39
134303
4460
တရားဝင်နဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာတစ်ခုအနေနဲ့
တောင် တရားဝင်မဟုတ်တဲ့ စီးပွားရေး
02:30
with the formal or even the global one.
40
138787
2948
ဂေဟစနစ် ပေါင်းစည်းခြင်းမှာ
အားထုတ်မှုရှိမှာမဟုတ်ပါဘူး၊
02:34
I'm going to tell you a story of Teresia,
41
142968
2804
Teresia ရဲ့ဇာတ်လမ်းကို ပြောပြပါမယ်၊
02:37
a trader who overturned
all our assumptions,
42
145796
4076
ကျွန်တို့အားလုံးရဲ့ ထင်မြင်ချက်တွေကို
ချေဖျက်ပြီး
02:41
made us question all the stereotypes
that we'd gone in on,
43
149896
3350
နှစ်၂၀ စာပေသုံးသပ်ချက်ကိုအခြေခံတဲ့
ကျွန်မတို့နဲ့အကျုံးဝင်နေခဲ့တဲ့
02:45
based on 20 years of literature review.
44
153270
2906
ပုံသေကားကျအားလုံးကို မေးခွန်းထုတ်ခဲ့သူပါ။
02:49
Teresia sells clothes under a tree
in a town called Malaba,
45
157675
5489
Teresia က Uganda နဲ့ Kenya နယ်စပ်က
Malaba ဆိုတဲ့ မြို့တစ်မြို့ထဲက
02:55
on the border of Uganda and Kenya.
46
163188
2096
သစ်ပင်အောက်မှာ အထည်တွေရောင်းတယ်။
02:57
You think it's very simple, don't you?
47
165876
2169
သိပ်ကို ရှင်းတာပဲလို့ မထင်ဘူးလား။
03:00
We'll go hang up new clothes
from the branches,
48
168810
2657
အထည်သစ်တွေကို သစ်ကိုင်းတွေမှာသွားချိတ်၊
03:03
put out the tarp, settle down,
wait for customers,
49
171491
2932
မိုးကာဖျင်ကိုခင်း၊ အထိုင်ချပြီး
ဝယ်သူတွေကို စောင့်မယ်၊
03:06
and there we have it.
50
174447
1345
ဖြစ်တာပဲလေ။
03:07
She was everything we were expecting
according to the literature,
51
175816
3385
စာပေတွေ၊ သုတေသနတွေအရဆို
သူမက ကျွန်မတို့ မျှော်လင့်တဲ့
03:11
to the research,
52
179225
1268
အခြေအနေအရပ်ရပ်ပဲလေ။
03:12
right down to she was a single
mom driven to trade,
53
180517
3777
ပြောရရင် သူမက ကလေးတွေကို ထောက်ပံ့ဖို့
ရောင်းဝယ်ဖို့ တွန်းအားပေးခံရတဲ့
03:16
supporting her kids.
54
184318
1488
တစ်ဦးတည်းမိခင်ပါ။
03:19
So what overturned our assumptions?
55
187092
2610
ဒီတော့ ဘာက ကျွန်မတို့ရဲ့
ထင်မြင်ချက်တွေကို ချေဖျက်တာလဲ။
03:21
What surprised us?
56
189726
1519
ဘာက ကျွန်မတို့ကို အံ့သြစေတာလဲ။
03:23
First, Teresia paid the county
government market fees
57
191269
3722
ပထမက Teresia ဟာ အလုပ်လုပ်တဲ့နေ့တိုင်း
03:27
every single working day
58
195015
1831
နိုင်ငံ အစိုးရကို သစ်ပင်အောက်မှာ
03:28
for the privilege of setting
up shop under her tree.
59
196870
3253
ဆိုင်ခန်းတည်ခွင့်အတွက်
စျေးကောက်တွေ ပေးခဲ့တယ်။
03:32
She's been doing it for seven years,
60
200147
2051
သူမာ ဒါကို ခုနှစ်ကြာ လုပ်နေခဲ့ပြီး
03:34
and she's been getting receipts.
61
202222
1922
ငွေတွေ လက်ခံရရှိနေခဲ့တယ်။
03:36
She keeps records.
62
204560
1477
သူမ မှတ်တမ်းတွေ ထားတယ်။
03:38
We're seeing not a marginal,
63
206061
3167
အရေးမပါတဲ့၊ နွမ်းပါးတဲ့၊
03:41
underprivileged,
64
209252
1347
အားနွဲ့တဲ့၊ လမ်းဘေးနားက
03:42
vulnerable African woman trader
by the side of the road -- no.
65
210623
5816
အာဖရိကန် အမျိုးသမီး အရောင်းအဝယ်
သမားလို့ မမြင်ပါဘူး၊ မမြင်ဘူးနော်။
03:48
We were seeing somebody
who's keeping sales records for years;
66
216463
4099
မြင်နေတာက နှစ်ချီပြီး
အရောင်းမှတ်တမ်းထားနေသူ၊
03:52
somebody who had an entire ecosystem
of retail that comes in from Uganda
67
220586
6321
စာရင်းကောက်ဖို့ Uganda ကလာတဲ့
03:58
to pick up inventory;
68
226931
2315
လက်လီ ဂေဟစနစ်တစ်ခုလုံးရှိသူ၊
04:01
someone who's got handcarts
bringing the goods in,
69
229270
3862
ကုန်ပစ္စည်းတွေကို ယူဆောင်လာတဲ့
လက်တွန်းလှည်းရှိသူ
04:05
or the mobile money agent
who comes to collect cash
70
233156
2916
(သို့) ညနေခင်းအဆုံးမှာ ငွေကောက်ဖို့
လာသူ ​ေရွှ့ပြောင်း ငွေကြေး
04:08
at the end of the evening.
71
236096
1428
ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးလို့ပါ။
04:09
Can you guess how much
Teresia spends, on average,
72
237548
4408
Nairobi က သူမရတဲ့ အထည်သစ်
ကုန်ပစ္စည်း စာရင်းပေါ်မှာ
04:13
each month on inventory --
73
241980
2597
Teresia ဟာ ပျှမ်းမျှ တစ်လ
04:16
stocks of new clothes
that she gets from Nairobi?
74
244601
2673
ဘယ်လောက်သုံးတာ မှန်းဆနိုင်လား။
04:19
One thousand five hundred US dollars.
75
247819
2190
အမေရိကန် ဒေါ်လာ တစ်ထောင့်ငါးရာပါ။
04:22
That's around 20,000 US dollars
invested in trade goods and services
76
250525
5440
ကုန်ရောင်းကုန်ဝယ်နဲ့ ဝန်ဆောင်မှုမှာ
ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှု နှစ်စဉ်
04:27
every year.
77
255989
1555
အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၀၀၀၀ ပါ။
04:29
This is Teresia,
78
257568
1450
ဒါက Teresia ပါ၊
04:31
the invisible one,
79
259042
1397
မမြင်နိုင်တဲ့တစ်ခု
04:32
the hidden middle.
80
260463
1280
အလယ်မှာ ပုန်းကွယ်နေတာပါ။
04:34
And she's only the first rung
of the small entrepreneurs,
81
262442
4093
သူမဟာ ဒီစျေးမြို့တွေမှာ တွေ့ရှိနိုင်တဲ့
အသေးစား လုပ်ငန်းတွေဖြစ်တဲ့
04:38
the micro-businesses that can be found
in these market towns.
82
266559
4091
အသေးစား စွမ်းဆောင်ရှင်တွေရဲ့
တစ်ဦးတည်းသေား ပထမ အဆင့်ရှိသူပါ။
04:42
At least in the larger Malaba border,
she's at the first rung.
83
270674
4884
အနည်းဆုံးတော့ ပိုကြီးတဲ့ Malaba နယ်စပ်မှာ
သူမဟာ ပထမတန်းစားပါ။
04:48
The people further up the value chain
84
276523
2636
တန်ဖိုးပိုမြင်တဲ့ ဆိုင်ခွဲတွေနဲ့ လူတွေဟာ
04:51
are easily running
three lines of business,
85
279183
3045
လစဉ်ကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၅၀၀ ကနေ
၃၀၀၀ အထိ ရင်းနှီးမြှပ်နှံရင်းနဲ့
04:54
investing 2,500 to 3,000
US dollars every month.
86
282252
5091
လုပ်ငန်း လမ်းကြောင်း သုံးခုနဲ့
အလွယ်တကူ လည်ပတ်နေပါတယ်။
04:59
So the problem turned out
that it wasn't the criminalization;
87
287772
3980
ဒီတော့ ပြဿနာကဖြစ်သွားတာက
ဒါက ပြစ်မှုသတ်မမြောက်တာပါ၊
05:03
you can't really criminalize someone
you're charging receipts from.
88
291776
4645
သင်တောင်းခံနေတဲ့ ဝင်ငွေတွေရတဲ့သူကို
ပြစ်မှုစွဲလို့ မရပါဘူး။
05:08
It's the lack of recognition
of their skilled occupations.
89
296957
5390
ဒါဟာ သူတို့ရဲ့ ကျွမ်းကျင်တဲ့
အလုပ်အကိုင်တွေကို အသိအမှတ် မပြုခြင်းပါ။
05:15
The bank systems and structures
have no means to recognize them
90
303048
3996
ဘဏ်စနစ်တွေနဲ့ တည်ဆောက်မှုတွေမှာ
သူတို့ကို အသေးစား လုပ်ငန်းတွေအဖြစ်
05:19
as micro-businesses,
91
307068
1488
အသိအမှတ်ပြုဖို့ နည်းလမ်းတွေမရှိ
05:20
much less the fact that, you know,
92
308580
2578
သင်တို့ အသိနည်းတဲ့အချက်က
05:23
her tree doesn't have
a forwarding address.
93
311182
2208
သူမရဲ့ သစ်ပင်ဟာ လွှဲပြောင်းဖို့လိပ်စာ
မရှိဘူး
05:25
So she's trapped in the middle.
94
313912
2326
ဒါနဲ့ အလယ်မှာပဲ ပိတ်မိနေခဲ့တယ်။
05:28
She's falling through the cracks
of our assumptions.
95
316262
2431
သူမက ကျွန်မတို့ ထင်မြင်ချက် ပတ်ကြားတွေထဲ
ကျဆင်းနေတယ်
05:30
You know all those microloans
to help African women traders?
96
318717
3539
ဒီအသေးစားချေးငွေတွေဟာ အာဖရိက အမျိုးသမီး
ကုန်သည်တွေကို ကူညီဖို့ဆိုတာသိလား
05:34
They're going to loan her
50 dollars or 100 dollars.
97
322646
2830
သူတို့က သူမကို ဒေါ်လာ ၅၀ ကနေ
၁၀၀ ထိ ချေးပေးတော့မယ်။
05:37
What's she going to do with it?
98
325500
1606
ဒါနဲ့ သူမဘာလုပ်ရမှာလဲ။
05:39
She spends 10 times
that amount every month
99
327130
2342
သူမဟာ စာရင်းမှာတင်ကို လစဉ်
05:41
just on inventory --
100
329496
1602
ဒါထက် ဆယ်ဆ ပမာဏ သုံးပါတယ်။
05:43
we're not talking about
the additional services
101
331122
2287
ထပ်ဆောင်း ဝန်ဆောင်မှုတို့
ထောက်ပံ့ရေး ဂေဟစနစ်တို့
05:45
or the support ecosystem.
102
333433
1834
အကြောင်း ကျွန်မတို့ပြောနေတာမဟုတ်ဘူး။
05:47
These are the ones who fit
neither the policy stereotype
103
335864
3588
ဒီလူတွေဟာ ဟာ ကျွမ်းကျင်မှု နိမ့်ပြီး
ဘေးဖယ်ခံရသူတွေရဲ့
05:51
of the low-skilled and the marginalized,
104
339476
2404
မူဝါဒ ပုံသေကားချနဲ ကိုက်သူတွေမဟုတ်ဘူး၊
05:53
nor the white-collar,
salaried office worker
105
341904
2871
(သို့) ဉာဏလုပ်သား (သို့) လခစား ရုံးဝန်ထမ်း
05:56
or civil servant with a pension
106
344799
1861
(သို့) အဆိုအရ အလယ်အလတ်တန်းစားထဲ
05:58
that the middle classes
are allegedly composed of.
107
346684
3372
ထည့်ထားတဲ့ ပင်စင်စား
အစိုးရဝန်ထမ်းမဟုတ်ဘူး။
06:02
Instead, what we have here
are the proto-SMEs
108
350080
4552
ဒီအစား ဒီမှာက ရှေ့ပြေး
အသေးနဲ့ အလတ်စား လုပ်ငန်းရှင်တွေပါ။
06:06
these are the fertile seeds
of businesses and enterprises
109
354656
3795
ဒါတွဟာ စက်တွေကို ဆက်လက် လည်ပတ်စေတဲ့
စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေရဲ့
06:10
that keep the engines running.
110
358475
1943
မြေသြဇာကောင်းတဲ့ သစ်စေ့တွေပါ
06:12
They put food on your table.
111
360442
1735
သူတို့က သင့်စားပွဲမှာ စားစရာတင်တယ်။
06:14
Even here in this hotel,
the invisible ones --
112
362201
3073
ဒီဟိုတယ်မှာတောင်
မမြင်နိုင်တဲ့အရာတွေ ရှိပါတယ်။
06:17
the butchers, the bakers
the candlestick makers --
113
365298
3452
အသားရောင်းသူတွေ၊ မုန့်ဖတ်သမားတွေ၊
ဖယောင်တိုင်လုပ်သူတွေပါ
06:20
they make the machines
that make your french fries
114
368774
2393
သင့်အာလူကျော်ကိုလုပ်တဲ့
စက်တွေ ဖန်တီးကြတယ်
06:23
and they make your beds.
115
371191
1226
သင့်အိပ်ရာတွေ ခင်းပေးတယ်။
06:24
These are the invisible businesswomen
trading across borders,
116
372441
3405
နယ်စပ်တွေတစ်လျှောက်မှာ၊
လမ်းဘေးမှာ ကုန်သွယ်နေတဲ့ မမြင်နိုင်တဲ့
06:29
all on the side of the road,
117
377037
2369
အမျိုးသမီးလုပ်ငန်းရှင်တွေရှိပါတယ်။
06:31
and so they're invisible
to data gatherers.
118
379430
2918
ဒီတော့ သူတို့ဟာ ဒေတာကောက်သူတွေ
မမြင်နိုင်တဲ့သူတွေပါ။
06:34
And they're mashed together
with the vast informal sector
119
382704
3656
မှောင်ခိုနဲ့ အခွန်ရှောင်သူတွေအကြား၊
တရားမဝင်တာ လည်ပတ်သူတွေနဲ့
06:38
that doesn't bother to distinguish
between smugglers and tax evaders
120
386384
5073
ကုန်သွယ်တဲ့၊ စားပွဲပေါ် စားစရာတင်တဲ့၊
ကလေးတွေကို တက္ကသိုလ်ပို့တဲ့
06:43
and those running illegal whatnot,
121
391481
2608
အမျိုးသမီးကြား
ခွဲခြားဖို့ စိတ်မရှုပ်စေတဲ့
06:46
and the ladies who trade,
122
394113
2031
ကျယ်ပြန့်တဲ့ တရားဝင်မဟုတ်တဲ့ ကဏ္ဍနဲ့အတူ
06:48
and who put food on the table
and send their kids to university.
123
396168
4145

အတူတူ သူတို့ကို ရောစပ်တာပါ။
06:52
So that's really what I'm asking here.
124
400337
3225
ဒီတော့ ဒါက ဒီမှာ ကျွန်မ မေးနေတဲ့ဟာပါ။
06:55
That's all that we need to start by doing.
125
403586
2835
ကျွန်မတို့ စတင်လုပ်ဖို့လိုတာက ဒါတွေပါ။
06:58
Can we start by recognizing
the skills, the occupations?
126
406868
4609
ဒီကျွမ်းကျင်မှုတွေ၊ အလုပ်အကိုင်တွေကို
အသိအမှတ်ပြုရင်း စတင်နိုင်ကြမလား။
07:03
We could transform the informal economy
by beginning with this recognition
127
411501
4624
အသိအမှတ်ပြုမှုစတင်ကာ ၎င်းတို့ ဝင်ဖို့ အထူး
လုပ်ထားတဲ့ ဝင်ပေါက်တွေကို ပုံစံထုတ်ခြင်း
07:08
and then designing the customized
doorways for them to enter
128
416149
4681
(သို့) တရားဝင်နဲ့၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာနဲ့
စနစ်တစ်ခုလုံးနဲ့
07:12
or integrate with the formal,
129
420854
2209
ပေါင်းစပ်ခြင်းအားဖြင့်
07:15
with the global,
130
423087
1304
သမားရိုးကျမဟုတ်တဲ့
07:16
with the entire system.
131
424415
1711
စီးပွားရေးကို ပြောင်းလဲနိုင်ပါတယ်၊
07:18
Thank you, ladies and gentlemen.
132
426150
1564
အားလုံးကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
07:19
(Applause)
133
427738
3721
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Niti Bhan - Human-centered strategist
Through exploratory and human-centered research, Niti Bhan discovers and makes tangible pragmatic opportunities for sustainable and inclusive value creation.

Why you should listen

Niti Bhan is a global nomad whose life mission is to bridge the gap of understanding between cultures, contexts and continents. She brings a multicultural perspective to innovation for the informal economies of the emerging markets of the developing world. She is the founder and principal of Emerging Futures Lab, a multidisciplinary team of human-centered researchers, designers, engineers and economists who collaborate on design and innovation strategies for social impact and sustainable profit in the emerging consumer markets of sub-Saharan Africa.

Growing up as a third culture kid in the ASEAN of the 1970s exposed Bhan to the British and American systems of primary and secondary education whilst her university education in Engineering (Bangalore University), Design (National Institute of Design, India & the Institute of Design, IIT Chicago), and Business (majoring in Strategy at the Katz Graduate School of Business, University of Pittsburgh) gave her the experience of living and working across cultures and continents. Emerging Futures Lab came to life in San Francisco in 2005, operated between Singapore, the Netherlands, and East Africa from 2007 through 2013, and is now an established SME in Finland.

More profile about the speaker
Niti Bhan | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee