TEDGlobal 2014
Andrés Ruzo: The boiling river of the Amazon
Andrés Ruzo: De kokende rivier in de Amazone
Filmed:
Readability: 4
2,147,830 views
Toen Andrés Ruzo een klein jongetje was in Peru, vertelde zijn opa hem een verhaal met een vreemd detail: een rivier, diep in de Amazone, die kookt alsof er een vuur onder brandt. Twaalf jaar later, inmiddels geowetenschapper, trok Ruzo diep de jungle van Zuid-Amerika in, om deze kokende rivier te zoeken. Reis mee met Ruzo in een tijdperk waarin alles lijkt te zijn in kaart gebracht, gemeten en begrepen, en ontdek samen met hem een rivier die ons de grens tussen het bekende en het onbekende in twijfel laat trekken... en ons eraan herinnert dat er grote wonderen zijn die nog ontdekt moeten worden.
Andrés Ruzo - Geoscientist
Andrés Ruzo investigates the Earth's heat and the mystery of a boiling river in the Peruvian rainforest. Full bio
Andrés Ruzo investigates the Earth's heat and the mystery of a boiling river in the Peruvian rainforest. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
As a boy in Lima,
0
1023
1643
Toen ik een jongetje was in Lima,
00:14
my grandfather told me a legend
1
2690
2111
vertelde mijn opa me een legende
00:16
of the Spanish conquest of Peru.
2
4825
2254
over de Spaanse verovering van Peru.
00:20
Atahualpa, emperor of the Inca,
had been captured and killed.
had been captured and killed.
3
8007
3539
Atahualpa, de keizer van de Inca's,
was gevangen genomen en vermoord.
was gevangen genomen en vermoord.
00:23
Pizarro and his conquistadors
had grown rich,
had grown rich,
4
11570
2983
Pizarro en zijn conquistadores
waren rijk geworden
waren rijk geworden
00:26
and tales of their conquest
and glory had reached Spain
and glory had reached Spain
5
14577
3186
en verhalen over hun veroveringen
en glorie hadden Spanje bereikt
en glorie hadden Spanje bereikt
00:29
and was bringing new waves of Spaniards,
hungry for gold and glory.
hungry for gold and glory.
6
17787
5375
en zorgden voor een nieuwe instroom van
Spanjaarden smachtend naar goud en glorie.
Spanjaarden smachtend naar goud en glorie.
00:36
They would go into towns and ask the Inca,
7
24055
2898
Zij gingen naar de steden
en vroegen de Inca's:
en vroegen de Inca's:
00:38
"Where's another civilization
we can conquer? Where's more gold?"
we can conquer? Where's more gold?"
8
26977
3775
"Waar is nog een beschaving
om te veroveren? Waar is meer goud?"
om te veroveren? Waar is meer goud?"
00:42
And the Inca, out of vengeance, told them,
9
30776
3379
En de Inca's, uit wraak, zeiden:
00:46
"Go to the Amazon.
10
34648
1609
"Ga naar de Amazone.
00:48
You'll find all the gold you want there.
11
36767
2646
Daar vind je al het goud
dat je je kunt wensen."
dat je je kunt wensen."
00:51
In fact, there is a city called Paititi --
El Dorado in Spanish --
El Dorado in Spanish --
12
39437
4714
Er is zelfs een stad genaamd Paititi
-- El Dorado in het Spaans --
-- El Dorado in het Spaans --
00:56
made entirely of gold."
13
44175
2627
die helemaal van goud is."
00:59
The Spanish set off into the jungle,
14
47303
1896
De Spanjaarden trokken de jungle in.
01:01
but the few that return
come back with stories,
come back with stories,
15
49223
3562
De weinigen die terugkwamen
vertelden verhalen.
vertelden verhalen.
01:05
stories of powerful shamans,
16
53904
3807
Verhalen over machtige sjamanen,
01:09
of warriors with poisoned arrows,
17
57735
2904
over krijgers met giftige pijlen,
01:12
of trees so tall they blotted out the sun,
18
60663
3778
over bomen zo hoog
dat ze de zon blokkeerden,
dat ze de zon blokkeerden,
01:16
spiders that ate birds,
snakes that swallowed men whole
snakes that swallowed men whole
19
64465
4752
vogel-etende spinnen, slangen
die een mens in zijn geheel verzwolgen,
die een mens in zijn geheel verzwolgen,
01:21
and a river that boiled.
20
69241
2284
en een rivier die kookte.
Dit werd een herinnering
uit mijn kindertijd.
uit mijn kindertijd.
01:25
All this became a childhood memory.
21
73795
1984
01:27
And years passed.
22
75803
1159
En jaren gingen voorbij.
01:28
I'm working on my PhD at SMU,
23
76986
2475
Ik werk aan mijn PhD aan de SMU
01:31
trying to understand
Peru's geothermal energy potential,
Peru's geothermal energy potential,
24
79485
3904
en ik probeer Peru's geothermische
energiepotentiaal te begrijpen,
energiepotentiaal te begrijpen,
01:35
when I remember this legend,
25
83413
2046
als ik me opeens deze legende herinner
01:37
and I began asking that question.
26
85483
1849
en ik begon me af te vragen:
01:40
Could the boiling river exist?
27
88316
2547
"Kan de kokende rivier bestaan?"
01:44
I asked colleagues from universities,
28
92140
2199
Ik vroeg het collega's aan universiteiten,
01:46
the government,
29
94363
1157
de overheid,
01:47
oil, gas and mining companies,
30
95544
1493
olie-, gas- en mijnbedrijven
01:49
and the answer was a unanimous no.
31
97061
2906
en het antwoord was een unaniem 'nee'.
01:52
And this makes sense.
32
100459
2000
En dat is logisch.
01:55
You see, boiling rivers
do exist in the world,
do exist in the world,
33
103070
2628
Kokende rivieren bestaan op aarde,
01:57
but they're generally
associated with volcanoes.
associated with volcanoes.
34
105722
2459
maar ze worden meestal
geassocieerd met vulkanen.
geassocieerd met vulkanen.
02:00
You need a powerful heat source
35
108649
2147
Je hebt een krachtige hittebron nodig
02:02
to produce such a large
geothermal manifestation.
geothermal manifestation.
36
110820
3366
om zo'n enorme geothermische
manifestatie te produceren.
manifestatie te produceren.
02:06
And as you can see from the red dots
here, which are volcanoes,
here, which are volcanoes,
37
114210
5204
En zoals je aan de rode punten,
die vulkanen voorstellen, kunt zien,
die vulkanen voorstellen, kunt zien,
02:11
we don't have volcanoes in the Amazon,
38
119438
2818
hebben we geen vulkanen in de Amazone,
02:14
nor in most of Peru.
39
122280
1818
noch in het grootste deel van Peru.
02:16
So it follows: We should not expect
to see a boiling river.
to see a boiling river.
40
124122
4268
Conclusie: we kunnen niet verwachten
een kokende rivier te zien.
een kokende rivier te zien.
02:21
Telling this same story
at a family dinner,
at a family dinner,
41
129660
4088
Ik vertelde dit verhaal
tijdens een familie-etentje
tijdens een familie-etentje
02:25
my aunt tells me,
42
133772
2470
en mijn tante zei:
02:28
"But no, Andrés, I've been there.
I've swum in that river."
I've swum in that river."
43
136266
3982
"Maar, Andrés, ik ben daar geweest.
Ik heb in die rivier gezwommen."
Ik heb in die rivier gezwommen."
02:32
(Laughter)
44
140898
3637
(Gelach)
02:36
Then my uncle jumps in.
45
144559
1747
En mijn oom voegt toe:
02:38
"No, Andrés, she's not kidding.
46
146330
2730
"Nee, ze houdt je niet voor de gek.
02:41
You see, you can only swim in it
after a very heavy rain,
after a very heavy rain,
47
149084
3983
Je kunt er alleen in zwemmen
na een zware regenval
na een zware regenval
02:45
and it's protected by a powerful shaman.
48
153091
3246
en hij wordt beschermd
door een machtige sjamaan.
door een machtige sjamaan.
02:48
Your aunt, she's friends with his wife."
49
156361
2317
Je tante is bevriend met zijn vrouw."
02:51
(Laughter)
50
159257
1805
(Gelach)
02:53
"¿Cómo?" ["Huh?"]
51
161086
1151
"¿Cómo?" [Wat?]
02:54
You know, despite all
my scientific skepticism,
my scientific skepticism,
52
162261
2214
Ondanks al mijn wetenschappelijke skepsis
02:56
I found myself hiking into the jungle,
guided by my aunt,
guided by my aunt,
53
164499
4432
trok ik toch die jungle in,
op aanwijzing van mijn tante,
op aanwijzing van mijn tante,
03:00
over 700 kilometers away
from the nearest volcanic center,
from the nearest volcanic center,
54
168955
3897
meer dan 700 kilometer
van de dichtstbijzijnde vulkaan.
van de dichtstbijzijnde vulkaan.
03:04
and well, honestly,
mentally preparing myself
mentally preparing myself
55
172876
3618
Eerlijk gezegd bereidde ik mezelf
er mentaal op voor
er mentaal op voor
03:08
to behold the legendary
"warm stream of the Amazon."
"warm stream of the Amazon."
56
176518
4376
om het legendarische 'lauwe stroompje
van de Amazone' te aanschouwen.
van de Amazone' te aanschouwen.
03:14
But then ...
57
182671
1621
Maar toen...
03:16
I heard something,
58
184316
1322
hoorde ik iets.
03:19
a low surge
59
187255
1449
Een diepe stroming..
03:22
that got louder and louder
60
190347
2695
die luider en luider werd
03:25
as we came closer.
61
193792
1468
naarmate we dichterbij kwamen.
03:28
It sounded like ocean waves
constantly crashing,
constantly crashing,
62
196300
3928
Het klonk als een constant
breken van golven in de branding.
breken van golven in de branding.
03:32
and as we got closer, I saw smoke, vapor,
coming up through the trees.
coming up through the trees.
63
200252
4685
En toen we dichterbij kwamen zag ik
rook, damp door de bomen.
rook, damp door de bomen.
03:36
And then, I saw this.
64
204961
3299
En toen zag ik dit.
03:41
I immediately grabbed for my thermometer,
65
209791
2469
Ik greep meteen mijn thermometer
03:44
and the average temperatures in the river
66
212284
3277
en de gemiddelde temperatuur van de rivier
03:47
were 86 degrees C.
67
215585
1987
was 86 graden Celsius.
03:51
This is not quite
the 100-degree C boiling
the 100-degree C boiling
68
219540
3267
Dat is niet helemaal 100 graden C kokend,
03:54
but definitely close enough.
69
222831
2877
maar zeker niet ver daarvan.
03:58
The river flowed hot and fast.
70
226296
3092
De rivier stroomde heet en snel.
04:02
I followed it upriver and was led by,
actually, the shaman's apprentice
actually, the shaman's apprentice
71
230181
3648
Ik volgde hem stroomopwaarts
en de leerling van de sjamaan leidde me
naar de heiligste plek aan de rivier.
naar de heiligste plek aan de rivier.
04:05
to the most sacred site on the river.
72
233853
1784
04:07
And this is what's bizarre --
73
235661
1406
En dit is zo bizar:
04:09
It starts off as a cold stream.
74
237091
1982
hij begint als een koude stroom.
04:11
And here, at this site,
75
239502
2237
Hier, op deze plek,
04:13
is the home of the Yacumama,
76
241763
2167
is het thuis van de Yacumama,
04:15
mother of the waters,
a giant serpent spirit
a giant serpent spirit
77
243954
3343
Moeder van het Water,
een enorme slangengeest
die heet en koud water baart.
die heet en koud water baart.
04:19
who births hot and cold water.
78
247321
2073
04:22
And here we find a hot spring,
79
250015
4412
Hier vonden we een warmwaterbron,
04:26
mixing with cold stream water
underneath her protective motherly jaws
underneath her protective motherly jaws
80
254451
5358
waarin koud water wordt gemengd
onder haar beschermende moederlijke kaken
onder haar beschermende moederlijke kaken
04:31
and thus bringing their legends to life.
81
259833
3245
en waar legenden tot leven komen.
04:36
The next morning, I woke up and --
82
264283
1978
De volgende ochtend werd ik wakker en..
04:38
(Laughter)
83
266285
2219
(Gelach)
04:40
I asked for tea.
84
268528
2031
vroeg ik om thee.
04:42
I was handed a mug, a tea bag
85
270583
2240
Ik kreeg een mok, een theebuiltje
04:44
and, well, pointed towards the river.
86
272847
2328
en werd naar de rivier gestuurd.
04:48
To my surprise, the water was clean
and had a pleasant taste,
and had a pleasant taste,
87
276075
4509
Tot mijn verrassing was het water
schoon en smaakte lekker,
schoon en smaakte lekker,
04:52
which is a little weird
for geothermal systems.
for geothermal systems.
88
280608
2994
wat best gek is
voor geothermische systemen.
voor geothermische systemen.
04:56
What was amazing
89
284441
1548
Wat zo geweldig is,
04:58
is that the locals had always
known about this place,
known about this place,
90
286013
2984
is dat de lokale bevolking
altijd heeft geweten over deze plek
altijd heeft geweten over deze plek
05:01
and that I was by no means
the first outsider to see it.
the first outsider to see it.
91
289021
3704
en dat ik zeker niet
de eerste buitenstaander was die hem zag.
de eerste buitenstaander was die hem zag.
05:05
It was just part of their everyday life.
92
293701
2937
Het was gewoon onderdeel
van hun dagelijks leven.
van hun dagelijks leven.
05:09
They drink its water.
93
297115
2694
Ze drinken het water.
05:11
They take in its vapor.
94
299833
2555
Ze ademen de damp in.
05:14
They cook with it,
95
302412
1691
Ze koken erop,
05:16
clean with it,
96
304127
1510
maken ermee schoon,
05:17
even make their medicines with it.
97
305661
1798
maken er zelfs hun medicijnen mee.
05:21
I met the shaman,
98
309094
1746
Ik ontmoette de sjamaan
05:22
and he seemed like an extension
of the river and his jungle.
of the river and his jungle.
99
310864
4189
en hij leek een verlengstuk
van de rivier en zijn jungle.
van de rivier en zijn jungle.
05:27
He asked for my intentions
100
315848
1824
Hij vroeg me naar mijn bedoelingen
05:30
and listened carefully.
101
318609
1579
en luisterde aandachtig.
05:33
Then, to my tremendous relief --
102
321262
3111
Toen, tot mijn ongelofelijke opluchting --
05:36
I was freaking out,
to be honest with you --
to be honest with you --
103
324397
3547
ik zweette peentjes, om eerlijk te zijn --
05:39
a smile began to snake across his face,
and he just laughed.
and he just laughed.
104
327968
4279
kwam er een glimlach op zijn gezicht
en begon hij te lachen.
en begon hij te lachen.
05:44
(Laughter)
105
332271
2297
(Gelach)
05:47
I had received the shaman's blessing
to study the river,
to study the river,
106
335796
4595
Ik kreeg de zegen van de sjamaan
om de rivier te bestuderen,
om de rivier te bestuderen,
05:52
on the condition that after I take
the water samples
the water samples
107
340415
3404
mits ik de waterstalen die ik nam
05:55
and analyze them in my lab,
108
343843
1516
en analyseerde in mijn lab --
05:57
wherever I was in the world,
109
345383
1810
waar ook ter wereld --
06:00
that I pour the waters
back into the ground
back into the ground
110
348265
3766
naderhand weer op de grond zou gieten.
06:04
so that, as the shaman said,
111
352055
2047
Zo, zei de sjamaan,
06:06
the waters could find their way back home.
112
354126
2745
vindt het water zijn weg
weer terug naar huis.
weer terug naar huis.
06:11
I've been back every year
since that first visit in 2011,
since that first visit in 2011,
113
359272
3587
Sinds dat eerste bezoek in 2011
ben ik ieder jaar teruggeweest
ben ik ieder jaar teruggeweest
06:14
and the fieldwork has been exhilarating,
114
362883
3425
en het veldwerk is opwindend,
06:18
demanding and at times dangerous.
115
366332
3797
veeleisend en soms gevaarlijk.
06:22
One story was even featured
in National Geographic Magazine.
in National Geographic Magazine.
116
370913
3215
Eén verhaal is zelfs gepubliceerd
in National Geographic Magazine.
in National Geographic Magazine.
06:26
I was trapped on a small rock
about the size of a sheet of paper
about the size of a sheet of paper
117
374152
4087
Ik zat vast op een kleine rots,
ongeveer zo groot als een vel papier,
ongeveer zo groot als een vel papier,
06:30
in sandals and board shorts,
118
378263
2040
met sandalen en surfshorts aan,
06:32
in between an 80 degree C river
119
380327
2406
tussen een rivier van 80 graden
06:34
and a hot spring that, well,
looked like this, close to boiling.
looked like this, close to boiling.
120
382757
3729
en een heetwaterbron die bijna kookte.
06:39
And on top of that,
it was Amazon rain forest.
it was Amazon rain forest.
121
387070
3538
Daar kwam nog bij:
dit was het Amazone-regenwoud.
dit was het Amazone-regenwoud.
06:43
Pshh, pouring rain, couldn't see a thing.
122
391206
2506
Het goot regen,
ik zag geen hand voor ogen.
ik zag geen hand voor ogen.
06:45
The temperature differential
made it all white. It was a whiteout.
made it all white. It was a whiteout.
123
393736
3562
Door het temperatuurverschil
was alles helemaal wit.
was alles helemaal wit.
06:50
Intense.
124
398956
1405
Intens.
06:54
Now, after years of work,
125
402158
2438
Nu, na jaren werk,
06:56
I'll soon be submitting my geophysical
and geochemical studies for publication.
and geochemical studies for publication.
126
404620
5642
dien ik binnenkort mijn geofysische en
geochemische studies in voor publicatie.
geochemische studies in voor publicatie.
07:03
And I'd like to share, today,
with all of you here, on the TED stage,
with all of you here, on the TED stage,
127
411047
3975
En ik wil hier vandaag, met jullie,
op het TED-podium,
op het TED-podium,
07:07
for the first time,
some of these discoveries.
some of these discoveries.
128
415046
3190
een paar van de eerste bevindingen delen.
07:11
Well, first off, it's not a legend.
129
419340
2531
Ten eerste: het is geen legende.
07:14
Surprise!
130
422468
1174
Verrassing!
07:15
(Laughter)
131
423666
2325
(Gelach)
07:18
When I first started the research,
132
426015
2514
Toen ik net begon met mijn onderzoek
waren satellietbeelden nog
van te lage resolutie om nuttig te zijn.
van te lage resolutie om nuttig te zijn.
07:20
the satellite imagery was too
low-resolution to be meaningful.
low-resolution to be meaningful.
133
428553
2979
07:23
There were just no good maps.
134
431556
1628
Er waren geen goede kaarten.
07:25
Thanks to the support
of the Google Earth team,
of the Google Earth team,
135
433754
2391
Dankzij het team van Google Earth
07:28
I now have this.
136
436169
1345
heb ik nu dit.
07:31
Not only that, the indigenous name
of the river, Shanay-timpishka,
of the river, Shanay-timpishka,
137
439251
5350
De inheemse naam voor de rivier,
Shanay-timpishka,
Shanay-timpishka,
07:37
"boiled with the heat of the sun,"
138
445538
2730
'kookt onder de hitte van de zon',
07:41
indicating that I'm not the first
to wonder why the river boils,
to wonder why the river boils,
139
449540
5379
geeft aan dat ik niet de eerste ben
die zich afvraagt waarom de rivier kookt
die zich afvraagt waarom de rivier kookt
07:46
and showing that humanity
has always sought to explain
has always sought to explain
140
454943
3227
en dat de mens altijd heeft geprobeerd
uit te leggen hoe de wereld werkt.
uit te leggen hoe de wereld werkt.
07:50
the world around us.
141
458194
1539
07:53
So why does the river boil?
142
461526
2398
Waarom kookt de rivier?
07:55
(Bubbling sounds)
143
463948
4413
08:00
It actually took me three years
to get that footage.
to get that footage.
144
468385
2495
Het heeft me drie jaar gekost
om die beelden te maken.
om die beelden te maken.
08:04
Fault-fed hot springs.
145
472879
1605
Heetwaterbronnen gevoed uit breuklijnen.
08:07
As we have hot blood running
through our veins and arteries,
through our veins and arteries,
146
475625
3633
Net zoals er warm bloed
stroomt door onze aderen,
stroomt door onze aderen,
08:11
so, too, the earth has hot water
running through its cracks and faults.
running through its cracks and faults.
147
479282
5048
stroomt er ook heet water door de barsten
en de breuklijnen in de aarde.
en de breuklijnen in de aarde.
08:17
Where these arteries come to the surface,
these earth arteries,
these earth arteries,
148
485162
3595
Wanneer deze aderen -- deze aard-aderen --
de oppervlakte bereiken,
de oppervlakte bereiken,
08:20
we'll get geothermal manifestations:
149
488781
2374
krijgen we geothermische manifestaties:
08:23
fumaroles, hot springs
and in our case, the boiling river.
and in our case, the boiling river.
150
491179
4020
fumaroles, heetwaterbronnen en --
in ons geval -- de kokende rivier.
in ons geval -- de kokende rivier.
08:28
What's truly incredible, though,
is the scale of this place.
is the scale of this place.
151
496459
4100
Wat echt ongelofelijk is,
is de grootte van deze plek.
is de grootte van deze plek.
Als je nog eens de weg oversteekt,
denk hier eens aan:
denk hier eens aan:
08:33
Next time you cross the road,
think about this.
think about this.
152
501221
2346
de rivier is breder dan een tweebaansweg
over het grootste deel van zijn lengte.
over het grootste deel van zijn lengte.
08:36
The river flows wider than a two-lane road
153
504527
2672
08:39
along most of its path.
154
507223
1864
08:41
It flows hot for 6.24 kilometers.
155
509674
5343
Hij is 6,24 kilometer lang heet.
08:48
Truly impressive.
156
516223
1509
Echt indrukwekkend.
08:51
There are thermal pools
larger than this TED stage,
larger than this TED stage,
157
519077
3000
Er zijn heetwaterbronnen
groter dan dit TED-podium
groter dan dit TED-podium
08:54
and that waterfall that you see there
158
522101
2476
en deze waterval is zes meter hoog.
08:56
is six meters tall --
159
524601
2038
08:59
and all with near-boiling water.
160
527384
3292
En dat allemaal met bijna-kokend water.
We hebben de temperaturen
in kaart gebracht.
in kaart gebracht.
09:04
We mapped the temperatures
along the river,
along the river,
161
532243
2056
Dat was verreweg
het zwaarste onderdeel van het veldwerk.
het zwaarste onderdeel van het veldwerk.
09:06
and this was by far the most
demanding part of the fieldwork.
demanding part of the fieldwork.
162
534323
3118
09:09
And the results were just awesome.
163
537866
3687
En de resultaten waren geweldig.
09:13
Sorry -- the geoscientist
in me coming out.
in me coming out.
164
541577
3153
Sorry, de geo-wetenschapper
in mij komt naar buiten.
in mij komt naar buiten.
09:16
And it showed this amazing trend.
165
544754
2426
We vonden deze geweldige trend.
09:19
You see, the river starts off cold.
166
547204
2216
De rivier begint koud.
09:21
It then heats up, cools back down,
heats up, cools back down,
heats up, cools back down,
167
549444
2995
Dan wordt hij warmer, koelt af,
wordt warmer, koelt weer af,
wordt warmer, koelt weer af,
09:24
heats up again, and then has
this beautiful decay curve
this beautiful decay curve
168
552463
2618
wordt weer warm,
en dan komt er dit prachtige verval,
en dan komt er dit prachtige verval,
09:27
until it smashes into this cold river.
169
555105
2372
tot hij in deze koude rivier inslaat.
Ik snap dat jullie geen
geothermische wetenschappers zijn,
geothermische wetenschappers zijn,
09:30
Now, I understand not all of you
are geothermal scientists,
are geothermal scientists,
170
558539
2794
dus ik zal het
in gewone-mensentaal zeggen:
in gewone-mensentaal zeggen:
09:33
so to put it in more everyday terms:
171
561357
2225
09:36
Everyone loves coffee.
172
564225
2133
iedereen houdt van koffie.
09:38
Yes? Good.
173
566382
1269
Ja? Goed.
09:40
Your regular cup of coffee, 54 degrees C,
174
568517
3683
Een gewoon kopje koffie: 54 graden.
09:44
an extra-hot one, well, 60.
175
572224
2110
Een extra hete: 60.
09:46
So, put in coffee shop terms,
176
574896
2171
Dus in koffie-termen
09:49
the boiling river plots like this.
177
577091
2563
ziet de kokende rivier er zo uit.
09:52
There you have your hot coffee.
178
580401
1499
Daar is je hete koffie.
09:54
Here you have your extra-hot coffee,
179
582906
1724
Hier is je extrahete koffie
en je ziet dat er een punt is
09:56
and you can see
that there's a bit point there
that there's a bit point there
180
584654
2174
waar de rivier nog heter is
dan zelfs de extrahete koffie.
dan zelfs de extrahete koffie.
09:58
where the river is still hotter
than even the extra-hot coffee.
than even the extra-hot coffee.
181
586852
2988
En dit zijn gemiddeldes,
we hebben gemeten in het droge seizoen
we hebben gemeten in het droge seizoen
10:01
And these are average water temperatures.
182
589864
1992
10:03
We took these in the dry season to ensure
the purest geothermal temperatures.
the purest geothermal temperatures.
183
591880
4199
om de meest pure geothermische
temperaturen te verkrijgen.
temperaturen te verkrijgen.
Er is een magisch getal
dat hier niet wordt getoond
dat hier niet wordt getoond
10:08
But there's a magic number here
that's not being shown,
that's not being shown,
184
596603
2620
en dat getal is 47 graden C,
10:11
and that number is 47 degrees C,
185
599247
2530
10:14
because that's where things start to hurt,
186
602856
2522
want dat is waar het pijn begint te doen
10:17
and I know this from very
personal experience.
personal experience.
187
605402
4173
en dat weet ik
uit hele persoonlijke ervaring.
uit hele persoonlijke ervaring.
10:22
Above that temperature,
you don't want to get in that water.
you don't want to get in that water.
188
610186
2826
Boven die temperatuur
wil je niet in het water belanden.
wil je niet in het water belanden.
10:25
You need to be careful.
189
613036
1662
Je moet voorzichtig zijn.
10:26
It can be deadly.
190
614722
1315
Het kan dodelijk zijn.
10:28
I've seen all sorts of animals fall in,
191
616704
2291
Ik heb vele soorten dieren
erin zien vallen
erin zien vallen
10:31
and what's shocking to me,
is the process is pretty much the same.
is the process is pretty much the same.
192
619019
4179
en wat mij schokte
was dat het proces steeds hetzelfde was.
was dat het proces steeds hetzelfde was.
10:35
So they fall in and the first thing
to go are the eyes.
to go are the eyes.
193
623898
2681
Ze vallen erin en het eerste
wat vergaat zijn de ogen.
wat vergaat zijn de ogen.
10:38
Eyes, apparently, cook very quickly.
They turn this milky-white color.
They turn this milky-white color.
194
626603
3367
Ogen koken blijkbaar heel snel.
Ze krijgen zo'n melkwitte kleur.
Ze krijgen zo'n melkwitte kleur.
10:41
The stream is carrying them.
195
629994
1350
De stroom draagt ze mee.
10:43
They're trying to swim out,
but their meat is cooking on the bone
but their meat is cooking on the bone
196
631368
3063
Ze proberen weg te zwemmen,
maar het vlees kookt op hun botten
maar het vlees kookt op hun botten
omdat het zo heet is.
10:46
because it's so hot.
197
634455
1166
Dus ze verliezen kracht, verliezen kracht,
10:47
So they're losing power, losing power,
198
635645
1845
10:49
until finally they get to a point
where hot water goes into their mouths
where hot water goes into their mouths
199
637514
3390
totdat er uiteindelijk heet water
in hun mond belandt
in hun mond belandt
en ze van binnenuit koken.
10:52
and they cook from the inside out.
200
640928
2221
10:55
(Laughter)
201
643440
5232
(Gelach)
11:00
A bit sadistic, aren't we?
202
648696
2119
We zijn best sadistisch, niet?
11:02
Jeez.
203
650839
1340
Jeetje.
11:05
Leave them marinating for a little longer.
204
653362
2618
Laat ze nog maar even marineren.
11:09
What's, again, amazing
are these temperatures.
are these temperatures.
205
657468
2728
Wat zo geweldig is,
zijn deze temperaturen.
zijn deze temperaturen.
Ze zijn vergelijkbaar met wat ik tegenkwam
bij vulkanen over de hele wereld,
bij vulkanen over de hele wereld,
11:12
They're similar to things that I've seen
on volcanoes all over the world
on volcanoes all over the world
206
660220
3478
11:15
and even super-volcanoes like Yellowstone.
207
663722
2537
zelfs supervulkanen zoals Yellowstone.
11:18
But here's the thing:
208
666896
1308
Maar dat is het hem juist:
11:22
the data is showing
that the boiling river exists
that the boiling river exists
209
670173
4999
de meetwaarden geven aan
dat de kokende rivier bestaat,
dat de kokende rivier bestaat,
11:27
independent of volcanism.
210
675196
2290
onafhankelijk van vulkanisme.
11:30
It's neither magmatic
or volcanic in origin,
or volcanic in origin,
211
678491
3420
Het heeft noch een magmatische,
noch een vulkanische oorsprong.
noch een vulkanische oorsprong.
11:35
and again, over 700 kilometers away
from the nearest volcanic center.
from the nearest volcanic center.
212
683722
6203
Ik herhaal: het dichtstbijzijnde
vulkanische centrum is 700 km weg.
vulkanische centrum is 700 km weg.
11:42
How can a boiling river exist like this?
213
690543
4366
Hoe kan een kokende rivier zo bestaan?
11:47
I've asked geothermal experts
and volcanologists for years,
and volcanologists for years,
214
695790
3156
Ik vraag het al jaren aan vulkanologen
en geothermische experts
en geothermische experts
11:50
and I'm still unable to find another
non-volcanic geothermal system
non-volcanic geothermal system
215
698970
4817
en ik kan nog steeds geen ander
non-vulkanisch geothermisch systeem vinden
non-vulkanisch geothermisch systeem vinden
11:55
of this magnitude.
216
703811
1567
dat zo groot is.
11:59
It's unique.
217
707121
1524
Het is uniek.
12:01
It's special on a global scale.
218
709489
3442
Het is speciaal op wereldschaal.
12:06
So, still -- how does it work?
219
714708
2468
Maar hoe werkt het nu?
12:10
Where do we get this heat?
220
718460
2136
Waar komt die hitte vandaan?
12:13
There's still more research to be done
221
721186
2093
Er moet nog veel onderzoek worden gedaan
12:15
to better constrain the problem
and better understand the system,
and better understand the system,
222
723303
3189
om het probleem beter te bevatten
en het systeem beter te begrijpen,
en het systeem beter te begrijpen,
12:18
but from what the data is telling us now,
223
726516
2326
maar op basis van de huidige data
12:20
it looks to be the result
of a large hydrothermal system.
of a large hydrothermal system.
224
728866
3364
lijkt het erop dat de oorzaak
een groot hydrothermisch systeem is.
een groot hydrothermisch systeem is.
12:25
Basically, it works like this:
225
733151
1460
Het werkt ongeveer zo:
12:26
So, the deeper you go
into the earth, the hotter it gets.
into the earth, the hotter it gets.
226
734635
3308
hoe dieper je onder het aardoppervlak
komt, hoe heter het wordt.
komt, hoe heter het wordt.
12:29
We refer to this
as the geothermal gradient.
as the geothermal gradient.
227
737967
2628
Dit noemen we de geothermische gradiënt.
12:33
The waters could be coming
from as far away as glaciers in the Andes,
from as far away as glaciers in the Andes,
228
741460
4928
Het water zou helemaal
uit de gletsjers in de Andes kunnen komen,
uit de gletsjers in de Andes kunnen komen,
12:38
then seeping down deep into the earth
229
746412
1999
dan diep in de aarde stromen
12:40
and coming out to form the boiling river
230
748435
2767
en dan naar buiten komen
om de kokende rivier te vormen,
om de kokende rivier te vormen,
12:43
after getting heated up
from the geothermal gradient,
from the geothermal gradient,
231
751226
3007
nadat het is opgewarmd
door de geothermische gradiënt.
door de geothermische gradiënt.
12:47
all due to this unique geologic setting.
232
755311
2239
Allemaal door die unieke
geologische omgeving.
geologische omgeving.
12:50
Now, we found
that in and around the river --
that in and around the river --
233
758587
2847
We hebben ontdekt
dat in en rond de rivier --
dat in en rond de rivier --
12:53
this is working with colleagues
234
761458
1493
we werkten samen met
dr. Spencer Wells van National Geographic
dr. Spencer Wells van National Geographic
12:54
from National Geographic,
Dr. Spencer Wells,
Dr. Spencer Wells,
235
762975
2087
en dr. Jon Eisen van UC Davis --
12:57
and Dr. Jon Eisen from UC Davis --
236
765086
2710
12:59
we genetically sequenced
the extremophile lifeforms
the extremophile lifeforms
237
767820
3262
we hebben de genen in kaart gebracht
van de extremofiele levensvormen
die in en rond de river leven
die in en rond de river leven
13:03
living in and around the river,
and have found new lifeforms,
and have found new lifeforms,
238
771106
4604
en we hebben nieuwe, unieke soorten
gevonden die leven in de kokende rivier.
gevonden die leven in de kokende rivier.
13:07
unique species living
in the boiling river.
in the boiling river.
239
775734
3415
13:12
But again, despite all of these studies,
all of these discoveries and the legends,
all of these discoveries and the legends,
240
780264
5243
Opnieuw: ondanks al deze onderzoeken,
al deze ontdekkingen en legendes,
al deze ontdekkingen en legendes,
13:18
a question remains:
241
786499
1000
blijft het de vraag:
13:21
What is the significance
of the boiling river?
of the boiling river?
242
789704
2920
wat is het belang van de kokende rivier?
13:26
What is the significance
of this stationary cloud
of this stationary cloud
243
794601
4646
Wat is de invloed
van deze stationaire wolk
van deze stationaire wolk
die altijd boven dit stukje jungle zweeft?
13:31
that always hovers
over this patch of jungle?
over this patch of jungle?
244
799271
2876
13:35
And what is the significance
245
803333
2650
Wat is het belang van een detail
uit een legende uit onze kindertijd?
uit een legende uit onze kindertijd?
13:38
of a detail in a childhood legend?
246
806007
2983
13:43
To the shaman and his community,
it's a sacred site.
it's a sacred site.
247
811547
3108
Voor de sjamaan en zijn gemeenschap
is het een heilige plaats.
is het een heilige plaats.
13:47
To me, as a geoscientist,
248
815414
2345
Voor mij, als geowetenschapper,
is het een uniek geothermisch fenomeen.
13:49
it's a unique geothermal phenomenon.
249
817783
2843
13:54
But to the illegal loggers
and cattle farmers,
and cattle farmers,
250
822074
3698
Maar voor illegale
houtkappers en veeboeren
houtkappers en veeboeren
13:57
it's just another resource to exploit.
251
825796
3643
is het slechts nog een hulpbron
om uit te putten.
om uit te putten.
14:02
And to the Peruvian government,
it's just another stretch
it's just another stretch
252
830820
3787
En voor de Peruaanse overheid
is het slechts een stuk onbeschermd land,
klaar voor ontwikkeling.
klaar voor ontwikkeling.
14:06
of unprotected land ready for development.
253
834631
5944
14:14
My goal is to ensure
that whoever controls this land
that whoever controls this land
254
842186
3596
Mijn doel is om zeker te stellen dat,
wie dit land ook beheert,
wie dit land ook beheert,
14:17
understands the boiling river's
uniqueness and significance.
uniqueness and significance.
255
845806
4118
dat diegene begrijpt hoe uniek
en belangrijk de kokende rivier is.
en belangrijk de kokende rivier is.
Want dat is het:
14:22
Because that's the question,
256
850892
1738
het is een kwestie van belang.
14:25
one of significance.
257
853853
1634
En wat daar belangrijk is:
14:28
And the thing there is,
258
856568
2329
wij definiëren dat belang.
14:32
we define significance.
259
860110
2081
14:34
It's us. We have that power.
260
862998
2660
Wij. Wij hebben die macht.
14:37
We are the ones who draw that line
261
865682
2728
Wij trekken die grens
tussen heilig en triviaal.
tussen heilig en triviaal.
14:40
between the sacred and the trivial.
262
868434
2348
14:43
And in this age,
263
871736
2276
En in dit tijdperk,
14:46
where everything seems mapped,
measured and studied,
measured and studied,
264
874036
3498
waarin alles in kaart gebracht,
gemeten en bestudeerd lijkt te zijn,
gemeten en bestudeerd lijkt te zijn,
14:51
in this age of information,
265
879290
2466
in dit informatietijdperk
14:54
I remind you all that discoveries
are not just made
are not just made
266
882899
3572
wil ik jullie eraan herinneren
dat ontdekkingen niet enkel worden gedaan
in de zwarte leegte van het onbekende,
in de zwarte leegte van het onbekende,
14:58
in the black void of the unknown
267
886495
4563
15:04
but in the white noise
of overwhelming data.
of overwhelming data.
268
892153
3409
maar ook in de witte ruis
van overweldigende data.
van overweldigende data.
15:09
There remains so much to explore.
269
897862
2985
Er is nog zo veel om te ontdekken.
15:13
We live in an incredible world.
270
901958
3495
We leven in een wonderbaarlijke wereld.
15:17
So go out.
271
905477
1519
Dus ga naar buiten.
15:20
Be curious.
272
908306
1857
Wees nieuwsgierig.
15:23
Because we do live in a world
273
911711
3043
Want we leven in een wereld
15:27
where shamans still sing
to the spirits of the jungle,
to the spirits of the jungle,
274
915539
3280
waarin sjamanen nog steeds zingen
voor de geesten in de jungle,
voor de geesten in de jungle,
15:32
where rivers do boil
275
920399
1841
waar rivieren koken
15:35
and where legends do come to life.
276
923299
2536
en legendes tot leven komen.
15:39
Thank you very much.
277
927018
1181
Heel erg bedankt.
15:40
(Applause)
278
928223
8586
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Andrés Ruzo - GeoscientistAndrés Ruzo investigates the Earth's heat and the mystery of a boiling river in the Peruvian rainforest.
Why you should listen
Andrés Ruzo is a tri-citizen who grew up among Nicaragua, Peru and Texas -- which helped him see that most of the world's problems are not confined by geographic or cultural borders. While trying to imagine solutions, he realized the way we produce and use energy lies at the root of many of our biggest issues. Combined with his memories of summers on his family's farm on Nicaragua's Casita volcano, playing in the fumarole fields, this prompted him to pursue a PhD in geophysics at SMU, focusing on geothermal studies. He is also a National Geographic Young Explorer.
Investigating a childhood legend led him to the Shanay-timpishka, the "Boiling River" of the Amazon, and a sacred site to the indigenous tribes, where the water can reach over 95 °C (203 °F). The greatest mystery of this place: How can a "boiling river" exist 700 km (435 miles) from the nearest volcanic center?
Ruzo is the author of the TED Book, The Boiling River: Adventure and Discovery in the Amazon.
Andrés Ruzo | Speaker | TED.com