TED2015
Nathalie Cabrol: How Mars might hold the secret to the origin of life
Nathalie Cabrol: Czy Mars może skrywać tajemnicę powstania życia
Filmed:
Readability: 3.8
1,261,913 views
Choć lubimy sobie wyobrażać małe zielone ludziki, bardziej prawdopodobne jest, że na innych planetach życie może istnieć na poziomie mikroorganizmów. Planetolog Nathalie Cabrol wprowadza nas w tajniki poszukiwań mikroorganizmów na Marsie. Jej polowanie prowadzi nas w niedostępne jeziora w Andach. To ekstremalne środowisko, z rozrzedzona atmosferą i wyschniętą glebą, przypomina powierzchnię Marsa sprzed 3,5 miliarda lat. To, jak mikroorganizmy przystosowały się do życia w tych miejscach, może nam podpowiedzieć, gdzie szukać śladów życia na Marsie. Możemy też zrozumieć, dlaczego niektóre ścieżki życia, zaczynające się od bakterii, prowadzą do rozwiniętych cywilizacji, a inne natrafiają na ślepą uliczkę i giną.
Nathalie Cabrol - Planetary explorer
To determine how life might persist on Mars, Nathalie Cabrol explores one of Earth’s most extreme environments: high-elevation Andean lakes and deserts. Full bio
To determine how life might persist on Mars, Nathalie Cabrol explores one of Earth’s most extreme environments: high-elevation Andean lakes and deserts. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Czasami najważniejsze rzeczy
przychodzą małymi kroczkami.
przychodzą małymi kroczkami.
00:12
Well, you know, sometimes
0
765
1511
00:14
the most important things come
in the smallest packages.
in the smallest packages.
1
2276
2982
00:17
I am going to try to convince you,
in the 15 minutes I have,
in the 15 minutes I have,
2
5258
3589
Mam 15 minut, żeby przekonać was,
00:20
that microbes have a lot to say
about questions such as,
about questions such as,
3
8847
4253
że mikroorganizmy mają
dużo do powiedzenia w kwestii:
dużo do powiedzenia w kwestii:
"Czy jesteśmy sami?".
00:25
"Are we alone?"
4
13100
1898
00:26
and they can tell us more about
not only life in our solar system
not only life in our solar system
5
14998
5225
Mogą nam sporo powiedzieć,
nie tylko o życiu w Układzie Słonecznym,
nie tylko o życiu w Układzie Słonecznym,
ale też poza nim.
00:32
but also maybe beyond,
6
20223
1877
00:34
and this is why I am tracking them down
in the most impossible places on Earth,
in the most impossible places on Earth,
7
22100
5297
Dlatego poszukuję ich
w najdziwniejszych miejscach na Ziemi,
w najdziwniejszych miejscach na Ziemi,
00:39
in extreme environments where conditions
8
27397
2369
w ekstremalnym środowisku,
gdzie warunki powodują,
gdzie warunki powodują,
00:41
are really pushing them
to the brink of survival.
to the brink of survival.
9
29766
2684
że są one na granicy przeżycia.
00:44
Actually, sometimes me too,
when I'm trying to follow them too close.
when I'm trying to follow them too close.
10
32450
3254
Czasem sama ledwo uchodzę z życiem,
kiedy podchodzę zbyt blisko.
kiedy podchodzę zbyt blisko.
00:47
But here's the thing:
11
35704
1817
Jesteśmy jedyną rozwiniętą cywilizacją
w Układzie Słonecznym,
w Układzie Słonecznym,
00:49
We are the only advanced civilization
in the solar system,
in the solar system,
12
37521
5613
00:55
but that doesn't mean that there is
no microbial life nearby.
no microbial life nearby.
13
43134
3744
ale nie przekreśla to możliwości istnienia
innych mikroorganizmów blisko nas.
innych mikroorganizmów blisko nas.
00:58
In fact, the planets
and moons you see here
and moons you see here
14
46878
3785
Planety i księżyce, które widzicie,
01:02
could host life -- all of them --
and we know that,
and we know that,
15
50663
3970
wszystkie mogłyby być miejscem życia.
01:06
and it's a strong possibility.
16
54633
2849
Istnieje duże prawdopodobieństwo.
01:09
And if we were going to find life
on those moons and planets,
on those moons and planets,
17
57482
4653
Jeśli odkryjemy życie
na tych planetach i księżycach,
na tych planetach i księżycach,
01:14
then we would answer questions such as,
18
62135
3016
zadamy sobie pytania:
01:17
are we alone in the solar system?
19
65151
2136
Czy jesteśmy sami w Układzie Słonecznym?
01:19
Where are we coming from?
20
67287
1969
Skąd pochodzimy?
01:21
Do we have family in the neighborhood?
21
69256
2977
Czy mamy rodzinę w sąsiedztwie?
01:24
Is there life beyond our solar system?
22
72233
3924
Czy istnieje życie poza naszym układem?
01:28
And we can ask all those questions
because there has been a revolution
because there has been a revolution
23
76157
4087
Możemy zadawać te pytania,
01:32
in our understanding
of what a habitable planet is,
of what a habitable planet is,
24
80244
4276
bo teraz inaczej rozumiemy to,
czym jest zamieszkała planeta.
czym jest zamieszkała planeta.
01:36
and today, a habitable planet is a planet
25
84520
3340
Zamieszkała planeta to taka,
01:39
that has a zone where
water can stay stable,
water can stay stable,
26
87860
4333
na której są stabilne zasoby wody.
01:44
but to me this is a horizontal
definition of habitability,
definition of habitability,
27
92193
3729
Dla mnie to tylko horyzontalna definicja,
bo określa odległość do gwiazdy.
01:47
because it involves a distance to a star,
28
95922
2275
01:50
but there is another
dimension to habitability,
dimension to habitability,
29
98197
2972
Jest jeszcze inny wymiar tego,
czy coś nadaje się do zamieszkania.
czy coś nadaje się do zamieszkania.
01:53
and this is a vertical dimension.
30
101169
2181
To wymiar wertykalny.
01:55
Think of it as
31
103840
3687
Chodzi o warunki pod powierzchnią
planety znajdującej się daleko od Słońca,
planety znajdującej się daleko od Słońca,
01:59
conditions in the subsurface of a planet
where you are very far away from a sun,
where you are very far away from a sun,
32
107527
6683
02:06
but you still have water,
energy, nutrients,
energy, nutrients,
33
114210
3143
gdzie wciąż są obecne: woda,
energia i składniki odżywcze.
energia i składniki odżywcze.
02:09
which for some of them means food,
34
117353
1951
Dla niektórych może to oznaczać
pożywienie i ochronę.
pożywienie i ochronę.
02:11
and a protection.
35
119304
1903
02:13
And when you look at the Earth,
36
121207
2044
Patrząc na Ziemię,
02:15
very far away from any sunlight,
deep in the ocean,
deep in the ocean,
37
123251
4545
tam, gdzie nie dociera światło
słoneczne, głęboko w oceanach,
słoneczne, głęboko w oceanach,
życie wciąż się rozwija
02:19
you have life thriving
38
127796
1869
02:21
and it uses only chemistry
for life processes.
for life processes.
39
129665
4011
dzięki procesom chemicznym.
02:25
So when you think of it
at that point, all walls collapse.
at that point, all walls collapse.
40
133676
5650
Myśląc w ten sposób,
opadają wszelkie bariery.
opadają wszelkie bariery.
02:31
You have no limitations, basically.
41
139326
2274
Nie ma żadnych ograniczeń.
02:33
And if you have been looking
at the headlines lately,
at the headlines lately,
42
141600
2560
Jeśli widzieliście ostatnio
nagłówki gazet,
nagłówki gazet,
02:36
then you will see that we have
discovered a subsurface ocean
discovered a subsurface ocean
43
144160
2960
słyszeliście, że odkryliśmy
podpowierzchniowe oceany
podpowierzchniowe oceany
02:39
on Europa, on Ganymede,
on Enceladus, on Titan,
on Enceladus, on Titan,
44
147120
3869
na Europie, Ganimedesie,
Enceladusie oraz Tytanie.
Enceladusie oraz Tytanie.
02:42
and now we are finding a geyser
and hot springs on Enceladus,
and hot springs on Enceladus,
45
150989
2934
Znaleźliśmy też gejzer
i gorące źródła na Enceladusie.
i gorące źródła na Enceladusie.
02:45
Our solar system is turning
into a giant spa.
into a giant spa.
46
153923
4055
Nasz Układ Słoneczny
zamienia się w gigantyczne SPA.
zamienia się w gigantyczne SPA.
02:49
For anybody who has gone to a spa
knows how much microbes like that, right?
knows how much microbes like that, right?
47
157978
3886
Każdy, kto był kiedyś w SPA,
wie jak bardzo mikroby je lubią.
wie jak bardzo mikroby je lubią.
02:53
(Laughter)
48
161864
1718
(Śmiech)
02:55
So at that point, think also about Mars.
49
163582
3529
Pomyślcie także o Marsie.
02:59
There is no life possible
at the surface of Mars today,
at the surface of Mars today,
50
167111
3367
Życie jest niemożliwe na jego powierzchni,
03:02
but it might still be hiding underground.
51
170478
3251
ale wciąż może kryć się pod ziemią.
03:05
So, we have been making progress
in our understanding of habitability,
in our understanding of habitability,
52
173729
5610
Poczyniliśmy postępy w rozumieniu
pojęcia możliwości zamieszkiwania,
pojęcia możliwości zamieszkiwania,
03:11
but we also have been making progress
in our understanding
in our understanding
53
179339
2772
a także w rozumieniu,
03:14
of what the signatures
of life are on Earth.
of life are on Earth.
54
182111
3576
jakie są ślady życia na Ziemi.
03:17
And you can have what we call
organic molecules,
organic molecules,
55
185687
2856
Możemy wziąć pod uwagę
cząsteczki organiczne,
cząsteczki organiczne,
03:20
and these are the bricks of life,
56
188543
1927
które są cegiełkami życia,
03:22
and you can have fossils,
57
190470
1880
skamieniałości, minerały, biominerały,
03:24
and you can minerals, biominerals,
58
192350
2903
które powstają w wyniku reakcji
pomiędzy bakteriami a skałami,
pomiędzy bakteriami a skałami,
03:27
which is due to the reaction
between bacteria and rocks,
between bacteria and rocks,
59
195253
3390
03:30
and of course you can have
gases in the atmosphere.
gases in the atmosphere.
60
198643
3134
oraz gazy w atmosferze.
03:33
And when you look at those
tiny green algae
tiny green algae
61
201777
2206
A te maleńkie glony
po prawej stronie slajdu
po prawej stronie slajdu
03:35
on the right of the slide here,
62
203983
1951
03:37
they are the direct descendants
of those who have been pumping oxygen
of those who have been pumping oxygen
63
205934
3516
są bezpośrednimi potomkami organizmów,
które pompowały tlen
w atmosferę ziemską miliard lat temu.
w atmosferę ziemską miliard lat temu.
03:41
a billion years ago
in the atmosphere of the Earth.
in the atmosphere of the Earth.
64
209450
2393
03:43
When they did that, they poisoned
90 percent of the life
90 percent of the life
65
211843
2622
Robiąc to, zatruły 90% życia
na powierzchni Ziemi,
na powierzchni Ziemi,
03:46
at the surface of the Earth,
66
214465
1522
03:47
but they are the reason why
you are breathing this air today.
you are breathing this air today.
67
215987
3203
ale dzięki nim oddychamy dziś powietrzem.
03:52
But as much as our understanding grows
of all of these things,
of all of these things,
68
220740
5185
Chociaż wiemy coraz więcej,
03:57
there is one question
we still cannot answer,
we still cannot answer,
69
225925
2926
nadal nie znamy odpowiedzi
na jedno pytanie.
na jedno pytanie.
04:00
and this is, where are we coming from?
70
228851
2275
Skąd pochodzimy?
04:03
And you know, it's getting worse,
71
231126
1718
Jest tym trudniej, że nie możemy
znaleźć fizycznego dowodu na to,
znaleźć fizycznego dowodu na to,
04:04
because we won't be able
to find the physical evidence
to find the physical evidence
72
232844
3042
04:07
of where we are coming from
on this planet,
on this planet,
73
235886
2554
skąd wzięliśmy się na naszej planecie,
04:10
and the reason being is that anything that
is older than four billion years is gone.
is older than four billion years is gone.
74
238440
5690
bo wszystko, co jest starsze
niż 4 miliardy lat, dawno zniknęło.
niż 4 miliardy lat, dawno zniknęło.
04:16
All record is gone,
75
244130
1624
Wszystkie dowody zniknęły,
usunięte przez ruchy tektoniczne i erozję.
usunięte przez ruchy tektoniczne i erozję.
04:17
erased by plate tectonics and erosion.
76
245754
3878
04:21
This is what I call the Earth's
biological horizon.
biological horizon.
77
249632
3552
To właśnie nazywam
horyzontem biologicznym Ziemi.
horyzontem biologicznym Ziemi.
04:25
Beyond this horizon we don't know
where we are coming from.
where we are coming from.
78
253184
3483
Za tą granicą nie wiemy, skąd pochodzimy.
04:28
So is everything lost? Well, maybe not.
79
256667
2926
Czy wszystko przepadło? Może nie.
04:31
And we might be able to find
evidence of our own origin
evidence of our own origin
80
259593
3715
Być może znajdziemy
ślady naszego pochodzenia
ślady naszego pochodzenia
04:35
in the most unlikely place,
and this place in Mars.
and this place in Mars.
81
263308
3111
w najbardziej nietypowym
miejscu, na Marsie.
miejscu, na Marsie.
Jak to możliwe?
04:39
How is this possible?
82
267929
1491
04:41
Well clearly at the beginning
of the solar system,
of the solar system,
83
269420
2781
Na początku Układu Słonecznego,
04:44
Mars and the Earth were bombarded
by giant asteroids and comets,
by giant asteroids and comets,
84
272201
4968
Mars i Ziemia były bombardowane
przez ogromne asteroidy i komety.
przez ogromne asteroidy i komety.
04:49
and there were ejecta
from these impacts all over the place.
from these impacts all over the place.
85
277169
3158
Materiały wyrzucone
z tych uderzeń były wszędzie.
z tych uderzeń były wszędzie.
04:52
Earth and Mars kept throwing rocks
at each other for a very long time.
at each other for a very long time.
86
280327
3860
Ziemia i Mars rzucały w siebie
kamieniami przez długi czas.
kamieniami przez długi czas.
04:56
Pieces of rocks landed on the Earth.
87
284187
2043
Kawałki skał spadały na Ziemię,
kawałki Ziemi spadały na Marsa.
kawałki Ziemi spadały na Marsa.
04:58
Pieces of the Earth landed on Mars.
88
286230
1951
05:00
So clearly, those two planets may have
been seeded by the same material.
been seeded by the same material.
89
288181
5178
Te dwie planety mogły być zasiane
tym samym materiałem.
tym samym materiałem.
05:05
So yeah, maybe Granddady is sitting
there on the surface and waiting for us.
there on the surface and waiting for us.
90
293359
3924
Może nasz pradziad siedzi tam
na powierzchni i na nas czeka?
na powierzchni i na nas czeka?
05:10
But that also means that we can go to Mars
and try to find traces of our own origin.
and try to find traces of our own origin.
91
298659
7531
Możemy udać się na Marsa
i szukać śladów naszego pochodzenia.
i szukać śladów naszego pochodzenia.
05:18
Mars may hold that secret for us.
92
306190
2252
Mars może skrywać tę tajemnicę.
05:20
This is why Mars is so special to us.
93
308442
2708
To dlatego jest dla nas wyjątkowy.
05:23
But for that to happen,
94
311150
2010
Aby to się stało,
05:25
Mars needed to be habitable
at the time when conditions were right.
at the time when conditions were right.
95
313160
5384
Mars musiał być zamieszkały,
w czasie gdy były tam odpowiednie warunki.
w czasie gdy były tam odpowiednie warunki.
05:30
So was Mars habitable?
96
318544
1856
Czy tak było?
05:32
We have a number of missions
telling us exactly the same thing today.
telling us exactly the same thing today.
97
320400
3854
Wiele misji dowodzi tego samego.
05:36
At the time when life
appeared on the Earth,
appeared on the Earth,
98
324254
3738
Kiedy na Ziemi pojawiło się życie,
05:39
Mars did have an ocean,
it had volcanoes, it had lakes,
it had volcanoes, it had lakes,
99
327992
4838
na Marsie były ocean, wulkany i jeziora
05:44
and it had deltas like the beautiful
picture you see here.
picture you see here.
100
332830
2843
oraz delty rzek, jak na tym
pięknym zdjęciu.
pięknym zdjęciu.
05:47
This picture was sent by the Curiosity
rover only a few weeks ago.
rover only a few weeks ago.
101
335673
3787
Łazik Curiosity wysłał to zdjęcie
kilka tygodni temu.
kilka tygodni temu.
05:51
It shows the remnants of a delta,
and this picture tells us something:
and this picture tells us something:
102
339460
3682
Widać pozostałości delty,
ale to zdjęcie mówi coś jeszcze.
ale to zdjęcie mówi coś jeszcze.
05:55
water was abundant
103
343142
1954
Wody było pod dostatkiem.
05:57
and stayed founting at the surface
for a very long time.
for a very long time.
104
345096
2661
Tryskała na powierzchni
przez bardzo długi czas.
przez bardzo długi czas.
05:59
This is good news for life.
105
347757
1811
To dobra wiadomość dla życia.
06:01
Life chemistry takes a long time
to actually happen.
to actually happen.
106
349568
3422
Chemia życia potrzebuje dużo czasu.
06:04
So this is extremely good news,
107
352990
1517
To niezwykle dobra wiadomość,
06:06
but does that mean that if we go there,
life will be easy to find on Mars?
life will be easy to find on Mars?
108
354507
3620
ale czy oznacza, że z łatwością
odnajdziemy życie na Marsie?
odnajdziemy życie na Marsie?
06:10
Not necessarily.
109
358127
1883
Niekoniecznie.
06:12
Here's what happened:
110
360010
1851
Oto, co się stało.
06:13
At the time when life exploded
at the surface of the Earth,
at the surface of the Earth,
111
361861
3369
Kiedy życie rozkwitło
na powierzchni Ziemi,
na powierzchni Ziemi,
06:17
then everything went south for Mars,
112
365230
2139
na Marsie wszystko pogorszyło się.
06:19
literally.
113
367369
1532
06:20
The atmosphere was
stripped away by solar winds,
stripped away by solar winds,
114
368901
3571
Atmosfera została rozwiana
przez wiatr słoneczny,
przez wiatr słoneczny,
06:24
Mars lost its magnetosphere,
115
372472
2303
Mars stracił magnetosferę,
06:26
and then cosmic rays and U.V.
bombarded the surface
bombarded the surface
116
374775
4412
promieniowanie UV i kosmiczne
zaczęły bombardować planetę,
zaczęły bombardować planetę,
06:31
and water escaped to space
and went underground.
and went underground.
117
379187
4223
woda uciekła w przestrzeń
lub wsiąknęła w glebę.
lub wsiąknęła w glebę.
06:35
So if we want to be able to understand,
118
383410
3091
Jeśli chcemy zrozumieć
06:38
if we want to be able to find those traces
of the signatures of life
of the signatures of life
119
386501
4929
i znaleźć jakieś ślady życia
na powierzchni Marsa,
na powierzchni Marsa,
06:43
at the surface of Mars, if they are there,
120
391430
2214
jeśli oczywiście tam są,
06:45
we need to understand what was
the impact of each of these events
the impact of each of these events
121
393644
3187
musimy wiedzieć, jaki był wpływ
każdego z tych wydarzeń
każdego z tych wydarzeń
06:48
on the preservation of its record.
122
396831
3653
na zakonserwowanie tych śladów.
06:52
Only then will we be able
to know where those signatures are hiding,
to know where those signatures are hiding,
123
400484
4830
Tylko wtedy będziemy wiedzieć,
gdzie są one ukryte
gdzie są one ukryte
06:57
and only then will we be able
to send our rover to the right places
to send our rover to the right places
124
405314
3683
i będziemy mogli wysłać łazik
w odpowiednie miejsca,
w odpowiednie miejsca,
07:00
where we can sample those rocks
that may be telling us something
that may be telling us something
125
408997
3149
gdzie próbki skał mogą nam powiedzieć
coś ważnego o tym, kim jesteśmy,
coś ważnego o tym, kim jesteśmy,
07:04
really important about who we are,
126
412146
2716
07:06
or, if not, maybe telling us
that somewhere, independently,
that somewhere, independently,
127
414862
4110
a jeśli nie, to może gdzieś indziej,
całkiem niezależnie,
całkiem niezależnie,
07:10
life has appeared on another planet.
128
418972
2856
powstało życie na innej planecie.
07:13
So to do that, it's easy.
129
421828
2508
To łatwe.
07:16
You only need to go back
3.5 billion years ago
3.5 billion years ago
130
424336
3558
Wystarczy cofnąć się o 3,5 miliarda lat
w przeszłość planety.
w przeszłość planety.
07:19
in the past of a planet.
131
427894
2391
07:22
We just need a time machine.
132
430285
2624
Potrzebny nam wehikuł czasu.
07:24
Easy, right?
133
432909
2194
Proste?
07:27
Well, actually, it is.
134
435103
1570
W zasadzie, tak.
Rozejrzyjcie się, to planeta Ziemia.
07:28
Look around you -- that's planet Earth.
135
436673
1901
To nasz wehikuł czasu.
07:30
This is our time machine.
136
438574
2044
07:32
Geologists are using it
to go back in the past of our own planet.
to go back in the past of our own planet.
137
440618
4170
Geolodzy używają jej, żeby cofnąć się
w przeszłość naszej planety.
w przeszłość naszej planety.
07:36
I am using it a little bit differently.
138
444788
2183
Ja używam jej nieco inaczej.
07:38
I use planet Earth to go
in very extreme environments
in very extreme environments
139
446971
2995
Wykorzystuję Ziemię, udając się
do bardzo ekstremalnych miejsc,
do bardzo ekstremalnych miejsc,
07:41
where conditions were similar
to those of Mars
to those of Mars
140
449966
2902
gdzie warunki podobne są
do tych na Marsie,
do tych na Marsie,
07:44
at the time when the climate changed,
141
452868
1997
w czasie gdy zmieniał się tam klimat.
07:46
and there I'm trying
to understand what happened.
to understand what happened.
142
454865
2880
Tam staram się zrozumieć, co zaszło.
07:49
What are the signatures of life?
143
457745
1694
Jakie są ślady życia?
Co pozostało? Jak to znajdziemy?
Co pozostało? Jak to znajdziemy?
07:51
What is left? How are we going to find it?
144
459439
2833
07:54
So for one moment now
I'm going to take you with me
I'm going to take you with me
145
462272
3004
Na chwilę wezmę was ze sobą
07:57
on a trip into that time machine.
146
465276
2854
w krótką podróż wehikułem czasu.
08:00
And now, what you see here,
we are at 4,500 meters in the Andes,
we are at 4,500 meters in the Andes,
147
468130
4735
Jesteśmy na wysokości
4500 metrów w Andach,
4500 metrów w Andach,
08:04
but in fact we are less than a billion
years after the Earth and Mars formed.
years after the Earth and Mars formed.
148
472865
6729
ale tak naprawdę to mniej niż miliard lat
po tym, jak powstały Mars i Ziemia.
po tym, jak powstały Mars i Ziemia.
08:11
The Earth and Mars will have looked
pretty much exactly like that --
pretty much exactly like that --
149
479594
3691
Wyglądały wtedy mniej więcej tak:
08:15
volcanoes everywhere,
evaporating lakes everywhere,
evaporating lakes everywhere,
150
483285
3511
wszędzie wulkany, parujące jeziora,
08:18
minerals, hot springs,
151
486796
3307
minerały, gorące źródła.
08:22
and then you see those mounds
on the shore of those lakes?
on the shore of those lakes?
152
490103
3831
Widzicie te hałdy na brzegu jezior?
08:25
Those are built by the descendants
of the first organisms
of the first organisms
153
493934
3460
Zostały zbudowane przez potomków
pierwszych organizmów,
pierwszych organizmów,
08:29
that gave us the first fossil on Earth.
154
497394
3102
które stworzyły najstarsze
skamieniałości na Ziemi.
skamieniałości na Ziemi.
08:32
But if we want to understand what's
going on, we need to go a little further.
going on, we need to go a little further.
155
500496
4059
Żeby zrozumieć, co się dzieje,
musimy cofnąć się nieco dalej.
musimy cofnąć się nieco dalej.
08:36
And the other thing about those sites
156
504555
1915
Jeszcze jedna rzecz.
08:38
is that exactly like on Mars
three and a half billion years ago,
three and a half billion years ago,
157
506470
3476
Te miejsca są identyczne
jak Mars 3,5 miliarda lat temu.
jak Mars 3,5 miliarda lat temu.
08:41
the climate is changing very fast,
and water and ice are disappearing.
and water and ice are disappearing.
158
509946
4517
Klimat zmienia się bardzo szybko,
a woda i lód znikają.
a woda i lód znikają.
08:46
But we need to go back to that time
when everything changed on Mars,
when everything changed on Mars,
159
514463
3215
Musimy cofnąć się do czasu,
kiedy wszystko zmieniło się na Marsie.
kiedy wszystko zmieniło się na Marsie.
08:49
and to do that, we need to go higher.
160
517678
2083
Musimy wejść wyżej.
08:52
Why is that?
161
520441
1417
Dlaczego?
08:53
Because when you go higher,
162
521858
1357
Bo im wyżej jesteśmy,
08:55
the atmosphere is getting thinner,
it's getting more unstable,
it's getting more unstable,
163
523215
3122
tym atmosfera robi się cieńsza
i mniej stabilna,
i mniej stabilna,
08:58
the temperature is getting cooler,
and you have a lot more U.V. radiation.
and you have a lot more U.V. radiation.
164
526337
5311
temperatura spada
i jest więcej promieniowania UV.
i jest więcej promieniowania UV.
Uzyskujemy warunki obecne
na Marsie w czasie zmian.
na Marsie w czasie zmian.
09:03
Basically,
165
531648
809
09:04
you are getting to those conditions
on Mars when everything changed.
on Mars when everything changed.
166
532457
4734
09:10
So I was not promising anything about
a leisurely trip on the time machine.
a leisurely trip on the time machine.
167
538340
6497
Nie obiecywałam przyjemnej wycieczki.
09:16
You are not going to be sitting
in that time machine.
in that time machine.
168
544837
2534
Nie będziecie sobie siedzieli w wehikule.
09:19
You have to haul 1,000 pounds
of equipment to the summit
of equipment to the summit
169
547371
3028
Musicie wnieść ponad 400 kg
sprzętu na szczyt wulkanu w Andach,
sprzętu na szczyt wulkanu w Andach,
09:22
of this 20,000-foot volcano
in the Andes here.
in the Andes here.
170
550399
3785
który ma ponad 6000 metrów wysokości.
09:26
That's about 6,000 meters.
171
554184
2600
Ponad 6000 metrów.
09:28
And you also have to sleep
on 42-degree slopes
on 42-degree slopes
172
556784
3623
Musicie spać na spadkach
pod kątem 42 stopni,
pod kątem 42 stopni,
09:32
and really hope that there won't
be any earthquake that night.
be any earthquake that night.
173
560407
3111
mając nadzieję, że w nocy
nie będzie trzęsienia ziemi.
nie będzie trzęsienia ziemi.
09:35
But when we get to the summit,
we actually find the lake we came for.
we actually find the lake we came for.
174
563518
4946
Po dotarciu na szczyt, znajdziemy jezioro,
dla którego tu przyszliśmy.
dla którego tu przyszliśmy.
09:40
At this altitude, this lake is
experiencing exactly the same conditions
experiencing exactly the same conditions
175
568464
4662
Na tej wysokości panują takie same warunki
09:45
as those on Mars
three and a half billion years ago.
three and a half billion years ago.
176
573126
3119
jak na Marsie 3,5 miliarda lat temu.
09:48
And now we have to change our voyage
177
576245
2925
Teraz musimy udać się w głąb jeziora.
09:51
into an inner voyage inside that lake,
178
579170
2720
09:53
and to do that, we have to remove
our mountain gear
our mountain gear
179
581890
3651
Musimy pozbyć się górskiego sprzętu
09:57
and actually don suits and go for it.
180
585541
4306
i odziać się w odpowiednie kostiumy.
Wchodząc do tego jeziora,
10:02
But at the time we enter that lake,
at the very moment we enter that lake,
at the very moment we enter that lake,
181
590277
4175
10:06
we are stepping back
182
594452
1928
cofamy się 3,5 miliarda lat
w przeszłość innej planety,
w przeszłość innej planety,
10:08
three and a half billion years
in the past of another planet,
in the past of another planet,
183
596380
3181
10:11
and then we are going to get
the answer came for.
the answer came for.
184
599561
4100
szukając odpowiedzi na zadane pytania.
10:16
Life is everywhere, absolutely everywhere.
185
604511
3122
Życie jest wszędzie, dosłownie wszędzie.
10:19
Everything you see in this picture
is a living organism.
is a living organism.
186
607633
3320
Wszystko, co widzicie na zdjęciu,
to żyjące organizmy.
to żyjące organizmy.
10:22
Maybe not so the diver,
but everything else.
but everything else.
187
610953
3493
Nie mówię o nurku,
ale o wszystkim dookoła.
ale o wszystkim dookoła.
10:27
But this picture is very deceiving.
188
615626
3227
To zdjęcie jest dość złudne.
10:30
Life is abundant in those lakes,
189
618853
2670
Te jeziora są pełne życia,
10:33
but like in many places on Earth
right now and due to climate change,
right now and due to climate change,
190
621523
4107
ale jak w wielu miejscach na Ziemi,
z powodu zmiany klimatu,
z powodu zmiany klimatu,
10:37
there is a huge loss in biodiversity.
191
625630
2694
bioróżnorodność bardzo się zmniejszyła.
10:40
In the samples that we took back home,
192
628744
2996
W próbkach, które zabraliśmy ze sobą,
10:43
36 percent of the bacteria in those lakes
were composed of three species,
were composed of three species,
193
631740
5816
36% bakterii z tych jezior
składało się z trzech gatunków,
składało się z trzech gatunków,
10:49
and those three species are the ones
that have survived so far.
that have survived so far.
194
637556
3819
które jak dotąd przetrwały.
10:53
Here's another lake,
right next to the first one.
right next to the first one.
195
641375
2787
Oto inne jezioro, tuż obok tamtego.
10:56
The red color you see here
is not due to minerals.
is not due to minerals.
196
644162
3668
Czerwony kolor nie pochodzi od minerałów,
10:59
It's actually due to the presence
of a tiny algae.
of a tiny algae.
197
647830
3321
tylko od obecności maleńkich alg.
11:03
In this region, the U.V. radiation
is really nasty.
is really nasty.
198
651151
4509
W tym rejonie promieniowanie UV
jest naprawdę niebezpieczne.
jest naprawdę niebezpieczne.
11:07
Anywhere on Earth, 11
is considered to be extreme.
is considered to be extreme.
199
655660
3469
Na Ziemi poziom 11
jest uznany za ekstremalny.
jest uznany za ekstremalny.
11:11
During U.V. storms there,
the U.V. Index reaches 43.
the U.V. Index reaches 43.
200
659129
4031
Tutaj podczas burzy UV, poziom wynosi 43.
Kremy z filtrem SPF 30 niewiele zdziałają,
11:15
SPF 30 is not going to do anything
to you over there,
to you over there,
201
663730
4246
11:19
and the water is so
transparent in those lakes
transparent in those lakes
202
667976
3366
woda jest tak przeźroczysta
w tych jeziorach,
w tych jeziorach,
11:23
that the algae has
nowhere to hide, really,
nowhere to hide, really,
203
671342
3333
że algi nie mają gdzie się ukryć.
11:26
and so they are developing
their own sunscreen,
their own sunscreen,
204
674675
2290
Dlatego wytwarzają własny filtr ochronny.
11:28
and this is the red color you see.
205
676965
1784
To ten czerwony kolor.
11:30
But they can adapt only so far,
206
678749
2561
Mogą przystosować się do tego,
11:33
and then when all the water
is gone from the surface,
is gone from the surface,
207
681310
2478
ale kiedy woda zniknie z powierzchni,
11:35
microbes have only one solution left:
208
683788
2600
mikroorganizmy mają
tylko jedno rozwiązanie.
tylko jedno rozwiązanie.
11:38
They go underground.
209
686388
1858
Muszą schować się pod ziemię.
11:40
And those microbes, the rocks
you see in that slide here,
you see in that slide here,
210
688246
2925
Skały, które tu widzicie,
11:43
well, they are actually
living inside rocks
living inside rocks
211
691171
3220
mikroby żyją w ich wnętrzu.
11:46
and they are using the protection
of the translucence of the rocks
of the translucence of the rocks
212
694391
3194
Do ochrony używają
przejrzystości tych skał,
przejrzystości tych skał,
11:49
to get the good part of the U.V.
213
697585
1797
żeby uzyskać tylko dobrą część UV,
11:51
and discard the part that could
actually damage their DNA.
actually damage their DNA.
214
699382
3744
a odrzucić tę, która uszkodzi ich DNA.
11:55
And this is why we are taking our rover
215
703126
2275
Dlatego wysyłamy nasze łaziki,
11:57
to train them to search
for life on Mars in these areas,
for life on Mars in these areas,
216
705401
3576
szkolimy je, żeby szukały życia
na Marsie w takich miejscach.
na Marsie w takich miejscach.
12:00
because if there was life on Mars
three and a half billion years ago,
three and a half billion years ago,
217
708977
3737
Bo jeśli ono istniało
3,5 miliarda lat temu,
3,5 miliarda lat temu,
12:04
it had to use the same strategy
to actually protect itself.
to actually protect itself.
218
712714
4360
musiało wykorzystać
tę samą strategię do ochrony.
tę samą strategię do ochrony.
To raczej oczywiste,
12:09
Now, it is pretty obvious
219
717864
2378
12:12
that going to extreme environments
is helping us very much
is helping us very much
220
720242
3528
że wyprawy w takie miejsca
są dla nas bardzo pomocne
są dla nas bardzo pomocne
12:15
for the exploration of Mars
and to prepare missions.
and to prepare missions.
221
723770
3991
w eksploracji Marsa i przygotowaniu misji.
12:19
So far, it has helped us to understand
the geology of Mars.
the geology of Mars.
222
727761
4339
Pomogły nam zrozumieć geologię Marsa,
12:24
It has helped to understand the past
climate of Mars and its evolution,
climate of Mars and its evolution,
223
732100
4121
jego dawny klimat i ewolucję
12:28
but also its habitability potential.
224
736221
2987
oraz możliwość zamieszkania tu.
12:31
Our most recent rover on Mars
has discovered traces of organics.
has discovered traces of organics.
225
739208
5539
Nasz ostatni łazik odkrył
ślady materii organicznej.
ślady materii organicznej.
12:36
Yeah, there are organics
at the surface of Mars.
at the surface of Mars.
226
744747
2959
Tak, są takie ślady na powierzchni Marsa.
12:39
And it also discovered traces of methane.
227
747706
3901
Odkrył też ślady metanu.
12:43
And we don't know yet
if the methane in question
if the methane in question
228
751607
2545
Nie wiemy jeszcze, czy ten metan
12:46
is really from geology or biology.
229
754152
3838
ma pochodzenie
geologiczne czy biologiczne.
geologiczne czy biologiczne.
12:49
Regardless, what we know is
that because of the discovery,
that because of the discovery,
230
757990
4869
Z powodu tego odkrycia,
12:54
the hypothesis that there is still
life present on Mars today
life present on Mars today
231
762859
3241
hipoteza, że na Marsie
jest wciąż obecne życie,
jest wciąż obecne życie,
12:58
remains a viable one.
232
766100
2355
pozostaje silna.
13:00
So by now, I think I have convinced you
that Mars is very special to us,
that Mars is very special to us,
233
768455
5197
Mam nadzieję, że przekonałam was,
jak ważny jest dla nas Mars.
jak ważny jest dla nas Mars.
13:05
but it would be a mistake to think
that Mars is the only place
that Mars is the only place
234
773652
2976
Ale błędem byłoby myślenie,
że to jedyne miejsce
w Układzie Słonecznym,
w Układzie Słonecznym,
13:08
in the solar system that is interesting
to find potential microbial life.
to find potential microbial life.
235
776628
4946
gdzie można znaleźć
potencjalne mikro życie.
potencjalne mikro życie.
A to dlatego,
13:14
And the reason is because
Mars and the Earth
Mars and the Earth
236
782434
3918
że Mars i Ziemia mogły mieć
wspólne pochodzenie,
wspólne pochodzenie,
13:18
could have a common root
to their tree of life,
to their tree of life,
237
786352
2791
13:21
but when you go beyond Mars,
it's not that easy.
it's not that easy.
238
789143
4147
ale szukanie go poza Marsem
jest już trudniejsze.
jest już trudniejsze.
13:25
Celestial mechanics
is not making it so easy
is not making it so easy
239
793290
2610
Mechanika nieba nie ułatwia nam
wymiany materiału pomiędzy planetami.
wymiany materiału pomiędzy planetami.
13:27
for an exchange
of material between planets,
of material between planets,
240
795900
2415
13:30
and so if we were to discover
life on those planets,
life on those planets,
241
798315
4040
Jeśli znajdziemy życie na tych planetach,
13:34
it would be different from us.
242
802355
1857
będzie ono całkowicie inne od nas.
13:36
It would be a different type of life.
243
804212
1838
Zupełnie inny rodzaj życia.
13:38
But in the end, it might be just us,
244
806050
2853
Ale ostatecznie, może będziemy tylko my.
13:40
it might be us and Mars,
245
808903
1996
Tylko my i Mars.
13:42
or it can be many trees of life
in the solar system.
in the solar system.
246
810899
3483
A może jest wiele różnych gałęzi
ewolucyjnych w naszym układzie?
ewolucyjnych w naszym układzie?
13:46
I don't know the answer yet,
but I can tell you something:
but I can tell you something:
247
814382
3728
Nie znam jeszcze odpowiedzi,
ale mogę powiedzieć,
ale mogę powiedzieć,
13:50
No matter what the result is,
no matter what that magic number is,
no matter what that magic number is,
248
818110
4432
że nie ważne, jaki będzie wynik
i ile wyniesie magiczna liczba,
i ile wyniesie magiczna liczba,
13:54
it is going to give us a standard
249
822542
2011
da nam to pewien wskaźnik,
13:56
by which we are going to be able
to measure the life potential,
to measure the life potential,
250
824553
4528
dzięki któremu będziemy mogli
zmierzyć możliwość istnienia życia,
zmierzyć możliwość istnienia życia,
14:01
abundance and diversity
beyond our own solar system.
beyond our own solar system.
251
829081
3110
jego bogactwo i różnorodność
poza Układem Słonecznym.
poza Układem Słonecznym.
14:04
And this can be achieved
by our generation.
by our generation.
252
832191
2560
To może być osiągnięte
przez nasze pokolenie.
przez nasze pokolenie.
14:06
This can be our legacy,
but only if we dare to explore.
but only if we dare to explore.
253
834751
3863
To może być nasze dziedzictwo,
jeśli ośmielimy się to badać.
jeśli ośmielimy się to badać.
Jeśli ktoś powie wam, że szukanie
obcych bakterii jest nudne,
obcych bakterii jest nudne,
14:11
Now, finally,
254
839654
2086
14:13
if somebody tells you that looking
for alien microbes is not cool
for alien microbes is not cool
255
841740
3968
14:17
because you cannot have
a philosophical conversation with them,
a philosophical conversation with them,
256
845708
3430
bo nie można z nimi przeprowadzić
filozoficznej dysputy,
filozoficznej dysputy,
14:21
let me show you why and how
you can tell them they're wrong.
you can tell them they're wrong.
257
849138
5876
możecie im udowodnić, że się mylą.
14:27
Well, organic material
is going to tell you
is going to tell you
258
855804
2768
Materiał organiczny powie nam dużo
14:30
about environment, about complexity
and about diversity.
and about diversity.
259
858572
5659
o środowisku, w którym żyje,
o swojej złożoności i różnorodności.
o swojej złożoności i różnorodności.
14:36
DNA, or any information carrier,
is going to tell you about adaptation,
is going to tell you about adaptation,
260
864231
6119
DNA, czy inny nośnik informacji,
powie nam o przystosowaniach,
powie nam o przystosowaniach,
14:42
about evolution, about survival,
about planetary changes
about planetary changes
261
870350
5021
o ewolucji, przeżyciu,
o zmianach planetarnych
o zmianach planetarnych
14:47
and about the transfer of information.
262
875371
2848
i o przekazywaniu tych informacji.
14:50
All together, they are telling us
263
878219
3088
To wszystko razem powie nam,
14:53
what started as a microbial pathway,
264
881307
3901
co zapoczątkowało ścieżkę
rozwoju mikroorganizmów
rozwoju mikroorganizmów
14:57
and why what started
as a microbial pathway
as a microbial pathway
265
885208
3018
i dlaczego coś, co zaczynało się
od tego poziomu,
od tego poziomu,
15:00
sometimes ends up as a civilization
266
888226
3460
czasami kończy jako
rozwinięta cywilizacja,
rozwinięta cywilizacja,
15:03
or sometimes ends up as a dead end.
267
891686
3622
a czasem nagle trafia
na ślepą uliczkę i ginie.
na ślepą uliczkę i ginie.
15:07
Look at the solar system,
and look at the Earth.
and look at the Earth.
268
895308
3416
Spójrzcie na Układ Słoneczny i Ziemię.
15:10
On Earth, there are many
intelligent species,
intelligent species,
269
898724
2807
Mamy tu wiele inteligentnych gatunków,
15:13
but only one has achieved technology.
270
901531
3367
ale tylko jeden osiągnął
rozwój technologiczny.
rozwój technologiczny.
15:16
Right here in the journey
of our own solar system,
of our own solar system,
271
904898
3297
W podróży po naszym Układzie Słonecznym
15:20
there is a very, very powerful message
272
908195
2739
znajdujemy bardzo ważną wiadomość.
15:22
that says here's how we should look
for alien life, small and big.
for alien life, small and big.
273
910934
5386
Powinniśmy poszukiwać
obcego życia, małego i dużego.
obcego życia, małego i dużego.
15:28
So yeah, microbes are talking
and we are listening,
and we are listening,
274
916320
3298
Mikroby mówią do nas, a my ich słuchamy.
15:31
and they are taking us,
275
919618
1719
Zabierają nas
15:33
one planet at a time
and one moon at a time,
and one moon at a time,
276
921337
2554
na planety czy księżyce,
15:35
towards their big brothers out there.
277
923891
2879
gdzie żyją ich więksi bracia.
15:38
And they are telling us about diversity,
278
926770
2716
Mówią nam o różnorodności,
15:41
they are telling us about
abundance of life,
abundance of life,
279
929486
2624
bogactwie życia,
15:44
and they are telling us
how this life has survived thus far
how this life has survived thus far
280
932110
4040
w jaki sposób przeżyły tak długo,
15:48
to reach civilization,
281
936150
3042
żeby zbudować cywilizację,
15:51
intelligence, technology
and, indeed, philosophy.
and, indeed, philosophy.
282
939192
4982
inteligencję, technologię oraz filozofię.
15:56
Thank you.
283
944174
1705
Dziękuję.
15:57
(Applause)
284
945879
3236
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Nathalie Cabrol - Planetary explorerTo determine how life might persist on Mars, Nathalie Cabrol explores one of Earth’s most extreme environments: high-elevation Andean lakes and deserts.
Why you should listen
While hunting for life in the fragile biomes of the Andes, Nathalie Cabrol has braved earthquakes, set a diving record and gathered data on the threats faced by mountain ecosystems in the face of climate change.
But Cabrol’s eyes are always fixed on Mars, which may have once had a climate similar to Earth’s mountain deserts. As a science team member for NASA, Cabrol helps design interplanetary experiments for the Martian Spirit rover, and researches new technologies for future missions to Mars and beyond.
Nathalie Cabrol | Speaker | TED.com