TED2015
Nathalie Cabrol: How Mars might hold the secret to the origin of life
Nathalie Cabrol: Mars nasıl hayatın kökeni sırlarını barındırıyor?
Filmed:
Readability: 3.8
1,261,913 views
Küçük yeşil adamların varlığını düşünmekten hoşlansak da, diğer gezegenlerdeki yaşamın mikrobik formda olması çok daha büyük bir olasılık. Gezegen bilimci Nathalie Cabrol bizi, sezgilere aykırı bir şekilde Andes dağlarının uzak göllerinde biten bir avın, Mars’taki mikropların araştırılmasının içine bırakıyor. Bu aşırı çevre şartları – ince atmosferi ve kavruk toprağı – Mars’ın yüzeyinin 3,5 milyar yıl önceki haline benziyor. Mikropların hayatta kalabilmek için adapte olma şekilleri bize Mars’ta nereye bakmamız gerektiğini gösterebilir – ve neden kimi mikrobik yolların uygarlığa kimisinin de çıkmaz sona eriştiğini anlamamıza yardımcı olabilir.
Nathalie Cabrol - Planetary explorer
To determine how life might persist on Mars, Nathalie Cabrol explores one of Earth’s most extreme environments: high-elevation Andean lakes and deserts. Full bio
To determine how life might persist on Mars, Nathalie Cabrol explores one of Earth’s most extreme environments: high-elevation Andean lakes and deserts. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Well, you know, sometimes
0
765
1511
Evet, hani bazen
00:14
the most important things come
in the smallest packages.
in the smallest packages.
1
2276
2982
en mühim şeyler
ufacık kutulardan çıkar.
ufacık kutulardan çıkar.
00:17
I am going to try to convince you,
in the 15 minutes I have,
in the 15 minutes I have,
2
5258
3589
Sizi bu 15 dakikada,
mikropların da bir konuda
mikropların da bir konuda
00:20
that microbes have a lot to say
about questions such as,
about questions such as,
3
8847
4253
söyleyebilecekleri bir çok şeyi olduğuna
inandırmaya çalışacağım.
inandırmaya çalışacağım.
00:25
"Are we alone?"
4
13100
1898
Soru şu ki; "Acaba yalnız mıyız?"
00:26
and they can tell us more about
not only life in our solar system
not only life in our solar system
5
14998
5225
Mikroplar güneş sistemimizdeki hayata
ek olarak sistemimizin ötesindeki hayat
ek olarak sistemimizin ötesindeki hayat
00:32
but also maybe beyond,
6
20223
1877
hakkında da bir şeyler söyleyebilir,
00:34
and this is why I am tracking them down
in the most impossible places on Earth,
in the most impossible places on Earth,
7
22100
5297
bu yüzden onları, Yeryüzü'ndeki, hayatta
kalabilmenin imkansıza yakın olduğu
kalabilmenin imkansıza yakın olduğu
00:39
in extreme environments where conditions
8
27397
2369
ve onları ölümün eşiğine getiren
00:41
are really pushing them
to the brink of survival.
to the brink of survival.
9
29766
2684
çevre koşullarında arıyorum.
00:44
Actually, sometimes me too,
when I'm trying to follow them too close.
when I'm trying to follow them too close.
10
32450
3254
Doğrusu, ben de onları incelerken
onlar gibi sınırlarımı zorluyorum.
onlar gibi sınırlarımı zorluyorum.
00:47
But here's the thing:
11
35704
1817
Ama işin aslı şu:
00:49
We are the only advanced civilization
in the solar system,
in the solar system,
12
37521
5613
Biz sistemimizdeki tek gelişmiş
uygarlığız ama bu,
uygarlığız ama bu,
00:55
but that doesn't mean that there is
no microbial life nearby.
no microbial life nearby.
13
43134
3744
yakınlarda başka mikrobik canlıların
olmadığı anlamına gelmez.
olmadığı anlamına gelmez.
00:58
In fact, the planets
and moons you see here
and moons you see here
14
46878
3785
Gerçek şu ki, burada
gördüğünüz gezegenler ve aylar,
gördüğünüz gezegenler ve aylar,
01:02
could host life -- all of them --
and we know that,
and we know that,
15
50663
3970
her biri hayata ev sahipliği
yapmış olabilir ve biliyoruz ki,
yapmış olabilir ve biliyoruz ki,
01:06
and it's a strong possibility.
16
54633
2849
bu güçlü bir olasılık.
01:09
And if we were going to find life
on those moons and planets,
on those moons and planets,
17
57482
4653
Eğer bu gezegenlerde ve aylarda
yaşam bulabilirsek
yaşam bulabilirsek
01:14
then we would answer questions such as,
18
62135
3016
şu tür soruları da yanıtlayabiliriz:
01:17
are we alone in the solar system?
19
65151
2136
Güneş sisteminde yalnız mıyız?
01:19
Where are we coming from?
20
67287
1969
Biz nereden geldik?
01:21
Do we have family in the neighborhood?
21
69256
2977
Yakınlarda akrabalarımız var mı?
01:24
Is there life beyond our solar system?
22
72233
3924
Kendi güneş sistemimizin de ötesinde
yaşam var mı?
yaşam var mı?
01:28
And we can ask all those questions
because there has been a revolution
because there has been a revolution
23
76157
4087
Ve tüm bu soruları sorabiliriz çünkü
yaşama elverişli gezegen anlayışımızda
köklü bir değişim var.
köklü bir değişim var.
01:32
in our understanding
of what a habitable planet is,
of what a habitable planet is,
24
80244
4276
Ve bugün, yaşama elverişli bir gezegen
01:36
and today, a habitable planet is a planet
25
84520
3340
01:39
that has a zone where
water can stay stable,
water can stay stable,
26
87860
4333
suyun sıvı halde bulunabildiği
bir bölgeye sahip gezegendir,
bir bölgeye sahip gezegendir,
01:44
but to me this is a horizontal
definition of habitability,
definition of habitability,
27
92193
3729
ama bana göre bu yatay bir tanımlama,
01:47
because it involves a distance to a star,
28
95922
2275
çünkü yıldızlara uzak olmayı gerektiriyor,
01:50
but there is another
dimension to habitability,
dimension to habitability,
29
98197
2972
fakat hayat barındırabilecekler için
farklı bir boyut var
farklı bir boyut var
01:53
and this is a vertical dimension.
30
101169
2181
ve bu dikey bir boyut.
01:55
Think of it as
31
103840
3687
Güneşin çok uzağında olan bir gezegenin de
01:59
conditions in the subsurface of a planet
where you are very far away from a sun,
where you are very far away from a sun,
32
107527
6683
yüzeyinin altındaki koşulları
şöyle bir düşünün,
şöyle bir düşünün,
02:06
but you still have water,
energy, nutrients,
energy, nutrients,
33
114210
3143
suyun olduğu, enerjinin olduğu,
yiyecek anlamına gelen besin maddelerinin
02:09
which for some of them means food,
34
117353
1951
02:11
and a protection.
35
119304
1903
ve korunmanın olduğu.
02:13
And when you look at the Earth,
36
121207
2044
Ve dünyamıza, güneş ışığının giremediği
02:15
very far away from any sunlight,
deep in the ocean,
deep in the ocean,
37
123251
4545
yerlere baktığımızda,
okyanusların derinliklerine, gelişen,
okyanusların derinliklerine, gelişen,
02:19
you have life thriving
38
127796
1869
hayatı sürdürebilmek için
02:21
and it uses only chemistry
for life processes.
for life processes.
39
129665
4011
kimyayı kullanan hayatlar bulabilirsiniz.
02:25
So when you think of it
at that point, all walls collapse.
at that point, all walls collapse.
40
133676
5650
Bunu bu şekilde düşündüğünüzde
bütün duvarlar yıkılır.
bütün duvarlar yıkılır.
02:31
You have no limitations, basically.
41
139326
2274
Temelde sınırları aşmış olursunuz.
Ve eğer son zamanlarda
haber başlıklarına baktıysanız
haber başlıklarına baktıysanız
02:33
And if you have been looking
at the headlines lately,
at the headlines lately,
42
141600
2560
02:36
then you will see that we have
discovered a subsurface ocean
discovered a subsurface ocean
43
144160
2960
Europa'da, Ganymede'de,
Enceladus'da ve Titan'da
Enceladus'da ve Titan'da
02:39
on Europa, on Ganymede,
on Enceladus, on Titan,
on Enceladus, on Titan,
44
147120
3869
yeraltı okyanusları,
en son Enceladus'da gayzer ve
en son Enceladus'da gayzer ve
02:42
and now we are finding a geyser
and hot springs on Enceladus,
and hot springs on Enceladus,
45
150989
2934
Enceladus'ta sıcak kaynaklar
bulduğumuzu görürsünüz.
bulduğumuzu görürsünüz.
02:45
Our solar system is turning
into a giant spa.
into a giant spa.
46
153923
4055
Güneş sistemimiz
büyük bir kaplıca olma yolunda.
büyük bir kaplıca olma yolunda.
Kaplıcalara gidenler mikropların spaları
ne kadar sevdiğini bilir, değil mi?
ne kadar sevdiğini bilir, değil mi?
02:49
For anybody who has gone to a spa
knows how much microbes like that, right?
knows how much microbes like that, right?
47
157978
3886
02:53
(Laughter)
48
161864
1718
(Gülüşmeler)
02:55
So at that point, think also about Mars.
49
163582
3529
Bu noktada, Mars'ı bir düşünün.
02:59
There is no life possible
at the surface of Mars today,
at the surface of Mars today,
50
167111
3367
Bugün Mars'ın yüzeyde hayat barındırması
imkansız ama,
imkansız ama,
03:02
but it might still be hiding underground.
51
170478
3251
belki de yeraltında saklanıyor olabilir.
03:05
So, we have been making progress
in our understanding of habitability,
in our understanding of habitability,
52
173729
5610
Yaşama elverişlilik kavramındaki
ilerleyişimiz devam etmekte,
ilerleyişimiz devam etmekte,
03:11
but we also have been making progress
in our understanding
in our understanding
53
179339
2772
ama bu arada
Yeryüzü'ndeki hayatın
Yeryüzü'ndeki hayatın
işaretlerini anlamaya da
devam ediyoruz.
devam ediyoruz.
03:14
of what the signatures
of life are on Earth.
of life are on Earth.
54
182111
3576
03:17
And you can have what we call
organic molecules,
organic molecules,
55
185687
2856
Organik molekül denen şeylere
sahip olabilirsiniz
sahip olabilirsiniz
03:20
and these are the bricks of life,
56
188543
1927
ve bunlar hayatın yapı taşlarıdır.
03:22
and you can have fossils,
57
190470
1880
Ve fosilleriniz, mineralleriniz,
03:24
and you can minerals, biominerals,
58
192350
2903
kayalar ve bakteriler arasındaki
03:27
which is due to the reaction
between bacteria and rocks,
between bacteria and rocks,
59
195253
3390
reaksiyondan oluşan biomineralleriniz
03:30
and of course you can have
gases in the atmosphere.
gases in the atmosphere.
60
198643
3134
ve elbette atmosferdeki gazlara
sahip olabilirsiniz.
sahip olabilirsiniz.
03:33
And when you look at those
tiny green algae
tiny green algae
61
201777
2206
Ve slaytdaki
03:35
on the right of the slide here,
62
203983
1951
o küçük yeşil yosunlara baktığınızda
03:37
they are the direct descendants
of those who have been pumping oxygen
of those who have been pumping oxygen
63
205934
3516
dünyamızdaki atmosfere
bir milyar önce oksijen pompalayan
bir milyar önce oksijen pompalayan
03:41
a billion years ago
in the atmosphere of the Earth.
in the atmosphere of the Earth.
64
209450
2393
şeylerin torunlarıdır.
03:43
When they did that, they poisoned
90 percent of the life
90 percent of the life
65
211843
2622
Onlar öyle yaptığı sırada yüzeydeki
03:46
at the surface of the Earth,
66
214465
1522
hayatın %90'ını zehirledi.
03:47
but they are the reason why
you are breathing this air today.
you are breathing this air today.
67
215987
3203
Fakat bugün soluduğumuz havayı
onlara borçluyuz.
onlara borçluyuz.
Fakat, tüm bunlarla ilgili anlayışımızı
daha da geliştirecek olursak
daha da geliştirecek olursak
03:52
But as much as our understanding grows
of all of these things,
of all of these things,
68
220740
5185
03:57
there is one question
we still cannot answer,
we still cannot answer,
69
225925
2926
hâlâ yanıtlayamadığımız
bir sorumuz daha var,
bir sorumuz daha var,
04:00
and this is, where are we coming from?
70
228851
2275
ve bu; biz nereden geldik?
04:03
And you know, it's getting worse,
71
231126
1718
Biliyorsunuz ki bu kötüye gitmekte
04:04
because we won't be able
to find the physical evidence
to find the physical evidence
72
232844
3042
çünkü bu gezegende,
nereden geldiğimizle alakalı
nereden geldiğimizle alakalı
04:07
of where we are coming from
on this planet,
on this planet,
73
235886
2554
somut bir kanıt bulabilme imkanımız yok
04:10
and the reason being is that anything that
is older than four billion years is gone.
is older than four billion years is gone.
74
238440
5690
ve bunu oluşturan her neyse
4 milyar yıl öncesinden beri kayıp.
4 milyar yıl öncesinden beri kayıp.
04:16
All record is gone,
75
244130
1624
Tüm kayıtlar silindi.
04:17
erased by plate tectonics and erosion.
76
245754
3878
Tektonik plakalar ve erozyonlarla silindi.
04:21
This is what I call the Earth's
biological horizon.
biological horizon.
77
249632
3552
Bunu da Dünya'nın
biyolojik ufku olarak adlandırıyorum.
biyolojik ufku olarak adlandırıyorum.
04:25
Beyond this horizon we don't know
where we are coming from.
where we are coming from.
78
253184
3483
Nereden geldiğimiz bu ufkun ötesinde
yatıyor ve biz bunu göremiyoruz
yatıyor ve biz bunu göremiyoruz
04:28
So is everything lost? Well, maybe not.
79
256667
2926
Yani her şey kayıp mı?
Evet belki de değil.
Evet belki de değil.
04:31
And we might be able to find
evidence of our own origin
evidence of our own origin
80
259593
3715
Belki de kendi kökümüzde
bu ipucunu bulabilme imkanımız olabilir.
bu ipucunu bulabilme imkanımız olabilir.
04:35
in the most unlikely place,
and this place in Mars.
and this place in Mars.
81
263308
3111
En az ihtimali olan bir yer; Mars.
Bu nasıl olabilir peki?
04:39
How is this possible?
82
267929
1491
Evet, açıkça
güneş sistemimizin başlangıcında
güneş sistemimizin başlangıcında
04:41
Well clearly at the beginning
of the solar system,
of the solar system,
83
269420
2781
04:44
Mars and the Earth were bombarded
by giant asteroids and comets,
by giant asteroids and comets,
84
272201
4968
Mars ve Dünya asteroid ve kuyruklu
yıldızlarla bombalandı
yıldızlarla bombalandı
04:49
and there were ejecta
from these impacts all over the place.
from these impacts all over the place.
85
277169
3158
ve bu bombardıman sonucu
etrafa saçılan püskürükler vardı.
etrafa saçılan püskürükler vardı.
04:52
Earth and Mars kept throwing rocks
at each other for a very long time.
at each other for a very long time.
86
280327
3860
Dünya ve Mars uzun süre
bu kayaları fırlatmaya devam ettiler.
bu kayaları fırlatmaya devam ettiler.
04:56
Pieces of rocks landed on the Earth.
87
284187
2043
Mars'tan kayalar Dünya'ya
04:58
Pieces of the Earth landed on Mars.
88
286230
1951
Dünya'dan parçacıklar Mars'a kondu.
05:00
So clearly, those two planets may have
been seeded by the same material.
been seeded by the same material.
89
288181
5178
Yani açıkça bu iki gezegen aynı
maddelerle tohumlanmış olabilir.
maddelerle tohumlanmış olabilir.
05:05
So yeah, maybe Granddady is sitting
there on the surface and waiting for us.
there on the surface and waiting for us.
90
293359
3924
Yani evet belki de Büyükbaba orada
öylece oturuyor ve bizi bekliyordur.
öylece oturuyor ve bizi bekliyordur.
05:10
But that also means that we can go to Mars
and try to find traces of our own origin.
and try to find traces of our own origin.
91
298659
7531
Yani bu demek oluyor ki Mars'a gidebilir
ve kökenlerimizin izlerini bulabiliriz.
ve kökenlerimizin izlerini bulabiliriz.
05:18
Mars may hold that secret for us.
92
306190
2252
Mars bizim için
bu sırları saklıyor olablir.
bu sırları saklıyor olablir.
05:20
This is why Mars is so special to us.
93
308442
2708
Ve bu Mars'ın bizim için
neden özel olduğunun nedenidir.
neden özel olduğunun nedenidir.
05:23
But for that to happen,
94
311150
2010
Ama bunun olması için,
05:25
Mars needed to be habitable
at the time when conditions were right.
at the time when conditions were right.
95
313160
5384
Mars koşullarının yaşanılabilir
durumda olması gerekliydi.
durumda olması gerekliydi.
05:30
So was Mars habitable?
96
318544
1856
Peki mars öyle bir yer miydi?
05:32
We have a number of missions
telling us exactly the same thing today.
telling us exactly the same thing today.
97
320400
3854
Bugün bize tam da aynı şeyi söyleyen
birkaç görevimiz var.
birkaç görevimiz var.
05:36
At the time when life
appeared on the Earth,
appeared on the Earth,
98
324254
3738
Dünya'da hayatın
yeşermeye başladığı zamanlarda
yeşermeye başladığı zamanlarda
05:39
Mars did have an ocean,
it had volcanoes, it had lakes,
it had volcanoes, it had lakes,
99
327992
4838
Mars'ta da okyanus vardı.
Volkanları, gölleri, deltaları
Volkanları, gölleri, deltaları
05:44
and it had deltas like the beautiful
picture you see here.
picture you see here.
100
332830
2843
ve bu güzel resimde de görmektesiniz.
05:47
This picture was sent by the Curiosity
rover only a few weeks ago.
rover only a few weeks ago.
101
335673
3787
Resim bir kaç hafta önce
Curiosity robotundan geldi ve bu resim
Curiosity robotundan geldi ve bu resim
05:51
It shows the remnants of a delta,
and this picture tells us something:
and this picture tells us something:
102
339460
3682
bize bir şeyler anlatmakta.
Uzun zaman önce, yüzeyinde suyun bol
Uzun zaman önce, yüzeyinde suyun bol
05:55
water was abundant
103
343142
1954
ve bir kaynağının olduğu
05:57
and stayed founting at the surface
for a very long time.
for a very long time.
104
345096
2661
deltanın kalıntılarını anlatan bir resim.
05:59
This is good news for life.
105
347757
1811
Yaşam için iyi bir haber bu.
06:01
Life chemistry takes a long time
to actually happen.
to actually happen.
106
349568
3422
Yaşamın kimyasının
fiilen oluşması uzun zaman alır.
fiilen oluşması uzun zaman alır.
06:04
So this is extremely good news,
107
352990
1517
Yani bu oldukça iyi bir haber,
06:06
but does that mean that if we go there,
life will be easy to find on Mars?
life will be easy to find on Mars?
108
354507
3620
peki bu biz Mars'a gidersek hayatı
kolayca bulabileceğiz manasına mı gelir?
kolayca bulabileceğiz manasına mı gelir?
06:10
Not necessarily.
109
358127
1883
Kolay olup olmaması şart değil.
06:12
Here's what happened:
110
360010
1851
Burada olan şey:
06:13
At the time when life exploded
at the surface of the Earth,
at the surface of the Earth,
111
361861
3369
Hayat, Dünya yüzeyinde
ortaya çıktığı dönemde
ortaya çıktığı dönemde
06:17
then everything went south for Mars,
112
365230
2139
Mars için her şey kötüye gitti,
06:19
literally.
113
367369
1532
tam olarak olan bu.
06:20
The atmosphere was
stripped away by solar winds,
stripped away by solar winds,
114
368901
3571
Atmosferi güneş rüzgarlarıyla soyuldu,
06:24
Mars lost its magnetosphere,
115
372472
2303
Manyetosferini kaybetti,
06:26
and then cosmic rays and U.V.
bombarded the surface
bombarded the surface
116
374775
4412
kozmik ve U.V. ışınlarıyla
yüzeyi bombalandı
yüzeyi bombalandı
06:31
and water escaped to space
and went underground.
and went underground.
117
379187
4223
ve su buharlaşıp uzaya uçtu
ve yerin altına gitti.
ve yerin altına gitti.
06:35
So if we want to be able to understand,
118
383410
3091
Eğer anlayabilmek istiyorsak,
06:38
if we want to be able to find those traces
of the signatures of life
of the signatures of life
119
386501
4929
eğer yüzeyinde yaşamın
izlerini bulabilmek istiyorsak
izlerini bulabilmek istiyorsak
06:43
at the surface of Mars, if they are there,
120
391430
2214
ve ipuçları da Mars'da ise
06:45
we need to understand what was
the impact of each of these events
the impact of each of these events
121
393644
3187
bu korunan kayıtlarda
06:48
on the preservation of its record.
122
396831
3653
ne gibi zorlu süreçlerden geçtiğini
anlamamız gerekir.
anlamamız gerekir.
06:52
Only then will we be able
to know where those signatures are hiding,
to know where those signatures are hiding,
123
400484
4830
Ancak bundan sonra o ipuçlarının
nerede gizlendiğini bilebiliriz
nerede gizlendiğini bilebiliriz
06:57
and only then will we be able
to send our rover to the right places
to send our rover to the right places
124
405314
3683
ve ancak o zaman Mars'daki robotumuzu
bize, bizim kim olduğumuz
bize, bizim kim olduğumuz
07:00
where we can sample those rocks
that may be telling us something
that may be telling us something
125
408997
3149
hakkında önemli şeyler anlatabilecek
07:04
really important about who we are,
126
412146
2716
doğru bölgelere gönderebiliriz.
07:06
or, if not, maybe telling us
that somewhere, independently,
that somewhere, independently,
127
414862
4110
Belki de, bize hayatın bağımsız olarak
başka bir gezegende
başka bir gezegende
07:10
life has appeared on another planet.
128
418972
2856
ortaya çıktığını anlatacak.
07:13
So to do that, it's easy.
129
421828
2508
Bu şekilde, kolaydır.
07:16
You only need to go back
3.5 billion years ago
3.5 billion years ago
130
424336
3558
Sadece 3.5 milyar yıl kadar gezegenin
07:19
in the past of a planet.
131
427894
2391
geçmişine gitmeniz gerekir.
07:22
We just need a time machine.
132
430285
2624
Sadece zaman makinesine ihtiyacımız var.
07:24
Easy, right?
133
432909
2194
Kolay değil mi?
07:27
Well, actually, it is.
134
435103
1570
Evet, aslında, bu sizin
07:28
Look around you -- that's planet Earth.
135
436673
1901
her tarafınızda - yaşadığınız Dünya.
07:30
This is our time machine.
136
438574
2044
Bu bizim zaman makinemiz.
07:32
Geologists are using it
to go back in the past of our own planet.
to go back in the past of our own planet.
137
440618
4170
Jeologlar kendi dünyamızı kullanarak
geriye gidiyorlar.
geriye gidiyorlar.
07:36
I am using it a little bit differently.
138
444788
2183
Ben ise biraz daha farklı, Dünya'yı
07:38
I use planet Earth to go
in very extreme environments
in very extreme environments
139
446971
2995
daha çok Mars'ın
ikliminin değişmeye başladığı
ikliminin değişmeye başladığı
07:41
where conditions were similar
to those of Mars
to those of Mars
140
449966
2902
zamanlardaki duruma benzeyen
çevre koşullarında
çevre koşullarında
07:44
at the time when the climate changed,
141
452868
1997
araştırmamı yapıyorum
07:46
and there I'm trying
to understand what happened.
to understand what happened.
142
454865
2880
ve ne olduğunu anlamaya çalışıyorum.
07:49
What are the signatures of life?
143
457745
1694
Yaşamın izleri nedir?
07:51
What is left? How are we going to find it?
144
459439
2833
Geride ne kalmış? Onu nasıl bulacağız?
07:54
So for one moment now
I'm going to take you with me
I'm going to take you with me
145
462272
3004
Bir dakikanızı alacağım
ve zaman makinesinin içinde
ve zaman makinesinin içinde
07:57
on a trip into that time machine.
146
465276
2854
sizi bir yolculuğa götüreceğim.
08:00
And now, what you see here,
we are at 4,500 meters in the Andes,
we are at 4,500 meters in the Andes,
147
468130
4735
Ve şimdi, burada gördüğünüz şey,
Andes'de 4.500 metre,
Andes'de 4.500 metre,
08:04
but in fact we are less than a billion
years after the Earth and Mars formed.
years after the Earth and Mars formed.
148
472865
6729
adeta Dünya ve Mars bu formunu
almadan da daha önceki bir dönem.
almadan da daha önceki bir dönem.
08:11
The Earth and Mars will have looked
pretty much exactly like that --
pretty much exactly like that --
149
479594
3691
Dünya ve Mars tam da bunun gibi
-- her yerde volkanlar,
-- her yerde volkanlar,
08:15
volcanoes everywhere,
evaporating lakes everywhere,
evaporating lakes everywhere,
150
483285
3511
her yerde buharlaşan göller,
08:18
minerals, hot springs,
151
486796
3307
mineraller, sıcak kaynaklar
08:22
and then you see those mounds
on the shore of those lakes?
on the shore of those lakes?
152
490103
3831
ve kıyılardaki tepeleri görüyorsunuz?
08:25
Those are built by the descendants
of the first organisms
of the first organisms
153
493934
3460
Bunlar, ilk organizmaların
torunları tarafından yapıldı
torunları tarafından yapıldı
08:29
that gave us the first fossil on Earth.
154
497394
3102
ve bize Dünya'daki ilk fosilleri verdiler.
08:32
But if we want to understand what's
going on, we need to go a little further.
going on, we need to go a little further.
155
500496
4059
Ama burada neler olup bittiğini anlamak
istiyorsak, biraz daha ileri gidilmeli.
istiyorsak, biraz daha ileri gidilmeli.
08:36
And the other thing about those sites
156
504555
1915
Ve bu alandaki diğer şey ise,
08:38
is that exactly like on Mars
three and a half billion years ago,
three and a half billion years ago,
157
506470
3476
3.5 milyar yıl önceki Mars'a
tam olarak benziyor olması,
tam olarak benziyor olması,
08:41
the climate is changing very fast,
and water and ice are disappearing.
and water and ice are disappearing.
158
509946
4517
iklim çok hızlı değişiyor,
su ve buz yok oluyor.
su ve buz yok oluyor.
08:46
But we need to go back to that time
when everything changed on Mars,
when everything changed on Mars,
159
514463
3215
Fakat Mars'ta her şeyin
değiştiği o zamana gitmemiz gerekir
değiştiği o zamana gitmemiz gerekir
08:49
and to do that, we need to go higher.
160
517678
2083
ve bunu yapmak için
daha yukarı gitmeliyiz.
daha yukarı gitmeliyiz.
Peki neden?
08:52
Why is that?
161
520441
1417
Çünkü yukarı gittiğinizde
08:53
Because when you go higher,
162
521858
1357
08:55
the atmosphere is getting thinner,
it's getting more unstable,
it's getting more unstable,
163
523215
3122
atmosfer incelmekte,
gittikçe daha dengesizleşmekte,
gittikçe daha dengesizleşmekte,
08:58
the temperature is getting cooler,
and you have a lot more U.V. radiation.
and you have a lot more U.V. radiation.
164
526337
5311
sıcaklık gittikçe düşmekte
ve daha çok U.V.'ye maruz kalınmakta.
ve daha çok U.V.'ye maruz kalınmakta.
09:03
Basically,
165
531648
809
Aslında,
09:04
you are getting to those conditions
on Mars when everything changed.
on Mars when everything changed.
166
532457
4734
her şeyin değiştiği zamandaki Mars'ın
koşullarına daha fazla yaklaşılmakta.
koşullarına daha fazla yaklaşılmakta.
09:10
So I was not promising anything about
a leisurely trip on the time machine.
a leisurely trip on the time machine.
167
538340
6497
Size bu zaman makinesiyle rahat bir
seyahat yapılacağı sözünü vermedim.
seyahat yapılacağı sözünü vermedim.
09:16
You are not going to be sitting
in that time machine.
in that time machine.
168
544837
2534
Bu makinenin içinde öylece
oturmayacaksınız.
oturmayacaksınız.
09:19
You have to haul 1,000 pounds
of equipment to the summit
of equipment to the summit
169
547371
3028
500 kiloluk ekipmanı 20.000 adımlık
09:22
of this 20,000-foot volcano
in the Andes here.
in the Andes here.
170
550399
3785
Andesin volkanlı
zirvesine taşımanız gerekli.
zirvesine taşımanız gerekli.
09:26
That's about 6,000 meters.
171
554184
2600
Bu da yaklaşık 6.000 metredir.
09:28
And you also have to sleep
on 42-degree slopes
on 42-degree slopes
172
556784
3623
Bu arada 42 derece eğimde
uyumanız ve sadece bu gece de
uyumanız ve sadece bu gece de
09:32
and really hope that there won't
be any earthquake that night.
be any earthquake that night.
173
560407
3111
deprem olmasın diye umut edersiniz.
09:35
But when we get to the summit,
we actually find the lake we came for.
we actually find the lake we came for.
174
563518
4946
Zirveye ulaştığımızda buraya gelmemizin
sebebini oluşturan gölü bulabiliriz.
sebebini oluşturan gölü bulabiliriz.
09:40
At this altitude, this lake is
experiencing exactly the same conditions
experiencing exactly the same conditions
175
568464
4662
Bu irtifada,
bu göl Mars'ın 3.5 milyar yıl önceki
bu göl Mars'ın 3.5 milyar yıl önceki
09:45
as those on Mars
three and a half billion years ago.
three and a half billion years ago.
176
573126
3119
geçmişiyle aynı koşulları sağlamakta.
09:48
And now we have to change our voyage
177
576245
2925
Ve şimdi gölün içine girerek
09:51
into an inner voyage inside that lake,
178
579170
2720
seyahatin biçimini değiştirmeliyiz
09:53
and to do that, we have to remove
our mountain gear
our mountain gear
179
581890
3651
ve bunun için,
dağ kıyafetlerimizi çıkartıp
dağ kıyafetlerimizi çıkartıp
09:57
and actually don suits and go for it.
180
585541
4306
dalış kıyafetlerini giymeli ve
işe koyulmalıyız.
işe koyulmalıyız.
10:02
But at the time we enter that lake,
at the very moment we enter that lake,
at the very moment we enter that lake,
181
590277
4175
İşte bu noktada,
gölün içine girdiğimiz tam da bu anda
gölün içine girdiğimiz tam da bu anda
10:06
we are stepping back
182
594452
1928
diğer gezegenin 3.5 milyar yıl önceki
10:08
three and a half billion years
in the past of another planet,
in the past of another planet,
183
596380
3181
geçmişine adım atıyoruz
10:11
and then we are going to get
the answer came for.
the answer came for.
184
599561
4100
ve buraya geliş amacımız
olan cevabı alacağız.
olan cevabı alacağız.
10:16
Life is everywhere, absolutely everywhere.
185
604511
3122
Hayat her yerde, kesinlikle her yerde.
10:19
Everything you see in this picture
is a living organism.
is a living organism.
186
607633
3320
Bu resimde gördüğünüz
her şey yaşayan organizmalardır.
her şey yaşayan organizmalardır.
10:22
Maybe not so the diver,
but everything else.
but everything else.
187
610953
3493
Sadece dalgıç değil yani diğer her şey.
Fakat bu resim oldukça aldatıcı.
10:27
But this picture is very deceiving.
188
615626
3227
10:30
Life is abundant in those lakes,
189
618853
2670
Yaşam bu gölde oldukça bol
10:33
but like in many places on Earth
right now and due to climate change,
right now and due to climate change,
190
621523
4107
ama bu dünyanın çoğu yerinde olduğu gibi,
şu anda iklim değişikliği sebebiyle
şu anda iklim değişikliği sebebiyle
10:37
there is a huge loss in biodiversity.
191
625630
2694
biyolojik çeşitlilikte büyük kayıp var.
10:40
In the samples that we took back home,
192
628744
2996
Eve götürdüğümüz örneklerde
10:43
36 percent of the bacteria in those lakes
were composed of three species,
were composed of three species,
193
631740
5816
gölde bulunan bakterilerin
%36'sı 3 farklı türden oluşmış olup
%36'sı 3 farklı türden oluşmış olup
10:49
and those three species are the ones
that have survived so far.
that have survived so far.
194
637556
3819
şimdiye dek sadece bir tanesi
hayatta kalmıştır.
hayatta kalmıştır.
10:53
Here's another lake,
right next to the first one.
right next to the first one.
195
641375
2787
Bu da başka bir göl,
hemen bir öncekinin yanında.
hemen bir öncekinin yanında.
10:56
The red color you see here
is not due to minerals.
is not due to minerals.
196
644162
3668
Bu gördüğünüz kırmızı renk
minerallerle alakalı değil.
minerallerle alakalı değil.
10:59
It's actually due to the presence
of a tiny algae.
of a tiny algae.
197
647830
3321
Bu kesinlikle
ufak yosunların varlığının sonucu.
ufak yosunların varlığının sonucu.
11:03
In this region, the U.V. radiation
is really nasty.
is really nasty.
198
651151
4509
Bu bölgede, U.V. ışınları oldukça yoğun.
11:07
Anywhere on Earth, 11
is considered to be extreme.
is considered to be extreme.
199
655660
3469
Bizim içim 11 oldukça yüksek bir rakam
olarak kabul görülmüşken,
olarak kabul görülmüşken,
11:11
During U.V. storms there,
the U.V. Index reaches 43.
the U.V. Index reaches 43.
200
659129
4031
U.V. fırtınaları sırasında
U.V. göstergesi burada 43'e ulaşır.
U.V. göstergesi burada 43'e ulaşır.
11:15
SPF 30 is not going to do anything
to you over there,
to you over there,
201
663730
4246
30 faktör güneş kremi
burada bir işi yaramaz
burada bir işi yaramaz
11:19
and the water is so
transparent in those lakes
transparent in those lakes
202
667976
3366
ve su bu gölde
oldukça geçirgen ve şeffaftır.
oldukça geçirgen ve şeffaftır.
11:23
that the algae has
nowhere to hide, really,
nowhere to hide, really,
203
671342
3333
Yani yosunların saklanacak
bir yerleri yok gerçekten.
bir yerleri yok gerçekten.
11:26
and so they are developing
their own sunscreen,
their own sunscreen,
204
674675
2290
Onlar da kendi
güneş kremlerini geliştirmişler
güneş kremlerini geliştirmişler
11:28
and this is the red color you see.
205
676965
1784
ve kırmızı rengin işte sebebi.
11:30
But they can adapt only so far,
206
678749
2561
Ama bu sadece
şimdiye kadarki adaptasyonları
şimdiye kadarki adaptasyonları
11:33
and then when all the water
is gone from the surface,
is gone from the surface,
207
681310
2478
ve su yüzeyde kaybolduğu zaman
11:35
microbes have only one solution left:
208
683788
2600
mikropların tek bir çözümü kalıyor.
11:38
They go underground.
209
686388
1858
Yer altına gitmek.
11:40
And those microbes, the rocks
you see in that slide here,
you see in that slide here,
210
688246
2925
Ve bu slaytta gördüğünüz kayalar,
11:43
well, they are actually
living inside rocks
living inside rocks
211
691171
3220
esasen mikroplar bunların içinde
11:46
and they are using the protection
of the translucence of the rocks
of the translucence of the rocks
212
694391
3194
kayaların saydamlığını
koruma olarak kullanarak
koruma olarak kullanarak
11:49
to get the good part of the U.V.
213
697585
1797
U.V'den ihtiyaç duyduklarını alıp
11:51
and discard the part that could
actually damage their DNA.
actually damage their DNA.
214
699382
3744
DNA'larına zarar veren
U.V.'leri ise dışarı atıyotlar.
U.V.'leri ise dışarı atıyotlar.
11:55
And this is why we are taking our rover
215
703126
2275
Bu da bizim robotumuz Rover'ın neden
11:57
to train them to search
for life on Mars in these areas,
for life on Mars in these areas,
216
705401
3576
Mars'daki yaşamı bu tür kayalıklı
bölgelerde aradığının nedenidir.
bölgelerde aradığının nedenidir.
12:00
because if there was life on Mars
three and a half billion years ago,
three and a half billion years ago,
217
708977
3737
Çünkü eğer üç buçuk milyar yıl önce
Mars'ta yaşam olmuşsa
Mars'ta yaşam olmuşsa
12:04
it had to use the same strategy
to actually protect itself.
to actually protect itself.
218
712714
4360
kendilerini korumak için aynı
stratejiyi kullanmalar gerekmekteydi.
stratejiyi kullanmalar gerekmekteydi.
12:09
Now, it is pretty obvious
219
717864
2378
Şimdi bu oldukça açık,
12:12
that going to extreme environments
is helping us very much
is helping us very much
220
720242
3528
bu gibi zorlu çevreler
Mars'ı araştırma ve Mars görevine
Mars'ı araştırma ve Mars görevine
12:15
for the exploration of Mars
and to prepare missions.
and to prepare missions.
221
723770
3991
hazırlanılmasına çok yardımcı olmaktadır.
Buraya kadar bize Mars'ın jeolojisini
anlamamızda yardımı oldu.
anlamamızda yardımı oldu.
12:19
So far, it has helped us to understand
the geology of Mars.
the geology of Mars.
222
727761
4339
12:24
It has helped to understand the past
climate of Mars and its evolution,
climate of Mars and its evolution,
223
732100
4121
Mars'ın geçmiş iklimini ve evrimini
anlamamıza ve hatta yaşama ev sahipliği
anlamamıza ve hatta yaşama ev sahipliği
12:28
but also its habitability potential.
224
736221
2987
potansiyelinin de olduğunu
anlamamıza yardımcı oldu.
anlamamıza yardımcı oldu.
12:31
Our most recent rover on Mars
has discovered traces of organics.
has discovered traces of organics.
225
739208
5539
Mars Robotu, yapılan son çalışmalarla
organik bileşenlerin izlerini keşfetti.
organik bileşenlerin izlerini keşfetti.
12:36
Yeah, there are organics
at the surface of Mars.
at the surface of Mars.
226
744747
2959
Evet, Mars'ın yüzeyinde
organik oluşumlar var.
organik oluşumlar var.
12:39
And it also discovered traces of methane.
227
747706
3901
Ayrıca metanın izlerini de keşfetti.
12:43
And we don't know yet
if the methane in question
if the methane in question
228
751607
2545
Ve henüz söz konusu metanın
12:46
is really from geology or biology.
229
754152
3838
jeolojiyle mi yoksa biyolojiyle mi
alakalı olduğunu bilemiyoruz.
alakalı olduğunu bilemiyoruz.
12:49
Regardless, what we know is
that because of the discovery,
that because of the discovery,
230
757990
4869
Ama ne olursa olsun,
bu keşiflerden bildiğimiz şey,
bu keşiflerden bildiğimiz şey,
12:54
the hypothesis that there is still
life present on Mars today
life present on Mars today
231
762859
3241
Mars'ın bugünkü kalıntılarında
yaşamın varlığı hipotezi
yaşamın varlığı hipotezi
12:58
remains a viable one.
232
766100
2355
geçerli bir hipotez olduğudur.
13:00
So by now, I think I have convinced you
that Mars is very special to us,
that Mars is very special to us,
233
768455
5197
Yani şimdiye kadar size Mars'ın bizim için
önemli olduğunu kanıtladığımı sanıyorum,
önemli olduğunu kanıtladığımı sanıyorum,
13:05
but it would be a mistake to think
that Mars is the only place
that Mars is the only place
234
773652
2976
ama sistemimizde
potansiyel mikrobik yaşamı
potansiyel mikrobik yaşamı
13:08
in the solar system that is interesting
to find potential microbial life.
to find potential microbial life.
235
776628
4946
bulacağımız tek yerin sadece Mars'da
olacağını düşünürsek bu hata olacaktır.
olacağını düşünürsek bu hata olacaktır.
13:14
And the reason is because
Mars and the Earth
Mars and the Earth
236
782434
3918
Ve sebep şudur; Mars ve Dünya,
13:18
could have a common root
to their tree of life,
to their tree of life,
237
786352
2791
hayat ağacında aynı köklere sahip olabilir
13:21
but when you go beyond Mars,
it's not that easy.
it's not that easy.
238
789143
4147
ama Marsın ötesine gittiğinizde,
bu o kadar da kolay değil,
bu o kadar da kolay değil,
13:25
Celestial mechanics
is not making it so easy
is not making it so easy
239
793290
2610
tüm bu astronomi mekaniği,
gezegenler arasındaki
gezegenler arasındaki
13:27
for an exchange
of material between planets,
of material between planets,
240
795900
2415
parçaların transferini
oldukça zorlaştırmakta.
oldukça zorlaştırmakta.
13:30
and so if we were to discover
life on those planets,
life on those planets,
241
798315
4040
Eğer bu gezegenlerde
yaşamı keşfetmiş olsaydık
yaşamı keşfetmiş olsaydık
13:34
it would be different from us.
242
802355
1857
bizden farklı olacaklardı.
13:36
It would be a different type of life.
243
804212
1838
Yaşamın farklı bir biçimi olacaktı.
13:38
But in the end, it might be just us,
244
806050
2853
Fakat sonuçta, biz tek de olabiliriz,
13:40
it might be us and Mars,
245
808903
1996
biz ve Mars olabilir
13:42
or it can be many trees of life
in the solar system.
in the solar system.
246
810899
3483
ya da güneş sisteminde
bir çok hayat ağacı olabilir.
bir çok hayat ağacı olabilir.
13:46
I don't know the answer yet,
but I can tell you something:
but I can tell you something:
247
814382
3728
Cevabı henüz bilmiyorum
fakat size başka bir şey anlatabilirim:
fakat size başka bir şey anlatabilirim:
13:50
No matter what the result is,
no matter what that magic number is,
no matter what that magic number is,
248
818110
4432
Sonucun ne olduğunun,
sihirli rakamların ne olduğunun önemi yok,
sihirli rakamların ne olduğunun önemi yok,
13:54
it is going to give us a standard
249
822542
2011
bize kendi güneş sistemimizin ötesindeki
13:56
by which we are going to be able
to measure the life potential,
to measure the life potential,
250
824553
4528
yaşam potansiyelini
ölçebilme olanağını, zenginliği ve
ölçebilme olanağını, zenginliği ve
14:01
abundance and diversity
beyond our own solar system.
beyond our own solar system.
251
829081
3110
çeşitliliğini biliyor olduğumuzun
seviyesine getirtecek.
seviyesine getirtecek.
14:04
And this can be achieved
by our generation.
by our generation.
252
832191
2560
Ve bu bizim neslimiz
tarafından aşılabilir.
tarafından aşılabilir.
14:06
This can be our legacy,
but only if we dare to explore.
but only if we dare to explore.
253
834751
3863
Bizim mirasımız olabilir.
Elbette bu işe kalkışırsak.
Elbette bu işe kalkışırsak.
14:11
Now, finally,
254
839654
2086
Şimdi, son olarak
14:13
if somebody tells you that looking
for alien microbes is not cool
for alien microbes is not cool
255
841740
3968
eğer birileri size uzaylı mikropların
ilgi çekici gözükmediklerini söylerse
ilgi çekici gözükmediklerini söylerse
14:17
because you cannot have
a philosophical conversation with them,
a philosophical conversation with them,
256
845708
3430
bu konuyu onlara iyi
anlatamadığınızdandır.
anlatamadığınızdandır.
14:21
let me show you why and how
you can tell them they're wrong.
you can tell them they're wrong.
257
849138
5876
Size, onlara yanlış düşündüklerini
nasıl anlatacağınızı göstereyim.
nasıl anlatacağınızı göstereyim.
14:27
Well, organic material
is going to tell you
is going to tell you
258
855804
2768
Organik metaryeller size
14:30
about environment, about complexity
and about diversity.
and about diversity.
259
858572
5659
çevreyle, bileşiklerle ve
çeşitlilikle ilgili durumları anlatırlar.
çeşitlilikle ilgili durumları anlatırlar.
14:36
DNA, or any information carrier,
is going to tell you about adaptation,
is going to tell you about adaptation,
260
864231
6119
DNA ya da herhangi bir bilgi
taşıyıcı size adaptasyondan, evrimden,
taşıyıcı size adaptasyondan, evrimden,
14:42
about evolution, about survival,
about planetary changes
about planetary changes
261
870350
5021
hayatta kalmadan,
gezegen değişimlerinden ve bilginin
gezegen değişimlerinden ve bilginin
14:47
and about the transfer of information.
262
875371
2848
transferinden bahsedecektir.
14:50
All together, they are telling us
263
878219
3088
Bütünüyle bize anlattıkları şey,
14:53
what started as a microbial pathway,
264
881307
3901
hayatın mikrobik bir yolla başlaması
14:57
and why what started
as a microbial pathway
as a microbial pathway
265
885208
3018
ve bu şekilde başlayan bir şeyin
15:00
sometimes ends up as a civilization
266
888226
3460
nasıl uygarlıkla sonlandığı
15:03
or sometimes ends up as a dead end.
267
891686
3622
ya da bazen de çıkmaza
girerek sonlandığıdır.
girerek sonlandığıdır.
15:07
Look at the solar system,
and look at the Earth.
and look at the Earth.
268
895308
3416
Güneş sistemine bakın ve dünyaya bakın.
15:10
On Earth, there are many
intelligent species,
intelligent species,
269
898724
2807
Dünya üzerinde bir çok zeki tür vardır
15:13
but only one has achieved technology.
270
901531
3367
ama sadece bir tanesi
teknolojiye erişmiştir.
teknolojiye erişmiştir.
15:16
Right here in the journey
of our own solar system,
of our own solar system,
271
904898
3297
Burada bizim kendi
güneş sistemimizdeki serüvenimizde
güneş sistemimizdeki serüvenimizde
15:20
there is a very, very powerful message
272
908195
2739
ufak ya da gelişmiş uzaylı yaşamına
15:22
that says here's how we should look
for alien life, small and big.
for alien life, small and big.
273
910934
5386
nasıl bakmamız gerektiğini
söyleyen çok güçlü bir mesaj var.
söyleyen çok güçlü bir mesaj var.
15:28
So yeah, microbes are talking
and we are listening,
and we are listening,
274
916320
3298
Yani evet, mikroplar konuşuyor
ve biz de dinliyoruz
ve biz de dinliyoruz
15:31
and they are taking us,
275
919618
1719
ve bize konuşuyorlar,
15:33
one planet at a time
and one moon at a time,
and one moon at a time,
276
921337
2554
oradaki büyük ağabeylerine karşı
15:35
towards their big brothers out there.
277
923891
2879
her seferinde bir gezegeni
ve bir Ay'ı ele alalım.
ve bir Ay'ı ele alalım.
15:38
And they are telling us about diversity,
278
926770
2716
Ve bize çeşitlilikten bahsediyorlar,
15:41
they are telling us about
abundance of life,
abundance of life,
279
929486
2624
hayatın zenginliği hakkında,
15:44
and they are telling us
how this life has survived thus far
how this life has survived thus far
280
932110
4040
nasıl buraya kadar hayatta kaldıklarını,
15:48
to reach civilization,
281
936150
3042
ta ki uygarlığa,
15:51
intelligence, technology
and, indeed, philosophy.
and, indeed, philosophy.
282
939192
4982
zekaya, teknolojiye ve elbette
felsefeye ulaşacak kadar.
felsefeye ulaşacak kadar.
15:56
Thank you.
283
944174
1705
Teşekkürler.
(Alkışlar)
15:57
(Applause)
284
945879
3236
ABOUT THE SPEAKER
Nathalie Cabrol - Planetary explorerTo determine how life might persist on Mars, Nathalie Cabrol explores one of Earth’s most extreme environments: high-elevation Andean lakes and deserts.
Why you should listen
While hunting for life in the fragile biomes of the Andes, Nathalie Cabrol has braved earthquakes, set a diving record and gathered data on the threats faced by mountain ecosystems in the face of climate change.
But Cabrol’s eyes are always fixed on Mars, which may have once had a climate similar to Earth’s mountain deserts. As a science team member for NASA, Cabrol helps design interplanetary experiments for the Martian Spirit rover, and researches new technologies for future missions to Mars and beyond.
Nathalie Cabrol | Speaker | TED.com