ABOUT THE SPEAKER
Bill Gates - Philanthropist
A passionate techie and a shrewd businessman, Bill Gates changed the world while leading Microsoft to dizzying success. Now he's doing it again with his own style of philanthropy and passion for innovation.

Why you should listen

Bill Gates is the founder and former CEO of Microsoft. A geek icon, tech visionary and business trailblazer, Gates' leadership -- fueled by his long-held dream that millions might realize their potential through great software -- made Microsoft a personal computing powerhouse and a trendsetter in the Internet dawn. Whether you're a suit, chef, quant, artist, media maven, nurse or gamer, you've probably used a Microsoft product today.

In summer of 2008, Gates left his day-to-day role with Microsoft to focus on philanthropy. Holding that all lives have equal value (no matter where they're being lived), the Bill and Melinda Gates Foundation has now donated staggering sums to HIV/AIDS programs, libraries, agriculture research and disaster relief -- and offered vital guidance and creative funding to programs in global health and education. Gates believes his tech-centric strategy for giving will prove the killer app of planet Earth's next big upgrade.

Read a collection of Bill and Melinda Gates' annual letters, where they take stock of the Gates Foundation and the world. And follow his ongoing thinking on his personal website, The Gates Notes. His new paper, "The Next Epidemic," is published by the New England Journal of Medicine.

More profile about the speaker
Bill Gates | Speaker | TED.com
TED2010

Bill Gates: Innovating to zero!

Bill Gates o energii: Innowacje w kierunku zera!

Filmed:
5,598,307 views

Podczas TED2010 Bill Gates ujawnia swoją wizję energetycznej przyszłości opisując potrzebę wynalezienia cudów by zapobiec katastrofie planety. Wyjaśnia również czemu wspiera całkowicie odmienny projekt reaktora atomowego. Konieczny cel? Zerowa emisja dwutlenku węgla na globalną skalę do roku 2050.
- Philanthropist
A passionate techie and a shrewd businessman, Bill Gates changed the world while leading Microsoft to dizzying success. Now he's doing it again with his own style of philanthropy and passion for innovation. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
I'm going to talk todaydzisiaj about energyenergia and climateklimat.
0
1000
4000
Będę dziś mówił o energii i klimacie.
00:20
And that mightmoc seemwydać się a bitkawałek surprisingzaskakujący because
1
5000
2000
I może wydać się to zaskakujące,
00:22
my full-timepełny etat work at the FoundationFundacja is mostlyprzeważnie about vaccinesszczepionki and seedsposiew,
2
7000
5000
gdyż moja codzienna praca w fundacji skupia się na szczepionkach i nasionach,
00:27
about the things that we need to inventwymyślać and deliverdostarczyć
3
12000
3000
na rzeczach, które trzeba wynaleźć i dostarczyć
00:30
to help the poorestnajbiedniejszy two billionmiliard liverelacja na żywo better liveszyje.
4
15000
5000
by poprawić życie dwóch miliardów najuboższych ludzi.
00:35
But energyenergia and climateklimat are extremelyniezwykle importantważny to these people --
5
20000
5000
Ale energia i klimat są dla nich również niezwykle ważne.
00:40
in factfakt, more importantważny than to anyonektokolwiek elsejeszcze on the planetplaneta.
6
25000
5000
W istocie, ważniejsze niż dla pozostałych ludzi.
00:45
The climateklimat gettinguzyskiwanie worsegorzej meansznaczy that manywiele yearslat, theirich cropsuprawy won'tprzyzwyczajenie growrosnąć:
7
30000
5000
Pogorszający się klimat oznacza wiele lat nieurodzaju.
00:50
There will be too much raindeszcz, not enoughdość raindeszcz,
8
35000
3000
Za dużo deszczu -- za mało deszczu.
00:53
things will changezmiana in wayssposoby
9
38000
2000
Dościgną nas przemiany
00:55
that theirich fragilekruchy environmentśrodowisko simplypo prostu can't supportwsparcie.
10
40000
4000
jakim nie podoła wrażliwe środowisko.
00:59
And that leadswskazówki to starvationgłód, it leadswskazówki to uncertaintyniepewność, it leadswskazówki to unrestniepokojów.
11
44000
5000
A to prowadzi do głodu. Do niepewności.Do buntu.
01:04
So, the climateklimat changeszmiany will be terriblestraszny for them.
12
49000
4000
Tak więc zmiany klimatyczne będą dla nich znamienne.
01:08
AlsoRównież, the pricecena of energyenergia is very importantważny to them.
13
53000
3000
Również cena energii jest dla nich bardzo ważna.
01:11
In factfakt, if you could pickwybierać just one thing to lowerniższy the pricecena of,
14
56000
3000
Jeśli moglibyśmy zmniejszyć cenę tylko jednej rzeczy,
01:14
to reducezmniejszyć povertyubóstwo, by fardaleko you would pickwybierać energyenergia.
15
59000
4000
by ukrócić biedę, byłaby nią energia.
01:18
Now, the pricecena of energyenergia has come down over time.
16
63000
4000
Cena energii spadła na przestrzeni lat.
01:22
Really advancedzaawansowane civilizationcywilizacja is basedna podstawie on advanceszaliczki in energyenergia.
17
67000
6000
W rzeczywistości postęp cywilizacyjny bazuje na osiągnięciach w generacji energii.
01:28
The coalwęgiel revolutionrewolucja fuelednapędzany the IndustrialPrzemysłowe RevolutionRewolucja,
18
73000
4000
Gwałtowny rozwój paliw kopalnych napędzał rewolucję przemysłową.
01:32
and, even in the 1900s we'vemamy seenwidziany a very rapidszybki declineupadek in the pricecena of electricityElektryczność,
19
77000
6000
Już na początku XX wieku obserwowaliśmy gwałtowny spadek cen elektryczności.
01:38
and that's why we have refrigeratorslodówki, air-conditioningklimatyzacja,
20
83000
3000
Dzięki temu mamy lodówki, klimatyzacje,
01:41
we can make modernnowoczesny materialsmateriały and do so manywiele things.
21
86000
4000
możemy produkować nowoczesne materiały i robić tyle innych rzeczy.
01:45
And so, we're in a wonderfulwspaniale situationsytuacja with electricityElektryczność in the richbogaty worldświat.
22
90000
7000
W bogatym świecie mamy więc wspaniałą sytuację z elektrycznością.
01:52
But, as we make it cheapertaniej -- and let's go for makingzrobienie it twicedwa razy as cheaptani --
23
97000
7000
Ale w miarę jak obniżamy jej cenę -- niech będzie o połowę tańsza --
01:59
we need to meetspotykać się a newNowy constraintprzymus,
24
104000
2000
musimy sprostać kolejnemu ograniczeniu,
02:01
and that constraintprzymus has to do with COCO2.
25
106000
4000
które związane jest z dwutlenkiem węgla.
02:05
COCO2 is warmingogrzewanie the planetplaneta,
26
110000
3000
Dwutlenek węgla ogrzewa planetę
02:08
and the equationrównanie on COCO2 is actuallytak właściwie a very straightforwardbezpośredni one.
27
113000
6000
i opisuje to bardzo prosta zależność.
02:14
If you sumsuma up the COCO2 that getsdostaje emittedemitowane,
28
119000
4000
Jeśli zsumujemy dwutlenek węgla emitowany do atmosfery,
02:18
that leadswskazówki to a temperaturetemperatura increasezwiększać,
29
123000
3000
to prowadzi do wzrostu temperatury,
02:21
and that temperaturetemperatura increasezwiększać leadswskazówki to some very negativenegatywny effectsruchomości:
30
126000
4000
który z kolei przynosi bardzo negatywne efekty.
02:25
the effectsruchomości on the weatherpogoda; perhapsmoże worsegorzej, the indirectpośrednie effectsruchomości,
31
130000
3000
Odzwierciedla się w pogodzie i, co gorsze, pośrednio --
02:28
in that the naturalnaturalny ecosystemsekosystemy can't adjustdostosować to these rapidszybki changeszmiany,
32
133000
5000
nie pozwalając ekosystemom na dostosowanie się do gwałtownych zmian
02:33
and so you get ecosystemekosystem collapseswali.
33
138000
3000
i przyczyniając się do ich upadku.
02:36
Now, the exactdokładny amountilość of how you mapmapa
34
141000
3000
Wskazanie relacji ilościowej
02:39
from a certainpewny increasezwiększać of COCO2 to what temperaturetemperatura will be
35
144000
4000
pomiędzy wzrostem CO2 i wzrostem temperatury
02:43
and where the positivepozytywny feedbackssprzężeń zwrotnych are,
36
148000
2000
oraz wskazanie dodatniego sprzężenia zwrotnego
02:45
there's some uncertaintyniepewność there, but not very much.
37
150000
3000
niesie znamiona niepewności, ale nie do końca.
02:48
And there's certainlyna pewno uncertaintyniepewność about how badzły those effectsruchomości will be,
38
153000
3000
Również nie łatwo stwierdzić jak szkodliwe będą te efekty.
02:51
but they will be extremelyniezwykle badzły.
39
156000
3000
Z pewnością będą jednak bardzo złe.
02:54
I askedspytał the topTop scientistsnaukowcy on this severalkilka timesczasy:
40
159000
2000
Wielokrotnie pytałem najlepszych naukowców,
02:56
Do we really have to get down to nearBlisko zerozero?
41
161000
3000
czy naprawdę musimy zejść do blisko zera?
02:59
Can't we just cutciąć it in halfpół or a quarterjedna czwarta?
42
164000
3000
Czy nie możemy obciąć emisji w połowie lub ¼?
03:02
And the answerodpowiedź is that untilaż do we get nearBlisko to zerozero,
43
167000
4000
Odpowiedź brzmi -- dopóki nie zbliżymy się do zera,
03:06
the temperaturetemperatura will continueKontyntynuj to risewzrost.
44
171000
2000
temperatura nadal będzie wzrastać.
03:08
And so that's a bigduży challengewyzwanie.
45
173000
2000
Jest to więc duże wyzwanie.
03:10
It's very differentróżne than sayingpowiedzenie "We're a twelve-foot-high12 metrowego truckciężarówka tryingpróbować to get underpod a ten-footdziesięciu stóp bridgemost,
46
175000
5000
Nie jesteśmy 4 metrową ciężarówką, która chce przejechać pod niewiele niższym mostem
03:15
and we can just sortsortować of squeeześciskać underpod."
47
180000
3000
i jakoś się przeciśnie.
03:18
This is something that has to get to zerozero.
48
183000
4000
Tutaj trzeba zejść do zera.
03:22
Now, we put out a lot of carbonwęgiel dioxidedwutlenek everykażdy yearrok,
49
187000
4000
Każdego roku emitujemy dużo dwutlenku węgla --
03:26
over 26 billionmiliard tonsmnóstwo.
50
191000
2000
ponad 26 miliardów ton.
03:28
For eachkażdy AmericanAmerykański, it's about 20 tonsmnóstwo;
51
193000
4000
To około 20 ton na jednego Amerykanina.
03:32
for people in poorubogi countrieskraje, it's lessmniej than one tonton.
52
197000
3000
Poniżej jednej tony na mieszkańca najbiedniejszych krajów.
03:35
It's an averageśredni of about fivepięć tonsmnóstwo for everyonekażdy on the planetplaneta.
53
200000
4000
Średnio jest to 5 ton na jednego mieszkańca planety.
03:39
And, somehowjakoś, we have to make changeszmiany
54
204000
2000
Musimy jednak wprowadzić jakieś zmiany,
03:41
that will bringprzynieść that down to zerozero.
55
206000
3000
które zmniejszą emisję do zera.
03:44
It's been constantlystale going up.
56
209000
2000
Emisji tej towarzyszył nieustający wzrost
03:46
It's only variousróżnorodny economicgospodarczy changeszmiany that have even flattenedspłaszczony it at all,
57
211000
5000
i tylko różne przemiany ekonomiczne chwilowo go stopowały.
03:51
so we have to go from rapidlyszybko risingpodniesienie
58
216000
3000
Musimy więc sprawić aby w miejsce szybkiego wzrostu
03:54
to fallingspadanie, and fallingspadanie all the way to zerozero.
59
219000
3000
otrzymać spadek emisji CO2 i zmniejszyć ją do zera.
03:57
This equationrównanie has fourcztery factorsczynniki,
60
222000
2000
Są cztery składniki tego równania,
03:59
a little bitkawałek of multiplicationmnożenie:
61
224000
2000
które należy przemnożyć.
04:01
So, you've got a thing on the left, COCO2, that you want to get to zerozero,
62
226000
3000
Po lewej stronie CO2, które chcemy sprowadzić do zera,
04:04
and that's going to be basedna podstawie on the numbernumer of people,
63
229000
4000
na które składa się: liczba ludzi,
04:08
the servicesusługi eachkażdy person'sosoby usingza pomocą on averageśredni,
64
233000
3000
usługi z jakich korzystają w uśrednieniu,
04:11
the energyenergia on averageśredni for eachkażdy serviceusługa,
65
236000
3000
średnia energia im towarzysząca
04:14
and the COCO2 beingistota put out perza unitjednostka of energyenergia.
66
239000
4000
oraz ilość CO2 emitowana na jednostkę energii.
04:18
So, let's look at eachkażdy one of these
67
243000
2000
Spójrzmy więc na każdy z elementów
04:20
and see how we can get this down to zerozero.
68
245000
4000
i poszukajmy jak sprowadzić całość do zera.
04:24
ProbablyPrawdopodobnie, one of these numbersliczby is going to have to get prettyładny nearBlisko to zerozero.
69
249000
4000
Prawdopodobnie jedna z tych liczb musi się znacząco zbliżyć do zera.
04:28
Now that's back from highwysoki schoolszkoła algebraalgebra,
70
253000
3000
Jak zresztą wynika ze szkolnej algebry.
04:31
but let's take a look.
71
256000
2000
Ale spójrzmy.
04:33
First, we'vemamy got populationpopulacja.
72
258000
2000
Na początek -- populacja.
04:35
The worldświat todaydzisiaj has 6.8 billionmiliard people.
73
260000
3000
Dziś na świecie żyje 6,8 mld ludzi.
04:38
That's headedgłowiasty up to about ninedziewięć billionmiliard.
74
263000
2000
Z perspektywą wzrostu do około 9 miliardów.
04:40
Now, if we do a really great jobpraca on newNowy vaccinesszczepionki,
75
265000
4000
Jeśli uda nam się osiągnąć duży sukces z nowymi szczepionkami,
04:44
healthzdrowie careopieka, reproductiveRozród healthzdrowie servicesusługi,
76
269000
2000
służbą zdrowia i działaniami w sferze urodzeń,
04:46
we could lowerniższy that by, perhapsmoże, 10 or 15 percentprocent,
77
271000
4000
będziemy w stanie obniżyć tę liczbę o 10 do 15 procent.
04:50
but there we see an increasezwiększać of about 1.3.
78
275000
4000
Ale nawet wtedy populacja wzrośnie o około 1,3 mld.
04:54
The seconddruga factorczynnik is the servicesusługi we use.
79
279000
3000
Kolejny czynnik to usługi i dobra, z których korzystamy.
04:57
This encompassesobejmuje everything:
80
282000
2000
Tu zawarte jest wszystko:
04:59
the foodjedzenie we eatjeść, clothingodzież, TVTELEWIZOR, heatingogrzewanie.
81
284000
4000
jedzenie, ubrania, telewizja, ogrzewanie.
05:03
These are very good things:
82
288000
3000
Wszystko bardzo dobre rzeczy.
05:06
gettinguzyskiwanie ridpozbyć się of povertyubóstwo meansznaczy providingże these servicesusługi
83
291000
3000
Ucieczka od ubóstwa oznacza dostarczenie tych dóbr
05:09
to almostprawie everyonekażdy on the planetplaneta.
84
294000
2000
prawie każdej osobie na ziemi.
05:11
And it's a great thing for this numbernumer to go up.
85
296000
4000
Jest więc bardzo ważne aby ta liczba się zwiększyła.
05:15
In the richbogaty worldświat, perhapsmoże the topTop one billionmiliard,
86
300000
2000
W bogatym świecie, być może miliarda najbogatszych ludzi,
05:17
we probablyprawdopodobnie could cutciąć back and use lessmniej,
87
302000
2000
moglibyśmy oszczędzić na tych rzeczach,
05:19
but everykażdy yearrok, this numbernumer, on averageśredni, is going to go up,
88
304000
4000
ale każdego roku ta liczba będzie rosnąć
05:23
and so, over all, that will more than doublepodwójnie
89
308000
4000
i globalnie spowoduje więcej niż podwojenie
05:27
the servicesusługi delivereddostarczone perza personosoba.
90
312000
3000
dóbr dostarczanych jednej osobie.
05:30
Here we have a very basicpodstawowy serviceusługa:
91
315000
2000
Oto jedno z bardziej podstawowych dóbr.
05:32
Do you have lightingoświetlenie in your housedom to be ablezdolny to readczytać your homeworkPraca domowa?
92
317000
3000
Czy mamy oświetlenie w domu by czytać, uczyć się do szkoły?
05:35
And, in factfakt, these kidsdzieciaki don't, so they're going out
93
320000
2000
W istocie, te dzieci nie mają,
05:37
and readingczytanie theirich schoolszkoła work underpod the streetulica lampslampy.
94
322000
4000
więc czytają swoją pracę domową w świetle latarni ulicznych.
05:42
Now, efficiencywydajność, E, the energyenergia for eachkażdy serviceusługa,
95
327000
4000
Wydajność, E - energia wykorzystywana przez wspomniane usługi i dobra.
05:46
here finallywreszcie we have some good newsAktualności.
96
331000
2000
Wreszcie dobre wieści.
05:48
We have something that's not going up.
97
333000
2000
Jest coś co nie idzie w górę.
05:50
ThroughPoprzez variousróżnorodny inventionswynalazki and newNowy wayssposoby of doing lightingoświetlenie,
98
335000
3000
Dzięki licznym wynalazkom, nowym technologiom oświetleniowym,
05:53
throughprzez differentróżne typestypy of carssamochody, differentróżne wayssposoby of buildingbudynek buildingsBudynki --
99
338000
5000
różnym typom samochodów, metodom konstrukcji budynków --
05:58
there are a lot of servicesusługi where you can bringprzynieść
100
343000
3000
jest wiele produktów, gdzie możemy znacząco
06:01
the energyenergia for that serviceusługa down quitecałkiem substantiallyw zasadzie.
101
346000
4000
obniżyć ilość zużywanej energii.
06:05
Some individualindywidualny servicesusługi even bringprzynieść it down by 90 percentprocent.
102
350000
3000
Niektóre szczególne produkty zmniejszają zużycie energii nawet o 90 procent.
06:08
There are other servicesusługi like how we make fertilizernawóz,
103
353000
3000
W innych dziedzinach, jak produkcja nawozów,
06:11
or how we do airpowietrze transporttransport,
104
356000
2000
czy transport lotniczy,
06:13
where the roomspokoje for improvementpoprawa are fardaleko, fardaleko lessmniej.
105
358000
4000
jest bardzo niewiele miejsca na ulepszenia.
06:17
And so, overallogólnie here, if we're optimisticoptymistyczny,
106
362000
2000
Ostatecznie więc, przy odrobinie optymizmu,
06:19
we maymoże get a reductionzmniejszenie of a factorczynnik of threetrzy to even, perhapsmoże, a factorczynnik of sixsześć.
107
364000
7000
możemy uzyskać trzykrotną, a może nawet sześciokrotną, redukcję.
06:26
But for these first threetrzy factorsczynniki now,
108
371000
3000
Jednak uwzględniają wszystkie trzy elementy
06:29
we'vemamy goneodszedł from 26 billionmiliard to, at bestNajlepiej, maybe 13 billionmiliard tonsmnóstwo,
109
374000
5000
obniżymy emisję z 26 mld do 13 mld ton w najlepszym przypadku.
06:34
and that just won'tprzyzwyczajenie cutciąć it.
110
379000
2000
A to nam nie wystarczy.
06:36
So let's look at this fourthczwarty factorczynnik --
111
381000
2000
Spójrzmy więc na czwarty element --
06:38
this is going to be a keyklawisz one --
112
383000
2000
w tym przypadku kluczowy --
06:40
and this is the amountilość of COCO2 put out perza eachkażdy unitjednostka of energyenergia.
113
385000
6000
określający ilość CO2 wydzielaną do atmosfery na jednostkę energii.
06:46
And so the questionpytanie is: Can you actuallytak właściwie get that to zerozero?
114
391000
4000
Czy można sprowadzić ją do zera?
06:50
If you burnpalić się coalwęgiel, no.
115
395000
2000
Gdy spalamy węgiel -- nie.
06:52
If you burnpalić się naturalnaturalny gasgaz, no.
116
397000
2000
Gdy spalamy naturalne gazy -- też nie.
06:54
AlmostPrawie everykażdy way we make electricityElektryczność todaydzisiaj,
117
399000
3000
Prawie każda z obecnych metod generacji energii,
06:57
exceptz wyjątkiem for the emergingwyłaniający się renewablesodnawialne źródła energii and nuclearjądrowy, putsstawia out COCO2.
118
402000
6000
za wyjątkiem źródeł odnawialnych, wytwarza CO2.
07:03
And so, what we're going to have to do at a globalświatowy scaleskala,
119
408000
3000
Tak więc będziemy musieli na dużą skalę
07:06
is createStwórz a newNowy systemsystem.
120
411000
3000
stworzyć nowym system.
07:09
And so, we need energyenergia miraclescuda.
121
414000
2000
Potrzebujemy energetycznych cudów.
07:11
Now, when I use the termsemestr "miraclecud," I don't mean something that's impossibleniemożliwy.
122
416000
4000
Mówiąc "cudo" nie mam na myśli czegoś niemożliwego.
07:15
The microprocessormikroprocesor is a miraclecud. The personalosobisty computerkomputer is a miraclecud.
123
420000
5000
Cudem jest mikroprocesor, komputer PC.
07:20
The InternetInternet and its servicesusługi are a miraclecud.
124
425000
3000
Internet i usługi, które oferuje to cuda.
07:23
So, the people here have participateduczestniczył in the creationkreacja of manywiele miraclescuda.
125
428000
5000
Tak więc obecni tutaj brali udział w tworzeniu wielu cudów.
07:28
UsuallyZazwyczaj, we don't have a deadlineostateczny termin,
126
433000
2000
Zwykle termin realizacji nie jest określony.
07:30
where you have to get the miraclecud by a certainpewny datedata.
127
435000
2000
Aby ukończyć dzieło przed upływem pewnej daty.
07:32
UsuallyZazwyczaj, you just kinduprzejmy of standstoisko by, and some come alongwzdłuż, some don't.
128
437000
4000
Zwykle to życie przynosi te cuda, a nie my za nimi gonimy.
07:36
This is a casewalizka where we actuallytak właściwie have to drivenapęd at fullpełny speedprędkość
129
441000
4000
W tym jednak przypadku nasz pełny wysiłek jest konieczny,
07:40
and get a miraclecud in a prettyładny tightmocno timelineoś czasu.
130
445000
5000
aby zrealizować to zadanie w dość krótkim czasie.
07:45
Now, I thought, "How could I really capturezdobyć this?
131
450000
3000
Zastanawiałem się jak mógłbym was zainteresować.
07:48
Is there some kinduprzejmy of naturalnaturalny illustrationilustracja,
132
453000
2000
Czy jest jakieś odwołanie do natury,
07:50
some demonstrationdemonstracja that would grabchwycić people'sludzie imaginationwyobraźnia here?"
133
455000
5000
które mogłoby poruszyć ludzką wyobraźnię?
07:55
I thought back to a yearrok agotemu when I broughtprzyniósł mosquitoskomary,
134
460000
4000
Przypomniałem sobie, że rok temu przyniosłem na TED komary,
07:59
and somehowjakoś people enjoyedcieszył się that.
135
464000
2000
co ludziom, nie wiedzieć czemu, się spodobało.
08:01
(LaughterŚmiech)
136
466000
2000
(Śmiech)
08:03
It really got them involvedzaangażowany in the ideapomysł of,
137
468000
3000
Mogli łatwo wczuć się w perspektywę
08:06
you know, there are people who liverelacja na żywo with mosquitoskomary.
138
471000
3000
życia w otoczeniu komarów.
08:09
So, with energyenergia, all I could come up with is this.
139
474000
5000
W przypadku energii wymyśliłem to.
08:14
I decidedzdecydowany that releasingzwolnienie firefliesświetliki
140
479000
3000
Zdecydowałem uwolnić trochę świetlików
08:17
would be my contributionwkład to the environmentśrodowisko here this yearrok.
141
482000
4000
jako mój tegoroczny wkład w ochronę środowiska.
08:21
So here we have some naturalnaturalny firefliesświetliki.
142
486000
3000
Mamy więc trochę prawdziwych świetlików.
08:24
I'm told they don't bitegryźć; in factfakt, they mightmoc not even leavepozostawiać that jarsłoik.
143
489000
3000
Podobno nie gryzą i mogą nawet nie opuścić słoika.
08:27
(LaughterŚmiech)
144
492000
3000
(Śmiech)
08:30
Now, there's all sortssortuje of gimmickysztucznych solutionsrozwiązania like that one,
145
495000
5000
Jest wiele sprytnych sposobów tego typu,
08:35
but they don't really addDodaj up to much.
146
500000
2000
które jednak nie dają za dużo dobrego.
08:37
We need solutionsrozwiązania -- eitherzarówno one or severalkilka --
147
502000
4000
Potrzeba rozwiązań -- jednego lub kilku --
08:41
that have unbelievablenie do wiary scaleskala
148
506000
4000
na niewiarygodnie dużą skalę
08:45
and unbelievablenie do wiary reliabilityniezawodność,
149
510000
2000
i niesamowicie niezawodnych.
08:47
and, althoughmimo że there's manywiele directionswskazówki people are seekingszukanie,
150
512000
3000
Pomimo, że ludzie szukają w wielu kierunkach,
08:50
I really only see fivepięć that can achieveosiągać the bigduży numbersliczby.
151
515000
4000
dla mnie tylko pięć może przynieść konkretne liczby.
08:54
I've left out tidefala, geothermalgeotermalne, fusionpołączenie, biofuelsbiopaliwa.
152
519000
5000
Nie będę mówił o energii z pływów wodnych, geotermii, syntezie termojądrowej czy biopaliwach.
08:59
Those maymoże make some contributionwkład,
153
524000
2000
One mogą się przyczynić do poprawy sytuacji
09:01
and if they can do better than I expectoczekiwać, so much the better,
154
526000
2000
i jeśli ich udział będzie większy niż przewiduję -- tym lepiej.
09:03
but my keyklawisz pointpunkt here
155
528000
2000
Chodzi mi jednak o to,
09:05
is that we're going to have to work on eachkażdy of these fivepięć,
156
530000
4000
że będziemy musieli pracować nad każdym z wspomnianych pięciu kierunków.
09:09
and we can't give up any of them because they look dauntingzniechęcające,
157
534000
4000
i nie możemy się poddawać gdy zadanie jawić się będzie ponad nasze siły.
09:13
because they all have significantznaczący challengeswyzwania.
158
538000
4000
Istotne wyzwania leżą przed nami wszędzie.
09:17
Let's look first at the burningpalenie fossilskamieniałość fuelspaliwa,
159
542000
2000
Przyjrzyjmy się spalaniu paliw kopalnych.
09:19
eitherzarówno burningpalenie coalwęgiel or burningpalenie naturalnaturalny gasgaz.
160
544000
4000
Węgiel czy też gaz ziemny.
09:23
What you need to do there, seemswydaje się like it mightmoc be simpleprosty, but it's not,
161
548000
3000
To co trzeba osiągnąć może wydawać się proste ale takie nie jest.
09:26
and that's to take all the COCO2, after you've burnedspalony it, going out the fluespalin,
162
551000
6000
Należy zebrać wyemitowane w wyniku spalania CO2,
09:32
pressurizewywierania nacisku it, createStwórz a liquidciekły, put it somewheregdzieś,
163
557000
3000
skroplić pod ciśnieniem, odłożyć gdzieś
09:35
and hopenadzieja it staysgorset there.
164
560000
2000
i mieć nadzieję, że tam pozostanie.
09:37
Now we have some pilotpilot things that do this at the 60 to 80 percentprocent levelpoziom,
165
562000
4000
Mamy projekty pilotujące, które osiągają 60-80 procent,
09:41
but gettinguzyskiwanie up to that fullpełny percentageodsetek, that will be very trickyzdradliwy,
166
566000
4000
ale zgromadzenie CO2 w całości będzie bardzo kłopotliwe.
09:45
and agreeingzgodzić się on where these COCO2 quantitiesilości should be put will be hardciężko,
167
570000
6000
Podobnie trudno będzie określić miejsce przechowywania takiej ilości CO2.
09:51
but the toughestnajtrudniejszy one here is this long-termdługoterminowy issuekwestia.
168
576000
3000
Przede wszytkim jest to jednak proces długoterminowy.
09:54
Who'sKto w going to be sure?
169
579000
2000
Kto będzie miał pewność?
09:56
Who'sKto w going to guaranteegwarancja something that is literallydosłownie billionsmiliardy of timesczasy largerwiększy
170
581000
4000
Kto zagwarantuje, że znajdzie się miejsce na odpady, których objętość przewyższa miliardy razy
10:00
than any typerodzaj of wastemarnotrawstwo you think of in termswarunki of nuclearjądrowy or other things?
171
585000
4000
rozmiar dotychczas magazynowanych odpadów nuklearnych i innych.
10:04
This is a lot of volumeTom.
172
589000
3000
To bardzo dużo miejsca.
10:07
So that's a toughtwardy one.
173
592000
2000
To trudne zadanie.
10:09
NextNastępny would be nuclearjądrowy.
174
594000
2000
Dalej, energia jądrowa.
10:11
It alsorównież has threetrzy bigduży problemsproblemy:
175
596000
3000
Tu również są trzy duże problemy.
10:14
CostKoszt, particularlyszczególnie in highlywysoko regulatedregulowanym countrieskraje, is highwysoki;
176
599000
4000
Koszt, szczególnie w krajach o silnym nadzorze energetyki jądrowej, jest wysoki.
10:18
the issuekwestia of the safetybezpieczeństwo, really feelinguczucie good about nothing could go wrongźle,
177
603000
4000
Bezpieczeństwo -- prawdziwe poczucie że nic złego się nie stanie,
10:22
that, even thoughchociaż you have these humanczłowiek operatorsOperatorzy,
178
607000
3000
że pomimo obecnego czynnika ludzkiego
10:25
that the fuelpaliwo doesn't get used for weaponsBronie.
179
610000
3000
paliwo nie posłuży do budowy broni.
10:28
And then what do you do with the wastemarnotrawstwo?
180
613000
2000
I wreszcie, co robić z odpadami?
10:30
And, althoughmimo że it's not very largeduży, there are a lot of concernsobawy about that.
181
615000
3000
Choć nie jest ich tak dużo, ludzie mają obawy,
10:33
People need to feel good about it.
182
618000
2000
chcą odczuwać komfort w tej kwestii.
10:35
So threetrzy very toughtwardy problemsproblemy that mightmoc be solvablerozwiązywalne,
183
620000
5000
Mamy więc trzy bardzo trudne, lecz wykonalne, zadania.
10:40
and so, should be workedpracował on.
184
625000
2000
Musimy nad nimi pracować.
10:42
The last threetrzy of the fivepięć, I've groupedzgrupowane togetherRazem.
185
627000
3000
Pozostałe trzy z omawianej piątki zgrupowałem razem.
10:45
These are what people oftenczęsto referodnosić się to as the renewableodnawialny sourcesźródła.
186
630000
4000
Są to czesto tak określane -- źródła odnawialne.
10:49
And they actuallytak właściwie -- althoughmimo że it's great they don't requirewymagać fuelpaliwo --
187
634000
4000
I pomimo, że nie wymagają paliwa,
10:53
they have some disadvantageswady.
188
638000
2000
mają one pewne wady.
10:55
One is that the densitygęstość of energyenergia gatheredZebrane in these technologiestechnologie
189
640000
6000
Jedną z nich jest fakt, że gęstość energii w nich gromadzona
11:01
is dramaticallydramatycznie lessmniej than a powermoc plantroślina.
190
646000
2000
jest radykalnie mniejsza niż w elektrowni.
11:03
This is energyenergia farmingrolnictwo, so you're talkingmówić about manywiele squareplac milesmile,
191
648000
4000
Są to farmy energetyczne na obszarach wielu kilometrów kwadratowych,
11:07
thousandstysiące of time more areapowierzchnia than you think of as a normalnormalna energyenergia plantroślina.
192
652000
5000
tysiące razy większych niż zajmuje typowa elektrownia.
11:12
AlsoRównież, these are intermittentprzerywany sourcesźródła.
193
657000
3000
Ponadto, źródła te nie są stabiline.
11:15
The sunsłońce doesn't shineblask all day, it doesn't shineblask everykażdy day,
194
660000
3000
Słońce nie świeci cały dzień, nie każdego dnia.
11:18
and, likewiserównież, the windwiatr doesn't blowcios all the time.
195
663000
3000
Podobnie wiatr nie wieje bez przerwy.
11:21
And so, if you dependzależeć on these sourcesźródła,
196
666000
2000
Jeśli jesteś uzależniony od tych źródeł,
11:23
you have to have some way of gettinguzyskiwanie the energyenergia
197
668000
3000
musisz również mieć możliwość zdobycia energii,
11:26
duringpodczas those time periodsokresy that it's not availabledostępny.
198
671000
3000
gdy źródła zmniejszają swą efektywność.
11:29
So, we'vemamy got bigduży costkoszt challengeswyzwania here,
199
674000
3000
Mamy więc duże wyzwania w kwestii wydatków
11:32
we have transmissiontransmisja challengeswyzwania:
200
677000
2000
oraz przesyłu energii.
11:34
for exampleprzykład, say this energyenergia sourceźródło is outsidena zewnątrz your countrykraj;
201
679000
3000
Załóżmy, że źródło energii leży poza naszym krajem.
11:37
you not only need the technologytechnologia,
202
682000
2000
Nie tylko potrzeba technologii,
11:39
but you have to dealsprawa with the riskryzyko of the energyenergia comingprzyjście from elsewheregdzie indziej.
203
684000
5000
ale również należy liczyć się z ryzykiem, że energia przypływa z innych miejsc.
11:44
And, finallywreszcie, this storageprzechowywanie problemproblem.
204
689000
2000
I wreszcie, problem z magazynowaniem.
11:46
And, to dimensionalizedimensionalize this, I wentposzedł throughprzez and lookedspojrzał at
205
691000
3000
By nadać temu wymiar określiłem pojemność
11:49
all the typestypy of batteriesbaterie that get madezrobiony --
206
694000
3000
wszystkich rodzajów wytworzonych baterii.
11:52
for carssamochody, for computerskomputery, for phonestelefony, for flashlightslatarki, for everything --
207
697000
4000
Samochodowych, komputerowych, w telefonach, latarkach - wszystkich.
11:56
and comparedporównywane that to the amountilość of electricalelektryczny energyenergia the worldświat usesużywa,
208
701000
5000
Porównałem tę liczbę z energią elektryczną jaka jest zużywana na świecie
12:01
and what I founduznany is that all the batteriesbaterie we make now
209
706000
4000
i uzyskałem wynik, według którego wszystkie produkowane baterie
12:05
could storesklep lessmniej than 10 minutesminuty of all the energyenergia.
210
710000
4000
mogą zmagazynować w sumie niecałe 10 minut światowego zużycia energii.
12:09
And so, in factfakt, we need a bigduży breakthroughprzełom here,
211
714000
3000
Potrzeba nam więc znaczącego wynalazku --
12:12
something that's going to be a factorczynnik of 100 better
212
717000
4000
czegoś sto razy lepszego,
12:16
than the approachesawanse we have now.
213
721000
2000
niż obecne rozwiązania.
12:18
It's not impossibleniemożliwy, but it's not a very easyłatwo thing.
214
723000
4000
Nie jest to niemożliwe, ale nie jest też łatwe.
12:22
Now, this showsprzedstawia up when you try to get the intermittentprzerywany sourceźródło
215
727000
4000
Problem ten pojawia się gdy chcemy bazować na niestabilnych źródłach
12:26
to be abovepowyżej, say, 20 to 30 percentprocent of what you're usingza pomocą.
216
731000
4000
w ponad 20-30 procentach zużywanej energii.
12:30
If you're countingrachunkowość on it for 100 percentprocent,
217
735000
2000
Gdybyśmy chcieli dojść do 100 procent,
12:32
you need an incredibleniesamowite miraclecud batterybateria.
218
737000
5000
potrzebny nam cud w dziedzinie magazynowania energii.
12:38
Now, how we're going to go forwardNaprzód on this -- what's the right approachpodejście?
219
743000
3000
Jak sobie z tym poradzić: jakie jest właściwe podejście?
12:41
Is it a ManhattanManhattan ProjectProjektu? What's the thing that can get us there?
220
746000
4000
Nowy projekt Manhattan? (projekt budowy bomby atomowej) Jak osiągnąć cel?
12:45
Well, we need lots of companiesfirmy workingpracujący on this, hundredssetki.
221
750000
5000
Wiele firm musi się tym zająć -- setki firm.
12:50
In eachkażdy of these fivepięć pathsścieżki, we need at leastnajmniej a hundredsto people.
222
755000
3000
Potrzeba przynajmniej stu ludzi w każdym z tych pięciu problemów.
12:53
And a lot of them, you'llTy będziesz look at and say, "They're crazyzwariowany." That's good.
223
758000
4000
Patrząc na wielu z nich powiemy, że są szaleni -- to dobrze.
12:57
And, I think, here in the TEDTED groupGrupa,
224
762000
3000
Sądzę, że tutaj, w gronie TED,
13:00
we have manywiele people who are alreadyjuż pursuingdążenie this.
225
765000
4000
jest wielu już podążających w tym kierunku.
13:04
BillBill GrossBrutto has severalkilka companiesfirmy, includingwłącznie z one callednazywa eSolareSolar
226
769000
4000
Bill Gross ma kilka firm, włączając eSolar,
13:08
that has some great solarsłoneczny thermaltermiczne technologiestechnologie.
227
773000
2000
które rozwinęły świetne technologie solarno-termalne.
13:10
VinodVinod Khosla'sKhosla's investinginwestowanie in dozensdziesiątki of companiesfirmy
228
775000
4000
Vinod Khosla inwestuje w bardzo wiele firm
13:14
that are doing great things and have interestingciekawy possibilitiesmożliwości,
229
779000
4000
robiących świetne rzeczy, mających ciekawe możliwości
13:18
and I'm tryingpróbować to help back that.
230
783000
2000
i ja staram się go wspierać.
13:20
NathanNathan MyhrvoldMyhrvolda and I actuallytak właściwie are backingpoparcie a companyfirma
231
785000
4000
Właściwie, wraz z Nathanem Myhrvoldem wspieram firmę,
13:24
that, perhapsmoże surprisinglyzaskakująco, is actuallytak właściwie takingnabierający the nuclearjądrowy approachpodejście.
232
789000
4000
która poszła w stronę energii nuklearnej.
13:28
There are some innovationsinnowacje in nuclearjądrowy: modularmodułowe, liquidciekły.
233
793000
4000
Są również innowacje w energii nuklearnej: modułowa, ciekła.
13:32
And innovationinnowacja really stoppedzatrzymany in this industryprzemysł quitecałkiem some agotemu,
234
797000
4000
Już jakiś czas temu skończyły się innowacje w tej branży,
13:36
so the ideapomysł that there's some good ideaspomysły layingUkładanie around is not all that surprisingzaskakujący.
235
801000
5000
więc fakt istnienia nowych pomysłów nie jest tak zaskakujący.
13:41
The ideapomysł of TerraPowerTerraPower is that, insteadzamiast of burningpalenie a partczęść of uraniumuranu --
236
806000
6000
Terrapower polega na tym, że zamiast spalania części uranu,
13:47
the one percentprocent, whichktóry is the U235 --
237
812000
3000
jednego procenta, który stanowi U235,
13:50
we decidedzdecydowany, "Let's burnpalić się the 99 percentprocent, the U238."
238
815000
5000
zdecydowaliśmy spalać pozostałe 99 procent -- U238.
13:55
It is kinduprzejmy of a crazyzwariowany ideapomysł.
239
820000
2000
Jest to dość szalony pomysł.
13:57
In factfakt, people had talkedrozmawialiśmy about it for a long time,
240
822000
3000
Jednak mówiono o tym już przez długi czas,
14:00
but they could never simulatesymulować properlyprawidłowo whetherczy it would work or not,
241
825000
4000
ale nigdy nie mogliśmy zasymulować skuteczności tego pomysłu.
14:04
and so it's throughprzez the adventAdwent of modernnowoczesny supercomputerssuperkomputery
242
829000
3000
Tylko dzięki pojawieniu się nowoczesnych superkomputerów
14:07
that now you can simulatesymulować and see that, yes,
243
832000
2000
możemy przeprowadzić symulacje i stwierdzić: tak,
14:09
with the right material'smateriału approachpodejście, this lookswygląda like it would work.
244
834000
6000
przy odpowiednim doborze materiałów idea wydaje się działać.
14:15
And, because you're burningpalenie that 99 percentprocent,
245
840000
3000
I ponieważ spalane jest 99 procent substancji,
14:18
you have greatlybardzo improvedulepszony costkoszt profileprofil użytkownika.
246
843000
4000
znacznie spadają wydatki.
14:22
You actuallytak właściwie burnpalić się up the wastemarnotrawstwo, and you can actuallytak właściwie use as fuelpaliwo
247
847000
4000
Odpady zostają spalane i w zasadzie paliwem stają się
14:26
all the leftoverresztki wastemarnotrawstwo from today'sdzisiaj reactorsReaktory.
248
851000
3000
wszelkie pozostałości po dzisiejszych reaktorach.
14:29
So, insteadzamiast of worryingfrasobliwy about them, you just take that. It's a great thing.
249
854000
5000
Więc zamiast się o nie martwić po prostu je wykorzystamy. Świetne rozwiązanie.
14:34
It breathesoddycha this uraniumuranu as it goesidzie alongwzdłuż, so it's kinduprzejmy of like a candleŚwieca.
250
859000
4000
Uran jest spalany wraz z postępem procesu -- trochę jak świeca.
14:38
You can see it's a loglog there, oftenczęsto referredodniesione to as a travelingpodróżny wavefala reactorreaktor.
251
863000
4000
Tak wygląda zapis procesu, często nazywanego reaktorem postępującej fali.
14:42
In termswarunki of fuelpaliwo, this really solvesrozwiązuje the problemproblem.
252
867000
4000
To rozwiązuje problem paliwa.
14:46
I've got a pictureobrazek here of a placemiejsce in KentuckyKentucky.
253
871000
3000
Mam tu zdjęcie miejsca w Kentucky.
14:49
This is the leftoverresztki, the 99 percentprocent,
254
874000
2000
Oto pozostałe odpadki -- te 99 procent,
14:51
where they'veoni takenwzięty out the partczęść they burnpalić się now,
255
876000
2000
które przy obecnej technologii można spalić.
14:53
so it's callednazywa depletedwyczerpane uraniumuranu.
256
878000
2000
Nazywamy je zubożonym uranem.
14:55
That would powermoc the U.S. for hundredssetki of yearslat.
257
880000
3000
To wystarczy by zagwarantować energię dla USA na setki lat.
14:58
And, simplypo prostu by filteringfiltracja seawaterwoda morska in an inexpensiveniedrogi processproces,
258
883000
3000
Zwyczajnie, poprzez tanie odfiltrowanie wody morskiej,
15:01
you'dty byś have enoughdość fuelpaliwo for the entireCały lifetimeżycie of the restodpoczynek of the planetplaneta.
259
886000
5000
możnaby otrzymać dość paliwa na resztę istnienia całej naszej planety.
15:06
So, you know, it's got lots of challengeswyzwania aheadprzed siebie,
260
891000
4000
Należy sprostać wielu wyzwaniom,
15:10
but it is an exampleprzykład of the manywiele hundredssetki and hundredssetki of ideaspomysły
261
895000
5000
ale jest to przykład tych wielu setek pomysłów,
15:15
that we need to moveruszaj się forwardNaprzód.
262
900000
3000
które musimy popychać do przodu.
15:18
So let's think: How should we measurezmierzyć ourselvesmy sami?
263
903000
3000
Zastanówmy się jaką miarą oceniać nasze działania.
15:21
What should our reportraport cardkarta look like?
264
906000
3000
Jak powinien wyglądać raport naszych osiągnięć?
15:24
Well, let's go out to where we really need to get,
265
909000
3000
Wyjdźmy od stanu gdzie naprawdę musimy się dostać
15:27
and then look at the intermediatepośredni.
266
912000
2000
i spójrzmy na etap pośredni.
15:29
For 2050, you've heardsłyszał manywiele people talk about this 80 percentprocent reductionzmniejszenie.
267
914000
5000
Na rok 2050 wielu ludzi mówi o 80-procentowym zmniejszeniu emisji CO2.
15:34
That really is very importantważny, that we get there.
268
919000
4000
Jest bardzo ważne, aby tego dokonać.
15:38
And that 20 percentprocent will be used up by things going on in poorubogi countrieskraje,
269
923000
4000
Te pozostałe 20 procent będzie dotyczyło krajów słabo rozwiniętych,
15:42
still some agriculturerolnictwo,
270
927000
2000
rolniczych.
15:44
hopefullyufnie we will have cleanedwyczyszczony up forestryLeśnictwo, cementcement.
271
929000
4000
Miejmy nadzieję, że uda się oczyścić przemysł drzewny, cementowy.
15:48
So, to get to that 80 percentprocent,
272
933000
3000
Więc, aby osiągnąć te 80 procent,
15:51
the developedrozwinięty countrieskraje, includingwłącznie z countrieskraje like ChinaChiny,
273
936000
4000
kraje rozwinięte, również takie jak Chiny,
15:55
will have had to switchprzełącznik theirich electricityElektryczność generationgeneracja altogethercałkowicie.
274
940000
5000
będą musiały całkowicie odmienić sposoby generacji elektryczności.
16:00
So, the other gradestopień is: Are we deployingWdrażanie this zero-emissionzerowej emisji spalin technologytechnologia,
275
945000
6000
Patrząc z innej strony, czy stosujemy już technologie bezemisyjne?
16:06
have we deployedwdrożone it in all the developedrozwinięty countrieskraje
276
951000
2000
Czy wszystkie kraje rozwinięte już je wprowadziły?
16:08
and we're in the processproces of gettinguzyskiwanie it elsewheregdzie indziej?
277
953000
3000
Czy proces wprowadzania dalej postępuje?
16:11
That's superWspaniały importantważny.
278
956000
2000
To niezwykle ważne.
16:13
That's a keyklawisz elementelement of makingzrobienie that reportraport cardkarta.
279
958000
4000
Jest to kluczowy element w raporcie osiągnięć.
16:17
So, backingpoparcie up from there, what should the 2020 reportraport cardkarta look like?
280
962000
5000
Cofnijmy się i zastanówmy jak taki raport ma wyglądać na rok 2020.
16:22
Well, again, it should have the two elementselementy.
281
967000
2000
Znowu, powinien mieć dwa elementy.
16:24
We should go throughprzez these efficiencywydajność measuresśrodki to startpoczątek gettinguzyskiwanie reductionsredukcje:
282
969000
4000
Należy postawić na wydajność by osiągnać redukcję emisji.
16:28
The lessmniej we emitemitują, the lessmniej that sumsuma will be of COCO2,
283
973000
3000
Mniejsza emisja, to mniej nagromadzonego CO2.
16:31
and, thereforew związku z tym, the lessmniej the temperaturetemperatura.
284
976000
2000
Również temperatura będzie niższa.
16:33
But in some wayssposoby, the gradestopień we get there,
285
978000
3000
W pewien sposób jednak ocena jaką dostaniemy
16:36
doing things that don't get us all the way to the bigduży reductionsredukcje,
286
981000
4000
robiąc rzeczy, które nie prowadzą do znaczących redukcji
16:40
is only equallyna równi, or maybe even slightlynieco lessmniej, importantważny than the other,
287
985000
4000
jest może nawet mniej ważna niż ta,
16:44
whichktóry is the piecekawałek of innovationinnowacja on these breakthroughsprzełomy.
288
989000
4000
którą otrzymamy za wszelkie innowacje i odkrycia.
16:48
These breakthroughsprzełomy, we need to moveruszaj się those at fullpełny speedprędkość,
289
993000
3000
Odkrycia, które muszą postępować błyskwicznie.
16:51
and we can measurezmierzyć that in termswarunki of companiesfirmy,
290
996000
3000
Możemy je mierzyć poprzez liczbę firm,
16:54
pilotpilot projectsprojektowanie, regulatoryregulacyjne things that have been changedzmienione.
291
999000
3000
projektów pilotujących, wprowadzonych zmian i regulacji.
16:57
There's a lot of great booksksiążki that have been writtenpisemny about this.
292
1002000
3000
Napisano wiele świetnych książek na ten temat.
17:00
The AlAl GoreGore bookksiążka, "Our ChoiceWybór"
293
1005000
3000
"Nasz wybór" Ala Gore'a
17:03
and the DavidDavid McKayMcKay bookksiążka, "SustainableZrównoważone EnergyEnergii WithoutBez the HotGorąco AirPowietrza."
294
1008000
3000
i "Energia odnawialna bez gorącego powietrza" Davida McKaya.
17:06
They really go throughprzez it and createStwórz a frameworkstruktura
295
1011000
3000
Opisują to wszystko i tworzą zarys,
17:09
that this can be discussedomówione broadlyszeroko,
296
1014000
2000
dla dalszej dyskusji w szerokim gronie.
17:11
because we need broadszeroki backingpoparcie for this.
297
1016000
3000
Tu trzeba szerokiego wsparcia.
17:14
There's a lot that has to come togetherRazem.
298
1019000
2000
Wiele rzeczy musi się złożyć.
17:16
So this is a wishżyczenie.
299
1021000
2000
Jest to więc życzenie.
17:18
It's a very concretebeton wishżyczenie that we inventwymyślać this technologytechnologia.
300
1023000
4000
Bardzo konkretne życzenie -- wynaleźć taką technologię.
17:22
If you gavedał me only one wishżyczenie for the nextNastępny 50 yearslat --
301
1027000
3000
Gdybym miał wybrać tylko jedno życzenie na następne 50 lat,
17:25
I could pickwybierać who'skto jest presidentprezydent,
302
1030000
2000
mógłbym wybrać kto zostanie prezydentem,
17:27
I could pickwybierać a vaccineszczepionka, whichktóry is something I love,
303
1032000
3000
mógłbym wybrać szczepionkę -- bardzo bym chciał,
17:30
or I could pickwybierać that this thing
304
1035000
2000
mógłbym wybrać wynalazek,
17:32
that's halfpół the costkoszt with no COCO2 getsdostaje inventedzmyślony --
305
1037000
4000
który przyniesie energię za pół ceny i bez CO2.
17:36
this is the wishżyczenie I would pickwybierać.
306
1041000
2000
To właśnie bym wybrał.
17:38
This is the one with the greatestnajwiększy impactwpływ.
307
1043000
2000
To przyniosłoby najkorzystniejsze następstwa.
17:40
If we don't get this wishżyczenie,
308
1045000
2000
Jeśli nie spełnimy tego życzenia,
17:42
the divisionpodział betweenpomiędzy the people who think shortkrótki termsemestr and long termsemestr will be terriblestraszny,
309
1047000
4000
podział między krótko- i długoterminowym myśleniem będzie znamienny.
17:46
betweenpomiędzy the U.S. and ChinaChiny, betweenpomiędzy poorubogi countrieskraje and richbogaty,
310
1051000
3000
Pomiędzy USA i Chinami, biednymi i bogatymi krajami.
17:49
and mostwiększość of all the liveszyje of those two billionmiliard will be fardaleko worsegorzej.
311
1054000
5000
Przede wszystkim, życie tych dwóch najbiedniejszych milionów będzie o wiele gorsze.
17:54
So, what do we have to do?
312
1059000
2000
Co więc trzeba zrobić?
17:56
What am I appealingatrakcyjne to you to stepkrok forwardNaprzód and drivenapęd?
313
1061000
5000
Do czego was namawiam i proszę o wsparcie?
18:01
We need to go for more researchBadania fundingfinansowanie.
314
1066000
3000
Musimy zwiększyć wsparcie finansowe badań naukowych.
18:04
When countrieskraje get togetherRazem in placesmiejsca like CopenhagenCopenhagen,
315
1069000
2000
Gdy narody zbierają się w miejscach jak Kopenhaga
18:06
they shouldn'tnie powinien just discussomawiać the COCO2.
316
1071000
3000
nie powinny tylko dyskutować o CO2.
18:09
They should discussomawiać this innovationinnowacja agendaprogram,
317
1074000
2000
Powinni omawiać programy dotyczące innowacji.
18:11
and you'dty byś be stunnedoszołomiony at the ridiculouslyśmiesznie lowNiska levelspoziomy of spendingwydatki
318
1076000
5000
Bylibyście zdumieni jak śmiesznie małe wydatki są planowane
18:16
on these innovativeinnowacyjne approachesawanse.
319
1081000
2000
na tego typu innowacje.
18:18
We do need the marketrynek incentiveszachęt -- COCO2 taxpodatek, capczapka z daszkiem and tradehandel --
320
1083000
4000
Potrzeba stymulacji ze strony rynku, podatku na CO2, handlu poziomami emisji,
18:22
something that getsdostaje that pricecena signalsygnał out there.
321
1087000
3000
czegoś co cenowo skłoni do działania.
18:25
We need to get the messagewiadomość out.
322
1090000
2000
Musimy upowszechnić ten problem.
18:27
We need to have this dialoguedialog be a more rationalracjonalny, more understandablezrozumiale dialoguedialog,
323
1092000
3000
Ten dialog musi stać się bardziej racjonalny, bardziej zrozumiały.
18:30
includingwłącznie z the stepskroki that the governmentrząd takes.
324
1095000
3000
Włączając w to działania podejmowane przez rządy.
18:33
This is an importantważny wishżyczenie, but it is one I think we can achieveosiągać.
325
1098000
4000
To ważne życzenie, ale sądze, że możliwe do osiągnięcia.
18:37
Thank you.
326
1102000
2000
Dziękuję.
18:39
(ApplauseAplauz)
327
1104000
11000
(Brawa)
18:50
Thank you.
328
1115000
2000
Dziękuję.
18:52
ChrisChris AndersonAnderson: Thank you. Thank you.
329
1117000
2000
Chris Anderson: Dziękuję.
18:54
(ApplauseAplauz)
330
1119000
5000
(Brawa)
18:59
Thank you. So to understandzrozumieć more about TerraPowerTerraPower, right --
331
1124000
6000
Dziękuję. Chciałbym trochę uściślić odnośnie Terrapower.
19:05
I mean, first of all, can you give a sensesens of what scaleskala of investmentinwestycja this is?
332
1130000
5000
Mógłbyś w jakiś sposób nakreślić skalę tej inwestycji?
19:10
BilBil GatesBramy: To actuallytak właściwie do the softwareoprogramowanie, buykupować the supercomputersuperkomputer,
333
1135000
4000
Napisać program i uruchomić go na superkomputerze,
19:14
hirezatrudnić all the great scientistsnaukowcy, whichktóry we'vemamy doneGotowe,
334
1139000
2000
zatrudnić świetnych naukowców -- to już zrobiliśmy --
19:16
that's only tenskilkadziesiąt of millionsmiliony,
335
1141000
3000
to tylko kilkadziesiąt milionów dolarów
19:19
and even oncepewnego razu we testtest our materialsmateriały out in a RussianRosyjski reactorreaktor
336
1144000
3000
i nawet gdy już przetestujemy materiały na rosyjskim reaktorze,
19:22
to make sure that our materialsmateriały work properlyprawidłowo,
337
1147000
4000
by upewnić się, że wszystko działa prawidłowo,
19:26
then you'llTy będziesz only be up in the hundredssetki of millionsmiliony.
338
1151000
2000
wtedy osiągniemy koszt tylko kilkuset milionów.
19:28
The toughtwardy thing is buildingbudynek the pilotpilot reactorreaktor;
339
1153000
3000
Trudnym zadaniem będzie budowa reaktora pilotowego,
19:31
findingodkrycie the severalkilka billionmiliard, findingodkrycie the regulatorregulatora, the locationLokalizacja
340
1156000
5000
zgromadzenie kilku miliardów, nadzór nad obiektem, lokalizację
19:36
that will actuallytak właściwie buildbudować the first one of these.
341
1161000
2000
odpowiednią dla zbudowania takiego reaktora.
19:38
OnceRaz you get the first one builtwybudowany, if it worksPrace as advertisedreklamowane,
342
1163000
4000
Gdy już postawimy pierwszy, i będzie on dział zgodnie z planem,
19:42
then it's just clearjasny as day, because the economicsEkonomia, the energyenergia densitygęstość,
343
1167000
4000
jest jasne jak słońce, że z uwagi na względy ekonomiczne, gęstość energii --
19:46
are so differentróżne than nuclearjądrowy as we know it.
344
1171000
2000
są one dużo lepsze od tych, które znamy obecnie.
19:48
CACA: And so, to understandzrozumieć it right, this involvesobejmuje buildingbudynek deepgłęboki into the groundziemia
345
1173000
4000
By dobrze zrozumieć, to wymaga budowy głęboko pod ziemią
19:52
almostprawie like a verticalpionowy kinduprzejmy of columnkolumna of nuclearjądrowy fuelpaliwo,
346
1177000
4000
swoistej pionowej kolumny nuklearnego paliwa
19:56
of this sortsortować of spentwydany uraniumuranu,
347
1181000
2000
zbudowanej ze zużytego uranu.
19:58
and then the processproces startszaczyna się at the topTop and kinduprzejmy of worksPrace down?
348
1183000
3000
Proces rozpocznie się od góry i będzie postępował w dół?
20:01
BGBG: That's right. TodayDzisiaj, you're always refuelingtankowanie the reactorreaktor,
349
1186000
3000
Zgadza się. W dzisiejszych czasach trzeba napełniać reaktor,
20:04
so you have lots of people and lots of controlssterownica that can go wrongźle:
350
1189000
3000
jest więc wiele czynników, które mogą przyczynić sie do błędu,
20:07
that thing where you're openingotwarcie it up and movingw ruchu things in and out,
351
1192000
3000
sytuacje, w których otwierasz reaktor i przemieszczasz zawartość.
20:10
that's not good.
352
1195000
2000
To nie jest dobre.
20:12
So, if you have very cheaptani fuelpaliwo that you can put 60 yearslat in --
353
1197000
5000
Jeśli zatem jest tanie paliwo, które można zakopać na 60 lat --
20:17
just think of it as a loglog --
354
1202000
2000
jak żarzącą się kłodę --
20:19
put it down and not have those samepodobnie complexitieszłożoności.
355
1204000
3000
i pozostawić bez dodatkowych złożonych zabiegów.
20:22
And it just sitssiedzi there and burnsoparzenia for the 60 yearslat, and then it's doneGotowe.
356
1207000
5000
Paliwo pozostaje w ziemi i spala się przez 60 lat po czym proces się kończy.
20:27
CACA: It's a nuclearjądrowy powermoc plantroślina that is its ownwłasny wastemarnotrawstwo disposalUtylizacja solutionrozwiązanie.
357
1212000
4000
Jest to więc elektrownia atomowa, która sama likwiduje własne odpady.
20:31
BGBG: Yeah. Well, what happensdzieje się with the wastemarnotrawstwo,
358
1216000
2000
Co dzieje się z odpadami:
20:33
you can let it sitsiedzieć there -- there's a lot lessmniej wastemarnotrawstwo underpod this approachpodejście --
359
1218000
5000
można je tam pozostawić -- dużo mnie odpadów powstaje w tym procesie --
20:38
then you can actuallytak właściwie take that,
360
1223000
2000
można je również zebrać
20:40
and put it into anotherinne one and burnpalić się that.
361
1225000
3000
i spalić w innej elektrowni.
20:43
And we startpoczątek off actuallytak właściwie by takingnabierający the wastemarnotrawstwo that existsistnieje todaydzisiaj,
362
1228000
4000
Rozpoczynamy wykorzystując obecne odpady nuklearne,
20:47
that's sittingposiedzenie in these coolingchłodzenie poolsbaseny or drysuchy caskingspoczywające by reactorsReaktory --
363
1232000
4000
spoczywające w basenach chłodzących i kontenerach do suchego przechowywania.
20:51
that's our fuelpaliwo to beginzaczynać with.
364
1236000
2000
Od tego paliwa zaczynamy.
20:53
So, the thing that's been a problemproblem from those reactorsReaktory
365
1238000
3000
To co było niekorzystnym produktem starych reaktorów
20:56
is actuallytak właściwie what getsdostaje fedkarmiony into oursnasz,
366
1241000
2000
zasila nasze nowe elektrownie
20:58
and you're reducingredukcja the volumeTom of the wastemarnotrawstwo quitecałkiem dramaticallydramatycznie
367
1243000
3000
i znacznej redukcji ulega ilość odpadów
21:01
as you're going throughprzez this processproces.
368
1246000
2000
gdy proces postępuje.
21:03
CACA: I mean, you're talkingmówić to differentróżne people around the worldświat
369
1248000
2000
Rozmawiałeś z wieloma ludźmi na świecie
21:05
about the possibilitiesmożliwości here.
370
1250000
2000
o możliwościach jakie to stwarza.
21:07
Where is there mostwiększość interestzainteresowanie in actuallytak właściwie doing something with this?
371
1252000
3000
Gdzie spotkało się to z największym zainteresowaniem?
21:10
BGBG: Well, we haven'tnie mam pickeddoborowy a particularszczególny placemiejsce,
372
1255000
3000
Nie wybraliśmy jeszcze konkretnego miejsca
21:13
and there's all these interestingciekawy disclosureujawnienie ruleszasady about anything that's callednazywa "nuclearjądrowy,"
373
1258000
8000
i jest wiele ciekawych zasad upubliczniania wszystkiego co nazywa się "nuklearne".
21:21
so we'vemamy got a lot of interestzainteresowanie,
374
1266000
2000
Nasze prace przyciągają zainteresowanie,
21:23
that people from the companyfirma have been in RussiaRosja, IndiaIndie, ChinaChiny --
375
1268000
4000
nasi przedstawiciele byli w Rosji, Indiach, Chinach.
21:27
I've been back seeingwidzenie the secretarysekretarz of energyenergia here,
376
1272000
2000
Ja sam rozmawiałem z ministrem energetyki USA
21:29
talkingmówić about how this fitspasuje into the energyenergia agendaprogram.
377
1274000
4000
na temat włączenia tego projektu do jego agendy.
21:33
So I'm optimisticoptymistyczny. You know, the FrenchFrancuski and JapaneseJapoński have doneGotowe some work.
378
1278000
3000
Jestem pełen optymizmu. Francuzi i Japończycy też wykonali pewne prace.
21:36
This is a variantwariant on something that has been doneGotowe.
379
1281000
4000
Jest to wariant tego co już zostało zrobione.
21:40
It's an importantważny advancepostęp, but it's like a fastszybki reactorreaktor,
380
1285000
4000
Znaczy krok naprzód, ale jest to rodzaj szybkiego reaktora,
21:44
and a lot of countrieskraje have builtwybudowany them,
381
1289000
2000
które wiele krajów już zbudowało.
21:46
so anybodyktoś who'skto jest doneGotowe a fastszybki reactorreaktor is a candidatekandydat to be where the first one getsdostaje builtwybudowany.
382
1291000
5000
Więc każdy kto już ma szybki reaktor jest potencjalnym kandydatem do zbudowania tego pierwszego w nowym wariancie.
21:51
CACA: So, in your mindumysł, timescaleskali czasowej and likelihoodprawdopodobieństwo
383
1296000
5000
Jakie są według Ciebie ramy czasowe i szanse,
21:56
of actuallytak właściwie takingnabierający something like this liverelacja na żywo?
384
1301000
3000
że coś takiego ujrzy światło dzienne?
21:59
BGBG: Well, we need -- for one of these high-scalewysokiej skali, electro-generationElectro generacji things
385
1304000
5000
Odnosząc się do wynalazku na duża skalę w dziedzienie generacji energii --
22:04
that's very cheaptani,
386
1309000
2000
to jest bardzo tanie,
22:06
we have 20 yearslat to inventwymyślać and then 20 yearslat to deployWdrażanie.
387
1311000
4000
20 lat aby wynaleźć i jeszcze 20 lat na wdrożenie.
22:10
That's sortsortować of the deadlineostateczny termin that the environmentalśrodowiskowy modelsmodele
388
1315000
5000
Tego rodzaju termin ostateczny wynika z modeli
22:15
have shownpokazane us that we have to meetspotykać się.
389
1320000
2000
i musimy przed nim zdążyć.
22:17
And, you know, TerraPowerTerraPower, if things go well -- whichktóry is wishingktóre chcą for a lot --
390
1322000
5000
Odnośnie Terrapower -- jeśli wszystko pójdzie dobrze, a to może nie być łatwe --
22:22
could easilyz łatwością meetspotykać się that.
391
1327000
2000
powinien sprostać temu z łatwością.
22:24
And there are, fortunatelyna szczęście now, dozensdziesiątki of companiesfirmy --
392
1329000
3000
Jest już kilkadziesiąt firm,
22:27
we need it to be hundredssetki --
393
1332000
2000
choć potrzeba ich kilkaset,
22:29
who, likewiserównież, if theirich sciencenauka goesidzie well,
394
1334000
2000
które w podobny sposób, przy sukcesach naukowych
22:31
if the fundingfinansowanie for theirich pilotpilot plantsrośliny goesidzie well,
395
1336000
3000
i środkach na projekty pilotowe,
22:34
that they can competerywalizować for this.
396
1339000
2000
będą w stanie rywalizować w tej walce.
22:36
And it's bestNajlepiej if multiplewielokrotność succeedosiągnąć sukces,
397
1341000
2000
Najlepiej będzie gdy wielu z nich się uda,
22:38
because then you could use a mixmieszać of these things.
398
1343000
3000
ponieważ wtedy będzie można porównać i wybrać najlepsze rozwiązania.
22:41
We certainlyna pewno need one to succeedosiągnąć sukces.
399
1346000
2000
Oczywiście wystarczy sukces jednego projektu.
22:43
CACA: In termswarunki of big-scaleDuża skala possiblemożliwy gamegra changeszmiany,
400
1348000
3000
Mówiąc o wielkich przemianach w naszym życiu,
22:46
is this the biggestnajwiększy that you're awareświadomy of out there?
401
1351000
3000
sądzisz, że ta byłaby tą najistotniejszą?
22:49
BGBG: An energyenergia breakthroughprzełom is the mostwiększość importantważny thing.
402
1354000
4000
Wynalazek w dziedzinie energii będzie najważniejszym odkryciem.
22:53
It would have been, even withoutbez the environmentalśrodowiskowy constraintprzymus,
403
1358000
2000
Byłby takim nawet gdyby nie ograniczenia środowiskowe,
22:55
but the environmentalśrodowiskowy constraintprzymus just makesczyni it so much greaterwiększy.
404
1360000
5000
które tym bardziej zwiększają jego rangę.
23:00
In the nuclearjądrowy spaceprzestrzeń, there are other innovatorsinnowatorzy.
405
1365000
3000
Są też inni innowatorzy w dziedzinie energii atomowej.
23:03
You know, we don't know theirich work as well as we know this one,
406
1368000
3000
Nie znamy ich prac tak dobrze jak ten projekt,
23:06
but the modularmodułowe people, that's a differentróżne approachpodejście.
407
1371000
3000
ale podejście modularne to już coś innego.
23:09
There's a liquid-typepłyn typ reactorreaktor, whichktóry seemswydaje się a little hardciężko,
408
1374000
4000
Jest też reaktor ciekły, na pozór dość trudny,
23:13
but maybe they say that about us.
409
1378000
2000
ale może oni mówią to samo o nas.
23:15
And so, there are differentróżne oneste,
410
1380000
3000
Jest więc wiele pomysłów,
23:18
but the beautypiękno of this is a moleculecząsteczka of uraniumuranu
411
1383000
3000
ale piękno wszystkiego leży w cząsteczne uranu,
23:21
has a millionmilion timesczasy as much energyenergia as a moleculecząsteczka of, say, coalwęgiel,
412
1386000
4000
która ma milion razy tyle energii co na przykład węgiel.
23:25
and so -- if you can dealsprawa with the negativesnegatywy,
413
1390000
3000
Jeśli więc możemy sprostać problemom,
23:28
whichktóry are essentiallygłównie the radiationpromieniowanie --
414
1393000
3000
jak w tym wypadku promieniowanie,
23:31
the footprintślad stopy and costkoszt, the potentialpotencjał,
415
1396000
3000
pozostałości i cena -- potencjał
23:34
in termswarunki of effectefekt on landwylądować and variousróżnorodny things,
416
1399000
2000
związany z wpływem na ziemię i inne rzeczy
23:36
is almostprawie in a classklasa of its ownwłasny.
417
1401000
4000
jest niezrównany.
23:40
CACA: If this doesn't work, then what?
418
1405000
4000
Jeśli to nie zadziała, co wtedy?
23:44
Do we have to startpoczątek takingnabierający emergencynagły wypadek measuresśrodki
419
1409000
4000
Czy będziemy musieli użyć środków awaryjnych
23:48
to try and keep the temperaturetemperatura of the earthZiemia stablestabilny?
420
1413000
3000
i próbować utrzymać stabilną temperaturę na ziemi?
23:51
BGBG: If you get into that situationsytuacja,
421
1416000
2000
W takiej sytuacji
23:53
it's like if you've been over-eatingnadmiernego jedzenia, and you're about to have a heartserce attackatak:
422
1418000
5000
to jak atak serca w wyniku przejedzenia.
23:58
Then where do you go? You maymoże need heartserce surgeryChirurgia or something.
423
1423000
4000
Co wtedy poradzić? Operować serce, coś w tym stylu?
24:02
There is a linelinia of researchBadania on what's callednazywa geoengineeringgeoinżynieria,
424
1427000
4000
Istnieje kierunek badań zwany geoinżynierią.
24:06
whichktóry are variousróżnorodny techniquestechniki that would delayopóźnienie the heatingogrzewanie
425
1431000
3000
Są to pewne techniki umożliwiające opóźnienie grzania,
24:09
to buykupować us 20 or 30 yearslat to get our actdziałać togetherRazem.
426
1434000
3000
które mogą nam kupić 20, 30 lat abyśmy zdążyli.
24:12
Now, that's just an insuranceubezpieczenie policypolityka.
427
1437000
2000
Jest to jednak swoiste ubezpieczenie.
24:14
You hopenadzieja you don't need to do that.
428
1439000
2000
Mamy nadzieję, że nie będzie konieczne.
24:16
Some people say you shouldn'tnie powinien even work on the insuranceubezpieczenie policypolityka
429
1441000
2000
Niektórzy mówią, że nie powinniśmy nad tym pracować,
24:18
because it mightmoc make you lazyleniwy,
430
1443000
2000
bo ubezpieczenie takie nas rozleniwi
24:20
that you'llTy będziesz keep eatingjedzenie because you know heartserce surgeryChirurgia will be there to savezapisać you.
431
1445000
4000
i będziemy jeść wiedząc, że operacja serca nas uratuje.
24:24
I'm not sure that's wisemądry, givendany the importanceznaczenie of the problemproblem,
432
1449000
3000
To chyba nie jest mądre zważywszy na wagę problemu.
24:27
but there's now the geoengineeringgeoinżynieria discussiondyskusja
433
1452000
4000
Ludzie spekulują jednak czy powinniśmy liczyć na ratunek
24:31
about -- should that be in the back pocketkieszeń in casewalizka things happenzdarzyć fasterszybciej,
434
1456000
4000
ze strony geoinżynierii, gdyby sytuacja rozwijała się szybciej
24:35
or this innovationinnowacja goesidzie a lot slowerwolniej than we expectoczekiwać?
435
1460000
3000
lub innowacje nie postępowały dość szybko.
24:40
CACA: ClimateKlimat skepticssceptycy: If you had a sentencezdanie or two to say to them,
436
1465000
5000
Klimatyczni sceptycy -- co byś im powiedział w jednym lub dwóch zdaniach?
24:45
how mightmoc you persuadenamawiać them that they're wrongźle?
437
1470000
4000
Jakbyś ich przekonał, że się mylą?
24:50
BGBG: Well, unfortunatelyNiestety, the skepticssceptycy come in differentróżne campsobozy.
438
1475000
4000
Niestety oni też między sobą mają różne poglądy.
24:54
The oneste who make scientificnaukowy argumentsargumenty are very fewkilka.
439
1479000
4000
Niewielu przytacza naukowe argumenty.
24:58
Are they sayingpowiedzenie that there's negativenegatywny feedbackinformacje zwrotne effectsruchomości
440
1483000
3000
Mówią, że jest negatywne sprzężenie zwrotne od chmur,
25:01
that have to do with cloudschmury that offsetPrzesunięcie things?
441
1486000
2000
które daje odwrotny efekt.
25:03
There are very, very fewkilka things that they can even say
442
1488000
3000
Mają bardzo mało do powiedzienia i szansa jest
25:06
there's a chanceszansa in a millionmilion of those things.
443
1491000
3000
jeden na milion że mogą mieć rację.
25:09
The mainGłówny problemproblem we have here, it's kinduprzejmy of like AIDSAIDS.
444
1494000
3000
Główny nasz problem jest podobny do AIDS.
25:12
You make the mistakebłąd now, and you payzapłacić for it a lot laterpóźniej.
445
1497000
4000
Zrobisz mały błąd teraz i płacisz za niego dużo później.
25:16
And so, when you have all sortssortuje of urgentpilne problemsproblemy,
446
1501000
4000
Więc gdy masz wiele różnych nagłych problemów,
25:20
the ideapomysł of takingnabierający painból now that has to do with a gainzdobyć laterpóźniej,
447
1505000
3000
przyjąć na siebie ból, który później przyniesie korzyści --
25:23
and a somewhatnieco uncertainniepewny painból thing --
448
1508000
3000
też nie do końca wiadomo co to za ból.
25:26
in factfakt, the IPCCIPCC reportraport, that's not necessarilykoniecznie the worstnajgorszy casewalizka,
449
1511000
6000
Raport IPCC (Międzyrządowy zespół ds. zmian klimatu) mówi o nie najczarniejszym scenariuszu.
25:32
and there are people in the richbogaty worldświat who look at IPCCIPCC
450
1517000
2000
Ludzie w krajach rozwiniętych, którzy śledzą te raporty
25:34
and say, "OK, that isn't that bigduży of a dealsprawa."
451
1519000
4000
mówią, w porządku, problem nie jest tak poważny.
25:38
The factfakt is it's that uncertainniepewny partczęść that should moveruszaj się us towardsw kierunku this.
452
1523000
4000
Właśnia ta niepewność powinna jednak nas mobilizować.
25:42
But my dreamśnić here is that, if you can make it economicgospodarczy,
453
1527000
3000
Moje marzenie jest takie: jeśli zdołamy osiągnąć rozsądne wyniki finansowe
25:45
and meetspotykać się the COCO2 constraintsograniczenia,
454
1530000
2000
i sprostamy ograniczeniom emisji CO2,
25:47
then the skepticssceptycy say, "OK,
455
1532000
2000
wtedy również sceptycy się zgodzą.
25:49
I don't careopieka that it doesn't put out COCO2,
456
1534000
2000
"Nie obchodzi mnie, że nie emituje CO2"
25:51
I kinduprzejmy of wishżyczenie it did put out COCO2,
457
1536000
2000
"Nawet mogłoby sobie emitować"
25:53
but I guessodgadnąć I'll acceptzaakceptować it because it's cheapertaniej than what's come before."
458
1538000
4000
"Ale mogę to zaakceptować bo jest tańsze, niż poprzednie rozwiązania"
25:57
(ApplauseAplauz)
459
1542000
4000
(Brawa)
26:01
CACA: And so, that would be your responseodpowiedź to the BjornBjorn LomborgLomborg argumentargument,
460
1546000
4000
W ten sposób odpierasz argument Bjorna Lomborga,
26:05
that basicallygruntownie if you spendwydać all this energyenergia tryingpróbować to solverozwiązać the COCO2 problemproblem,
461
1550000
4000
że cała energia przeznaczona na rozwiązanie problemu CO2
26:09
it's going to take away all your other goalscele
462
1554000
2000
odbierze możliwości realizowania pozostałych celów:
26:11
of tryingpróbować to ridpozbyć się the worldświat of povertyubóstwo and malariamalaria and so forthnaprzód,
463
1556000
3000
oczyszczenia świata z biedy, malarii i innych,
26:14
it's a stupidgłupi wastemarnotrawstwo of the Earth'sZiemi resourceszasoby to put moneypieniądze towardsw kierunku that
464
1559000
4000
że jest to głupie marnowanie ziemskich zasobów w przypadku,
26:18
when there are better things we can do.
465
1563000
2000
gdy są lepsze rzeczy do robienia.
26:20
BGBG: Well, the actualrzeczywisty spendingwydatki on the R&D piecekawałek --
466
1565000
3000
Właściwe wydatki na badania i rozwój w tym temacie --
26:23
say the U.S. should spendwydać 10 billionmiliard a yearrok more than it is right now --
467
1568000
4000
dla USA byłoby to 10 mld $ rocznie więcej niż obecnie --
26:27
it's not that dramaticdramatyczny.
468
1572000
2000
nie są aż tak dramatyczne.
26:29
It shouldn'tnie powinien take away from other things.
469
1574000
2000
Nie powinny odebrać środków na inne rzeczy.
26:31
The thing you get into bigduży moneypieniądze on, and this, reasonablerozsądny people can disagreenie zgadzać się,
470
1576000
3000
Zaczynamy mówić o dużych sumach -- tutaj rozsądni ludzie mogą się sprzeciwiać --
26:34
is when you have something that's non-economic-ekonomiczne and you're tryingpróbować to fundfundusz that --
471
1579000
3000
kiedy staramy się finansować coś co nie gwarantuje ekonomicznych sukcesów.
26:37
that, to me, mostlyprzeważnie is a wastemarnotrawstwo.
472
1582000
3000
Dla mnie to w dużej mierze jest strata.
26:40
UnlessChyba, że you're very closeblisko and you're just fundingfinansowanie the learninguczenie się curvekrzywa
473
1585000
3000
Chyba, że jesteśmy bardzo blisko i płacimy na poczet dalszej nauki.
26:43
and it's going to get very cheaptani,
474
1588000
2000
Sukces wtedy przyniesie bardzo tanią energię.
26:45
I believe we should try more things that have a potentialpotencjał
475
1590000
4000
Wierzę, że powinniśmy próbować rzeczy, które mają potencjał
26:49
to be fardaleko lessmniej expensivedrogi.
476
1594000
2000
na duże obniżenie kosztów.
26:51
If the trade-offkompromis you get into is, "Let's make energyenergia superWspaniały expensivedrogi,"
477
1596000
5000
Jeśli z drugiej strony zaproponujemy energię bardzo drogą --
26:56
then the richbogaty can affordpozwolić sobie that.
478
1601000
2000
bogaci będą mogli sobie na nią pozwolić.
26:58
I mean, all of us here could payzapłacić fivepięć timesczasy as much for our energyenergia
479
1603000
3000
Wszyscy z nas obecnych mogliby płacić pięciokrotnie więcej za energię
27:01
and not changezmiana our lifestylestyl życia.
480
1606000
2000
bez konieczności zmiany stylu życia.
27:03
The disasterkatastrofa is for that two billionmiliard.
481
1608000
2000
Katastrofa nadeszłaby dla tych dwóch milionów.
27:05
And even LomborgLomborg has changedzmienione.
482
1610000
2000
Nawet Lomborg się zmienił.
27:07
His shtickshtick now is, "Why isn't the R&D gettinguzyskiwanie more discussedomówione?"
483
1612000
5000
Teraz mówi już: "Czemu tak mało opowiada się o badaniach i rozwoju?"
27:12
He's still, because of his earlierwcześniej stuffrzeczy,
484
1617000
2000
Z powodu wcześniejszych wypowiedzi
27:14
still associatedpowiązany with the skepticsceptyk campobóz,
485
1619000
2000
jest kojarzony z obozem sceptyków,
27:16
but he's realizedrealizowany that's a prettyładny lonelysamotny campobóz,
486
1621000
3000
ale uświadomił sobie, że ten obóz jest dość samotny,
27:19
and so, he's makingzrobienie the R&D pointpunkt.
487
1624000
3000
więc zmienił swoje podejście.
27:22
And so there is a threadwątek of something that I think is appropriatewłaściwy.
488
1627000
5000
Mówi więc o czymś z czym się zgodzę.
27:27
The R&D piecekawałek, it's crazyzwariowany how little it's fundedfinansowane.
489
1632000
3000
Niewiarygodne jak mało środków inwestuje się w badania i rozwój.
27:30
CACA: Well BillBill, I suspectposądzać I speakmówić on the behalfimieniu of mostwiększość people here
490
1635000
3000
Bill, podejrzewam, że mówię w imieniu większości osób na sali:
27:33
to say I really hopenadzieja your wishżyczenie comespochodzi trueprawdziwe. Thank you so much.
491
1638000
3000
Mam szczerą nadzieję, że to życzenie się spełni. Dziękuję bardzo.
27:36
BGBG: Thank you.
492
1641000
2000
Dziękuję.
27:38
(ApplauseAplauz)
493
1643000
3000
(Brawa)
Translated by Michal Lasota
Reviewed by Piotr Gołofit

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Bill Gates - Philanthropist
A passionate techie and a shrewd businessman, Bill Gates changed the world while leading Microsoft to dizzying success. Now he's doing it again with his own style of philanthropy and passion for innovation.

Why you should listen

Bill Gates is the founder and former CEO of Microsoft. A geek icon, tech visionary and business trailblazer, Gates' leadership -- fueled by his long-held dream that millions might realize their potential through great software -- made Microsoft a personal computing powerhouse and a trendsetter in the Internet dawn. Whether you're a suit, chef, quant, artist, media maven, nurse or gamer, you've probably used a Microsoft product today.

In summer of 2008, Gates left his day-to-day role with Microsoft to focus on philanthropy. Holding that all lives have equal value (no matter where they're being lived), the Bill and Melinda Gates Foundation has now donated staggering sums to HIV/AIDS programs, libraries, agriculture research and disaster relief -- and offered vital guidance and creative funding to programs in global health and education. Gates believes his tech-centric strategy for giving will prove the killer app of planet Earth's next big upgrade.

Read a collection of Bill and Melinda Gates' annual letters, where they take stock of the Gates Foundation and the world. And follow his ongoing thinking on his personal website, The Gates Notes. His new paper, "The Next Epidemic," is published by the New England Journal of Medicine.

More profile about the speaker
Bill Gates | Speaker | TED.com