ABOUT THE SPEAKER
Bill Gates - Philanthropist
A passionate techie and a shrewd businessman, Bill Gates changed the world while leading Microsoft to dizzying success. Now he's doing it again with his own style of philanthropy and passion for innovation.

Why you should listen

Bill Gates is the founder and former CEO of Microsoft. A geek icon, tech visionary and business trailblazer, Gates' leadership -- fueled by his long-held dream that millions might realize their potential through great software -- made Microsoft a personal computing powerhouse and a trendsetter in the Internet dawn. Whether you're a suit, chef, quant, artist, media maven, nurse or gamer, you've probably used a Microsoft product today.

In summer of 2008, Gates left his day-to-day role with Microsoft to focus on philanthropy. Holding that all lives have equal value (no matter where they're being lived), the Bill and Melinda Gates Foundation has now donated staggering sums to HIV/AIDS programs, libraries, agriculture research and disaster relief -- and offered vital guidance and creative funding to programs in global health and education. Gates believes his tech-centric strategy for giving will prove the killer app of planet Earth's next big upgrade.

Read a collection of Bill and Melinda Gates' annual letters, where they take stock of the Gates Foundation and the world. And follow his ongoing thinking on his personal website, The Gates Notes. His new paper, "The Next Epidemic," is published by the New England Journal of Medicine.

More profile about the speaker
Bill Gates | Speaker | TED.com
TED2010

Bill Gates: Innovating to zero!

Bill Gates'ten enerji üzerine: Sıfıra Doğru Değişmek

Filmed:
5,598,307 views

TED2010'da Bill Gates dünyanın enerji geleceği ile ilgili vizyonunu ortaya çıkarırken, dünya çapında bir felaketi engellemek için "mucizelere" duyulan ihtiyacı tanımlıyor ve neden çarpıcı ölçüde farklı tipte bir nükleer reaktörü desteklediğini açıklıyor. Zorunlu hedef? 2050'ye kadar küresel olarak sıfır karbon emisyonu
- Philanthropist
A passionate techie and a shrewd businessman, Bill Gates changed the world while leading Microsoft to dizzying success. Now he's doing it again with his own style of philanthropy and passion for innovation. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
I'm going to talk todaybugün about energyenerji and climateiklim.
0
1000
4000
Bugun enerji ve iklim hakkında konuşacağım.
00:20
And that mightbelki seemgörünmek a bitbit surprisingşaşırtıcı because
1
5000
2000
Bu biraz şaşırtıcı olabilir
00:22
my full-timetam zamanlı work at the FoundationVakfı is mostlyçoğunlukla about vaccinesaşılar and seedstohumlar,
2
7000
5000
çünkü benim vakiftaki tam zamanli işim daha cok aşılar ve tohumlar hakkında
00:27
about the things that we need to inventicat etmek and deliverteslim etmek
3
12000
3000
2 milyar yoksulun daha iyi hayatlar yaşamasini sağlamak için
00:30
to help the poorestyoksul two billionmilyar livecanlı better liveshayatları.
4
15000
5000
icat ve teslim etmemiz gereken şeyler hakkında.
00:35
But energyenerji and climateiklim are extremelyson derece importantönemli to these people --
5
20000
5000
Ama enerji ve iklim bu insanlar icin aşırı derecede önemli
00:40
in factgerçek, more importantönemli than to anyonekimse elsebaşka on the planetgezegen.
6
25000
5000
Aslında, bu gezegendeki birçok insan için olduğundan daha önemli
00:45
The climateiklim gettingalma worsedaha da kötüsü meansanlamına geliyor that manyçok yearsyıl, theironların cropsbitkileri won'talışkanlık growbüyümek:
7
30000
5000
İklimin kötüleşmesi demek ekinlerinin yıllarca büyümeyecek olması demek
00:50
There will be too much rainyağmur, not enoughyeterli rainyağmur,
8
35000
3000
Ya çok fazla yağmur ya da yetersiz yağmur olacak.
00:53
things will changedeğişiklik in waysyolları
9
38000
2000
Herşey öyle değişik şekillerde değişecek ki onların hassas ortamları
00:55
that theironların fragilekırılgan environmentçevre simplybasitçe can't supportdestek.
10
40000
4000
bunu açıkça destekleyemeyecek
00:59
And that leadspotansiyel müşteriler to starvationaçlık, it leadspotansiyel müşteriler to uncertaintybelirsizlik, it leadspotansiyel müşteriler to unresthuzursuzluk.
11
44000
5000
İşte bu açlığa yol açacak. Belirsizliğe ve huzursuzluğa.
01:04
So, the climateiklim changesdeğişiklikler will be terriblekorkunç for them.
12
49000
4000
Bundan dolayı iklim değişiklikleri onlar için korkunç olacak.
01:08
AlsoAyrıca, the pricefiyat of energyenerji is very importantönemli to them.
13
53000
3000
Enerjinin fiyatı da onlar için çok önemli.
01:11
In factgerçek, if you could pickalmak just one thing to loweralt the pricefiyat of,
14
56000
3000
Aslında yoksulluğu azaltmak için sadece birşeyin fiyatını düşürecek olsaydınız
01:14
to reduceazaltmak povertyyoksulluk, by faruzak you would pickalmak energyenerji.
15
59000
4000
kesinlikle enerjiyi seçerdiniz.
01:18
Now, the pricefiyat of energyenerji has come down over time.
16
63000
4000
Enerjinin fiyatı zamanla aşağı düştü.
01:22
Really advancedileri civilizationmedeniyet is basedmerkezli on advancesgelişmeler in energyenerji.
17
67000
6000
Gerçekten, gelişmiş medeniyetler enerjideki gelişmelerden kaynaklanır.
01:28
The coalkömür revolutiondevrim fueledyakıtlı the IndustrialEndüstriyel RevolutionDevrim,
18
73000
4000
Kömür devrimi endüstri devrimini ateşledi.
01:32
and, even in the 1900s we'vebiz ettik seengörüldü a very rapidhızlı declinedüşüş in the pricefiyat of electricityelektrik,
19
77000
6000
Ve hatta 1900'lerde elektriğin fiyatında ani bir düşüş gözlemledik
01:38
and that's why we have refrigeratorsbuzdolapları, air-conditioningklima,
20
83000
3000
işte bu yüzden buzdolaplarımız, klimalarımız var
01:41
we can make modernmodern materialsmalzemeler and do so manyçok things.
21
86000
4000
Modern malzemeler ve birçok şey yapabiliyoruz.
01:45
And so, we're in a wonderfulolağanüstü situationdurum with electricityelektrik in the richzengin worldDünya.
22
90000
7000
Ve böylece, zengin dünyada elektrikle harika bir durumdayız
01:52
But, as we make it cheaperdaha ucuz -- and let's go for makingyapma it twiceiki defa as cheapucuz --
23
97000
7000
Ama biz elektriği ucuzlaştırdıkça --hatta diyelim 2 kat ucuzlaştırdık--
01:59
we need to meetkarşılamak a newyeni constraintkısıtlama,
24
104000
2000
yeni bir kısıtlama ile karşılaşıyoruz
02:01
and that constraintkısıtlama has to do with COCO2.
25
106000
4000
ve bu kısıtlama tamamen karbondioksit ile ilgili
02:05
COCO2 is warmingısınma the planetgezegen,
26
110000
3000
Karbondioksit gezegeni ısıtıyor
02:08
and the equationdenklem on COCO2 is actuallyaslında a very straightforwardbasit one.
27
113000
6000
Aslında karbondioksitin denklemi gayet açık
02:14
If you sumtoplam up the COCO2 that getsalır emittedyayılan,
28
119000
4000
Yayılan CO2 yi toplarsanız
02:18
that leadspotansiyel müşteriler to a temperaturesıcaklık increaseartırmak,
29
123000
3000
bu bir sıcaklık artışına sebep olur
02:21
and that temperaturesıcaklık increaseartırmak leadspotansiyel müşteriler to some very negativenegatif effectsetkileri:
30
126000
4000
bu sıcaklık artışı da bazı çok olumsuz etkilere sebep oluyor.
02:25
the effectsetkileri on the weatherhava; perhapsbelki worsedaha da kötüsü, the indirectdolaylı effectsetkileri,
31
130000
3000
Hava durumu üzerindeki bu etkiler hatta daha kötüsü dolaylı etkiler
02:28
in that the naturaldoğal ecosystemsekosistemler can't adjustayarlamak to these rapidhızlı changesdeğişiklikler,
32
133000
5000
doğal ekosistemlerin adapte olamayacağı kadar hızlı değişimlere sebep oluyor
02:33
and so you get ecosystemekosistem collapsesçöker.
33
138000
3000
ve böylece ekosistem çöküşleri yaşanıyor.
02:36
Now, the exactkesin amounttutar of how you mapharita
34
141000
3000
Belirli bir CO2 artışının eşlenebileceği
02:39
from a certainbelli increaseartırmak of COCO2 to what temperaturesıcaklık will be
35
144000
4000
sıcaklık değerinin kesin miktarı
02:43
and where the positivepozitif feedbacksgeri bildirimler are,
36
148000
2000
çok kesin olmamakla beraber
02:45
there's some uncertaintybelirsizlik there, but not very much.
37
150000
3000
olumlu geri dönüşlere göre çok fazla değil.
02:48
And there's certainlykesinlikle uncertaintybelirsizlik about how badkötü those effectsetkileri will be,
38
153000
3000
Bu etkilerin ne kadar kötü olacağı ile ilgili belirsizlik olsa da
02:51
but they will be extremelyson derece badkötü.
39
156000
3000
aşırı derece kötü olacaklar.
02:54
I askeddiye sordu the topüst scientistsBilim adamları on this severalbirkaç timeszamanlar:
40
159000
2000
En üst biliminsanlarına birçok defalar sordum,
02:56
Do we really have to get down to nearyakın zerosıfır?
41
161000
3000
gerçekten de sıfırın yakınlarına inmemiz gerekiyor mu?
02:59
Can't we just cutkesim it in halfyarım or a quarterçeyrek?
42
164000
3000
Yani yarımda veya çeyrekte bırakamaz mıyız?
03:02
And the answerCevap is that untila kadar we get nearyakın to zerosıfır,
43
167000
4000
Ve cevap şöyle oldu, biz sıfıra yaklaşana kadar
03:06
the temperaturesıcaklık will continuedevam et to riseyükselmek.
44
171000
2000
sıcaklık artmaya devam edecek.
03:08
And so that's a bigbüyük challengemeydan okuma.
45
173000
2000
İşte bu büyük bir sorun.
03:10
It's very differentfarklı than sayingsöz "We're a twelve-foot-highon iki ayak yüksek truckkamyon tryingçalışıyor to get underaltında a ten-foot3 metrelik bridgeköprü,
46
175000
5000
Bu 3,6 metrelik bir kamyonun 3 metrelik bir köprünün altndan geçmeye çalışıp
03:15
and we can just sortçeşit of squeezesıkmak underaltında."
47
180000
3000
hadi biraz da alttan sıkışırız, demekten çok farklı birşey
03:18
This is something that has to get to zerosıfır.
48
183000
4000
Bu sıfıra inmesi gereken birşey.
03:22
Now, we put out a lot of carbonkarbon dioxidedioksit everyher yearyıl,
49
187000
4000
Biz her yıl 26 milyar tondan fazla
03:26
over 26 billionmilyar tonston.
50
191000
2000
karbondioksit yayıyoruz.
03:28
For eachher AmericanAmerikan, it's about 20 tonston;
51
193000
4000
Bu herbir Amerikalı icin yaklaşık 20 ton
03:32
for people in poorfakir countriesülkeler, it's lessaz than one tonton.
52
197000
3000
Yoksul ülkelerdeki insanlar için, 1 tondan az.
03:35
It's an averageortalama of about fivebeş tonston for everyoneherkes on the planetgezegen.
53
200000
4000
Gezegendeki herkes icin ortalama 5 ton.
03:39
And, somehowbir şekilde, we have to make changesdeğişiklikler
54
204000
2000
Ve bir şekilde bunu sıfıra indirecek
03:41
that will bringgetirmek that down to zerosıfır.
55
206000
3000
bir değişiklik yapmak zorundayız
03:44
It's been constantlysürekli going up.
56
209000
2000
Yayılım miktarı sürekli olarak artıştaydı.
03:46
It's only variousçeşitli economicekonomik changesdeğişiklikler that have even flattenedbasık it at all,
57
211000
5000
Sadece çeşitli ekonomik değişimler sabitledi.
03:51
so we have to go from rapidlyhızla risingyükselen
58
216000
3000
Bu yüzden böyle hızlı artışlardan
03:54
to fallingdüşen, and fallingdüşen all the way to zerosıfır.
59
219000
3000
düşmeye ta sıfıra kadar düşmeye doğru gitmemiz lazım.
03:57
This equationdenklem has fourdört factorsfaktörler,
60
222000
2000
Bu denklemin 4 bileşeni var.
03:59
a little bitbit of multiplicationçarpma:
61
224000
2000
Birazcık çarpım işlemi
04:01
So, you've got a thing on the left, COCO2, that you want to get to zerosıfır,
62
226000
3000
Şimdi burda solda, sıfıra düşürmek istediğiniz CO2 var
04:04
and that's going to be basedmerkezli on the numbernumara of people,
63
229000
4000
hesaplaması, insan sayısına
04:08
the servicesHizmetler eachher person'skişiler usingkullanma on averageortalama,
64
233000
3000
her bir insanın kullandığı ortalama hizmetlere
04:11
the energyenerji on averageortalama for eachher servicehizmet,
65
236000
3000
her bir servisin ortalama enerji ihtiyacına
04:14
and the COCO2 beingolmak put out perbaşına unitbirim of energyenerji.
66
239000
4000
ve her bir enerji biriminin yaydığı CO2 ye baglı
04:18
So, let's look at eachher one of these
67
243000
2000
Şimdi herbirine tek tek bakalım
04:20
and see how we can get this down to zerosıfır.
68
245000
4000
ve sıfıra ne kadar düşebildiğimizi görelim
04:24
ProbablyMuhtemelen, one of these numberssayılar is going to have to get prettygüzel nearyakın to zerosıfır.
69
249000
4000
Muhtemelen, bu rakamlardan birinin sıfıra oldukça yaklaşması gerekecek.
04:28
Now that's back from highyüksek schoolokul algebracebir,
70
253000
3000
Bu ta lise cebir dersinden kalma.
04:31
but let's take a look.
71
256000
2000
ama bir şuraya bakın.
04:33
First, we'vebiz ettik got populationnüfus.
72
258000
2000
Önce nüfus var.
04:35
The worldDünya todaybugün has 6.8 billionmilyar people.
73
260000
3000
Dünyada bugün 6.8 milyar insan var.
04:38
That's headedbaşlı up to about ninedokuz billionmilyar.
74
263000
2000
Bunun da 9 milyara doğru yolu var.
04:40
Now, if we do a really great job on newyeni vaccinesaşılar,
75
265000
4000
Eğer aşılar konusunda çok iyi ilerlersek,
04:44
healthsağlık carebakım, reproductiveüreme healthsağlık servicesHizmetler,
76
269000
2000
ve sağlık bakımı ve üreme ile ilgili sağlık hizmetlerinde...
04:46
we could loweralt that by, perhapsbelki, 10 or 15 percentyüzde,
77
271000
4000
bunu belki yüzde 10-15 kadar düşürebiliriz
04:50
but there we see an increaseartırmak of about 1.3.
78
275000
4000
ama burda 1.3 lük bir artış görüyoruz.
04:54
The secondikinci factorfaktör is the servicesHizmetler we use.
79
279000
3000
İkinci bileşenimiz, kullandığımız hizmetler.
04:57
This encompasseskapsar everything:
80
282000
2000
Bu servisler herşeyi içine alıyor,
04:59
the foodGıda we eatyemek, clothingGiyim, TVTV, heatingısıtma.
81
284000
4000
yediğimiz yemek, giydiğimiz kıyafetler, izlediğimiz TV, ısıtma
05:03
These are very good things:
82
288000
3000
Bunlar çok güzel şeyler
05:06
gettingalma ridkurtulmuş of povertyyoksulluk meansanlamına geliyor providingsağlama these servicesHizmetler
83
291000
3000
ve yoksulluğu silmek demek, tüm bu hizmetleri
05:09
to almostneredeyse everyoneherkes on the planetgezegen.
84
294000
2000
dünyadaki hemen herkese sağlamak demek.
05:11
And it's a great thing for this numbernumara to go up.
85
296000
4000
Tabi bu bileşenin artması için de harika bir ortam.
05:15
In the richzengin worldDünya, perhapsbelki the topüst one billionmilyar,
86
300000
2000
Zengin dünyadaki en yukarı seviyedeki 1 milyar insan
05:17
we probablymuhtemelen could cutkesim back and use lessaz,
87
302000
2000
belki kısıtlama yapabilir ve daha az kullanilir
05:19
but everyher yearyıl, this numbernumara, on averageortalama, is going to go up,
88
304000
4000
buna rağmen her geçen sene bu sayının ortalaması artacak.
05:23
and so, over all, that will more than doubleçift
89
308000
4000
Böylece bir insan başına kullanılan hizmetler
05:27
the servicesHizmetler deliveredteslim perbaşına personkişi.
90
312000
3000
toplamda 2 katına çıkacak.
05:30
Here we have a very basictemel servicehizmet:
91
315000
2000
Burda çok temel bir hizmet var.
05:32
Do you have lightingaydınlatma in your houseev to be ableyapabilmek to readokumak your homeworkev ödevi?
92
317000
3000
Evde ödevinizi okuyabilmek için ışığınız var mı?
05:35
And, in factgerçek, these kidsçocuklar don't, so they're going out
93
320000
2000
Bu çocukların gerçekten yok. O yüzden dışarı çıkıp
05:37
and readingokuma theironların schoolokul work underaltında the streetsokak lampslambalar.
94
322000
4000
okul ödevlerini sokak lambalarının altında okuyorlar.
05:42
Now, efficiencyverim, E, the energyenerji for eachher servicehizmet,
95
327000
4000
Verimlilik, E, herbir hizmet için harcanan enerji
05:46
here finallyen sonunda we have some good newshaber.
96
331000
2000
işte sonunda iyi haberlere geldik.
05:48
We have something that's not going up.
97
333000
2000
Artmayan bir bileşenimiz var.
05:50
ThroughAracılığıyla variousçeşitli inventionsbuluşlar and newyeni waysyolları of doing lightingaydınlatma,
98
335000
3000
Çeşitli icatlar, ve yeni aydınlanma yöntemleri ile,
05:53
throughvasitasiyla differentfarklı typestürleri of carsarabalar, differentfarklı waysyolları of buildingbina buildingsbinalar --
99
338000
5000
değişil türde arabalar ve değişik bina inşaat yöntemleri ile
05:58
there are a lot of servicesHizmetler where you can bringgetirmek
100
343000
3000
hizmetin enerjisini esaslı bir şekilde
06:01
the energyenerji for that servicehizmet down quiteoldukça substantiallyesasen.
101
346000
4000
düşürebildiğiniz birçok hizmet var.
06:05
Some individualbireysel servicesHizmetler even bringgetirmek it down by 90 percentyüzde.
102
350000
3000
hatta bazı bireysel hizmetler yüzde 90 düşürüyor.
06:08
There are other servicesHizmetler like how we make fertilizergübre,
103
353000
3000
Tabi bir de gübreleme şeklimiz
06:11
or how we do airhava transporttaşıma,
104
356000
2000
hava taşımacılığı gibi gelişme alanı
06:13
where the roomsOdalar for improvementgelişme iyilesme duzelme ilerleme are faruzak, faruzak lessaz.
105
358000
4000
çok çok dar olan hizmetler var.
06:17
And so, overalltüm here, if we're optimisticiyimser,
106
362000
2000
Genel açıdan, eğer iyimser olursak,
06:19
we mayMayıs ayı get a reductionindirgeme of a factorfaktör of threeüç to even, perhapsbelki, a factorfaktör of sixaltı.
107
364000
7000
3 belki de 6 kat düşürmeye sahip olabiliriz.
06:26
But for these first threeüç factorsfaktörler now,
108
371000
3000
Ama şimdi bu ilk 3 bileşen için
06:29
we'vebiz ettik gonegitmiş from 26 billionmilyar to, at besten iyi, maybe 13 billionmilyar tonston,
109
374000
5000
26 milyardan en iyi ihtimalle 13 milyar tona indik
06:34
and that just won'talışkanlık cutkesim it.
110
379000
2000
ve bu yeterli değil.
06:36
So let's look at this fourthdördüncü factorfaktör --
111
381000
2000
O zaman şu dördüncü bileşene bir bakalım.
06:38
this is going to be a keyanahtar one --
112
383000
2000
bu kilit bir rol oynayacak.
06:40
and this is the amounttutar of COCO2 put out perbaşına eachher unitbirim of energyenerji.
113
385000
6000
işte bu her bir enerji briminden yayılan CO2 miktarı
06:46
And so the questionsoru is: Can you actuallyaslında get that to zerosıfır?
114
391000
4000
O zaman soru: şu gerçekten de sıfıra inebilir misiniz?
06:50
If you burnyanmak coalkömür, no.
115
395000
2000
Eğer kömür yakarsanız, hayır.
06:52
If you burnyanmak naturaldoğal gasgaz, no.
116
397000
2000
Eğer doğal gaz yakarsanız, hayır.
06:54
AlmostNeredeyse everyher way we make electricityelektrik todaybugün,
117
399000
3000
Bugün elektriği üretme şekillerinden neredeyse hepsi
06:57
exceptdışında for the emerginggelişmekte olan renewablesyenilenebilir and nuclearnükleer, putskoyar out COCO2.
118
402000
6000
gelişmekte olan yenilenebilir eneri ve nükleer dışında, CO2 yayıyor
07:03
And so, what we're going to have to do at a globalglobal scaleölçek,
119
408000
3000
İşte bu yüzden global ölçekte yapmamız gereken
07:06
is createyaratmak a newyeni systemsistem.
120
411000
3000
yeni bir sistem oluşturmak.
07:09
And so, we need energyenerji miraclesmucizeler.
121
414000
2000
Bizim enerji mucizelerine ihtiyacımız var.
07:11
Now, when I use the termterim "miraclemucize," I don't mean something that's impossibleimkansız.
122
416000
4000
Mucize kelimesini kullanmam demek, bunun imkansız olduğu anlamına gelmiyor.
07:15
The microprocessorMikroişlemci is a miraclemucize. The personalkişisel computerbilgisayar is a miraclemucize.
123
420000
5000
Mikroişlemci bir mucize. Kişisel bilgisayar bir mucize.
07:20
The InternetInternet and its servicesHizmetler are a miraclemucize.
124
425000
3000
İnternet ve sağladığı hizmetler hep mucize.
07:23
So, the people here have participatedkatıldı in the creationoluşturma of manyçok miraclesmucizeler.
125
428000
5000
İnsanlar birçok mucizenin yaratılmasına katkıda bulundu.
07:28
UsuallyGenellikle, we don't have a deadlineson tarih,
126
433000
2000
Bir mucizeyi belirli bir tarihte yapmanız gerektiğinde
07:30
where you have to get the miraclemucize by a certainbelli datetarih.
127
435000
2000
genelde bir son teslim tarihi yoktur.
07:32
UsuallyGenellikle, you just kindtür of standdurmak by, and some come alonguzun bir, some don't.
128
437000
4000
Genelde sadece beklemede kalırsınız ve bazı mucizeler gelir bazıları gelmez.
07:36
This is a casedurum where we actuallyaslında have to drivesürücü at fulltam speedhız
129
441000
4000
Bu ise öyle bir durum ki tam gaz ilerlemiz gerekli
07:40
and get a miraclemucize in a prettygüzel tightsıkı timelinezaman çizelgesi.
130
445000
5000
ve mucizeyi çok sıkışık bir zaman diliminde yapmalıyız.
07:45
Now, I thought, "How could I really captureele geçirmek this?
131
450000
3000
Şimdi düşündüm de bunu nasıl ifade etmeliyim?
07:48
Is there some kindtür of naturaldoğal illustrationörnekleme,
132
453000
2000
İnsanların hayal gücünü buraya çekmek için
07:50
some demonstrationgösteri that would grabkapmak people'sinsanların imaginationhayal gücü here?"
133
455000
5000
bir tür illüstrasyon bir tür gösteri var mıdır?
07:55
I thought back to a yearyıl agoönce when I broughtgetirdi mosquitosSivrisinek,
134
460000
4000
Bir yıl öncesinde yanımda sivrisinekler getirmiştim
07:59
and somehowbir şekilde people enjoyedzevk that.
135
464000
2000
ve bu bir şekilde insanların hoşuna gitmişti.
08:01
(LaughterKahkaha)
136
466000
2000
...gülüşler...
08:03
It really got them involvedilgili in the ideaFikir of,
137
468000
3000
İnsanları, sivrisineklerle yaşayan insanların varlığı
08:06
you know, there are people who livecanlı with mosquitosSivrisinek.
138
471000
3000
fikrine bu şekilde getirmiştim.
08:09
So, with energyenerji, all I could come up with is this.
139
474000
5000
Enerji ile ilgili tüm bulabildiğim ise bu
08:14
I decidedkarar that releasingserbest bırakma firefliesateş böcekleri
140
479000
3000
Ben de ateşböceklerini salmanın
08:17
would be my contributionkatkı to the environmentçevre here this yearyıl.
141
482000
4000
benim burdaki çevreye bu seneki katkımın olmasına karar verdim.
08:21
So here we have some naturaldoğal firefliesateş böcekleri.
142
486000
3000
İşte burda gayet doğal ateşböceklerimiz var.
08:24
I'm told they don't biteısırmak; in factgerçek, they mightbelki not even leaveayrılmak that jarkavanoz.
143
489000
3000
Bana ısırmadıkları ve büyük ihtimalle kavanozu bile terketmeyecekleri söylendi.
08:27
(LaughterKahkaha)
144
492000
3000
...gülüşler...
08:30
Now, there's all sortssıralar of gimmickyhileli solutionsçözeltiler like that one,
145
495000
5000
Bunun gibi birçok hileli çözüm var işte,
08:35
but they don't really addeklemek up to much.
146
500000
2000
ama malesef çok birşey etmiyorlar.
08:37
We need solutionsçözeltiler -- eitherya one or severalbirkaç --
147
502000
4000
Bizim inanılmaz bir ölçekte
08:41
that have unbelievableInanılmaz scaleölçek
148
506000
4000
ve inanılmaz bir güvenilirlikte
08:45
and unbelievableInanılmaz reliabilitygüvenilirlik,
149
510000
2000
bir veya birden fazla çözüme ihtiyacımız var.
08:47
and, althougholmasına rağmen there's manyçok directionstalimatlar people are seekingarayan,
150
512000
3000
Ve her ne kadar insanların araştırdığı bir çok yol olsa da
08:50
I really only see fivebeş that can achievebaşarmak the bigbüyük numberssayılar.
151
515000
4000
ben sadece 5 tanesinin büyük rakamlara ulaşabileceğini görüyorum.
08:54
I've left out tidegelgit, geothermalJeotermal, fusionfüzyon, biofuelsbiyoyakıt.
152
519000
5000
Dalga, jeotermal füzyon ve biyoyakıtları katmadım.
08:59
Those mayMayıs ayı make some contributionkatkı,
153
524000
2000
Bunların da bazı katkıları olabilir.
09:01
and if they can do better than I expectbeklemek, so much the better,
154
526000
2000
Eğer beklediğimden daha iyilerse, daha bile çok olabilir.
09:03
but my keyanahtar pointpuan here
155
528000
2000
Ama burdaki asıl kilit nokta
09:05
is that we're going to have to work on eachher of these fivebeş,
156
530000
4000
bu 5 tanenin herbirinin üstünde çalışmamız,
09:09
and we can't give up any of them because they look dauntingyıldırıcı,
157
534000
4000
ve göz korkutucu görünüyor diye vazgeçmemiz gerektiğidir.
09:13
because they all have significantönemli challengeszorluklar.
158
538000
4000
Çünkü herbirinin kendine has zorlukları var.
09:17
Let's look first at the burningyanan fossilfosil fuelsyakıtlar,
159
542000
2000
Hadi önce kömür veya doğalgaz gibi
09:19
eitherya burningyanan coalkömür or burningyanan naturaldoğal gasgaz.
160
544000
4000
fosil yakıtları nasıl yanıyor ona bakalım.
09:23
What you need to do there, seemsgörünüyor like it mightbelki be simplebasit, but it's not,
161
548000
3000
Burda yapmanız gereken, kolay gibi, görünüyor ama değil,
09:26
and that's to take all the COCO2, after you've burnedyanmış it, going out the flueBaca,
162
551000
6000
tüm CO2' yi alıp
09:32
pressurizeKapağı açtığımız zaman it, createyaratmak a liquidsıvı, put it somewherebir yerde,
163
557000
3000
basınç altında bir sıvı oluşturmak ve bunu bir yerlere koymak
09:35
and hopeumut it stayskalır there.
164
560000
2000
ve orda kalmasını umut etmek.
09:37
Now we have some pilotpilot things that do this at the 60 to 80 percentyüzde levelseviye,
165
562000
4000
Denemelerle bu yöntemde %60-80 civarında başarı elde edildi
09:41
but gettingalma up to that fulltam percentageyüzde, that will be very trickyhileli,
166
566000
4000
Ama %100 e ulaşmak pek kolay değil
09:45
and agreeingkabul on where these COCO2 quantitiesmiktarları should be put will be hardzor,
167
570000
6000
hele bir de tüm CO2'yi nereye koyacağınızı düşünürseniz
09:51
but the toughestEn zor one here is this long-termuzun vadeli issuekonu.
168
576000
3000
yine de burdaki en büyük sorun bunu uzun dönemli yapabilmek.
09:54
Who'sKim'ın going to be sure?
169
579000
2000
Kim emin olacak peki?
09:56
Who'sKim'ın going to guaranteegaranti something that is literallyharfi harfine billionsmilyarlarca of timeszamanlar largerdaha büyük
170
581000
4000
Nükleer veya başka tür bir atıktan kelimenin tam anlamıyla milyarlarca katı
10:00
than any typetip of wasteatık you think of in termsşartlar of nuclearnükleer or other things?
171
585000
4000
büyüklüğünde birşeyin kim garantisini verebilir?
10:04
This is a lot of volumehacim.
172
589000
3000
Bu çok büyük bir miktar
10:07
So that's a toughsert one.
173
592000
2000
O yüzden de çok zorlu
10:09
NextSonraki would be nuclearnükleer.
174
594000
2000
Bir sonraki nükleer olacak.
10:11
It alsoAyrıca has threeüç bigbüyük problemssorunlar:
175
596000
3000
Ama bunun da üç büyük problemi var.
10:14
CostMaliyet, particularlyözellikle in highlybüyük ölçüde regulatedDüzenlenmiş countriesülkeler, is highyüksek;
176
599000
4000
Maliyet, özellikle yasamann çok olduğu ülkelerde yüksek olacak.
10:18
the issuekonu of the safetyemniyet, really feelingduygu good about nothing could go wrongyanlış,
177
603000
4000
Emniyet sorunu, her ne kadar insan operatörleriniz olsa da,
10:22
that, even thoughgerçi you have these humaninsan operatorsişleçler,
178
607000
3000
hiçbirşeyin kötü gitmeyeği ve
10:25
that the fuelyakıt doesn't get used for weaponssilahlar.
179
610000
3000
yakıtın silahlar için kullanılmayacağı konusunda emin olmak.
10:28
And then what do you do with the wasteatık?
180
613000
2000
Peki sonra atıkla ne yapacaksınız?
10:30
And, althougholmasına rağmen it's not very largegeniş, there are a lot of concernsendişeler about that.
181
615000
3000
Atık büyük olmasa da, endişeler çok fazla.
10:33
People need to feel good about it.
182
618000
2000
İnsanların bu konuda yi hissetmeye ihtiyacı var.
10:35
So threeüç very toughsert problemssorunlar that mightbelki be solvableçözülebilir,
183
620000
5000
Üzerinde çalışılması gereken çünkü çözülebilecek olan
10:40
and so, should be workedişlenmiş on.
184
625000
2000
üç çok zor problem var.
10:42
The last threeüç of the fivebeş, I've groupedgruplandırılmış togetherbirlikte.
185
627000
3000
BU beşlinin son üçünü bir arada grupladım.
10:45
These are what people oftensık sık referbaşvurmak to as the renewableyenilenebilir sourceskaynaklar.
186
630000
4000
Bunlar insanların daha çok yenilenebilir kaynaklar baktıkları.
10:49
And they actuallyaslında -- althougholmasına rağmen it's great they don't requiregerektirir fuelyakıt --
187
634000
4000
Yakıt gerektirmemeleri harika olsa da
10:53
they have some disadvantagesdezavantajları.
188
638000
2000
bazı dezavantajları var.
10:55
One is that the densityyoğunluk of energyenerji gatheredtoplanmış in these technologiesteknolojiler
189
640000
6000
Mesela, bu teknolojilerle elde edilen enerjinin yoğunluğu
11:01
is dramaticallydramatik lessaz than a powergüç plantbitki.
190
646000
2000
bir enerji santralininkinden aşırı derecede daha az.
11:03
This is energyenerji farmingtarım, so you're talkingkonuşma about manyçok squarekare milesmil,
191
648000
4000
Bu enerji tarımı demek, yani normal bir enerji santralinin gerektirdiğinden
11:07
thousandsbinlerce of time more areaalan than you think of as a normalnormal energyenerji plantbitki.
192
652000
5000
binlerce kat fazla metrekarelik alan demek.
11:12
AlsoAyrıca, these are intermittentaralıklı sourceskaynaklar.
193
657000
3000
Ayrıca bunlar kesintili kaynaklar.
11:15
The sunGüneş doesn't shineparlaklık all day, it doesn't shineparlaklık everyher day,
194
660000
3000
Güneş tüm gün boyunca parlamıyor, hatta hergün parlamıyor.
11:18
and, likewiseaynı şekilde, the windrüzgar doesn't blowdarbe all the time.
195
663000
3000
Bunun gibi rüzgar da sürekli esmiyor.
11:21
And so, if you dependbağımlı on these sourceskaynaklar,
196
666000
2000
Dolayısıyla bu kaynaklara bağımlıysanız,
11:23
you have to have some way of gettingalma the energyenerji
197
668000
3000
mevcut olmadıkları periyodlarda da enerji elde etmenin
11:26
duringsırasında those time periodsdönemleri that it's not availablemevcut.
198
671000
3000
bir yolunu bulmanız gerekir.
11:29
So, we'vebiz ettik got bigbüyük costmaliyet challengeszorluklar here,
199
674000
3000
Buda maliyetler ilgili zorluklar var.
11:32
we have transmissiontransmisyon challengeszorluklar:
200
677000
2000
İletim zorluklarımız var.
11:34
for exampleörnek, say this energyenerji sourcekaynak is outsidedışında your countryülke;
201
679000
3000
Mesela diyelim kii enerji kaynağı ülkenizin dışında,
11:37
you not only need the technologyteknoloji,
202
682000
2000
sadece teknolojiye ihtiyacınız yok
11:39
but you have to dealanlaştık mı with the riskrisk of the energyenerji cominggelecek from elsewherebaşka yerde.
203
684000
5000
bir de üstüne enerjinin başka biryerden gelme riskiyle uğraşmanız gerekir
11:44
And, finallyen sonunda, this storagedepolama problemsorun.
204
689000
2000
Ve son olarak depolama problemi.
11:46
And, to dimensionalizedimensionalize this, I wentgitti throughvasitasiyla and lookedbaktı at
205
691000
3000
Bunu boyutlandırabilmek için gidip
11:49
all the typestürleri of batteriespiller that get madeyapılmış --
206
694000
3000
şimdiye kadar yapılagelmiş tüm pilleri inceledim.
11:52
for carsarabalar, for computersbilgisayarlar, for phonestelefonlar, for flashlightsel feneri, for everything --
207
697000
4000
arabalar, bilgisayalar telefonlar, fenerler herşey için yapılmış pilleri.
11:56
and comparedkarşılaştırıldığında that to the amounttutar of electricalelektrik energyenerji the worldDünya useskullanımları,
208
701000
5000
ve bunları dünyanın kullandığı toplam elektrik enerjisi ile karşılaştırdım
12:01
and what I foundbulunan is that all the batteriespiller we make now
209
706000
4000
ve şu anda yaptığımız tüm pillerin
12:05
could storemağaza lessaz than 10 minutesdakika of all the energyenerji.
210
710000
4000
bu elektrik enerjisinin 10 dakikadan daha az bir kısmını depolayabildiğini gördüm.
12:09
And so, in factgerçek, we need a bigbüyük breakthroughbuluş here,
211
714000
3000
Burda büyük bir buluşa ihtiyacımız var.
12:12
something that's going to be a factorfaktör of 100 better
212
717000
4000
şu andaki yaklaşımlarımızdan
12:16
than the approachesyaklaşımlar we have now.
213
721000
2000
100 kat daha iyi bir yaklaşıma.
12:18
It's not impossibleimkansız, but it's not a very easykolay thing.
214
723000
4000
Bu imkansız değil ama çok kolay birşey de değil.
12:22
Now, this showsgösterileri up when you try to get the intermittentaralıklı sourcekaynak
215
727000
4000
Kullandığınızın %20-30 üzerinde olmasını istediğiniz zaman
12:26
to be aboveyukarıdaki, say, 20 to 30 percentyüzde of what you're usingkullanma.
216
731000
4000
kesintili kaynaktan böyle birşey ortaya çıkar.
12:30
If you're countingsayma on it for 100 percentyüzde,
217
735000
2000
Eğer %100 bağımlıysanız bu kesintili enerji kaynağına,
12:32
you need an incredibleinanılmaz miraclemucize batterypil.
218
737000
5000
o zaman mucizevi bir pile ihtiyacınız var.
12:38
Now, how we're going to go forwardileri on this -- what's the right approachyaklaşım?
219
743000
3000
Şimdi bununla nasıi ilerleyeceğiz: doğru yaklaşım nedir?
12:41
Is it a ManhattanManhattan ProjectProje? What's the thing that can get us there?
220
746000
4000
Bu bir Manhattan projesi mi? Bizi ileriye taşıyacak olan nedir?
12:45
Well, we need lots of companiesşirketler workingçalışma on this, hundredsyüzlerce.
221
750000
5000
Bu konuda çalışacak yüzlerde şirkete ihtiyacımız var.
12:50
In eachher of these fivebeş pathsyolları, we need at leasten az a hundredyüz people.
222
755000
3000
Bu 5 yöntemin her birinde yüzlerce insana ihtiyacımız var.
12:53
And a lot of them, you'llEğer olacak look at and say, "They're crazyçılgın." That's good.
223
758000
4000
Bir çoğu bakıp bunlar çılgın diyeceğiniz insanlar. Bu iyi.
12:57
And, I think, here in the TEDTED groupgrup,
224
762000
3000
Ve düşünüyoum da, burda TED grubunda
13:00
we have manyçok people who are alreadyzaten pursuingpeşinde this.
225
765000
4000
bunun peşini halihazırda kovalayan birsürü insanımız var.
13:04
BillBill GrossBrüt has severalbirkaç companiesşirketler, includingdahil olmak üzere one calleddenilen eSolareSolar
226
769000
4000
Bill Gross'un birçok şirketi vari bunlardan eSolar mesela
13:08
that has some great solargüneş thermalTermal technologiesteknolojiler.
227
773000
2000
solar termal teknolojilere sahip.
13:10
VinodVinod Khosla'sKhosla'nın investingyatırım in dozensonlarca of companiesşirketler
228
775000
4000
Vinod Khosla, harika işler yapan
13:14
that are doing great things and have interestingilginç possibilitiesolasılıklar,
229
779000
4000
ve ilginç olasılıkları olan şirketlere yatırım yapıyor
13:18
and I'm tryingçalışıyor to help back that.
230
783000
2000
ve ben de buna destek olacağım.
13:20
NathanNathan MyhrvoldMyhrvold and I actuallyaslında are backingarkalık a companyşirket
231
785000
4000
Nathan Myhrvold ve ben, belki şaşırtıcı olacak ama
13:24
that, perhapsbelki surprisinglyşaşırtıcı biçimde, is actuallyaslında takingalma the nuclearnükleer approachyaklaşım.
232
789000
4000
nükleer yaklaşımı seçen bir şirketi destekliyoruz.
13:28
There are some innovationsyenilikler in nuclearnükleer: modularmodüler, liquidsıvı.
233
793000
4000
Nükleer, modüler ve sıvıda bazı inovasyonlar var.
13:32
And innovationyenilik really stoppeddurduruldu in this industrysanayi quiteoldukça some agoönce,
234
797000
4000
Halbuki uzun bir süre önce bu endüstride inovasyonlar durmuştu
13:36
so the ideaFikir that there's some good ideasfikirler layingdöşeme around is not all that surprisingşaşırtıcı.
235
801000
5000
bu yüzden etrafta bazı güzel fikirlerin olması çok da şaşırtıcı değil.
13:41
The ideaFikir of TerraPowerTerraPower is that, insteadyerine of burningyanan a partBölüm of uraniumuranyum --
236
806000
6000
Mesela Terrapower da fikir şuydu:
13:47
the one percentyüzde, whichhangi is the U235 --
237
812000
3000
uranyumun %1lik kısmı olan U235'i değil de
13:50
we decidedkarar, "Let's burnyanmak the 99 percentyüzde, the U238."
238
815000
5000
%99 luk kısmı olan U238'i yakmaya karar verdik.
13:55
It is kindtür of a crazyçılgın ideaFikir.
239
820000
2000
Bu aslında çılgın bir fikir.
13:57
In factgerçek, people had talkedkonuştuk about it for a long time,
240
822000
3000
Hatta insanlar bu konu hakkında uzunca bir süre konuştular,
14:00
but they could never simulatebenzetmek properlyuygun şekilde whetherolup olmadığını it would work or not,
241
825000
4000
ama çalışıp çalışmayacağını görmek için düzgün bir simülasyon yapamadılar.
14:04
and so it's throughvasitasiyla the adventAdvent of modernmodern supercomputerssüper
242
829000
3000
ama şimdi gelişmiş süperbilgisayarların sayesinde
14:07
that now you can simulatebenzetmek and see that, yes,
243
832000
2000
bu simülasyonu yapabildik ve gördük ki; evet
14:09
with the right material'smalzemenin approachyaklaşım, this looksgörünüyor like it would work.
244
834000
6000
doğru materyal yaklaşımı ile çalışacak gibi görünüyor.
14:15
And, because you're burningyanan that 99 percentyüzde,
245
840000
3000
%99 luk kısmını yaktığınız için de
14:18
you have greatlyçokça improvedgelişmiş costmaliyet profileprofil.
246
843000
4000
maliyetler konusunda büyük bir gelişme oldu.
14:22
You actuallyaslında burnyanmak up the wasteatık, and you can actuallyaslında use as fuelyakıt
247
847000
4000
Aslında atıkları bu yöntemle yakabilirsiniz. Bugünkü reaktörlerin tüm atıklarını
14:26
all the leftoverArtık wasteatık from today'sbugünkü reactorsreaktörler.
248
851000
3000
siz yakıt olarak yakabileceksiniz.
14:29
So, insteadyerine of worryingendişe verici about them, you just take that. It's a great thing.
249
854000
5000
Bu yüzden bu konuda endişelenmek yerine sırf buna bakın. Bu harika.
14:34
It breathesnefes alır this uraniumuranyum as it goesgider alonguzun bir, so it's kindtür of like a candlemum.
250
859000
4000
Dümdüz giderken uranyumu soluyor. Sanki bir mum gibi.
14:38
You can see it's a logkütük there, oftensık sık referredsevk to as a travelingseyahat wavedalga reactorreaktör.
251
863000
4000
Burada dolaşan dalga reaktörü olarak anılan bir kütük görebilirsniz.
14:42
In termsşartlar of fuelyakıt, this really solvesçözer the problemsorun.
252
867000
4000
Yakıt açısından bakıldığında, sorun çözülüyor.
14:46
I've got a pictureresim here of a placeyer in KentuckyKentucky.
253
871000
3000
Burda Kentucky'de bir yerin resmi var.
14:49
This is the leftoverArtık, the 99 percentyüzde,
254
874000
2000
İşte bu %99 luk artık
14:51
where they'veonlar ettik takenalınmış out the partBölüm they burnyanmak now,
255
876000
2000
şimdi yaktıkları kısmı almışlar
14:53
so it's calleddenilen depletedtükenmiş uraniumuranyum.
256
878000
2000
böylece seyreltilmiş uranyum kalmış.
14:55
That would powergüç the U.S. for hundredsyüzlerce of yearsyıl.
257
880000
3000
Bununla Birleşik Devletlere yüzlerce yıl enerji verilebilirdi.
14:58
And, simplybasitçe by filteringsüzme seawaterdeniz suyu in an inexpensiveucuz processsüreç,
258
883000
3000
Ve sadece deniz suyunu ucuz bir süreçle süzerek
15:01
you'dşimdi etsen have enoughyeterli fuelyakıt for the entiretüm lifetimeömür of the restdinlenme of the planetgezegen.
259
886000
5000
bu gezegenin yaşamının kalanına yetecek kadar yakıta sahip olabilirsiniz.
15:06
So, you know, it's got lots of challengeszorluklar aheadönde,
260
891000
4000
Biliyorsunuz ki bunun önünde birçok engel var
15:10
but it is an exampleörnek of the manyçok hundredsyüzlerce and hundredsyüzlerce of ideasfikirler
261
895000
5000
ama bu ilerletmemiz gereken yüzlerce hatta binlerce
15:15
that we need to movehareket forwardileri.
262
900000
3000
fikirden sadece biri.
15:18
So let's think: How should we measureölçmek ourselveskendimizi?
263
903000
3000
Öyleyse düşünelim kendimizi nasıl ölçmeliyiz?
15:21
What should our reportrapor cardkart look like?
264
906000
3000
Karnelerimiz neye benzemeli?
15:24
Well, let's go out to where we really need to get,
265
909000
3000
Gerçekten olmamız gereken noktaya bir gelelim
15:27
and then look at the intermediateorta düzey.
266
912000
2000
ve sonra ara ürüne bakalım.
15:29
For 2050, you've heardduymuş manyçok people talk about this 80 percentyüzde reductionindirgeme.
267
914000
5000
2050 yılı için birçok insanın bu %80 lik azaltım hakkında konuştuğunu duymuşsunuzdur.
15:34
That really is very importantönemli, that we get there.
268
919000
4000
Bu noktaya ulaşıyor olmamız gerçekten çok önemli.
15:38
And that 20 percentyüzde will be used up by things going on in poorfakir countriesülkeler,
269
923000
4000
Kalan %20 fakir ülkelerde kullanılıyor olacak.
15:42
still some agriculturetarım,
270
927000
2000
hala tarım olayı.
15:44
hopefullyinşallah we will have cleanedtemizlenir up forestryOrmancılık, cementçimento.
271
929000
4000
Umarım toparlanmış bir ormanlığa ve çimentoya sahip oluruz.
15:48
So, to get to that 80 percentyüzde,
272
933000
3000
%80'e ulaşabilmek için
15:51
the developedgelişmiş countriesülkeler, includingdahil olmak üzere countriesülkeler like ChinaÇin,
273
936000
4000
Çin gibi ülkelerin de dahil olduğu gelişmiş ülkelerin
15:55
will have had to switchşalter theironların electricityelektrik generationnesil altogethertamamen.
274
940000
5000
hep beraber elektrik üretimlerini değiştirmeleri gerekmektedir.
16:00
So, the other gradesınıf is: Are we deployingdağıtma this zero-emissionsıfır emisyonlu technologyteknoloji,
275
945000
6000
Bir diğer aşama, biz bu sıfır*yayılım teknolojisini uygulamaya geçiriyor muyuz?
16:06
have we deployedkonuşlandırılmış it in all the developedgelişmiş countriesülkeler
276
951000
2000
bütün gelişmiş ülkelerde uygulamaya geçirdik mi?
16:08
and we're in the processsüreç of gettingalma it elsewherebaşka yerde?
277
953000
3000
ve diğer heryerde de bu teknolojiye ulaşabilecek durumda mıyız?
16:11
That's superSüper importantönemli.
278
956000
2000
Bu aşırı önemli işte.
16:13
That's a keyanahtar elementeleman of makingyapma that reportrapor cardkart.
279
958000
4000
O karneyi oluşturmanın anahtar elamanı bu.
16:17
So, backingarkalık up from there, what should the 2020 reportrapor cardkart look like?
280
962000
5000
Pekala, 2020 yılının karnesi neye benzemeli?
16:22
Well, again, it should have the two elementselementler.
281
967000
2000
Yine 2 elemanı olmalı.
16:24
We should go throughvasitasiyla these efficiencyverim measuresönlemler to startbaşlama gettingalma reductionsazalmalar:
282
969000
4000
Düşüşlere ulaşabilmek için verimlilik tedbirlerini gözden geçirmeliyiz.
16:28
The lessaz we emityayarlar, the lessaz that sumtoplam will be of COCO2,
283
973000
3000
Ne kadar az yayılım yaparsak, CO2'nin toplamı da o kadar az olur,
16:31
and, thereforebu nedenle, the lessaz the temperaturesıcaklık.
284
976000
2000
dolayısıyla da sıcaklık daha az olur.
16:33
But in some waysyolları, the gradesınıf we get there,
285
978000
3000
Ama bazen bu aşamaya gelirken
16:36
doing things that don't get us all the way to the bigbüyük reductionsazalmalar,
286
981000
4000
çok büyük düşüşleri sağlamayan şeyler yapmak da
16:40
is only equallyaynı derecede, or maybe even slightlyhafifçe lessaz, importantönemli than the other,
287
985000
4000
diğerleriyle ya eşit önemdedir ya da birazcık daha önemsizdir
16:44
whichhangi is the pieceparça of innovationyenilik on these breakthroughsbuluşların.
288
989000
4000
ki bu da tüm bu atılımlarda ki inovasyonların bir parçası.
16:48
These breakthroughsbuluşların, we need to movehareket those at fulltam speedhız,
289
993000
3000
Bu atılımlarda tam gaz ilermemiz lazım
16:51
and we can measureölçmek that in termsşartlar of companiesşirketler,
290
996000
3000
ve şirketler, pilot projeler ve yasal düzenlemeler
16:54
pilotpilot projectsprojeler, regulatorydüzenleyici things that have been changeddeğişmiş.
291
999000
3000
açısından da ölçebiliyor olmamız lazım.
16:57
There's a lot of great bookskitaplar that have been writtenyazılı about this.
292
1002000
3000
Bu konuda yazılmış bir çok harika kitap var.
17:00
The AlAl GoreGore bookkitap, "Our ChoiceSeçim"
293
1005000
3000
Mesela Al Gore'un kitabı "Bizim Seçimimiz"
17:03
and the DavidDavid McKayMcKay bookkitap, "SustainableSürdürülebilir EnergyEnerji WithoutOlmadan the HotSıcak AirHava."
294
1008000
3000
ve David McKay'in kitabı "Sıcak hava olmadan sürdürülebilen enerji"
17:06
They really go throughvasitasiyla it and createyaratmak a frameworkiskelet
295
1011000
3000
Bu kitaplar konuyu iyice inceliyor ve bir taslak oluşturuyor
17:09
that this can be discussedtartışılan broadlyGenel olarak,
296
1014000
2000
ve bu çok geniş bir çerçevede tartışılabilir
17:11
because we need broadgeniş backingarkalık for this.
297
1016000
3000
çünkü bu konuda sağlam bir temele ihtiyacımız var.
17:14
There's a lot that has to come togetherbirlikte.
298
1019000
2000
Biraraya gelmesi gereken çok şey var.
17:16
So this is a wishdilek.
299
1021000
2000
Dolayısıyla bu bir dilek.
17:18
It's a very concretebeton wishdilek that we inventicat etmek this technologyteknoloji.
300
1023000
4000
Bu teknolojiyi icat etmemiz, çok somut bir dilek.
17:22
If you gaveverdi me only one wishdilek for the nextSonraki 50 yearsyıl --
301
1027000
3000
Eğer önümüzdeki 50 yıl için bana sadece bir dilek hakkı tanısaydınız
17:25
I could pickalmak who'skim presidentDevlet Başkanı,
302
1030000
2000
Kimin başkan olacağını seçebilirdim
17:27
I could pickalmak a vaccineaşı, whichhangi is something I love,
303
1032000
3000
Bir aşıyı dileyebilirdim, ki buna bayılırdım
17:30
or I could pickalmak that this thing
304
1035000
2000
veya sadece şunu dileyebilirdim
17:32
that's halfyarım the costmaliyet with no COCO2 getsalır inventedicat edildi --
305
1037000
4000
"CO2'siz ve yarı maliyetine" teknolojisi icat edilsin€
17:36
this is the wishdilek I would pickalmak.
306
1041000
2000
işte bu dileği seçerdim.
17:38
This is the one with the greatestEn büyük impactdarbe.
307
1043000
2000
En büyük etkisi olan bu dilek.
17:40
If we don't get this wishdilek,
308
1045000
2000
Eğer bu dilek gerçekleşmezse
17:42
the divisionbölünme betweenarasında the people who think shortkısa termterim and long termterim will be terriblekorkunç,
309
1047000
4000
Kısa dönem ve uzun dönem düşünen insanlar arasındaki ayrım korkunç olacak
17:46
betweenarasında the U.S. and ChinaÇin, betweenarasında poorfakir countriesülkeler and richzengin,
310
1051000
3000
A.B.D. ve Çin arasında, fakir ülkeler ve zengin ülkeler arasında
17:49
and mostçoğu of all the liveshayatları of those two billionmilyar will be faruzak worsedaha da kötüsü.
311
1054000
5000
ve bahsettiğim o 2 milyar insanın çoğunun hayatı daha kötü olacak.
17:54
So, what do we have to do?
312
1059000
2000
O zaman ne yapmamız gerekiyor?
17:56
What am I appealingçekici to you to stepadım forwardileri and drivesürücü?
313
1061000
5000
Size bir adım atıp ilerlemeniz için seslendiğim şey nedir?
18:01
We need to go for more researchAraştırma fundingfinansman.
314
1066000
3000
Araştırmalar için daha çok fon yaratmamız gerekiyor.
18:04
When countriesülkeler get togetherbirlikte in placesyerler like CopenhagenCopenhagen,
315
1069000
2000
Kopenhag gibi yerlerde ülkeler biraraya geldikleri zaman
18:06
they shouldn'tolmamalı just discusstartışmak the COCO2.
316
1071000
3000
sadece CO2'yi tartışmamalılar.
18:09
They should discusstartışmak this innovationyenilik agendaGündem,
317
1074000
2000
İnovasyon gündemini tartışmalılar
18:11
and you'dşimdi etsen be stunnedhayrete at the ridiculouslygülünç lowdüşük levelsseviyeleri of spendingharcama
318
1076000
5000
İnovasyon yaklaşımlarına harcanan saçmasapan düşük bütçeyi
18:16
on these innovativeyenilikçi approachesyaklaşımlar.
319
1081000
2000
duysanız dehşete düşerdiniz.
18:18
We do need the marketpazar incentivesteşvikler -- COCO2 taxvergi, capkapak and tradeTicaret --
320
1083000
4000
Piyasada teşvike ihtiyacımız var. CO2 vergisi, tavan ve ticaret
18:22
something that getsalır that pricefiyat signalişaret out there.
321
1087000
3000
fiyatla ilgili sinyali verecek birşeye ihtiyacımız var
18:25
We need to get the messagemesaj out.
322
1090000
2000
Mesajı dışarıya çıkarmamız lazım.
18:27
We need to have this dialoguediyalog be a more rationalakılcı, more understandableanlaşılabilir dialoguediyalog,
323
1092000
3000
Bu diyaloğu daha anlaşır daha rasyonel kılmamız lazım,
18:30
includingdahil olmak üzere the stepsadımlar that the governmenthükümet takes.
324
1095000
3000
devletin de attığı adımları hesaba katarak.
18:33
This is an importantönemli wishdilek, but it is one I think we can achievebaşarmak.
325
1098000
4000
Bu önemli bir dilek, ama elde edebileceğimizi düşündüğüm bir dilek.
18:37
Thank you.
326
1102000
2000
Teşekkür ederim.
18:39
(ApplauseAlkış)
327
1104000
11000
...alkışlar...
18:50
Thank you.
328
1115000
2000
Teşekkürler
18:52
ChrisChris AndersonAnderson: Thank you. Thank you.
329
1117000
2000
Teşekkürler. Teşekkürler
18:54
(ApplauseAlkış)
330
1119000
5000
...alkışlar...
18:59
Thank you. So to understandanlama more about TerraPowerTerraPower, right --
331
1124000
6000
Teşekkürler. Şimdi terrapowerdan biraz daha anlar hale geldim.
19:05
I mean, first of all, can you give a senseduyu of what scaleölçek of investmentyatırım this is?
332
1130000
5000
Demek istiyorum ki, bu ne ölçüde bir yatırım olucak, bir fikir verebilir misiniz?
19:10
BilBIL Genel Müdürü GatesGates: To actuallyaslında do the softwareyazılım, buysatın almak the supercomputerSüper bilgisayar,
333
1135000
4000
Süper bilgisayarlar ile yazılımı gerçek anlamda yapabilmek için
19:14
hirekiralama all the great scientistsBilim adamları, whichhangi we'vebiz ettik donetamam,
334
1139000
2000
en iyi biliminsanlarını tutmak lazım, ki biz bunu yaptık
19:16
that's only tensonlarca of millionsmilyonlarca,
335
1141000
3000
bu sadece onlarca milyon
19:19
and even oncebir Zamanlar we testÖlçek our materialsmalzemeler out in a RussianRusça reactorreaktör
336
1144000
3000
hatta bir keresinde malzemelerimizi doğru çalıştıklarından emin olmak için
19:22
to make sure that our materialsmalzemeler work properlyuygun şekilde,
337
1147000
4000
bir Rus reaktörünün üzerinde test yaptık,
19:26
then you'llEğer olacak only be up in the hundredsyüzlerce of millionsmilyonlarca.
338
1151000
2000
bununla işte yüzlerce milyona çıkmış olursunuz.
19:28
The toughsert thing is buildingbina the pilotpilot reactorreaktör;
339
1153000
3000
Zorlu olan bir reaktörü inşa etmek
19:31
findingbulgu the severalbirkaç billionmilyar, findingbulgu the regulatorRegülatör, the locationyer
340
1156000
5000
milyarları bulmak, regülatörü bulmak, yeri bulmak
19:36
that will actuallyaslında buildinşa etmek the first one of these.
341
1161000
2000
ancak bunlar olursa ilk reaktörü inşa edebiliriz.
19:38
OnceBir kez you get the first one builtinşa edilmiş, if it worksEserleri as advertisedreklamı,
342
1163000
4000
İlkini inşaa ettiğinizde, eğer reklamındaki gibi çalışırsa
19:42
then it's just clearaçık as day, because the economicsekonomi bilimi, the energyenerji densityyoğunluk,
343
1167000
4000
o zaman gün gibi aşikar olucak, çünkü ekonomisi, enerji yoğunluğu
19:46
are so differentfarklı than nuclearnükleer as we know it.
344
1171000
2000
vesaire nükleerin bildiğimiz halinden çok farklı.
19:48
CACA: And so, to understandanlama it right, this involvesgerektirir buildingbina deepderin into the groundzemin
345
1173000
4000
O zaman, doğru anlamak adına, bu şunu da içerir değil mi,
19:52
almostneredeyse like a verticaldikey kindtür of columnkolon of nuclearnükleer fuelyakıt,
346
1177000
4000
yerin derinlerin doğru inen, uranyumun harcanan kısmından oluşan
19:56
of this sortçeşit of spentharcanmış uraniumuranyum,
347
1181000
2000
bir nükleer yakıt sütunu inşa etmek
19:58
and then the processsüreç startsbaşlar at the topüst and kindtür of worksEserleri down?
348
1183000
3000
sonra işlem tepede başlayıp aşağı doğru inecek
20:01
BGBG: That's right. TodayBugün, you're always refuelingyakıt the reactorreaktör,
349
1186000
3000
Doğru. Bugün, reaktöre hep yeniden yakıt ikmali yapıyorsunuz,
20:04
so you have lots of people and lots of controlskontroller that can go wrongyanlış:
350
1189000
3000
bu yüzden hataya sebep olabilecek bir çok insan ve kontrol var
20:07
that thing where you're openingaçılış it up and movinghareketli things in and out,
351
1192000
3000
reaktörü açarken, ve birşeyleri içeri dışarı hareket ettirirken
20:10
that's not good.
352
1195000
2000
Bu da iyi değil.
20:12
So, if you have very cheapucuz fuelyakıt that you can put 60 yearsyıl in --
353
1197000
5000
Bu yüzden, eğer reaktörün içine 60 yıllık koyabileceğiniz ucuz bir yakıtınız varsa
20:17
just think of it as a logkütük --
354
1202000
2000
bunu bir blok gibi düşünün
20:19
put it down and not have those sameaynı complexitieskarmaşıklıklar.
355
1204000
3000
yerine yerleştirin ve tüm karmaşadan kurtulun.
20:22
And it just sitsoturur there and burnsyanıklar for the 60 yearsyıl, and then it's donetamam.
356
1207000
5000
O blok orda durur ve 60 yıl boyunca yanar sonra da biter.
20:27
CACA: It's a nuclearnükleer powergüç plantbitki that is its ownkendi wasteatık disposalelden çıkarma solutionçözüm.
357
1212000
4000
Bu kendi atık imha çözümünü yapan bir nükleer enerji santrali
20:31
BGBG: Yeah. Well, what happensolur with the wasteatık,
358
1216000
2000
Evet. Yani, atığa ne oluyor dersen
20:33
you can let it sitoturmak there -- there's a lot lessaz wasteatık underaltında this approachyaklaşım --
359
1218000
5000
orda bırakabilirsin, ki bu yaklaşımla çok daha az atık olur
20:38
then you can actuallyaslında take that,
360
1223000
2000
ve sonra onu çıkarabilir
20:40
and put it into anotherbir diğeri one and burnyanmak that.
361
1225000
3000
ve başka birinin içine koyup yakabilirsin.
20:43
And we startbaşlama off actuallyaslında by takingalma the wasteatık that existsvar todaybugün,
362
1228000
4000
Aslında biz de bugün bu şekilde var olan atıkları alıyoruz
20:47
that's sittingoturma in these coolingsoğutma poolshavuzları or drykuru caskingcasking by reactorsreaktörler --
363
1232000
4000
hani şu serinletme havuzlarında veya reaktörlerin kuru varillerinde olanlar
20:51
that's our fuelyakıt to beginbaşla with.
364
1236000
2000
Bunlar bizim başlangıç yakıtlarımız
20:53
So, the thing that's been a problemsorun from those reactorsreaktörler
365
1238000
3000
O raktörler için sorun yaratan şey
20:56
is actuallyaslında what getsalır fedfederasyon into oursbizim,
366
1241000
2000
bzimkileri beslemeye yarıyor
20:58
and you're reducingindirgen the volumehacim of the wasteatık quiteoldukça dramaticallydramatik
367
1243000
3000
ve bu proses boyunca, atık miktarını çok ciddi bir şekilde
21:01
as you're going throughvasitasiyla this processsüreç.
368
1246000
2000
düşürüyorsunuz.
21:03
CACA: I mean, you're talkingkonuşma to differentfarklı people around the worldDünya
369
1248000
2000
Dünyanın etrafından değişik insanlarla bu olasıklıklar
21:05
about the possibilitiesolasılıklar here.
370
1250000
2000
hakkında konuştuğunuzda
21:07
Where is there mostçoğu interestfaiz in actuallyaslında doing something with this?
371
1252000
3000
birşeyler yapmak anlamında en çok ilgiyi ne çekiyor?
21:10
BGBG: Well, we haven'tyok pickedseçilmiş a particularbelirli placeyer,
372
1255000
3000
Aslında belirli bir alan seçemedik
21:13
and there's all these interestingilginç disclosureaçığa çıkması ruleskurallar about anything that's calleddenilen "nuclearnükleer,"
373
1258000
8000
tabi bir de nükleer denen herhangi birşeyler ilgili enteresan ifşaat kuralları var
21:21
so we'vebiz ettik got a lot of interestfaiz,
374
1266000
2000
bu yüzden çok ilgi görüyoruz
21:23
that people from the companyşirket have been in RussiaRusya, IndiaHindistan, ChinaÇin --
375
1268000
4000
şirkette insanlar Rusya, Hindistan ve Çinde de bulundular, onların anlattıklarına göre.
21:27
I've been back seeinggörme the secretarySekreter of energyenerji here,
376
1272000
2000
Burda enerji bakanı ile bir görüşmem oldu
21:29
talkingkonuşma about how this fitsnöbetleri into the energyenerji agendaGündem.
377
1274000
4000
ona tüm bunların nasıl da enerji ajandasına uyduğunu anlattım.
21:33
So I'm optimisticiyimser. You know, the FrenchFransızca and JapaneseJaponca have donetamam some work.
378
1278000
3000
Yani ben iyimserim. Biliyorsun Fransızlar ve Japonlar da bazı çalışmalar yaptılar.
21:36
This is a variantdeğişken on something that has been donetamam.
379
1281000
4000
Bu daha önce yapılmış birşey üzerindeki bir değişken.
21:40
It's an importantönemli advanceilerlemek, but it's like a fasthızlı reactorreaktör,
380
1285000
4000
Bu önemli bir ilerlemedir, ama bu hızlı bir reaktör gibi
21:44
and a lot of countriesülkeler have builtinşa edilmiş them,
381
1289000
2000
ve bir çok ülke bunlardan inşa etti.
21:46
so anybodykimse who'skim donetamam a fasthızlı reactorreaktör is a candidateaday to be where the first one getsalır builtinşa edilmiş.
382
1291000
5000
dolayısıyla hızlı bir reaktör yapan herhangi bir kimse, ilki inşa etmeye de adaydır.
21:51
CACA: So, in your mindus, timescalezaman ölçeği and likelihoodolasılık
383
1296000
5000
Sana göre, böyle birşeyi hayata geçirmenin
21:56
of actuallyaslında takingalma something like this livecanlı?
384
1301000
3000
zamanı ve olasılığı nedir?
21:59
BGBG: Well, we need -- for one of these high-scaleyüksek ölçekli, electro-generationElektro-üretimi things
385
1304000
5000
Bizim yüksek ölçekli, elektronik üretim şeylerinden ihtiyacımız var bir tane
22:04
that's very cheapucuz,
386
1309000
2000
o çok ucuz
22:06
we have 20 yearsyıl to inventicat etmek and then 20 yearsyıl to deploydağıtmak.
387
1311000
4000
20 yıllık bir icat ve üstüne 20 yıllık bir uygulamaya geçirme süresi.
22:10
That's sortçeşit of the deadlineson tarih that the environmentalçevre modelsmodeller
388
1315000
5000
Bu bir nevi çevresel modellerin önümüze koyduğu
22:15
have showngösterilen us that we have to meetkarşılamak.
389
1320000
2000
hedef tarih gibi.
22:17
And, you know, TerraPowerTerraPower, if things go well -- whichhangi is wishingdilek for a lot --
390
1322000
5000
Ve biliyorsun, eğer herşey yolunda giderse, ki bu çok şey ummak olur,
22:22
could easilykolayca meetkarşılamak that.
391
1327000
2000
Terrapower bunu yapabilir.
22:24
And there are, fortunatelyneyse ki now, dozensonlarca of companiesşirketler --
392
1329000
3000
Şansımıza şu anda düzinelerce şirket var
22:27
we need it to be hundredsyüzlerce --
393
1332000
2000
bunun yüzlerce olması gerekiyor
22:29
who, likewiseaynı şekilde, if theironların scienceBilim goesgider well,
394
1334000
2000
bu şirketlerin bilim çalışmaları iyi giderse
22:31
if the fundingfinansman for theironların pilotpilot plantsbitkiler goesgider well,
395
1336000
3000
pilot tesisleri için fon bulabilirlerse
22:34
that they can competeyarışmak for this.
396
1339000
2000
bu konuda rekabet edebilirler.
22:36
And it's besten iyi if multipleçoklu succeedbaşarılı olmak,
397
1341000
2000
Eğer birçoğu başarılı olursa, bu en iyi,
22:38
because then you could use a mixkarıştırmak of these things.
398
1343000
3000
çünkü onların karışımını kullanabilirsiniz.
22:41
We certainlykesinlikle need one to succeedbaşarılı olmak.
399
1346000
2000
Birisinin başarılı olmasına ihtiyacımız var.
22:43
CACA: In termsşartlar of big-scalebüyük ölçekli possiblemümkün gameoyun changesdeğişiklikler,
400
1348000
3000
Büyük ölçekte olası oyun değişikliklerini göz önüne alırsak
22:46
is this the biggesten büyük that you're awarefarkında of out there?
401
1351000
3000
bu bildiğiniz en büyük olanı mıdır?
22:49
BGBG: An energyenerji breakthroughbuluş is the mostçoğu importantönemli thing.
402
1354000
4000
Bir enerji atılımı en önemli şeydir.
22:53
It would have been, even withoutolmadan the environmentalçevre constraintkısıtlama,
403
1358000
2000
Çevresel kısıtlar olmasaydı bile en önemli o olurdu,
22:55
but the environmentalçevre constraintkısıtlama just makesmarkaları it so much greaterbüyük.
404
1360000
5000
ama çevresel kısıtlar bunu çok daha büyük hale getiriyor.
23:00
In the nuclearnükleer spaceuzay, there are other innovatorsyenilikçiler.
405
1365000
3000
Nükleer alanda başka öncüler de var.
23:03
You know, we don't know theironların work as well as we know this one,
406
1368000
3000
Onların işini, bunu bildiğimiz kadar iyi bilmiyoruz,
23:06
but the modularmodüler people, that's a differentfarklı approachyaklaşım.
407
1371000
3000
ama modüler insanlar, işte bu farklı bir yaklaşım.
23:09
There's a liquid-typesıvı tipi reactorreaktör, whichhangi seemsgörünüyor a little hardzor,
408
1374000
4000
Bu likit bir tipte reaktör, biraz da zorlu gözüküyor
23:13
but maybe they say that about us.
409
1378000
2000
ama belki onlarda bizim için böyle diyordur.
23:15
And so, there are differentfarklı onesolanlar,
410
1380000
3000
Ve işte farklı olanlar var
23:18
but the beautygüzellik of this is a moleculemolekül of uraniumuranyum
411
1383000
3000
ama bunun güzel yanı,bir uranyum molekülünün
23:21
has a millionmilyon timeszamanlar as much energyenerji as a moleculemolekül of, say, coalkömür,
412
1386000
4000
diyelim ki bir kömür molekülünden milyon kere fazla enerjisi vardır,
23:25
and so -- if you can dealanlaştık mı with the negativesnegatifler,
413
1390000
3000
bu yüzden olumsuzlarla başedebilirsen,
23:28
whichhangi are essentiallyesasen the radiationradyasyon --
414
1393000
3000
bunlar esasen radyasyon,
23:31
the footprintayak izi and costmaliyet, the potentialpotansiyel,
415
1396000
3000
kapladığı alan, ve potansiyeli,
23:34
in termsşartlar of effectEfekt on landarazi and variousçeşitli things,
416
1399000
2000
toprak ve değişik şeyler üzerindeki etkisi açısından,
23:36
is almostneredeyse in a classsınıf of its ownkendi.
417
1401000
4000
kendi başına bir sınıfta değerlendirilebilir.
23:40
CACA: If this doesn't work, then what?
418
1405000
4000
Bu çalışmazsa, o zaman ne olacak?
23:44
Do we have to startbaşlama takingalma emergencyacil Servis measuresönlemler
419
1409000
4000
Dünyanın sıcaklığını sabit tutabilmek için
23:48
to try and keep the temperaturesıcaklık of the earthtoprak stablekararlı?
420
1413000
3000
Acil durum önemleri almaya başlamamız gerekiyor mu?
23:51
BGBG: If you get into that situationdurum,
421
1416000
2000
Eğer o duruma geldiysen,
23:53
it's like if you've been over-eatingaşırı yeme, and you're about to have a heartkalp attacksaldırı:
422
1418000
5000
çok yemek yiyormış da kalp krizi geçirmek üzereymişsin gibi olur.
23:58
Then where do you go? You mayMayıs ayı need heartkalp surgerycerrahlık or something.
423
1423000
4000
O zaman nereye gidersin? Kalp ameliyatına falan ihtiyacın olabilir.
24:02
There is a linehat of researchAraştırma on what's calleddenilen geoengineeringgeoengineering,
424
1427000
4000
Jeomühendislik denen bir dalda bize 20-30 yıl kazandırabilecek
24:06
whichhangi are variousçeşitli techniquesteknikleri that would delaygecikme the heatingısıtma
425
1431000
3000
ısınmayı geciktirip, bize kendimizi toplamamız için 20-30 yıl
24:09
to buysatın almak us 20 or 30 yearsyıl to get our actdavranmak togetherbirlikte.
426
1434000
3000
kazandıracak değişik teknikler konusunda çalışıyorlar.
24:12
Now, that's just an insurancesigorta policypolitika.
427
1437000
2000
Bu sadece bir sigorta poliçesi.
24:14
You hopeumut you don't need to do that.
428
1439000
2000
Umarım bunu yapmamıza gerek kalmaz.
24:16
Some people say you shouldn'tolmamalı even work on the insurancesigorta policypolitika
429
1441000
2000
Bazı insanlar, sigorta poliçesi üzerinde çalışmamanız bile gerekir, diyor
24:18
because it mightbelki make you lazytembel,
430
1443000
2000
çünkü bu sizi tembelleştirebilir,
24:20
that you'llEğer olacak keep eatingyemek yiyor because you know heartkalp surgerycerrahlık will be there to savekayıt etmek you.
431
1445000
4000
kalp ameliyatının size kurtaracağına inanırsanız yemeye devam edersiniz.
24:24
I'm not sure that's wisebilge, givenverilmiş the importanceönem of the problemsorun,
432
1449000
3000
Problemin önemine bakınca bunun çok bilgece olduğunu düşünmüyorum.
24:27
but there's now the geoengineeringgeoengineering discussiontartışma
433
1452000
4000
ama işte şimdi bu jeomühendislik tartışması sürüyor,
24:31
about -- should that be in the back pocketcep in casedurum things happenolmak fasterDaha hızlı,
434
1456000
4000
eğer olaylar hızlı gelişirse diye ya da bu buluş beklediğimizden
24:35
or this innovationyenilik goesgider a lot slowerYavaş than we expectbeklemek?
435
1460000
3000
daha yavaş giderser diye bunu arka cepte mi tutmalı?
24:40
CACA: Climateİklim skepticsşüpheciler: If you had a sentencecümle or two to say to them,
436
1465000
5000
İklim şüphecilerine söyleyeceğiniz 1-2 cümle olsaydı
24:45
how mightbelki you persuadeikna etmek them that they're wrongyanlış?
437
1470000
4000
onları yanlış olduklarına dair nasıl ikna ederdiniz?
24:50
BGBG: Well, unfortunatelyne yazık ki, the skepticsşüpheciler come in differentfarklı campskampları.
438
1475000
4000
Malesef, şüpheciler değişik yönlerden geliyor.
24:54
The onesolanlar who make scientificilmi argumentsargümanlar are very fewaz.
439
1479000
4000
Bilimsel argümanlarda bulunanlar çok az.
24:58
Are they sayingsöz that there's negativenegatif feedbackgeri bildirim effectsetkileri
440
1483000
3000
Bulutların telafi ettiği negatif geri dönüşüm
25:01
that have to do with cloudsbulutlar that offsetmahsup hesabı things?
441
1486000
2000
etkileri var mı diyorlar?
25:03
There are very, very fewaz things that they can even say
442
1488000
3000
Söyleyebilecekleri o kadar az şey var ki
25:06
there's a chanceşans in a millionmilyon of those things.
443
1491000
3000
her birinin de sadece milyonda bir ihtimali var.
25:09
The mainana problemsorun we have here, it's kindtür of like AIDSAIDS.
444
1494000
3000
Burda asıl porblemimiz AIDS gibi olması.
25:12
You make the mistakehata now, and you payödeme for it a lot latersonra.
445
1497000
4000
Hatayı şimdi yaparsınız ama bedelini çok sonra ödersiniz.
25:16
And so, when you have all sortssıralar of urgentacil problemssorunlar,
446
1501000
4000
Tüm bu acil problemleriniz varken,
25:20
the ideaFikir of takingalma painAğrı now that has to do with a gainkazanç latersonra,
447
1505000
3000
daha sonraki bir kazanç için şimdiden acıya katlanmak,
25:23
and a somewhatbiraz uncertainbelirsiz painAğrı thing --
448
1508000
3000
belirsiz bir acı gibi.
25:26
in factgerçek, the IPCCIPCC reportrapor, that's not necessarilyzorunlu olarak the worsten kötü casedurum,
449
1511000
6000
Aslında, IPCC raporları,
25:32
and there are people in the richzengin worldDünya who look at IPCCIPCC
450
1517000
2000
ve zengin dünyada birçok insan bu IPCC ye bakıyor
25:34
and say, "OK, that isn't that bigbüyük of a dealanlaştık mı."
451
1519000
4000
hadi diyelim bu çok da önemli değil.
25:38
The factgerçek is it's that uncertainbelirsiz partBölüm that should movehareket us towardskarşı this.
452
1523000
4000
Gerçek şu ki, o belirsiz olan kısmını bizi bu yol boyunca götürmesi gerekli.
25:42
But my dreamrüya here is that, if you can make it economicekonomik,
453
1527000
3000
Ama benim hayalim, eğer bunu ekonomik yapabilirsniz
25:45
and meetkarşılamak the COCO2 constraintskısıtlamaları,
454
1530000
2000
ve CO2 kısıtlarını karşılayabilirseniz
25:47
then the skepticsşüpheciler say, "OK,
455
1532000
2000
o zaman süpheciler de ok derler
25:49
I don't carebakım that it doesn't put out COCO2,
456
1534000
2000
CO2 yaymaması umrumda değil
25:51
I kindtür of wishdilek it did put out COCO2,
457
1536000
2000
hatta istersim ki CO2 yaysın
25:53
but I guesstahmin I'll acceptkabul etmek it because it's cheaperdaha ucuz than what's come before."
458
1538000
4000
ama sanırım bunu kabul etmem gerecek cünkü bir öncekinden daha ucuz.
25:57
(ApplauseAlkış)
459
1542000
4000
...alkışlar...
26:01
CACA: And so, that would be your responsetepki to the BjornBjorn LomborgLomborg argumenttartışma,
460
1546000
4000
O zaman Bjorn Lomborg'un argümanına cevabınız bu olacak, demişti ki;
26:05
that basicallytemel olarak if you spendharcamak all this energyenerji tryingçalışıyor to solveçözmek the COCO2 problemsorun,
461
1550000
4000
basitçe tüm bu enerjisi CO2 sorununu çözmeye harcarsanız
26:09
it's going to take away all your other goalshedefleri
462
1554000
2000
sizin dünyayı fakirlikten sıtmadan vesaireden kurtarma
26:11
of tryingçalışıyor to ridkurtulmuş the worldDünya of povertyyoksulluk and malariasıtma and so forthileri,
463
1556000
3000
amaçlarınızın önüne geçecek
26:14
it's a stupidaptal wasteatık of the Earth'sDünya'nın resourceskaynaklar to put moneypara towardskarşı that
464
1559000
4000
daha iyi yapabileceğimiz şeyler varken, para koyabileceğimiz dünyanın
26:18
when there are better things we can do.
465
1563000
2000
kaynaklarının aptalca bir ziyanı bu.
26:20
BGBG: Well, the actualgerçek spendingharcama on the R&D pieceparça --
466
1565000
3000
ArGe için yapılan gerçek harcama
26:23
say the U.S. should spendharcamak 10 billionmilyar a yearyıl more than it is right now --
467
1568000
4000
diyelim ABD şu anda harcadığından senelik 10 milyar dolar daha fazla harcıyor.
26:27
it's not that dramaticdramatik.
468
1572000
2000
Bu çok dramatik değil.
26:29
It shouldn'tolmamalı take away from other things.
469
1574000
2000
Diğer şeylerden çalıyor olmamalı.
26:31
The thing you get into bigbüyük moneypara on, and this, reasonablemakul people can disagreekatılmıyorum,
470
1576000
3000
Gerçeten ekonomik olmayan ve fon bulmaya çalıştığınız
26:34
is when you have something that's non-economicekonomik olmayan and you're tryingçalışıyor to fundfon, sermaye that --
471
1579000
3000
ve çok para yatırdğınız birşey varsa mantıklı insanlar bununla aynı fikirde olmayabilir
26:37
that, to me, mostlyçoğunlukla is a wasteatık.
472
1582000
3000
Bu bence çoğunlukla ziyandır.
26:40
UnlessSürece you're very closekapat and you're just fundingfinansman the learningöğrenme curveeğri
473
1585000
3000
Eğer çok yakın değilseniz, ve öğrenme eğrisini fonlamıyorsanız
26:43
and it's going to get very cheapucuz,
474
1588000
2000
ve çok ucuz olmayacaksa
26:45
I believe we should try more things that have a potentialpotansiyel
475
1590000
4000
Bence çok daha az pahalı olma potansiyeli olan
26:49
to be faruzak lessaz expensivepahalı.
476
1594000
2000
daha çok şey denemeliyiz.
26:51
If the trade-offticaret-off you get into is, "Let's make energyenerji superSüper expensivepahalı,"
477
1596000
5000
Eğer bu işe girmek için ticari denge noktan, hadi enerjiyi süper pahalı yapalımsa
26:56
then the richzengin can affordparası yetmek that.
478
1601000
2000
o zaman buna zenginlerin gücü yeter.
26:58
I mean, all of us here could payödeme fivebeş timeszamanlar as much for our energyenerji
479
1603000
3000
Burda hepimizin hayat stilimizi değiştirmeden enerjimiz için
27:01
and not changedeğişiklik our lifestyleyaşam tarzı.
480
1606000
2000
5 kat fazla para ödeyebileceğini söylüyorum.
27:03
The disasterafet is for that two billionmilyar.
481
1608000
2000
Felaket 2 milyar insanın başında.
27:05
And even LomborgLomborg has changeddeğişmiş.
482
1610000
2000
Lomborg bile değişti.
27:07
His shtickshtick now is, "Why isn't the R&D gettingalma more discussedtartışılan?"
483
1612000
5000
Şimdiki dalaveresi, neden ArGe daha çok tartışılmıyor üzerine
27:12
He's still, because of his earlierdaha erken stuffşey,
484
1617000
2000
Önceki işlerinden dolayı
27:14
still associatedilişkili with the skeptickuşkucu campkamp,
485
1619000
2000
hala şüpheci tayfası ile bağlı
27:16
but he's realizedgerçekleştirilen that's a prettygüzel lonelyyalnız campkamp,
486
1621000
3000
ama farketti ki şüpheciler tayfası baya yalnız bir tayfa
27:19
and so, he's makingyapma the R&D pointpuan.
487
1624000
3000
o yüzden şimdi bu ArGe konusunu çıkardı.
27:22
And so there is a threadiplik of something that I think is appropriateuygun.
488
1627000
5000
Burda alakadar olduğunu düşündüğümüz bir iplik var.
27:27
The R&D pieceparça, it's crazyçılgın how little it's fundedfinanse.
489
1632000
3000
ArGe, bu kadar az fon ayrılması çok çılgınca.
27:30
CACA: Well BillBill, I suspectşüpheli I speakkonuşmak on the behalfadına of mostçoğu people here
490
1635000
3000
Bill, sanırım burdaki çoğu insanın adına konuşuyorum
27:33
to say I really hopeumut your wishdilek comesgeliyor truedoğru. Thank you so much.
491
1638000
3000
Gerçekten dileğinin gerçekleşmesini umuyorum. Çok teşekkürler.
27:36
BGBG: Thank you.
492
1641000
2000
Teşekkürler
27:38
(ApplauseAlkış)
493
1643000
3000
...Alkışlar...
Translated by Peren Demirel
Reviewed by Seda Demirel

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Bill Gates - Philanthropist
A passionate techie and a shrewd businessman, Bill Gates changed the world while leading Microsoft to dizzying success. Now he's doing it again with his own style of philanthropy and passion for innovation.

Why you should listen

Bill Gates is the founder and former CEO of Microsoft. A geek icon, tech visionary and business trailblazer, Gates' leadership -- fueled by his long-held dream that millions might realize their potential through great software -- made Microsoft a personal computing powerhouse and a trendsetter in the Internet dawn. Whether you're a suit, chef, quant, artist, media maven, nurse or gamer, you've probably used a Microsoft product today.

In summer of 2008, Gates left his day-to-day role with Microsoft to focus on philanthropy. Holding that all lives have equal value (no matter where they're being lived), the Bill and Melinda Gates Foundation has now donated staggering sums to HIV/AIDS programs, libraries, agriculture research and disaster relief -- and offered vital guidance and creative funding to programs in global health and education. Gates believes his tech-centric strategy for giving will prove the killer app of planet Earth's next big upgrade.

Read a collection of Bill and Melinda Gates' annual letters, where they take stock of the Gates Foundation and the world. And follow his ongoing thinking on his personal website, The Gates Notes. His new paper, "The Next Epidemic," is published by the New England Journal of Medicine.

More profile about the speaker
Bill Gates | Speaker | TED.com