TED2007
James Nachtwey: My wish: Let my photographs bear witness
Przejmujące fotografie wojenne Jamesa Nachtwey'a
Filmed:
Readability: 5.3
1,643,934 views
Laureat TED Prize w 2007 roku, fotograf wojenny James Nachtwey, opowiada o swojej pracy i prosi, by TED pomógł mu w rejestrowaniu wydarzeń. Chce wykorzystywać cyfrową fotografię do oryginalnego i interesującego przekazywania ważnych historii.
James Nachtwey - Photojournalist
Photojournalist James Nachtwey is considered by many to be the greatest war photographer of recent decades. He has covered conflicts and major social issues in more than 30 countries. Full bio
Photojournalist James Nachtwey is considered by many to be the greatest war photographer of recent decades. He has covered conflicts and major social issues in more than 30 countries. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:26
As someone who has spent his entire career trying to be invisible,
0
1000
4000
Jako zawodowy fotograf, staram się zawsze być niewidoczny.
00:30
standing in front of an audience is a cross between
1
5000
3000
Stojąc przed tak wielką widownią,
00:33
an out-of-body experience and a deer caught in the headlights,
2
8000
3000
czuję się nieswojo.
00:36
so please forgive me for violating one of the TED commandments
3
11000
5000
Wybaczcie zatem, że złamię jedną z reguł TED
00:41
by relying on words on paper,
4
16000
2000
i będę czytał z kartki.
00:43
and I only hope I'm not struck by lightning bolts before I'm done.
5
18000
4000
Mam nadzieję, że w trakcie nie porazi mnie piorun.
00:47
I'd like to begin by talking about some of the ideas that motivated me
6
22000
5000
Na początek opowiem co sprawiło,
00:52
to become a documentary photographer.
7
27000
2000
że zostałem fotografem-dokumentalistą.
00:55
I was a student in the '60s, a time of social upheaval and questioning,
8
30000
5000
Byłem studentem w latach 60., podczas społecznych niepokojów,
01:00
and on a personal level, an awakening sense of idealism.
9
35000
4000
wątpliwości i budzenia się idealizmu.
01:04
The war in Vietnam was raging;
10
39000
3000
Toczyła się wojna w Wietnamie,
01:07
the Civil Rights Movement was under way;
11
42000
2000
rodził się Ruch Praw Obywatelskich.
01:09
and pictures had a powerful influence on me.
12
44000
3000
Zdjęcia miały na mnie ogromny wpływ.
01:12
Our political and military leaders were telling us one thing,
13
47000
3000
Nasi politycy i generałowie mówili jedno,
01:15
and photographers were telling us another.
14
50000
3000
fotografowie mówili zupełnie co innego.
01:18
I believed the photographers, and so did millions of other Americans.
15
53000
5000
Wierzyłem fotografom, podobnie jak miliony Amerykanów.
01:23
Their images fueled resistance to the war and to racism.
16
58000
4000
Ich zdjęcia podsycały opór wobec wojny i rasizmu.
01:27
They not only recorded history; they helped change the course of history.
17
62000
5000
Nie tylko rejestrowali historię, lecz pomagali ją zmieniać.
01:32
Their pictures became part of our collective consciousness
18
67000
3000
Ich zdjęcia stały się częścią zbiorowej świadomości.
01:35
and, as consciousness evolved into a shared sense of conscience,
19
70000
4000
Kiedy świadomość ta zaczęła kształtować nasze sumienia,
01:39
change became not only possible, but inevitable.
20
74000
4000
zmiany stały się nie tylko możliwe, ale nieuniknione.
01:43
I saw that the free flow of information represented by journalism,
21
78000
4000
Widziałem, że dzięki przepływowi dziennikarskich informacji,
01:47
specifically visual journalism, can bring into focus
22
82000
4000
zwłaszcza wizualnych, wyraźniej widać,
01:51
both the benefits and the cost of political policies.
23
86000
4000
jakie są konsekwencje politycznych decyzji.
01:55
It can give credit to sound decision-making, adding momentum to success.
24
90000
5000
Pozwalają docenić słuszne decyzje, nagłaśniać sukcesy.
02:00
In the face of poor political judgment or political inaction,
25
95000
5000
W obliczu decyzji błędnych lub politycznej inercji
02:05
it becomes a kind of intervention, assessing the damage
26
100000
4000
stają się interwencją, pomagają w ocenach szkód,
02:09
and asking us to reassess our behavior.
27
104000
3000
prowadzić do zmiany zachowania.
02:12
It puts a human face on issues
28
107000
2000
Nadają one ludzką twarz zjawiskom,
02:14
which from afar can appear abstract
29
109000
3000
które z daleka wydają się abstrakcyjne,
02:17
or ideological or monumental in their global impact.
30
112000
3000
które z globalnego punktu widzenia są tylko ideologią.
02:20
What happens at ground level, far from the halls of power,
31
115000
5000
To, co dzieje się z dala od ośrodków władzy,
02:25
happens to ordinary citizens one by one.
32
120000
3000
przydarza się zwykłym ludziom, każdemu z osobna.
02:28
And I understood that documentary photography
33
123000
3000
Miałem świadomość, że fotografia dokumentalna
02:31
has the ability to interpret events from their point of view.
34
126000
4000
jest w stanie postrzegać zdarzenia z ich perspektywy.
02:35
It gives a voice to those who otherwise would not have a voice.
35
130000
4000
Że daje głos tym, którzy inaczej głosu by nie mieli.
02:39
And as a reaction, it stimulates public opinion
36
134000
4000
Rezultatem jest ożywienie opinii publicznej,
02:43
and gives impetus to public debate,
37
138000
2000
inspirowanie debaty,
02:45
thereby preventing the interested parties
38
140000
2000
i nie dopuszczenie do tego,
02:47
from totally controlling the agenda, much as they would like to.
39
142000
4000
by któraś ze stron tę debatę zdominowała.
02:51
Coming of age in those days made real
40
146000
3000
Wchodząc w dorosłość w tym okresie zrozumiałem,
02:54
the concept that the free flow of information is absolutely vital
41
149000
3000
jak ważny jest swobodny przepływ informacji
02:57
for a free and dynamic society to function properly.
42
152000
4000
dla wolności i dynamiki zdrowego społeczeństwa.
03:01
The press is certainly a business, and in order to survive
43
156000
4000
Media to oczywiście biznes i jeśli chcą przeżyć,
03:05
it must be a successful business,
44
160000
3000
muszą być opłacalnym biznesem.
03:08
but the right balance must be found
45
163000
2000
Trzeba jednak znaleźć równowagę
03:10
between marketing considerations and journalistic responsibility.
46
165000
4000
między wymogami rynku a etyką dziennikarską.
03:14
Society's problems can't be solved until they're identified.
47
169000
5000
Problemy społeczne trzeba najpierw zdefiniować.
03:19
On a higher plane, the press is a service industry,
48
174000
4000
Praca w mediach to służba
03:23
and the service it provides is awareness.
49
178000
3000
która ma za zadanie budzić świadomość.
03:26
Every story does not have to sell something.
50
181000
3000
Nie wszystko służy temu, by coś sprzedać.
03:29
There's also a time to give.
51
184000
3000
Czasami chodzi o czas, który komuś poświęcamy.
03:33
That was a tradition I wanted to follow.
52
188000
3000
Były to bliskie mi tradycje.
03:36
Seeing the war created such incredibly high stakes for everyone involved
53
191000
4000
Oglądając wojnę utwierdziliśmy się w przekonaniu,
03:40
and that visual journalism could actually become a factor in conflict resolution --
54
195000
5000
że dziennikarze mogą odegrać rolę w rozwiązywaniu konfliktów.
03:45
I wanted to be a photographer in order to be a war photographer.
55
200000
4000
Chciałem zostać fotografem, żeby fotografować wojnę.
03:49
But I was driven by an inherent sense
56
204000
3000
Ale wierzyłem też głęboko,
03:52
that a picture that revealed the true face of war
57
207000
3000
że zdjęcia pokazujące prawdziwe oblicze wojny,
03:55
would almost by definition be an anti-war photograph.
58
210000
4000
będą z definicji zdjęciami anty-wojennymi.
04:00
I'd like to take you on a visual journey through some of the events
59
215000
3000
Chciałbym teraz pokazać,
04:03
and issues I've been involved in over the past 25 years.
60
218000
4000
czym zajmowałem się przez ostatnie 25 lat.
04:08
In 1981, I went to Northern Ireland.
61
223000
3000
W 1981 roku byłem w Irlandii Północnej.
04:11
10 IRA prisoners were in the process of starving themselves to death
62
226000
4000
10 więźniów IRA prowadziło głodówkę.
04:15
in protest against conditions in jail.
63
230000
3000
Protestowali przeciw warunkom w więzieniach.
04:18
The reaction on the streets was violent confrontation.
64
233000
3000
W odpowiedzi, na ulicach dochodziło do krwawych konfrontacji.
04:21
I saw that the front lines of contemporary wars
65
236000
4000
Zrozumiałem, że linie frontu współczesnych wojen
04:25
are not on isolated battlefields, but right where people live.
66
240000
4000
nie przebiegają na odległych polach bitwy, ale wśród cywilów.
04:30
During the early '80s, I spent a lot of time in Central America,
67
245000
4000
Na początku lat 80. często jeździłem do Ameryki Łacińskiej.
04:34
which was engulfed by civil wars
68
249000
2000
Toczyły się tam wojny domowe
04:36
that straddled the ideological divide of the Cold War.
69
251000
3000
będące następstwem podziałów i ideologii zimnej wojny.
04:39
In Guatemala, the central government --
70
254000
3000
W Gwatemali rząd centralny,
04:42
controlled by a oligarchy of European decent --
71
257000
3000
kontrolowany przez oligarchów europejskiego pochodzenia,
04:45
was waging a scorched Earth campaign against an indigenous rebellion,
72
260000
4000
stosuje wobec rdzennej ludności politykę spalonej ziemi.
04:49
and I saw an image that reflected the history of Latin America:
73
264000
3000
Ujrzałem obraz - symbol historii całej Ameryki Łacińskiej:
04:52
conquest through a combination of the Bible and the sword.
74
267000
4000
podbój prowadzony przy użyciu Biblii i miecza.
04:56
An anti-Sandinista guerrilla was mortally wounded
75
271000
4000
Anty-lewicowy partyzant został śmiertelnie ranny
05:00
as Commander Zero attacked a town in Southern Nicaragua.
76
275000
4000
podczas ataku Komendanta Zero na miasto w płd. Nikaragui.
05:06
A destroyed tank belonging to Somoza's national guard
77
281000
3000
Zniszczony czołg, należący do Gwardii Narodowej Somozy,
05:09
was left as a monument in a park in Managua,
78
284000
4000
pozostawiono jako pomnik w parku w Managui.
05:13
and was transformed by the energy and spirit of a child.
79
288000
4000
Uległ metamorfozie dzięki energii i duchowi dziecka.
05:17
At the same time, a civil war was taking place in El Salvador,
80
292000
4000
W tym samym czasie toczyła się wojna domowa w Salwadorze.
05:21
and again, the civilian population was caught up in the conflict.
81
296000
4000
Tam także w konflikt wciągnięto ludność cywilną.
05:26
I've been covering the Palestinian-Israeli conflict since 1981.
82
301000
5000
Od 1981 fotografuję konflikt izraelsko-palestyński.
05:31
This is a moment from the beginning of the second intifada, in 2000,
83
306000
4000
To początek drugiej Intifady, w 2000 roku,
05:35
when it was still stones and Molotovs against an army.
84
310000
3000
gdy na armię padały jeszcze kamienie i koktajle Mołotowa.
05:41
In 2001, the uprising escalated into an armed conflict,
85
316000
3000
W 2001 roku doszło do eskalacji konfliktu.
05:44
and one of the major incidents was
86
319000
2000
Zniszczono między innymi
05:46
the destruction of the Palestinian refugee camp
87
321000
3000
obóz uchodźców palestyńskich
05:49
in the West Bank town of Jenin.
88
324000
3000
w mieście Dżenin na Zachodnim Brzegu.
05:53
Without the political will to find common ground,
89
328000
4000
Brak politycznej woli wypracowywania kompromisu
05:57
the continual friction of tactic and counter-tactic
90
332000
3000
prowadzi do wzajemnych napięć,
06:00
only creates suspicion and hatred and vengeance,
91
335000
3000
podejrzeń, nienawiści, odwetu.
06:03
and perpetuates the cycle of violence.
92
338000
3000
Tworzy się spirala przemocy.
06:08
In the '90s, after the breakup of the Soviet Union,
93
343000
3000
W latach 90., po rozpadzie Związku Radzieckiego,
06:11
Yugoslavia fractured along ethnic fault lines, and civil war broke out
94
346000
5000
w Jugosławii odżyły podziały etniczne i wybuchła wojna domowa
06:16
between Bosnia, Croatia and Serbia.
95
351000
2000
między Bośnią, Chorwacją i Serbią.
06:18
This is a scene of house-to-house fighting in Mostar,
96
353000
4000
Tak wyglądały walki w domach Mostaru,
06:22
neighbor against neighbor.
97
357000
2000
sąsiad przeciw sąsiadowi.
06:24
A bedroom, the place where people share intimacy,
98
359000
3000
Sypialnię, miejsce tak intymne,
06:27
where life itself is conceived, became a battlefield.
99
362000
4000
w którym poczyna się życie, zmieniono w pole bitwy.
06:31
A mosque in northern Bosnia was destroyed by Serbian artillery
100
366000
7000
Meczet w płn.Bośni, zniszczony przez serbską artylerię,
06:38
and was used as a makeshift morgue.
101
373000
2000
stał się prowizoryczną kostnicą.
06:47
Dead Serbian soldiers were collected after a battle
102
382000
3000
Ciała zabitych serbskich żołnierzy zebrane po bitwie
06:50
and used as barter for the return of prisoners
103
385000
3000
traktowano jako walutę: wymieniano na więźniów
06:53
or Bosnian soldiers killed in action.
104
388000
2000
lub zabitych bośniackich żołnierzy.
06:57
This was once a park.
105
392000
2000
Tu był kiedyś park.
06:59
The Bosnian soldier who guided me
106
394000
2000
Mój przewodnik, bośniacki żołnierz mówi,
07:01
told me that all of his friends were there now.
107
396000
3000
że spoczywają tam teraz wszyscy jego przyjaciele.
07:05
At the same time in South Africa,
108
400000
2000
W tym samym czasie, w RPA,
07:07
after Nelson Mandela had been released from prison,
109
402000
3000
po zwolnieniu Nelsona Mandeli z więzienia,
07:10
the black population commenced the final phase
110
405000
3000
czarna ludność rozpoczęła ostatnią fazę walki
07:13
of liberation from apartheid.
111
408000
2000
przeciw apartheidowi.
07:16
One of the things I had to learn as a journalist
112
411000
3000
Jako dziennikarz musiałem się nauczyć
07:19
was what to do with my anger.
113
414000
2000
radzić sobie z własnym gniewem.
07:21
I had to use it, channel its energy, turn it into something
114
416000
5000
Musiałem znaleźć dla niego jakieś ujście, wykorzystać,
07:26
that would clarify my vision, instead of clouding it.
115
421000
3000
by widzieć pewne rzeczy wyraźniej.
07:30
In Transkei, I witnessed a rite of passage into manhood, of the Xhosa tribe.
116
425000
5000
Oto plemię Xhosa w Transkei i rytuał wejścia w wiek męski.
07:35
Teenage boys lived in isolation, their bodies covered with white clay.
117
430000
4000
Na pustkowiu nastoletni chłopcy pokrywali ciała białą gliną.
07:40
After several weeks, they washed off the white
118
435000
2000
Po kilku tygodniach zmywali ją
07:42
and took on the full responsibilities of men.
119
437000
3000
i przyjmowali na siebie obowiązki mężczyzny.
07:45
It was a very old ritual that seemed symbolic
120
440000
3000
Ten stary rytuał zdawał się symbolizować
07:48
of the political struggle that was changing the face of South Africa.
121
443000
5000
polityczne zmiany zachodzące w RPA.
07:55
Children in Soweto playing on a trampoline.
122
450000
4000
Dzieci w Soweto bawiące się na trampolinach.
08:02
Elsewhere in Africa there was famine.
123
457000
3000
W innych częściach Afryki panował głód.
08:05
In Somalia, the central government collapsed and clan warfare broke out.
124
460000
4000
W Somalii upadł rząd centralny i wybuchły walki plemienne.
08:10
Farmers were driven off their land,
125
465000
2000
Farmerzy byli wypędzani ze swoich gospodarstw,
08:12
and crops and livestock were destroyed or stolen.
126
467000
4000
niszczono ich uprawy i hodowle.
08:16
Starvation was being used as a weapon of mass destruction --
127
471000
4000
Głód stał się bronią masowego rażenia.
08:20
primitive but extremely effective.
128
475000
2000
Prymitywną, ale niezwykle skuteczną.
08:22
Hundreds of thousands of people were exterminated,
129
477000
3000
Setki tysięcy ludzi
08:25
slowly and painfully.
130
480000
2000
unicestwiono powoli i okrutnie.
08:29
The international community responded with massive humanitarian relief,
131
484000
4000
Wspólnota międzynarodowa organizowała pomoc humanitarną,
08:33
and hundreds of thousands of more lives were saved.
132
488000
4000
Uratowano setki tysięcy istnień ludzkich.
08:37
American troops were sent to protect the relief shipments,
133
492000
3000
Żołnierze USA chronili konwoje z pomocą,
08:40
but they were eventually drawn into the conflict,
134
495000
3000
ale w końcu zostali wciągnięci w konflikt.
08:43
and after the tragic battle in Mogadishu, they were withdrawn.
135
498000
3000
Po tragicznej bitwie w Mogadiszu, żołnierzy wycofano.
08:47
In southern Sudan, another civil war saw similar use of starvation
136
502000
4000
Podczas wojny domowej w południowym Sudanie,
08:51
as a means of genocide.
137
506000
2000
głód ponownie stał się narzędziem ludobójstwa.
08:54
Again, international NGOs, united under the umbrella of the U.N.,
138
509000
4000
Znów organizacje międzynarodowe przy ONZ
08:58
staged a massive relief operation and thousands of lives were saved.
139
513000
5000
zorganizowały wielką akcję pomocy, ratując tysiące ludzi.
09:04
I'm a witness, and I want my testimony to be honest and uncensored.
140
519000
6000
Jestem świadkiem. Chcę dawać świadectwo uczciwie i bez cenzury.
09:11
I also want it to be powerful and eloquent,
141
526000
3000
Chcę być elokwentny, docierać do ludzi.
09:14
and to do as much justice as possible
142
529000
2000
i chcę możliwie jak najwierniej
09:16
to the experience of the people I'm photographing.
143
531000
3000
oddawać doświadczenia tych, których fotografuję.
09:19
This man was in an NGO feeding center,
144
534000
3000
Ten człowiek był w jednym z punktów z żywnością.
09:22
being helped as much as he could be helped.
145
537000
2000
Udzielono mu wszelkiej możliwej pomocy.
09:24
He literally had nothing. He was a virtual skeleton,
146
539000
5000
Nie miał dosłownie nic. Był to zupełny szkielet,
09:29
yet he could still summon the courage and the will to move.
147
544000
4000
a mimo to miał dość odwagi i woli, by iść naprzód.
09:33
He had not given up, and if he didn't give up,
148
548000
3000
Jeśli on się nie poddał,
09:36
how could anyone in the outside world ever dream of losing hope?
149
551000
5000
czy ktokolwiek inny może stracić nadzieję?
09:42
In 1994, after three months of covering the South African election,
150
557000
5000
W 1994 r., przez trzy miesiące obsługiwałem wybory w RPA
09:47
I saw the inauguration of Nelson Mandela,
151
562000
3000
i inaugurację Nelsona Mandeli.
09:50
and it was the most uplifting thing I've ever seen.
152
565000
3000
Był to jeden z najpiękniejszych momentów w moim życiu.
09:53
It exemplified the best that humanity has to offer.
153
568000
4000
Ta chwila oddawała wszystko, co najlepsze w ludzkości.
09:57
The next day I left for Rwanda,
154
572000
3000
Następnego dnia wyjechałem do Ruandy.
10:00
and it was like taking the express elevator to hell.
155
575000
3000
Czułem się, jakbym zjeżdżał ekspresową windą do piekła.
10:03
This man had just been liberated from a Hutu death camp.
156
578000
4000
To człowiek wyzwolony z obozu śmierci Hutu.
10:07
He allowed me to photograph him for quite a long time,
157
582000
4000
Pozwolił mi długo robić zdjęcia,
10:11
and he even turned his face toward the light,
158
586000
3000
i nawet odwrócił twarz w stronę światła,
10:14
as if he wanted me to see him better.
159
589000
2000
żebym mógł go lepiej widzieć.
10:17
I think he knew what the scars on his face would say to the rest of the world.
160
592000
4000
Chyba wiedział, co jego blizny powiedzą światu.
10:22
This time, maybe confused or discouraged
161
597000
3000
Ale być może z powodu niepewności i rozczarowania
10:25
by the military disaster in Somalia,
162
600000
3000
po nieudanej interwencji w Somalii,
10:28
the international community remained silent,
163
603000
3000
tym razem świat pozostał obojętny.
10:31
and somewhere around 800,000 people were slaughtered
164
606000
3000
Zamordowano około 800 tys. ludzi.
10:34
by their own countrymen -- sometimes their own neighbors --
165
609000
3000
Oprawcami byli ich krajanie, często sąsiedzi,
10:37
using farm implements as weapons.
166
612000
3000
posługujący się narzędziami rolniczymi.
10:41
Perhaps because a lesson had been learned
167
616000
3000
Być może mało zdecydowana reakcja
10:44
by the weak response to the war in Bosnia
168
619000
2000
podczas wojny w Bośni
10:46
and the failure in Rwanda,
169
621000
2000
i porażka w Ruandzie były jakąś lekcją
10:48
when Serbia attacked Kosovo,
170
623000
2000
i sprawiły, że gdy Serbia zaatakowała Kosowo,
10:50
international action was taken much more decisively.
171
625000
4000
świat zareagował bardziej zdecydowanie.
10:54
NATO forces went in, and the Serbian army withdrew.
172
629000
4000
Wkroczyły siły NATO i armia serbska wycofała się.
10:58
Ethnic Albanians had been murdered,
173
633000
3000
Mordowano etnicznych Albańczyków.
11:01
their farms destroyed and a huge number of people forcibly deported.
174
636000
4000
Niszczono ich farmy, wielu ludzi deportowano.
11:06
They were received in refugee camps
175
641000
3000
Znaleźli się w obozach uchodźców
11:09
set up by NGOs in Albania and Macedonia.
176
644000
3000
organizacji pozarządowych w Albanii i Macedonii.
11:14
The imprint of a man who had been burned inside his own home.
177
649000
3000
To ślad po człowieku, którego spalono w jego własnym domu.
11:18
The image reminded me of a cave painting,
178
653000
3000
Obraz ten przypomina mi malowidła w jaskiniach.
11:21
and echoed how primitive we still are in so many ways.
179
656000
4000
Pod wieloma względami nadal jesteśmy bardzo prymitywni.
11:27
Between 1995 and '96, I covered the first two wars
180
662000
4000
W latach 1995-96 w Groznym w Czeczenii
11:31
in Chechnya from inside Grozny.
181
666000
2000
byłem fotoreporterem dwóch wojen.
11:33
This is a Chechen rebel on the front line against the Russian army.
182
668000
4000
Czeczeński rebeliant walczy przeciw rosyjskiej armii.
11:39
The Russians bombarded Grozny constantly for weeks,
183
674000
4000
Rosjanie bombardowali Grozny bez przerwy całymi tygodniami,
11:43
killing mainly the civilians who were still trapped inside.
184
678000
3000
zabijając wielu cywili, którzy nie mogli uciec.
11:48
I found a boy from the local orphanage
185
683000
2000
Spotkałem chłopca z sierocińca,
11:50
wandering around the front line.
186
685000
2000
który błąkał się wokół linii frontu.
11:54
My work has evolved from being concerned mainly with war
187
689000
3000
Kiedyś robiąc zdjęcia skupiałem się przede wszystkim na wojnie;
11:57
to a focus on critical social issues as well.
188
692000
4000
z czasem coraz bardziej na kwestiach społecznych.
12:02
After the fall of Ceausescu, I went to Romania
189
697000
2000
Po upadku Czauszesku, pojechałem do Rumunii.
12:04
and discovered a kind of gulag of children,
190
699000
4000
Odkryłem coś w rodzaju gułagu dla dzieci.
12:08
where thousands of orphans were being kept in medieval conditions.
191
703000
3000
Tysiące sierot trzymano w średniowiecznych warunkach.
12:12
Ceausescu had imposed a quota
192
707000
2000
Czauszesku narzucił każdej rodzinie
12:14
on the number of children to be produced by each family,
193
709000
3000
ilość posiadanych dzieci
12:17
thereby making women's bodies an instrument of state economic policy.
194
712000
4000
czyniąc ciało kobiet narzędziem polityki gospodarczej.
12:22
Children who couldn't be supported by their families
195
717000
3000
Najbiedniejszym rodzinom odbierano dzieci
12:25
were raised in government orphanages.
196
720000
3000
i odsyłano je do rządowych sierocińców.
12:28
Children with birth defects were labeled incurables,
197
723000
3000
Dzieci z wrodzonymi wadami uważano za nieuleczalne
12:31
and confined for life to inhuman conditions.
198
726000
4000
i skazywano na egzystencję w nieludzkich warunkach.
12:35
As reports began to surface, again international aid went in.
199
730000
4000
Po nagłośnieniu znów pojawiła się międzynarodowa pomoc.
12:41
Going deeper into the legacy of the Eastern European regimes,
200
736000
4000
Próbując zrozumieć spuściznę po reżimach w Europie Wschodniej,
12:45
I worked for several months on a story about the effects of industrial pollution,
201
740000
4000
przez kilka miesięcy zajmowałem się skażeniem przemysłowym,
12:49
where there had been no regard for the environment
202
744000
3000
gdzie nie oglądano się na środowisko
12:52
or the health of either workers or the general population.
203
747000
4000
ani zdrowie robotników i całej społeczności.
12:56
An aluminum factory in Czechoslovakia
204
751000
3000
Fabryka aluminium w Czechosłowacji
12:59
was filled with carcinogenic smoke and dust,
205
754000
3000
pełna była rakotwórczego dymu i kurzu.
13:02
and four out of five workers came down with cancer.
206
757000
4000
Czterech na pięciu robotników chorowało na raka.
13:08
After the fall of Suharto in Indonesia,
207
763000
2000
Po upadku Suharto w Indonezji,
13:10
I began to explore conditions of poverty
208
765000
3000
zajmowałem się biedą w kraju,
13:13
in a country that was on its way towards modernization.
209
768000
3000
który właśnie się modernizował.
13:16
I spent a good deal of time with a man
210
771000
3000
Spędziłem sporo czasu z mężczyzną,
13:19
who lived with his family on a railway embankment
211
774000
2000
który wraz z rodziną mieszkał na nasypie kolejowym.
13:21
and had lost an arm and a leg in a train accident.
212
776000
4000
W wypadku kolejowym stracił rękę i nogę.
13:25
When the story was published, unsolicited donations poured in.
213
780000
5000
Po publikacji tych zdjęć przyszły spontaniczne darowizny.
13:30
A trust fund was established,
214
785000
2000
Stworzono fundusz,
13:32
and the family now lives in a house in the countryside
215
787000
3000
dzięki któremu ta rodzina ma teraz dom
13:35
and all their basic necessities are taken care of.
216
790000
3000
i jest w stanie się utrzymać.
13:38
It was a story that wasn't trying to sell anything.
217
793000
3000
Ten reportaż nie próbował niczego sprzedawać.
13:41
Journalism had provided a channel
218
796000
3000
Dziennikarstwo dostarczyło jednak ujścia
13:44
for people's natural sense of generosity, and the readers responded.
219
799000
4000
dla ludzkiej szczodrości, czytelnicy zareagowali.
13:50
I met a band of homeless children who'd come to Jakarta from the countryside,
220
805000
3000
W Dżakarcie spotkałem bezdomne wiejskie dzieci
13:53
and ended up living in a train station.
221
808000
3000
które mieszkały na dworcu kolejowym.
13:56
By the age of 12 or 14, they'd become beggars and drug addicts.
222
811000
5000
Miały po 12-14 lat. Żebrały, wpadały w narkomanię.
14:01
The rural poor had become the urban poor,
223
816000
2000
Ubodzy wieśniacy w mieście nadal byli biedakami,
14:03
and in the process, they'd become invisible.
224
818000
4000
tyle że niewidocznymi dla otoczenia.
14:09
These heroin addicts in detox in Pakistan
225
824000
3000
To uzależnieni od heroiny na odwyku w Pakistanie.
14:12
reminded me of figures in a play by Beckett:
226
827000
3000
Skojarzyli mi się z bohaterami dramatu Becketta:
14:15
isolated, waiting in the dark, but drawn to the light.
227
830000
3000
samotni, czekają w ciemności, ale tęsknią za światłem.
14:22
Agent Orange was a defoliant used during the Vietnam War
228
837000
4000
Agent Orange to defoliant używany w Wietnamie,
14:26
to deny cover to the Vietcong and the North Vietnamese army.
229
841000
4000
by pozbawić kryjówki partyzantów i żołnierzy Północy.
14:30
The active ingredient was dioxin, an extremely toxic chemical
230
845000
4000
Aktywnym składnikiem była silnie toksyczna dioksyna,
14:34
that was sprayed in vast quantities,
231
849000
2000
spryskiwana w wielkich ilościach.
14:36
and whose effects passed through the genes to the next generation.
232
851000
4000
Jej efekty przeszły genetycznie na następne pokolenie.
14:42
In 2000, I began documenting global health issues,
233
857000
3000
W 2000 roku zacząłem się zajmować kwestiami
14:45
concentrating first on AIDS in Africa.
234
860000
3000
zdrowia na świecie, zwłaszcza AIDS w Afryce.
14:48
I tried to tell the story through the work of caregivers.
235
863000
3000
Opowiadałem historię z punktu widzenia niosących pomoc.
14:51
I thought it was important to emphasize that people were being helped,
236
866000
4000
Zależało mi by podkreślić, że ludzie otrzymują pomoc
14:55
whether by international NGOs or by local grassroots organizations.
237
870000
5000
od organizacji międzynarodowych lub lokalnych.
15:00
So many children have been orphaned by the epidemic
238
875000
2000
Tyle dzieci zostało osieroconych w wyniku tej epidemii.
15:02
that grandmothers have taken the place of parents,
239
877000
3000
Tu babcia, która przejęła rolę rodziców.
15:05
and a lot of children had been born with HIV.
240
880000
3000
Wiele dzieci rodzi się z HIV.
15:09
A hospital in Zambia.
241
884000
2000
Szpital w Zambii.
15:14
I began documenting the close connection
242
889000
3000
Zacząłem dokumentować bliską zależność
15:17
between HIV/AIDS and tuberculosis.
243
892000
3000
między HIV/AIDS a gruźlicą.
15:20
This is an MSF hospital in Cambodia.
244
895000
3000
To szpital Lekarzy Bez Granic (MSF) w Kambodży.
15:28
My pictures can play a supporting role to the work of NGOs
245
903000
3000
Fotografiami wspieram pracę organizacji pozarządowych,
15:31
by shedding light on the critical social problems they're trying to deal with.
246
906000
4000
nagłaśniając problemy społeczne, którymi się zajmują.
15:35
I went to Congo with MSF,
247
910000
3000
Pojechałem z MSF do Konga.
15:38
and contributed to a book and an exhibition
248
913000
2000
Owocem były książka i wystawa
15:40
that focused attention on a forgotten war
249
915000
3000
poświęcone zapomnianej wojnie,
15:43
in which millions of people have died,
250
918000
2000
w której zginęły miliony ludzi.
15:45
and exposure to disease without treatment is used as a weapon.
251
920000
4000
Ryzyko nieuleczalnej choroby było w tej wojnie orężem.
15:50
A malnourished child being measured
252
925000
2000
Niedożywione dziecko jest mierzone
15:52
as part of the supplemental feeding program.
253
927000
2000
w klinice oferującej żywność.
15:56
In the fall of 2004 I went to Darfur.
254
931000
3000
Jesienią 2004 roku pojechałem do Darfuru.
16:00
This time I was on assignment for a magazine,
255
935000
2000
Tym razem było to zlecenie z czasopisma,
16:02
but again worked closely with MSF.
256
937000
2000
ale nadal współpracowałem z MSF.
16:04
The international community still hasn't found a way
257
939000
3000
Wspólnota międzynarodowa ciągle nie umie
16:07
to create the pressure necessary to stop this genocide.
258
942000
4000
wywrzeć presji i powstrzymać tego ludobójstwa.
16:13
An MSF hospital in a camp for displaced people.
259
948000
3000
Szpital MSF w obozie dla uchodźców.
16:18
I've been working on a long project on crime and punishment in America.
260
953000
4000
Od lat pracuję nad problemem zbrodni i kary w USA.
16:23
This is a scene from New Orleans.
261
958000
2000
To scena z Nowego Orleanu.
16:27
A prisoner on a chain gang in Alabama
262
962000
3000
Więzień w Alabamie. Za karę został przykuty
16:30
was punished by being handcuffed to a post in the midday sun.
263
965000
3000
do metalowej belki w skwarze południa.
16:36
This experience raised a lot of questions,
264
971000
2000
Pojawia się tu wiele pytań,
16:38
among them questions about race and equality
265
973000
3000
dotyczących rasy i równości,
16:41
and for whom in our country opportunities and options are available.
266
976000
5000
szans i możliwości w naszym kraju.
16:46
In the yard of a chain gang in Alabama.
267
981000
3000
W tym więzieniu w Alabamie.
16:52
I didn't see either of the planes hit,
268
987000
2000
Nie widziałem uderzeń samolotów.
16:54
and when I glanced out my window, I saw the first tower burning,
269
989000
3000
Przez okno zobaczyłem, że płonie pierwsza wieża.
16:57
and I thought it might have been an accident.
270
992000
3000
Myślałem, że to wypadek.
17:00
A few minutes later when I looked again
271
995000
2000
Gdy po chwili wyjrzałem ponownie,
17:02
and saw the second tower burning, I knew we were at war.
272
997000
4000
zobaczyłem, jak płonie druga. Zrozumiałem, że to wojna.
17:07
In the midst of the wreckage at Ground Zero, I had a realization.
273
1002000
3000
Widok rumowiska przy Strefie Zero coś mi uświadomił.
17:11
I'd been photographing in the Islamic world since 1981 --
274
1006000
4000
Od 1981 roku fotografowałem świat islamski.
17:15
not only in the Middle East, but also in Africa, Asia and Europe.
275
1010000
5000
Na Bliskim Wschodzie, w Afryce, w Azji, w Europie.
17:20
At the time I was photographing in these different places,
276
1015000
3000
Sądziłem, że w tych odległych zakątkach
17:23
I thought I was covering separate stories,
277
1018000
2000
zajmuję się odrębnymi problemami.
17:25
but on 9/11 history crystallized, and I understood
278
1020000
3000
11 września zrozumiałem, że tak naprawdę
17:28
I'd actually been covering a single story for more than 20 years,
279
1023000
5000
od 20 lat zajmuję się jedną i tą samą historią
17:33
and the attack on New York was its latest manifestation.
280
1028000
3000
i że atak na Nowy Jork to jej najnowszy rozdział.
17:37
The central commercial district of Kabul, Afghanistan
281
1032000
3000
To centrum handlowe Kabulu, w Afganistanie,
17:40
at the end of the civil war,
282
1035000
2000
pod koniec wojny domowej,
17:42
shortly before the city fell to the Taliban.
283
1037000
3000
wkrótce miasto przejmą Talibowie.
17:48
Land mine victims being helped
284
1043000
2000
Ofiary min w centrum rehabilitacji
17:50
at the Red Cross rehab center being run by Alberto Cairo.
285
1045000
3000
Czerwonego Krzyża. Prowadzi je Alberto Cairo.
17:55
A boy who lost a leg to a leftover mine.
286
1050000
3000
Chłopiec, który stracił nogę na minie.
17:58
I'd witnessed immense suffering in the Islamic world
287
1053000
3000
Byłem świadkiem ogromnego cierpienia w świecie islamskim:
18:01
from political oppression, civil war, foreign invasions, poverty, famine.
288
1056000
5000
z powodu politycznej opresji, wojen domowych, inwazji, biedy, głodu.
18:06
I understood that in its suffering,
289
1061000
2000
Pogrążony w cierpieniu świat islamski
18:08
the Islamic world had been crying out. Why weren't we listening?
290
1063000
5000
krzyczał do nas. Dlaczego nie słuchaliśmy?
18:16
A Taliban fighter shot during a battle
291
1071000
2000
Bojownik talibów zastrzelony podczas bitwy,
18:18
as the Northern Alliance entered the city of Kunduz.
292
1073000
4000
w której Sojusz Północny zajął miasto Kunduz.
18:28
When war with Iraq was imminent,
293
1083000
2000
Tuż przed rozpoczęciem wojny w Iraku było jasne,
18:30
I realized the American troops would be very well covered,
294
1085000
3000
że wielu korespondentów będzie towarzyszyć amerykańskim żołnierzom.
18:33
so I decided to cover the invasion from inside Baghdad.
295
1088000
3000
Ja zdecydowałem się fotografować inwazję z Bagdadu.
18:42
A marketplace was hit by a mortar shell
296
1097000
2000
Targ ostrzelano z moździerzy.
18:44
that killed several members of a single family.
297
1099000
3000
W ataku zginęło kilku członków tej samej rodziny.
18:49
A day after American forces entered Baghdad,
298
1104000
3000
W dzień po zajęciu Bagdadu przez Amerykanów,
18:52
a company of Marines began rounding up bank robbers
299
1107000
2000
grupa Marines zatrzymuje złodziei banków.
18:54
and were cheered on by the crowds --
300
1109000
2000
Tłum reaguje entuzjastycznie.
18:57
a hopeful moment that was short lived.
301
1112000
2000
Ale nadzieja trwa krótko.
19:01
For the first time in years,
302
1116000
2000
Po raz pierwszy od wielu lat
19:03
Shi'ites were allowed to make the pilgrimage
303
1118000
2000
Szyitom pozwolono odbyć pielgrzymkę
19:05
to Karbala to observe Ashura,
304
1120000
2000
do Karbala z okazji święta Aszura.
19:07
and I was amazed by the sheer number of people
305
1122000
3000
Byłem pod wrażeniem ogromnej liczby ludzi
19:10
and how fervently they practiced their religion.
306
1125000
2000
i ich wielkiego zaangażowania religijnego.
19:15
A group of men march through the streets cutting themselves with knives.
307
1130000
3000
Pochód mężczyzn dokonujących samo-okaleczenia nożami.
19:18
It was obvious that the Shi'ites were a force to be reckoned with,
308
1133000
4000
Było jasne, że z Szyitami należy się liczyć,
19:22
and we would do well to understand them and learn how to deal with them.
309
1137000
5000
że powinniśmy ich poznać i zrozumieć.
19:29
Last year I spent several months documenting our wounded troops,
310
1144000
4000
W zeszłym roku dokumentowałem losy rannych żołnierzy
19:33
from the battlefield in Iraq all the way home.
311
1148000
2000
z pól bitwy w Iraku aż do powrotu do kraju.
19:37
This is a helicopter medic giving CPR
312
1152000
2000
Ratownik w helikopterze udziela pierwszej pomocy
19:39
to a soldier who had been shot in the head.
313
1154000
2000
żołnierzowi postrzelonemu w głowę.
19:44
Military medicine has become so efficient
314
1159000
2000
Medycyna wojskowa poczyniła tak wielkie postępy,
19:46
that the percentage of troops who survive after being wounded
315
1161000
4000
że odsetek rannych żołnierzy, którym udaje się przeżyć,
19:50
is much higher in this war than in any other war in our history.
316
1165000
3000
jest dziś znacznie większy niż podczas poprzednich wojen.
19:55
The signature weapon of the war is the IED,
317
1170000
3000
Najczęściej używaną bronią jest domowej roboty bomba,
19:58
and the signature wound is severe leg damage.
318
1173000
3000
która powoduje poważne obrażenia nóg.
20:03
After enduring extreme pain and trauma,
319
1178000
3000
Po porcji ogromnego bólu i traumy,
20:06
the wounded face a grueling physical
320
1181000
2000
poszkodowani muszą stawić czoła fizycznym
20:08
and psychological struggle in rehab.
321
1183000
2000
i psychologicznym trudom rehabilitacji.
20:13
The spirit they displayed was absolutely remarkable.
322
1188000
3000
Wykazują niespotykany hart ducha.
20:17
I tried to imagine myself in their place,
323
1192000
2000
Próbowałem wyobrazić sobie siebie na ich miejscu
20:19
and I was totally humbled by their courage and determination
324
1194000
4000
i chylę czoła wobec ich odwagi i samozaparcia
20:23
in the face of such catastrophic loss.
325
1198000
3000
wobec tak katastroficznych strat.
20:27
Good people had been put in a very bad situation for questionable results.
326
1202000
5000
Dobrych ludzi postawiono w złej sytuacji, dla wątpliwych celów.
20:35
One day in rehab someone, started talking about surfing
327
1210000
3000
Któryś z rekonwalescentów wspomniał o surfingu.
20:38
and all these guys who'd never surfed before said, "Hey, let's go."
328
1213000
4000
Faceci, którzy nigdy tego przedtem nie robili,
20:42
And they went surfing.
329
1217000
2000
ochoczo poszli surfować.
20:48
Photographers go to the extreme edges of human experience
330
1223000
3000
Fotografowie pokazują ekstremalne ludzkie doświadczenia
20:51
to show people what's going on.
331
1226000
2000
aby uświadomić widzom, co się dzieje.
20:53
Sometimes they put their lives on the line,
332
1228000
3000
Bywa, że narażają własne życie,
20:56
because they believe your opinions and your influence matter.
333
1231000
4000
bo wierzą, że wasza opinia jest ważna.
21:00
They aim their pictures at your best instincts,
334
1235000
4000
Obrazami odwołują się do tego, co w nas najlepsze:
21:04
generosity, a sense of right and wrong,
335
1239000
3000
szczodrości, poczucia przyzwoitości,
21:07
the ability and the willingness to identify with others,
336
1242000
4000
empatii, chęci identyfikacji z innymi,
21:11
the refusal to accept the unacceptable.
337
1246000
3000
niezgody na akceptowanie zła.
21:16
My TED wish:
338
1251000
2000
Moje życzenie TED:
21:18
there's a vital story that needs to be told,
339
1253000
3000
Jest ważna historia, którą trzeba opowiedzieć.
21:21
and I wish for TED to help me gain access to it
340
1256000
4000
Chcę, by TED pomógł mi w zbieraniu materiału,
21:25
and then to help me come up with innovative and exciting ways
341
1260000
4000
który potem w oryginalny i interesujący sposób przekażę,
21:29
to use news photography in the digital era.
342
1264000
3000
wykorzystując fotografię cyfrową.
21:32
Thank you very much.
343
1267000
2000
Dziękuję bardzo.
21:35
(Applause)
344
1270000
15000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
James Nachtwey - PhotojournalistPhotojournalist James Nachtwey is considered by many to be the greatest war photographer of recent decades. He has covered conflicts and major social issues in more than 30 countries.
Why you should listen
For the past three decades, James Nachtwey has devoted himself to documenting wars, conflicts and critical social issues, working in El Salvador, Nicaragua, Guatemala, Lebanon, the West Bank and Gaza, Israel, Indonesia, Thailand, India, Sri Lanka, Afghanistan, the Philippines, South Korea, Somalia, Sudan, Rwanda, South Africa, Russia, Bosnia, Chechnya, Kosovo, Romania, Brazil and the United States.
Nachtwey has been a contract photographer with Time since 1984. However, when certain stories he wanted to cover -- such as Romanian orphanages and famine in Somalia -- garnered no interest from magazines, he self-financed trips there. He is known for getting up close to his subjects, or as he says, "in the same intimate space that the subjects inhabit," and he passes that sense of closeness on to the viewer.
In putting himself in the middle of conflict, his intention is to record the truth, to document the struggles of humanity, and with this, to wake people up and stir them to action.
James Nachtwey | Speaker | TED.com