TEDGlobal 2009
Michael Pritchard: How to make filthy water drinkable
Michael Pritchard kthen ujin e pistë në të pijshëm
Filmed:
Readability: 3.4
4,643,418 views
Një pjesë shumë e madhe e njerezve ne botë nuk ka qasje në ujë të pastër të pijshëm. Inxhinjeri Michael Pritchard bëri diçka në lidhje me këtë -- duke shpikur filterin portativ "Lifesaver", i cili mund të kthejë ujin më të ndytë në ujë të pijshëm brenda disa sekondave. Një demonstrim i mahnitshëm nga TEDGlobal 2009.
Michael Pritchard - Inventor
With cutting-edge nanotech, Michael Pritchard's Lifesaver water-purification bottle could revolutionize water-delivery systems in disaster-stricken areas around the globe. Full bio
With cutting-edge nanotech, Michael Pritchard's Lifesaver water-purification bottle could revolutionize water-delivery systems in disaster-stricken areas around the globe. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
Good morning everybody.
0
0
2000
Mirëmëngjes të gjithëve.
00:20
I'd like to talk about a couple of things today.
1
2000
2000
Sot, do të doja të flisja për disa gjëra.
00:22
The first thing is water.
2
4000
2000
Gjëja e parë është uji.
00:24
Now I see you've all been enjoying the water
3
6000
2000
E shoh që te gjithë e keni shijuar ujin
00:26
that's been provided for you here at the conference,
4
8000
2000
që ju është dhënë këtu në konferencë,
00:28
over the past couple of days.
5
10000
2000
gjatë ditëve të fundit.
00:30
And I'm sure you'll feel that it's from a safe source.
6
12000
4000
Dhe besoj që ju duket se është nga një burim i sigurt.
00:34
But what if it wasn't?
7
16000
2000
Po sikur të mos ishte?
00:36
What if it was from a source like this?
8
18000
5000
Çka nëse do të ishte nga një burim si ky?
00:41
Then statistics would actually say
9
23000
2000
Atëherë statistikat në fakt do të thonin
00:43
that half of you would now be suffering
10
25000
2000
që gjysma nga ju tani do të vuante
00:45
with diarrhea.
11
27000
4000
nga diareja.
00:49
I talked a lot in the past about statistics,
12
31000
3000
Kam folur shumë në të kaluarën për statistikat,
00:52
and the provision of safe drinking water for all.
13
34000
4000
dhe për sigurimin e ujit të pijshëm për të gjithë.
00:56
But they just don't seem to get through.
14
38000
3000
Por si duket ato nuk po kuptohen.
00:59
And I think I've worked out why.
15
41000
2000
Dhe mendoj se kam kuptuar se pse ndodh.
01:01
It's because, using current thinking,
16
43000
3000
Kjo për shkak se, duke përdorur të menduarit e tanishëm,
01:04
the scale of the problem
17
46000
2000
shkalla e problemit
01:06
just seems too huge to contemplate solving.
18
48000
4000
duket shum e madhe për të parashikuar zgjidhjen.
01:10
So we just switch off:
19
52000
2000
Pra ne vetëm ndërpresim.
01:12
us, governments and aid agencies.
20
54000
5000
Ne, qeveritë dhe agjencitë e ndihmës.
01:17
Well, today, I'd like to show you
21
59000
3000
Pra, sot, do të doja t'ju tregoja
01:20
that through thinking differently,
22
62000
2000
që duke menduar ndryshe
01:22
the problem has been solved.
23
64000
4000
problemi është zgjidhur.
01:26
By the way, since I've been speaking,
24
68000
2000
Me që ra fjala, prej se fillova të flas,
01:28
another 13,000 people around the world
25
70000
3000
edhe 13,000 njerëz tjerë në mbarë botën
01:31
are suffering now with diarrhea.
26
73000
3000
janë duke vuajtur tani nga diareja.
01:34
And four children have just died.
27
76000
5000
Dhe katër fëmijë sapo kanë vdekur.
01:39
I invented Lifesaver bottle
28
81000
2000
Une shpika shishen "Lifesaver"
01:41
because I got angry.
29
83000
2000
sepse isha i irrituar
01:43
I, like most of you, was sitting down, the day after Christmas in 2004,
30
85000
4000
Unë, si shumë nga ju, isha ulur, ditën pas Krishtlindjeve në 2004,
01:47
when I was watching the devastating news
31
89000
3000
dhe po shikoja lajmet tronditëse
01:50
of the Asian tsunami as it rolled in,
32
92000
2000
të cunamit Aziatik që godiste,
01:52
playing out on TV.
33
94000
2000
te shfaqur në TV.
01:54
The days and weeks that followed,
34
96000
2000
Në ditët dhe javët në vijim,
01:56
people fleeing to the hills,
35
98000
2000
njerëzit largoheshin në male.
01:58
being forced to drink contaminated water
36
100000
3000
duke u detyruar të pinin ujë të ndotur,
02:01
or face death.
37
103000
3000
ose të përballeshin me vdekjen.
02:04
That really stuck with me.
38
106000
2000
Kjo me të vërtetë më mbërtheu.
02:06
Then, a few months later,
39
108000
3000
Dhe, disa muaj më vonë,
02:09
Hurricane Katrina slammed into the side of America.
40
111000
4000
Uragani Katrina u përplas në anën e Amerikës.
02:13
"Okay," I thought, "here's a First World country, let's see what they can do."
41
115000
4000
"Ok", mendova, "ky është një vend i kategorisë së parë, të shohim se çfarë mund të bëjnë kta."
02:17
Day one: nothing.
42
119000
3000
Dita e parë: asgjë.
02:20
Day two: nothing.
43
122000
3000
Dita e dytë: asgjë.
02:23
Do you know it took five days to get water to the Superdome?
44
125000
5000
A e dini që atyre ju desht pesë ditë për të dërguar ujë në Superdome?
02:28
People were shooting each other on the streets
45
130000
3000
Njerëzit qëllonin me armë njëri tjetrin në rrugë,
02:31
for TV sets and water.
46
133000
3000
për televizore dhe ujë.
02:34
That's when I decided I had to do something.
47
136000
4000
Aty ishte kur vendosa se duhet të bëj diçka.
02:38
Now I spent a lot of time in my garage, over the next weeks and months,
48
140000
3000
Kalova shumë kohë në garazhin tim, gjatë javëve dhe muajve të ardhshëm.
02:41
and also in my kitchen -- much to the dismay of my wife. (Laughter)
49
143000
3000
Gjithashtu në kuzhinën time, me frikë të madhe nga gruaja ime.
02:44
However, after a few failed prototypes,
50
146000
5000
Megjithatë, pas disa prototipeve të dështuara,
02:49
I finally came up with this, the Lifesaver bottle.
51
151000
5000
Më në fund arrita ne këtë, shishën "Lifesaver".
02:54
Okay, now for the science bit.
52
156000
2000
Tani ana shkencore.
02:56
Before Lifesaver, the best hand filters were only capable
53
158000
2000
Para "Lifesaver", filterat më të mirë të dorës ishin në gjendje
02:58
of filtering down to about 200 nanometers.
54
160000
4000
të filtronin deri në 200 nanometër.
03:02
The smallest bacteria is about 200 nanometers.
55
164000
4000
Bakteria më e vogël është rreth 200 nanometër.
03:06
So a 200-nanometer bacteria
56
168000
2000
Pra një bakterie 200-nanometërshe
03:08
is going to get through a 200-nanometer hole.
57
170000
4000
do të kalonte nëpër një vrimë 200-nanometërshe.
03:12
The smallest virus, on the other hand,
58
174000
2000
Virusi më i vogël, në anën tjetër,
03:14
is about 25 nanometers.
59
176000
3000
është rreth 25 nanometra.
03:17
So that's definitely going to get through those 200 nanometer holes.
60
179000
5000
Pra ky definitivisht do të kalonte nëpër një vrimë 200-nanometërshe.
03:22
Lifesaver pores are 15 nanometers.
61
184000
5000
Poret/Vrimat e "Lifesaver" janë 15 nanometër
03:27
So nothing is getting through.
62
189000
3000
Pra asgjë nuk depërton.
03:30
Okay, I'm going to give you a bit of a demonstration.
63
192000
2000
Në rregull, unë do t'ju jap një demostrim.
03:32
Would you like to see that?
64
194000
2000
Doni ta shihni?
03:34
I spent all the time setting this up, so I guess I should.
65
196000
2000
Kam kaluar gjithë kohën duke punuar në këtë. Kështu që mendoj se duhet.
03:36
We're in the fine city of Oxford.
66
198000
3000
Jemi në qytetin e mirë të Oxfordit.
03:39
So -- someone's done that up.
67
201000
2000
Pra -- dikush e ka bere atë.
03:41
Fine city of Oxford, so what I've done is I've gone
68
203000
2000
Qyteti i mire i Oxfordit, pra çka unë bëra ishte se shkova
03:43
and got some water from the River Cherwell,
69
205000
2000
dhe mora pak ujë nga Lumi Cherwell,
03:45
and the River Thames,
70
207000
2000
dhe Lumi Thames,
03:47
that flow through here. And this is the water.
71
209000
2000
që rrjedhin ketu përmes. Dhe ky është uji.
03:49
But I got to thinking, you know,
72
211000
2000
Por fillova të mendoj, e keni parasysh,
03:51
if we were in the middle of a flood zone
73
213000
2000
nëse do të ishim në nje zonë përmbytjesh
03:53
in Bangladesh, the water wouldn't look like this.
74
215000
4000
në Bangladesh, uji nuk do të dukej kështu.
03:57
So I've gone and got some stuff to add into it.
75
219000
2000
Pra shkova dhe mora disa gjëra dhe i hodha aty.
03:59
And this is from my pond.
76
221000
2000
Dhe kjo është nga pellgu im.
04:01
(Sniffs) (Coughs) Have a smell of that, mister cameraman.
77
223000
4000
(Nuhat) (Kollitet) Merri erë kësaj, zoti kameraman.
04:05
Okay. (Laughs) Right.
78
227000
4000
Mirë. (Te qeshura) Në rregull.
04:09
We're just going to pour that in there.
79
231000
3000
Do ta hedhim këtë aty.
04:12
Audience: Ugh!
80
234000
2000
Audienca: Ueeek!
04:14
Michael Pritchard: Okay. We've got some runoff
81
236000
3000
Michael Pritchard: Mirë. Kemi një lloj barazie
04:17
from a sewage plant farm.
82
239000
2000
nga një impiant i ujërave të zeza.
04:19
So I'm just going to put that in there.
83
241000
3000
Pra po e vendos edhe këtë aty.
04:22
(Laughter)
84
244000
1000
(Qeshje)
04:23
Put that in there. There we go.
85
245000
3000
Vendose atë aty. Ja ku është.
04:26
(Laughter)
86
248000
1000
(Qeshje)
04:27
And some other bits and pieces, chuck that in there.
87
249000
4000
Dhe disa copa dhe pjesë të tjera, i hedhim aty.
04:31
And I've got a gift here from a friend of mine's rabbit.
88
253000
4000
Dhe kam një dhuratë këtu nga lepuri i shokut tim.
04:35
So we're just going to put that in there as well.
89
257000
4000
Pra do të vendosim edhe këtë aty.
04:39
(Laughter)
90
261000
1000
(Qeshje)
04:40
Okay. (Laughter) Now.
91
262000
4000
Mirë. (Qeshje) Tash.
04:44
The Lifesaver bottle works really simply.
92
266000
5000
Shishja "Lifesaver" punon shumë thjesht.
04:49
You just scoop the water up.
93
271000
2000
Ju vetëm e merrni ujin.
04:51
Today I'm going to use a jug
94
273000
2000
Sot do të përdor një enë
04:53
just to show you all. Let's get a bit of that poo in there.
95
275000
4000
vetëm për të ju treguar të gjithëve. Le të hedhim pak ndytësirë aty.
04:57
That's not dirty enough. Let's just stir that up a little bit.
96
279000
3000
Kjo nuk është e ndytë sa duhet. Le të përziejme pak atë.
05:03
Okay, so I'm going to take this really filthy water,
97
285000
5000
Në rregull, pra unë do marr këtë ujë të pistë,
05:08
and put it in here. Do you want a drink yet?
98
290000
4000
dhe do ta fus këtu. Doni te pini?
05:12
(Laughter)
99
294000
1000
(Qeshje)
05:13
Okay. There we go.
100
295000
4000
Në rregull. Vazhdojmë.
05:17
Replace the top.
101
299000
5000
Rivendos kapakun.
05:22
Give it a few pumps. Okay?
102
304000
4000
I japim disa shtypje. Në rregull?
05:26
That's all that's necessary.
103
308000
3000
Kaq është e nevojshme.
05:29
Now as soon as I pop the teat,
104
311000
4000
Tash momentin që unë e hap kapakun,
05:33
sterile drinking water is going to come out.
105
315000
2000
do të dale uje steril i pijshëm.
05:35
I've got to be quick. Okay, ready?
106
317000
2000
Duhet të jem i shpejte. Në rregull, gati?
05:40
There we go. Mind the electrics.
107
322000
2000
Shkojme. Kujdes elektriket.
05:42
That is safe, sterile drinking water.
108
324000
4000
Ky është i sigurt, ujë steril i pijshëm.
05:46
(Applause)
109
328000
2000
(Duartrokitje)
05:48
Cheers.
110
330000
2000
Gëzuar.
05:50
(Applause)
111
332000
3000
(Duartrokitje)
05:53
There you go Chris.
112
335000
2000
Ja provoje Chris.
05:55
(Applause)
113
337000
5000
(Duartrokitje)
06:00
What's it taste of?
114
342000
2000
Çfarë shije ka?
06:02
Chris Anderson: Delicious.
115
344000
2000
Chris Anderson: I shijshëm.
06:04
Michael Pritchard: Okay.
116
346000
3000
Michael Pritchard: Mirë.
06:07
Let's see Chris's program throughout the rest of the show. Okay?
117
349000
3000
Le të shohim programin e Chris-it gjate pjesës tjetër të shfaqjes. Në rregull?
06:10
(Laughter)
118
352000
3000
(Qeshje)
06:13
Okay. Lifesaver bottle is used by thousands of people around the world.
119
355000
5000
Në rregull. Shishja "Lifesaver" përdoret nga mijëra njerëz ne mbarë botën.
06:18
It'll last for 6,000 liters.
120
360000
2000
Ajo zgjat për 6000 litra.
06:20
And when it's expired, using failsafe technology,
121
362000
3000
Dhe kur skadon, duke përdorur teknologjinë e emergjencës,
06:23
the system will shut off, protecting the user.
122
365000
3000
sistemi do të ndalet, duke mbrojtur përdoruesin.
06:26
Pop the cartridge out. Pop a new one in.
123
368000
2000
Nxjerr fishekun jashte. Fut të riun brenda.
06:28
It's good for another 6,000 liters.
124
370000
4000
Është i aftë edhe për 6000 litra të tjerë.
06:32
So let's look at the applications.
125
374000
2000
Pra le të shikojmë aplikimet e kësaj.
06:34
Traditionally, in a crisis, what do we do?
126
376000
2000
Tradicionalisht, në një krizë, çfarë bëjmë ne?
06:36
We ship water.
127
378000
2000
Ne trasportojmë ujë.
06:38
Then, after a few weeks, we set up camps.
128
380000
4000
Dhe pas disa javësh, ngrejme kampe.
06:42
And people are forced to come into the camps to get their safe drinking water.
129
384000
5000
Dhe njerëzit janë të detyruar të vijnë nëpër kampe për të marrë ujin e pijshëm.
06:47
What happens when 20,000 people congregate in a camp?
130
389000
5000
Çfarë ndodh kur 20,000 njerëz mblidhen në një kamp?
06:52
Diseases spread. More resources are required.
131
394000
3000
Përhapen sëmundjet. Më shumë ndihma nevojiten.
06:55
The problem just becomes self-perpetuating.
132
397000
4000
Problemi vetëm sa stërzgjatët.
06:59
But by thinking differently,
133
401000
2000
Por duke menduar ndryshe
07:01
and shipping these,
134
403000
2000
dhe dërguar këto,
07:03
people can stay put.
135
405000
2000
njerëzit mund të qëndrojnë aty ku janë.
07:05
They can make their own sterile drinking water,
136
407000
3000
Ata mund të bëjnë vet ujin e pijshëm steril,
07:08
and start to get on with rebuilding their homes and their lives.
137
410000
5000
dhe të fillojnë me rindërtimin e shtëpive dhe jetës së tyre.
07:13
Now, it doesn't require a natural disaster
138
415000
3000
Tani, nuk nevojitet një fatkeqësi natyrore
07:16
for this to work.
139
418000
3000
për këtë të punojë.
07:19
Using the old thinking, of national infrastructure
140
421000
4000
Duke përdorur të menduarit e vjetër, të infrastrukturës kombëtare,
07:23
and pipe work, is too expensive.
141
425000
3000
dhe vendosje tubash, është shumë e shtrenjtë.
07:26
When you run the numbers on a calculator,
142
428000
2000
Kur i bën llogaritë ne kalkulatrice,
07:28
you run out of noughts.
143
430000
2000
te mbarojne zerot.
07:30
So here is the "thinking different" bit.
144
432000
3000
Pra këtu është pjesa e "të menduarit ndryshe"
07:33
Instead of shipping water,
145
435000
2000
Në vend qe të dërgojmë ujë,
07:35
and using man-made processes to do it,
146
437000
3000
dhe te përdorim fuqinë njerzore për të bërë atë,
07:38
let's use Mother Nature. She's got a fantastic system.
147
440000
3000
le të përdorim Nënën Natyrë. Ajo ka një sistem fantastik.
07:41
She picks the water up from there,
148
443000
3000
Ajo merr ujin nga një vend
07:44
desalinates it, for free, transports it over there,
149
446000
4000
e çkripezon atë, falas, transporton në një vend tjetër,
07:48
and dumps it onto the mountains, rivers, and streams.
150
450000
2000
e shpërndan nëpër male, lumenj dhe përrenj.
07:50
And where do people live? Near water.
151
452000
3000
Dhe ku jetojnë njerëzit? Pranë ujit.
07:53
All we've go to do
152
455000
2000
E vetmja gje qe duhet bërë
07:55
is make it sterile. How do we do that?
153
457000
2000
është të bëjmë steril atë. Si do të bëjmë këtë?
07:57
Well, we could use the Lifesaver bottle.
154
459000
3000
E pra, ne mund të përdorim shishen "Lifesaver".
08:00
Or we could use one of these.
155
462000
2000
Ose mund të përdorim një nga këto.
08:02
The same technology, in a jerry can.
156
464000
3000
Të njëjtën teknologji, në një bidon.
08:05
This will process 25,000 liters of water;
157
467000
5000
Kjo proceson 25,000 litra ujë.
08:10
that's good enough for a family of four,
158
472000
4000
Kjo është mjaft e mirë për një familje prej katër vetash,
08:14
for three years.
159
476000
3000
për tre vjet.
08:17
And how much does it cost?
160
479000
2000
Dhe sa kushton?
08:19
About half a cent a day to run.
161
481000
2000
Rreth gjysmë cent-i në ditë për të shfrytëzuar.
08:21
Thank you.
162
483000
2000
Faleminderit.
08:23
(Applause)
163
485000
3000
(Duartrokitje)
08:26
So, by thinking differently, and processing water
164
488000
3000
Pra, duke menduar ndryshe, dhe përpunuar ujin
08:29
at the point of use,
165
491000
2000
në atë pikë të përdorimit,
08:31
mothers and children no longer have to walk four hours a day
166
493000
4000
nënat dhe fëmijët nuk duhet të ecin katër orë në ditë
08:35
to collect their water.
167
497000
2000
për tu furnizuar me ujë.
08:37
They can get it from a source nearby.
168
499000
4000
Ata mund të marrin nga një burim i afërt.
08:41
So with just eight billion dollars,
169
503000
3000
Pra, me vetëm tetë miliardë dollarë,
08:44
we can hit the millennium goal's target
170
506000
3000
ne mund të arrijmë qëllimet e mijëvjeçarit
08:47
of halving the number of people
171
509000
2000
duke përgjysmuar numrin e njerëzve
08:49
without access to safe drinking water.
172
511000
3000
pa qasje në ujë të pijshëm.
08:52
To put that into context,
173
514000
2000
Për të vënë në kontekst,
08:54
The U.K. government spends about 12 billion pounds
174
516000
4000
Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar shpenzon rreth 12 miliard funta
08:58
a year on foreign aid.
175
520000
3000
në vit për ndihmat e huaja.
09:01
But why stop there?
176
523000
3000
Por pse të ndalemi këtu?
09:04
With 20 billion dollars, everyone can have access to safe drinking water.
177
526000
6000
Me 20 miliardë dollarë, të gjithë mund të kenë qasje në ujë të pijshëm.
09:10
So the three-and-a-half billion people
178
532000
2000
Pra, tre miliard e gjysmë njerëz
09:12
that suffer every year as a result,
179
534000
3000
që vuajnë çdo vit, si rezultat,
09:15
and the two million kids that die every year,
180
537000
4000
dhe dy milionë fëmijë që vdesin çdo vit,
09:19
will live.
181
541000
4000
do të jetojnë.
09:23
Thank you.
182
545000
2000
Faleminderit.
09:25
(Applause)
183
547000
2000
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Michael Pritchard - InventorWith cutting-edge nanotech, Michael Pritchard's Lifesaver water-purification bottle could revolutionize water-delivery systems in disaster-stricken areas around the globe.
Why you should listen
During the twin tragedies of the Asian tsunami and Hurricane Katrina, Ipswich water-treatment expert Michael Pritchard winced helplessly at televised coverage of throngs of refugees waiting for days for a simple drink of clean water. Stricken by the chronic failure of aid agencies to surmount this basic challenge, Pritchard decided to do something about it.
Using a non-chemical nano-filtration hollow fiber membrane with 15 nanometer pores (it is designed to block viruses), the Lifesaver bottle can make the most revolting swamp water drinkable in seconds. Better still, a single long-lasting filter can clean 6,000 liters of water. Given the astronomical cost of shipping water to disaster areas, Pritchard's Lifesaver bottle could turn traditional aid models on their heads.
Michael Pritchard | Speaker | TED.com