TEDxNewy
Peter Saul: Let's talk about dying
Peter Saul: Biraz ölümden bahsedelim
Filmed:
Readability: 3.4
1,072,759 views
Ölüp ölmemek elimizde olan bir seçim değil, ama Dr. Peter Saul'un deyimiyle "ölümü ele geçirebiliriz". Yaşamımızın son dakikalarındaki bakımla ilgili kararımızı vermeye çağırıyor ve bu bahsi açmak için iki soru öneriyor. (TEDxNewy'de kaydedildi.)
Peter Saul - Doctor, intensive care specialist
Over the past 35 years Peter Saul has been intimately involved in the dying process for over 4,000 patients. He is passionate about improving the ways we die. Full bio
Over the past 35 years Peter Saul has been intimately involved in the dying process for over 4,000 patients. He is passionate about improving the ways we die. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
Look, I had second thoughts, really,
0
578
2023
Bakın, ben sizin gibi canlı, hayat dolu izleyiciler
00:18
about whether I could talk about this
1
2601
2035
karşısında bu konu hakkında konuşmak konusunda
00:20
to such a vital and alive audience as you guys.
2
4636
3040
düşündürücü fikirlere sahiptim.
00:23
Then I remembered the quote from Gloria Steinem,
3
7676
2590
Sonra, Gloria Steinem'in söylediği bir sözü hatırladım,
00:26
which goes,
4
10266
1639
Şöyle derdi,
00:27
"The truth will set you free,
5
11905
1931
"Gerçek sizi özgür kılar,
00:29
but first it will piss you off." (Laughter)
6
13836
3959
ama önce gıcık eder."(Kahkahalar)
00:33
So -- (Laughter)
7
17795
2268
Bu yüzden--(Kahkahalar)
00:35
So with that in mind, I'm going to set about
8
20063
2124
Bu yüzden bunu akılda tutarak, burada bazı şeyler
00:38
trying to do those things here,
9
22187
1591
yapmaya başlayacağım ve
00:39
and talk about dying in the 21st century.
10
23778
1862
21. yüzyıldaki ölümler hakkında konuşacağım.
00:41
Now the first thing that will piss you off, undoubtedly,
11
25640
2400
Şimdi hiç şüphesiz , sizi ilk gıcık edecek şey
00:43
is that all of us are, in fact, going to die
12
28040
2619
aslında hepimizin
00:46
in the 21st century.
13
30659
1074
21. yüzyıl ölecek olmasıdır.
00:47
There will be no exceptions to that.
14
31733
2390
Bunda herhangi bir istisna olmayacaktır.
00:50
There are, apparently, about one in eight of you
15
34123
2657
Araştırmalara göre, görünen o ki, sekizinizden biri
00:52
who think you're immortal, on surveys, but --
16
36780
2524
ölümsüz olduğunu düşünüyor ama--
00:55
(Laughter)
17
39304
2178
(Kahkahalar)
00:57
Unfortunately, that isn't going to happen.
18
41482
4613
Ne yazık ki, bu mümkün değil.
01:01
While I give this talk, in the next 10 minutes,
19
46095
1653
Ben önümüzde ki 10 dakika içinde bu konuşmayı yaparken,
01:03
a hundred million of my cells will die,
20
47748
3496
bir milyon hücrem ölecek,
01:07
and over the course of today, 2,000 of my brain cells
21
51244
2594
ve gün boyunca, 2.000 beyin hücrem ölecek
01:09
will die and never come back,
22
53838
2141
ve asla geri gelmeyecek,
01:11
so you could argue that the dying process
23
55979
2081
bu sebeple ölüm sürecinin çok
01:13
starts pretty early in the piece.
24
58060
2078
erken başladığını tartışmaya başlayabilirsiniz.
01:16
Anyway, the second thing I want to say about dying in the
25
60138
2114
Her neyse, 21. yy'da ölmek hakkında söylemek istediğim ikinci şey,
01:18
21st century, apart from it's going to happen to everybody,
26
62252
2365
bunun herkese bir gün olacağı dışında,
01:20
is it's shaping up to be a bit of a train wreck
27
64617
2616
şu anda süre gelen, bu amansız eğriyi tersine çevirmek için bir
01:23
for most of us,
28
67233
2345
şey yapmadığımız sürece
01:25
unless we do something to try and reclaim this process
29
69578
2969
çoğumuz için bu bir tren faciasının parçası
01:28
from the rather inexorable trajectory that it's currently on.
30
72547
3717
gibi şekilleniyor
01:32
So there you go. That's the truth.
31
76264
1808
Yani oraya doğru gidiyor. Gerçek bu.
01:33
No doubt that will piss you off, and now let's see
32
78072
1431
Şüphe yok ki, bu seni kızdıracak . Şimdi senin özgürleştirip
01:35
whether we can set you free. I don't promise anything.
33
79503
2976
özgürleştiremeyeceğimizi bir görelim. Hiçbir şey için
söz veremem.
söz veremem.
01:38
Now, as you heard in the intro, I work in intensive care,
34
82479
2583
Tanıtımda da duyduğunuz gibi, yoğun bakımda çalıştım
01:40
and I think I've kind of lived through the heyday
35
85062
3104
ve bence yoğun bakımın altın çağını yaşadım.
01:44
of intensive care. It's been a ride, man.
36
88166
2007
Ne zamanlardı !
01:46
This has been fantastic.
37
90173
1200
Bu çok şahaneydi.
01:47
We have machines that go ping.
38
91373
1155
Tekleyen makinelerimiz var.
01:48
There's many of them up there.
39
92528
2310
Çoğu orada var.
01:50
And we have some wizard technology which I think
40
94838
2744
Bence gerçekten iyi çalışan
01:53
has worked really well, and over the course of the time
41
97582
2512
bazı sihirli teknolojilere sahibiz.
01:55
I've worked in intensive care, the death rate
42
100094
2072
Çok uzun zaman yoğun bakımda çalıştım,
01:58
for males in Australia has halved,
43
102166
2370
Avustralya erkekleri için ölüm oranı yarıya indi
02:00
and intensive care has had something to do with that.
44
104536
1619
ve yoğun bakımın da bunda katkıları oldu.
02:02
Certainly, a lot of the technologies that we use
45
106155
2008
Elbette kullandığımız bir çok teknolojinin de
02:04
have got something to do with that.
46
108163
2220
bununla ilgisi var.
02:06
So we have had tremendous success, and we kind of
47
110383
2504
Büyük bir başarı elde etmiştik ve bu yüzden
02:08
got caught up in our own success quite a bit,
48
112887
2354
kendimizi bu başarıya bayağı kaptırdık
02:11
and we started using expressions like "lifesaving."
49
115241
3624
ve “hayat kurtarıcı” gibi ifadeler kullanmaya başladık.
02:14
I really apologize to everybody for doing that,
50
118865
2134
Bunun için gerçekten herkesten özür dilerim,
02:16
because obviously, we don't.
51
120999
1230
çünkü açıkçası hayat kurtarmıyoruz.
02:18
What we do is prolong people's lives,
52
122229
2528
Yaptığımız şey insanların hayatlarını uzatmak
02:20
and delay death,
53
124757
2101
ve ölüm sürecini ertelemek
02:22
and redirect death, but we can't, strictly speaking,
54
126858
2845
ve ölümü yönlendirmekti ama açıkçası
02:25
save lives on any sort of permanent basis.
55
129703
2855
hiç bir hayatı kalıcı şekilde kurtaramayız.
02:28
And what's really happened over the period of time
56
132558
1985
Ve yoğun bakımda çalıştığım
02:30
that I've been working in intensive care is that
57
134543
2639
dönemde asıl yaşanan şuydu
02:33
the people whose lives we started saving back in the '70s,
58
137182
3570
70lerde, 80lerde, 90larda kurtarmaya başladığımız hayatlar
02:36
'80s, and '90s, are now coming to die in the 21st century
59
140752
4478
21. yüzyılda, artık eskisi gibi cevap bulamadığımız
02:41
of diseases that we no longer have the answers to
60
145230
3600
hastalıklar yüzünden
02:44
in quite the way we did then.
61
148830
2510
son buluyor.
02:47
So what's happening now is there's been a big shift
62
151340
1875
Yani konu şu: İnsanların ölüm şeklinde
02:49
in the way that people die,
63
153215
1807
büyük bir değişim yaşanıyor
02:50
and most of what they're dying of now isn't as amenable
64
155022
2271
ve birçoğumuzun ölüm nedeni tabi değil
02:53
to what we can do as what it used to be like
65
157293
2826
bu yüzden artık benim çalıştığım dönem olan
02:56
when I was doing this in the '80s and '90s.
66
160119
3911
80ler 90lardaki gibi müdahale edemiyoruz.
02:59
So we kind of got a bit caught up with this,
67
164030
2864
Yani bu konuda biraz sorun yaşadık
03:02
and we haven't really squared with you guys about
68
166894
3033
ve gerçekten sizinle ne olup bittiğini bilgisini
03:05
what's really happening now, and it's about time we did.
69
169927
4055
paylaşmadık, ve artık bunun vakti geldi.
03:09
I kind of woke up to this bit in the late '90s
70
173982
3391
Bu olayın farkına, 90ların sonunda vardım,
03:13
when I met this guy.
71
177373
2094
bu adamla tanıştığımda.
03:15
This guy is called Jim, Jim Smith, and he looked like this.
72
179467
4357
Adı Jim, Jim Smith. Ve bu şekilde gözüküyordu.
03:19
I was called down to the ward to see him.
73
183824
2303
Onu ziyaret etmekle görevlendirilmiştim.
03:22
His is the little hand.
74
186127
2245
Bu onun küçük eli.
03:24
I was called down to the ward to see him
75
188372
1386
Bir solunum fizyoloğu tarafından
03:25
by a respiratory physician.
76
189758
1094
onu ziyaret etmekle görevlendirilmiştim.
03:26
He said, "Look, there's a guy down here.
77
190852
2176
Dedi ki, " Bak, burada bir hastamız var.
03:28
He's got pneumonia,
78
193028
1600
Kendisi zatürre
03:30
and he looks like he needs intensive care.
79
194628
2505
ve yoğun bakıma ihtiyacı varmış gibi görünüyor.
03:33
His daughter's here and she wants everything possible
80
197133
2074
Kızı burada ve yapılabilecek her şeyin
03:35
to be done."
81
199207
2531
yapılmasını istiyor."
03:37
Which is a familiar phrase to us.
82
201738
2619
Bu sıkça duyduğumuz bir ifade.
03:40
So I go down to the ward and see Jim,
83
204357
1831
Ben de odasına Jim'i görmeye gittim
03:42
and his skin his translucent like this.
84
206188
1685
cildi böyle yarı saydamdı.
03:43
You can see his bones through the skin.
85
207873
2250
Derisinin ardından kemiklerini görebilirsiniz
03:46
He's very, very thin,
86
210123
1538
Kendisi çok çok zayıf
03:47
and he is, indeed, very sick with pneumonia,
87
211661
3382
ve zatürresi gerçekten çok ilerlemiş
03:50
and he's too sick to talk to me,
88
215043
1481
ve benimle konuşamayacak kadar hasta.
03:52
so I talk to his daughter Kathleen, and I say to her,
89
216524
5150
Ben de kızı Kathleen ile konuştum ve dedim ki,
03:57
"Did you and Jim ever talk about
90
221674
2964
"Sen ve Jim, eğer böyle
04:00
what you would want done
91
224638
1683
bir şey yaşanırsa
04:02
if he ended up in this kind of situation?"
92
226321
2014
neler yapacağınızı hiç konuştunuz mu?"
04:04
And she looked at me and said, "No, of course not!"
93
228335
3729
Bana baktı ve şöyle söyledi, " Hayır, tabi ki konuşmadık!"
04:07
I thought, "Okay. Take this steady."
94
232064
5060
"Tamam, sakinliğimi korumalıyım" dedim.
04:13
And I got talking to her, and after a while, she said to me,
95
237124
2844
Onunla konuştum ve bir süre sonra bana şöyle söyledi,
04:15
"You know, we always thought there'd be time."
96
239968
3003
" Bilirsiniz, hep bunun için zamanımız olacağını düşünmüştük."
04:18
Jim was 94. (Laughter)
97
242971
3766
Jim 94 yaşındaydı. (Gülüşmeler)
04:22
And I realized that something wasn't happening here.
98
246737
2534
Ve farkettim ki burada bir şey eksikti.
04:25
There wasn't this dialogue going on
99
249271
1324
Gerçekleştiğini hayal ettiğim diyalog
04:26
that I imagined was happening.
100
250595
2653
gerçekleşmiyordu.
04:29
So a group of us started doing survey work,
101
253248
3007
Bu yüzden bir grup doktor bir araştırma yürüttük,
04:32
and we looked at four and a half thousand nursing home
102
256255
2220
dört bin beş yüz huzurevine gittik
04:34
residents in Newcastle, in the Newcastle area,
103
258475
3340
Newcastle'da, Newcastle bölgesinde yer alan.
04:37
and discovered that only one in a hundred of them
104
261815
2947
ve öğrendik ki sadece yüzde birinin
04:40
had a plan about what to do when their hearts stopped beating.
105
264762
3065
kalpleri atmayı durdurduğunda ne yapacaklarına dair bir planı var.
04:43
One in a hundred.
106
267827
1139
Yüzde bir.
04:44
And only one in 500 of them had plan about what to do
107
268966
3341
Ve sadece 500 tanesinden bir tanesi eğer ağır hastalık geçirirlerse
04:48
if they became seriously ill.
108
272307
3097
ne yapacaklarını planlamıştı.
04:51
And I realized, of course, this dialogue
109
275404
2760
Ve farkettim ki, bu diyalog tabi ki
04:54
is definitely not occurring in the public at large.
110
278164
4636
toplumun büyük bir kısmında gerçekleşmiyor.
04:58
Now, I work in acute care.
111
282800
1478
Şu an akut tedavide çalışıyorum.
05:00
This is John Hunter Hospital.
112
284278
2105
John Hunter Hastanesinde, resimde görebilirsiniz.
05:02
And I thought, surely, we do better than that.
113
286383
4001
Tabi ki bundan iyisini yapabiliriz diye düşündüm.
05:06
So a colleague of mine from nursing called Lisa Shaw and I
114
290384
2996
Hastaneden arkadaşım, hemşire Lisa Show ile birlikte
05:09
went through hundreds and hundreds of sets of notes
115
293380
2516
tıbbi kayıt departmanındaki yüzlerce
05:11
in the medical records department
116
295896
1273
kayıdı inceledik
05:13
looking at whether there was any sign at all
117
297169
2621
eğer gördükleri tedavi ölümlerine sebebiyet verecek kadar
05:15
that anybody had had any conversation about
118
299790
2428
başarısız olursa kendilerine ne olacağı hakkında
05:18
what might happen to them if the treatment they were
119
302218
1853
bir şey söyleyip söylemediklerine dair
05:19
receiving was unsuccessful to the point that they would die.
120
304071
3344
herhangi bir iz var mı diye araştırıyorduk.
05:23
And we didn't find a single record of any preference
121
307415
2941
Ve doktor ya da hasta tarafından hazırlanan
05:26
about goals, treatments or outcomes from any
122
310356
3844
onca notun içinde istek, tedavi, sonuç tercihi yapıldığına
05:30
of the sets of notes initiated by a doctor or by a patient.
123
314200
4570
dair tek bir not bile bulamadık.
05:34
So we started to realize
124
318770
2717
Böylece bir sorunumuz olduğunu
05:37
that we had a problem,
125
321487
2201
anlamaya başladık
05:39
and the problem is more serious because of this.
126
323688
5023
ve sorun daha da ciddi. Şu yüzden:
05:44
What we know is that obviously we are all going to die,
127
328711
3302
Hepimiz öleceğiz, bunu biliyoruz,
05:47
but how we die is actually really important,
128
332013
2665
ama gerçekte asıl önemli olan nasıl öleceğimiz,
05:50
obviously not just to us, but also to how that
129
334678
3555
sadece bizim için değil, bizden sonra hayatlarında
05:54
features in the lives of all the people who live on afterwards.
130
338233
3134
değişikler olacak olan geride kalacaklar için de.
05:57
How we die lives on in the minds of everybody
131
341367
2321
Nasıl öleceğim sorusu herkesin aklını meşgul eder
05:59
who survives us, and
132
343688
3117
Biz hayatta kalanların aklını ve
06:02
the stress created in families by dying is enormous,
133
346805
3732
ölümlerin ailede yarattığı stres muazzamdır.
06:06
and in fact you get seven times as much stress by dying
134
350537
2686
Gerçek şu ki, yoğun bakımda öldüğünüzde bu
06:09
in intensive care as by dying just about anywhere else,
135
353223
2737
herhangi bir yerde ölmekten yedi kat daha streslidir.
06:11
so dying in intensive care is not your top option
136
355960
3078
Yani eğer bir seçme şansınız olursa,
06:14
if you've got a choice.
137
359038
2458
yoğun bakım en iyi seçenek değil.
06:17
And, if that wasn't bad enough, of course,
138
361496
2169
Bu yeterince kötü değilmiş gibi
06:19
all of this is rapidly progressing towards the fact that
139
363665
2648
şu noktaya doğru hızla yaklaşılıyor:
06:22
many of you, in fact, about one in 10 of you at this point,
140
366313
2352
Çoğunuz, aslında her onunuzdan biri,
06:24
will die in intensive care.
141
368665
1450
yoğun bakımda öleceksiniz.
06:26
In the U.S., it's one in five.
142
370115
1334
Amerika'da bu rakam, her beş kişiden biri.
06:27
In Miami, it's three out of five people die in intensive care.
143
371449
3750
Miami'de her üç kişiden biri yoğun bakımda ölüyor
06:31
So this is the sort of momentum
144
375199
2065
Şu an elimizde olan momentum
06:33
that we've got at the moment.
145
377264
2288
bu şekilde.
06:35
The reason why this is all happening is due to this,
146
379552
2545
Bunların hepsinin nedeni şu,
06:37
and I do have to take you through what this is about.
147
382097
1302
ve sizlere bunun neyle ilgili olduğunu anlatmalıyım.
06:39
These are the four ways to go.
148
383399
1965
Bunun dört yolu var.
06:41
So one of these will happen to all of us.
149
385364
2865
Bunlardan biri hepimize olacak.
06:44
The ones you may know most about are the ones
150
388229
2530
En çok bildikleriniz, artarak
06:46
that are becoming increasingly of historical interest:
151
390759
2846
tarihsel ilgi kaynağı haline gelenler:
06:49
sudden death.
152
393605
1417
Ani ölüm.
06:50
It's quite likely in an audience this size
153
395022
1445
Bu, bu sayıda bir seyircide oldukça muhtemeldir.
06:52
this won't happen to anybody here.
154
396467
2551
Bu, buradaki kimseye olmayacak.
06:54
Sudden death has become very rare.
155
399018
1730
Ani ölüm çok seyrek olarak gerçekleşiyor.
06:56
The death of Little Nell and Cordelia and all that sort of stuff
156
400748
2455
Küçük Nell ve Cordelia'nın ölümü ve tüm o tarz şeyler
06:59
just doesn't happen anymore.
157
403203
1673
artık yaşanmıyor.
07:00
The dying process of those with terminal illness
158
404876
2417
Görmekte olduğumuz, ölümcül hastalığa yakalananların
07:03
that we've just seen
159
407293
1032
ölüm süreci
07:04
occurs to younger people.
160
408325
1615
genç insanlarda rastlanır.
07:05
By the time you've reached 80, this is unlikely to happen to you.
161
409940
2850
80 yaşına geldiğinizde , bunun size olma ihtimali düşüktür.
07:08
Only one in 10 people who are over 80 will die of cancer.
162
412790
3415
80 yaşından daha yaşlıların sadece onda biri kanserden ölecek.
07:12
The big growth industry are these.
163
416205
4835
Asıl artış grubu bunlar.
07:16
What you die of is increasing organ failure,
164
421040
3251
Ölüm nedeniniz organ yetersizliğini arttırır.
07:20
with your respiratory, cardiac, renal,
165
424291
2235
Solunum, kalp, böbrek, hangi organınız iflas ederse.
07:22
whatever organs packing up. Each of these
166
426526
1780
Bunlardan her biri
07:24
would be an admission to an acute care hospital,
167
428306
2603
bir akut bakım hastanesine kabul nedenidir,
07:26
at the end of which, or at some point during which,
168
430909
1969
ki bu süreçte ya da bu sürecin sonunda
07:28
somebody says, enough is enough, and we stop.
169
432878
2176
biri, artık yeter, der ve biz de süreci durdururuz.
07:30
And this one's the biggest growth industry of all,
170
435054
2568
Ve bu en çok büyüme oranına sahip olan,
07:33
and at least six out of 10 of the people in this room
171
437622
2575
ve bu odadaki her on kişiden en az altısı
07:36
will die in this form, which is
172
440197
2562
bu şekilde ölecek:
07:38
the dwindling of capacity
173
442759
3894
Kapasitenin azalması
07:42
with increasing frailty,
174
446653
2319
Zayıflığın artması
07:44
and frailty's an inevitable part of aging,
175
448972
2250
Zayıf düşmek yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası
07:47
and increasing frailty is in fact the main thing
176
451222
2553
ve aslında artan zayıflık, günümüzde ölümlerin
07:49
that people die of now,
177
453775
1049
başlıca nedeni.
07:50
and the last few years, or the last year of your life
178
454824
2128
Ve son birkaç sene, ya da, hayatınızın son senesi
07:52
is spent with a great deal of disability, unfortunately.
179
456952
4015
yoğun olarak engelle geçecek ne yazık ki.
07:56
Enjoying it so far? (Laughs)
180
460967
3384
Buraya kadar eğleniyor musunuz? (Gülüyor)
08:00
(Laughter)
181
464351
3153
(Kahkahalar)
08:03
Sorry, I just feel such a, I feel such a Cassandra here.
182
467504
3428
Üzgünüm, kendimi sürekli kötülüklerden bahseden falcı gibi hissediyorum.
08:06
(Laughter)
183
470932
5158
(Kahkahalar)
08:11
What can I say that's positive? What's positive is
184
476090
1059
Olumlu ne söyleyebilirim ki? Olumlu olan tek şey
08:13
that this is happening at very great age, now.
185
477149
2415
bunun şu an çok ileri yaşlarda yaşanması.
08:15
We are all, most of us, living to reach this point.
186
479564
2745
Hepimiz, çoğumuz, bu noktaya ulaşma yolundayız
08:18
You know, historically, we didn't do that.
187
482309
1888
henüz, yaş itibariyle, ulaşamadık.
08:20
This is what happens to you
188
484197
1469
Çok ileri yaşlara ulaştığınızda
08:21
when you live to be a great age,
189
485666
2523
başınıza bu gelir,
08:24
and unfortunately, increasing longevity does mean
190
488189
1889
ve maalesef artan yaşam süresi
08:25
more old age, not more youth.
191
490078
1927
daha da yaşlı olma anlamına gelir, daha genç değil.
08:27
I'm sorry to say that. (Laughter)
192
492005
6093
Bunu söylediğim için üzgünüm. (Kahkahalar)
08:33
What we did, anyway, look, what we did,
193
498098
1797
Yaptığımız şey şu
08:35
we didn't just take this lying down
194
499895
1527
bu durumun olduğu gibi kalmasına izin vermedik,
08:37
at John Hunter Hospital and elsewhere.
195
501422
1502
John Hunter hastanesinde ya da herhangi bir yerde.
08:38
We've started a whole series of projects
196
502924
1622
Bir dizi proje başlattık ve
08:40
to try and look about whether we could, in fact, involve
197
504546
2996
insanları, başlarına gelecek bir şey geldiğinde ne olacağı
08:43
people much more in the way that things happen to them.
198
507542
3494
konusunda daha duyarlı olmaya ikna etmeye çalıştık.
08:46
But we realized, of course, that we are dealing
199
511036
1232
Fakat farkettik ki, kültürel faktörlerle
08:48
with cultural issues,
200
512268
2344
mücadele ediyoruz.
08:50
and this is, I love this Klimt painting,
201
514612
1859
Bu bir Klimt tablosu. Bu tabloyu seviyorum,
08:52
because the more you look at it, the more you kind of get
202
516471
2205
çünkü ne kadar bakarsanız, bahsettiğimiz durumu
08:54
the whole issue that's going on here,
203
518676
2019
o kadar iyi anlıyorsunuz.
08:56
which is clearly the separation of death from the living,
204
520695
3518
Açıkça ölümün yaşamdan farkını ortaya koyuyor
09:00
and the fear — Like, if you actually look,
205
524213
1880
ve korku --- Aslında bakarsanız
09:01
there's one woman there
206
526093
1175
burada bir kadın var
09:03
who has her eyes open.
207
527268
1919
gözleri açık olan.
09:05
She's the one he's looking at,
208
529187
1685
Baktığı, işte bu kadın
09:06
and [she's] the one he's coming for. Can you see that?
209
530872
3228
ve onun için gelmiş. Görebiliyor musunuz?
09:10
She looks terrified.
210
534100
1526
Kadın çok korkmuş görünüyor.
09:11
It's an amazing picture.
211
535626
1693
Bu inanılmaz bir resim.
09:13
Anyway, we had a major cultural issue.
212
537319
2221
Neyse, büyük bir kültürel sorun vardı.
09:15
Clearly, people didn't want us to talk about death,
213
539540
1984
Belli ki, insanlar ölüm hakkında konuşmamızı istemiyordu,
09:17
or, we thought that.
214
541524
1495
ya da, biz öyle düşündük.
09:18
So with loads of funding from the Federal Government
215
543019
1947
Böylece Federal hükümetin finansman seçenekleri
09:20
and the local Health Service, we introduced a thing
216
544966
1420
ve yerel Sağlık Servisi ile, John Hunter'da
09:22
at John Hunter called Respecting Patient Choices.
217
546386
2898
Hastanın Seçimlerine Saygı diye bir şey başlattık.
09:25
We trained hundreds of people to go to the wards
218
549284
2849
Yüzlerce insana hasta odalarına gidip
09:28
and talk to people about the fact that they would die,
219
552133
3143
oradaki insanlarla,ölecekleri gerçeğini konuşmaları
09:31
and what would they prefer under those circumstances.
220
555276
2286
ve bu durumda tercihlerinin ne olacağını sormaları için eğitim verdik.
09:33
They loved it. The families and the patients, they loved it.
221
557562
3519
Bu fikri sevdiler. Aileler ve hastalar, onlar da sevdi.
09:36
Ninety-eight percent of people really thought
222
561081
2460
İnsanların %98 i normal uygulamanın
09:39
this just should have been normal practice,
223
563541
1454
bu şekilde olması gerektiğini
09:40
and that this is how things should work.
224
564995
2383
ve işlerin bu şekilde yürümesi gerektiğini düşündü.
09:43
And when they expressed wishes,
225
567378
1938
Ve dileklerini ifade ettiklerinde
09:45
all of those wishes came true, as it were.
226
569316
1973
dilekleri olduğu gibi gerçekleşti.
09:47
We were able to make that happen for them.
227
571289
1980
Bunu onlar için başardık.
09:49
But then, when the funding ran out,
228
573269
2250
Fakat ödenek bittiğinde
09:51
we went back to look six months later,
229
575519
2085
altı ay sonra dönüp baktığımızda
09:53
and everybody had stopped again,
230
577604
2267
herkes yine durmuştu
09:55
and nobody was having these conversations anymore.
231
579871
3193
ve artık hiç kimse bu konuşmaları yapmıyordu.
09:58
So that was really kind of heartbreaking for us,
232
583064
2053
Bu bizim için gerçekten çok üzücüydü,
10:01
because we thought this was going to really take off.
233
585117
2717
çünkü bu sorunu bir daha yaşamayacağımızı sanmıştık.
10:03
The cultural issue had reasserted itself.
234
587834
3971
Kültürel sorun tekrar baş gösterdi.
10:07
So here's the pitch:
235
591805
1155
Yani konu şu
10:08
I think it's important that we don't just get on this freeway
236
592960
4086
Bence çözüm için hemen kolay yolu seçmemek çok önemli
10:12
to ICU without thinking hard about whether or not
237
597046
2499
varmak istediğimiz noktanın yoğun bakım olup olmadığına
10:15
that's where we all want to end up,
238
599545
1793
çok fazla kafa yormadan,
10:17
particularly as we become older and increasingly frail
239
601338
2136
özellikle biz yaşlandıkça ve güçsüzleştikçe
10:19
and ICU has less and less and less to offer us.
240
603474
3654
ve yoğun bakımın sunabilecekleri gitgide daha çok azaldıkça.
10:23
There has to be a little side road
241
607128
2330
Bunu yapmak istemeyenler için
10:25
off there for people who don't want to go on that track.
242
609458
4475
başka bir yol olmalı.
10:29
And I have one small idea,
243
613933
2636
Küçük bir fikrim var,
10:32
and one big idea about what could happen.
244
616569
4449
ve onu nasıl gerçekleştirebileceğim hakkında büyük bir fikrim.
10:36
And this is the small idea.
245
621018
1061
Bu küçük fikrim.
10:37
The small idea is, let's all of us
246
622079
2781
Küçük fikrim şu, hepimiz bu konuya
10:40
engage more with this in the way that Jason has illustrated.
247
624860
3936
Jason'ın görselleştirdiği gibi yaklaşalım.
10:44
Why can't we have these kinds of conversations
248
628796
2053
Neden büyüklerimizle
10:46
with our own elders
249
630849
1321
ve benzer durumdaki kişilerle
10:48
and people who might be approaching this?
250
632170
2790
bu tarz konuşmalar yapamıyoruz?
10:50
There are a couple of things you can do.
251
634960
1834
Yapabileceğiniz bir kaç şey var.
10:52
One of them is, you can,
252
636794
2131
Bunlardan bir tanesi,
10:54
just ask this simple question. This question never fails.
253
638925
2914
sadece bu basit soruyu sormak. Bu soru başarısızlığa uğratmaz
10:57
"In the event that you became too sick to speak for yourself,
254
641839
3755
"Eğer kendi adına konuşamayacak kadar hastalansan,
11:01
who would you like to speak for you?"
255
645594
2933
kimin senin için konuşmasını istersin?"
11:04
That's a really important question to ask people,
256
648527
1914
Bu sorulması gereken çok önemli bir soru,
11:06
because giving people the control over who that is
257
650441
2023
çünkü insanlara bu kişinin kim olacağını kontrolünü verme
11:08
produces an amazing outcome.
258
652464
3308
inanılmaz sonuçlar üretir.
11:11
The second thing you can say is,
259
655772
1146
Söyleyebileceğiniz ikinci şey,
11:12
"Have you spoken to that person
260
656918
1498
"Bu kişiyle
11:14
about the things that are important to you
261
658416
1920
senin için önem taşıyan şeyler hakkında konuştun mu?
11:16
so that we've got a better idea of what it is we can do?"
262
660336
4154
çünkü bu sayede senin için ne yapabileceğimiz konusunda daha iyi fikir ediniriz"
11:20
So that's the little idea.
263
664490
2522
Küçük fikir bu şekilde.
11:22
The big idea, I think, is more political.
264
667012
1494
Büyük fikir ise sanırım, daha politik.
11:24
I think we have to get onto this.
265
668506
1951
Bence bunu iyi anlamalıyız.
11:26
I suggested we should have Occupy Death.
266
670457
3062
"Ölümü Oyala"yı önerdim.
11:29
(Laughter)
267
673519
2785
(Kahkahalar)
11:32
My wife said, "Yeah, right, sit-ins in the mortuary.
268
676304
2570
Eşim dedi, "Evet, tabi, morgda.
11:34
Yeah, yeah. Sure." (Laughter)
269
678874
2579
Evet, evet. Kesinlikle." (Kahkahalar)
11:37
So that one didn't really run,
270
681453
1865
Yani bu fikir kabul görmedi,
11:39
but I was very struck by this.
271
683318
1670
fakat çok etkilenmiştim.
11:40
Now, I'm an aging hippie.
272
684988
1713
Şimdi yaşlanan bir hippiyim.
11:42
I don't know, I don't think I look like that anymore, but
273
686701
2497
Bilmiyorum, sanırım artık öyle gözükmüyorum, fakat
11:45
I had, two of my kids were born at home in the '80s
274
689198
2500
80lerde iki çocuğumun doğumu evde gerçekleşti
11:47
when home birth was a big thing, and we baby boomers
275
691698
3468
o zamanlar evde doğum büyük bir şeydi, biz
11:51
are used to taking charge of the situation,
276
695166
2696
durumun kontolünü elde tutmayı seven kişileriz.
11:53
so if you just replace all these words of birth,
277
697862
3398
Yani buradaki tüm doğum kelimelerini değiştirebiliriz.
11:57
I like "Peace, Love, Natural Death" as an option.
278
701260
3081
Ben seçenek olarak "Barış, Sevgi, Doğal Ölüm" ü sevdim
12:00
I do think we have to get political
279
704341
1516
Ben siyasi davranmamız gerektiğini
12:01
and start to reclaim this process from
280
705857
2598
ve bu sürecin şu anki durum olan tıbbileştirilmiş modelden
12:04
the medicalized model in which it's going.
281
708455
1967
farklı olması için uğraşmamız gerektiğini düşünüyorum.
12:06
Now, listen, that sounds like a pitch for euthanasia.
282
710422
2040
Şimdi, dinleyin, bu ötenazi için bir adım gibi görünüyor.
12:08
I want to make it absolutely crystal clear to you all,
283
712462
2192
Fakat kafanızda şunu netleştirmek isterim ki,
12:10
I hate euthanasia. I think it's a sideshow.
284
714654
2664
Ötenaziden nefret ediyorum.
12:13
I don't think euthanasia matters.
285
717318
2187
Ötenazinin önemli olduğunu sanmıyorum.
12:15
I actually think that,
286
719505
2151
Aslında bence,
12:17
in places like Oregon,
287
721656
2549
Oregon gibi
12:20
where you can have physician-assisted suicide,
288
724205
3472
doktor yardımlı intiharın olabileceği yerlerde
12:23
you take a poisonous dose of stuff,
289
727677
2217
zehirli dozda ilaç alıyorsun,
12:25
only half a percent of people ever do that.
290
729894
1876
insanların sadece %0.5'i bunu yapıyor.
12:27
I'm more interested in what happens to the 99.5 percent
291
731770
2706
Ben daha çok %99.5 in neler yaptığıyla ilgileniyorum.
12:30
of people who don't want to do that.
292
734476
1756
Bunu yapmak istemeyen insanların.
12:32
I think most people don't want to be dead,
293
736232
2334
Bence çoğu insan ölmek istemiyor,
12:34
but I do think most people want to have some control
294
738566
2097
ama ölüm sürecinin ilerlemesi üzerinde
12:36
over how their dying process proceeds.
295
740663
2742
kontrol sahibi olmak istiyor.
12:39
So I'm an opponent of euthanasia,
296
743405
1140
Yani ötenaziye karşıyım,
12:40
but I do think we have to give people back some control.
297
744545
2653
fakat kontrolü insanlara geri vermemiz gerektiğini düşünüyorum.
12:43
It deprives euthanasia of its oxygen supply.
298
747198
3473
Bu, ötenaziyi oksijen kaynağından mahrum bırakır.
12:46
I think we should be looking at stopping
299
750671
1352
Bence yasalar koyarak
12:47
the want for euthanasia,
300
752023
1039
ötenaziyi engellemek yerine,
12:48
not for making it illegal or legal or worrying about it at all.
301
753062
4695
insanların ötenaziyi istemesinin önüne geçmeliyiz.
12:53
This is a quote from Dame Cicely Saunders,
302
757757
3576
Sizlere Dame Cicely Saunders'tan bir alıntı yapacağım,
12:57
whom I met when I was a medical student.
303
761333
1369
kendisiyle bir tıp öğrencisiyken tanışmıştım.
12:58
She founded the hospice movement.
304
762702
2879
Ağır hastalara evde bakım hareketini başlatan kişidir.
13:01
And she said, "You matter because you are,
305
765581
2191
Demişti ki, " Önemlisin çünkü
13:03
and you matter to the last moment of your life."
306
767772
2522
ve hayatının son anına kadar öyle kalacaksın."
13:06
And I firmly believe that
307
770294
2257
Tüm kalbimle inanıyorum ki, bu
13:08
that's the message that we have to carry forward.
308
772551
3086
ileriye taşımamız gereken mesajdır.
13:11
Thank you. (Applause)
309
775637
3019
Teşekkürler. (Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Peter Saul - Doctor, intensive care specialistOver the past 35 years Peter Saul has been intimately involved in the dying process for over 4,000 patients. He is passionate about improving the ways we die.
Why you should listen
Dr. Peter Saul is a Senior Intensive Care specialist in the adult and pediatric ICU at John Hunter Hospital, and Director of Intensive Care at Newcastle Private Hospital in Australia. After spending time as the Head of Discipline for Medical Ethics at Newcastle University, he is now a leading adviser to the State and Federal health departments.
Peter Saul | Speaker | TED.com