ABOUT THE SPEAKER
Denise Herzing - Dolphin researcher
Denise Herzing has spent almost three decades researching and communicating with wild dolphins in their natural setting and on their own terms. The book "Dolphin Diaries" tells her remarkable story.

Why you should listen

What better way to study an animal than in its natural habitat? Since 1985, Denise Herzing has been doing just that, spending each summer observing a pod of Atlantic spotted dolphins that live in the Bahamas as part of the Wild Dolphin Project. The work allows Herzing to better understand the pod's social structure, behavior, communication and habitat outside the confines of an aquarium or research facility.
 
Perhaps most remarkable is Herzing’s collaborative effort to design, build and use an interactive device to let humans communicate with the free-ranging dolphins. The 2011 book Dolphin Diaries tells her remarkable story.

More profile about the speaker
Denise Herzing | Speaker | TED.com
TED2013

Denise Herzing: Could we speak the language of dolphins?

Denise Herzing: Yunus dilini konuşabilir miyiz?

Filmed:
1,536,620 views

Denise Herzing, 28 yıldır her yaz beş ayı benekli Atlantik yunuslarından oluşan bir sürü ile yaşayarak, üç kuşağı kapsayan aile bağlarını ve davranışlarını izleyerek geçiriyor. Birbirleriyle iletişim kurdukları açık, peki bir dilleri var mı? Bunu insanlar öğrenebilir mi? Bu düşünceyi sınamak için kullanılan harika bir deneyi anlatıyor.
- Dolphin researcher
Denise Herzing has spent almost three decades researching and communicating with wild dolphins in their natural setting and on their own terms. The book "Dolphin Diaries" tells her remarkable story. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

Sizleri, son 28 yıldır doğada birlikte çalıştığım,
00:12
Well, now we're going to the BahamasBahamalar to meetkarşılamak
0
567
2277
00:14
a remarkabledikkat çekici groupgrup of dolphinsYunuslar that I've been workingçalışma with
1
2844
2243
olağanüstü bir yunus grubuyla tanışmanız için
00:17
in the wildvahşi for the last 28 yearsyıl.
2
5087
3467
Bahama adalarına götürmek istiyorum.
00:20
Now I'm interestedilgili in dolphinsYunuslar because of theironların largegeniş brainsbeyin
3
8554
3195
Yunuslara ilgi duymamın nedeni, beyinlerinin büyüklüğü
00:23
and what they mightbelki be doing with all that brainpowerbeyin
4
11749
2114
ve sahip oldukları bu beyin gücünü kullanarak
00:25
in the wildvahşi.
5
13863
1475
doğada yapabildikleri şeyler.
00:27
And we know they use some of that brainpowerbeyin
6
15338
2272
Bu beyin gücünün bir kısmını, yalnızca karmaşık hayatlarını
00:29
for just livingyaşam complicatedkarmaşık liveshayatları,
7
17610
2164
yaşamak için kullandıklarını biliyoruz.
00:31
but what do we really know about dolphinYunus intelligencezeka?
8
19774
2860
Ama, gerçekte yunus zekâsına dair ne biliyoruz?
00:34
Well, we know a fewaz things.
9
22634
1704
Eh, birkaç şey biliyoruz.
00:36
We know that theironların brain-to-bodybeyin-vücut ratiooranı,
10
24338
2189
Zekânın fiziksel bir ölçüsü olan
00:38
whichhangi is a physicalfiziksel measureölçmek of intelligencezeka,
11
26527
1970
beyin-vücut oranlarının, insanlardan sonra
00:40
is secondikinci only to humansinsanlar.
12
28497
2496
ikinci olduğunu biliyoruz.
00:42
CognitivelyBilişsel, they can understandanlama
13
30993
1558
Yunuslar, bilişsel olarak,
00:44
artificially-createdyapay olarak oluşturulan languagesdiller.
14
32551
2429
yapay dilleri anlayabilirler.
00:46
And they passpas self-awarenessöz-bilinç teststestler in mirrorsaynalar.
15
34980
3141
Ayna karşısında özfarkındalık testlerini geçerler.
00:50
And in some partsparçalar of the worldDünya, they use toolsaraçlar,
16
38121
2104
Ve dünyanın bazı bölgelerinde, balık avlamak için
00:52
like spongesSüngerler to huntav fishbalık.
17
40225
2315
sünger gibi bazı aletler kullanırlar.
00:54
But there's one bigbüyük questionsoru left:
18
42540
2651
Ama geriye önemli bir soru kalıyor:
00:57
do they have a languagedil, and if so,
19
45191
1867
Yunusların bir dili var mı? Eğer varsa,
00:59
what are they talkingkonuşma about?
20
47058
2404
ne hakkında konuşuyorlar?
01:01
So decadeson yıllar agoönce, not yearsyıl agoönce,
21
49462
3443
Ben de, birkaç yıl değil, onlarca yıl önce
yunusların iletişim sistemlerini çözmek amacıyla
01:04
I setset out to find a placeyer in the worldDünya
22
52905
2163
01:07
where I could observegözlemlemek dolphinsYunuslar underwatersualtı
23
55068
1798
onları su altında gözlemleyebileceğim
01:08
to try to crackçatlak the codekod of theironların communicationiletişim systemsistem.
24
56866
3243
bir yer bulmak için yola çıktım.
01:12
Now in mostçoğu partsparçalar of the worldDünya, the water'ssu çok prettygüzel murkykaranlık,
25
60109
2614
Dünyanın çoğu yerinde sular bulanık,
01:14
so it's very hardzor to observegözlemlemek animalshayvanlar underwatersualtı,
26
62723
3239
bu yüzden su altında hayvanları gözlemlemek çok zor,
01:17
but I foundbulunan a communitytoplum of dolphinsYunuslar that livecanlı
27
65962
1759
fakat Florida'nın hemen doğusunda, Bahamalar'ın
01:19
in these beautifulgüzel, clearaçık, shallowsığ sandbanksSandbanks of the BahamasBahamalar
28
67721
3026
güzel, temiz, sığ kumsallarında
01:22
whichhangi are just eastDoğu of FloridaFlorida.
29
70747
2242
yaşayan bir yunus topluluğu buldum.
01:24
And they spendharcamak theironların daytimegündüz restingdayanma and socializingsosyalleşme
30
72989
2411
Gündüzlerini, güvenli sığ denizde
dinlenip sosyalleşerek geçiriyorlar.
01:27
in the safetyemniyet of the shallowssığ, but at night,
31
75400
1870
01:29
they go off the edgekenar and huntav in deepderin waterSu.
32
77270
3799
Geceleri ise uzaklaşıyor ve derinlerde avlanıyorlar.
01:33
Now, it's not a badkötü placeyer to be a researcheraraştırmacı, eitherya.
33
81069
3824
Araştırma yapmak için de fena bir yer değil.
01:36
So we go out for about fivebeş monthsay everyher summeryaz
34
84893
2176
Bu nedenle, her yaz, 20 metrelik bir katamaranla
01:39
in a 20-meter-metre catamarankatamaran, and we livecanlı, sleepuyku and work
35
87069
4202
beş aylığına oraya gidiyoruz ve haftalar boyunca
denizde yaşıyor, uyuyor ve çalışıyoruz.
01:43
at seadeniz for weekshaftalar at a time.
36
91271
2078
01:45
My mainana toolaraç is an underwatersualtı videovideo with a hydrophonehidrofon,
37
93349
2640
Kullandığım temel alet hidrofonlu, yani
su altı mikrofonlu, bir su altı video cihazıdır.
01:47
whichhangi is an underwatersualtı microphonemikrofon, and this is so
38
95989
1950
Bu alet sayesinde ses ve davranış
arasında ilişki kurabiliyorum.
01:49
I can correlateilişkilendirmek soundses and behaviordavranış.
39
97939
2094
01:52
And mostçoğu of our work'seserin prettygüzel non-invasivenon-invaziv.
40
100033
1646
Ve çalışmalarımızın çoğu müdahalesizdir.
01:53
We try to followtakip et dolphinYunus etiquettegörgü kuralları while we're in the waterSu,
41
101679
2822
Sudayken yunusların kurallarına uymaya çalışıyoruz,
01:56
sincedan beri we're actuallyaslında observinggözleme them physicallyfiziksel olarak in the waterSu.
42
104501
3128
çünkü onları gerçekten, fiziksel olarak gözlemliyoruz.
01:59
Now, AtlanticAtlantik spottedBenekli dolphinsYunuslar are a really niceGüzel speciesTürler
43
107629
3140
Atlantik Benekli Yunusları, birkaç nedenden dolayı
02:02
to work with for a coupleçift of reasonsnedenleri.
44
110769
1964
çalışılmaya çok uygun bir türdür.
02:04
They're borndoğmuş withoutolmadan spotsnoktalar, and they get spotsnoktalar with ageyaş,
45
112733
2931
Beneksiz doğarlar, ama ileri yaşlarda benekleri olur
02:07
and they go throughvasitasiyla prettygüzel distinctfarklı developmentalgelişimsel phasesAşama,
46
115664
3034
ve oldukça farklı gelişim evrelerinden geçerler,
bu nedenle davranışlarını incelemek eğlencelidir.
02:10
so that's funeğlence to trackiz theironların behaviordavranış.
47
118698
1942
02:12
And by about the ageyaş of 15, they're fullytamamen spottedBenekli blacksiyah and whitebeyaz.
48
120640
3453
15 yaşına geldiklerinde, bütünüyle
siyah-beyaz beneklerle kaplanırlar.
02:16
Now the motheranne you see here is MugsyMugsy.
49
124093
2423
Bu gördüğünüz anne yunus Mugsy.
02:18
She's 35 yearsyıl oldeski in this shotatış,
50
126516
1985
Bu fotoğrafta 35 yaşında.
02:20
but dolphinsYunuslar can actuallyaslında livecanlı into theironların earlyerken 50s.
51
128501
3190
Ancak yunuslar aslında 50'li yaşlara kadar yaşayabilirler.
02:23
And like all the dolphinsYunuslar in our communitytoplum,
52
131691
3303
Topluluğumuzdaki tüm diğer yunuslar gibi,
02:26
we photographedfotoğraflandı MugsyMugsy and trackedizlenen her little spotsnoktalar
53
134994
2771
Mugsy'nin fotoğrafını çektik ve zamanla olgunlaşırken
02:29
and nicksnickler in her dorsalDorsal finFin,
54
137765
1742
küçük beneklerini, sırt yüzgecindeki çentikleri
02:31
and alsoAyrıca the uniquebenzersiz spotyer patternsdesenler
55
139507
2203
ve eşsiz benek motiflerini inceledik.
02:33
as she maturedolgunlaştı over time.
56
141710
2343
02:36
Now, younggenç dolphinsYunuslar learnöğrenmek a lot as they're growingbüyüyen up,
57
144053
2659
Genç yunuslar, büyürken çok şey öğrenir,
02:38
and they use theironların teenagegenç yearsyıl to practiceuygulama socialsosyal skillsbecerileri,
58
146712
3075
ergenlik dönemi boyunca sosyal becerilerini geliştirirler.
02:41
and at about the ageyaş of ninedokuz, the femaleskadın
59
149787
2353
Dişiler, 9 yaş civarında
cinsel olarak olgunlaşır, yani hamile kalabilirler.
02:44
becomeolmak sexuallycinsel matureOlgun, so they can get pregnanthamile,
60
152140
2670
02:46
and the maleserkek matureOlgun quiteoldukça a bitbit latersonra,
61
154810
1971
Erkekler ise oldukça geç olgunlaşır,
02:48
at around 15 yearsyıl of ageyaş.
62
156781
2115
15 yaş civarında.
02:50
And dolphinsYunuslar are very promiscuouskarışık,
63
158896
1740
Ayrıca, yunuslar hiç seçici değildir.
02:52
and so we have to determinebelirlemek who the fathersbabalar are,
64
160636
2862
Bu nedenle babaları belirlememiz gerekiyor.
02:55
so we do paternitybabalık teststestler by collectingtoplama fecaldışkıya ait materialmalzeme
65
163498
2454
Bunun için, sudan topladığımız dışkılardan
02:57
out of the waterSu and extractingayıklama DNADNA.
66
165952
2864
DNA elde ederek babalık testi yapıyoruz.
03:00
So what that meansanlamına geliyor is, after 28 yearsyıl,
67
168816
2464
Bu demek oluyor ki, 28 yılın sonunda,
03:03
we are trackingizleme threeüç generationsnesiller,
68
171280
2408
büyükanneler ve büyükbabalar da dâhil
03:05
includingdahil olmak üzere grandmothersAnneannelerin and grandfathersDede.
69
173688
2344
üç nesli inceliyor durumdayız.
03:08
Now, dolphinsYunuslar are naturaldoğal acousticianstitreşimlerin.
70
176032
2616
Yunuslar doğal akustikçilerdir.
03:10
They make soundssesleri 10 timeszamanlar as highyüksek
71
178648
2284
Bizden 10 kat daha yüksek ses çıkarabilirler
03:12
and hearduymak soundssesleri 10 timeszamanlar as highyüksek as we do.
72
180932
2188
ve bizim duyduğumuzdan 10 kat daha yüksek sesleri duyabilirler.
03:15
But they have other communicationiletişim signalssinyalleri they use.
73
183120
2595
Fakat kullandıkları başka iletişim sinyalleri de vardır.
03:17
They have good visionvizyon, so they use bodyvücut posturesduruşlar to communicateiletişim kurmak.
74
185715
3341
Görme kabiliyetleri yüksektir ve
iletişim amacıyla beden dilini kullanırlar.
03:21
They have tastedamak zevki, not smellkoku.
75
189056
2200
Tat alabilirler, ancak koku alamazlar.
03:23
And they have touchdokunma.
76
191256
2040
Ve dokunma duyusuna sahiptirler.
03:25
And soundses can actuallyaslında be feltkeçe in the waterSu,
77
193296
2196
Doku ile suyun akustik iç direnci neredeyse aynı olduğu için
03:27
because the acousticakustik impedanceEmpedans of tissuedoku and water'ssu çok about the sameaynı.
78
195492
3031
ses su içerisinde gerçekten de hissedilebilir.
03:30
So dolphinsYunuslar can buzzBuzz and ticklegıdıklamak eachher other at a distancemesafe.
79
198523
3630
Bu sayede yunuslar belli bir uzaklıktan
vızıldayarak birbirlerini gıdıklayabilirler.
Artık bazı davranışlarla ilişkili olarak seslerin
03:34
Now, we do know some things about how soundssesleri are used
80
202153
2540
kullanımına dair bir şeyler biliyoruz.
03:36
with certainbelli behaviorsdavranışlar.
81
204693
1409
03:38
Now, the signatureimza whistleDüdük is a whistleDüdük
82
206102
2099
Her bir yunusun kendine özgü
03:40
that's specificözel to an individualbireysel dolphinYunus, and it's like a nameisim. (DolphinYunus whistlingıslık noisesgürültüler)
83
208201
4699
bir ıslık sinyali vardır, bir çeşit isim gibi. (Yunus ıslık sesleri)
03:44
And this is the best-studiedEn çok okudu soundses,
84
212900
2176
Bu ses, üzerinde en iyi çalışılmış sestir.
03:47
because it's easykolay to measureölçmek, really,
85
215076
1629
Çünkü ölçümü gerçekten kolaydır.
03:48
and you'dşimdi etsen find this whistleDüdük when mothersanneler and calvesbuzağı
86
216705
1957
Bu ıslık sesini, örneğin, anneler ve yavruları
03:50
are reunitingyeniden birleştirme, for exampleörnek.
87
218662
2137
bir araya geldiğinde duyabilirsiniz.
03:52
AnotherBaşka bir well studiedokudu soundses are echolocationekolokasyon clickstıklama.
88
220799
3058
Bir diğer iyi incelenmiş ses ise yankı-konumlama tıkırtılarıdır.
03:55
This is the dolphin'sYunusun sonarSonar. (DolphinYunus echolocationekolokasyon noisesgürültüler)
89
223857
3246
Bu gördüğünüz yunusların sonarı.
(Yunus yankı-konumlama sesleri)
03:59
And they use these clickstıklama to huntav and feedbesleme.
90
227103
3317
Bu tıkırtıları avlanmak ve beslenmek amacıyla kullanırlar.
04:02
But they can alsoAyrıca tightlysıkıca packpaket these clickstıklama togetherbirlikte
91
230420
2388
Ayırca bu tıkırtıları aralık vermeden çıkartarak,
04:04
into buzzessesi and use them sociallysosyal.
92
232808
2135
vızıltı paketleri olarak sosyal amaçlı kullanabilirler.
04:06
For exampleörnek, maleserkek will stimulateteşvik a femalekadın
93
234943
1978
Örneğin, erkekler kur kovalamacası boyunca
04:08
duringsırasında a courtshipkur chaseChase.
94
236921
2504
dişileri uyarırlar.
04:11
You know, I've been buzzedvızıldadığınız in the waterSu.
95
239425
2327
Biliyor musunuz, suda vızıltıya maruz kaldım.
04:13
(LaughterKahkaha)
96
241752
1932
(Kahkaha)
04:15
Don't tell anyonekimse. It's a secretgizli.
97
243684
2381
Kimseye söylemeyin, bu bir sır.
04:18
And you can really feel the soundses. That was my pointpuan with that.
98
246065
2296
Ve gerçekten sesi hissedebilirsiniz.
Söylemeye çalıştığım şey buydu.
04:20
(LaughterKahkaha)
99
248361
3732
(Kahkaha)
04:24
So dolphinsYunuslar are alsoAyrıca politicalsiyasi animalshayvanlar,
100
252093
2525
Yunuslar aynı zamanda politik hayvanlardır.
04:26
so they have to resolveçözmek conflictsçatışmalar.
101
254618
2311
Dolayısıyla anlaşmazlıkları çözmeleri gerekir.
04:28
(DolphinYunus noisesgürültüler)
102
256929
1643
(Yunus sesleri)
04:30
And they use these burst-pulsedveri bloğu Geniş puls soundssesleri as well as
103
258572
2373
Yunuslar kavga sırasında toslaşırken, bir yandan da
04:32
theironların head-to-headkafa kafaya behaviorsdavranışlar when they're fightingkavga.
104
260945
2408
bu patlama-darbeli sesleri kullanırlar.
04:35
And these are very unstudieddoğaçlama soundssesleri
105
263353
2072
İşte bu sesler üzerinde pek çalışma yapılmamıştır,
04:37
because they're hardzor to measureölçmek.
106
265425
2138
çünkü ölçümleri zordur.
04:39
Now this is some videovideo of a typicaltipik dolphinYunus fightkavga.
107
267563
2719
Bu videoda tipik bir yunus kavgası görüyoruz.
04:42
(DolphinYunus noisesgürültüler)
108
270282
2021
(Yunus sesleri)
04:44
So you're going to see two groupsgruplar,
109
272303
2090
İki grup görüyorsunuz,
04:46
and you're going to see the head-to-headkafa kafaya posturingduruş,
110
274393
2208
toslaşma vaziyeti almışlar,
04:48
some openaçık mouthsağızlar,
111
276601
3344
bazıları ağızlarını açıyor,
04:51
lots of squawkingciyaklıyordu.
112
279945
2156
çoğu ciyaklıyor.
04:54
There's a bubblekabarcık.
113
282101
3585
Bir baloncuk var.
04:57
And basicallytemel olarak, one of these groupsgruplar will kindtür of back off
114
285686
2583
Aslında, bu gruplardan biri geri çekilecek
05:00
and everything will resolveçözmek fine,
115
288269
1654
ve her şey çözüme ulaşacak.
05:01
and it doesn't really escalateyükselmek into violenceşiddet too much.
116
289923
3660
Bu tür kavgaların çoğu şiddete dönüşmez.
05:05
Now, in the BahamasBahamalar, we alsoAyrıca have residentoturan bottlenoseşişe burunlu
117
293583
2304
Bahamalar'da, sosyal olarak benekli yunuslarla etkileşime geçen
05:07
that interactetkileşim sociallysosyal with the spottedBenekli dolphinsYunuslar.
118
295887
2944
şişe burunlu sakinlerimiz de yaşıyor.
05:10
For exampleörnek, they babysitBebek bakıcılığı eachher other'sdiğer en calvesbuzağı.
119
298831
2711
Örneğin, birbirlerinin yavrularına bakıyorlar.
05:13
The maleserkek have dominanceüstünlük displaysgörüntüler that they use
120
301542
2177
Erkekler birbirlerinin dişilerini kovalarken
05:15
when they're chasingtakip eachher other'sdiğer en femaleskadın.
121
303719
2400
güç gösterilerinde bulunuyor.
05:18
And the two speciesTürler actuallyaslında formform temporarygeçici alliancesittifaklar
122
306119
2422
Ayrıca bu iki tür yunus, köpekbalıklarını kovalarken
05:20
when they're chasingtakip sharksKöpekbalıkları away.
123
308541
2378
geçici ittifak halinde oluyorlar.
05:22
And one of the mechanismsmekanizmalar they use to communicateiletişim kurmak
124
310919
2911
Koordinasyonlarını sergilerken
kullandıkları mekanizmalardan biri
05:25
theironların coordinationKoordinasyon is synchronysenkronizasyonu.
125
313830
2000
eşzamanlı yani senkronize davranışlardır.
05:27
They synchronizeEşitleme theironların soundssesleri and theironların bodyvücut posturesduruşlar
126
315830
3111
Daha büyük görünmek ve daha güçlü ses çıkarmak için
sesleri ile beden dillerini senkronize ederler.
05:30
to look biggerDaha büyük and soundses strongergüçlü.
127
318941
2134
05:33
(DolphinsYunuslar noisesgürültüler)
128
321075
1476
(Yunus sesleri)
05:34
Now, these are bottlenoseşişe burunlu dolphinsYunuslar,
129
322551
2592
Şimdi, bunlar şişe burunlu yunuslar,
05:37
and you'llEğer olacak see them startingbaşlangıç to synchronizeEşitleme
130
325143
1771
seslerini ve davranışlarını
05:38
theironların behaviordavranış and theironların soundssesleri.
131
326914
1901
senkronize etmeye başladıklarını göreceksiniz.
05:40
(DolphinYunus noisesgürültüler)
132
328815
4368
(Yunus sesleri)
05:45
You see, they're synchronizingEşitleme with theironların partnerortak
133
333183
2246
Gördüğünüz gibi partnerleriyle senkronize hâle geliyorlar
05:47
as well as the other dyadIki atomlu.
134
335429
3972
ve diğer çiftlerle de senkronize oluyorlar.
05:51
I wishdilek I was that coordinatedkoordine.
135
339401
2514
Keşke ben de bu kadar koordine olabilseydim.
05:56
Now, it's importantönemli to rememberhatırlamak that you're only hearingişitme
136
344731
3074
Sadece insanın duyabileceği yunus seslerini
05:59
the human-audibleinsan-sesli partsparçalar of dolphinYunus soundssesleri,
137
347805
1895
duyduğumuzu ve yunusların ultrasonik
06:01
and dolphinsYunuslar make ultrasonicUltrasonik soundssesleri,
138
349700
2163
sesler de çıkarabildiğini unutmamalıyız.
06:03
and we use specialözel equipmentekipman in the waterSu
139
351863
1558
Bu sesleri toplayabilmek için
06:05
to collecttoplamak these soundssesleri.
140
353421
1737
su altında özel ekipmanlar kullanıyoruz.
06:07
Now, researchersaraştırmacılar have actuallyaslında measuredölçülü whistleDüdük complexitykarmaşa
141
355158
2565
Araştırmacılar ıslığın karmaşıklığını ölçmek için
06:09
usingkullanma informationbilgi theoryteori,
142
357723
2063
bilgi kuramından yararlandılar.
06:11
and whistlesıslık rateoran very highyüksek relativebağıl to even humaninsan languagesdiller.
143
359786
3891
Yunus ıslıklarının karmaşıklık oranı,
insan dillerine dahi kıyaslandığında çok daha yüksek.
06:15
But burst-pulsedveri bloğu Geniş puls soundssesleri is a bitbit of a mysterygizem.
144
363677
3852
Fakat patlama-darbeli sesler daha da gizemli.
06:19
Now, these are threeüç spectragramsspectragrams.
145
367529
3087
Burada 3 tane spektragram var.
06:22
Two are humaninsan wordskelimeler, and one is a dolphinYunus vocalizingDayan.
146
370616
2675
İkisi insan kelimesi ve biri yunus seslendirmesi.
06:25
So just take a guesstahmin in your mindus whichhangi one is the dolphinYunus.
147
373291
3872
Hadi hangisinin yunus sesi olduğunu tahmin edin.
06:31
Now, it turnsdönüşler out burst-pulsedveri bloğu Geniş puls soundssesleri actuallyaslında look
148
379150
2593
Görünüşe göre, patlama-darbeli sesler gerçekten
06:33
a bitbit like humaninsan phonemesFonem.
149
381743
2504
biraz insan sesine benziyor.
06:36
Now, one way to crackçatlak the codekod
150
384247
1266
Kodu çözmenin bir yolu da
06:37
is to interpretyorumlamak these signalssinyalleri and figureşekil out what they mean,
151
385513
2545
bu sinyalleri yorumlamak ve
ne anlamlara geldiğini ortaya çıkarmaktır.
06:40
but it's a difficultzor job, and we actuallyaslında don't have a RosettaRosetta StoneTaş yethenüz.
152
388058
3998
Ama bu zor bir iş ve henüz bir Rosetta Stone'umuz da yok.
06:44
But a secondikinci way to crackçatlak the codekod
153
392056
2122
Kodu çözmenin bir diğer yolu ise
06:46
is to developgeliştirmek some technologyteknoloji,
154
394178
1965
yeni bir teknoloji geliştirmek,
06:48
an interfacearayüzey to do two-wayiki yönlü communicationiletişim,
155
396143
2180
yani iki yönlü iletişimi sağlayacak bir arayüz,
06:50
and that's what we'vebiz ettik been tryingçalışıyor to do in the BahamasBahamalar
156
398323
2364
Bahamalar' da yapmaya çalıştığımız şey işte bu
06:52
and in realgerçek time.
157
400687
2440
ve bunu gerçek zamanlı olarak yapmaya çalışıyoruz.
06:55
Now, scientistsBilim adamları have used keyboardtuş takımı interfacesarayüzleri
158
403127
2656
Bilim adamları, şempanzeler ve yunuslar da dâhil,
06:57
to try to bridgeköprü the gapboşluk with speciesTürler
159
405783
2064
türler arasındaki boşluklara köprüler kurabilmek
06:59
includingdahil olmak üzere chimpanzeesşempanzelerin and dolphinsYunuslar.
160
407847
2088
için klavye arayüzleri kullanıyorlar.
07:01
This underwatersualtı keyboardtuş takımı in OrlandoOrlando, FloridaFlorida,
161
409935
3025
Orlando, Florida'da Epcot Center'daki
07:04
at the EpcotEpcot CenterMerkezi, was actuallyaslında
162
412960
1742
bu su altı klavyesi
07:06
the mostçoğu sophisticatedsofistike ever two-wayiki yönlü interfacearayüzey designedtasarlanmış
163
414702
2817
insanların ve yunusların su altında birlikte çalışmaları
07:09
for humansinsanlar and dolphinsYunuslar to work togetherbirlikte underaltında the waterSu
164
417519
2864
ve bilgi alışverişi yapmaları için tasarlanmış olan
07:12
and exchangedeğiş tokuş informationbilgi.
165
420383
1927
en gelişmiş iki yönlü arayüzdür.
07:14
So we wanted to developgeliştirmek an interfacearayüzey like this
166
422310
2620
İşte Bahamalar'da böyle bir arayüz geliştirmek istiyoruz,
07:16
in the BahamasBahamalar, but in a more naturaldoğal settingayar.
167
424930
2370
fakat daha doğal bir düzenlemeyle.
07:19
And one of the reasonsnedenleri we thought we could do this
168
427300
2167
Bunu yapabileceğimizi düşünmemizin bir nedeni de
07:21
is because the dolphinsYunuslar were startingbaşlangıç to showgöstermek us
169
429467
2022
yunusların da aynı merakla
07:23
a lot of mutualkarşılıklı curiositymerak.
170
431489
1604
bize ilgi göstermeye başlamalarıdır.
07:25
They were spontaneouslykendiliğinden mimickingtaklit our vocalizationsvocalizations
171
433093
2911
Bizim seslerimizi ve hareketlerimizi kendiliklerinden
07:28
and our posturesduruşlar, and they were alsoAyrıca invitingçekici us
172
436004
2320
taklit ediyorlar ve bizi yunus oyunlarına
07:30
into dolphinYunus gamesoyunlar.
173
438324
2633
davet ediyorlar.
07:32
Now, dolphinsYunuslar are socialsosyal mammalsmemeliler, so they love to playoyun,
174
440957
2647
Yunuslar sosyal memelilerdir, bu nedenle oynamayı seviyorlar
07:35
and one of theironların favoritesevdiğim gamesoyunlar is to dragsürüklemek seaweedDeniz yosunu,
175
443604
3320
ve favori oyunlarından biri çevrede
07:38
or sargassumsargassum in this casedurum, around.
176
446924
3112
yosun veya buradaki esmer yosunu sürüklemektir.
07:42
And they're very adeptUsta. They like to dragsürüklemek it
177
450036
2136
Ve yunuslar çok beceriklidir.
07:44
and dropdüşürmek it from appendageuzantı to appendageuzantı.
178
452172
4320
Bir uçtan bir uca sürükleyip bırakmaya bayılırlar.
07:48
Now in this footagekamera görüntüsü, the adultyetişkin is CarohCaroH.
179
456492
2696
Bu çekimde görülen yetişkinin adı Caroh.
07:51
She's 25 yearsyıl oldeski here, and this is her newbornYeni doğan, CobaltKobalt,
180
459188
3872
Burada 25 yaşında ve bu da yeni doğan bebeği Cobalt.
07:55
and he's just learningöğrenme how to playoyun this gameoyun.
181
463060
2684
Bu oyunun nasıl oynandığını yeni öğreniyor.
07:57
(DolphinYunus noisesgürültüler)
182
465744
1726
(Yunus sesleri)
07:59
She's kindtür of teasingalay him and tauntingalay eden him.
183
467470
4470
Caroh oğluna takılıyor ve onunla alay ediyor gibi.
08:03
He really wants that sargassumsargassum.
184
471940
4429
Oğlan gerçekten o yosunu istiyor.
08:08
Now, when dolphinsYunuslar solicittalep humansinsanlar for this gameoyun,
185
476369
2911
Yunuslar insanlardan bu oyuna katılmalarını istediklerinde
08:11
they'llacaklar oftensık sık sinklavabo verticallydikey olarak in the waterSu,
186
479280
3051
çoğunlukla dikey olarak suyun içine dalıyorlar ve
08:14
and they'llacaklar have a little sargassumsargassum on theironların flipperFlipper,
187
482331
2429
yüzgeçlerinde küçük bir yosun oluyor,
08:16
and they'llacaklar sortçeşit of nudgedirsekle dürtmek it and dropdüşürmek it sometimesara sıra
188
484760
2619
dürtüklüyorlar ve bazen yosunu denizin
dibine bırakıyorlar ve bizim almamızı istiyorlar.
08:19
on the bottomalt and let us go get it,
189
487379
1534
08:20
and then we'lliyi have a little seaweedDeniz yosunu keep away gameoyun.
190
488913
2216
Sonrasında yosun saklamaca oynuyoruz.
08:23
But when we don't divedalış down and get it,
191
491129
1836
Fakat dalıp yosunu almadığımız zaman
08:24
they'llacaklar bringgetirmek it to the surfaceyüzey
192
492965
1973
yosunu onlar su yüzüne getiriyorlar
08:26
and they'llacaklar sortçeşit of wavedalga it in frontön of us on theironların tailkuyruk
193
494938
3174
ve önümüze doğru kuyruklarıyla bir çeşit dalga yaparak
08:30
and dropdüşürmek it for us like they do theironların calvesbuzağı,
194
498112
2086
yosunu bize bırakıyorlar, aynı yavrularına yaptıkları gibi.
08:32
and then we'lliyi pickalmak it up and have a gameoyun.
195
500198
2202
Sonra biz de yosunu alıyoruz ve oyuna giriyoruz.
08:34
And so we startedbaşladı thinkingdüşünme, well, wouldn'tolmaz it be neattemiz
196
502400
2350
Bu nedenle düşünmeye başladık,
08:36
to buildinşa etmek some technologyteknoloji that would allowizin vermek the dolphinsYunuslar
197
504750
2818
yunusların bunları, favori oyuncaklarını gerçek-zamanlı olarak
08:39
to requestistek these things in realgerçek time, theironların favoritesevdiğim toysoyuncaklar?
198
507568
3275
isteyebilecekleri bir teknoloji tasarlamak harika olmaz mı?
08:42
So the originalorijinal visionvizyon was to have a keyboardtuş takımı
199
510843
2370
İlk düşüncemiz, botta bulunan bilgisayara bağlı olarak
08:45
hangingasılı from the boattekne attachedekli to a computerbilgisayar,
200
513213
2173
suyun içine uzatılmış bir klavye olması ve
08:47
and the diversdalgıçlar and dolphinsYunuslar would activateetkinleştirmek the keysanahtarları
201
515386
2515
dalgıçlarla yunusların tuşları kullanarak,
08:49
on the keypadtuş takımı and happilymutlu exchangedeğiş tokuş informationbilgi
202
517901
2890
mutlu bir şekilde bilgi alışverişi yapmaları,
birbirlerinden oyuncaklarını rica edebilmeleri şeklindeydi.
08:52
and requestistek toysoyuncaklar from eachher other.
203
520791
2158
08:54
But we quicklyhızlı bir şekilde foundbulunan out that dolphinsYunuslar simplybasitçe
204
522949
1794
Fakat kısa süre içinde anladık ki, yunuslar
08:56
were not going to hangasmak around the boattekne usingkullanma a keyboardtuş takımı.
205
524743
3126
klavye kullanarak botun etrafında takılmayacaktı.
08:59
They'veOnlar ettik got better things to do in the wildvahşi.
206
527869
2136
Doğal ortamlarında yapabilecekleri daha güzel şeyler var.
09:02
They mightbelki do it in captivitytutsaklık, but in the wildvahşi --
207
530005
2264
Hapisken yapabilirler, ama doğalarında hayır.
09:04
So we builtinşa edilmiş a portabletaşınabilir keyboardtuş takımı that we could pushit throughvasitasiyla the waterSu,
208
532269
2725
Bu nedenle suyun altında taşınabilir bir klavye tasarladık
09:06
and we labeledetiketli fourdört objectsnesneleri they like to playoyun with,
209
534994
2740
ve üzerine oynamayı sevdikleri dört nesne yerleştirdik:
09:09
the scarfeşarp, ropeHalat, sargassumsargassum, and alsoAyrıca had a bowyay ridebinmek,
210
537734
2941
Atkı, ip, yosun ve bir yunus için eğlenceli bir aktivite olabilecek
09:12
whichhangi is a funeğlence activityaktivite for a dolphinYunus. (WhistleDüdük)
211
540675
2111
pruva gezisi. (Islık sesleri)
09:14
And that's the scarfeşarp whistleDüdük,
212
542786
1843
Bu, atkı ıslığı,
09:16
whichhangi is alsoAyrıca associatedilişkili with a visualgörsel symbolsembol.
213
544629
2918
bir görsel sembolle de ilişkili ayrıca.
09:19
And these are artificiallyyapay createdoluşturulan whistlesıslık.
214
547547
2294
Bunlar da yapay olarak oluşturulmuş ıslıklar.
09:21
They're outsidedışında the dolphin'sYunusun normalnormal repertoirerepertuar,
215
549841
2628
Yunusların normal repertuarının dışındalar,
09:24
but they're easilykolayca mimickedtaklit by the dolphinsYunuslar.
216
552469
2420
fakat yunuslar tarafından kolayca taklit edilebilirler.
09:26
And I spentharcanmış fourdört yearsyıl with my colleaguesmeslektaşlar AdamAdam PackPaketi and FabienneFabienne DelfourDelfour,
217
554889
4179
Meslektaşlarım Adam Pack ve Fabienne Delfour ile
4 yıl boyunca sahada, yunuslar bizi izlerken,
09:31
workingçalışma out in the fieldalan with this keyboardtuş takımı
218
559068
2221
09:33
usingkullanma it with eachher other to do requestsistekler for toysoyuncaklar
219
561289
2644
bu klavyeyi kullanarak
birbirimizden oyuncak isteme çalışması yaptık.
09:35
while the dolphinsYunuslar were watchingseyretme.
220
563933
1659
09:37
And the dolphinsYunuslar could get in on the gameoyun.
221
565592
1367
Ve yunuslar oyuna dâhil olabiliyordu.
09:38
They could pointpuan at the visualgörsel objectnesne,
222
566959
1935
Görsel nesneyi işaret edebiliyorlar
09:40
or they could mimicmimik the whistleDüdük.
223
568894
2474
ya da ıslığı taklit edebiliyorlardı.
09:43
Now this is videovideo of a sessionoturum, toplantı, celse.
224
571368
3368
Bu, dalışlardan birinin videosu.
09:46
The diverdalgıç here has a ropeHalat toyoyuncak,
225
574736
2201
Dalgıçta ipten bir oyuncak var,
09:48
and I'm on the keyboardtuş takımı on the left,
226
576937
2248
ben de sol tarafta, klavyedeyim.
09:51
and I've just playedOyunun the ropeHalat keyanahtar,
227
579185
2648
İp tuşuna basıyorum, yani ip oyuncağı
09:53
and that's the requestistek for the toyoyuncak from the humaninsan.
228
581833
3211
insandan rica ediyorum.
09:57
So I've got the ropeHalat, I'm divingDalış down,
229
585044
3203
İp şimdi bende ve dalıyorum.
10:00
and I'm basicallytemel olarak tryingçalışıyor to get the dolphin'sYunusun attentionDikkat,
230
588247
2634
Aslında yunusun dikkatini çekmeye çalışıyorum,
10:02
because they're kindtür of like little kidsçocuklar.
231
590881
1068
çünkü tıpkı küçük çocuklar gibiler.
10:03
You have to keep theironların attentionDikkat.
232
591949
2557
Onların dikkatlerini çekmeniz gerek.
10:06
I'm going to dropdüşürmek the ropeHalat, see if they come over.
233
594506
4687
Şimdi ipi bırakıyorum, bakalım gelecekler mi.
10:11
Here they come,
234
599193
2504
İşte geliyorlar ve
10:13
and then they're going to pickalmak up the ropeHalat
235
601697
1309
ipi yakalıyorlar.
10:15
and dragsürüklemek it around as a toyoyuncak.
236
603006
1606
Oyuncağı etrafta sürüklüyorlar.
10:16
Now, I'm at the keyboardtuş takımı on the left,
237
604612
1785
Sol tarafta, klavyedeyim ben
10:18
and this is actuallyaslında the first time that we trieddenenmiş this.
238
606397
2310
ve aslında bunu denediğimiz ilk sefer bu.
10:20
I'm going to try to requestistek this toyoyuncak, the ropeHalat toyoyuncak,
239
608707
2866
İp sesini kullanarak, yunuslardan bu oyuncağı,
10:23
from the dolphinsYunuslar usingkullanma the ropeHalat soundses.
240
611573
2568
ip oyuncağı istemeye çalışacağım.
10:26
Let's see if they mightbelki actuallyaslında understandanlama what that meansanlamına geliyor.
241
614141
4311
Bakalım gerçekten ne anlama geldiğini anlamış olabilirler mi.
10:31
(WhistleDüdük)
242
619752
1226
(Islık)
10:32
That's the ropeHalat whistleDüdük.
243
620978
2700
Bu ip ıslığı.
10:35
Up come the dolphinsYunuslar,
244
623678
1297
İşte yunuslar geldi
10:36
and dropdüşürmek off the ropeHalat, yayyuppi. WowVay canına.
245
624975
3605
ve ipi bıraktılar, yaşasın.
10:40
(ApplauseAlkış)
246
628580
2984
(Alkış)
10:43
So this is only oncebir Zamanlar.
247
631564
1760
Bu seferlik oldu ama,
10:45
We don't know for sure if they really understandanlama the functionfonksiyon of the whistlesıslık.
248
633324
2808
ıslıkların ne işe yaradığını gerçekten
anladıklarından emin değiliz.
10:48
Okay, so here'sburada a secondikinci toyoyuncak in the waterSu.
249
636132
2468
Peki, işte suda ikinci bir oyuncak var.
10:50
This is a scarfeşarp toyoyuncak, and I'm tryingçalışıyor to leadöncülük etmek the dolphinYunus
250
638600
1789
Bu bir atkı oyuncak. Görsel ve işitsel sinyali
10:52
over to the keyboardtuş takımı to showgöstermek her
251
640389
2337
göstermek için, yunusu
10:54
the visualgörsel and the acousticakustik signalişaret.
252
642726
3190
klavyeye yönlendirmeye çalışıyorum.
10:57
Now this dolphinYunus, we call her "the scarfeşarp thiefhırsız,"
253
645916
3067
Bu yunusa "atkı hırsızı" diyoruz,
11:00
because over the yearsyıl she's abscondedfirari
254
648983
3493
çünkü yıllar içinde yaklaşık olarak
11:04
with about 12 scarveseşarplar.
255
652476
2578
12 tane atkımızı kaçırmışlığı var.
11:07
In factgerçek, we think she has a boutiquebutik somewherebir yerde in the BahamasBahamalar.
256
655054
3774
Aslına bakarsanız, Bahamalar'da bir yerlerde
bir butiğinin olduğunu düşünüyoruz.
11:10
So I'm reachingulaşan over. She's got the scarfeşarp on her right sideyan.
257
658828
3694
Uzanıyorum. Atkıyı sağ tarafıyla yakaladı.
11:14
And we try to not touchdokunma the animalshayvanlar too much,
258
662522
1764
Hayvanlara pek fazla dokunmak istemiyoruz,
11:16
we really don't want to over-habituateaşırı habituate them.
259
664286
2136
onları çok alıştırmak istemiyoruz.
11:18
And I'm tryingçalışıyor to leadöncülük etmek her back to the keyboardtuş takımı.
260
666422
2115
Onu tekrar klavyeye doğru yönlendirmeye çalışıyorum.
11:20
And the diverdalgıç there is going to activateetkinleştirmek the scarfeşarp soundses
261
668537
3946
Oradaki dalgıç, atkıyı istemek için
11:24
to requestistek the scarfeşarp.
262
672483
1811
atkı sesi çıkartacak.
11:26
So I try to give her the scarfeşarp.
263
674294
2749
Bu yüzden ona atkıyı vermeye çalışıyorum.
11:29
WhoopÇığlık. AlmostNeredeyse lostkayıp it.
264
677043
2975
Hoop. Neredeyse düşürüyordu.
11:32
But this is the momentan where everything becomesolur possiblemümkün.
265
680018
2916
Fakat işte bu an tam da her şeyin mümkün olabileceği bir an.
11:34
The dolphin'sYunusun at the keyboardtuş takımı.
266
682934
1745
Yunus klavyenin başında.
11:36
You've got fulltam attentionDikkat.
267
684679
1558
Dikkatle izleyin.
11:38
And this sometimesara sıra wentgitti on for hourssaatler.
268
686237
2256
Bu bazen saatler sürebiliyordu.
Bu videoyu sizlerle paylaşmak isteme nedenim
11:40
And I wanted to sharepay this videovideo with you
269
688493
1455
11:41
not to showgöstermek you any bigbüyük breakthroughsbuluşların,
270
689948
1785
büyük bir buluş göstermek değil,
11:43
because they haven'tyok happenedolmuş yethenüz,
271
691733
1120
çünkü henüz öyle bir şey olmadı.
11:44
but to showgöstermek you the levelseviye of intentionniyet and focusodak
272
692853
2626
Göstermek istediğim şey, bu yunusların sahip olduğu
11:47
that these dolphinsYunuslar have, and interestfaiz in the systemsistem.
273
695479
2647
sezgi ve odaklanma seviyesi, sisteme duydukları ilgi.
11:50
And because of this, we really decidedkarar we neededgerekli
274
698126
2021
Bu nedenle, gerçekten daha gelişmiş bir teknolojiye
11:52
some more sophisticatedsofistike technologyteknoloji.
275
700147
2094
gerek olduğuna karar verdik.
11:54
So we joinedkatıldı forcesgüçler with GeorgiaGürcistan TechTeknik okul,
276
702241
2200
Bu nedenle Georgia Tech'ten Thad Starner'ın
11:56
with ThadThad Starner'sStarner'ın wearabletakılabilir computingbilgi işlem groupgrup,
277
704441
2676
giyilebilir bilgisayar grubu ile güçlerimizi birleştirerek,
11:59
to buildinşa etmek us an underwatersualtı wearabletakılabilir computerbilgisayar
278
707117
1962
CHAT [Deniz Memelisi Duyma ve Telemetri] adını verdiğimiz
12:01
that we're callingçağrı CHATSOHBET. [CHATSOHBET: CetaceanCetacean Hearingİşitme And TelemetryTelemetri]
279
709079
1866
giyilebilir sualtı bilgisayarını tasarladık.
12:02
Now, insteadyerine of pushingitme a keyboardtuş takımı throughvasitasiyla the waterSu,
280
710945
2036
Artık suyun altına klavye indirmek yerine,
12:04
the diver'sdalgıç wearinggiyme the completetamamlayınız systemsistem, and it's acousticakustik only,
281
712981
3618
dalgıç tüm sistemi giyiyor ve bu sadece akustik,
12:08
so basicallytemel olarak the diverdalgıç activatesetkinleştirir the soundssesleri on a keypadtuş takımı
282
716599
3008
yani aslında dalgıç kolundaki bir klavyedeki tuşlarla
12:11
on the forearmkolun ön kısmı,
283
719607
1179
ses çıkarıyor.
12:12
the soundssesleri go out throughvasitasiyla an underwatersualtı speakerkonuşmacı,
284
720786
2188
Su altı hoparlörü ile ses veriliyor.
12:14
if a dolphinYunus mimicstaklit eder the whistleDüdük
285
722974
1410
Eğer bir yunus ıslığı taklit ederse
12:16
or a humaninsan playsoyunlar the whistleDüdük, the soundssesleri come in
286
724384
2509
veya bir insan ıslığı çalarsa, sesler gelip
12:18
and are localizedlokalize by two hydrophoneshidrofon.
287
726893
2576
iki hidrofon tarafından yeri belirleniyor.
12:21
The computerbilgisayar can localizeYerelleştir who requestedistenen the toyoyuncak
288
729469
3347
Eğer kelime eşleşmesi olursa, bilgisayar kimin
oyuncak istediğini bulabiliyor.
12:24
if there's a wordsözcük matchmaç.
289
732816
2037
12:26
And the realgerçek powergüç of the systemsistem is in the real-timegerçek zaman
290
734853
2564
Sistemin asıl gücü, gerçek-zamanlı ses tanıma.
12:29
soundses recognitiontanıma, so we can respondyanıtlamak to the dolphinsYunuslar
291
737417
1917
Yani yunuslara çabucak ve doğru bir biçimde
12:31
quicklyhızlı bir şekilde and accuratelytam olarak.
292
739334
2127
yanıt verebiliyoruz.
12:33
And we're at prototypeprototip stageevre, but this is how we hopeumut it will playoyun out.
293
741461
4184
Şu an prototip aşamasındayız,
ama umuyoruz ki böyle gelişecek.
12:37
So DiverDalgıç A and DiverDalgıç B bothher ikisi de have a wearabletakılabilir computerbilgisayar
294
745645
3278
Hem Dalgıç A, hem de Dalgıç B giyilebilir bilgisayara sahip olacak
12:40
and the dolphinYunus hearsduyar the whistleDüdük as a whistleDüdük,
295
748923
2594
ve yunus ıslığı, ıslık gibi duyacak,
12:43
the diverdalgıç hearsduyar the whistleDüdük as a whistleDüdük in the waterSu,
296
751517
2480
dalgıç da ıslığı, ıslık gibi duyacak suda,
12:45
but alsoAyrıca as a wordsözcük throughvasitasiyla bonekemik conductionve tel.
297
753997
2432
ama kemik yoluyla ses iletimi sayesinde aynı zamanda bir sözcük olarak algılayacak.
12:48
So DiverDalgıç A playsoyunlar the scarfeşarp whistleDüdük
298
756429
2249
Dalgıç A atkı ıslığı çalıyor
12:50
or DiverDalgıç B playsoyunlar the sargassumsargassum whistleDüdük
299
758678
1896
veya Dalgıç B yosun ıslığı çalıyor,
12:52
to requestistek a toyoyuncak from whoeverher kim has it.
300
760574
2416
oyuncak kimdeyse ondan istemek için.
12:54
What we hopeumut will happenolmak is that the dolphinYunus mimicstaklit eder the whistleDüdük,
301
762990
3209
Olmasını umduğumuz şey, yunusun ıslığı taklit etmesi.
12:58
and if DiverDalgıç A has the sargassumsargassum, if that's the soundses
302
766199
3170
Ve eğer yosun Dalgıç A'da ise,
13:01
that was playedOyunun and requestedistenen,
303
769369
2745
eğer çalınan ıslık ve istenen buysa,
13:04
then the diverdalgıç will give the sargassumsargassum to the requestingisteyen dolphinYunus
304
772114
3848
o zaman dalgıç, isteyen yunusa yosunu verecek
13:07
and they'llacaklar swimyüzmek away happilymutlu into the sunsetgün batımı
305
775962
1816
ve yosunla oynayarak
13:09
playingoynama sargassumsargassum for foreversonsuza dek.
306
777778
3117
gün batarken mutlulukla ufka doğru yüzecekler.
13:12
Now, how faruzak can this kindtür of communicationiletişim go?
307
780895
3380
Peki bu tür bir iletişim ne kadar ileri gidebilir?
13:16
Well, CHATSOHBET is designedtasarlanmış specificallyözellikle to empowergüçlendirmek the dolphinsYunuslar
308
784275
3889
CHAT, yunusların özellikle bizden
birşey isteyebilmeleri için tasarlandı.
13:20
to requestistek things from us.
309
788164
1582
13:21
It's designedtasarlanmış to really be two-wayiki yönlü.
310
789746
2393
Gerçekten iki taraflı olması için tasarlandı.
13:24
Now, will they learnöğrenmek to mimicmimik the whistlesıslık functionallyişlevsel olarak?
311
792139
3279
Islıkları işe yarar biçimde taklit etmeyi öğrenirler mi peki?
13:27
We hopeumut so and we think so.
312
795418
1881
Öyle umuyor ve öyle düşünüyoruz.
13:29
But as we decodekod çözme theironların naturaldoğal soundssesleri,
313
797299
2144
Onların doğal seslerini deşifre ettikçe,
13:31
we're alsoAyrıca planningplanlama to put those back into the computerizedBilgisayarlı systemsistem.
314
799443
3588
bunları da bilgisayar sistemine eklemeyi düşünüyoruz.
13:35
For exampleörnek, right now we can put theironların ownkendi signatureimza whistlesıslık
315
803031
3500
Örneğin, şimdi bireye özgü olan ıslıkları
13:38
in the computerbilgisayar and requestistek to interactetkileşim with a specificözel dolphinYunus.
316
806531
4095
bilgisayara aktarıp, belli bir yunusa seslenebiliyoruz.
13:42
LikewiseAynı şekilde, we can createyaratmak our ownkendi whistlesıslık,
317
810626
3730
Buna benzer biçimde, kendi ıslıklarımızı,
13:46
our ownkendi whistleDüdük namesisimler, and let the dolphinsYunuslar
318
814356
2319
kendi isim ıslıklarımızı oluşturabiliriz ve bu sayede yunusların
13:48
requestistek specificözel diversdalgıçlar to interactetkileşim with.
319
816675
2768
belli bir dalgıcı çağırmalarına olanak verebiliriz.
13:51
Now it mayMayıs ayı be that all our mobileseyyar technologyteknoloji
320
819443
2921
Belki de tüm mobil teknolojimiz,
13:54
will actuallyaslında be the sameaynı technologyteknoloji that helpsyardım eder us
321
822364
3136
ileride diğer türler ile iletişim kurmamıza yarayacak
13:57
communicateiletişim kurmak with anotherbir diğeri speciesTürler down the roadyol.
322
825500
3231
teknolojinin aynısı olacak.
14:00
In the casedurum of a dolphinYunus, you know, it's a speciesTürler that,
323
828731
3632
Yunusları düşünürsek, biliyorsunuz, zihinleri belki de
14:04
well, they're probablymuhtemelen closekapat to our intelligencezeka in manyçok waysyolları
324
832363
3383
pek çok açıdan bizim zihnimize benziyor.
14:07
and we mightbelki not be ableyapabilmek to admititiraf etmek that right now,
325
835746
2543
Ve şu an için kabullenmek zor olabilir,
14:10
but they livecanlı in quiteoldukça a differentfarklı environmentçevre,
326
838289
1824
ancak bizden çok farklı bir ortamda yaşıyorlar
14:12
and you still have to bridgeköprü the gapboşluk with the sensoryduyusal systemssistemler.
327
840113
4500
ve duyusal sistemlerle aradaki boşluğu kapatmalıyız.
14:16
I mean, imaginehayal etmek what it would be like
328
844613
1684
Gezegendeki bir diğer zeki türün
14:18
to really understandanlama the mindus
329
846297
1609
zihnini gerçekten anlamanın
14:19
of anotherbir diğeri intelligentakıllı speciesTürler on the planetgezegen.
330
847906
3785
nasıl olabileceğini hayal edin.
14:23
Thank you.
331
851691
1348
Teşekkür ederim.
14:25
(ApplauseAlkış)
332
853039
4924
(Alkış)
Translated by Sevkan Uzel
Reviewed by Eren Gokce

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Denise Herzing - Dolphin researcher
Denise Herzing has spent almost three decades researching and communicating with wild dolphins in their natural setting and on their own terms. The book "Dolphin Diaries" tells her remarkable story.

Why you should listen

What better way to study an animal than in its natural habitat? Since 1985, Denise Herzing has been doing just that, spending each summer observing a pod of Atlantic spotted dolphins that live in the Bahamas as part of the Wild Dolphin Project. The work allows Herzing to better understand the pod's social structure, behavior, communication and habitat outside the confines of an aquarium or research facility.
 
Perhaps most remarkable is Herzing’s collaborative effort to design, build and use an interactive device to let humans communicate with the free-ranging dolphins. The 2011 book Dolphin Diaries tells her remarkable story.

More profile about the speaker
Denise Herzing | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee