TED2015
Gary Haugen: The hidden reason for poverty the world needs to address now
Gary Haugen: Dünyanın şimdi çözmesi gereken fakirliğin gizli nedeni
Filmed:
Readability: 4.3
1,872,728 views
İnsan Hakları avukatı Gary Haugen küresel yoksullukta müşterek merhametin 1980'lerden beri geniş kapsamlı bir düşüşte olduğunu söylüyor. Dünya yardım paralarında, yoksulluğu canlı tutan yaygın, gizli bir problem var. Haugen bunun altında yatan ve farkına varıp hemen harekete geçmemiz gereken karanlık sebepleri ortaya çıkarıyor.
Gary Haugen - Human rights attorney
As founder of International Justice Mission, Gary Haugen fights the chronically neglected global epidemic of violence against the poor. Full bio
As founder of International Justice Mission, Gary Haugen fights the chronically neglected global epidemic of violence against the poor. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
To be honest, by personality,
0
767
2852
Doğruyu söylemek gerekirse,
karakterim gereği
karakterim gereği
00:15
I'm just not much of a crier.
1
3619
2617
pek ağlak biri değilim.
00:19
But I think in my career
that's been a good thing.
that's been a good thing.
2
7316
3280
Fakat bunun kariyerim için iyi bir şey
olduğunu düşünüyorum.
olduğunu düşünüyorum.
00:23
I'm a civil rights lawyer,
3
11246
1384
Ben insan hakları avukatıyım
00:24
and I've seen some
horrible things in the world.
horrible things in the world.
4
12630
3004
ve dünyada korkunç şeyler gördüm.
Kariyerime, Birleşik Devletlerde
polis şiddeti davalarına bakarak başladım.
polis şiddeti davalarına bakarak başladım.
00:29
I began my career working
police abuse cases in the United States.
police abuse cases in the United States.
5
17034
3810
00:32
And then in 1994, I was sent to Rwanda
6
20844
3474
1994'te de Rwanda'ya
00:36
to be the director of the U.N.'s
genocide investigation.
genocide investigation.
7
24318
4930
BM'nin soykırım soruşturmasını
yönetmek amaçlı gönderildim.
yönetmek amaçlı gönderildim.
00:41
It turns out that tears
just aren't much help
just aren't much help
8
29908
3739
Ve gördüm ki, gözyaşları bir soykırımı
00:45
when you're trying
to investigate a genocide.
to investigate a genocide.
9
33647
3529
araştırmaya çalışırken
pek yardımcı olmuyor.
pek yardımcı olmuyor.
Görmem, hissetmem ve dokunmam
gereken şeyler
gereken şeyler
00:49
The things I had to see,
and feel and touch
and feel and touch
10
37176
4861
00:54
were pretty unspeakable.
11
42037
2827
kelimelerle ifade edilemezdi.
00:57
What I can tell you is this:
12
45534
3357
Ama size söyleyebileceğim şu var:
01:00
that the Rwandan genocide
13
48891
2097
Rwanda soykırımı, dünyanın
01:02
was one of the world's
greatest failures of simple compassion.
greatest failures of simple compassion.
14
50988
5673
basit bir şefkat duygusu alanındaki en
büyük başarısızlıklardan biriydi.
büyük başarısızlıklardan biriydi.
01:09
That word, compassion, actually
comes from two Latin words:
comes from two Latin words:
15
57711
3409
Şefkat kelimesinin İngilizcesi
''compassion'' 2 Latin kelimeden geliyor:
''compassion'' 2 Latin kelimeden geliyor:
01:13
cum passio, which simply mean
"to suffer with."
"to suffer with."
16
61120
5522
cum passio, yani
"birlikte ızdırap çekmek".
"birlikte ızdırap çekmek".
01:18
And the things that I saw and experienced
17
66642
3562
Rwanda'da insan ızdırabına yaklaştıkça
01:22
in Rwanda as I got up close
to human suffering,
to human suffering,
18
70204
2586
gördüğüm ve başıma gelen olaylar
01:24
it did, in moments, move me to tears.
19
72790
3339
zaman zaman beni gözyaşlarına boğdu.
01:28
But I just wish that I,
and the rest of the world,
and the rest of the world,
20
76129
2726
Fakat keşke ben
ve dünyanın geri kalanı,
ve dünyanın geri kalanı,
01:30
had been moved earlier.
21
78855
2515
daha önce harekete geçseydi.
01:33
And not just to tears,
22
81370
1664
Ağlayarak değil
01:35
but to actually stop the genocide.
23
83034
3800
ama bu soykırıma bir son vermek için.
01:38
Now by contrast, I've also been involved
24
86834
2458
Buna karşın, dünyanın şefkat alanındaki
01:41
with one of the world's greatest
successes of compassion.
successes of compassion.
25
89292
5833
en büyük başarılarından birinde de
yer aldım.
yer aldım.
01:47
And that's the fight against
global poverty.
global poverty.
26
95125
2946
Bu da küresel yoksulluğa
karşı açılan savaş.
karşı açılan savaş.
01:50
It's a cause that probably
has involved all of us here.
has involved all of us here.
27
98071
2783
Bu, muhtemelen buradaki herkesin
ilgili olduğu bir savaş.
ilgili olduğu bir savaş.
01:52
I don't know if your first introduction
28
100854
1998
Bilmiyorum, belki bu konuya ilk girişiniz
01:54
might have been choruses of
"We Are the World,"
"We Are the World,"
29
102852
3365
"We Are the World"'un nakaratıydı
01:58
or maybe the picture of a sponsored child
on your refrigerator door,
on your refrigerator door,
30
106217
4063
ya da buzdolabının üstündeki
sponsor edilmiş çocuğun fotografıydı
sponsor edilmiş çocuğun fotografıydı
02:02
or maybe the birthday you
donated for fresh water.
donated for fresh water.
31
110280
4087
ya da belki de içme suyu için
bağışta bulunduğunuz doğum gününüzdü.
bağışta bulunduğunuz doğum gününüzdü.
02:06
I don't really remember what my first
introduction to poverty was
introduction to poverty was
32
114367
3214
Yoksullukla ilk tanışmamı tam olarak
hatırlayamıyorum
hatırlayamıyorum
02:09
but I do remember the most jarring.
33
117581
3564
ama beni en çok sarsan şeyi hatırlıyorum.
02:13
It was when I met Venus --
34
121145
2162
Bu, Zambiyali, Venüs adında
02:15
she's a mom from Zambia.
35
123307
2722
bir anneyle tanışmamla başladı.
02:18
She's got three kids and she's a widow.
36
126029
3626
Kendisi dul ve uç çocuklu.
02:21
When I met her, she had walked
about 12 miles
about 12 miles
37
129655
3367
Onunla tanıştığımda, başkente gelip
hikayesini paylaşmak için
hikayesini paylaşmak için
02:25
in the only garments she owned,
38
133022
2673
sahip olduğu tek giysisiyle
02:27
to come to the capital city
and to share her story.
and to share her story.
39
135695
4262
20 kilometre kadar yürümüştü.
02:31
She sat down with me for hours,
40
139957
3615
Benimle saatlerce oturup
02:35
just ushered me in to
the world of poverty.
the world of poverty.
41
143572
4525
beni yoksulluğun dünyasına sürükledi.
02:40
She described what it was like
when the coals on the cooking fire
when the coals on the cooking fire
42
148097
3141
Pişirme ateşinin altındaki kömürlerin
02:43
finally just went completely cold.
43
151238
3729
tamamen soğuduğunda
neler olduğunu anlattı.
neler olduğunu anlattı.
02:46
When that last drop
of cooking oil finally ran out.
of cooking oil finally ran out.
44
154967
4762
Pişirme yağının o son damlası
bittiğinde.
bittiğinde.
02:51
When the last of the food,
despite her best efforts,
despite her best efforts,
45
159729
3856
Ve bütün çabalarına rağmen,
son yemek erzağı
son yemek erzağı
02:55
ran out.
46
163585
1108
tükendiğinde.
02:58
She had to watch her youngest son, Peter,
47
166113
2983
En küçük oğlu Peter'in
03:01
suffer from malnutrition,
48
169096
2782
bacakları yavaş yavaş güçsüzlüğe
baş eğerken
baş eğerken
03:03
as his legs just slowly bowed
into uselessness.
into uselessness.
49
171878
4076
gıdasızlıktan eziyet çekmesini izlemek
durumunda kalmıştı.
durumunda kalmıştı.
03:07
As his eyes grew cloudy and dim.
50
175954
3348
Gözleri bulutlanıp kararırken.
03:11
And then as Peter finally grew cold.
51
179302
4178
Ve en sonunda da Peter'i yitirdi.
03:18
For over 50 years, stories like this
have been moving us to compassion.
have been moving us to compassion.
52
186130
5681
50 seneyi aşkın bir süredir, bunun gibi
hikayeler bizi şefkate itiyor.
hikayeler bizi şefkate itiyor.
03:23
We whose kids have plenty to eat.
53
191811
2850
Çocuklarının yeteri kadar yemek
yiyebildiği bizler.
yiyebildiği bizler.
03:26
And we're moved not only
to care about global poverty,
to care about global poverty,
54
194661
2669
Küresel yoksulluğu sadece
umursamak için değil
umursamak için değil
03:29
but to actually try to do our part
to stop the suffering.
to stop the suffering.
55
197330
4690
ızdırabı durdurabilmek için
harekete geçtik.
harekete geçtik.
03:34
Now there's plenty of room for critique
that we haven't done enough,
that we haven't done enough,
56
202020
3473
Elbette yeteri kadar yapmadığımızı,
yaptıklarımızın ise yeterli etki
yaptıklarımızın ise yeterli etki
03:37
and what it is that we've done
hasn't been effective enough,
hasn't been effective enough,
57
205493
4222
sağlamadığına yönelik eleştirilere yer var
03:41
but the truth is this:
58
209715
3130
ama, doğrusu şu:
03:44
The fight against global poverty
is probably the broadest,
is probably the broadest,
59
212845
3551
Küresel yoksulluğa karşı verilen savaş
insanlık tarihi boyunca şefkat
insanlık tarihi boyunca şefkat
03:48
longest running manifestation of the
human phenomenon of compassion
human phenomenon of compassion
60
216396
5135
duygusunun görüldüğü
en kapsamlı, en uzun süre
en kapsamlı, en uzun süre
03:53
in the history of our species.
61
221531
3142
devam eden olaydır.
03:56
And so I'd like to share
a pretty shattering insight
a pretty shattering insight
62
224673
3649
Bu nedenle mücadele etmek hakkında
düşündüklerinizi sonsuza kadar
düşündüklerinizi sonsuza kadar
04:00
that might forever change the way
you think about that struggle.
you think about that struggle.
63
228322
4293
değiştirecek, oldukça yıkıcı bir içgörüyü
paylaşmak istiyorum.
paylaşmak istiyorum.
Fakat öncelikle zaten
bildiklerinizle başlayalım.
bildiklerinizle başlayalım.
04:04
But first, let me begin with what
you probably already know.
you probably already know.
64
232615
2823
04:07
Thirty-five years ago, when I would have
been graduating from high school,
been graduating from high school,
65
235438
3482
35 yıl önce, liseden mezun
olduğum zamanlarda,
olduğum zamanlarda,
04:10
they told us that 40,000 kids every day
died because of poverty.
died because of poverty.
66
238920
6377
bize her gün 40.000 çocuğun yoksulluktan
dolayı öldüğünü söylemişlerdi.
dolayı öldüğünü söylemişlerdi.
04:17
That number, today, is now
down to 17,000.
down to 17,000.
67
245297
4372
Bu sayı bugün 17.000'e kadar indi.
04:21
Way too many, of course,
68
249669
2006
Tabii ki, hâlâ çok yüksek bir rakam
04:23
but it does mean that every year,
69
251675
2677
ama bu aynı zamanda her yıl 8 milyon
çocuğun fakirlikten dolayı
çocuğun fakirlikten dolayı
04:26
there's eight million kids who
don't have to die from poverty.
don't have to die from poverty.
70
254352
4548
ölmek zorunda olmadığı anlamına geliyor.
04:31
Moreover, the number of
people in our world
people in our world
71
259650
2417
Üstelik, aşırı yoksulluk içinde yaşayan
04:34
who are living in extreme poverty,
72
262067
2163
yani yaklaşık olarak günlük
04:36
which is defined as living off
about a dollar and a quarter a day,
about a dollar and a quarter a day,
73
264230
3337
1,25 dolar ile geçinmeye çalışan insan
sayısı
sayısı
04:39
that has fallen from 50 percent,
74
267567
3612
%50'den
04:43
to only 15 percent.
75
271179
3234
%15'e düşmüş durumda.
04:47
This is massive progress,
76
275403
1450
Bu büyük bir ilerleme,
04:48
and this exceeds everybody's
expectations about what is possible.
expectations about what is possible.
77
276853
4825
ve herkesin mümkün olduğunu düşündüğü
beklentilerini de aşıyor.
beklentilerini de aşıyor.
Bence sizler ve ben
04:54
And I think you and I,
78
282258
2865
04:57
I think, honestly, that we can
feel proud and encouraged
feel proud and encouraged
79
285123
4276
şefkatin milyonların acısını durdurmak
05:01
to see the way that compassion
actually has the power
actually has the power
80
289399
3885
için gerekli olan güce sahip olduğunu
görerek
görerek
05:05
to succeed in stopping
the suffering of millions.
the suffering of millions.
81
293284
5192
kendimizi gururlu ve cesaretli
hissedebiliriz.
hissedebiliriz.
05:10
But here's the part that you
might not hear very much about.
might not hear very much about.
82
298476
4376
Ama çok fazla haberinizin olmadığı bir
kısım daha var.
kısım daha var.
05:14
If you move that poverty mark just
up to two dollars a day,
up to two dollars a day,
83
302852
4734
Eğer yoksulluk sınırını günlük iki
doların üzerine çıkarırsanız,
doların üzerine çıkarırsanız,
05:19
it turns out that virtually
the same two billion people
the same two billion people
84
307586
2999
bu iki milyar insanın, ben lisedeyken ağır
05:22
who were stuck in that harsh poverty
when I was in high school,
when I was in high school,
85
310585
3812
yoksulluk içinde kalmış olan aynı
insanlar olduğunu,
insanlar olduğunu,
05:26
are still stuck there,
86
314397
1881
35 yıl sonra da
05:28
35 years later.
87
316278
2389
hâlâ aynı durumda olduklarını görürsünüz.
05:30
So why, why are so many billions
still stuck in such harsh poverty?
still stuck in such harsh poverty?
88
318667
5019
Peki neden milyarlarca insan hâlâ ağır
yoksulluk koşullarında bulunuyor?
yoksulluk koşullarında bulunuyor?
05:36
Well, let's think about
Venus for a moment.
Venus for a moment.
89
324396
2955
Hadi bir süre için Venus'ü düşünelim.
05:39
Now for decades, my wife and I have been
moved by common compassion
moved by common compassion
90
327351
3772
Eşim ve ben on yıllardır aynı ortak
şefkat ile
şefkat ile
05:43
to sponsor kids, to fund microloans,
91
331123
2829
çocuk sponsorluğunu,
mikrokredi yatırımını,
mikrokredi yatırımını,
05:45
to support generous levels of foreign aid.
92
333952
3519
cömertlik seviyesinde yabancı yardımını
destekledik.
destekledik.
05:49
But until I had actually talked to Venus,
93
337471
3092
Oysa Venüs ile konuşana kadar
05:52
I would have had no idea that
none of those approaches
none of those approaches
94
340563
2637
bu yaklaşımların hiçbirinin aslında
05:55
actually addressed why she had
to watch her son die.
to watch her son die.
95
343200
5496
onun oğlunun ölümünü neden izlemek zorunda kaldığına
değinmemiş olduğuna dair hiçbir fikrim yoktu.
değinmemiş olduğuna dair hiçbir fikrim yoktu.
06:01
"We were doing fine," Venus told me,
96
349806
4437
"Biz iyiydik," dedi Venüs,
06:06
"until Brutus started to cause trouble."
97
354243
4542
"Brütüs sorun çıkarmayana kadar."
06:10
Now, Brutus is Venus' neighbor
and "cause trouble"
and "cause trouble"
98
358785
2970
Brütüs Venüs'ün komşusu
ve "sorun çıkarmak"
ve "sorun çıkarmak"
06:13
is what happened the day after
Venus' husband died,
Venus' husband died,
99
361755
3526
Venüs'ün kocasını kaybettikten
sonraki gün olanlardı.
sonraki gün olanlardı.
06:17
when Brutus just came and threw
Venus and the kids out of the house,
Venus and the kids out of the house,
100
365281
3932
Brütüs öylece gelip Venüs'ü
ve çocukları evden atmış,
ve çocukları evden atmış,
06:21
stole all their land, and robbed
their market stall.
their market stall.
101
369213
3752
topraklarını çalmış ve
pazar tezgahlarını çalmış.
pazar tezgahlarını çalmış.
06:26
You see, Venus was thrown
into destitution by violence.
into destitution by violence.
102
374385
4957
Venüs şiddet ile yoksulluğa itilmişti.
06:32
And then it occurred to me, of course,
103
380882
2009
Sonra aklıma geldi, tabii ki,
06:34
that none of my child sponsorships,
none of the microloans,
none of the microloans,
104
382891
3799
çocuk sponsorluklarımın,
mikro kredilerimin,
mikro kredilerimin,
06:38
none of the traditional
anti-poverty programs
anti-poverty programs
105
386690
3862
geleneksel fakirlik karşıtı
programların hiçbiri
programların hiçbiri
06:42
were going to stop Brutus,
106
390552
3966
Brütüs'ü durdurmayacaktı
06:46
because they weren't meant to.
107
394518
3354
çünkü amaçları bu değildi.
06:49
This became even more clear
to me when I met Griselda.
to me when I met Griselda.
108
397872
5006
Griselda ile tanıştığımda
bu daha da netleşti.
bu daha da netleşti.
06:54
She's a marvelous young girl
living in a very poor community
living in a very poor community
109
402878
4219
Kendisi Guatemala'da çok fakir
bir çevrede yaşayan harika,
bir çevrede yaşayan harika,
06:59
in Guatemala.
110
407097
1816
genç bir kız.
07:00
And one of the things
we've learned over the years
we've learned over the years
111
408913
2397
Yıllar boyunca öğrendiğimiz bir şey de,
07:03
is that perhaps the most powerful thing
112
411310
2571
Griselda ve ailesinin onu ve ailesini
07:05
that Griselda and her family can do
113
413881
2844
fakirlikten kurtarabilmek için yapabileceği
07:08
to get Griselda and her family
out of poverty
out of poverty
114
416725
2665
belki de en güçlü şey
07:11
is to make sure that she goes to school.
115
419390
3124
onun okula gitmesini sağlamak.
07:14
The experts call this the Girl Effect.
116
422514
4725
Uzmanlar buna
"The Girl Effect (Kız Etkisi)" diyorlar.
"The Girl Effect (Kız Etkisi)" diyorlar.
07:19
But when we met Griselda,
she wasn't going to school.
she wasn't going to school.
117
427239
4082
Fakat Griselda ile tanışınca,
okula gitmiyordu.
okula gitmiyordu.
Aslında, evden zor çıkıyordu.
07:23
In fact, she was rarely ever
leaving her home.
leaving her home.
118
431321
3557
07:28
Days before we met her,
119
436388
1785
Onunla tanışmadan günler önce,
07:30
while she was walking home
from church with her family,
from church with her family,
120
438173
2645
ailesiyle kiliseden dönerlerken,
07:32
in broad daylight,
121
440818
2315
gündüz gözüyle,
07:35
men from her community
just snatched her off the street,
just snatched her off the street,
122
443133
3477
çevresindeki adamlar
onu sokakta yakalamış
onu sokakta yakalamış
07:38
and violently raped her.
123
446610
3098
ve ona vahşice tecavüz etmiş.
07:41
See, Griselda had every
opportunity to go to school,
opportunity to go to school,
124
449708
4497
Girselda okula gitmek için
her fırsata sahipti
her fırsata sahipti
07:46
it just wasn't safe for her to get there.
125
454205
3421
fakat ortaya gitmesi
onun için güvenli değildi.
onun için güvenli değildi.
07:49
And Griselda's not the only one.
126
457626
2840
Ve Griselda tek örnek değil.
07:52
Around the world, poor women and girls
127
460466
2724
Dünya'da 15 ve 44 yaş aralığındaki
07:55
between the ages of 15 and 44,
128
463190
5111
fakir kadın ve kızlar
08:00
they are -- when victims of
the everyday violence
the everyday violence
129
468301
4085
onlar -- her gün aile içi şiddet
08:04
of domestic abuse and sexual violence --
130
472386
3486
veya cinsel şiddet mağduru iken --
08:07
those two forms of violence account
for more death and disability
for more death and disability
131
475872
4812
bu iki şiddet türü, sıtma, araba kazası
08:12
than malaria, than car accidents,
than war combined.
than war combined.
132
480684
7004
ve savaşın toplamından daha fazla
ölüm ve sakatlığa neden oluyor.
ölüm ve sakatlığa neden oluyor.
08:23
The truth is, the poor of our world
are trapped in whole systems of violence.
are trapped in whole systems of violence.
133
491298
4777
İşin aslı, dünyamızdaki fakirler
her türlü şiddet sistemine kısılmış durumda.
her türlü şiddet sistemine kısılmış durumda.
08:28
In South Asia, for instance,
I could drive past this rice mill
I could drive past this rice mill
134
496075
4033
Güney Asya'da, örneğin,
bu pirinç değirmeninden geçerken
bu pirinç değirmeninden geçerken
08:32
and see this man hoisting
these 100-pound sacks
these 100-pound sacks
135
500108
2937
sırtında 50 kiloluk pirinç çuvalını taşıyan
08:35
of rice upon his thin back.
136
503045
2044
bu adamı görebilirim.
08:37
But I would have no idea, until later,
137
505089
1818
Fakat hiçbir fikrim yoktu,
sonradan öğrendim ki
sonradan öğrendim ki
08:38
that he was actually a slave,
138
506907
2442
o aslında bir köleymiş,
08:41
held by violence in that rice mill
since I was in high school.
since I was in high school.
139
509349
4389
benim lise zamanlarımdan beri şiddet zoruyla
pirinç değirmeninde tutuluyormuş.
pirinç değirmeninde tutuluyormuş.
08:46
Decades of anti-poverty programs
right in his community
right in his community
140
514828
3411
Onun toplumunda on yıllardır süren
yoksullukla mücadele programları
yoksullukla mücadele programları
08:50
were never able to rescue him
or any of the hundred other slaves
or any of the hundred other slaves
141
518239
4082
onu veya onun gibi yüzlerce
köleyi pirinç değirmeni içindeki
köleyi pirinç değirmeni içindeki
08:54
from the beatings and the rapes
and the torture
and the torture
142
522321
3636
dayaktan, tecavüzden ve işkenceden
08:57
of violence inside the rice mill.
143
525957
3695
kurtarmaya muvaffak olamadı.
09:01
In fact, half a century of
anti-poverty programs
anti-poverty programs
144
529652
4380
Aslında, yarım yüzyıldır süren
yoksullukla mücadele programları
yoksullukla mücadele programları
09:06
have left more poor people in slavery
145
534032
3674
insanlık tarihindeki diğer zamanlara göre
09:09
than in any other time in human history.
146
537706
3365
daha fazla fakir insanı kölelikte bırakmıştır.
09:13
Experts tell us that there's about
35 million people in slavery today.
35 million people in slavery today.
147
541071
5979
Uzmanlar bugün yaklaşık 35 milyon
insanın köle olduğunu söylüyor.
insanın köle olduğunu söylüyor.
09:19
That's about the population
of the entire nation of Canada,
of the entire nation of Canada,
148
547050
3661
Bu yaklaşık olarak bugün
yaşadığımız tüm Kanada ulusunun
yaşadığımız tüm Kanada ulusunun
09:22
where we're sitting today.
149
550711
3468
nüfusuna eşit.
09:26
This is why, over time, I have come
to call this epidemic of violence
to call this epidemic of violence
150
554179
3304
Bu yüzden, zamanla, bu şiddet salgınına
09:29
the Locust Effect.
151
557483
2289
"Çekirge Etkisi" dedim.
09:31
Because in the lives of the poor,
it just descends like a plague
it just descends like a plague
152
559772
3011
Çünkü fakirlerin yaşamına
veba hastalığı gibi çöküyor
veba hastalığı gibi çöküyor
09:34
and it destroys everything.
153
562783
2788
ve her şeyi mahvediyor.
09:37
In fact, now when you survey
very, very poor communities,
very, very poor communities,
154
565571
4383
Aslında, çok ama çok fakir
toplumlarda anket yapsanız
toplumlarda anket yapsanız
09:41
residents will tell you that their
greatest fear is violence.
greatest fear is violence.
155
569954
4084
en büyük korkularının şiddet
olduğunu size söyleyeceklerdir.
olduğunu size söyleyeceklerdir.
09:46
But notice the violence that they fear
156
574038
2569
Fakat korktukları şiddetin
09:48
is not the violence of
genocide or the wars,
genocide or the wars,
157
576607
3178
soykırım veya savaş şiddeti değil
09:51
it's everyday violence.
158
579785
2355
günlük şiddet olduğunun farkına varmalı.
09:54
So for me, as a lawyer, of course,
my first reaction was to think,
my first reaction was to think,
159
582140
3213
O yüzden benim için, tabii ki
bir avukat olarak, ilk tepkim
bir avukat olarak, ilk tepkim
sahip olduğumuz tüm yasaları
değiştirmemiz gerektiği oldu.
değiştirmemiz gerektiği oldu.
09:57
well, of course we've
got to change all the laws.
got to change all the laws.
160
585353
2314
09:59
We've got to make all this violence
against the poor illegal.
against the poor illegal.
161
587667
3500
Fakirlere karşı tüm bu şiddeti
kanunen yasak kılmamız lazım.
kanunen yasak kılmamız lazım.
10:03
But then I found out, it already is.
162
591167
3735
Fakat daha sonra
zaten öyle olduğunu buldum.
zaten öyle olduğunu buldum.
10:06
The problem is not that
the poor don't get laws,
the poor don't get laws,
163
594902
2840
Sorun fakirin yasayla korunmaması değil,
10:09
it's that they don't get law enforcement.
164
597742
3700
hukuki yaptırımın olmamasıydı.
10:14
In the developing world,
165
602542
1643
Gelişen dünyada,
10:16
basic law enforcement systems
are so broken
are so broken
166
604185
3065
temel hukuki yaptırım
sistemleri o kadar bozuk ki,
sistemleri o kadar bozuk ki,
10:19
that recently the U.N. issued
a report that found
a report that found
167
607250
3166
geçenlerde B.M.'nin yayınladığı
bir rapora göre:
bir rapora göre:
10:22
that "most poor people live
outside the protection of the law."
outside the protection of the law."
168
610416
5604
"çoğu fakir insan kanun
korumasından mahrum yaşıyor."
korumasından mahrum yaşıyor."
10:28
Now honestly, you and I have
just about no idea
just about no idea
169
616020
2392
Dürüst olmak gerekirse,
sizin ve benim
sizin ve benim
10:30
of what that would mean
170
618412
1597
buna dair hiçbir fikrimiz yok
10:32
because we have no
first-hand experience of it.
first-hand experience of it.
171
620009
3679
çünkü bunu doğrudan tecrübe etmedik.
10:35
Functioning law enforcement for us
is just a total assumption.
is just a total assumption.
172
623688
3077
İşleyen hukuki yaptırım
bizim için tam bir varsayım.
bizim için tam bir varsayım.
10:38
In fact, nothing expresses that assumption
more clearly than three simple numbers:
more clearly than three simple numbers:
173
626765
4372
Aslında, bu varsayımı şu üç numaradan
daha açık ifade etmez:
daha açık ifade etmez:
10:43
9-1-1,
174
631137
2461
9-1-1,
10:45
which, of course, is the number
for the emergency police operator
for the emergency police operator
175
633598
3167
ki tabii ki Kanada ve Birleşik Devletlerin
10:48
here in Canada and in the United States,
176
636765
3301
acil servis numarasıdır
10:52
where the average response time
to a police 911 emergency call
to a police 911 emergency call
177
640066
4081
ve 911 acil çağrısına polisin yanıt süresi
10:56
is about 10 minutes.
178
644147
1663
ortalama 10 dakikadır.
10:57
So we take this just
completely for granted.
completely for granted.
179
645810
3185
Ve bunu tamamen doğal karşılıyoruz.
11:00
But what if there was no
law enforcement to protect you?
law enforcement to protect you?
180
648995
4517
Peki ya sizi koruyacak
bir hukuki yaptırım olmasaydı?
bir hukuki yaptırım olmasaydı?
11:06
A woman in Oregon recently
experienced what this would be like.
experienced what this would be like.
181
654582
4622
Geçenlerde Oregon'lu bir kadın
bunun nasıl olacağını tecrübe etmiş.
bunun nasıl olacağını tecrübe etmiş.
11:11
She was home alone in her
dark house on a Saturday night,
dark house on a Saturday night,
182
659204
4341
Bir cumartesi gecesi
karanlık evinde yalnızmış
karanlık evinde yalnızmış
11:15
when a man started to tear
his way into her home.
his way into her home.
183
663545
2965
ve bir adam evine saldırmaya başlamış.
11:18
This was her worst nightmare,
184
666510
1957
Bu onun en korkulu rüyasıydı,
11:20
because this man had actually put her
in the hospital from an assault
in the hospital from an assault
185
668467
4608
çünkü bu adam iki hafta önce
ona saldırarak
ona saldırarak
11:25
just two weeks before.
186
673075
2118
hastanelik etmişti.
11:27
So terrified, she picks up that phone
and does what any of us would do:
and does what any of us would do:
187
675193
3358
O kadar dehşete kapılır ki, telefonu
eline alıp hepimizin yapacağını yapar
eline alıp hepimizin yapacağını yapar
11:30
She calls 911 --
188
678551
2645
911'i arar
11:33
but only to learn that because
of budget cuts in her county,
of budget cuts in her county,
189
681196
4832
fakat sadece bütçe kesintilerinden
dolayı emniyet güçlerinin
dolayı emniyet güçlerinin
11:38
law enforcement wasn't available
on the weekends.
on the weekends.
190
686028
3369
hafta sonları çalışmadığını öğrenir.
11:41
Listen.
191
689397
790
Dinleyin.
11:42
Dispatcher: I don't have anybody
to send out there.
to send out there.
192
690187
2819
Merkez: Oraya gönderebileceğim kimse yok.
11:45
Woman: OK
193
693006
1017
Kadın: Tamam.
11:46
Dispatcher: Um, obviously if he comes
inside the residence and assaults you,
inside the residence and assaults you,
194
694023
4103
Merkez: Eğer evinize girer ve saldırırsa
11:50
can you ask him to go away?
195
698126
1673
ona gitmesini söyler misiniz?
11:51
Or do you know if
he is intoxicated or anything?
he is intoxicated or anything?
196
699799
2243
Veya onun ilaç etkisi altında
olup olmadığını biliyor musunuz?
olup olmadığını biliyor musunuz?
11:54
Woman: I've already asked him.
I've already told him I was calling you.
I've already told him I was calling you.
197
702042
3373
Kadın: Ona zaten söyledim.
Sizi arayacağımı ona söyledim.
Sizi arayacağımı ona söyledim.
11:57
He's broken in before,
busted down my door, assaulted me.
busted down my door, assaulted me.
198
705415
2673
Daha önce de evime girdi,
kapımı kırıp bana saldırdı.
kapımı kırıp bana saldırdı.
12:00
Dispatcher: Uh-huh.
199
708088
945
Merkez: Evet.
12:01
Woman: Um, yeah, so ...
200
709033
1153
Kadın: Evet, yani...
12:02
Dispatcher: Is there any way you could
safely leave the residence?
safely leave the residence?
201
710186
3219
Merkez: Evden güvenli bir şekilde
çıkabilir misiniz?
çıkabilir misiniz?
12:05
Woman: No, I can't, because he's blocking
pretty much my only way out.
pretty much my only way out.
202
713405
3417
Kadın: Hayır, çünkü tek çıkışımı engelliyor.
12:08
Dispatcher: Well, the only thing I can do
is give you some advice,
is give you some advice,
203
716822
3146
Merkez: Tek yapabileceğim
size tavsiye vermek
size tavsiye vermek
12:11
and call the sheriff's office tomorrow.
204
719968
2716
ve yarın şerifin ofisini aramak.
12:14
Obviously, if he comes in and
unfortunately has a weapon
unfortunately has a weapon
205
722684
4812
Belli ki, içeri girerse ve olur ya silahlı ise
12:19
or is trying to cause you physical harm,
that's a different story.
that's a different story.
206
727496
3326
veya sana fiziksel zarar vermeye
çalışırsa, o zaman başka.
çalışırsa, o zaman başka.
12:22
You know, the sheriff's office
doesn't work up there.
doesn't work up there.
207
730822
2667
Biliyorsunuz, şerifin ofisi
oralarda çalışmıyor.
oralarda çalışmıyor.
12:25
I don't have anybody to send."
208
733489
2656
Göndereceğim kimse yok."
12:29
Gary Haugen: Tragically, the woman
inside that house
inside that house
209
737735
2653
Gary Haugen: Feci ki, evdeki kadın
12:32
was violently assaulted, choked and raped
210
740388
5939
saldırıya uğradı, boğuldu ve tecavüz edildi
12:38
because this is what it means to live
outside the rule of law.
outside the rule of law.
211
746327
6044
çünkü bu kanun haricinde yaşamak demekti.
12:45
And this is where billions
of our poorest live.
of our poorest live.
212
753841
4014
Ve burası milyarlarca
fakirimizin yaşadığı yer.
fakirimizin yaşadığı yer.
12:52
What does that look like?
213
760015
2428
Bu neye benziyor?
12:54
In Bolivia, for example, if a man
sexually assaults a poor child,
sexually assaults a poor child,
214
762443
4428
Bolivya'da, mesela, bir adam
fakir bir çocuğa cinsel saldırıda bulunsa
fakir bir çocuğa cinsel saldırıda bulunsa
12:58
statistically, he's at greater risk
of slipping in the shower and dying
of slipping in the shower and dying
215
766871
4673
istatistiklere göre, duşta kayıp düşmesi
13:03
than he is of ever going
to jail for that crime.
to jail for that crime.
216
771544
3398
bu suçtan ceza almasından daha mümkün.
13:08
In South Asia, if you
enslave a poor person,
enslave a poor person,
217
776002
4685
Güney Asya'da, fakir bir insanı
köle yaparsanız
köle yaparsanız
13:12
you're at greater risk of being
struck by lightning
struck by lightning
218
780687
2923
üzerinize bir yıldırım düşmesi
13:15
than ever being sent
to jail for that crime.
to jail for that crime.
219
783610
3050
bu suçtan ceza almanızdan daha mümkün.
13:18
And so the epidemic of everyday
violence, it just rages on.
violence, it just rages on.
220
786660
4979
Bu yüzden günlük şiddet salgını
gittikçe şiddetleniyor.
gittikçe şiddetleniyor.
13:23
And it devastates our efforts to try
to help billions of people
to help billions of people
221
791639
4099
Ve milyarlarca insanın günlüğü-iki-dolar
cehenneminden çıkmaları için
cehenneminden çıkmaları için
13:27
out of their two-dollar-a-day hell.
222
795738
3577
yardım etme çabalarımıza zarar veriyor.
13:31
Because the data just doesn't lie.
223
799315
2502
Çünkü veriler yalan söylemez.
13:33
It turns out that you can give
all manner of goods and services
all manner of goods and services
224
801817
3059
Yoksullara her çeşit eşya ve servisi
13:36
to the poor,
225
804876
1153
verseniz de,
13:38
but if you don't restrain the hands
of the violent bullies
of the violent bullies
226
806029
3126
bunlara uzanan zorbaların ellerini
13:41
from taking it all away,
227
809155
1835
bağlamazsanız,
13:42
you're going to be very disappointed
in the long-term impact of your efforts.
in the long-term impact of your efforts.
228
810990
4359
çabalarınızın uzun vadeli etkisi konusunda
çok hayal kırıklığı yaşayacaksınız.
çok hayal kırıklığı yaşayacaksınız.
13:47
So you would think that the disintegration
of basic law enforcement
of basic law enforcement
229
815889
3771
Gelişen dünyada
temel hukuki yaptırımın bozulması
temel hukuki yaptırımın bozulması
13:51
in the developing world
would be a huge priority
would be a huge priority
230
819660
3015
yoksulluğa karşı küresel savaş için
13:54
for the global fight against poverty.
231
822675
3240
büyük bir öncelik olacağını düşünürdünüz.
13:57
But it's not.
232
825915
2133
Ama öyle değil.
14:01
Auditors of international assistance
recently couldn't find
recently couldn't find
233
829028
3797
Son zamanlarda uluslararası
yardım müfettişleri
yardım müfettişleri
14:04
even one percent of aid going
to protect the poor
to protect the poor
234
832825
3834
giden yardımlardan
yoksulları günlük şiddetin
yoksulları günlük şiddetin
14:08
from the lawless chaos
of everyday violence.
of everyday violence.
235
836659
4331
kanunsuz kaosundan koruyacak
yüzde bir pay bile bulamadı.
yüzde bir pay bile bulamadı.
14:12
And honestly, when we do talk about
violence against the poor,
violence against the poor,
236
840990
3306
Ve hakikaten, yoksula karşı
şiddeti konuştuğumuzda,
şiddeti konuştuğumuzda,
14:16
sometimes it's in the weirdest of ways.
237
844296
3509
bunu bazen en garip şekilde yapıyoruz.
14:19
A fresh water organization tells
a heart-wrenching story
a heart-wrenching story
238
847805
3083
Bir temiz su vakfı su almaya giderken
14:22
of girls who are raped on the way
to fetching water,
to fetching water,
239
850888
3592
tecavüze uğrayan kızların
yürek burkan hikayesini anlatıyor
yürek burkan hikayesini anlatıyor
14:26
and then celebrates
the solution of a new well
the solution of a new well
240
854480
3810
ve sonra onların su mesafelerini kısaltan
14:30
that drastically shortens their walk.
241
858290
3455
yeni bir kuyuyu kutluyor.
14:33
End of story.
242
861745
2208
Hikaye sonu.
14:36
But not a word about the rapists who
are still right there in the community.
are still right there in the community.
243
864863
5490
Ama hâlâ o toplumda olan tecavüzcüler
hakkında tek kelime edilmiyor.
hakkında tek kelime edilmiyor.
14:43
If a young woman on one
of our college campuses
of our college campuses
244
871813
2314
Üniversite kampüsümüzün
birinde bir bayan
birinde bir bayan
14:46
was raped on her walk to the library,
245
874127
3146
kütüphaneye giderken tecavüze uğrasaydı,
14:49
we would never celebrate the solution
of moving the library closer to the dorm.
of moving the library closer to the dorm.
246
877273
5848
kütüphaneyi yatakhanenin yakınına
taşıma çözümünü asla kutlamazdık.
taşıma çözümünü asla kutlamazdık.
14:55
And yet, for some reason,
this is okay for poor people.
this is okay for poor people.
247
883121
3991
Lakin, bazı nedenlerden dolayı
bu yoksul insanlar için normaldir.
bu yoksul insanlar için normaldir.
15:00
Now the truth is, the traditional experts
248
888915
2554
Şimdi işin aslı, ekonomik gelişim
15:03
in economic development
and poverty alleviation,
and poverty alleviation,
249
891469
2306
ve yoksulluğu azaltma konusunda
geleneksel uzmanlar
geleneksel uzmanlar
15:05
they don't know how to fix this problem.
250
893775
2260
bu problemin nasıl çözüleceğini bilmiyor.
15:08
And so what happens?
251
896035
1821
O zaman ne oluyor?
15:09
They don't talk about it.
252
897856
2091
Bunun hakkında konuşmuyorlar.
15:13
But the more fundamental reason
253
901237
4171
Fakat gelişen dünyada
yoksullar için
yoksullar için
15:17
that law enforcement for the poor
in the developing world
in the developing world
254
905408
2780
hukuki yaptırımın ihmal edilmiş olmasının
15:20
is so neglected,
255
908188
1884
daha temel sebebi,
15:22
is because the people inside
the developing world, with money,
the developing world, with money,
256
910072
3885
gelişen dünyalardaki insanların paraya
15:25
don't need it.
257
913957
2118
ihtiyaçları yok.
15:29
I was at the World Economic
Forum not long ago
Forum not long ago
258
917165
2580
Kısa bir süre önce
Dünya Ekonomi Forumu'ndaydım
Dünya Ekonomi Forumu'ndaydım
15:31
talking to corporate executives who have
massive businesses in the developing world
massive businesses in the developing world
259
919745
3944
gelişen dünyada büyük işler yapan
yöneticilerle işbirliğini konuşuyorken
yöneticilerle işbirliğini konuşuyorken
15:35
and I was just asking them,
260
923689
2082
onlara şunu sordum:
15:37
"How do you guys protect all your people
and property from all the violence?"
and property from all the violence?"
261
925771
5554
"Tüm çalışanlarınızı ve malınızı
şiddetten nasıl koruyorsunuz?"
şiddetten nasıl koruyorsunuz?"
15:43
And they looked at each other,
and they said, practically in unison,
and they said, practically in unison,
262
931325
4822
Birbirlerine bakıp
neredeyse ağız birliği ile
neredeyse ağız birliği ile
15:48
"We buy it."
263
936147
2027
"Satın alıyoruz." dediler.
15:51
Indeed, private security forces
in the developing world
in the developing world
264
939474
3862
Gerçekten de gelişen dünyada
özel güvenlik kuvvetleri
özel güvenlik kuvvetleri
15:55
are now, four, five and seven times
larger than the public police force.
larger than the public police force.
265
943336
6810
kamu polis gücünün dört, beş
hatta yedi katı büyüklüğünde.
hatta yedi katı büyüklüğünde.
16:02
In Africa, the largest employer
on the continent now is private security.
on the continent now is private security.
266
950146
7462
Afrika'da kıtanın en büyük
iş alanı özel güvenliktir.
iş alanı özel güvenliktir.
16:10
But see, the rich can pay for safety
and can keep getting richer,
and can keep getting richer,
267
958884
3818
Fakat zenginler güvenliğe para
harcayıp daha da zengin olurken
harcayıp daha da zengin olurken
16:14
but the poor can't pay for it
and they're left totally unprotected
and they're left totally unprotected
268
962702
3802
yoksullar bunu karşılayamıyor
ve korumasız kalıyorlar
ve korumasız kalıyorlar
16:18
and they keep getting thrown
to the ground.
to the ground.
269
966504
2570
ve yerlerde sürünmeye devam ediyorlar.
16:22
This is a massive and scandalous outrage.
270
970464
4432
Bu büyük ve rezil bir zorbalık.
Ve bu böyle olmak zorunda değil.
16:26
And it doesn't have to be this way.
271
974896
2953
16:29
Broken law enforcement can be fixed.
272
977849
2567
Bozuk hukuki yaptırım düzeltilebilir.
16:32
Violence can be stopped.
273
980416
2080
Şiddet durdurulabilir.
16:34
Almost all criminal justice systems,
274
982496
2392
Neredeyse tüm ceza adaleti sistemleri
16:36
they start out broken and corrupt,
275
984888
2529
bozuk ve yozlaşmış başlarlar
16:39
but they can be transformed
by fierce effort and commitment.
by fierce effort and commitment.
276
987417
4270
fakat sert kuvvet ve
kararlılık ile dönüştürülebilir.
kararlılık ile dönüştürülebilir.
16:43
The path forward is really pretty clear.
277
991687
2243
Önündeki yol oldukça açıktır.
16:45
Number one: We have to start making
278
993930
3447
Birincisi: Yoksulluğa karşı mücadelede
16:49
stopping violence indispensable
to the fight against poverty.
to the fight against poverty.
279
997377
3767
şiddeti durdurmayı
zaruri yapmaya başlamalıyız.
zaruri yapmaya başlamalıyız.
16:53
In fact, any conversation
about global poverty
about global poverty
280
1001144
2434
Aslında, küresel yoksullukla ilgili
her konuşma
her konuşma
16:55
that doesn't include the problem
of violence must be deemed not serious.
of violence must be deemed not serious.
281
1003578
4594
şiddet problemini de içermiyorsa
ciddiye alınmamalıdır.
ciddiye alınmamalıdır.
17:01
And secondly, we have to begin
to seriously invest resources
to seriously invest resources
282
1009416
4376
Ve ikincisi, kaynaklara
ciddi manada yatırım yapmaya
ciddi manada yatırım yapmaya
17:05
and share expertise to support
the developing world
the developing world
283
1013792
3937
ve özel güvenliğe değil, yeni
kamu adalet sistemine öncülük ederek
kamu adalet sistemine öncülük ederek
17:09
as they fashion new,
public systems of justice,
public systems of justice,
284
1017729
3357
herkese güvende olma
şansı veren gelişen dünyayı
şansı veren gelişen dünyayı
17:13
not private security,
285
1021086
1566
desteklemek için
17:14
that give everybody a chance to be safe.
286
1022652
2647
bilgi paylaşımına başlamalıyız.
17:18
These transformations
are actually possible
are actually possible
287
1026349
2682
Bu dönüşümler aslında mümkün
17:21
and they're happening today.
288
1029031
2609
ve bugün gerçekleşiyorlar.
17:23
Recently, the Gates Foundation
funded a project
funded a project
289
1031640
3138
Geçenlerde, Gates Vakfı Filipinlerin
17:26
in the second largest city
of the Philippines,
of the Philippines,
290
1034778
2476
ikinci en büyük şehrinde
bir projeyi finanse etti.
bir projeyi finanse etti.
17:29
where local advocates
and local law enforcement
and local law enforcement
291
1037254
3006
Burada yerel avukatlar
ve yerel emniyet güçleri
ve yerel emniyet güçleri
17:32
were able to transform corrupt police
and broken courts so drastically,
and broken courts so drastically,
292
1040260
6858
yozlaşmış polis ve bozuk mahkemeleri
sert bir şekilde dönüştürmeyi başarmış,
sert bir şekilde dönüştürmeyi başarmış,
17:39
that in just four short years,
293
1047118
2587
dört yıl gibi kısa bir sürede,
17:41
they were able to measurably reduce
294
1049705
2472
gözle görülür bir şekilde
17:44
the commercial sexual violence
against poor kids by 79 percent.
against poor kids by 79 percent.
295
1052177
5494
yoksul çocuklara karşı ticari cinsel
şiddeti yüzde 79 oranında azaltabildiler.
şiddeti yüzde 79 oranında azaltabildiler.
17:51
You know, from the hindsight of history,
296
1059758
3544
Tarihin geçmiş tecrübelerinden de
bildiğiniz gibi,
bildiğiniz gibi,
17:55
what's always most inexplicable
and inexcusable
and inexcusable
297
1063302
5557
en anlaşılmaz ve maruz görülemez olanlar
18:00
are the simple failures of compassion.
298
1068859
3221
en basit merhamet ihmalleridir.
18:05
Because I think history convenes
a tribunal of our grandchildren
a tribunal of our grandchildren
299
1073480
4728
Çünkü bence tarih torunlarımızın
mahkemesini bir araya getirir
mahkemesini bir araya getirir
18:10
and they just ask us,
300
1078208
1761
ve bize sorarlar:
18:11
"Grandma, Grandpa, where were you?
301
1079969
3242
"Babane, dede, neredeydiniz?
18:16
Where were you, Grandpa, when
the Jews were fleeing Nazi Germany
the Jews were fleeing Nazi Germany
302
1084211
3555
Neredeydin, dede, Yahudiler
Nazi Almanya'sından kaçarken
Nazi Almanya'sından kaçarken
18:19
and were being rejected from our shores?
303
1087766
1929
ve bizim kıyılarımıza kabul edilmezken?
18:21
Where were you?
304
1089695
2128
Neredeydin?
18:23
And Grandma, where were you
when they were marching
when they were marching
305
1091823
2400
Ve babane, Japon-Amerikan komşularımızı
18:26
our Japanese-American neighbors
off to internment camps?
off to internment camps?
306
1094223
4053
enterne kamplarına sürerlerken neredeydin?
18:30
And Grandpa, where were you
when they were beating
when they were beating
307
1098276
2389
Ve Dede, Afro-Amerikalı komşularımızı
18:32
our African-American neighbors
308
1100665
2273
sırf oy vermek istedikleri için
18:34
just because they were trying
to register to vote?"
to register to vote?"
309
1102938
3520
dövdüklerinde neredeydin?"
18:38
Likewise, when our grandchildren ask us,
310
1106458
4244
Aynı şekilde, torumlarımız
bize sorduğunda:
bize sorduğunda:
18:42
"Grandma, Grandpa, where were you
311
1110702
2441
"Babane, dede, iki milyar fakir
18:45
when two billion of the world's poorest
were drowning in a lawless chaos
were drowning in a lawless chaos
312
1113143
4493
günlük şiddetin kanunsuz
kaosunda boğulurken
kaosunda boğulurken
18:49
of everyday violence?"
313
1117636
2701
sen neredeydin?"
18:53
I hope we can say that we had compassion,
that we raised our voice,
that we raised our voice,
314
1121287
6565
Umarım merhametli olduğumuzu,
sesimizi yükselttiğimizi
sesimizi yükselttiğimizi
18:59
and as a generation, we were moved
to make the violence stop.
to make the violence stop.
315
1127852
7832
ve bir nesil olarak, şiddeti durdurmak için
harekete geçtiğimizi söyleyebiliriz.
harekete geçtiğimizi söyleyebiliriz.
19:07
Thank you very much.
316
1135684
2457
Çok teşekkür ederim.
19:10
(Applause)
317
1138141
3689
(Alkışlar)
19:25
Chris Anderson: Really powerfully argued.
318
1153890
2895
Chris Anderson: Güçlü bir sunumdu.
19:28
Talk to us a bit about
some of the things
some of the things
319
1156785
2279
Bize aslında olan bazı şeyleri,
19:31
that have actually been happening to,
for example, boost police training.
for example, boost police training.
320
1159064
6524
örneğin, artan polis eğitimini anlatın.
19:37
How hard a process is that?
321
1165588
1839
Bu ne kadar zor bir işlem?
19:39
GH: Well, one of the glorious
things that's starting to happen now
things that's starting to happen now
322
1167427
3582
GH: Olmaya başlayan
harika şeylerden biri de
harika şeylerden biri de
19:43
is that the collapse of these systems
and the consequences are becoming obvious.
and the consequences are becoming obvious.
323
1171009
4610
bu sistemlerin çökmesi ve
böylece sonuçların ortaya çıkması.
böylece sonuçların ortaya çıkması.
19:47
There's actually, now,
political will to do that.
political will to do that.
324
1175619
3362
Aslında bunu yapmak için siyasi irade var.
19:50
But it just requires now an investment
of resources and transfer of expertise.
of resources and transfer of expertise.
325
1178981
4125
Fakat şimdi kaynak yatırımı
ve deneyim transferi gerekli.
ve deneyim transferi gerekli.
19:55
There's a political will struggle
that's going to take place as well,
that's going to take place as well,
326
1183106
3403
Siyasi irade mücadelesi de meydana gelecek
19:58
but those are winnable fights,
327
1186509
1815
fakat bunlar kazanılabilir savaşlar,
20:00
because we've done some examples
around the world
around the world
328
1188324
2299
çünkü dünya çapında
20:02
at International Justice Mission
that are very encouraging.
that are very encouraging.
329
1190623
3109
Uluslararası Adalet Misyonu'nda
oldukça ümit verici bazı örnekler yaptık.
oldukça ümit verici bazı örnekler yaptık.
20:05
CA: So just tell us in one country,
how much it costs
how much it costs
330
1193732
3501
CA: Peki bir ülkede polise
malzeme değişikliği yapmanın
malzeme değişikliği yapmanın
20:09
to make a material difference
to police, for example --
to police, for example --
331
1197233
3515
ne kadara mal olduğunu
anlatın, örneğin --
anlatın, örneğin --
20:12
I know that's only one piece of it.
332
1200748
1790
Biliyorum, bu sadece bir parçası.
20:14
GH: In Guatemala, for instance,
we've started a project there
we've started a project there
333
1202538
3216
GH: Guatemala'da, örneğin,
bir projeye başladık.
bir projeye başladık.
20:17
with the local police
and court system, prosecutors,
and court system, prosecutors,
334
1205754
3252
Yerel polis ve yargı sistemi ve savcılar
20:21
to retrain them so that they can
actually effectively bring these cases.
actually effectively bring these cases.
335
1209006
3813
bu davaları etkili olarak açabilmeleri
için yeniden eğitiliyorlar.
için yeniden eğitiliyorlar.
20:24
And we've seen prosecutions against
perpetrators of sexual violence
perpetrators of sexual violence
336
1212819
4312
Ve cinsel şiddet faillerine karşı davaların
20:29
increase by more than 1,000 percent.
337
1217131
2836
yüzde binden daha fazla arttığını gördük.
20:31
This project has been very modestly funded
at about a million dollars a year,
at about a million dollars a year,
338
1219967
4389
Bu proje yılda yaklaşık
bir milyon dolarla finanse edildi
bir milyon dolarla finanse edildi
20:36
and the kind of bang
you can get for your buck
you can get for your buck
339
1224356
2306
ve düzgün eğitilen ve motive edilen
20:38
in terms of leveraging
a criminal justice system
a criminal justice system
340
1226662
4176
ve yönetilen bir ceza hukuku sistemi
geliştirmek açısından
geliştirmek açısından
20:42
that could function if it were properly
trained and motivated and led,
trained and motivated and led,
341
1230838
4757
böyle bir destek almak
20:47
and these countries,
especially a middle class
especially a middle class
342
1235595
2543
ve bu ülkeler, özellikle de tüm bu
20:50
that is seeing that there's
really no future
really no future
343
1238138
3144
istikrarsızlık ve güvenliğin
20:53
with this total instability and
total privatization of security
total privatization of security
344
1241282
3868
özelleştirilmesinde gelecek
görmeyen orta sınıf.
görmeyen orta sınıf.
20:57
I think there's an opportunity,
a window for change.
a window for change.
345
1245150
3191
Bence bu bir fırsat, bir umut ışığı.
21:00
CA: But to make this happen, you have
to look at each part in the chain --
to look at each part in the chain --
346
1248341
5077
CA: Fakat bunu gerçekleştirmek için,
zincirdeki her kısma bakmanız gerekli --
zincirdeki her kısma bakmanız gerekli --
21:05
the police, who else?
347
1253421
2255
polis, başka?
21:07
GH: So that's the thing
about law enforcement,
about law enforcement,
348
1255676
2281
GH: Hukuki yaptırımın olayı bu,
21:09
it starts out with the police,
349
1257957
1443
polis ile başlar,
21:11
they're the front end
of the pipeline of justice,
of the pipeline of justice,
350
1259400
2683
adalet boru hattının ön ucu onlar
21:14
but they hand if off to the prosecutors,
351
1262083
1947
fakat onlar bunu savcılara atıyor
21:16
and the prosecutors
hand it off to the courts,
hand it off to the courts,
352
1264030
2235
ve savcılar da bunu mahkemeye atıyor
21:18
and the survivors of violence
have to be supported by social services
have to be supported by social services
353
1266265
3292
ve şiddetten kurtulanları bu yolda
sosyal servisler tarafından
sosyal servisler tarafından
21:21
all the way through that.
354
1269557
1306
desteklenmeli.
21:22
So you have to do an approach
that pulls that all together.
that pulls that all together.
355
1270863
2812
O yüzden tüm bunları kapsayan
bir yaklaşıma sahip olmalısınız.
bir yaklaşıma sahip olmalısınız.
21:25
In the past, there's been a little bit
of training of the courts,
of training of the courts,
356
1273675
3051
Geçmişte, mahkemeler biraz eğitim görmüş
21:28
but they get crappy evidence
from the police,
from the police,
357
1276726
2174
fakat polisten rezil deliller almış
21:30
or a little police intervention
that has to do with narcotics or terrorism
that has to do with narcotics or terrorism
358
1278900
3637
veya fakir insanlara mükemmel
hukuki yaptırım sunulması ile alakası olmayan
hukuki yaptırım sunulması ile alakası olmayan
21:34
but nothing to do with treating
the common poor person
the common poor person
359
1282537
2868
narkotik veya terörizmle
alakalı ufak müdahaleler
alakalı ufak müdahaleler
21:37
with excellent law enforcement,
360
1285405
1519
yapılmış.
21:38
so it's about pulling that all together,
361
1286924
2025
Yani mesele hepsini bir araya getirmek.
21:40
and you can actually have people
in very poor communities
in very poor communities
362
1288949
3142
Böylece çok fakir topluluklardaki
insanların bizim gibi
insanların bizim gibi
21:44
experience law enforcement like us,
363
1292091
2183
hukuki yaptırımı deneyimlemelerini
sağlayabilirsiniz.
sağlayabilirsiniz.
21:46
which is imperfect in our
own experience, for sure,
own experience, for sure,
364
1294274
2822
Gördüğümüz kadarıyla mükemmel değil
21:49
but boy, is it a great thing to sense
that you can call 911
that you can call 911
365
1297096
3132
fakat 911'i arayabilmek ve belki birinin
21:52
and maybe someone will protect you.
366
1300228
3036
sana yardım edebilecek olması
harika bir şey.
harika bir şey.
21:55
CA: Gary, I think you've done
a spectacular job
a spectacular job
367
1303264
2273
CA: Gary, bence dünyanın
ilgisini kitabında ve
ilgisini kitabında ve
21:57
of bringing this to the world's attention
368
1305537
2127
bugün burada bu konuya çekerek
21:59
in your book and right here today.
369
1307664
1747
muhteşem bir iş yaptın.
22:01
Thanks so much.
370
1309411
1094
Çok teşekkürler.
22:02
Gary Haugen.
371
1310505
776
Gary Haugen.
22:03
(Applause)
372
1311281
1833
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Gary Haugen - Human rights attorneyAs founder of International Justice Mission, Gary Haugen fights the chronically neglected global epidemic of violence against the poor.
Why you should listen
While a member of the 1994 United Nations team investigating war crimes in Rwanda, Gary Haugen’s eyes were opened to the appalling extent of violence in the developing world. Upon his return to the US, he founded International Justice Mission, an organization devoted to rescuing victims of global violence including trafficking and slavery.
In The Locust Effect, Haugen outlines the catastrophic effect of everyday violence on the lives of the impoverished, and shows how rampant violence is undermining efforts to alleviate poverty.
Gary Haugen | Speaker | TED.com