ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth Gilbert - Writer
The author of 'Eat, Pray, Love,' Elizabeth Gilbert has thought long and hard about some big topics. Her fascinations: genius, creativity and how we get in our own way when it comes to both.

Why you should listen

Elizabeth Gilbert faced down a premidlife crisis by doing what we all secretly dream of -- running off for a year. Her travels through Italy, India and Indonesia resulted in the megabestselling and deeply beloved memoir Eat, Pray, Love, about her process of finding herself by leaving home.

She's a longtime magazine writer -- covering music and politics for Spin and GQ -- as well as a novelist and short-story writer. Her books include the story collection Pilgrims, the novel Stern Men (about lobster fishermen in Maine) and a biography of the woodsman Eustace Conway, called The Last American Man. Her work has been the basis for two movies so far (Coyote Ugly, based on her own tale of working at the famously raunchy bar in New York City), and Eat, Pray, Love, with the part of Gilbert played by Julia Roberts. Not bad for a year off.

In 2010, Elizabeth published Committed, a memoir exploring her ambivalent feelings about the institution of marriage. And her 2013 novel, The Signature of All Things, is "a sprawling tale of 19th century botanical exploration."

Gilbert also owns and runs the import shop Two Buttons in Frenchtown, New Jersey.

More profile about the speaker
Elizabeth Gilbert | Speaker | TED.com
TED2009

Elizabeth Gilbert: Your elusive creative genius

Elizabeth Gilbert: Deha Üzerine

Filmed:
19,049,771 views

Elizabeth Gilbert, sanatçılara ve dehalara imkansız özellikler atfetmemiz üzerine konuşup, radikal bir fikri savunuyor: Nadir bulunan bu insanların "dahi" demek yerine, "dehanın" onlara geldiğini söylemek gerekir. Komik, kişisel ve etkileyeci bir konuşma.
- Writer
The author of 'Eat, Pray, Love,' Elizabeth Gilbert has thought long and hard about some big topics. Her fascinations: genius, creativity and how we get in our own way when it comes to both. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
I am a writeryazar.
0
985
1567
Ben bir yazarım.
00:15
WritingYazma bookskitaplar is my professionmeslek but it's more than that, of coursekurs.
1
2552
3760
Kitap yazmak benim mesleğim, ama tabii benim için meslekten öte.
00:19
It is alsoAyrıca my great lifelongömür boyu love and fascinationhayranlık.
2
6312
3924
Aynı zamanda hayatımın aşkı ve tutkusu.
00:23
And I don't expectbeklemek that that's ever going to changedeğişiklik.
3
10236
2915
Ve bunun değişeceğini hiç sanmıyorum.
00:25
But, that said, something kindtür of peculiartuhaf has happenedolmuş recentlyson günlerde
4
13151
5035
Öte yandan, son zamanlarda, hayatımı ve kariyerimi etkileyen
00:30
in my life and in my careerkariyer,
5
18186
2249
tuhaf bir şey başıma geldi.
00:33
whichhangi has causedneden oldu me to have to recalibrateyeniden kalibre my wholebütün relationshipilişki with this work.
6
20435
4767
Bu tuhaf şey, bu meslekle olan ilişkimi yeniden düzenlememe yol açtı.
00:38
And the peculiartuhaf thing is that I recentlyson günlerde wroteyazdı this bookkitap,
7
25202
3634
Tuhaf şey şuydu: Kısa zaman önce "Yaz, Dua Et, Sev" isimli
00:41
this memoiryaşam öyküsü calleddenilen "EatYemek, PrayDua, Love"
8
28836
1968
anı kitabımı yazdım; ama
00:43
whichhangi, decidedlykesinlikle unlikeaksine any of my previousönceki bookskitaplar,
9
30804
4565
bu kitap, öncekilerin tam aksine, dünyada duyuldu,
00:48
wentgitti out in the worldDünya for some reasonneden, and becameoldu this bigbüyük,
10
35369
3068
ve bir sebeple, büyük, mega-sansasyonel,
00:51
mega-sensationMega-sansasyon, internationalUluslararası bestsellerEn çok satanlar thing.
11
38437
3366
uluslararası "bestseller" dedikleri bir şey oluverdi.
00:54
The resultsonuç of whichhangi is that everywhereher yerde I go now,
12
41803
3066
Bunun bir sonucu olarak da, şimdi nereye gitsem,
00:57
people treattedavi etmek me like I'm doomedölüme mahkum.
13
44869
2600
bana bahtsız muamelesi yapıyorlar.
01:00
SeriouslyCidden -- doomedölüme mahkum, doomedölüme mahkum!
14
47469
2882
Cidden - bahtsız, bahtsız!
01:03
Like, they come up to me now, all worriedendişeli, and they say,
15
50351
2184
Gelip, "korkmuyor musun?" diyorlar, "bundan daha iyisini
01:05
"Aren'tDeğil you afraidkorkmuş you're never going to be ableyapabilmek to topüst that?
16
52535
4705
yapamamaktan korkmuyor musun?
01:10
Aren'tDeğil you afraidkorkmuş you're going to keep writingyazı for your wholebütün life
17
57240
3246
Hayatın boyunca yazmaya devam etsen de,
01:13
and you're never again going to createyaratmak a bookkitap
18
60486
2017
kimsenin bundan sonra yazacaklarının suratına
01:15
that anybodykimse in the worldDünya caresbakımları about at all,
19
62503
2716
bakmayacağından korkmuyor musun?"
01:18
ever again?"
20
65219
2500
"Ha? Suratına bile bakmayacaklarından?"
01:20
So that's reassuringgüven verici, you know.
21
67719
2349
Bu sözler nasıl iyi geliyor, anlatamam.
01:22
But it would be worsedaha da kötüsü, exceptdışında for that I happenolmak to rememberhatırlamak
22
70068
2799
Ama, yirmi sene öncesinde, daha gençken, etrafımdakilere
01:25
that over 20 yearsyıl agoönce, when I first startedbaşladı tellingsöylüyorum people -- when I was a teenagergenç --
23
72867
3708
yazar olacağımı söylediğimde de aynı, böyle korku dolu tepkileri
01:29
that I wanted to be a writeryazar,
24
76575
1710
aldığımı hatırlamasam,
01:31
I was metmet with this sameaynı kindtür of, sortçeşit of fear-basedkorku tabanlı reactionreaksiyon.
25
78285
2971
kendimi şimdi daha da kötü hissederdim.
01:34
And people would say, "Aren'tDeğil you afraidkorkmuş you're never going to have any successbaşarı?
26
81256
3679
Daha neler diyorlardı: "Asla başarılı olamamaktan korkmuyor musun?
01:37
Aren'tDeğil you afraidkorkmuş the humiliationaşağılama of rejectionret will killöldürmek you?
27
84935
3102
Reddedilmenin utancından ölmez misin?
01:40
Aren'tDeğil you afraidkorkmuş that you're going to work your wholebütün life at this craftzanaat
28
88037
2815
Hayatını bu zanaate adayıp da uğraşıp didindikten sonra
01:43
and nothing'shiçbir şey ever going to come of it
29
90852
1417
hiç bir sonucun çıkmamasından,
01:45
and you're going to dieölmek on a scraphurda heapyığın of brokenkırık dreamsrüyalar
30
92269
2697
kayıp hayallerinin çöplüğünde, ağzında başarısızlığın
01:47
with your mouthağız filleddolu with bitteracı ashkül of failurebaşarısızlık?"
31
94966
3485
acı külleriyle ölmekten korkmaz mısın?"
01:51
(LaughterKahkaha)
32
98451
2053
(Kahkaha)
01:53
Like that, you know.
33
100504
1852
İşte böyle diyorlardı.
01:55
The answerCevap -- the shortkısa answerCevap to all those questionssorular is, "Yes."
34
102356
5161
Bütün bu soruların cevabı -- kısa cevabı: "Evet."
02:00
Yes, I'm afraidkorkmuş of all those things.
35
107517
2300
Evet, bunların hepsinden korkuyorum.
02:02
And I always have been.
36
109817
1265
Hayatım boyunca da korktum.
02:03
And I'm afraidkorkmuş of manyçok, manyçok more things besidesdışında
37
111082
2133
Hatta, tahmin bile edemedikleri bir sürü başka
02:06
that people can't even guesstahmin at,
38
113215
2102
şeyden de korkuyorum.
02:08
like seaweedDeniz yosunu and other things that are scarykorkutucu.
39
115317
3981
Mesela yosundan korkuyorum, diğer dehşet şeylerden de.
02:12
But, when it comesgeliyor to writingyazı,
40
119298
2251
Ama iş yazarlığa gelince,
02:14
the thing that I've been sortçeşit of thinkingdüşünme about latelyson zamanlarda, and wonderingmerak ediyor about latelyson zamanlarda, is why?
41
121549
4001
son zamanlarda düşünüp merak etmeye başladığım bir şey var:
02:18
You know, is it rationalakılcı?
42
125550
1851
Neden, yani neden?
02:20
Is it logicalmantıksal that anybodykimse should be expectedbeklenen
43
127401
2847
Bu dünyaya yapmaya geldiğimiz işi yapmaktan
02:23
to be afraidkorkmuş of the work that they feel they were put on this EarthDünya to do.
44
130248
4652
korkmamız mı gerekiyor?
02:27
And what is it specificallyözellikle about creativeyaratıcı venturesgirişimler
45
134900
4400
Demek istediğim, yaratıcı mesleklerin nesi bu kadar korkunç ki,
02:32
that seemsgörünüyor to make us really nervoussinir about eachher other'sdiğer en mentalzihinsel healthsağlık
46
139300
3472
diğer kariyerleri kimse dert etmiyor da, bu mesleklere gelince
02:35
in a way that other careerskariyer kindtür of don't do, you know?
47
142772
3027
karşımızdakinin ruh sağlığı için endişe ediyoruz?
02:38
Like my dadbaba, for exampleörnek, was a chemicalkimyasal engineermühendis
48
145799
4023
Mesela babam kimya mühendisiydi.
02:42
and I don't recallhatırlama oncebir Zamanlar in his 40 yearsyıl of chemicalkimyasal engineeringmühendislik
49
149822
3377
Kırk yıl boyunca kimya mühendisliği yaptı ama kimse
02:45
anybodykimse askingsormak him if he was afraidkorkmuş to be a chemicalkimyasal engineermühendis, you know?
50
153199
3682
kimya mühendisliği yapmaktan korkup korkmadığını sormadı.
02:49
It didn't -- that chemical-engineeringKimya Mühendisliği blockblok, JohnJohn, how'snasıl it going?
51
156881
5811
Yani -- "şu bahtsız kimya mühendisi John'un hali nasıl, iyi mi acaba?"
02:55
It just didn't come up like that, you know?
52
162692
2164
Yani hiç karşılaşmadım.
02:57
But to be fairadil, chemicalkimyasal engineersmühendisler as a groupgrup
53
164856
3834
Kimya mühendislerinin hakkını vermek gerek tabii,
03:01
haven'tyok really earnedkazanılan a reputationitibar over the centuriesyüzyıllar
54
168690
2426
yüzyıllar boyunca adlarını "alkolik manik-depresife"
03:03
for beingolmak alcoholicalkollü manic-depressivesmanik depresifler.
55
171116
2818
çıkarmadılar.
03:06
(LaughterKahkaha)
56
173934
1448
(Kahkaha)
03:08
We writersyazarlar, we kindtür of do have that reputationitibar,
57
175382
2834
Öte yandan, biz yazarların böyle kötü bir ünü var.
03:11
and not just writersyazarlar, but creativeyaratıcı people acrosskarşısında all genresTarzlar,
58
178216
3983
Üstelik sadece yazarlar da değil, her türden yaratıcı işle
03:14
it seemsgörünüyor, have this reputationitibar for beingolmak enormouslyçok mentallyzihinsel unstablekararsız.
59
182199
4701
uğraşanların hepsinin ciddi ruhsal bozukluğa sahip olmaları bekleniyor.
03:19
And all you have to do is look at the very grimgaddar deathölüm countsaymak
60
186900
3816
Sadece 20. yüzyılda genç yaşta canına kıyan,
03:23
in the 20thinci centuryyüzyıl aloneyalnız, of really magnificentmuhteşem creativeyaratıcı mindszihinler
61
190716
3583
gerçekten çok görkemli yaratıcı zihinlerin sayısına baksanız bile
03:27
who diedvefat etti younggenç and oftensık sık at theironların ownkendi handseller, you know?
62
194299
3126
bu kötü üne hak verirsiniz.
03:30
And even the onesolanlar who didn't literallyharfi harfine commitişlemek suicideintihar
63
197425
3266
Kendini öldürmeyenler bile, aslında kendi yetenekleri
03:33
seemgörünmek to be really undonegeri alınamaz by theironların giftsHediyeler, you know.
64
200691
3376
yüzünden ecellerine ulaşmışlar.
03:36
NormanNorman MailerMailer, just before he diedvefat etti, last interviewröportaj, he said
65
204067
2899
Norman Mailer, ölmeden hemen önce yapılan son röportajında
03:39
"EveryHer one of my bookskitaplar has killedöldürdü me a little more."
66
206966
4101
"Kitaplarımın her biri beni biraz daha öldürdü." demiş.
03:43
An extraordinaryolağanüstü statementaçıklama to make about your life'shayatın work.
67
211067
3599
İnsanın hayatının işi için bunu demesi olağandışı.
03:47
But we don't even blinkgoz kirpmak when we hearduymak somebodybirisi say this
68
214666
2960
Ama bunu duyunca gözümüzü bile kırpmıyoruz,
03:50
because we'vebiz ettik heardduymuş that kindtür of stuffşey for so long
69
217626
2606
çünkü bu tür cümleleri çok işittik,
03:53
and somehowbir şekilde we'vebiz ettik completelytamamen internalizediçselleştirilmiş and acceptedkabul edilmiş collectivelytopluca
70
220232
4001
ve bir şekilde yaratıcılık ve çile çekmenin, tabiatları gereği
03:57
this notionkavram that creativityyaratıcılık and sufferingçile are somehowbir şekilde inherentlydoğal olarak linkedbağlantılı
71
224233
4667
birbirleriyle bağlantılı olduğunu, dolayısıyla sanatsal faaliyetin, nihayetinde,
04:01
and that artistrySanat, in the endson, will always ultimatelyen sonunda leadöncülük etmek to anguishacı.
72
228900
5066
hep ızdıraba dönüşmesi gerektiğini içselleştirdik ve kabul ettik.
04:06
And the questionsoru that I want to asksormak everybodyherkes here todaybugün
73
233966
2216
Şimdi hepinize sormak istediğim soru şu:
04:08
is are you guys all coolgüzel with that ideaFikir?
74
236182
2992
Siz de böyle mi düşünüyorsunuz?
04:11
Are you comfortablerahat with that?
75
239174
2207
Bunu böyle kabullenebilir misiniz?
04:14
Because you look at it even from an inchinç away and, you know ...
76
241381
2951
Çünkü bir adım bile geri çekilip bakınca, nasıl desem -
04:17
I'm not at all comfortablerahat with that assumptionvarsayım.
77
244332
3200
ben bunu kabullenemiyorum.
04:20
I think it's odiousiğrenç.
78
247532
1486
Tiksindirici buluyorum.
04:21
And I alsoAyrıca think it's dangeroustehlikeli,
79
249018
1953
Ayrıca tehlikeli olduğunu düşünüyorum
04:23
and I don't want to see it perpetuatedkoruyan into the nextSonraki centuryyüzyıl.
80
250971
2767
ve sonraki yüzyıla aktarılmasını istemiyorum.
04:26
I think it's better if we encourageteşvik etmek our great creativeyaratıcı mindszihinler to livecanlı.
81
253738
4036
Yaratıcı beyinleri hayatta tutmanın daha iyi olduğunu düşünüyorum.
04:30
And I definitelykesinlikle know that, in my casedurum -- in my situationdurum --
82
257774
5775
Kendi hesabıma şunu diyebilirim:
04:36
it would be very dangeroustehlikeli for me to startbaşlama sortçeşit of leakingsızıntı down that darkkaranlık pathyol
83
263549
5163
böyle karanlık düşüncelere kapılıp aşağılara çekilmemin
04:41
of assumptionvarsayım, particularlyözellikle givenverilmiş the circumstancedurum
84
268712
3471
- hele hele kariyerim içinde bulunduğu bu özel durumda -
04:44
that I'm in right now in my careerkariyer.
85
272183
1903
benim için çok tehlikeli olduğunu biliyorum.
04:46
WhichHangi is -- you know, like checkKontrol it out,
86
274086
2539
Bakın şöyle ifade edeyim,
04:49
I'm prettygüzel younggenç, I'm only about 40 yearsyıl oldeski.
87
276625
1599
Oldukça genç sayılırım; daha kırk yaşındayım.
04:51
I still have maybe anotherbir diğeri fourdört decadeson yıllar of work left in me.
88
278224
3910
Önümde belki de kırk yıllık daha çalışma hayatı var.
04:54
And it's exceedinglyson derece likelymuhtemelen that anything I writeyazmak from this pointpuan forwardileri
89
282134
4517
Bugünden sonra ne yazarsam yazayım, çok büyük ihtimalle
04:59
is going to be judgedkarar by the worldDünya as the work that camegeldi after
90
286651
2883
bütün bir dünya "son büyük başarısının
05:02
the freakishgarip successbaşarı of my last bookkitap, right?
91
289534
3417
ardından gelen çalışma" deyip geçecek.
05:05
I should just put it bluntlyaçık açık, because we're all sortçeşit of friendsarkadaşlar here now --
92
292951
3962
Hepimiz burada arkadaş sayılırız; onun için söyleyip geçeceğim:
05:09
it's exceedinglyson derece likelymuhtemelen that my greatestEn büyük successbaşarı is behindarkasında me.
93
296913
4281
öyle sanıyorum ki benim en büyük başarım arkamda kaldı.
05:13
So Jesusİsa, what a thought!
94
301194
2200
Aman Yarabbi, ne korkunç!
05:16
That's the kindtür of thought that could leadöncülük etmek a personkişi
95
303394
2315
Bu tür düşünceler insanı sabah saat dokuzda cin tonik
05:18
to startbaşlama drinkingiçme ginCin at ninedokuz o'clocksaat in the morningsabah,
96
305709
2628
içmeye başlatabilir; ben de o yöne doğru
05:21
and I don't want to go there.
97
308337
3052
gitmek istemiyorum.
05:24
(LaughterKahkaha)
98
311389
858
(Kahkaha)
05:25
I would prefertercih etmek to keep doing this work that I love.
99
312247
2306
Çok sevdiğim işimi yapmayı tercih ederim.
05:27
And so, the questionsoru becomesolur, how?
100
314553
3686
Peki bu nasıl mümkün?
05:31
And so, it seemsgörünüyor to me, uponüzerine a lot of reflectionyansıma,
101
318239
2884
Bunun üzerine çok düşündüm ve şu kanıya vardım:
05:33
that the way that I have to work now, in ordersipariş to continuedevam et writingyazı,
102
321123
3365
bundan sonra çalışabilmek, yazmaya devam edebilmek için,
05:37
is that I have to createyaratmak some sortçeşit of protectivekoruyucu psychologicalpsikolojik constructinşa etmek, right?
103
324488
3801
ruh sağlığımı koruyacak bir tür düzenek geliştirmeliyim.
05:41
I have to sortçeşit of find some way to have a safekasa distancemesafe
104
328289
3533
Bundan böyle, yazarlığa devam edebilmek için, kendimle,
05:44
betweenarasında me, as I am writingyazı, and my very naturaldoğal anxietyanksiyete
105
331822
4885
kitaplarıma halkın vereceği tepkiye dair endişem
05:49
about what the reactionreaksiyon to that writingyazı is going to be, from now on.
106
336707
3865
arasına güvenli bir mesafe koymalıyım.
05:53
And, as I've been looking over the last yearyıl for modelsmodeller for how to do that
107
340572
4268
Geçen sene boyunca, böyle bir bakış açısı ararken,
05:57
I've been sortçeşit of looking acrosskarşısında time,
108
344840
2148
biraz değişik çağlara ve
05:59
and I've been tryingçalışıyor to find other societiestoplumlar
109
346988
2102
değişik toplumlara bakıp,
06:01
to see if they mightbelki have had better and sanerSaner ideasfikirler than we have
110
349090
3750
yaratıcı insanlara yardımcı olacak, yaratıcılığın doğasındaki
06:05
about how to help creativeyaratıcı people, sortçeşit of manageyönetmek
111
352840
2965
duygusal riskleri idare etmelerini sağlayacak,
06:08
the inherentdoğal emotionalduygusal risksriskler of creativityyaratıcılık.
112
355805
3068
bizimkilerden daha iyi ve daha aklıselim görüşler aradım.
06:11
And that searcharama has led me to ancienteski GreeceYunanistan and ancienteski RomeRoma.
113
358873
5015
Aradıkça, kendimi antik Yunan ve antik Roma'da buldum.
06:16
So staykalmak with me, because it does circledaire around and back.
114
363888
2601
Beni izlemeye devam edin, çünkü dönüp dolaşıp başa döneceğim.
06:19
But, ancienteski GreeceYunanistan and ancienteski RomeRoma --
115
366489
2246
Antik Yunan ve antik Roma'ya dönersek,
06:21
people did not happenolmak to believe that creativityyaratıcılık
116
368735
2566
o zamanlarda insanlar yaratıcılığın
06:24
camegeldi from humaninsan beingsvarlıklar back then, O.K.?
117
371301
2418
insanın kendinden kaynaklandığına inanmıyorlardı.
06:26
People believedinanılır that creativityyaratıcılık was this divineilahi attendantgörevlisi spiritruh
118
373719
4459
Yaratıcılığın, insana refakat eden kutsal bir ruh olup,
06:30
that camegeldi to humaninsan beingsvarlıklar from some distantuzak and unknowablebilinemeyen sourcekaynak,
119
378178
4001
insanlara, meçhul ve uzak bir kaynaktan, anlaşılmaz sebeplerle
06:34
for distantuzak and unknowablebilinemeyen reasonsnedenleri.
120
382179
2449
geldiğine inanıyorlardı.
06:37
The GreeksYunanlılar famouslyünlü calleddenilen these divineilahi attendantgörevlisi spiritsalkollü içkiler of creativityyaratıcılık "daemonscinleri."
121
384628
5251
Yunanlılar, yaratıcılığı sağlayan bu refakatçi kutsal ruhlara "demon" diyorlardı.
06:42
SocratesSokrates, famouslyünlü, believedinanılır that he had a daemonarka plan programı
122
389879
3100
Sokrat, kendine gaipten bilgelik anlatan bir demonu
06:45
who spokekonuştu wisdombilgelik to him from afaruzaktan.
123
392979
2457
olduğuna inanmasıyla ünlüdür.
06:48
The RomansRomalılar had the sameaynı ideaFikir,
124
395436
1617
Romalılar da aynı düşüncedeydiler, ama
06:49
but they calleddenilen that sortçeşit of disembodiedbedenden ayrılmış creativeyaratıcı spiritruh a geniusdeha.
125
397053
4610
onlar bu vücutsuz yaratıcı ruhlara "genius" ("deha") adını vermişlerdi.
06:54
WhichHangi is great, because the RomansRomalılar did not actuallyaslında think
126
401663
2560
Bunu öğrenince çok hoşuma gitti; çünkü Romalılar, "dehanın"
06:57
that a geniusdeha was a particularlyözellikle cleverzeki individualbireysel.
127
404223
2973
zeki bir birey anlamına geldiğini düşünmüyorlardı.
06:59
They believedinanılır that a geniusdeha was this, sortçeşit of magicalbüyülü divineilahi entityvarlık,
128
407196
3683
"Dehanın," böyle büyülü bir varlık olduğuna,
07:03
who was believedinanılır to literallyharfi harfine livecanlı in the wallsduvarlar
129
410879
4182
sanatçıların stüdyolarının duvarlarında yaşadığına
07:07
of an artist'ssanatçının studiostüdyo, kindtür of like DobbyDobby the houseev elfElf,
130
415061
3684
- şu ev cini Dobby gibi -
07:11
and who would come out and sortçeşit of invisiblygörünmez assistyardımcı the artistsanatçı with theironların work
131
418745
4033
bazen de ortaya çıkıp böyle gizlice sanatçıya eserinde yardımcı olduğuna,
07:15
and would shapeşekil the outcomesonuç of that work.
132
422778
2600
esere biçim verdiğine inanıyorlardı.
07:18
So brilliantparlak -- there it is, right there, that distancemesafe that I'm talkingkonuşma about --
133
425378
3551
İşte budur! Aradığım o "ruhsal mesafeyi" bulmuştum,
07:21
that psychologicalpsikolojik constructinşa etmek to protectkorumak you from the resultsSonuçlar of your work.
134
428929
4533
eserimin sonuçlarından kendimi koruyacak düzenek buydu.
07:26
And everyoneherkes knewbiliyordum that this is how it functionedgörev, right?
135
433462
3608
Üstelik herkes de bu işin böyle işlediğini biliyordu.
07:29
So the ancienteski artistsanatçı was protectedkorumalı from certainbelli things,
136
437070
2608
Böylece antik çağdaki sanatçı, çeşitli sorunlardan korunuyordu:
07:32
like, for exampleörnek, too much narcissismnarsisizm, right?
137
439678
2484
Mesela, kendini beğenmişlik.
07:34
If your work was brilliantparlak you couldn'tcould take all the creditkredi for it,
138
442162
2994
Eserin görkemli de olsa, itibarı tümüyle sana ait değildi,
07:37
everybodyherkes knewbiliyordum that you had this disembodiedbedenden ayrılmış geniusdeha who had helpedyardım etti you.
139
445156
3940
herkes bu vücutsuz "dehanın" sana yardımcı olduğunu bilirdi.
07:41
If your work bombedbombalanmış, not entirelyBaştan sona your faulthatası, you know?
140
449096
3369
Berbat bir eser çıkarsan da, bu sefer bütün hata sende değildi,
07:45
EveryoneHerkes knewbiliyordum your geniusdeha was kindtür of lametopal.
141
452465
2769
senin "dehan" tembellik yapmış, Hay Allah.
07:48
And this is how people thought about creativityyaratıcılık in the WestBatı for a really long time.
142
455234
5461
Batı'da insanlar yaratıcılığa gerçekten çok uzun bir süre böyle baktılar.
07:53
And then the RenaissanceRönesans camegeldi and everything changeddeğişmiş,
143
460695
2300
Sonra Rönesans geldi ve her şey değişti,
07:55
and we had this bigbüyük ideaFikir, and the bigbüyük ideaFikir was
144
462995
2183
yeni bir fikir ortaya atıldı, dendi ki:
07:57
let's put the individualbireysel humaninsan beingolmak at the centermerkez of the universeEvren
145
465178
3451
bireyi, evrenin ortasına, bütün tanrıların ve bilinmezliklerin
08:01
aboveyukarıdaki all godstanrılar and mysteriesgizemler, and there's no more roomoda
146
468629
2256
üstüne yerleştirelim. Artık,
08:03
for mysticalmistik creaturesyaratıklar who take dictationdikte etme from the divineilahi.
147
470885
3110
kutsal emirler alan mitolojik yaratıklara yer yok.
08:06
And it's the beginningbaşlangıç of rationalakılcı humanismhümanizm,
148
473995
2335
Bu, akılcı hümanizmi başlattı ve insanlar
08:09
and people startedbaşladı to believe that creativityyaratıcılık
149
476330
1949
yaratıcılığın kişinin tümüyle kendisinden
08:11
camegeldi completelytamamen from the selföz of the individualbireysel.
150
478279
2682
geldiğine inanmaya başladılar.
08:13
And for the first time in historytarih,
151
480961
2250
Tarih boyunca ilk defa,
08:16
you startbaşlama to hearduymak people referringatıfta to this or that artistsanatçı as beingolmak a geniusdeha
152
483211
5111
şu veya bu sanatçıya "dehanın gelmiş olması" yerine, doğrudan
08:21
ratherdaha doğrusu than havingsahip olan a geniusdeha.
153
488322
1841
kendisinin "dahi" olduğunu duymaya başladık.
08:22
And I got to tell you, I think that was a hugeKocaman errorhata.
154
490163
3324
Fikrimi sorarsanız, bunun büyük bir hata olduğunu düşünüyorum.
08:26
You know, I think that allowingizin somebodybirisi, one meresırf personkişi
155
493487
4246
Yani tutup da, bir kişiye, tek bir insancığa,
08:30
to believe that he or she is like, the vesseldamar,
156
497733
2763
kendi başına bütün kutsal, bilinmez, ebedi sırların
08:33
you know, like the fontyazı tipi and the essenceöz and the sourcekaynak
157
500496
2249
hepsinin yayıldığı bir pınar, bir kaynak ve bir cevher olduğunu
08:35
of all divineilahi, creativeyaratıcı, unknowablebilinemeyen, eternalsonsuz mysterygizem
158
502745
3700
söylemek, bütün bu sorumluluğu üstüne yüklemek,
08:39
is just a smidgeparça too much responsibilitysorumluluk to put on one fragilekırılgan, humaninsan psycheruh.
159
506445
6085
zaten kırılgan insan ruhu üzerinde biraz fazla bir yük.
08:45
It's like askingsormak somebodybirisi to swallowyutmak the sunGüneş.
160
512530
3515
Gidip de birine "sen güneşi yut" demek gibi.
08:48
It just completelytamamen warpsçözgü and distortsbozan egosegoları,
161
516045
2651
İnsan benliğini tümüyle bozup eğreltiyor,
08:51
and it createsyaratır all these unmanageableyönetilemez expectationsbeklentileri about performanceperformans.
162
518696
3550
ve karşılanamayacak yüksek beklentilerin oluşmasına yol açıyor.
08:55
And I think the pressurebasınç of that
163
522246
1999
Sanıyorum, bunun baskısı,
08:57
has been killingöldürme off our artistssanatçılar for the last 500 yearsyıl.
164
524245
3217
sanatçılarımızı beş yüz yıldır öldürüyor.
09:00
And, if this is truedoğru,
165
527462
2665
Eğer bu doğruysa,
09:02
and I think it is truedoğru,
166
530127
1586
- ki ben doğru olduğunu düşünüyorum -
09:04
the questionsoru becomesolur, what now?
167
531713
2865
sormamız gereken: ne yapsak?
09:07
Can we do this differentlyfarklı olarak?
168
534578
1869
Yani bunun başka yolu var mıdır?
09:09
Maybe go back to some more ancienteski understandinganlayış
169
536447
3396
Belki insanlar ve yaratıcı bilinmezlik arasındaki ilişkiyi
09:12
about the relationshipilişki betweenarasında humansinsanlar and the creativeyaratıcı mysterygizem.
170
539843
4501
açıklayacak daha eski görüşlere geri dönebiliriz.
09:17
Maybe not.
171
544344
1353
Belki de dönemeyiz.
09:18
Maybe we can't just erasesilmek 500 yearsyıl of rationalakılcı humanistichümanist thought
172
545697
3882
Belki beş yüz yıllık akılcı insan merkezli düşünceyi, 18 dakikalık
09:22
in one 18 minutedakika speechkonuşma.
173
549579
2158
bir konuşmada silip atamayız.
09:24
And there's probablymuhtemelen people in this audienceseyirci
174
551737
2709
Ve bir de herhalde bu dinleyiciler arasından
09:27
who would raiseyükseltmek really legitimatemeşru scientificilmi suspicionsşüpheler
175
554446
4115
böyle anlattığım gibi insanları takip edip de üzerlerine
09:31
about the notionkavram of, basicallytemel olarak fairiesPeriler
176
558561
2379
peri tozu serpen perilere karşı
09:33
who followtakip et people around rubbingsürtünme fairyperi juiceMeyve suyu on theironların projectsprojeler and stuffşey.
177
560940
4988
çok haklı bilimsel itirazlarda bulunacaklar çıkabilir.
09:38
I'm not, probablymuhtemelen, going to bringgetirmek you all alonguzun bir with me on this.
178
565928
4317
Hepinizi ikna edebileceğimi sanmıyorum.
09:43
But the questionsoru that I kindtür of want to posepoz is --
179
570245
2785
Ama sormak istediğim soru şu:
09:45
you know, why not?
180
573030
2197
neden olmasın ki?
09:48
Why not think about it this way?
181
575227
1922
Neden bu şekilde bakmayalım?
09:49
Because it makesmarkaları as much senseduyu as anything elsebaşka I have ever heardduymuş
182
577149
4112
Çünkü bu söylediğim de, yaratıcı sürecin
09:54
in termsşartlar of explainingaçıklayan the uttermutlak maddeningçıldırtıcı capriciousnesskaprislerini
183
581261
3956
insanı tımarhanelik eden kaprisi üzerine duyduğum
09:58
of the creativeyaratıcı processsüreç.
184
585217
1545
diğer açıklamalar kadar mantıklı.
09:59
A processsüreç whichhangi, as anybodykimse who has ever trieddenenmiş to make something --
185
586762
2879
Herhangi bir şey yaratmaya kalkışmış olan herkes
10:02
whichhangi is to say basicallytemel olarak everyoneherkes here ---
186
589641
2426
- mesela bu salondaki herkes -
10:04
knowsbilir does not always behaveDavranmak rationallyrasyonel.
187
592067
3111
bu sürecin hep akılcı işlemediğini bilir.
10:07
And, in factgerçek, can sometimesara sıra feel downrightdobra dobra paranormalparanormal.
188
595178
4583
Hatta, bazen, bariz akıldışı gibi gelebilir.
10:12
I had this encounterkarşılaşma recentlyson günlerde where I metmet the extraordinaryolağanüstü AmericanAmerikan poetşair RuthRuth StoneTaş,
189
599761
5485
Geçenlerde olağandışı Amerikalı şair Ruth Stone'la tanıştım.
10:18
who'skim now in her 90s, but she's been a poetşair her entiretüm life
190
605246
2835
Şimdi 90'lı yaşlarında, ama bütün hayatı boyunca şiir yazmış.
10:20
and she told me that when she was growingbüyüyen up in ruralkırsal VirginiaVirginia,
191
608081
3230
Bana küçüklüğüyle ilgili bir öykü anlattı: Virginia eyaletinde
10:24
she would be out workingçalışma in the fieldsalanlar,
192
611311
1601
köyde yaşarken, tarlada çalışırmış;
10:25
and she said she would feel and hearduymak a poemşiir
193
612912
3157
bazen bir şiirin, taa ufuktan kendine doğru
10:28
cominggelecek at her from over the landscapepeyzaj.
194
616069
2007
geldiğini duyup hissedermiş.
10:30
And she said it was like a thunderousgürleyen traintren of airhava.
195
618076
3157
Gökgürültülü bir hava treni gibiymiş.
10:34
And it would come barrelinghızla down at her over the landscapepeyzaj.
196
621233
2328
Yukarılardan yuvarlanıp kendisine doğru gelirmiş.
10:36
And she feltkeçe it cominggelecek, because it would shakesallamak the earthtoprak underaltında her feetayaklar.
197
623561
3602
Geldiğini, ayaklarının altındaki toprağın sarsılmasından fark edermiş.
10:39
She knewbiliyordum that she had only one thing to do at that pointpuan,
198
627163
3099
Şiir geldiği zamanlarda ne yapacağını bilirmiş:
10:43
and that was to, in her wordskelimeler, "runkoş like hellcehennem."
199
630262
2151
kendi ifadesiyle, "deli dana gibi koşarmış".
10:45
And she would runkoş like hellcehennem to the houseev
200
632413
1732
Evine doğru deli dana gibi koşarken,
10:46
and she would be gettingalma chasedkovaladı by this poemşiir,
201
634145
1686
şiir onu takip edip kovalarmış;
10:48
and the wholebütün dealanlaştık mı was that she had to get to a pieceparça of paperkâğıt and a pencilkalem
202
635831
3130
bütün mesele, bir kağıt-kaleme, şiir içinden akıp gitmeden önce ulaşmakmış;
10:51
fasthızlı enoughyeterli so that when it thunderedgürledi throughvasitasiyla her, she could collecttoplamak it
203
638961
3068
yoksa şiiri yakalayıp da
10:54
and grabkapmak it on the pagesayfa.
204
642029
1501
kağıda yazamazmış.
10:56
And other timeszamanlar she wouldn'tolmaz be fasthızlı enoughyeterli,
205
643530
1955
Bazen gerçekten de eve varamazmış.
10:58
so she'do ediyorum be runningkoşu and runningkoşu and runningkoşu, and she wouldn'tolmaz get to the houseev
206
645485
3327
Koşup koşup koşup da sonunda evine varamayınca,
11:01
and the poemşiir would barrelvaril throughvasitasiyla her and she would missbayan it
207
648812
2838
şiir içinden geçip gidermiş, o da yakalayamazmış;
11:04
and she said it would continuedevam et on acrosskarşısında the landscapepeyzaj,
208
651650
2288
fakat şiir tarlaların üzerinde devam edip, kendi ifadesiyle,
11:06
looking, as she put it "for anotherbir diğeri poetşair."
209
653938
2964
"başka bir şair bulmaya" gidermiş.
11:09
And then there were these timeszamanlar --
210
656902
2370
Dahası, bazen de -
11:12
this is the pieceparça I never forgotUnuttun --
211
659272
2379
- bu kısmı aklımdan çıkmıyor -
11:14
she said that there were momentsanlar where she would almostneredeyse missbayan it, right?
212
661651
3199
bazen de, ucu ucuna kaçırmak üzereyken,
11:17
So, she's runningkoşu to the houseev and she's looking for the paperkâğıt
213
664850
2351
eve koşup da kağıt aranırken şiir içinden geçeyazınca,
11:20
and the poemşiir passesgeçer throughvasitasiyla her,
214
667201
2100
tam şiir içinden geçerken
11:22
and she grabskapmak a pencilkalem just as it's going throughvasitasiyla her,
215
669301
2934
kalemi kaparmış;
11:25
and then she said, it was like she would reachulaşmak out with her other handel
216
672235
2568
öteki eliyle de uzanıp
11:27
and she would catchyakalamak it.
217
674803
1707
şiiri yakalarmış.
11:29
She would catchyakalamak the poemşiir by its tailkuyruk,
218
676510
2281
Şiiri kuyruğundan yakalayıp,
11:31
and she would pullÇek it backwardsgeriye doğru into her bodyvücut
219
678791
2778
vücuduna doğru geri çekermiş,
11:34
as she was transcribingtranskripsiyonu on the pagesayfa.
220
681569
1860
bir yandan da kağıda yazarmış.
11:36
And in these instancesörnekleri, the poemşiir would come up on the pagesayfa perfectmükemmel and intactsağlam
221
683429
4855
Bu olunca, şiir sonunda sayfaya mükemmel ve mütemmim çıkarmış.
11:41
but backwardsgeriye doğru, from the last wordsözcük to the first.
222
688284
3405
Ama bir eksiklikle: Tersten, son kelimeden ilkine doğru.
11:44
(LaughterKahkaha)
223
691689
1712
(Kahkaha)
11:46
So when I heardduymuş that I was like -- that's uncannyesrarengiz,
224
693401
4717
Bu anlattığını duyunca, "hayret" dedim,
11:50
that's exactlykesinlikle what my creativeyaratıcı processsüreç is like.
225
698118
2501
benim yaratıcı sürecim de aynen böyle işliyor.
11:53
(LaughterKahkaha)
226
700619
3613
(Kahkaha)
11:57
That's not at all what my creativeyaratıcı processsüreç is -- I'm not the pipelineboru hattı!
227
704232
3066
Gerçekte yaratıcı sürecimle bunun alakası yok - ben boru değilim!
12:00
I'm a mulekatır, and the way that I have to work
228
707298
1854
Ben bir katırım, her bir sabah aynı saatte
12:01
is that I have to get up at the sameaynı time everyher day,
229
709152
1667
kalkarım, ter dökerim, emek harcarım, ite kaka
12:03
and sweatter and laboremek and barrelvaril throughvasitasiyla it really awkwardlybeceriksizce.
230
710819
2797
uğraşmam gerekir.
12:06
But even I, in my mulishnessmulishness,
231
713616
3000
Ama bu katır halimle bile,
12:09
even I have brushedfırça up againstkarşısında that thing, at timeszamanlar.
232
716616
3868
benim bile bu deneyime yaklaştığım oldu.
12:13
And I would imaginehayal etmek that a lot of you have too.
233
720484
1959
Zannederim sizin aranızda bir çoğu da yaşamıştır.
12:15
You know, even I have had work or ideasfikirler come throughvasitasiyla me from a sourcekaynak
234
722443
3609
Çalışmalarımın ve fikirlerimin tanımlayamadığım bir kaynaktan geldiğini
12:18
that I honestlydürüstçe cannotyapamam identifybelirlemek.
235
726052
2511
ben bile hissettim.
12:21
And what is that thing?
236
728563
1596
Nedir bu kaynak?
12:22
And how are we to relateilgili to it in a way that will not make us losekaybetmek our mindszihinler,
237
730159
4038
Ve bu kaynakla, aklımızı kaçırmadan, ruh sağlığımızı bozmadan,
12:26
but, in factgerçek, mightbelki actuallyaslında keep us saneaklı başında?
238
734197
2886
ilişki kurmanın yolunu nasıl bulabiliriz?
12:29
And for me, the besten iyi contemporaryçağdaş exampleörnek that I have of how to do that
239
737083
3779
Bana göre, bunu yapmanın en iyi çağdaş yolunu müzisyen
12:33
is the musicianmüzisyen TomTom WaitsBekler,
240
740862
2332
Tom Waits'de gördüm.
12:35
who I got to interviewröportaj severalbirkaç yearsyıl agoönce on a magazinedergi assignmentatama.
241
743194
4541
Yıllar önce bir dergi için kendisiyle röportaj yapmıştım.
12:40
And we were talkingkonuşma about this,
242
747735
1249
Bu konudan bahsediyorduk,
12:41
and you know, TomTom, for mostçoğu of his life he was prettygüzel much the embodimentşekillenme
243
748984
3713
hayatının uzun bir bölümü boyunca, Tom, aynen bu tarif ettiğimiz,
12:45
of the tormentedişkence contemporaryçağdaş modernmodern artistsanatçı,
244
752697
1924
bu kontrolsüz yaratıcı dürtüleri kontrol etmeye,
12:47
tryingçalışıyor to controlkontrol and manageyönetmek and dominatehükmetmek
245
754621
2623
yönetmeye, elinde tutmaya gayret eden
12:50
these sortçeşit of uncontrollablekontrol edilemeyen creativeyaratıcı impulsesdarbeleri
246
757244
2474
ızdırap içindeki çağdaş günümüz sanatçısı
12:52
that were totallybütünüyle internalizediçselleştirilmiş.
247
759718
1887
modeline uygun olarak yaşamış.
12:54
But then he got olderdaha eski, he got calmerdaha sakin,
248
761605
2005
Ama yaşlandıkça durulmuş,
12:56
and one day he was drivingsürme down the freewayçevre yolu in LosLos AngelesAngeles he told me,
249
763610
2923
bir gün Los Angeles'ta otoyolda giderken
12:59
and this is when it all changeddeğişmiş for him.
250
766533
1840
başına bütün bunları değiştirecek bir olay gelmiş.
13:01
And he's speedinghız alonguzun bir, and all of a suddenani
251
768373
1991
Hızla yolunda devam ederken, birden,
13:03
he hearsduyar this little fragmentparça of melodymelodi,
252
770364
3741
ufak bir melodi parçacığı duymuş,
13:06
that comesgeliyor into his headkafa as inspirationilham oftensık sık comesgeliyor, elusiveyakalanması zor and tantalizingvermeyen,
253
774105
4029
genelde ilham böyle nazlı ve kaypak bir şekilde geliyormuş.
13:10
and he wants it, you know, it's gorgeousmuhteşem,
254
778134
2128
Yazmayı çok istemiş, parçacık muhteşemmiş,
13:13
and he longsUzun mamul for it, but he has no way to get it.
255
780262
2071
çok arzulamış, ama kaydetmenin yolu yokmuş.
13:15
He doesn't have a pieceparça of paperkâğıt, he doesn't have a pencilkalem,
256
782333
1868
Elinde kağıt yokmuş, kalem yokmuş,
13:17
he doesn't have a tapebant recorderses kayıt cihazı.
257
784201
1451
kaydedecek teybi de yokmuş.
13:18
So he startsbaşlar to feel all of that oldeski anxietyanksiyete startbaşlama to riseyükselmek in him
258
785652
2968
Her zamanki endişelerinin içinden yükseldiğini hissetmiş,
13:21
like, "I'm going to losekaybetmek this thing,
259
788620
1991
"bunu kaybedeceğim", diye düşünmüş,
13:23
and then I'm going to be hauntedperili by this songşarkı foreversonsuza dek.
260
790611
1920
"ve ebediyete dek hatırlayamaya çalışacağım ama bulamayacağım.
13:25
I'm not good enoughyeterli, and I can't do it."
261
792531
1771
beceremiyorum, yapamam."
13:27
And insteadyerine of panickingPanik, he just stoppeddurduruldu.
262
794302
2392
Fakat paniklemek yerine, sadece durmuş.
13:29
He just stoppeddurduruldu that wholebütün mentalzihinsel processsüreç
263
796694
1748
Bütün bü zihinsel süreci durdurmuş
13:31
and he did something completelytamamen novelyeni.
264
798442
2155
ve bambaşka bir şey yapmış.
13:33
He just lookedbaktı up at the skygökyüzü, and he said,
265
800597
2722
Gökyüzüne doğru bakmış ve demiş ki,
13:36
"ExcuseBahane me, can you not see that I'm drivingsürme?"
266
803319
3014
"Afedersin, sen benim araba sürdüğümü görmüyor musun?"
13:39
(LaughterKahkaha)
267
806333
3701
(Kahkaha)
13:42
"Do I look like I can writeyazmak down a songşarkı right now?
268
810034
2734
"Sana şu anda şarkı yazabilirmişim gibi mi geliyor?
13:45
If you really want to existvar olmak, come back at a more opportuneelverişli momentan
269
812768
3845
Varolmayı istiyorsan, daha uygun bir zamanda, seninle ilgilenebileceğim
13:49
when I can take carebakım of you.
270
816613
1662
bir zamanda gel.
13:51
OtherwiseAksi takdirde, go botherrahatsız somebodybirisi elsebaşka todaybugün.
271
818275
3077
Yoksa, gidip başkasıyla uğraş.
13:54
Go botherrahatsız LeonardLeonard CohenCohen."
272
821352
3296
Gir Leonard Cohen'le uğraş."
13:57
And his wholebütün work processsüreç changeddeğişmiş after that.
273
824648
3132
Bundan sonra bütün çalışma şekli değişmiş.
14:00
Not the work, the work was still oftentimesOftentimes as darkkaranlık as ever.
274
827780
3608
Eserleri değişmemiş, eserleri eskisi gibi karanlık olmaya devam etmişler.
14:04
But the processsüreç, and the heavyağır anxietyanksiyete around it
275
831388
3059
Ama yaratıcılık süreci değişmiş: Bu cini (İng. "genie")
14:07
was releasedyayınlandı when he tookaldı the geniecin, the geniusdeha out of him
276
834447
2986
bu dehayı (İng. "genius") içinden çıkartıp geldiği tabiata geri salınca,
14:10
where it was causingneden olan nothing but troublesorun, and releasedyayınlandı it kindtür of back where it camegeldi from,
277
837433
3371
bu azap verici, problem kaynağı şeyi illa da içinde saklanması gerekmediğini fark edince,
14:13
and realizedgerçekleştirilen that this didn't have to be this internalizediçselleştirilmiş, tormentedişkence thing.
278
840804
3556
yaratıcılık sürecinin etrafındaki ağır endişe de ortadan kalkmış.
14:17
It could be this peculiartuhaf, wondrousHarika, bizarretuhaf collaborationişbirliği
279
844360
3744
Bu rahatlamayı sağlayan, Tom'un, bu "Tom olmayan"
14:20
kindtür of conversationkonuşma betweenarasında TomTom and the strangegarip, externaldış thing
280
848104
4132
tuhaf, harici mahluk ile arasındaki tuhaf, garip, şaşılası
14:25
that was not quiteoldukça TomTom.
281
852236
2376
muhabbet olabilir.
14:27
So when I heardduymuş that storyÖykü it startedbaşladı to shiftvardiya a little bitbit
282
854612
2706
Bu öyküyü duyduktan sonra, öykü benim çalışma şeklimi de
14:30
the way that I workedişlenmiş too, and it alreadyzaten savedkaydedilmiş me oncebir Zamanlar.
283
857318
2629
değiştirmeye başladı, bir keresinde de beni kurtardı.
14:32
This ideaFikir, it savedkaydedilmiş me when I was in the middleorta of writingyazı "EatYemek, PrayDua, Love,"
284
859947
3331
"Ye, Dua Et, Sev"i yazmaya devam ederken, yine böyle ümitsizliğe
14:36
and I felldüştü into one of those, sortçeşit of pitsçukurlar of despairumutsuzluk
285
863278
2588
yuvarlanacak gibi oldum; çünkü uğraşıyordum,
14:38
that we all falldüşmek into when we're workingçalışma on something and it's not cominggelecek
286
865866
3341
ama bir türlü olmuyordu, felaket olacağını,
14:42
and you startbaşlama to think this is going to be a disasterafet,
287
869207
2242
tüm zamanların en kötü kitabı olacağını
14:44
this is going to be the worsten kötü bookkitap ever writtenyazılı.
288
871449
1761
düşünmeye başladım. Sadece kötü olacağını
14:46
Not just badkötü, but the worsten kötü bookkitap ever writtenyazılı.
289
873210
2147
düşünmüyordum, tüm zamanların en kötü kitabı olacağını düşünüyordum.
14:48
And I startedbaşladı to think I should just dumpçöplük this projectproje.
290
875357
3962
Bu projeden vazgeçmem gerektiğini düşünmeye başladım.
14:52
But then I rememberedhatırladı TomTom talkingkonuşma to the openaçık airhava
291
879319
3075
Ama Tom'un açık havayla konuşmasını hatırladım
14:55
and I trieddenenmiş it.
292
882394
2048
ve aynısını denedim.
14:57
So I just liftedkaldırdı my faceyüz up from the manuscriptel yazması
293
884442
2492
Kafamı yazdıklarımdan kaldırdım, ve odanın
14:59
and I directedyönlendirilmiş my commentsyorumlar to an emptyboş cornerköşe of the roomoda.
294
886934
2930
boş bir köşesine doğru konuşmaya başladım.
15:02
And I said aloudyüksek sesle, "Listen you, thing,
295
889864
3578
Yüksek sesle "Dinle beni, mahluk," dedim,
15:06
you and I bothher ikisi de know that if this bookkitap isn't brilliantparlak
296
893442
3198
"Sen de ben de biliyoruz ki bu kitap iyi çıkmazsa
15:09
that is not entirelyBaştan sona my faulthatası, right?
297
896640
1801
bu sadece benim suçum sayılmaz, değil mi?
15:11
Because you can see that I am puttingkoyarak everything I have into this,
298
898441
3327
Çünkü bak ben elimden gelenin tümünü yapıyorum,
15:14
I don't have any more than this.
299
901768
1368
benden bu kadar.
15:15
So if you want it to be better, then you've got to showgöstermek up and do your partBölüm of the dealanlaştık mı.
300
903136
3226
Eğer kitabın iyi olmasını istiyorsan, ortaya çıkıp üzerine düşeni yapmalısın.
15:19
O.K. But if you don't do that, you know what, the hellcehennem with it.
301
906362
2994
Ama bak sana ne diyeceğim, eğer yapmazsan, umrumda da değil.
15:22
I'm going to keep writingyazı anywayneyse because that's my job.
302
909356
2936
Ben yazmaya devam edeceğim çünkü bu benim işim.
15:25
And I would please like the recordkayıt to reflectyansıtmak todaybugün
303
912292
1899
Yarın öbürgün unutmayalım diye belirtiyorum:
15:26
that I showedgösterdi up for my partBölüm of the job."
304
914191
2300
Ben üzerime düşeni yapıyorum."
15:29
(LaughterKahkaha)
305
916491
3698
(Kahkaha)
15:32
Because --
306
920189
2087
Çünkü --
15:35
(ApplauseAlkış)
307
922276
2074
(Alkış)
15:37
in the endson it's like this, O.K. --
308
924350
2172
nihayetinde, söyleyeceğim şu -
15:39
centuriesyüzyıllar agoönce in the desertsçöller of NorthKuzey AfricaAfrika,
309
926522
2401
yüzyıllar önce, Kuzey Afrika çöllerinde
15:41
people used to gathertoplamak for these moonlightAy ışığı dancesdans etmek of sacredkutsal dancedans and musicmüzik
310
928923
4667
insanlar, ayışığında, sabahlara kadar süren ayinler yapar,
15:46
that would go on for hourssaatler and hourssaatler, untila kadar dawnşafak.
311
933590
2704
kutsal müzik eşliğinde, dans ederlerdi.
15:49
And they were always magnificentmuhteşem, because the dancersdansçılar were professionalsprofesyoneller
312
936294
3027
Her seferinde de çok görkemli olurdu, çünkü dansçılar profesyoneldi,
15:52
and they were terrificMüthiş, right?
313
939321
1174
ve dansları müthişti.
15:53
But everyher oncebir Zamanlar in a while, very rarelynadiren, something would happenolmak,
314
940495
3818
Ama arada bir, çok nadiren, farklı bir şey olurdu;
15:57
and one of these performerssanatçılar would actuallyaslında becomeolmak transcendentaşkın.
315
944313
3512
dansçılardan biri, nefsini bırakıp, transa geçerdi.
16:00
And I know you know what I'm talkingkonuşma about,
316
947825
2284
Herhalde ne demek istediğimi biliyorsunuz,
16:02
because I know you've all seengörüldü, at some pointpuan in your life, a performanceperformans like this.
317
950109
3954
Çünkü hayatınızın bir aşamasında, böyle bir performansla karşılaşmışsınızdır.
16:06
It was like time would stop,
318
954063
2095
Sanki zaman durmuş,
16:08
and the dancerdansçı would sortçeşit of stepadım throughvasitasiyla some kindtür of portalPortal
319
956158
2375
dansçı da bir kapıdan geçmiş gibi olurdu,
16:11
and he wasn'tdeğildi doing anything differentfarklı than he had ever donetamam, 1,000 nightsgece before,
320
958533
4491
aslında önceleri bin kere yaptığı danstan farklı bir şey yapmasa da,
16:15
but everything would alignhizalama.
321
963024
1751
herşey düzene girerdi.
16:17
And all of a suddenani, he would no longeruzun appeargörünmek to be merelysadece humaninsan.
322
964775
3032
Birden, insan görünümünü terk ederdi,
16:20
He would be litAydınlatılmış from withiniçinde, and litAydınlatılmış from belowaltında
323
967807
2534
içinden ve aşağılardan bir nur görünür,
16:23
and all litAydınlatılmış up on fireateş with divinityİlahiyat.
324
970341
3790
hepsi de içlerinde kutsal bir ateş hissederdi.
16:26
And when this happenedolmuş, back then,
325
974131
2145
Bu olay olduğunda, insanlar buna
16:29
people knewbiliyordum it for what it was, you know, they calleddenilen it by its nameisim.
326
976276
4216
ne ad vereceklerini biliyorlardı, adını söylerlerdi:
16:33
They would put theironların handseller togetherbirlikte and they would startbaşlama to chantilahi,
327
980492
2632
Ellerini çırpıp, zikre başlarlardı.
16:35
"AllahAllah'ın, AllahAllah'ın, AllahAllah'ın, God, God, God."
328
983124
4100
"Allah, Allah, Allah, Tanrı, Tanrı, Tanrı."
16:40
That's God, you know.
329
987224
3102
İşte bu Tanrı'dır.
16:43
CuriousMeraklı historicaltarihi footnoteDipnot --
330
990326
2680
İlginç bir tarih bilgisi de vereyim --
16:45
when the MoorsFaslılar invadedişgal southerngüney Spainİspanya, they tookaldı this customÖzel with them
331
993006
4841
Emeviler Güney İspanya'yı ele geçirdiklerinde, bu geleneği de taşıdılar,
16:50
and the pronunciationtelaffuz changeddeğişmiş over the centuriesyüzyıllar
332
997847
2245
yıllar içinde "Allah, Allah, Allah" olan telaffuz bozuldu,
16:52
from "AllahAllah'ın, AllahAllah'ın, AllahAllah'ın," to "OlOlé, ololé, ololé,"
333
1000092
2865
"Olé, Olé, Olé"ye dönüştü.
16:55
whichhangi you still hearduymak in bullfightsBoğa güreşleri and in flamencoFlamenko dancesdans etmek.
334
1002957
3174
Bunu da günümüzde İspanya'da, gösteride imkansız ve
16:58
In Spainİspanya, when a performerEn iyi oyuncusu has donetamam something impossibleimkansız and magicsihirli,
335
1006131
3653
büyülü bir şey olduğunda boğa güreşlerinde ve Flamenko danslarında duyarız.
17:02
"AllahAllah'ın, ololé, ololé, AllahAllah'ın, magnificentmuhteşem, bravoBravo,"
336
1009784
3149
"Allah, olé, olé, Allah, muhteşem, bravo,"
17:05
incomprehensibleanlaşılmaz, there it is -- a glimpsebelirti of God.
337
1012933
3404
akıl-sır ermez, işte -- Tanrı'nın bir tecellisi.
17:09
WhichHangi is great, because we need that.
338
1016337
2172
Çok güzel, çünkü bu bize gereklidir.
17:11
But, the trickyhileli bitbit comesgeliyor the nextSonraki morningsabah,
339
1018509
3851
Ama gelin görün ki, bir sonraki sabah uyandığında,
17:15
for the dancerdansçı himselfkendisi, when he wakesuyanır up
340
1022360
2925
dansçı için bir sorun vardır: artık salı sabahıdır;
17:18
and discoverskeşfeder that it's TuesdaySalı at 11 a.m., and he's no longeruzun a glimpsebelirti of God.
341
1025285
3949
saat 11 olmuştur, ve artık dansçı Tanrı'nın bir tecellisi değildir.
17:22
He's just an agingyaşlanma mortalölümlü with really badkötü kneesdizler,
342
1029234
3492
Sadece dizleri çok ağrıyan yaşlı bir fanidir,
17:25
and maybe he's never going to ascendAscend to that heightyükseklik again.
343
1032726
4240
ve belki de bir daha asla aynı şekilde yükselmeyecektir.
17:29
And maybe nobodykimse will ever chantilahi God'sTanrı'nın nameisim again as he spinsspin,
344
1036966
3727
Ve belki bir daha, ne kadar dönerse dönsün, hiç kimse Tanrı'nın adını zikretmeyecektir
17:33
and what is he then to do with the restdinlenme of his life?
345
1040693
2858
Peki o zaman hayatının kalanında ne yapsın?
17:36
This is hardzor.
346
1043551
1382
Bu zor.
17:37
This is one of the mostçoğu painfulacı verici reconciliationsmutabakatları to make
347
1044933
2842
Bu, yaratıcı bir hayatta kabullenilmesi en zor
17:40
in a creativeyaratıcı life.
348
1047775
2091
şeylerden biri.
17:42
But maybe it doesn't have to be quiteoldukça so fulltam of anguishacı
349
1049866
3183
Ama belki de bu kadar ızdırab dolu olması gerekmez:
17:45
if you never happenedolmuş to believe, in the first placeyer,
350
1053049
3267
eğer baştan beri bu olayın olağandışı niteliğinin
17:49
that the mostçoğu extraordinaryolağanüstü aspectsyönleri of your beingolmak camegeldi from you.
351
1056316
4105
kendinden geldiğine inanmadıysan, bunun sadece hayalinin
17:53
But maybe if you just believedinanılır that they were on loanborç to you
352
1060421
2861
ötesinde bir kaynaktan, hayatının nefis bir parçacığında
17:56
from some unimaginabledüşünülemez sourcekaynak for some exquisiteenfes portionkısım of your life
353
1063282
3806
sana borç verilmiş olduğuna ve bitince de başkasına geçeceğine
17:59
to be passedgeçti alonguzun bir when you're finishedbitmiş, with somebodybirisi elsebaşka.
354
1067088
3844
inanıyorsan, o kadar da zor olmaz.
18:03
And, you know, if we think about it this way it startsbaşlar to changedeğişiklik everything.
355
1070932
4884
Eğer bunu bu şekilde kabul edersek, bu bir çok şeyi değiştiriyor.
18:08
This is how I've startedbaşladı to think,
356
1075816
1634
Birkaç ay önce böyle
18:10
and this is certainlykesinlikle how I've been thinkingdüşünme in the last fewaz monthsay
357
1077450
3349
düşünmeye başladım; o zamandan beri de böyle düşünüyorum.
18:13
as I've been workingçalışma on the bookkitap that will soonyakında be publishedyayınlanan,
358
1080799
2841
Bu aralarda yakında basılacak yeni bir kitaba
18:16
as the dangerouslytehlikeli, frighteninglykorkutucu over-anticipatedaşırı beklenen followtakip et up
359
1083640
3643
çalışıyorum, ilk kitabın heyecanla beklenen devamı.
18:20
to my freakishgarip successbaşarı.
360
1087283
2660
Bu tehlikeli heyecan beni korkutuyor.
18:22
And what I have to, sortçeşit of keep tellingsöylüyorum myselfkendim
361
1089943
2923
Ben de, bunu her düşünüp ödüm patladıkça
18:25
when I get really psychedheyecanlı out about that,
362
1092866
2025
kendime korkmamayı
18:27
is, don't be afraidkorkmuş.
363
1094891
2175
hatırlatıyorum.
18:29
Don't be dauntedyılgın.
364
1097066
1366
Yılmamayı hatırlatıyorum.
18:31
Just do your job.
365
1098432
1983
Sadece işimi yapmayı hatırlatıyorum.
18:33
ContinueDevam to showgöstermek up for your pieceparça of it, whateverher neyse that mightbelki be.
366
1100415
2975
Yani, üzerime düşeni yapmaya devam etmeyi hatırlatıyorum.
18:36
If your job is to dancedans, do your dancedans.
367
1103390
2910
Eğer işin dans etmekse, dansını et.
18:39
If the divineilahi, cockeyedşaşı geniusdeha assignedatanmış to your casedurum
368
1106300
3965
Eğer sana bir dörtgöz deha tahsis edilirse de
18:43
decideskarar to let some sortçeşit of wondermentşaşkınlık be glimpsedgördüm, for just one momentan
369
1110265
5084
çabalarının arasında aniden bir mucizenin tecellisine tanık olursak,
18:48
throughvasitasiyla your effortsçabaları, then "OlOlé!"
370
1115349
2000
ne diyeceğiz? "Olé!"
18:50
And if not, do your dancedans anyhowNasıl olsa.
371
1117349
3639
Yok eğer böyle bir olmazsa, sen yine de dansını et.
18:53
And "OlOlé!" to you, nonethelessyine de.
372
1120988
1681
Yine de sana bir "Olé!"
18:55
I believe this and I feel that we mustşart teachöğretmek it.
373
1122669
2000
Buna inanıyorum, ve "Yine de sana bir "Olé!"' demeyi,
18:57
"OlOlé!" to you, nonethelessyine de,
374
1124669
1788
bunu sadece her seferinde
18:59
just for havingsahip olan the sheersırf humaninsan love and stubbornnessİnatçılık
375
1126457
3313
inatla ve sevgiyle çaba gösterildiği için söyletmeyi
19:02
to keep showinggösterme up.
376
1129770
1845
öğretmemiz gerekiyor.
19:04
Thank you.
377
1131615
1675
Teşekkürler.
19:06
(ApplauseAlkış)
378
1133290
2075
(Alkış)
19:08
Thank you.
379
1135365
1491
Teşekkürler
19:09
(ApplauseAlkış)
380
1136856
3114
(Alkış)
19:12
JuneHaziran CohenCohen: OlOlé!
381
1139970
1833
June Cohen: Olé!
19:14
(ApplauseAlkış)
382
1141803
3700
(Alkış)
Translated by Sinan Özel
Reviewed by Ahmet Yükseltürk

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth Gilbert - Writer
The author of 'Eat, Pray, Love,' Elizabeth Gilbert has thought long and hard about some big topics. Her fascinations: genius, creativity and how we get in our own way when it comes to both.

Why you should listen

Elizabeth Gilbert faced down a premidlife crisis by doing what we all secretly dream of -- running off for a year. Her travels through Italy, India and Indonesia resulted in the megabestselling and deeply beloved memoir Eat, Pray, Love, about her process of finding herself by leaving home.

She's a longtime magazine writer -- covering music and politics for Spin and GQ -- as well as a novelist and short-story writer. Her books include the story collection Pilgrims, the novel Stern Men (about lobster fishermen in Maine) and a biography of the woodsman Eustace Conway, called The Last American Man. Her work has been the basis for two movies so far (Coyote Ugly, based on her own tale of working at the famously raunchy bar in New York City), and Eat, Pray, Love, with the part of Gilbert played by Julia Roberts. Not bad for a year off.

In 2010, Elizabeth published Committed, a memoir exploring her ambivalent feelings about the institution of marriage. And her 2013 novel, The Signature of All Things, is "a sprawling tale of 19th century botanical exploration."

Gilbert also owns and runs the import shop Two Buttons in Frenchtown, New Jersey.

More profile about the speaker
Elizabeth Gilbert | Speaker | TED.com