ABOUT THE SPEAKER
Nina Jablonski - Anthropologist
Nina Jablonski is author of Skin: A Natural History, a close look at human skin’s many remarkable traits: its colors, its sweatiness, the fact that we decorate it.

Why you should listen

"Much of what we consider our humanity is imbued in our skin," Nina Jablonski tells us. This insight came to her in 1981, as she observed a jittery anatomy class warm to a cadaver only after cutting through its skin. As it turns out, marvels abound of this sweaty, hardwearing, social -- and underappreciated -- organ. Many are collected in her book, Skin: A Natural History, a look at what makes our skin unique and, perhaps, more important than we realize.

A fascination with the multicolored, multi-talented human hide fits Jablonski, a truly eclectic scientist. She's also a paleontologist and primatologist, studying the form, behavior and diet of mammals in light of climate change and evolution. She teaches at Penn State and recently found the world's oldest chimpanzee fossil.

More profile about the speaker
Nina Jablonski | Speaker | TED.com
TED2009

Nina Jablonski: Skin color is an illusion

Nina Jablonski ten rengi yanılgısını yıkıyor

Filmed:
1,260,305 views

Nina Jablonski, farklı ten renklerinin sadece farklı iklimlere ve UV seviyelerine maruz kalmaya karşı vücudumuzun adaptasyonu olduğunu söylüyor. Charles Darwin bu fikre karşıydı, fakat Jablonski bunun sebebini açıklıyor: Darwin'in NASA'ya erişimi yoktu.
- Anthropologist
Nina Jablonski is author of Skin: A Natural History, a close look at human skin’s many remarkable traits: its colors, its sweatiness, the fact that we decorate it. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:18
Interestinglyİlginç bir şekilde, CharlesCharles DarwinDarwin
0
0
4000
İlginçtir, Charles Darwin
00:22
was borndoğmuş a very lightlyhafifçe pigmentedPigmentli man,
1
4000
4000
kısmi-koyu arası pigmentli bir dünyada
00:26
in a moderately-to-darklyOrta-için-koyu pigmentedPigmentli worldDünya.
2
8000
4000
oldukça açık pigmentli bir insan olarak doğdu.
00:30
Over the coursekurs of his life,
3
12000
3000
Hayatı boyunca
00:33
DarwinDarwin had great privilegeayrıcalık.
4
15000
2000
Darwin muazzam ayrıcalıklara sahipti.
00:35
He livedyaşamış in a fairlyoldukça wealthyzengin home.
5
17000
3000
Oldukça zengin bir evde yaşadı.
00:38
He was raisedkalkık by very supportivedestekleyici and interestedilgili parentsebeveyn.
6
20000
4000
Destekleyici ve ilgili ebeveynlerce büyütüldü.
00:42
And when he was in his 20s
7
24000
2000
Ve 20'li yaşlarındayken
00:44
he embarkedgirişti uponüzerine a remarkabledikkat çekici voyageyolculuk on the shipgemi the BeagleBeagle.
8
26000
4000
Beagle adlı gemi ile olağanüstü bir yolculuğa çıktı.
00:48
And duringsırasında the coursekurs of that voyageyolculuk,
9
30000
3000
Ve bu seyahati boyunca,
00:51
he saw remarkabledikkat çekici things:
10
33000
2000
olağanüstü şeyler gördü.
00:53
tremendousmuazzam diversityçeşitlilik of plantsbitkiler and animalshayvanlar, and humansinsanlar.
11
35000
4000
Bitkilerin, hayvanların ve insanların muazzam çeşitliliği.
00:57
And the observationsgözlemler that he madeyapılmış
12
39000
2000
Ve bu destansı yolculuğunda
00:59
on that epicepik journeyseyahat
13
41000
2000
yaptığı gözlemler, nihayetinde
01:01
were to be eventuallysonunda distilleddamıtık
14
43000
2000
150 yıl önce yayınlanan
01:03
into his wonderfulolağanüstü bookkitap, "On the OriginKöken of SpeciesTürler,"
15
45000
2000
harika kitabı Türlerin Kökeni'nde
01:05
publishedyayınlanan 150 yearsyıl agoönce.
16
47000
4000
biçimlenecekti.
01:09
Now what is so interestingilginç
17
51000
2000
Türlerin Kökeni'ni hakkında
01:11
and to some, the extentderece, what's a bitbit infamousrezil
18
53000
4000
oldukça ilginç
01:15
about "The OriginKöken of SpeciesTürler,"
19
57000
2000
ve biraz da kötü şöhretli olan şey,
01:17
is that there is only one linehat in it
20
59000
2000
bu kitapta insan evrimi hakkında
01:19
about humaninsan evolutionevrim.
21
61000
3000
sadece bir satır olmasıdır.
01:22
"LightIşık will be thrownatılmış on the originMenşei of man
22
64000
3000
İnsanlığın kökeni ve tarihi
01:25
and his historytarih."
23
67000
2000
açıklığa kavuşturulacaktır.
01:27
It wasn'tdeğildi untila kadar much longeruzun,
24
69000
2000
Çok sürmeden,
01:29
much latersonra,
25
71000
2000
çok zaman geçmeden,
01:31
that DarwinDarwin actuallyaslında spokekonuştu
26
73000
2000
Darwin bilfiil insanlar hakkında
01:33
and wroteyazdı about humansinsanlar.
27
75000
3000
konuşup yazdı.
01:36
Now in his yearsyıl of
28
78000
2000
Beagle ile seyahat
01:38
travelingseyahat on the BeagleBeagle,
29
80000
2000
yıllarından
01:40
and from listeningdinleme to the accountshesapları
30
82000
2000
ve söylentilerden
01:42
or explorerskaşifler and naturalistsdoğa,
31
84000
2000
kaşiflerden ve doğabilimcilerden duyduklarından,
01:44
he knewbiliyordum that skincilt colorrenk
32
86000
4000
ten renginin
01:48
was one of the mostçoğu importantönemli waysyolları
33
90000
2000
insanların farklılaştığı en önemli yönlerden
01:50
in whichhangi people variedçeşitli.
34
92000
2000
birisi olduğunu biliyordu.
01:52
And he was somewhatbiraz interestedilgili in the patternmodel of skincilt colorrenk.
35
94000
4000
Ve bir şekilde ten rengi paterni ile ilgileniyordu.
01:56
He knewbiliyordum that darklykoyu pigmentedPigmentli peopleshalklar
36
98000
2000
Koyu pigmentli insanların
01:58
were foundbulunan closekapat to the equatorEkvator;
37
100000
3000
ekvatora yakın bulunduğunu biliyordu.
02:01
lightlyhafifçe pigmentedPigmentli peopleshalklar, like himselfkendisi,
38
103000
2000
Kendisi gibi açık pigmentli insanlar
02:03
were foundbulunan closeryakın to the poleskutuplar.
39
105000
3000
kutuplara daha yakın bulunuyordu.
02:06
So what did he make of all this?
40
108000
2000
Öyleyse tüm bunlardan ne sonuç çıkardı?
02:08
Well he didn't writeyazmak anything about it in The OriginKöken of SpeciesTürler.
41
110000
3000
Bu konuda Türlerin Kökeni'nde hiçbir şey yazmadı.
02:11
But much latersonra, in 1871,
42
113000
3000
Fakat çok sonraları, 1871'de
02:14
he did have something to say about it.
43
116000
2000
Bu konuda söyleyeceği bir şey vardı.
02:16
And it was quiteoldukça curiousMeraklı. He said,
44
118000
2000
Ve bu oldukça ilginç bir şeydi.
02:18
"Of all the differencesfarklar betweenarasında the racesyarışları of menerkekler,
45
120000
3000
"İnsan ırkları arasındaki tüm farklılıklar içinde,
02:21
the colorrenk of the skincilt is the mostçoğu conspicuousdikkat çekici
46
123000
2000
ten rengi en göze çarpan
02:23
and one of the besten iyi markedişaretlenmiş."
47
125000
2000
ve en belirgin olanlardan birisidir."
02:25
And he wentgitti on to say,
48
127000
2000
Ve şöyle devam etti:
02:27
"These differencesfarklar do not coincideaynı tarihte
49
129000
3000
"Bu farklılıklar,
02:30
with correspondinguyan differencesfarklar in climateiklim."
50
132000
3000
iklim farklılıkları ile uyumlu değildir."
02:33
So he had traveledseyahat all around.
51
135000
2000
Her yere seyahat etmişti.
02:35
He had seengörüldü people of differentfarklı colorsrenkler
52
137000
3000
Farklı yerlerde yaşayan
02:38
livingyaşam in differentfarklı placesyerler.
53
140000
2000
farklı renkteki insanları görmüştü.
02:40
And yethenüz he rejectedreddedilen the ideaFikir
54
142000
2000
Ve sonuçta, insan ten pigmentasyonunun
02:42
that humaninsan skincilt pigmentationpigmentasyon
55
144000
3000
iklim ile ilgili olduğu
02:45
was relatedilgili to the climateiklim.
56
147000
3000
fikrine karşı çıkmıştı.
02:48
If only DarwinDarwin livedyaşamış todaybugün.
57
150000
3000
Darwin bugün yaşasaydı.
02:51
If only DarwinDarwin had NASANASA.
58
153000
3000
Darwin'in zamanında NASA olsaydı.
02:54
Now, one of the wonderfulolağanüstü things that NASANASA does
59
156000
4000
Günümüzde, NASA'nın yaptığı harika şeylerden birisi
02:58
is it putskoyar up a varietyvaryete of satellitesuydular
60
160000
2000
çevremiz hakkındaki her türlü ilginç şeyi
03:00
that detectbelirlemek all sortçeşit of interestingilginç things about our environmentçevre.
61
162000
3000
meydana çıkaran çeşitli uydular sağlamasıdır.
03:03
And for manyçok decadeson yıllar now
62
165000
3000
Ve şimdi, onlarca yıldır
03:06
there have been a seriesdizi of TOMSTOMS satellitesuydular
63
168000
3000
Dünya yüzeyindeki radyasyon hakkında
03:09
that have collectedtoplanmış dataveri about the radiationradyasyon of the Earth'sDünya'nın surfaceyüzey.
64
171000
3000
veri toplayan bir dizi TOMS uyduları var.
03:12
The TOMSTOMS 7 satelliteuydu dataveri, showngösterilen here,
65
174000
4000
Burada gösterilen TOMS 7 uydusunun verileri
03:16
showgöstermek the annualyıllık averageortalama
66
178000
2000
Dünya yüzeyindeki yıllık ultraviyole rasyasyon
03:18
ultravioletmorötesi radiationradyasyon at the Earth'sDünya'nın surfaceyüzey.
67
180000
3000
ortalamasını gösteriyor.
03:21
Now the really hotSıcak pinkpembe and redkırmızı areasalanlar
68
183000
3000
Çok koyu pembe ve kırmızı alanlar
03:24
are those partsparçalar of the worldDünya that receiveteslim almak the highesten yüksek amountsmiktarlar
69
186000
3000
dünyanın yıl boyunca en yüksek miktarda
03:27
of UVUV duringsırasında the yearyıl.
70
189000
3000
UV ışına maruz kalan yerleri.
03:30
The incrementallyaşamalı coolersoğutucu colorsrenkler --
71
192000
3000
Artarak soğuklaşan renkler
03:33
bluesBlues, greensYeşiller, yellowsSarı, and finallyen sonunda graysgriler --
72
195000
3000
maviler, yeşiller, sarılar ve nihayetinde griler,
03:36
indicatebelirtmek areasalanlar of much loweralt ultravioletmorötesi radiationradyasyon.
73
198000
3000
çok daha düşük ultraviyole radyasyon alanlarını gösteriyor.
03:39
What's significantönemli to the storyÖykü of humaninsan skincilt pigmentationpigmentasyon
74
201000
4000
İnsan deri pigmentasyonunun öyküsü açısından belirgin olan şey
03:43
is just how much of the NorthernKuzey HemisphereYarıküre
75
205000
4000
Kuzey Yarıküre'nin ne kadarının
03:47
is in these coolgüzel graygri zonesbölgeleri.
76
209000
3000
bu soğuk gri alanlarda yer alması.
03:50
This has tremendousmuazzam implicationsetkileri for our understandinganlayış
77
212000
3000
Bu, insan deri pigmentasyonunun evrimini idrakımız
03:53
of the evolutionevrim of humaninsan skincilt pigmentationpigmentasyon.
78
215000
3000
için muazzam çıkarımlar sunuyor.
03:56
And what DarwinDarwin could not appreciateanlamak,
79
218000
3000
Ve Darwin'in kavrayamadığı,
03:59
or didn't perhapsbelki want to appreciateanlamak at the time,
80
221000
3000
veya belki de o zaman kavramak istemediği şey
04:02
is that there was a fundamentaltemel relationshipilişki
81
224000
3000
ultraviyole radyasyon yoğunluğu ve
04:05
betweenarasında the intensityyoğunluk of ultravioletmorötesi radiationradyasyon
82
227000
3000
deri pigmentasyonu arasında
04:08
and skincilt pigmentationpigmentasyon.
83
230000
2000
temel bir ilişki olduğuydu.
04:10
And that skincilt pigmentationpigmentasyon itselfkendisi
84
232000
3000
Ve deri pigmentasyonunun da
04:13
was a productürün of evolutionevrim.
85
235000
3000
evrimin bir sonucu olduğu idi.
04:16
And so when we look at a mapharita of skincilt colorrenk,
86
238000
3000
Ten rengi ve beklenen ten rengi haritalarına baktığımızda
04:19
and predictedtahmin skincilt colorrenk, as we know it todaybugün,
87
241000
3000
günümüzde bilindiği üzere,
04:22
what we see is a beautifulgüzel gradientGradyan
88
244000
3000
gördüğümüz şey, ekvatora doğru
04:25
from the darkesten koyu skincilt pigmentationspigmentasyona towardkarşı the equatorEkvator,
89
247000
3000
en koyu olan deri pigmentasyonundan,
04:28
and the lightesten hafif onesolanlar towardkarşı the poleskutuplar.
90
250000
3000
kutuplara doğru en açık olana doğru olan hoş bir değişim.
04:31
What's very, very importantönemli here
91
253000
4000
Burada çok çok önemli olan şey
04:35
is that the earliesten erken humansinsanlar
92
257000
2000
ilk insanların
04:37
evolvedgelişti in high-UVyüksek-UV environmentsortamları,
93
259000
3000
ekvatoral Afrika'da
04:40
in equatorialEkvator AfricaAfrika.
94
262000
2000
yüksek UV ortamında evrilmiş olmaları.
04:42
The earliesten erken membersüyeler of our lineagesoy,
95
264000
3000
Irkımızın ilk üyeleri,
04:45
the genuscins HomoHomo, were darklykoyu pigmentedPigmentli.
96
267000
3000
yani genus Homo, koyu pigmentliydi.
04:48
And we all sharepay this incredibleinanılmaz heritagemiras
97
270000
4000
Ve hepimiz, şu şaşırtıcı kalıtımı paylaşıyoruz
04:52
of havingsahip olan originallyaslında been
98
274000
2000
bir buçuk iki milyon yıl önce
04:54
darklykoyu pigmentedPigmentli,
99
276000
2000
aslında
04:56
two millionmilyon to one and halfyarım millionmilyon yearsyıl agoönce.
100
278000
3000
koyu pigmentli idik.
04:59
Now what happenedolmuş in our historytarih?
101
281000
5000
Tarihte ne yaşandı?
05:04
Let's first look at the relationshipilişki
102
286000
2000
İlk önce dünya yüzeyine düşen
05:06
of ultravioletmorötesi radiationradyasyon to the Earth'sDünya'nın surfaceyüzey.
103
288000
3000
ultraviyole radyasyon ilişkisine bakalım.
05:09
In those earlyerken daysgünler of our evolutionevrim,
104
291000
3000
Evrimimizin ilk zamanlarında,
05:12
looking at the equatorEkvator,
105
294000
2000
ekvator çevresine baktığımızda,
05:14
we were bombardedalı by highyüksek levelsseviyeleri of ultravioletmorötesi radiationradyasyon.
106
296000
3000
yüksek seviyede ultraviyole radyasyon bombardımanına maruz kalmıştık.
05:17
The UVCUVC, the mostçoğu energeticenerjik typetip,
107
299000
3000
En enerjik tip olan UVC
05:20
was occludedtıkandı by the Earth'sDünya'nın atmosphereatmosfer.
108
302000
3000
Dünya atmosferince engellenmişti.
05:23
But UVBUVB and UVAUVA
109
305000
2000
Fakat özellikle UVB ve UVA
05:25
especiallyözellikle, camegeldi in unimpededengelsiz.
110
307000
2000
engellenmeden ulaşıyordu.
05:27
UVBUVB turnsdönüşler out to be incrediblyinanılmaz importantönemli.
111
309000
4000
UVB inanılmaz derecede önemli hale gelmişti.
05:31
It's very destructiveyıkıcı,
112
313000
2000
UVB oldukça yıkıcıdır.
05:33
but it alsoAyrıca catalyzestromboksan the productionüretim of vitaminvitamin D in the skincilt,
113
315000
4000
Fakat aynı zamanda derideki D vitamini üretimini katalize eder.
05:37
vitaminvitamin D beingolmak a moleculemolekül that we very much need
114
319000
4000
D vitamini kuvvetli kemikler, bağışıklık sisteminin sağlığı,
05:41
for our stronggüçlü boneskemikler, the healthsağlık of our immunebağışık systemsistem,
115
323000
4000
ve vücuttaki diğer pek çok önemli fonksiyon
05:45
and myriadsayısız other importantönemli functionsfonksiyonlar in our bodiesbedenler.
116
327000
3000
için çok ihtiyaç duyduğumuz bir molekül.
05:48
So, livingyaşam at the equatorEkvator, we got
117
330000
2000
Ekvatorda yaşayarak,
05:50
lots and lots of ultravioletmorötesi radiationradyasyon
118
332000
3000
çok miktarda ultraviyole radyasyona maruz kaldık,
05:53
and the melaninmelanin --
119
335000
3000
ve derimizdeki
05:56
this wonderfulolağanüstü, complexkarmaşık, ancienteski polymerpolimer
120
338000
4000
harika, karmaşık, en eski polimer
06:00
compoundbileşik in our skincilt --
121
342000
2000
bileşen olan melanin
06:02
servedhizmet as a superbSüper naturaldoğal sunscreenGüneş kremi.
122
344000
4000
muhteşem bir güneşten koruyucu işlevi gördü.
06:06
This polymerpolimer is amazingşaşırtıcı
123
348000
2000
Bu polimer şaşırtıcı
06:08
because it's presentmevcut in so manyçok differentfarklı organismsorganizmalar.
124
350000
3000
çünkü pek çok farklı organizmada bulunuyor.
06:11
MelaninMelanin, in variousçeşitli formsformlar, has probablymuhtemelen been on the EarthDünya
125
353000
2000
Melanin, değişik formlarda
06:13
a billionmilyar yearsyıl,
126
355000
3000
muhtemelen bir milyar yıldır dünyada.
06:16
and has been recruitedişe over and over again
127
358000
2000
Ve sıkça olduğu gibi, evrim tarafından
06:18
by evolutionevrim, as oftensık sık happensolur.
128
360000
4000
defalarca görevlendirildi.
06:22
Why changedeğişiklik it if it worksEserleri?
129
364000
2000
İşe yarıyorsa neden değiştiresiniz ki?
06:24
So melaninmelanin was recruitedişe, in our lineagesoy,
130
366000
4000
Bu nedenle, melanin ırkımızda
06:28
and specificallyözellikle in our earliesten erken ancestorsatalarımız
131
370000
3000
özellikle Afrika'da evrilen ilk atalarımızda
06:31
evolvinggelişen in AfricaAfrika,
132
373000
2000
doğal bir güneşten koruyucu
06:33
to be a naturaldoğal sunscreenGüneş kremi.
133
375000
2000
olarak görevlendirildi.
06:35
Where it protectedkorumalı the bodyvücut
134
377000
2000
Vücüdu
06:37
againstkarşısında the degradationsdegradations of ultravioletmorötesi radiationradyasyon,
135
379000
3000
ultraviyole radyasyon bozunumuna,
06:40
the destructionimha, or damagehasar to DNADNA,
136
382000
3000
DNA'nın yıkımına veya zarar görmesine,
06:43
and the breakdownarıza of a very importantönemli moleculemolekül calleddenilen folatefolat,
137
385000
4000
ve vücuttaki hücre üretimine ve bölünmesine yardımcı olan
06:47
whichhangi helpsyardım eder to fuelyakıt cellhücre productionüretim,
138
389000
3000
folik asit molekülünün yıkımına
06:50
and reproductionüreme in the bodyvücut.
139
392000
3000
karşı korudu.
06:53
So, it's wonderfulolağanüstü. We evolvedgelişti this very protectivekoruyucu,
140
395000
3000
Harika. Bu oldukça koruyucu ve
06:56
wonderfulolağanüstü coveringkapsayan of melaninmelanin.
141
398000
3000
harika melanin korumasını geliştirdik.
06:59
But then we movedtaşındı.
142
401000
4000
Fakat daha sonra göç ettik.
07:03
And humansinsanlar disperseddağınık -- not oncebir Zamanlar, but twiceiki defa.
143
405000
4000
Ve insanlar dağıldı, bir kez değil, iki kez.
07:07
MajorBüyük moveshamle, outsidedışında of our equatorialEkvator homelandvatan,
144
409000
4000
Başlıca göçler ekvatoral anayurdumuz Afrika'dan
07:11
from AfricaAfrika into other partsparçalar of the OldEski WorldDünya,
145
413000
4000
eski dünyanın diğer yerlerine,
07:15
and mostçoğu recentlyson günlerde, into the NewYeni WorldDünya.
146
417000
2000
ve en yakın geçmişte Yeni Dünya'ya.
07:17
When humansinsanlar disperseddağınık into these latitudesLatitudes,
147
419000
3000
İnsanlar buralara yayılınca
07:20
what did they faceyüz?
148
422000
2000
ne ile karşılaştılar?
07:22
ConditionsKoşullar were significantlyanlamlı coldersoğuk,
149
424000
3000
Koşullar bariz şekilde daha soğuktu,
07:25
but they were alsoAyrıca lessaz intenseyoğun
150
427000
2000
ancak ultraviyole rejim açısından
07:27
with respectsaygı to the ultravioletmorötesi regimerejim.
151
429000
2000
daha hafifti.
07:29
So if we're somewherebir yerde in the NorthernKuzey HemisphereYarıküre,
152
431000
4000
Eğer kuzey yarıkürede bir yerlerde isek,
07:33
look at what's happeningolay to the ultravioletmorötesi radiationradyasyon.
153
435000
3000
ultraviyole rasyasyona ne oluyor bakın.
07:36
We're still gettingalma a dosedoz of UVAUVA.
154
438000
3000
Hala bir miktar UVA alıyoruz.
07:39
But all of the UVBUVB,
155
441000
2000
Fakat UVB'nin tamamı,
07:41
or nearlyneredeyse all of it,
156
443000
2000
veya neredeyse tamamı,
07:43
is dissipatedharcanmış throughvasitasiyla the thicknesskalınlık of the atmosphereatmosfer.
157
445000
3000
atmosferin kalınlığı içinde kayboluyor.
07:46
In the winterkış, when you are skiingkayak yapma in the AlpsAlpler,
158
448000
4000
Kış mevsiminde Alpler'de kayak yaparken,
07:50
you mayMayıs ayı experiencedeneyim ultravioletmorötesi radiationradyasyon.
159
452000
3000
ultraviyole radyasyona maruz kalabilirsiniz.
07:53
But it's all UVAUVA,
160
455000
2000
Fakat bunun tamamı UVA'dır,
07:55
and, significantlyanlamlı, that UVAUVA
161
457000
2000
ve kayda değer şekilde, UVA
07:57
has no abilitykabiliyet to make vitaminvitamin D in your skincilt.
162
459000
5000
derinizde D vitamini yapma yeteneğine sahip değildir.
08:02
So people inhabitingyaşayan northernkuzey hemispherichemisferik environmentsortamları
163
464000
5000
Yani kuzey yarıkürede yaşayan insanlar
08:07
were bereftyoksun of the potentialpotansiyel
164
469000
3000
yılın çoğu zamanında
08:10
to make vitaminvitamin D in theironların skincilt for mostçoğu of the yearyıl.
165
472000
3000
derilerinde D vitamini üretme potansiyelinden mahrumdu.
08:13
This had tremendousmuazzam consequencessonuçları
166
475000
3000
Bu durum insanın deri pigmentasyonu
08:16
for the evolutionevrim of humaninsan skincilt pigmentationpigmentasyon.
167
478000
2000
açısından muazzam sonuçlar doğurdu.
08:18
Because what happenedolmuş, in ordersipariş to ensuresağlamak healthsağlık and well-beingsağlık,
168
480000
5000
Vücut sağlığını garantilemek için,
08:23
these lineagessoy of people
169
485000
2000
kuzey yarıküreye yayılan
08:25
dispersingDispergatör into the NorthernKuzey HemisphereYarıküre
170
487000
4000
bu insan nesilleri
08:29
lostkayıp theironların pigmentationpigmentasyon.
171
491000
2000
pigmentasyonlarını kaybettiler.
08:31
There was naturaldoğal selectionseçim
172
493000
2000
Açık pigmentli deri evrimi için
08:33
for the evolutionevrim of lightlyhafifçe pigmentedPigmentli skincilt.
173
495000
5000
doğal seçilim vardı.
08:38
Here we beginbaşla to see the evolutionevrim
174
500000
2000
Burada artık tüm insanlığı karakterize eden
08:40
of the beautifulgüzel sepiasepya rainbowGökkuşağı
175
502000
2000
o güzel kahverengi gökkuşağının
08:42
that now characterizeskarakterize all of humanityinsanlık.
176
504000
3000
evrimleşmesini görmeye başlıyoruz.
08:45
LightlyHafifçe pigmentedPigmentli skincilt evolvedgelişti not just oncebir Zamanlar,
177
507000
4000
Açık pigmentli deri sadece bir kez değil,
08:49
not just twiceiki defa, but probablymuhtemelen threeüç timeszamanlar.
178
511000
3000
iki kez değil, muhtemelen üç kez evrildi.
08:52
Not just in modernmodern humansinsanlar,
179
514000
2000
Sadece modern insanda değil,
08:54
but in one of our distantuzak unrelatedilgisiz ancestorsatalarımız,
180
516000
4000
uzak atalarımızdan birisinde;
08:58
the NeanderthalsNeandertaller.
181
520000
2000
Neanderthal'lerde de.
09:00
A remarkabledikkat çekici, remarkabledikkat çekici testamentahit
182
522000
2000
Evrimin gücünün
09:02
to the powergüç of evolutionevrim.
183
524000
2000
dikkat çekici, çarpıcı bir kanıtı.
09:04
Humansİnsanlar have been on the movehareket for a long time.
184
526000
3000
İnsanlar, uzun zamandır hareket halinde.
09:07
And just in the last 5,000 yearsyıl,
185
529000
2000
Ve son 5.000 yıldır,
09:09
in increasingartan ratesoranları, over increasingartan distancesmesafeler.
186
531000
3000
artan oranlarda ve artan mesafelerde.
09:12
Here are just some of the biggesten büyük movementshareketler of people,
187
534000
4000
Bunlar, insanların son 5.000 yıldaki en büyük
09:16
voluntarygönüllü movementshareketler, in the last 5,000 yearsyıl.
188
538000
3000
gönüllü göçlerinden bazıları.
09:19
Look at some of the majormajör latitudinalEnlem transgressionsihlallerde:
189
541000
3000
Büyük enlemlerdeki gerilemelerine bakın
09:22
people from highyüksek UVUV areasalanlar
190
544000
2000
Yüksek UV bölgelerinden
09:24
going to lowdüşük UVUV and vicemengene versatersi.
191
546000
3000
düşük UV bölgelerine giden insanlar ve tam tersi.
09:27
And not all these moveshamle were voluntarygönüllü.
192
549000
4000
Ve tüm bu göçler gönüllü değildi.
09:31
BetweenArasında 1520 and 1867,
193
553000
3000
1520 ve 1867 arasında
09:34
12 millionmilyon, 500 people
194
556000
4000
12 milyon 500 insan
09:38
were movedtaşındı from highyüksek UVUV
195
560000
2000
transatlantik köle ticaretinde
09:40
to lowdüşük UVUV areasalanlar
196
562000
2000
yüksek UV bölgelerinden
09:42
in the transatlantictransatlantik slaveköle tradeTicaret.
197
564000
3000
düşük UV bölgelerine getirilmişlerdi.
09:45
Now this had all sortssıralar of invidiousbunagerçekten socialsosyal consequencessonuçları.
198
567000
4000
Bunun her şekillerde kırıcı sosyal sonuçları olmuştu.
09:49
But it alsoAyrıca had deleteriouszararlı
199
571000
3000
Ama aynı zamanda
09:52
healthsağlık consequencessonuçları to people.
200
574000
2000
insanlara zararlı sağlık sonuçları da olmuştu.
09:54
So what? We'veBiz ettik been on the movehareket.
201
576000
3000
Ne olmuş yani? Hareket halindeydik.
09:57
We're so cleverzeki we can overcomeüstesinden gelmek all of these
202
579000
3000
O kadar akıllıyız ki biyolojik gözüken
10:00
seeminggörünen biologicalbiyolojik impedimentsengelleri.
203
582000
3000
tüm bu engellerin üstesinden gelebiliriz.
10:03
Well, oftensık sık we're unawarehabersiz
204
585000
2000
Sıklıkla, cildimizin doğuştan
10:05
of the factgerçek that we're livingyaşam
205
587000
2000
yetersiz adapte olduğu ortamlarda
10:07
in environmentsortamları in whichhangi our skincilt
206
589000
2000
yaşadığımız gerçeğinin
10:09
is inherentlydoğal olarak poorlykötü adapteduyarlanmış.
207
591000
3000
farkında değiliz.
10:12
Some of us with lightlyhafifçe pigmentedPigmentli skincilt
208
594000
2000
Açık pigmentli ten rengine sahip bazılarımız
10:14
livecanlı in high-UVyüksek-UV areasalanlar.
209
596000
2000
yüksek UV bölgelerinde yaşıyor.
10:16
Some of us with darklykoyu pigmentedPigmentli skincilt
210
598000
2000
Koyu pigmentli ten rengine sahip bazılarımız
10:18
livecanlı in low-UVdüşük UV areasalanlar.
211
600000
3000
düşük UV bölgelerinde yaşıyor.
10:21
These have tremendousmuazzam consequencessonuçları for our healthsağlık.
212
603000
4000
Bunlar sağlığımız için çok büyük sonuçlar doğurabilir.
10:25
We have to, if we're lightlyhafifçe pigmentedPigmentli,
213
607000
3000
Eğer açık pigmentliysek,
10:28
be carefuldikkatli about the problemssorunlar of skincilt cancerkanser,
214
610000
4000
cilt kanseri problemleri
10:32
and destructionimha of folatefolat in our bodiesbedenler,
215
614000
3000
ve bolca güneş ile vücudumuzdaki folik asitin yıkımı hakkında
10:35
by lots of sunGüneş.
216
617000
2000
dikkatli olmalıyız.
10:37
EpidemiologistsEpidemiyologlar and doctorsdoktorlar
217
619000
2000
Epidemiyologlar ve doktorlar
10:39
have been very good about tellingsöylüyorum us
218
621000
2000
cildimizi korumamız gerektiğinı söyleyerek
10:41
about protectingkoruyucu our skincilt.
219
623000
2000
bize çok iyi davrandılar.
10:43
What they haven'tyok been so good about instructingtalimat people
220
625000
5000
Yüksek enlem bölgelerinde yaşayan
10:48
is the problemsorun of darklykoyu pigmentedPigmentli people
221
630000
3000
ya da sürekli kapalı alanda çalışan
10:51
livingyaşam in highyüksek latitudeEnlem areasalanlar,
222
633000
3000
koyu pigmentli insanların problemini
10:54
or workingçalışma insideiçeride all the time.
223
636000
2000
insanlara anlatmayarak ise pek iyi davranmadılar.
10:56
Because the problemsorun there is just as severeşiddetli,
224
638000
3000
Çünkü oradaki problem de aynı şekilde ciddi.
10:59
but it is more sinisteruğursuz,
225
641000
2000
Ama daha kötü.
11:01
because vitaminvitamin D deficiencyeksikliği,
226
643000
2000
Çünkü ultraviyolet B radyasyonunu yoksunluğundan gelen
11:03
from a lackeksiklik of ultravioletmorötesi B radiationradyasyon,
227
645000
4000
D vitamini eksikliği
11:07
is a majormajör problemsorun.
228
649000
2000
çok büyük bir problem.
11:09
VitaminVitamini D deficiencyeksikliği creepssürüngenler up on people,
229
651000
2000
D vitamini eksikliği insanlara sinsice yaklaşır
11:11
and causesnedenleri all sortssıralar of healthsağlık problemssorunlar to theironların boneskemikler,
230
653000
3000
ve kemiklerinde her çeşit probleme,
11:14
to theironların gradualkademeli decayçürüme of theironların immunebağışık systemssistemler,
231
656000
4000
bağışıklık sistemlerinde kademeli bir bozulmaya
11:18
or losskayıp of immunebağışık functionfonksiyon,
232
660000
2000
ya da bağışıklık kaybı problemlerine
11:20
and probablymuhtemelen some problemssorunlar
233
662000
2000
ve büyük ihtimalle ruh hallerinde ve sağlıklarında
11:22
with theironların moodruh hali and healthsağlık,
234
664000
3000
akıl sağlıklarında
11:25
theironların mentalzihinsel healthsağlık.
235
667000
2000
problemlere yol açar.
11:27
So we have, in skincilt pigmentationpigmentasyon,
236
669000
3000
Yani evrimin harika ürünlerinden biri olan
11:30
one of these wonderfulolağanüstü productsÜrünler of evolutionevrim
237
672000
3000
ten pigmentasyonunun
11:33
that still has consequencessonuçları for us todaybugün.
238
675000
2000
bizim için bugün hala geçerli olan sonuçları var.
11:35
And the socialsosyal consequencessonuçları,
239
677000
2000
Ve bildiğimiz gibi sosyal sonuçlar,
11:37
as we know, are incrediblyinanılmaz profoundderin.
240
679000
3000
inanılmaz bir şekilde derin.
11:40
We livecanlı in a worldDünya where we
241
682000
2000
Açık ve koyu pigmentli insanların
11:42
have lightlyhafifçe and darklykoyu pigmentedPigmentli people
242
684000
4000
yan yana yaşadığı
11:46
livingyaşam nextSonraki to one anotherbir diğeri,
243
688000
2000
bir dünyada yaşıyoruz.
11:48
but oftensık sık broughtgetirdi into proximityyakınlık initiallybaşlangıçta
244
690000
3000
Ama çoğu zaman başlangıçta haksız
11:51
as a resultsonuç of very invidiousbunagerçekten socialsosyal interactionsetkileşimler.
245
693000
4000
bir sosyal etkileşimin sonucunda yan yana gelmişiz.
11:55
So how can we overcomeüstesinden gelmek this?
246
697000
3000
Peki nasıl bunun üstesinden gelebiliriz?
11:58
How can we beginbaşla to understandanlama it?
247
700000
2000
Bunu nasıl anlamaya başlayabiliriz?
12:00
EvolutionEvrim helpsyardım eder us.
248
702000
4000
Evrim bize yardımcı olur.
12:04
200 yearsyıl after Darwin'sDarwin'in birthdaydoğum günü,
249
706000
4000
Darwin'in doğum gününden 200 yıl sonra,
12:08
we have the first moderatelyorta derecede pigmentedPigmentli PresidentBaşkan of the UnitedAmerika StatesBirleşik.
250
710000
5000
Amerikanın ilk orta derecede pigmentli başkanına sahibiz.
12:13
(ApplauseAlkış)
251
715000
1000
(Alkışlar)
12:14
How wonderfulolağanüstü is that?
252
716000
2000
Bu ne kadar harika?
12:16
(ApplauseAlkış)
253
718000
2000
(Alkışlar)
12:18
This man is significantönemli for a wholebütün hostevsahibi of reasonsnedenleri.
254
720000
4000
Bu adam bir çok sebepler nedeniyle önemli.
12:22
But we need to think about how he compareskarşılaştırır,
255
724000
3000
Ama biz pigmentasyonu açısından,
12:25
in termsşartlar of his pigmentationpigmentasyon, to other people on EarthDünya.
256
727000
2000
onun dünyadaki diğer insanlarla nasıl kıyaslandığını düşünmeliyiz.
12:27
He, as one of manyçok urbankentsel admixedadmixed populationspopülasyonları,
257
729000
4000
O, bir çok karışık şehir popülasyonlarından gelen biri,
12:31
is very emblematicsembolik
258
733000
2000
karışık ebeveynliliğin,
12:33
of a mixedkarışık parentagesoy, of a mixedkarışık pigmentationpigmentasyon.
259
735000
3000
karışık pigmentasyonun sembolü.
12:36
And he resemblesbenzer,, very closelyyakından,
260
738000
2000
Ve o, Güney Afrika ya da Güneydoğu Asya'da yaşayan
12:38
people with moderateılımlı levelsseviyeleri of pigmentationpigmentasyon
261
740000
3000
orta dereceli pigmentasyonlu insanlara
12:41
who livecanlı in southerngüney AfricaAfrika, or SoutheastGüneydoğu AsiaAsya.
262
743000
4000
çok yakından benziyor.
12:45
These people have a tremendousmuazzam potentialpotansiyel
263
747000
2000
Bu insanlar güneşe maruz kalma sonucunda
12:47
to tantan, to developgeliştirmek more pigmentpigment in theironların skincilt,
264
749000
3000
çok büyük bir bronzlaşma,
12:50
as a resultsonuç of exposurePozlama to sunGüneş.
265
752000
2000
ciltlerinde daha fazla pigment oluşturma potansiyeline sahipler.
12:52
They alsoAyrıca runkoş the riskrisk of vitaminvitamin D deficiencyeksikliği,
266
754000
4000
Onlarda aynı zamanda D vitamini eksikliği riski de bulunur,
12:56
if they have deskbüro jobsMeslekler, like that guy.
267
758000
4000
eğer o adam gibi masa başı işlerde çalışıyorlarsa.
13:00
So letsHaydi all wishdilek for his great healthsağlık,
268
762000
4000
Öyleyse hep beraber ona bol sağlık
13:04
and his awarenessfarkında olma of his ownkendi skincilt pigmentationpigmentasyon.
269
766000
5000
ve kendi ten pigmentasyonunun farkındalılığını dileyelim.
13:09
Now what is wonderfulolağanüstü
270
771000
3000
İnsan ten pigmentasyonunun evrimi
13:12
about the evolutionevrim of humaninsan skincilt pigmentationpigmentasyon,
271
774000
4000
ve pigmentasyon fenomeni hakkında
13:16
and the phenomenonfenomen of pigmentationpigmentasyon,
272
778000
2000
muhteşem olan şey
13:18
is that it is the demonstrationgösteri,
273
780000
3000
doğal seçilim yoluyla
13:21
the evidencekanıt, of evolutionevrim
274
783000
3000
evrimin ispatının,
13:24
by naturaldoğal selectionseçim,
275
786000
2000
kanıtının
13:26
right on your bodyvücut.
276
788000
4000
hemen vücudunuzda olmasıdır.
13:30
When people asksormak you, "What is the evidencekanıt for evolutionevrim?"
277
792000
3000
İnsanlar size, "evrim için kanıt nedir?" diye sorduklarında
13:33
You don't have to think about some exoticegzotik examplesörnekler, or fossilsfosiller.
278
795000
4000
Aklınıza egzotik örnekler ya da fosillerin gelmesi gerekmez.
13:37
You just have to look at your skincilt.
279
799000
3000
Kendi teninize bakmanız yeter.
13:40
DarwinDarwin, I think, would have appreciatedtakdir this,
280
802000
4000
Bence, hayatı boyunca iklimin
13:44
even thoughgerçi he eschewedeschewed the importanceönem
281
806000
3000
pigmentasyonun evrimindeki önemininden kaçınsa da
13:47
of climateiklim on the evolutionevrim of pigmentationpigmentasyon duringsırasında his ownkendi life.
282
809000
4000
Darwin bunu takdir ederdi.
13:51
I think, were he ableyapabilmek to look
283
813000
3000
Sanıyorum ki, eğer günümüzdeki
13:54
at the evidencekanıt we have todaybugün, he would understandanlama it.
284
816000
3000
kanıtları görebilseydi, bunu anlardı.
13:57
He would appreciateanlamak it.
285
819000
2000
Bunu kavrardı.
13:59
And mostçoğu of all, he would teachöğretmek it.
286
821000
4000
Ve en önemlisi, bunu öğretirdi.
14:03
You, you can teachöğretmek it.
287
825000
3000
Sizler, sizler bunu öğretebilirsiniz.
14:06
You can touchdokunma it.
288
828000
2000
Buna dokunabilirsiniz.
14:08
You can understandanlama it.
289
830000
2000
Bunu anlayabilirsiniz.
14:10
Take it out of this roomoda.
290
832000
3000
Bunu bu odanın dışına taşıyabilirsiniz.
14:13
Take your skincilt colorrenk,
291
835000
2000
Ten renginizi alın,
14:15
and celebratekutlamak it.
292
837000
2000
ve kutlayın.
14:17
SpreadYaymak the wordsözcük.
293
839000
2000
Duymayan kalmasın.
14:19
You have the evolutionevrim
294
841000
2000
Türümüzün
14:21
of the historytarih of our speciesTürler,
295
843000
4000
evrim hikayesine sahipsiniz,
14:25
partBölüm of it, writtenyazılı in your skincilt.
296
847000
2000
bir kısmı cildinizde yazılı.
14:27
UnderstandAnlamak it. Appreciateİçin teşekkür ederiz it. CelebrateKutlamak it.
297
849000
3000
Anlayın. Kavrayın. Kutlayın.
14:30
Go out. Isn't it beautifulgüzel? Isn't it wonderfulolağanüstü?
298
852000
4000
Dışarı çıkın, Güzel değil mi? Harika değil mi?
14:34
You are the productsÜrünler of evolutionevrim.
299
856000
3000
Sizler evrimin ürünlerisiniz.
14:37
Thank you.
300
859000
2000
Teşekkürler.
14:39
(ApplauseAlkış)
301
861000
4000
(Alkışlar)
Translated by Nihan Ates
Reviewed by Sancak Gülgen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Nina Jablonski - Anthropologist
Nina Jablonski is author of Skin: A Natural History, a close look at human skin’s many remarkable traits: its colors, its sweatiness, the fact that we decorate it.

Why you should listen

"Much of what we consider our humanity is imbued in our skin," Nina Jablonski tells us. This insight came to her in 1981, as she observed a jittery anatomy class warm to a cadaver only after cutting through its skin. As it turns out, marvels abound of this sweaty, hardwearing, social -- and underappreciated -- organ. Many are collected in her book, Skin: A Natural History, a look at what makes our skin unique and, perhaps, more important than we realize.

A fascination with the multicolored, multi-talented human hide fits Jablonski, a truly eclectic scientist. She's also a paleontologist and primatologist, studying the form, behavior and diet of mammals in light of climate change and evolution. She teaches at Penn State and recently found the world's oldest chimpanzee fossil.

More profile about the speaker
Nina Jablonski | Speaker | TED.com