ABOUT THE SPEAKER
Jamila Lyiscott - Poet and educator
Jamila Lyiscott weaves words about language, education and the African Diaspora.

Why you should listen

Jamila Lyiscott is currently an advanced doctoral candidate and adjunct professor at Columbia University’s Teachers College where her work focuses on the education of the African Diaspora. She is also an adjunct professor at Long Island University where she teaches on adult and adolescent literacy within the Urban Education system. A spoken word artist since the age of fifteen, Jamila works with youth, educators, and activists throughout the city to create spaces that reflect and engage the cultures and values of black and brown youth inside and outside of the classroom.

A Zankel Fellow, Lyiscott is also working as a Graduate Research Fellow at the Institute for Urban and Minority Education where she leads the Cyphers For Justice youth, research, and advocacy program. Jamila’s poetry and scholarly work has been published in Teachers and Writers Collaborative Magazine and English Journal. She has directed several conferences and projects both locally and internationally and has presented both spoken word and academic papers at many seminars. Through her community, scholastic, and artistic efforts, Jamila hopes to play a key role in forging better connections between the world of academia and communities of color outside.

Watch Lyiscott's Prezi, "How Broken English Made Me Whole."

More profile about the speaker
Jamila Lyiscott | Speaker | TED.com
TEDSalon NY2014

Jamila Lyiscott: 3 ways to speak English

Jamila Lyiscott: 3 cách để nói tiếng Anh

Filmed:
4,547,574 views

Jamila Lyiscott là một nhà 3-ngôn-ngữ; trong bài viết hùng hồn sử dụng ngôn ngữ nói "Broken English", bà đã ca ngợi- và thách thức- 3 cách nói khác nhau của tiếng Anh mà bà dùng với bạn bè, trong lớp học và trong gia đình. Bằng việc tìm hiểu về sự phức tạp của lịch sử và hiện tại mà mỗi ngôn ngữ đại diện cho, bà định nghĩa thế nào là "thông thạo ngôn ngữ".
- Poet and educator
Jamila Lyiscott weaves words about language, education and the African Diaspora. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
TodayHôm nay,
0
703
1981
Hôm nay,
một phụ nữ lưu lạc quan sát
00:14
a baffledvách ngăn ladyquý bà observedquan sát
1
2684
1640
vỏ bọc nơi tôi thả hồn mình
00:16
the shellvỏ where my soulLinh hồn dwellsngự
2
4324
1992
00:18
And announcedđã thông báo that I'm
3
6316
3141
và tuyên bố rằng tôi là người
''thông thạo ngôn ngữ"
00:21
"articulate"
4
9457
1907
Điều này có nghĩa rằng khi
00:23
Which meanscó nghĩa that when it comesđến
5
11364
2338
phát âm và chọn từ
00:25
to enunciationbộc and dictionngôn pháp
6
13702
1995
tôi thậm chí không cần nghĩ
00:27
I don't even think of it
7
15697
1006
00:28
CauseNguyên nhân gây ra I’m "articulate"
8
16703
2687
Bởi vì tôi là người "thông thạo ngôn ngữ"
00:31
So when my professorGiáo sư askshỏi a questioncâu hỏi
9
19390
2580
Vì vậy, khi giáo sư của tôi hỏi một câu
Và câu trả lời của tôi mang hàm ý
00:34
And my answercâu trả lời is taintednhiễm độc with a connotationý nghĩa
10
21970
2159
00:36
of urbanizedđô thị hóa suggestiongợi ý
11
24129
1348
về đề nghị thành thị hóa
00:37
There’s no misdirectedmisdirected intentioný định
12
25477
2466
Không có sự lệch hướng nào ở đây
Xin chú ý
00:40
PayTrả tiền attentionchú ý
13
27943
977
Bởi vì tôi là người "thông thạo ngôn ngữ"
00:41
CauseNguyên nhân gây ra I’m “articulate
14
28920
2338
00:43
So when my fathercha askshỏi, “WhaWhakindakinda tingting is disdis.?”
15
31258
3557
Vì vậy khi ba tôi hỏi:
"Đây là cái quái gì vậy?"
Câu trả lời lưu loát của tôi
chưa bao giờ sai sót
00:47
My “articulateanswercâu trả lời never goesđi amissAmiss
16
34815
3138
00:50
I say “fathercha, this is the impendingđang đe dọa problemvấn đề at handtay
17
37953
3516
Tôi nói: "Ba à, đây là một vấn đề
hết sức sơ đẳng"
00:53
And when I’m on the blockkhối
18
41469
1327
Và khi tôi đứng lên bục
00:54
I switchcông tắc điện it up just because I can
19
42796
1695
Tôi rất hào hứng vì tôi có thể làm được
00:56
So when my boycon trai saysnói, “What’s good with you sonCon trai?”
20
44491
2638
Vì thế khi con trai tôi hỏi:
"Điều gì tốt cho con trai mẹ?"
00:59
I just say, “I jusjusfallngã out witwit demdem people but I donelàm xong!”
21
47129
5410
Tôi chỉ nói "Mẹ có thể tranh cãi
nhưng mẹ không thích như vậy"
01:04
And sometimesđôi khi in classlớp học
22
52539
1592
Và thỉnh thoảng ở trong lớp
01:06
I mightcó thể pausetạm ngừng the intellectualtrí tuệ soundingnghe flowlưu lượng to askhỏi
23
54131
2929
tôi có thể tạm dừng bài giảng để hỏi
01:09
YoYo! Why deseDese bookssách nevaNeva be about my peoplesdân tộc
24
57060
3665
"Tại sao những quyển sách này
chưa bao giờ nói về nhân dân ta"
01:12
Yes, I have decidedquyết định to treatđãi
25
60725
2165
Vâng, tôi đã quyết định sử dụng
01:15
all threesố ba of my languagesngôn ngữ as equalsbằng
26
62890
2062
cả 3 cách nói của tôi một cách công bằng
01:17
Because I’m “articulate
27
64952
3998
Bởi vì tôi "thông thạo ngôn ngữ"
01:21
But who controlskiểm soát articulationkhớp nối?
28
68950
2421
Nhưng ai là người điều khiển sự thông thạo
Bởi vì ngôn ngữ tiếng Anh
có rất nhiều cách nói
01:23
Because the EnglishTiếng Anh languagengôn ngữ
is a multifacetednhiều mặt orationoration
29
71371
3154
hay chính là sự biến đổi không giới hạn
01:26
SubjectChủ đề to indefinitekhông xác định transformationchuyển đổi
30
74525
1819
01:28
Now you mayTháng Năm think that it is
ignorantdốt to speaknói brokenbị hỏng EnglishTiếng Anh
31
76344
3613
Vâng, bạn có thể nghĩ rằng thật
khó chịu khi dùng tiếng Anh rời rạc
01:32
But I’m here to tell you that
even “articulateAmericansNgười Mỹ
32
79957
3157
Nhưng tôi đứng đây để nói rằng
ngay cả những người Mỹ thông thạo ngôn ngữ
01:35
soundâm thanh foolishngu si to the BritishNgười Anh
33
83114
2000
nghe cũng kì quặc đối với người Anh.
01:37
So when my ProfessorGiáo sư comesđến on
the blockkhối and saysnói, “HelloXin chào
34
85114
3249
Vì vậy khi giáo sư của tôi
đứng lên bục và nói "Xin chào"
01:40
I stop him and say “NooooKhông
35
88363
2637
Tôi ngăn ông ấy lại và nói "Không...
ông dùng từ chưa đúng rồi.
01:43
You’reRe beingđang inarticulateinarticulate
36
91000
2144
01:45
the properthích hợp way is to say ‘what’s good’”
37
93144
2163
Đúng ra phải nói "Thật là hay quá""
01:47
Now you mayTháng Năm think that’s too hoodmui xe, that’s not coolmát mẻ
38
95307
3615
Bây giờ có lẽ các bạn nghĩ rằng
nó quá cứng nhắc, không hay lắm
Nhưng tôi muốn nói rằng
ngôn ngữ chúng ta có các qui tắc.
01:51
But I’m here to tell you that
even our languagengôn ngữ has rulesquy tắc
39
98922
2978
01:54
So when MommyMẹ ơi mocksmocks me and saysnói
40
101900
2612
Vâng, khi mẹ tôi chế giễu tôi và nói
"Con thật điên rồ khi cứ đi mua sắm "
01:56
“ya’ll-be-madd-going-to-the-storeLL-be-Madd-going-to-the-Store
41
104512
2258
01:58
I say “MommyMẹ ơi, no, that sentencecâu is not followingtiếp theo the lawpháp luật
42
106770
4986
Tôi phản ứng "Mẹ à, không được,
mẹ nói vậy là không đúng ngữ pháp rồi"
02:03
Never does the wordtừ "maddMadd" go
before a presenthiện tại participlephân từ
43
111756
3691
đừng bao giờ đặt từ "Madd"
trước một hiện tại phân từ.
Đó là một quy tắc đơn giản trong tiếng Anh
02:07
That’s simplyđơn giản the principlenguyên tắc of this EnglishTiếng Anh
44
115447
2503
Nếu tôi có khả năng phát âm tốt, tôi sẽ
02:10
If I had the vocalgiọng hát capacitysức chứa I would
45
117950
1670
02:11
singhát this from everymỗi mountaintopmountaintop,
46
119620
2054
truyền điều này từ những ngọn núi
02:13
From everymỗi suburbiasuburbia, and everymỗi hoodmui xe
47
121674
2276
từ mỗi khu ngoại ô, hay từ cả hàng xóm
"Bởi vì chỉ có Chúa của ngôn ngữ
mới được ghi nhận trong quyển Sáng thế ký
02:16
CauseNguyên nhân gây ra the only God of languagengôn ngữ is
the one recordedghi lại in the GenesisGenesis
48
123950
3553
02:19
Of this worldthế giới sayingnói “it is good"
49
127503
1717
của thế giới này, nói rằng "nó là tốt"
02:21
So I mayTháng Năm not always come before you
50
129220
2571
Có thể không phải lúc nào
tôi cũng luôn diễn thuyết trước các bạn
02:23
with excellencyThưa of speechphát biểu
51
131791
1394
một cách trôi chảy
02:25
But do not judgethẩm phán me by my languagengôn ngữ and assumegiả định
52
133185
2531
Nhưng đừng đánh giá
ngôn ngữ của tôi và cho rằng
02:27
That I’m too ignorantdốt to teachdạy
53
135716
1519
rằng tôi quá dốt nát để dạy
02:29
CauseNguyên nhân gây ra I speaknói threesố ba tongueslưỡi
54
137235
1550
Bởi vì tôi đã nói ba kiểu
02:30
One for eachmỗi:
55
138785
1148
Tùy thuộc vào từng nơi
02:32
Home, schooltrường học and friendsbạn bè
56
139933
1745
ở nhà, ở trường và với bạn bè
02:33
I’m a tri-lingualtri-ngôn ngữ oratorhùng biện
57
141678
2204
Tôi là một nhà diễn thuyết đa dạng
Thỉnh thoảng tôi kiên định
với kiểu nói của lúc này
02:36
SometimesĐôi khi I’m consistentthích hợp with my languagengôn ngữ now
58
143882
1969
02:38
Then switchcông tắc điện it up so I donDon’t boregiếng khoan latermột lát sau
59
145851
1959
rồi có lúc thay đổi cho đỡ chán
02:40
SometimesĐôi khi I fightchiến đấu back two tongueslưỡi
60
147810
1877
Đôi lúc tôi đấu tranh với 2 cách nói kia
02:41
While I use the other one in the classroomlớp học
61
149687
1935
Trong khi tôi sử dụng 1 cách nói khác
trong lớp học
02:43
And when I mistakenlynhầm lẫn mixpha trộn them up
62
151622
1925
Và khi tôi lỡ pha trộn chúng với nhau
02:45
I feel crazykhùng like … I’m cookingnấu nướng in the bathroomphòng tắm
63
153547
3493
Tôi cảm thấy thật điên rồ...
như đang nấu ăn trong phòng tắm
02:49
I know that I had to borrowvay your languagengôn ngữ
64
157040
4592
Tôi biết rằng tôi phải
mượn ngôn ngữ của các bạn
02:53
because minesmìn was stolenăn cắp
65
161632
2845
Bởi vì ngôn ngữ của tôi không còn
Nhưng bạn không thể mong tôi
kể về lịch sử của các bạn 1 cách hoàn hảo
02:56
But you can’t expectchờ đợi me to speaknói your historylịch sử whollyhoàn toàn
66
164477
3900
trong khi lịch sử của tôi gặp vấn đề
03:00
while minesmìn is brokenbị hỏng
67
168377
1502
03:02
These wordstừ ngữ are spokennói
68
169879
1519
đây là những từ thuộc ngôn ngữ nói
03:03
By someonengười nào who is simplyđơn giản fedđã nuôi up with
69
171398
2307
do một người nào đó đã chán ngấy
những ý tưởng Trung âu trong thời gian này
03:05
the EurocentricEurocentric idealslý tưởng of this seasonMùa
70
173705
2620
03:08
And the reasonlý do I speaknói a compositecomposite
versionphiên bản of your languagengôn ngữ
71
176325
3483
Và lý do tôi pha trộn ngôn ngữ của các bạn
là bởi vì ngôn ngữ của tôi bị mất dần
cùng lịch sử của tôi
03:12
Is because minesmìn was rapedhãm hiếp
away alongdọc theo with my historylịch sử
72
179808
3752
Tôi dùng tiếng Anh một cách khập khiễng
để những hạn chế lớn có thể nhắc chúng ta
03:15
I speaknói brokenbị hỏng EnglishTiếng Anh so the
profusingprofusing gashesvết rách can remindnhắc lại us
73
183560
4230
rằng nhà nước hiện tại của chúng ta
không có gì là bí mật
03:19
That our currenthiện hành statetiểu bang is not a mysteryhuyền bí
74
187790
2260
03:22
I’m so tiredmệt mỏi of the negativetiêu cực imageshình ảnh
that are drivingđiều khiển my people madđiên
75
190050
5208
Tôi quá mệt mỏi với hình ảnh tiêu cực
làm mọi người điên rồ
Vì vậy, trừ phi bạn nhìn thấy nó cướp
ngân hàng thì đừng chê tóc của tôi.
03:27
So unlesstrừ khi you’veve seenđã xem it robcướp
a bankngân hàng stop callingkêu gọi my hairtóc badxấu
76
195258
4243
Tôi cảm thấy quá đau cho
sự phân biệt vô nghĩa này
03:31
I’m so sickđau ốm of this nonsensicalvô nghĩa racialchủng tộc disparitykhác biệt
77
199501
3656
Vì thế, đừng nói là nó tốt trừ phi
tóc của bạn được được hiến tặng
03:35
So donDon’t call it good unlesstrừ khi your hairtóc is knownnổi tiếng
78
203157
2553
03:37
for donatingtặng to charitytừ thiện
79
205710
1545
cho các cơ sở từ thiện
03:39
As much as has been rapedhãm hiếp away from our people
80
207255
4927
nhiều như nó bị cưỡng đoạt
từ nhân dân chúng tôi
03:44
How can you expectchờ đợi me to treatđãi
theirhọ imprintdấu ấn on your languagengôn ngữ
81
212182
3939
Sao các bạn có thể mong tôi mang dấu ấn
của chúng lên ngôn ngữ của các bạn
03:48
As anything lessít hơn than equalcông bằng
82
216121
2614
Như những thứ bất công
03:50
Let there be no confusionsự nhầm lẫn
83
218735
1872
Đừng bối rối
đừng ngập ngừng
03:52
Let there be no hesitationchần chừ
84
220607
1814
03:54
This is not a promotionquảng cáo of ignorancevô minh
85
222421
2064
Đây không phải là sự khuyến khích từ bỏ
03:56
This is a linguisticngôn ngữ học celebrationLễ kỷ niệm
86
224485
3445
mà đây là sự ca ngợi ngôn ngữ
04:00
That’s why I put "tri-lingualtri-ngôn ngữ" on my last jobviệc làm applicationứng dụng
87
227930
5079
Đó là lý do tại sao tôi đặt "3 ngôn ngữ"
vào đơn xin việc cuối cùng của tôi
Tôi có thể đa dạng hóa khách hàng của bạn
04:05
I can help to diversifyđa dạng hóa your consumerkhách hàng marketthị trường
88
233009
2731
04:07
is all I wanted them to know
89
235740
1632
đó là những gì tôi muốn họ biết
04:09
And when they call me for the interviewphỏng vấn
90
237372
1733
Và khi họ gọi tôi để phỏng vấn
04:11
I’llLL be more than happyvui mừng to showchỉ that
91
239105
1510
tôi sẽ rất vui khi thể hiện điều đó
04:12
I can say:
92
240615
735
Tôi có thể nói
04:13
“What’s good”
93
241350
1213
"Hay quá "
04:14
WhatagwanWhatagwan
94
242563
985
"Mày muốn gì"
04:15
And of coursekhóa học …“HelloXin chào
95
243548
2904
Và dĩ nhiên ... "Xin chào"
04:18
Because I’m “articulate
96
246452
2674
Bởi vì tôi thông thạo ngôn ngữ
Xin cảm ơn.
04:21
Thank you.
97
249126
1773
04:23
(ApplauseVỗ tay)
98
250899
1385
(Vỗ tay)
Translated by Nhu PHAM
Reviewed by Thu Ha Tran

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jamila Lyiscott - Poet and educator
Jamila Lyiscott weaves words about language, education and the African Diaspora.

Why you should listen

Jamila Lyiscott is currently an advanced doctoral candidate and adjunct professor at Columbia University’s Teachers College where her work focuses on the education of the African Diaspora. She is also an adjunct professor at Long Island University where she teaches on adult and adolescent literacy within the Urban Education system. A spoken word artist since the age of fifteen, Jamila works with youth, educators, and activists throughout the city to create spaces that reflect and engage the cultures and values of black and brown youth inside and outside of the classroom.

A Zankel Fellow, Lyiscott is also working as a Graduate Research Fellow at the Institute for Urban and Minority Education where she leads the Cyphers For Justice youth, research, and advocacy program. Jamila’s poetry and scholarly work has been published in Teachers and Writers Collaborative Magazine and English Journal. She has directed several conferences and projects both locally and internationally and has presented both spoken word and academic papers at many seminars. Through her community, scholastic, and artistic efforts, Jamila hopes to play a key role in forging better connections between the world of academia and communities of color outside.

Watch Lyiscott's Prezi, "How Broken English Made Me Whole."

More profile about the speaker
Jamila Lyiscott | Speaker | TED.com