TEDxExeter
Alan Smith: Why you should love statistics
Alan Smith: Tại sao bạn nên yêu khoa học thống kê
Filmed:
Readability: 4.2
1,779,282 views
Nghĩ rằng bạn đang đoán tốt các số liệu thống kê? Nghĩ lại đi. Theo Alan Smith, chuyên gia về hình hóa dữ liệu, mặc cho chúng ta có coi chúng ta là những người toán học hay không, thì khả năng hiểu và làm việc với các con số của chúng ta vẫn rất hạn hẹp. Trong cuộc nói chuyện thú vị này, Smith khám phá ra sự không phù hợp giữa những gì chúng ta biết và những gì chúng ta nghĩ chúng ta biết.
Alan Smith - Data visualisation editor
Alan Smith uses interactive graphics and statistics to breathe new life into how data is presented. Full bio
Alan Smith uses interactive graphics and statistics to breathe new life into how data is presented. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Back in 2003,
0
714
3096
Vào năm 2003,
00:15
the UK government carried out a survey.
1
3834
2509
chính phủ Anh đã tiến hành
một cuộc khảo sát
một cuộc khảo sát
00:19
And it was a survey that measured
levels of numeracy
levels of numeracy
2
7494
3149
Và đó là cuộc khảo sát
về trình độ toán học
về trình độ toán học
00:22
in the population.
3
10667
1237
của người dân trong nước.
00:23
And they were shocked to find out
4
11928
1643
Họ đã ngạc nhiên khi phát hiện ra
00:25
that for every 100 working age
adults in the country,
adults in the country,
5
13595
3364
cứ mỗi 100 người trưởng thành
trên vương quốc Anh,
trên vương quốc Anh,
00:28
47 of them lacked Level 1 numeracy skills.
6
16983
3501
thì có 47 người yếu các kĩ năng
tính toán sơ cấp.
tính toán sơ cấp.
00:32
Now, Level 1 numeracy skills --
that's low-end GCSE score.
that's low-end GCSE score.
7
20892
4112
Hiện nay, kĩ năng toán học sơ cấp
là mức điểm GCSE thấp nhất.
là mức điểm GCSE thấp nhất.
00:37
It's the ability to deal with fractions,
percentages and decimals.
percentages and decimals.
8
25410
3248
Đây là khả năng giải quyết phân số,
phần trăm và số thập phân.
phần trăm và số thập phân.
00:40
So this figure prompted
a lot of hand-wringing in Whitehall.
a lot of hand-wringing in Whitehall.
9
28682
4628
Do đó số liệu này đã trở thành
những điều trăn trở tại Whitehall
những điều trăn trở tại Whitehall
00:45
Policies were changed,
10
33334
1628
Các chính sách đã được thay đổi,
00:46
investments were made,
11
34986
1722
nhiều nguồn vốn được đem vào đầu tư,
00:48
and then they ran
the survey again in 2011.
the survey again in 2011.
12
36732
3038
và sau đó vào năm 2011
họ lại tiến hành khảo sát lần nữa
họ lại tiến hành khảo sát lần nữa
00:51
So can you guess
what happened to this number?
what happened to this number?
13
39794
2205
Vậy theo bạn thì
kết quả có thay đổi không?
kết quả có thay đổi không?
00:56
It went up to 49.
14
44021
1444
Nó tăng lên 49 người.
00:57
(Laughter)
15
45489
1449
(Tiếng cười)
00:58
And in fact, when I reported
this figure in the FT,
this figure in the FT,
16
46962
2449
Và thực tế, khi tôi báo cáo
số liệu này tại FT.
số liệu này tại FT.
01:01
one of our readers joked and said,
17
49435
1671
một trong số độc giả
đã đùa và nói,
đã đùa và nói,
01:03
"This figure is only shocking
to 51 percent of the population."
to 51 percent of the population."
18
51130
3761
"Số liệu này chỉ gây bất ngờ đối với
51% dân số"
51% dân số"
01:06
(Laughter)
19
54915
2286
(Tiếng cười)
01:09
But I preferred, actually,
the reaction of a schoolchild
the reaction of a schoolchild
20
57225
3157
Nhưng tôi thực sự thích
phản ứng của một học sinh
phản ứng của một học sinh
01:12
when I presented
at a school this information,
at a school this information,
21
60406
3095
khi tôi đưa ra thông tin này
tại một ngôi trường,
tại một ngôi trường,
01:15
who raised their hand and said,
22
63525
1531
người mà đã giơ tay lên và nói,
01:17
"How do we know that the person
who made that number
who made that number
23
65080
2516
"Làm sao tụi em biết được
người đã đưa ra kết quả này
người đã đưa ra kết quả này
01:19
isn't one of the 49 percent either?"
24
67620
1815
không nằm trong số 49 người đó?"
01:21
(Laughter)
25
69459
1254
(Tiếng cười)
01:22
So clearly, there's a numeracy issue,
26
70737
4050
Rõ ràng, có một số vấn đề
về khả năng toán học,
về khả năng toán học,
01:26
because these are
important skills for life,
important skills for life,
27
74811
2110
bởi chúng là kỹ năng thiết yếu
cho cuộc sống,
cho cuộc sống,
01:28
and a lot of the changes
that we want to introduce in this century
that we want to introduce in this century
28
76945
3867
và cũng bởi rất nhiều thay đổi
ta muốn đưa vào thế kỷ này
ta muốn đưa vào thế kỷ này
01:32
involve us becoming
more comfortable with numbers.
more comfortable with numbers.
29
80836
2441
bao gồm việc ứng dụng nhiều hơn
những con số.
những con số.
01:35
Now, it's not just an English problem.
30
83301
1848
Đây không là vấn đề
của riêng người Anh
của riêng người Anh
01:37
OECD this year released some figures
looking at numeracy in young people,
looking at numeracy in young people,
31
85173
4930
Năm nay, OCED đã đưa ra các số liệu
về khả năng toán học của người trẻ,
về khả năng toán học của người trẻ,
01:42
and leading the way, the USA --
32
90127
2780
và dẫn đầu là nước Mỹ --
01:44
nearly 40 percent of young people
in the US have low numeracy.
in the US have low numeracy.
33
92931
4670
gần 40% thanh niên nước Mỹ
không có kỹ năng toán học.
không có kỹ năng toán học.
01:49
Now, England is there too,
34
97625
1297
Anh cũng nằm cùng danh sách
01:50
but there are seven OECD countries
with figures above 20 percent.
with figures above 20 percent.
35
98946
5533
và có tới 7 nước khác trong OCED
có tỷ lệ trên 20% thanh niên,
có tỷ lệ trên 20% thanh niên,
01:56
That is a problem,
because it doesn't have to be that way.
because it doesn't have to be that way.
36
104503
2759
Đó là vấn đề, bởi
nó không nhất thiết phải tệ đến như vậy.
nó không nhất thiết phải tệ đến như vậy.
01:59
If you look at the far end of this graph,
37
107286
2008
Nếu bạn nhìn ở điểm cuối của đồ thị này,
02:01
you can see the Netherlands and Korea
are in single figures.
are in single figures.
38
109318
2960
bạn sẽ thấy Hà Lan và Hàn Quốc
có kết quả là con số 1 chữ số
có kết quả là con số 1 chữ số
02:04
So there's definitely a numeracy
problem that we want to address.
problem that we want to address.
39
112302
4416
Vậy chắc chắn tồn tại vấn đề về khả năng
toán học mà ta muốn đề cập, giải quyết.
toán học mà ta muốn đề cập, giải quyết.
02:09
Now, as useful as studies like these are,
40
117510
2930
Và để dễ hình dung hơn,
02:12
I think we risk herding people
inadvertently into one of two categories;
inadvertently into one of two categories;
41
120464
5400
Tôi nghĩ chúng ta nên chia con người
một cách tượng trưng thành hai nhóm;
một cách tượng trưng thành hai nhóm;
02:17
that there are two kinds of people:
42
125888
1776
rằng có 2 loại người:
02:19
those people that are comfortable
with numbers, that can do numbers,
with numbers, that can do numbers,
43
127688
4349
những người thoải mái làm việc
với các con số và có thể làm việc với nó,
với các con số và có thể làm việc với nó,
02:24
and the people who can't.
44
132061
2236
và những người không thể.
02:26
And what I'm trying
to talk about here today
to talk about here today
45
134321
2101
Những gì tôi muốn nói hôm nay
02:28
is to say that I believe
that is a false dichotomy.
that is a false dichotomy.
46
136446
3042
là tôi tin rằng đó là một cách
phân chia sai hoàn toàn.
phân chia sai hoàn toàn.
02:31
It's not an immutable pairing.
47
139512
1868
Đó không là sư phân chia
bất biến.
bất biến.
02:33
I think you don't have to have
tremendously high levels of numeracy
tremendously high levels of numeracy
48
141404
3648
Tôi nghĩ rằng bạn không cần phải
cực kỳ giỏi toán
cực kỳ giỏi toán
02:37
to be inspired by numbers,
49
145076
1728
để có thể hứng thú với các con số,
02:38
and that should be the starting point
to the journey ahead.
to the journey ahead.
50
146828
3109
và đó nên là điểm bắt đầu
của hành trình phía trước.
của hành trình phía trước.
02:42
And one of the ways in which
we can begin that journey, for me,
we can begin that journey, for me,
51
150387
4311
Và 1 trong những cách để ta
bắt đầu cuộc hành trình đó, theo tôi,
bắt đầu cuộc hành trình đó, theo tôi,
02:46
is looking at statistics.
52
154722
1726
là nhìn vào những con số
thống kê.
thống kê.
02:48
Now, I am the first to acknowledge
that statistics has got somewhat
that statistics has got somewhat
53
156472
3495
Tôi là người đầu tiên để ý rằng
có 1 vấn đề về việc
có 1 vấn đề về việc
02:51
of an image problem.
54
159991
1318
hình hóa các con số.
02:53
(Laughter)
55
161333
1047
(Tiếng cười)
02:54
It's the part of mathematics
56
162404
1532
Nó là một phần của toán học
02:55
that even mathematicians
don't particularly like,
don't particularly like,
57
163960
3059
mà thậm chí các nhà toán học
cũng không mấy hứng thú,
cũng không mấy hứng thú,
02:59
because whereas the rest of maths
is all about precision and certainty,
is all about precision and certainty,
58
167043
4012
Vì không như những dạng toán học khác
khi mà hầu hết đều là cụ thể và chắc chắn,
khi mà hầu hết đều là cụ thể và chắc chắn,
03:03
statistics is almost the reverse of that.
59
171079
2284
thì thống kê lại hoàn toàn trái ngược.
03:05
But actually, I was a late convert
to the world of statistics myself.
to the world of statistics myself.
60
173793
4655
Nhưng thật ra, tôi khám phá thế giới
toán thống kê khá muộn.
toán thống kê khá muộn.
03:10
If you'd asked my undergraduate professors
61
178472
2082
Và nếu bạn hỏi giáo sư
thời đại học của tôi
thời đại học của tôi
03:12
what two subjects would I be least likely
to excel in after university,
to excel in after university,
62
180578
4759
Hai môn học mà tôi ngán nhất
sau excel khi học cao học là gì,
sau excel khi học cao học là gì,
03:17
they'd have told you statistics
and computer programming,
and computer programming,
63
185361
2767
ông sẽ trả lời là
thống kê và lập trình máy tính,
thống kê và lập trình máy tính,
03:20
and yet here I am, about to show you
some statistical graphics
some statistical graphics
64
188152
2939
và ngay bây giờ,
tôi sẽ cho bạn xem một mô hình thống kê
tôi sẽ cho bạn xem một mô hình thống kê
03:23
that I programmed.
65
191115
1202
mà tôi xây dựng.
03:24
So what inspired that change in me?
66
192745
1755
Vậy điều gì thúc đẩy tôi thay đổi?
03:26
What made me think that statistics
was actually an interesting thing?
was actually an interesting thing?
67
194524
3648
Điều gì làm tôi nghĩ thống kê
thật ra là một lĩnh vực thú vị?
thật ra là một lĩnh vực thú vị?
03:30
It's really because
statistics are about us.
statistics are about us.
68
198196
2266
Đó chính là vì thống kê là
môn học về con người.
môn học về con người.
03:32
If you look at the etymology
of the word statistics,
of the word statistics,
69
200869
2582
Nếu bạn nhìn vào
nghĩa gốc của từ thống kê,
nghĩa gốc của từ thống kê,
03:35
it's the science of dealing with data
70
203475
2609
nó là khoa học của dữ liệu
03:38
about the state or the community
that we live in.
that we live in.
71
206108
2430
về cộng đồng hay quốc gia
mà chúng ta đang sống.
mà chúng ta đang sống.
03:40
So statistics are about us as a group,
72
208562
3354
Vì thế thống kê là nghiên cứu
về chúng ta như là một tổng thể,
về chúng ta như là một tổng thể,
03:43
not us as individuals.
73
211940
1675
chứ không phải là từng cá nhân.
03:45
And I think as social animals,
74
213639
1470
Tôi nghĩ,
là động vật quần cư,
là động vật quần cư,
03:47
we share this fascination about how
we as individuals relate to our groups,
we as individuals relate to our groups,
75
215133
3944
chúng ta chia sẻ điều tuyệt vời của việc
cá nhân liên hệ với tập thể như thế nào,
cá nhân liên hệ với tập thể như thế nào,
03:51
to our peers.
76
219101
1388
và với người thân thuộc.
03:52
And statistics in this way
are at their most powerful
are at their most powerful
77
220513
3110
Và thống kê trong trường hợp này
là công cụ tìm hiểu mạnh mẽ nhất
là công cụ tìm hiểu mạnh mẽ nhất
03:55
when they surprise us.
78
223647
1301
sẽ làm ta bất ngờ.
03:57
And there's been some really wonderful
surveys carried out recently
surveys carried out recently
79
225477
3207
Và có một vài nghiên cứu
rất tuyệt vời vài năm gần đây
rất tuyệt vời vài năm gần đây
04:00
by Ipsos MORI in the last few years.
80
228708
1714
được thực hiện bởi Ipsos MORI.
04:02
They did a survey of over
1,000 adults in the UK,
1,000 adults in the UK,
81
230446
2708
Họ khảo sát hơn 1000
người Anh trưởng thành,
người Anh trưởng thành,
04:05
and said, for every 100 people
in England and Wales,
in England and Wales,
82
233178
3780
và họ đặt câu hỏi, cứ 100 người
tại Anh Quốc và xứ Wales,
tại Anh Quốc và xứ Wales,
04:08
how many of them are Muslim?
83
236982
1870
thì có bao nhiêu người theo Hồi giáo?
04:10
Now the average answer from this survey,
84
238876
2646
Và câu trả lời trung bình
mà cuộc khảo sát nhận được,
mà cuộc khảo sát nhận được,
04:13
which was supposed to be representative
of the total population, was 24.
of the total population, was 24.
85
241546
3412
cũng gần như được xem là đại diện cho
hầu hết dân số, là 24 người.
hầu hết dân số, là 24 người.
04:16
That's what people thought.
86
244982
3676
Đó là ý kiến mà mọi người nghĩ.
04:20
British people think 24 out of every 100
people in the country are Muslim.
people in the country are Muslim.
87
248682
3639
Người Anh nghĩ cứ 100 người Anh
thì có 24 người theo Hồi giáo.
thì có 24 người theo Hồi giáo.
04:24
Now, official figures reveal
that figure to be about five.
that figure to be about five.
88
252345
4410
Tuy nhiên, theo thông tin chính thức
đã chỉ ra con số chỉ khoảng mức 5.
đã chỉ ra con số chỉ khoảng mức 5.
04:29
So there's this big variation
between what we think, our perception,
between what we think, our perception,
89
257732
3987
Như vậy, có một sự khác biệt
giữa điều chúng ta nghĩ và nhận thức
giữa điều chúng ta nghĩ và nhận thức
04:33
and the reality as given by statistics.
90
261743
2038
so với thực tế được thống kê.
04:35
And I think that's interesting.
91
263805
1544
Và tôi nghĩ điều đó thật thú vị.
04:37
What could possibly be causing
that misperception?
that misperception?
92
265373
3290
Điều gì là nguyên nhân
của nhận định sai lệch đó?
của nhận định sai lệch đó?
Và tôi đã rất phấn khích
với kiểu nghiên cứu này,
với kiểu nghiên cứu này,
04:41
And I was so thrilled with this study,
93
269212
1854
04:43
I started to take questions out
in presentations. I was referring to it.
in presentations. I was referring to it.
94
271090
3480
Tôi bắt đầu đặt câu hỏi mỗi lần
thuyết trình. Tôi thích điều đó.
thuyết trình. Tôi thích điều đó.
04:46
Now, I did a presentation
95
274594
1218
Tôi từng thuyết trình
04:47
at St. Paul's School for Girls
in Hammersmith,
in Hammersmith,
96
275836
2310
tại Trường Nữ học Thánh Paul
tại Hammersmith,
tại Hammersmith,
04:50
and I had an audience rather like this,
97
278170
2140
và tôi cũng có một hội trường
giống thế này,
giống thế này,
04:52
except it was comprised entirely
of sixth-form girls.
of sixth-form girls.
98
280334
3868
ngoại trừ việc được lấp kín
hoàn toàn bởi các bé gái 6 tuổi.
hoàn toàn bởi các bé gái 6 tuổi.
04:56
And I said, "Girls,
99
284226
2396
Và tôi nói; "Các em ơi,
04:59
how many teenage girls do you think
the British public think
the British public think
100
287598
4543
Các em có biết có bao nhiêu thiếu nữ
mà công chúng Anh nghĩ rằng
mà công chúng Anh nghĩ rằng
05:04
get pregnant every year?"
101
292165
1748
có thai vào mỗi năm không?
05:05
And the girls were apoplectic when I said
102
293937
2676
Và các em đã bất bình khi tôi tiết lộ
05:09
the British public think that 15
out of every 100 teenage girls
out of every 100 teenage girls
103
297453
3913
công chúng Anh nghĩ rằng có
15 trên 100 thiếu nữ
15 trên 100 thiếu nữ
05:13
get pregnant in the year.
104
301390
1293
có thai hàng năm.
05:15
And they had every right to be angry,
105
303429
2231
Và chúng hoàn toàn có quyền khi bất bình,
05:17
because in fact, I'd have to have
closer to 200 dots
closer to 200 dots
106
305684
2758
vì thật ra, tôi cần phải có
gần 200 chấm trắng trên hình
gần 200 chấm trắng trên hình
05:20
before I could color one in,
107
308466
1570
trước khi có thể tô vào một chấm,
05:22
in terms of what
the official figures tell us.
the official figures tell us.
108
310060
2515
giống như kết quả
thống kê chính thức đã chỉ ra.
thống kê chính thức đã chỉ ra.
05:24
And rather like numeracy,
this is not just an English problem.
this is not just an English problem.
109
312599
3800
Và cũng giống như chuyện tính toán,
đây không là vấn đề của riêng nước Anh.
đây không là vấn đề của riêng nước Anh.
05:28
Ipsos MORI expanded the survey
in recent years to go across the world.
in recent years to go across the world.
110
316423
4504
Ipsos MORI đã mở rộng quy mô khảo sát
ra toàn thế giới trong những năm gần đây.
ra toàn thế giới trong những năm gần đây.
05:32
And so, they asked Saudi Arabians,
111
320951
2950
Và họ đã hỏi người Ả Rập,
05:35
for every 100 adults in your country,
112
323925
2521
cứ mỗi 100 người Ả Rập,
05:38
how many of them are overweight or obese?
113
326470
2873
thì có bao nhiêu người
bị thừa cân hay béo phì?
bị thừa cân hay béo phì?
05:42
And the average answer from the Saudis
was just over a quarter.
was just over a quarter.
114
330526
5333
Và câu trả lời trung bình của họ là
chỉ khoảng hơn phần tư.
chỉ khoảng hơn phần tư.
05:48
That's what they thought.
115
336402
1202
Đó là họ nghĩ.
05:49
Just over a quarter of adults
are overweight or obese.
are overweight or obese.
116
337628
2568
Chỉ hơn một phần tư người lớn
là thừa cân hoặc béo phì.
là thừa cân hoặc béo phì.
05:52
The official figures show, actually,
it's nearer to three-quarters.
it's nearer to three-quarters.
117
340220
4781
Kết quả chính thức cho thấy, thật ra,
nó gần ba phần tư.
nó gần ba phần tư.
05:57
(Laughter)
118
345025
1456
(Cười)
05:58
So again, a big variation.
119
346505
2292
Vì thế, một lần nữa,
khác biệt rất lớn.
khác biệt rất lớn.
06:00
And I love this one: they asked in Japan,
they asked the Japanese,
they asked the Japanese,
120
348821
4446
Và tôi thích cái này: họ hỏi người Nhật,
06:05
for every 100 Japanese people,
121
353291
1960
cứ 100 người Nhật Bản
06:07
how many of them live in rural areas?
122
355275
2601
thì có bao nhiêu người sống ở nông thôn?
06:10
The average was about a 50-50 split,
just over halfway.
just over halfway.
123
358521
4901
Câu trả lời trung bình là khoảng 50-50,
06:15
They thought 56 out of every 100
Japanese people lived in rural areas.
Japanese people lived in rural areas.
124
363446
4147
Họ nghĩ khoảng 56 trên tổng 100 người
Nhật sống ở nông thôn.
Nhật sống ở nông thôn.
06:19
The official figure is seven.
125
367617
1687
Kết quả chính thức là bảy.
06:22
So extraordinary variations,
and surprising to some,
and surprising to some,
126
370259
4450
Rất nhiều khác biệt kinh ngạc,
làm ngạc nhiên nhiều người.
làm ngạc nhiên nhiều người.
06:26
but not surprising to people
who have read the work
who have read the work
127
374733
2389
nhưng sẽ không ngạc nhiên
đối với những ai đã đọc
đối với những ai đã đọc
06:29
of Daniel Kahneman, for example,
the Nobel-winning economist.
the Nobel-winning economist.
128
377146
4392
tác phẩm của Daniel Kahneman
một nhà kinh tế đoạt giải Nobel.
một nhà kinh tế đoạt giải Nobel.
06:33
He and his colleague, Amos Tversky,
spent years researching this disjoint
spent years researching this disjoint
129
381562
5092
Ông ấy và cộng sự, Amos Tversky,
đã dành nhiều năm nghiên cứu sự kết nối
đã dành nhiều năm nghiên cứu sự kết nối
06:38
between what people perceive
and the reality,
and the reality,
130
386678
3145
giữa những điều mọi người nhận định
và thực tế,
và thực tế,
06:41
the fact that people are actually
pretty poor intuitive statisticians.
pretty poor intuitive statisticians.
131
389847
3751
sự thật là mọi người thật ra
có trực giác khá tệ trong thống kê.
có trực giác khá tệ trong thống kê.
06:45
And there are many reasons for this.
132
393622
1760
Và có rất nhiều lý do để giải thích.
06:47
Individual experiences, certainly,
can influence our perceptions,
can influence our perceptions,
133
395406
3115
Kinh nghiệm cá nhân, chắc chắn,
có thể ảnh hưởng cách ta nhận định,
có thể ảnh hưởng cách ta nhận định,
06:50
but so, too, can things like the media
reporting things by exception,
reporting things by exception,
134
398545
3958
Nhưng cũng có thể những thứ như
truyền thông báo cáo sự việc ngoại lệ,
truyền thông báo cáo sự việc ngoại lệ,
06:54
rather than what's normal.
135
402527
1696
hơn là những điều bình thường.
06:56
Kahneman had a nice way
of referring to that.
of referring to that.
136
404855
2126
Kahneman có một cách hay
khi đề cập điều đó.
khi đề cập điều đó.
06:59
He said, "We can be blind
to the obvious" --
to the obvious" --
137
407005
2085
Ông nói, "ta có thể bị
mù trước sự thật" --
mù trước sự thật" --
07:01
so we've got the numbers wrong --
138
409114
1638
có thể là có sai số --
07:02
"but we can be blind
to our blindness about it."
to our blindness about it."
139
410776
2322
"nhưng ta cũng có thể dối lòng
về sự mù mờ đó."
về sự mù mờ đó."
07:05
And that has enormous
repercussions for decision making.
repercussions for decision making.
140
413122
3266
Và điều đó có tác động
rất lớn đến việc ra quyết định.
rất lớn đến việc ra quyết định.
07:08
So at the statistics office
while this was all going on,
while this was all going on,
141
416412
2852
Vì thế, tại văn phòng thống kê
khi chuyện này đang diễn ra,
khi chuyện này đang diễn ra,
07:11
I thought this was really interesting.
142
419288
1912
Tôi nghĩ điều này là rất tuyệt.
Tôi nói, đây rõ ràng là
một vấn đề toàn cầu,
một vấn đề toàn cầu,
07:13
I said, this is clearly a global problem,
143
421224
2010
07:15
but maybe geography is the issue here.
144
423258
2435
nhưng có lẽ địa lý chính là mấu chốt.
07:17
These were questions that were all about,
how well do you know your country?
how well do you know your country?
145
425717
3909
Đây là những câu hỏi mà ta hướng đến,
Bạn biết đất nước của bạn rõ như thế nào?
Bạn biết đất nước của bạn rõ như thế nào?
07:21
So in this case, it's how well
do you know 64 million people?
do you know 64 million people?
146
429650
3993
Trong trường hợp này, nó là
bạn biết rõ như thế nào về 64 triệu người?
bạn biết rõ như thế nào về 64 triệu người?
07:25
Not very well, it turns out.
I can't do that.
I can't do that.
147
433667
2732
Không rõ lắm, kết quả là.
Tôi không thể làm điều đó.
Tôi không thể làm điều đó.
07:28
So I had an idea,
148
436423
1324
Vì thế tôi có một ý tưởng,
07:29
which was to think about
this same sort of approach
this same sort of approach
149
437771
3123
đó là cân nhắc về
một hướng tiếp cận tương tự.
một hướng tiếp cận tương tự.
07:32
but to think about it
in a very local sense.
in a very local sense.
150
440918
2105
nhưng phải phù hợp
với bối cảnh địa phương.
với bối cảnh địa phương.
07:35
Is this a local?
151
443047
1191
Đây có phải địa phương?
07:36
If we reframe the questions and say,
152
444262
1941
Nếu ta đóng khuôn
những câu hỏi và nói,
những câu hỏi và nói,
07:38
how well do you know your local area,
153
446227
2122
bạn biết về địa bàn của bạn
rõ như thế nào?
rõ như thế nào?
07:40
would your answers be any more accurate?
154
448373
2103
thì câu trả lời của bạn
liệu có chính xác?
liệu có chính xác?
07:43
So I devised a quiz:
155
451817
1762
Vì thế tôi nghĩ ra một câu đố:
07:45
How well do you know your area?
156
453603
1859
Bạn biết rõ về khu vực của bạn ra sao?
07:48
It's a simple Web app.
157
456454
1889
Nó là một ứng dụng Web đơn giản.
07:50
You put in a post code
158
458367
1183
Bạn nhập một mật mã
07:51
and then it will ask you questions
based on census data
based on census data
159
459574
2707
và nó sẽ hỏi bạn những câu hỏi
dựa trên dữ liệu nhân khẩu
dựa trên dữ liệu nhân khẩu
07:54
for your local area.
160
462305
1539
của địa phương bạn.
07:56
And I was very conscious
in designing this.
in designing this.
161
464305
2123
Và tôi đã rất tỉnh táo
khi thiết kế điều này.
khi thiết kế điều này.
07:58
I wanted to make it open
to the widest possible range of people,
to the widest possible range of people,
162
466452
4109
Tôi muốn làm nó tiếp cận
với nhiều dạng người nhất có thể,
với nhiều dạng người nhất có thể,
08:02
not just the 49 percent
who can get the numbers.
who can get the numbers.
163
470585
2828
không chỉ là 49%
người có thể.
người có thể.
08:05
I wanted everyone to engage with it.
164
473437
1755
Tôi muốn mọi người tiếp xúc với nó.
08:07
So for the design of the quiz,
165
475216
1525
Vì thế khi thiết kế câu đố,
08:08
I was inspired by the isotypes
166
476765
3615
Tôi được truyền lửa bởi
những đồ thị minh họa
những đồ thị minh họa
08:12
of Otto Neurath from the 1920s and '30s.
167
480404
2602
của Otto Neurath từ năm 1920 đến 1930.
08:15
Now, these are methods
for representing numbers
for representing numbers
168
483030
4348
Đây là phương pháp dùng để
biểu diện con số
biểu diện con số
08:19
using repeating icons.
169
487402
1773
dưới dạng những hình tượng lặp lại.
08:21
And the numbers are there,
but they sit in the background.
but they sit in the background.
170
489640
3165
Và đó là những con số
nhưng được hiện trên phông nền.
nhưng được hiện trên phông nền.
08:24
So it's a great way
of representing quantity
of representing quantity
171
492829
2723
Đây là một cách tuyệt vời
để biểu diễn thông số định lượng
để biểu diễn thông số định lượng
08:27
without resorting to using terms
like "percentage,"
like "percentage,"
172
495576
2984
mà không cần dùng
chữ "phần trăm,"
chữ "phần trăm,"
08:30
"fractions" and "ratios."
173
498584
1230
"phân số" và"tỷ lệ"
08:31
So here's the quiz.
174
499838
1702
Đây chính là câu đố.
08:34
The layout of the quiz is,
175
502310
1647
Kết quả của nó là,
08:35
you have your repeating icons
on the left-hand side there,
on the left-hand side there,
176
503981
2819
bạn có những biểu tượng lặp lại
bên phía trái của màn hình,
bên phía trái của màn hình,
08:38
and a map showing you the area
we're asking you questions about
we're asking you questions about
177
506824
3123
và một bản đồ quan sát khu vực
mà câu hỏi đang hướng đến
mà câu hỏi đang hướng đến
08:41
on the right-hand side.
178
509971
1167
bên phải màn hình.
08:43
There are seven questions.
179
511162
1281
Có 7 câu hỏi như thế.
08:44
Each question, there's a possible answer
between zero and a hundred,
between zero and a hundred,
180
512467
3893
Mỗi câu, có một câu trả lời tự chọn
giữa mức 0 và 100,
giữa mức 0 và 100,
08:48
and at the end of the quiz,
181
516384
1349
và ở cuối câu đố,
08:49
you get an overall score
between zero and a hundred.
between zero and a hundred.
182
517757
3218
bạn sẽ có số một điểm tổng kết
giữa 0 và 100.
giữa 0 và 100.
08:52
And so because this is TEDxExeter,
183
520999
2084
Và vì đây là TEDxExeter,
08:55
I thought we would have
a quick look at the quiz
a quick look at the quiz
184
523107
2325
Tôi nghĩ ta nên nhìn lại
sơ qua những câu đố
sơ qua những câu đố
08:57
for the first few questions of Exeter.
185
525456
2309
cho một vài câu hỏi của Exeter.
08:59
And so the first question is:
186
527789
1405
Và câu đố đầu tiên là:
09:01
For every 100 people,
how many are aged under 16?
how many are aged under 16?
187
529218
2992
Cứ mỗi 100 người,
thì có bao nhiêu là dưới 16 tuổi?
thì có bao nhiêu là dưới 16 tuổi?
09:04
Now, I don't know Exeter very well
at all, so I had a guess at this,
at all, so I had a guess at this,
188
532784
3600
Tôi thì không hiểu Exeter rõ lắm
nên tôi sẽ đoán ở câu này,
nên tôi sẽ đoán ở câu này,
09:08
but it gives you an idea
of how this quiz works.
of how this quiz works.
189
536408
2561
nhưng việc này sẽ giúp bạn thấy
cách câu đố vận hành.
cách câu đố vận hành.
09:10
You drag the slider
to highlight your icons,
to highlight your icons,
190
538993
3706
Bạn kéo thanh dấu đứng
để tô đậm số lượng biểu tượng,
để tô đậm số lượng biểu tượng,
09:14
and then just click "Submit" to answer,
191
542723
2235
và nhấp chuột vào "Nhập" để trả lời,
09:16
and we animate away the difference
between your answer and reality.
between your answer and reality.
192
544982
3663
và nó sẽ cho thấy sự khác biệt
giữa câu trả lời và thực tế.
giữa câu trả lời và thực tế.
09:20
And it turns out, I was a pretty
terrible guess: five.
terrible guess: five.
193
548669
4075
Và kết quả, tôi đã có một
phỏng đoán kinh khủng: 5.
phỏng đoán kinh khủng: 5.
09:25
How about the next question?
194
553149
1424
Còn câu đố kế tiếp thì sao?
09:26
This is asking about
what the average age is,
what the average age is,
195
554597
2156
Đây là câu hỏi về
độ tuổi trung bình,
độ tuổi trung bình,
09:28
so the age at which half
the population are younger
the population are younger
196
556777
2445
độ tuổi mà một nửa số dân
thì trẻ hơn
thì trẻ hơn
09:31
and half the population are older.
197
559246
1674
và nửa còn lại thì già hơn.
09:32
And I thought 35 -- that sounds
middle-aged to me.
middle-aged to me.
198
560944
3350
Và tôi nghĩ 35 -- nghe có vẻ
trung bình với tôi.
trung bình với tôi.
09:36
(Laughter)
199
564318
1443
(cười)
09:40
Actually, in Exeter,
it's incredibly young,
it's incredibly young,
200
568206
2106
Thật ra, tại Exeter,
dân số cực trẻ,
dân số cực trẻ,
09:42
and I had underestimated the impact
of the university in this area.
of the university in this area.
201
570336
4538
và tôi đã đánh giá thấp tác động
của những trường đại học trong vùng.
của những trường đại học trong vùng.
09:46
The questions get harder
as you go through.
as you go through.
202
574898
2031
Câu đố sẽ khó hơn
nếu bạn tiếp tục.
nếu bạn tiếp tục.
09:48
So this one's now asking
about homeownership:
about homeownership:
203
576953
2383
Câu này hỏi về
quyền sở hữu nhà ở:
quyền sở hữu nhà ở:
09:51
For every 100 households, how many
are owned with a mortgage or loan?
are owned with a mortgage or loan?
204
579955
3699
Cứ mỗi 100 hộ, có bao nhiêu chủ hộ
mua nhà với tiền thế chấp hoặc vay?
mua nhà với tiền thế chấp hoặc vay?
09:55
And I hedged my bets here,
205
583678
1280
Và tôi đặt cược câu này,
09:56
because I didn't want to be
more than 50 out on the answer.
more than 50 out on the answer.
206
584982
3098
vì tôi không muốn có hơn
50 chủ hộ là câu trả lời.
50 chủ hộ là câu trả lời.
10:00
(Laughter)
207
588104
2020
(cười)
10:02
And actually, these get harder,
these questions,
these questions,
208
590148
2466
Và thật ra, những câu hỏi
trở nên khó hơn,
trở nên khó hơn,
10:04
because when you're in an area,
when you're in a community,
when you're in a community,
209
592638
2859
vì khi bạn sống trong khu vực
chung sống với một cộng đồng,
chung sống với một cộng đồng,
10:07
things like age -- there are clues
to whether a population is old or young.
to whether a population is old or young.
210
595521
5250
những điều như tuổi -- những bằng chứng
cho việc dân số là già hay trẻ.
cho việc dân số là già hay trẻ.
10:12
Just by looking around
the area, you can see it.
the area, you can see it.
211
600795
2345
Chỉ bởi quan sát xung quanh
khu vực, là bạn sẽ rõ.
khu vực, là bạn sẽ rõ.
10:15
Something like homeownership
is much more difficult to see,
is much more difficult to see,
212
603164
3391
Một vài thứ như quyền sở hữu nhà ở
thì khó quan sát hơn,
thì khó quan sát hơn,
10:18
so we revert to our own heuristics,
213
606579
2608
thế nên ta quay lại với khám phá của mình,
10:21
our own biases about how many people
we think own their own homes.
we think own their own homes.
214
609211
4451
khuynh hướng của ta về bao nhiêu người
mà ta nghĩ sẽ làm chủ căn nhà họ.
mà ta nghĩ sẽ làm chủ căn nhà họ.
10:25
Now the truth is,
when we published this quiz,
when we published this quiz,
215
613686
3650
Sự thật là,
khi chúng tôi cùng khai câu đố này.
khi chúng tôi cùng khai câu đố này.
10:29
the census data that it's based on
was already a few years old.
was already a few years old.
216
617360
3536
dữ liệu nhân khẩu được dựa trên
thông tin một vài năm trước.
thông tin một vài năm trước.
10:32
We've had online applications
that allow you to put in a post code
that allow you to put in a post code
217
620920
3569
Chúng tôi đã có các ứng dụng trực tuyến
cho phép bạn nhập vào mã bưu điện
cho phép bạn nhập vào mã bưu điện
10:36
and get statistics back for years.
218
624513
2094
và lấy lại thống kê của nhiều năm trước.
10:38
So in some senses,
219
626631
1189
Nên trong vài trường hợp,
10:39
this was all a little bit old
and not necessarily new.
and not necessarily new.
220
627844
3549
thì đều khá cũ
và cũng không cần phải mới.
và cũng không cần phải mới.
10:43
But I was interested to see
what reaction we might get
what reaction we might get
221
631417
3639
Nhưng tôi rất hứng thú khi thấy
những phản ứng nhận được
những phản ứng nhận được
10:47
by game-ifying the data
in the way that we have,
in the way that we have,
222
635080
2717
khi tái cấu trúc lại dữ liệu
theo cách mà chúng tôi có,
theo cách mà chúng tôi có,
10:49
by using animation
223
637821
1407
bằng cách dùng hình tượng
10:51
and playing on the fact
that people have their own preconceptions.
that people have their own preconceptions.
224
639252
3748
và chấp nhận thực tế là mọi người
thường có những định kiến riêng,
thường có những định kiến riêng,
10:55
It turns out, the reaction was, um ...
225
643508
3583
Kết quả là, phản ứng là, um..
11:00
was more than I could have hoped for.
226
648328
1928
hơn cả những gì tôi mong đợi.
11:02
It was a long-held ambition of mine
to bring down a statistics website
to bring down a statistics website
227
650280
3381
Đó là một thời gian dài ấp ủ tham vọng
làm ra một trang web thống kê
làm ra một trang web thống kê
11:05
due to public demand.
228
653685
1408
vì nhu cầu của công chúng.
11:07
(Laughter)
229
655117
1800
(Cười)
11:08
This URL contains the words
"statistics," "gov" and "UK,"
"statistics," "gov" and "UK,"
230
656941
3464
URL này chứa những từ khóa
"thống kê", "gov" và "UK,"
"thống kê", "gov" và "UK,"
11:12
which are three of people's least
favorite words in a URL.
favorite words in a URL.
231
660429
3242
đây là ba từ mà mọi người
ít hứng thú nhất trong một URL.
ít hứng thú nhất trong một URL.
11:15
And the amazing thing about this
was that the website came down
was that the website came down
232
663695
3985
Và điều kỳ diệu chính là
khi trang web hoạt động đến
khi trang web hoạt động đến
11:19
at quarter to 10 at night,
233
667704
2093
10 giờ kém 15 tối,
11:21
because people were actually
engaging with this data
engaging with this data
234
669821
3211
vì mọi người tương tác
với dữ liệu này
với dữ liệu này
11:25
of their own free will,
235
673056
1539
một cách tự nguyện,
11:26
using their own personal time.
236
674619
2035
khi sử dụng thời gian rảnh của họ.
11:28
I was very interested to see
237
676678
2487
Tôi hứng thú khi thấy được
11:31
that we got something like
a quarter of a million people
a quarter of a million people
238
679189
3713
chúng tôi có gần một phần tư
triệu người (250.000)
triệu người (250.000)
11:34
playing the quiz within the space
of 48 hours of launching it.
of 48 hours of launching it.
239
682926
3272
chơi với những câu đố
trong khoảng 48 tiếng triển khai.
trong khoảng 48 tiếng triển khai.
11:38
And it sparked an enormous discussion
online, on social media,
online, on social media,
240
686222
3927
Và khơi nguồn một cuộc tranh luận
rất lớn trên mạng, trên truyền thông,
rất lớn trên mạng, trên truyền thông,
11:42
which was largely dominated
241
690173
2037
mà phần lớn là bởi
11:44
by people having fun
with their misconceptions,
with their misconceptions,
242
692234
3993
mọi người đang hứng thú với
nhận định sai lầm của họ,
nhận định sai lầm của họ,
11:48
which is something that
I couldn't have hoped for any better,
I couldn't have hoped for any better,
243
696251
3059
điều mà tôi không thể
hy vọng gì thêm nữa,
hy vọng gì thêm nữa,
11:51
in some respects.
244
699334
1160
xét trên vài khía cạnh.
11:52
I also liked the fact that people started
sending it to politicians.
sending it to politicians.
245
700518
3226
Tôi còn thích một điều đó là
mọi người gửi nó đến các chính trị gia.
mọi người gửi nó đến các chính trị gia.
11:55
How well do you know the area
you claim to represent?
you claim to represent?
246
703768
2589
Ông biết khu vực mà ông tranh cử
rõ như thế nào không?
rõ như thế nào không?
11:58
(Laughter)
247
706381
1162
(Cười)
11:59
And then just to finish,
248
707567
1560
Và thay lời kết,
12:01
going back to the two kinds of people,
249
709992
2330
nhắc lại hai loại người lúc đầu,
12:04
I thought it would be
really interesting to see
really interesting to see
250
712346
2257
Tôi nghĩ nó sẽ rất
thú vị khi thấy
thú vị khi thấy
12:06
how people who are good with numbers
would do on this quiz.
would do on this quiz.
251
714627
2815
những người giỏi tính toán
sẽ làm những câu đố này ra sao.
sẽ làm những câu đố này ra sao.
12:09
The national statistician
of England and Wales, John Pullinger,
of England and Wales, John Pullinger,
252
717466
3016
Nhà thống kê quốc dân
của Anh và xứ Wales, John Pullinger,
của Anh và xứ Wales, John Pullinger,
12:12
you would expect he would be pretty good.
253
720506
2073
bạn tưởng ông ấy sẽ trả lời tốt.
12:15
He got 44 for his own area.
254
723524
2449
Ông đạt 44 trong khu vực của ông.
12:17
(Laughter)
255
725997
2468
(Cười)
12:20
Jeremy Paxman -- admittedly,
after a glass of wine -- 36.
after a glass of wine -- 36.
256
728489
4949
Jeremy Paxman -- thừa nhận
sau một ly rượu vang -- 36.
sau một ly rượu vang -- 36.
12:26
Even worse.
257
734051
1461
Còn tệ hơn.
12:27
It just shows you that the numbers
can inspire us all.
can inspire us all.
258
735536
3201
Điều này cho các bạn thấy những con số
có thể khơi gợi chúng ta.
có thể khơi gợi chúng ta.
12:30
They can surprise us all.
259
738761
1260
Chúng làm ta ngạc nhiên.
12:32
So very often, we talk about statistics
260
740045
2039
Nên, chúng tôi thường hay nói về thống kê
12:34
as being the science of uncertainty.
261
742108
1962
như là khoa học của sự không chắc chắn.
12:36
My parting thought for today is:
262
744094
1782
Lời kết của tôi cho hôm này là:
12:37
actually, statistics is the science of us.
263
745900
3035
thực ra, thống kê là
khoa học hướng về chúng ta.
khoa học hướng về chúng ta.
12:40
And that's why we should
be fascinated by numbers.
be fascinated by numbers.
264
748959
2788
Đó là lý do ta nên
bị hấp dẫn bởi những con số.
bị hấp dẫn bởi những con số.
12:43
Thank you very much.
265
751771
1190
Cảm ơn các bạn rất nhiều
12:44
(Applause)
266
752985
3777
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Alan Smith - Data visualisation editorAlan Smith uses interactive graphics and statistics to breathe new life into how data is presented.
Why you should listen
Alan Smith is Data Visualisation Editor at the Financial Times in London. Previously he was Head of Digital Content at the UK Office for National Statistics (ONS).
With a background in cartography and digital mapping, he has spent the last decade finding ways of bringing statistics to wider audiences. In 2010, he was an inaugural recipient of the Royal Statistical Society's Award for Excellence in Official Statistics. He was appointed Office of the Order of the British Empire (OBE) in the Queen's 2011 Birthday Honours list.
Alan Smith | Speaker | TED.com