TEDNYC
Françoise Mouly: The stories behind The New Yorker's iconic covers
Françoise Mouly: Câu chuyện đằng sau những bức ảnh bìa độc đáo của tạp chi The New Yorker
Filmed:
Readability: 4.1
1,251,020 views
Françoise Mouly, giám đốc sáng tạo của tờ tap chí The New Yorker. Trong suốt 24 nắm qua, bà ấy chính là người đã đưa ra quyết định về những bức hình sẽ xuất hiện trên trang bìa, từ bức phác họa tòa tháp đôi đen tuyền sau ngày 9/11 kinh hoàng, đến cách mượn đầy ẩn ý từ linh vật của tờ báo khi thay hình ảnh của "công tử bột Eustace Tilley" bằng hình ảnh của kẻ quyền lực nhất nước Nga. Qua những câu chuyện được nhắc lại ấy, bà đưa ra nhận định về sức mạnh của nghệ thuật " khi chỉ một nét vẽ đơn giản có thể cắt xuyên qua hàng ngàn những bức ảnh ta thấy hằng ngày, để rồi lấp đầy ta bằng xúc cảm của khoảnh khắc."
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So 24 years ago,
0
760
1776
24 năm trước
00:14
I was brought to The New Yorker
1
2560
1776
tôi được chọn vào vị trí giám đốc nghệ thuật
00:16
as art editor
2
4360
1520
của tạp chí The New Yorker
00:18
to rejuvenate
3
6480
3536
với trách nhiệm là làm tươi mới trở lại
00:22
what had by then become
a somewhat staid institution
a somewhat staid institution
4
10040
5016
một tạp chí rơi vào cảnh cạn kiệt sự sáng tạo
00:27
and to bring in new artists
5
15080
2496
và cùng với những nghệ sĩ mới
00:29
and to try to bring the magazine
from its ivory tower
from its ivory tower
6
17600
3696
đưa tạp chí này thoát khỏi sự mơ hồ về thời cuộc
00:33
into engaging with its time.
7
21320
3336
trở lại với dòng chảy.
00:36
And it was just
the right thing for me to do
the right thing for me to do
8
24680
2696
Và tôi nghĩ công việc đó là dành cho tôi
00:39
because I've always been captivated
by how an image can --
by how an image can --
9
27400
4616
bởi tôi luôn bị lôi cuốn bởi cái cách chỉ một bức hình
00:44
a simple drawing --
10
32040
1696
hay một bức vẽ đơn giản
00:45
can cut through the torrent of images
that we see every single day.
that we see every single day.
11
33760
4736
có thể cắt xuyên qua hàng ngàn bức ảnh chúng ta thấy hằng ngày,
00:50
How it can capture a moment,
12
38520
2456
để lưu giữ từng khoảnh khắc
00:53
how it can crystallize
a social trend or a complex event
a social trend or a complex event
13
41000
5216
hay chiếu thấu một hiện tượng xã hội, một sự việc phức tạp
00:58
in a way that a lot of words
wouldn't be able to do --
wouldn't be able to do --
14
46240
5176
theo cái cách mà không thể diễn tả được bằng ngôn từ,
01:03
and reduce it to its essence
and turn it into a cartoon.
and turn it into a cartoon.
15
51440
3800
và đơn giản hóa chúng rồi biến chúng thành một bức biếm họa.
01:07
So I went to the library
16
55800
1776
Tôi đã đến thư viện và
01:09
and I looked at the first cover
drawn by Rea Irvin in 1925 --
drawn by Rea Irvin in 1925 --
17
57600
5936
tôi tìm tờ bìa tạp chí đầu tiên được vẽ bởi Rea Irvin vào năm 1925
01:15
a dandy looking at a butterfly
through his monocle,
through his monocle,
18
63560
4400
hình ảnh một anh chàng bảnh chọe đang nhìn vào chú bướm qua chiếc kính lúp của mình,
01:20
and we call it Eustace Tilley.
19
68760
2760
và chúng tôi gọi nó là Eustace Tilley.
01:24
And I realized that
as the magazine had become known
as the magazine had become known
20
72080
4016
Tôi nhận ra rằng, chỉ bởi vì tờ tạp chí luôn được biết đến
01:28
for its in-depth research
and long reports,
and long reports,
21
76120
5456
với sự nghiên cứu chuyên sâu và lời tường trình dài dằng dặc,
01:33
some of the humor
had gotten lost along the way,
had gotten lost along the way,
22
81600
2936
mà một vài sự hóm hỉnh đã bị trôi tuột mất,
01:36
because now often Eustace Tilley
was seen as a haughty dandy,
was seen as a haughty dandy,
23
84560
4896
bởi người ta nghĩ Eustace Tilley là một tên công tử bột ngạo mạn,
01:41
but in fact, in 1925,
24
89480
3096
nhưng thực ra, vào năm 1925 ấy
01:44
when Rea Irvin first drew this image,
25
92600
3416
khi Rea Irvin phác họa bức tranh lần đầu tiên,
01:48
he did it as part of a humor magazine
26
96040
2776
là với mục đích xuất bản nó trên một tạp chí biếm họa
01:50
to amuse the youth of the era,
27
98840
2216
và hướng tới giới trẻ thời đó,
01:53
which was the flappers
of the roaring twenties.
of the roaring twenties.
28
101080
3080
những người được coi là hồn phóng khoáng của "những năm 20s gầm thét".
01:57
And in the library,
29
105080
1256
Và cũng trong thư viện,
01:58
I found the images
that really captured the zeitgeist
that really captured the zeitgeist
30
106360
4936
tôi tìm thấy những bức hình hàm chứa dấu ấn của một thời đại -
02:03
of the Great Depression.
31
111320
2416
- thời kì Đại khủng hoảng.
02:05
And it showed us
not just how people dressed
not just how people dressed
32
113760
4416
Những bức ảnh đó cho chúng ta thấy con người thời đó ăn mặc ra sao
02:10
or what their cars looked like,
33
118200
1536
hay xe của họ trông như thế nào,
02:11
but also what made them laugh,
34
119760
3256
cả việc họ từng cười vì điều gì.
02:15
what their prejudices were.
35
123040
2296
hay những thành kiến thời đó.
02:17
And you really got a sense
36
125360
2576
Và bạn hoàn toàn có thể có một hình ảnh mường tưởng
02:19
of what it felt like
to be alive in the '30s.
to be alive in the '30s.
37
127960
3480
về cuộc sống ở những năm 30.
02:23
So I called on contemporary artists,
38
131960
3376
Vậy nên tôi thường tìm đến những họa sĩ đương thời
02:27
such as Adrian Tomine here.
39
135360
2216
như Adrian Tomine.
02:29
I often call on narrative artists --
40
137600
3136
Tôi thường liên lạc với những họa sĩ tự sự,
02:32
cartoonists, children's book authors --
41
140760
2656
họa sĩ biếm họa, hay tác giả sách thiếu nhi
02:35
and I give them themes such as,
42
143440
2520
và đưa cho họ vài chủ đề như là
02:38
you know, what it's like
to be in the subway,
to be in the subway,
43
146840
2336
những câu chuyện trên xe điện ngầm,
02:41
or Valentine's Day,
44
149200
2176
hay ngày lễ tình nhân,
02:43
and they send me sketches.
45
151400
1376
rồi họ gửi cho tôi nhưng bản phác họa.
02:44
And once the sketches
are approved by the editor,
are approved by the editor,
46
152800
3896
Và khi những bản phác thảo đó được chấp thuận bởi tổng biên tập,
02:48
David Remnick,
47
156720
1360
David Remnick,
02:51
it's a go.
48
159240
2096
chúng sẽ được đăng lên tạp chí.
02:53
And I love the way
49
161360
1976
Tôi thích cái cách mà
02:55
those images are actually
not telling you what to think.
not telling you what to think.
50
163360
5256
những hình ảnh này không trực tiếp nói cho bạn biết ý nghĩa của nó.
03:00
But they do make you think,
51
168640
2216
Chúng làm bạn phải nghĩ,
03:02
because the artist is actually --
52
170880
5016
bới nghệ sĩ giống như...
03:07
it's almost a puzzle;
53
175920
1256
.... đưa ra một câu đố,
03:09
the artist is drawing the dots,
54
177200
1496
người họa sĩ sẽ là người đặt sẵn nền móng,
03:10
and you, the reader,
have to complete the picture.
have to complete the picture.
55
178720
3696
và nhiêm vụ của bạn là dựng nên ngôi nhà với hình ảnh do chính mình tạo ra.
03:14
So to get this image
on the left by Anita Kunz,
on the left by Anita Kunz,
56
182440
3376
Vậy nên để hiểu được bức tranh bên trái của Anita Kun,
03:17
or the one on right by Tomer Hanuka,
57
185840
3056
hay bức bên phải bởi Tomer Hanuka,
03:20
you have to play spot the differences.
58
188920
3136
bạn phải tìm điểm khác biệt tồn tại chính trong chúng.
03:24
And it is something that ...
59
192080
2920
Và có một điều là...
03:27
It's really exciting to see
60
195720
3696
tôi thích cái cách mà
03:31
how the engagement with the reader ...
61
199440
6056
người đọc tò mò về chúng
03:37
how those images really capture --
62
205520
4936
cái cách mà ý nghĩa thực đằng sau những bức ảnh
03:42
play with the stereotypes.
63
210480
1536
phá vỡ những khuôn mẫu thường ngày.
03:44
But when you get it,
64
212040
1376
Nhưng khi bạn hiểu được nó,
03:45
it rearranges the stereotypes
that are in your head.
that are in your head.
65
213440
3560
nó sẽ sắp xếp lại những khuôn mẫu ấy trong đầu bạn.
03:49
But the images don't
just have to show people,
just have to show people,
66
217560
3296
Nhưng hình ảnh không chỉ ám chỉ con người,
03:52
sometimes it can be a feeling.
67
220880
2336
nhiều khi, nó chứa đựng cảm xúc.
03:55
Right after September 11,
68
223240
2040
Ngay sau sự việc ngày 11/9,
03:58
I was at a point,
69
226120
2656
tôi đang ở một trạng thái mà,
04:00
like everybody else,
70
228800
1216
giống như tất cả những công dân Mỹ khác,
04:02
where I really didn't know how to deal
with what we were going through,
with what we were going through,
71
230040
5216
không biết làm thế nào để đối mặt với những gì chúng ta đang phải trải qua,
04:07
and I felt that no image
could capture this moment,
could capture this moment,
72
235280
5416
cảm tưởng như chẳng có hình ảnh nào có thể lột tả cảnh tượng ấy,
04:12
and I wanted to just do a black cover,
73
240720
2496
và tôi thậm chí định để một tờ bìa đen trống rỗng,
04:15
like no cover.
74
243240
1696
kiểu như chẳng thiết có một tờ bìa nữa.
04:16
And I talked to my husband,
cartoonist Art Spiegelman,
cartoonist Art Spiegelman,
75
244960
3696
Và tôi nói chuyện với chồng tôi, nhà biếm họa Art Spiegelman,
04:20
and mentioned to him
that I was going to propose that,
that I was going to propose that,
76
248680
3856
rằng tôi sẽ làm chính xác như vậy,
04:24
and he said, "Oh, if you're
going to do a black cover,
going to do a black cover,
77
252560
2576
và anh ấy bảo: "Ừm, nếu như em muốn làm tờ bìa toàn màu đen,
04:27
then why don't you do
the silhouette of the Twin Towers,
the silhouette of the Twin Towers,
78
255160
4016
tại sao không vẽ cái bóng của toà tháp đôi
04:31
black on black?"
79
259200
1536
đen trên nền đen?"
04:32
And I sat down to draw this,
80
260760
1536
Tôi ngồi xuống và bắt đầu vẽ với ý tưởng đó
04:34
and as soon as I saw it,
81
262320
1480
và ngay khi hoàn thành nó,
04:36
a shiver ran down my spine
82
264920
1536
tôi thấy lạnh sống lưng,
04:38
and I realized
83
266480
1200
tôi nhận ra rằng
04:40
that in this refusal to make an image,
84
268640
3656
khi không thể dùng những bức ảnh được nữa
04:44
we had found a way to capture loss
85
272320
5016
chúng tôi vẫn tìm ra cách để nói lên sự mất mát
04:49
and mourning
86
277360
1496
và tiếc thương
và trống vắng.
04:50
and absence.
87
278880
1280
Và tôi học được một bài học sâu sắc rằng
04:53
And it's been a profound thing
that I learned in the process --
that I learned in the process --
88
281880
4376
04:58
that sometimes some of the images
that say the most
that say the most
89
286280
5936
nhiều khi đối với những bức ảnh mang nhiều ý nghĩa nhất
hãy tạo bằng những điều đơn giản nhất.
05:04
do it with the most spare means.
90
292240
3080
05:07
And a simple image can speak volumes.
91
295880
3576
Và một hình ảnh đơn giản cũng có thể truyền tải một ý nghĩa lớn.
05:11
So this is the image
that we published by Bob Staake
that we published by Bob Staake
92
299480
3256
Đây là bức ảnh được vẽ bởi Bob Staake
ngay sau cuộc tuyển cử của tổng thống Barack Obama
05:14
right after the election of Barack Obama,
93
302760
3840
05:20
and captured a historic moment.
94
308040
3256
hình ảnh đại diện cho một thời điểm lịch sử.
05:23
But we can't really plan for this,
95
311320
2216
Chúng tôi không thể lên kế hoạch trước cho điều này,
05:25
because in order to do this,
96
313560
1376
bởi để tạo nên một hình ảnh mang tính khoảnh khắc như vậy,
05:26
we have to let the artist
experience the emotions that we all feel
experience the emotions that we all feel
97
314960
6336
chúng tôi cần để cho những người nghệ sĩ tự mình lang thang trong dòng cảm xúc của đại chúng
05:33
when that is happening.
98
321320
1480
khi sự việc đang diễn ra.
05:35
So back in November 2016,
99
323320
3816
Trở lại với tháng 10 năm 2016,
trong suốt thời gian tuyển cử,
05:39
during the election last year,
100
327160
2776
05:41
the only image that we
could publish was this,
could publish was this,
101
329960
3136
đây là hình ảnh duy nhất chúng tôi có thể xuất bản
05:45
which was on the stand
on the week that everybody voted.
on the week that everybody voted.
102
333120
3936
và ra sạp báo vào cái tuần mà mọi người đi bầu cử
05:49
(Laughter)
103
337080
1336
(cười)
05:50
Because we knew
somebody would feel this --
somebody would feel this --
104
338440
2456
Bởi chúng tôi biết chắc nhiều người sẽ cảm thấy như thế này
05:52
(Laughter)
105
340920
1216
(cười)
05:54
when the result of the election
was announced.
was announced.
106
342160
2680
Và khi kết quả của buổi tổng tuyển cử được thông báo,
05:58
And when we found out the result,
107
346360
2960
khi chúng tôi biết được kết quả,
chúng tôi thực sự sốc,
06:02
we really were at a loss,
108
350600
1856
06:04
and this is the image
that was sent by Bob Staake again,
that was sent by Bob Staake again,
109
352480
6016
và đây là hình ảnh, cũng được gửi bởi Bob Staake,
06:10
and that really hit a chord.
110
358520
3040
nó thực sự tạo nên một cú hit lớn.
Và một lần nữa,
06:14
And again,
111
362280
1256
06:15
we can't really figure out
what's going to come next,
what's going to come next,
112
363560
6456
chúng tôi không biết nên làm gì cho tuần báo tiếp theo,
như thể chúng tôi không biết làm cách nào để có thể bước tiếp nữa,
06:22
but here it felt like we didn't
know how to move forward,
know how to move forward,
113
370040
2696
06:24
but we did move forward,
114
372760
1456
nhưng chúng tôi vẫn cố gắng làm,
06:26
and this is the image that we published
after Donald Trump's election
after Donald Trump's election
115
374240
6216
và đây là bức ảnh được xuất bản ngay sau buổi đắc cử của tân tổng thống Donald Trump
06:32
and at the time of the Women's March
116
380480
3416
và thời điểm khi cuộc "Tuần hành phụ nữ" diễn ra
trên khắp nước Mỹ.
06:35
all over the US.
117
383920
1320
06:38
So over those 24 years,
118
386120
1856
Như vậy trong 24 năm qua,
tôi đã chứng kiến hơn 1.000 bức ảnh ra đời, hàng tuần,
06:40
I have seen over 1,000 images
come to life week after week,
come to life week after week,
119
388000
4776
06:44
and I'm often asked
which one is my favorite,
which one is my favorite,
120
392800
2576
và tôi thường được hỏi về bức ảnh tôi yêu thích nhất,
nhưng tôi không thể chọn
06:47
but I can't pick one
121
395400
1856
bởi điều tôi tự hào nhất đó là sự khác biệt giữa chúng,
06:49
because what I'm most proud of
is how different every image is,
is how different every image is,
122
397280
5936
không cái nào giống cái nào.
06:55
one from the other.
123
403240
1216
Và điều đó được tạo nên bởi tài năng và sự đa dạng
06:56
And that's due to the talent
and the diversity
and the diversity
124
404480
3456
của toàn bộ nghệ sĩ tạo nên chúng.
06:59
of all of the artists that contribute.
125
407960
2960
07:03
And now, well,
126
411600
1776
Và đến bây giờ, như các bạn đã biết...
07:05
now, we're owned by Russia,
127
413400
1856
Nga đang "bắt thóp" Mỹ
07:07
so --
128
415280
1216
nên...
07:08
(Laughter)
129
416520
1216
(cười)
Trong bức hình được tạo bởi Barry Blitt ngay đây,
07:09
In a rendering by Barry Blitt here,
130
417760
2696
07:12
Eustace has become
Eustace Vladimirovich Tilley.
Eustace Vladimirovich Tilley.
131
420480
5216
Eustace đã trở thành Eustace Vladimirovich Tilley (Vladimirovich là tên đệm của tổng thống Nga V.V.Putin)
07:17
And the butterfly is none other
than a flabbergasted Donald Trump
than a flabbergasted Donald Trump
132
425720
5096
Và chú bướm kia chẳng phải ai khác ngoài "hiện tượng nước Mỹ" Donald Trump
đang vỗ đôi cánh của mình
07:22
flapping his wings,
133
430840
1216
07:24
trying to figure out
how to control the butterfly effect,
how to control the butterfly effect,
134
432080
4056
cố gắng tìm cách kiếm soát "hiệu ứng cánh bướm",
07:28
and the famed logo
that was drawn by Rae Irvin in 1925
that was drawn by Rae Irvin in 1925
135
436160
5576
và cái logo nổi tiếng được vẽ bởi Rae Irvin năm 1925,
bây giờ được viết theo bản chữ tiếng Nga.
07:33
is now in Cyrillic.
136
441760
1600
07:35
So, what makes me really excited
about this moment
about this moment
137
443920
4256
Điều khiến tôi hào hứng về khoảnh khắc này,
07:40
is the way that ...
138
448200
2760
đó là cái cách mà...
như bạn biết đấy, tự do báo chí là nền móng của nhân quyền.
07:44
You know, free press
is essential to our democracy.
is essential to our democracy.
139
452000
4736
Và chúng ta có thể thấy rằng dù là điều vĩ đại hay lố bịch,
07:48
And we can see from
the sublime to the ridiculous
the sublime to the ridiculous
140
456760
3656
07:52
that artists can capture what is going on
141
460440
4416
những người nghệ sĩ vẫn có thể lưu giữ lại những điều đang diễn ra
07:56
in a way that an artist
142
464880
2616
theo cái cách mà một người nghệ sĩ
07:59
armed with just India ink and watercolor
143
467520
5136
chỉ với mực nho và màu nước
là đủ để nắm lấy và bước vào cuộc đàm thoại văn hóa.
08:04
can capture and enter
into the cultural dialogue.
into the cultural dialogue.
144
472680
5976
Nó đưa những người nghệ sĩ ấy vào trung tâm,
08:10
It puts those artists
at the center of that culture,
at the center of that culture,
145
478680
4976
08:15
and that's exactly
where I think they should be.
where I think they should be.
146
483680
2816
và với tôi, đó chính xác là chỗ đứng của họ.
Bởi thứ chúng ta cần nhất bây giờ đó là một bức biếm họa "đáng xem" .
08:18
Because the main thing we need
right now is a good cartoon.
right now is a good cartoon.
147
486520
3400
08:22
Thank you.
148
490400
1216
Cảm ơn vì đã lắng nghe.
(Vỗ tay)
08:23
(Applause)
149
491640
4480
ABOUT THE SPEAKER
Françoise Mouly - Art editorFrançoise Mouly is The New Yorker's longtime art editor.
Why you should listen
Françoise Mouly joined The New Yorker as art editor in April 1993. She has been responsible for more than 1,000 covers over her tenure at The New Yorker, many of which were chosen by The American Society of Magazine Editors as "best cover of the year."
Mouly is the publisher and editorial director of TOON Books, an imprint of comics and visual narratives for young readers. In 2017, Mouly began publishing RESIST!, a giveaway newspaper of comics and graphics, coedited with her daughter, writer Nadja Spiegelman.
Since 1980, Mouly has founded and co-edited (with collaborator and husband Art Spiegelman) the groundbreaking comics anthology RAW; the New York Times-bestselling Little Lit series; and the TOON Treasury of Classic Children's Comics. Born in Paris, Mouly studied architecture at the Beaux Arts before she moving to New York. Among her many awards, she has received France's highest honor, the Legion of Honneur and, in 2015, the Smithsonian Ingenuity Award for her work in education.
(Photo: Sarah Shatz)
Françoise Mouly | Speaker | TED.com