Kimberley Motley: How I defend the rule of law
Kimberly Motley: တရားဥပဒေကို ကျွန်မ ဘယ်လို ကာကွယ်သလဲ
American lawyer Kimberley Motley is the only Western litigator in Afghanistan's courts; as her practice expands to other countries, she thinks deeply about how to build the capacity of rule of law globally. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
၈ယောက်နဲ့ အတူနေတာပါ။
မျှော်လင့်ချက်နဲ့ နိုးထပါတယ်။
အစ်ကိုက သေဆုံးသွားပြီး
၂၅၀၀ ဒေါ်လာ ချေးခဲ့ပါတယ်။
father didn't have the money,
အဖေက ပိုက်ဆံမရှိပါဘူး။
လုပ်ဖို့ သဘောတူလိုက်ပါတယ်။
လူမျိုးရေးဆွေးနွေးပွဲဆိုတာ
သုံးလေ့ရှိတဲ့ ဆွေးနွေးပွဲဖြစ်ပါတယ်။
informal justice system.
ရွာလူကြီးတွေက
rural countries like Afghanistan,
အမြစ်တွယ်မကျေနပ်ချက်တွေရှိတဲ့
best way to satisfy the debt
အိမ်နီးနားချင်းရဲ့ ၂၁နှစ်အရွယ်သားနဲ့
the neighbor's 21-year-old son.
ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။
ကံမကောင်းစွာဘဲ
စိမ်ပြေနပြေနဲ့
အာဖဂန်နစ္စတန်အကြောင်း ဖတ်မိရင်
ကျရှုံးနေပြီလို့ ထင်မိမှာပါ။
တရားဥပဒေဆိုတာရှိပါတယ်။
long-standing tribal customs,
ဓလေ့ထုံးတမ်းတွေအပေါ် အခြေခံထားတဲ့အခါ
ဥပဒေကို လိုက်နာဖို့လိုပါတယ်။
အကျင့်ပျက်ပြားရုံတင်မက
သင်ကြား ပို့ချရေးအတွက် သွားခဲ့ပါတယ်။
on this nine-month program
နိုင်ငံကိုလည်ပတ်ပြီး
people that were locked up,
စကားပြောခဲ့ပါတယ်။
measures were overused.
စတင် စွန့်စားပါတော့တယ်။
အတိုင်း အသုံးချတာ ဖြစ်ပါတယ်။
open up a private practice,
ဖွင့်လှစ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။
အမှုဖြေရှင်းတဲ့
များစွာသော ဥပဒေကို လေ့လာခဲ့ပါတယ်။
ဒီလူအခွင့်အရေး အမှုတွေ
ရှောင်ထွက်ခဲ့ပါတယ်။
ကျွန်မကို လုပ်ငန်းအရရော
ထိခိုက်မှာကို စိုးရိမ်လို့ပါ။
ကျွန်မ ဆက်ပြီး လျစ်လျုမရှုနိုင်အောင်
ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။
စတင်လိုက်ပါတယ်။
၁၀နှစ်ရှိပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ
of Fortune 500 companies
Naghma လို ကလေးမလေးတွေကို
အကြောင်းအရင်းကတော့ ရှင်းပါတယ်။
ခရေစေ့တွင်းကျ လုပ်ကိုင်တာဖြစ်ပြီး
ကျွန်မသိရှိရပါတယ်။
to what their legal rights were,
ဘာတွေလဲဆိုတာ အသိပညာ မရှိကြဘူး။
ကျွန်မသိရှိထားတယ်။
ပြဌာန်းထားတယ် ဆိုပေမဲ့လည်း
Naghmaကို ရောင်းဖို့လုပ်တဲ့
that are willing to fight
ကျွန်မက ရှိနေတဲ့
ဥပဒေကို သုံးတယ်။
ကောင်းကျိုးအတွက် ဆောင်ရွက်တယ်။
ဖန်တီးဖို့လိုသလို
human rights economy,
ရင်းနှီး မြုပ်နှံဖို့လည်း လိုပါတယ်။
ကျွန်မတို့လုပ်နိုင်မှာပါ။
အကြွေးကို ဆပ်ပေးချင်လို့ပေါ့။
သူတို့ကို ပြောလိုက်တယ်။
what needed to happen
ပြန်ခေါ်ဖို့လိုပါတယ်။
ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်တွေ
get involved in this thing,
ကျွန်မကော ပါဝင်မယ်ဆိုရင်
that I preside over it.
ဆိုတာကိုကော သဘောတူဖို့လိုပါတယ်။
နောက်ဆုံးတော့
ပြီးရင် ကျွန်မတို့ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။
အလယ်ဗဟိုမှာ ထားတာဖြစ်ပါတယ်။
အကာအကွယ်ရဖို့
နားလည်ပါတယ်ဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။
လက်မှတ်ထိုးလိုက်ပါတယ်။
they would go to prison.
ဆိုတာကို အသိမှတ်ပြုကြောင်းပေါ့။
အခွင့်အရေးကို ကာကွယ်တာဟာ
အစွပ်စွဲခံရပါတယ်။
ကျွန်မ သိလိုက်ရပါတယ်။
for having me as their lawyer.
ငှားတဲ့အတွက် အပြစ်ဒဏ်ပေးခံရနိုင်ပါတယ်။
I'm standing behind my clients,
ကျွန်မ ထောက်ခံနေသလလို
အရေးပါပါတယ်။
သတင်းတွေ ရတယ်။
ဘယ်လို ရခဲ့လဲဆိုတာ မေ့နေတက်ကြပါတယ်။
ago by my friend David Gill.
ကျွန်မသူငယ်ချင်း David Gill ရိုက်ခဲ့တာပါ။
thousands of journalists
သတင်းထောက်တွေက
ကျွန်မတို့တွေ မေ့နေကြပါတယ်။
both foreign and domestic,
သတင်းထောက်တွေ လုပ်နေတာက
in places like Afghanistan,
အာဖဂန်နစ်စတန်လို့ နေရာမှာပေါ့။
အရမ်းအရေးကြီးတယ်လေ။
သတင်းထောက်တစ်ယောက် ဖြစ်ပါတယ်။
နိုင်ငံကနေ အနှင်ထုတ်ခံရပါတယ်။
တရားမဝင် နှင်ထုတ်ခံရတာရယ်
press does exist in Afghanistan,
သတင်းထုတ်ဝေဖို့ လွတ်လပ်ခွင့် ရှိသလို
အကျိုးဆက်တွေ ရှိကြောင်းကိုရောပေါ့။
then it intimidates others,
တစ်ခြားသူတွေကိုပါ ခြောက်လှန့်ရာရောက်ပါတယ်
သတင်းထုတ်ဖို့ လွတ်လပ်ခွင့်ကိုပါ
more accountable to us
တာဝန်ယူမှာဖြစ်သလို
ကျွန်မတို့ကို ကာကွယ်ရာ ရောက်ပါတယ်။
in a different world now,
ကျွန်မတို့ အခု မတူညီတဲ့ ကမ္ဘာမှာနေနေတာပါ။
အာဖဂန်နစ္စတန် ပထမဆုံးအကြိမ်
ရွေးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါက ကြီးမားတယ်လေ။
အကောင်းမြင်ပါတယ်
ပြောင်းလဲမှုတွေ
eight-year-old daughter
ကျွန်မ ၈ နှစ်သမီးက
မေးခွန်း မေးလာနိုင်ပါတယ်။
we need to change with it,
လိုက်ပြောင်းလဲဖို့ လိုပါတယ်။
သံသရာကို ရှည်ကြာစေပါတယ်။
အိမ်ထောင်ကျသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
သွတ်သွင်းပါတယ်။
ပြင်းထန်စွာ ရိုက်ပါတယ်။
ချုပ်ထားပြီး အငတ်ထားပါတယ်။
ပလက်ယာနဲ့ နှုတ်ပါတယ်။
တွေ့တော့ ကံကောင်းစွာဘဲ
တစ်ခုပေးထားပါတယ်။
ကျွန်မ အမှုသည် အားလုံးအတွက်
ဖွင့်ဟ ပြောဆိုလာပါတယ်။
ရှိတယ်ဆိုတာ သူမ မသိဘူး။
a certain level of protection
ရှိတယ်ဆိုတာ သူမ သိပါတယ်။
ဆွေးနွေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
တရားရုံးကြီးကို
အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက် အမှုသည်ကို
ကိုယ်စားပြု တင်ပြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
books for years and years,
နှစ်ပေါင်းများစွာရှိခဲ့တာ
အသုံးချခြင်း မရှိခဲ့ပါဘူး။
နစ်နားကြေး အတွက်ကော
ဥပဒေကို သုံးပြီးတော့ပေါ့။
အမှု အတွက် သုံးတာဖြစ်ပါတယ်။
ငြင်းခုံခဲ့ပါတယ်။
အမျိုးသမီးရှေ့နေတစ်ယောက်ပေါ့။
speak above a whisper.
စကားတိုးတိုးလေးဘဲ ပြောနိုင်ခဲ့တာပါ။
သူတို့ကို ပြောလိုက်ပါတယ်။
တရားမျှတမှုကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။
အကန့်ကွက်မရှိ သဘောတူလိုက်ပါတယ်။
arrested for what they did to her,
အတွက်အဖမ်းခံသင့်တယ်ဆိုတာရယ်
သူမကို ရောင်းစားတဲ့အတွက်
ကျွန်မတို့တွေ မကောင်းတဲ့
သူတို့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်အတိုင်း
ဆိုတာဖြစ်ပါတယ်။
ဒါနဲ့ တူတယ်လို့ ထင်ကြတယ်။
plane ticket and go to Afghanistan,
အာဖဂန်ကို သွားရမယ်လို့ ပြောနေတာမဟုတ်ဘူး။
လူအခွင့်အရေးအတွက်
ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်။
ဥပဒေအရ တာဝန်ယူတတ်တဲ့
တာဝန် ပိုယူအောင် လုပ်နိုင်ပါတယ်။
တောင်အာဖရိက ရှေ့နေတစ်ယောက်
တူလဲဆိုတာ ငါသိချင်လိုက်တာ"။
ရူးသွပ်ခြင်း လုပ်ရပ် မဟုတ်ပါဘူး။
ဒီအစီအစဉ်ထဲ ပါဝင်ဖို့လိုပါတယ်။
of law benefits all of us.
ကျွန်မတို့အားလုံးကို အကျိုးပြုပါတယ်။
အတူတူလုပ်ရင်
စီးပွားရေးကို ဖန်တီးနိုင်မှာဖြစ်ပြီး
ရင်းနှီးမြုပ်နှံသူတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
အတူတကွ ရယူနိုင်မှာပါ။
ABOUT THE SPEAKER
Kimberley Motley - International litigatorAmerican lawyer Kimberley Motley is the only Western litigator in Afghanistan's courts; as her practice expands to other countries, she thinks deeply about how to build the capacity of rule of law globally.
Why you should listen
Kimberley Motley possesses a rare kind of grit—the kind necessary to hang a shingle in Kabul, represent the under-represented, weather a kaleidoscope of threats, and win the respect of the Afghan legal establishment (and of tribal leaders). At present she practices in the U.S., Afghanistan, Dubai, and the International Criminal Courts; as her practice expands to other countries, she thinks deeply about how to engage the legal community to build the capacity of rule of law globally.
After spending five years as a public defender in her native Milwaukee, Motley headed to Afghanistan to join a legal education program run by the U.S. State Department. She noticed Westerners stranded in Afghan prisons without representation, and started defending them. Today, she’s the only Western litigator in Kabul, and one of the most effective defense attorneys in Afghanistan. Her practice, which reports a 90 percent success rate, often represents non-Afghan defendants as well as pro-bono human rights cases.
Kimberley Motley | Speaker | TED.com