TED2007
Gever Tulley: 5 dangerous things you should let your kids do
Gever Tulley: Çocuklar için 5 tehlikeli şey
Filmed:
Readability: 3.5
5,050,524 views
Tinkering Okulu'nun kurucusu, çocuklarınızın yapmasına izin vermeniz gereken 5 tehlikeli şeyi ayrıntılarıyla açıklıyor. TED Üniversitesi 2007
Gever Tulley - Tinkerer
The founder of the Tinkering School, Gever Tulley likes to build things with kids. Full bio
The founder of the Tinkering School, Gever Tulley likes to build things with kids. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Welcome to "Five Dangerous Things You Should Let Your Children Do."
0
0
5000
Çocuklarınızın Yapması için İzin Vermeniz Gereken 5 Tehlikeli Şey!
00:18
I don't have children.
1
5000
2000
Benim çocuğum yok.
00:20
I borrow my friends' children, so
2
7000
2000
Ben arkadaşlarımın 'çocuklarını' ödünç alıyorum-
00:22
(Laughter)
3
9000
3000
(Kahkaha)
00:26
take all this advice with a grain of salt.
4
13000
2000
Önerilerime biraz ihtiyatla yaklaşın.
00:28
I'm Gever Tulley.
5
15000
3000
Ben Gever Tulley.
00:31
I'm a contract computer scientist by trade,
6
18000
4000
Çekirdekten yetişme bilgisayar mühendisiyim
00:35
but I'm the founder of something called the Tinkering School.
7
22000
5000
ama Tinkering School(Tamircilik Okulu) kurucusuyum.
00:40
It's a summer program which aims to help kids to learn
8
27000
3000
Bu, çocukların hayal ettikleri şeyleri yapmasına
00:43
how to build the things that they think of.
9
30000
3000
yardımcı olmayı amaçlayan bir yaz okulu programı.
00:46
So we build a lot of things.
10
33000
2000
Dolayısıyla birçok şey yapıyoruz.
00:48
And I do put power tools into the hands of second-graders.
11
35000
3000
Ve ikinci sınıfa giden çocukların eline elektrikli aletler veriyorum.
00:51
So if you're thinking about sending your kid to Tinkering School,
12
38000
4000
Bu nedenle eğer çocuklarınızı Tinkering Okulu'na göndermeyi düşünüyorsanız,
00:55
they do come back bruised, scraped and bloody.
13
42000
3000
eve yara bere ve kan içinde döndüklerini bilin.
01:00
So, you know, we live in a world
14
47000
2000
Bildiğiniz gibi çocuk güvenliğine yönelik düzenlemelerin
01:02
that's subjected to ever more stringent child safety regulations.
15
49000
4000
çok daha sıkı bir hale geldiği bir dünyada yaşıyoruz.
01:06
There doesn't seem to be any limit on how crazy
16
53000
6000
Çocuk güvenliğine yönelik kuralların ulaşabileceği
01:12
child safety regulations can get.
17
59000
2000
çılgınlık seviyesinin sınırı yok gibi görünüyor.
01:14
We put suffocation warnings on all the -- on every piece of plastic film
18
61000
5000
ABD'de üretilen ya da satışa sunulan
01:19
manufactured in the United States or for sale
19
66000
2000
herşeyi kaplayan plastik kılıfa
01:21
with an item in the United States.
20
68000
2000
çocuklarda boğulmaya yolaçabileceği uyarısı koyuyoruz.
01:23
We put warnings on coffee cups to tell us
21
70000
3000
Kahve fincanlarının üzerine
01:26
that the contents may be hot.
22
73000
3000
içeriğinin sıcak olabileceğini bildiren uyarılar koyuyoruz.
01:29
And we seem to think that any item
23
76000
4000
Golf topundan daha keskin görünen her nesnenin
01:33
sharper than a golf ball is too sharp
24
80000
2000
10 yaşından küçük çocuklar için
01:35
for children under the age of 10.
25
82000
2000
kesici olduğunu düşünüyor gibiyiz.
01:37
So where does this trend stop?
26
84000
4000
Peki bu akım nerede sona erecek?
01:41
When we round every corner and eliminate every sharp object,
27
88000
5000
Tüm köşeleri yuvarladığımızda ve her keskin objeyi
01:46
every pokey bit in the world,
28
93000
2000
dünyadaki sivri uçlu her şeyi ortadan kaldırdığımızda,
01:49
then the first time that kids come in contact with anything sharp
29
96000
4000
çocuk keskin herhangi birşeyle karşı karşıya geldiği ilk anda
01:53
or not made out of round plastic,
30
100000
3000
veya yuvarlak plastikten oluşmayan herhangi birşeyle
01:56
they'll hurt themselves with it.
31
103000
2000
kendilerini yaralayacaktır.
01:59
So, as the boundaries of what we determine as the safety zone
32
106000
6000
Bu sebeple güvenli olarak blirlediğimiz bölgenin sınırları
02:05
grow ever smaller, we cut off our children from valuable opportunities
33
112000
6000
daraldıkça, çocuklarımızın içinde yaşadığı dünyayla nasıl ilişki kuracağını
02:11
to learn how to interact with the world around them.
34
118000
2000
öğrenme fırsatını yok ediyoruz.
02:14
And despite all of our best efforts and intentions,
35
121000
4000
Ve her türlü çabamıza ve iyi niyetimize rağmen
02:18
kids are always going to figure out
36
125000
1000
çocuklar her seferinde
02:19
how to do the most dangerous thing they can,
37
126000
3000
yapabilecekleri en tehlikeli şeyi yapmak için bir yol bulacaklar,
02:22
in whatever environment they can.
38
129000
2000
nerede yapabilirlerse.
02:25
So despite the provocative title, this presentation is really about safety
39
132000
6000
Dolayısıyla kışkırtıcı başlığın aksine, bu konuşma
02:32
and about some simple things that we can do
40
139000
4000
çocuklarımızın güvenliği ve onların yaratıcı, özgüvenli
02:36
to raise our kids to be creative, confident
41
143000
6000
ve içinde bulunduğu çevreyi kontrol edebilmelerini sağlayabilmek için
02:42
and in control of the environment around them.
42
149000
2000
yapabileceğimiz basit şeylerle ilgili.
02:45
And what I now present to you is an excerpt from a book in progress.
43
152000
5000
Şimdi size aktaracağım alıntı, yazım süreci devam eden bir kitaptan.
02:51
The book is called "50 Dangerous Things."
44
158000
2000
Kitabın adı "50 Tehlikeli Şey."
02:53
This is five dangerous things.
45
160000
2000
Bu da ilk beş tehlike.
02:55
Thing number one -- play with fire.
46
162000
3000
Birincisi--ateşle oyna.
02:58
Learning to control one of the most elemental forces in nature
47
165000
5000
Doğanın en temel güçlerinden birisini kontrol edebilmeyi öğrenmek
03:03
is a pivotal moment in any child's personal history.
48
170000
4000
çocukluk dönemine ait en önemli andır.
03:07
Whether we remember it or not,
49
174000
2000
Hatırlasak da hatırlamasak da,
03:09
it's a -- it's the first time we really get
50
176000
3000
bu -- bu kontrol edebildiğimiz
03:12
control of one of these mysterious things.
51
179000
3000
gizemli şeylerden ilkidir.
03:15
These mysteries are only revealed
52
182000
2000
Bu gizemler sadece
03:17
to those who get the opportunity to play with it.
53
184000
2000
onunla oynama fırsatını yakalayanlar tarafından görüldü.
03:19
So, playing with fire.
54
186000
3000
İşte ateşle oynamak.
03:22
This is like one of the great things we ever discovered, fire.
55
189000
6000
Ateş, keşfettiğimiz en önemli şeylerden biri.
03:28
From playing with it, they learn some basic principles about fire,
56
195000
3000
Ateşle oynayarak hava girişi, yanma ve yanık gaz
03:31
about intake, about combustion, about exhaust.
57
198000
4000
gibi ateş hakkındaki temel prensipleri öğreniyorlar.
03:35
These are the three working elements of fire
58
202000
2000
Bunlar kontrollü bir ateş yakabilmek için gereken
03:37
that you have to have to have a good controlled fire.
59
204000
3000
üç işlevsel öğedir.
03:40
And you can think of the open-pit fire as a laboratory.
60
207000
5000
Ocakbaşını bir laboratuvar gibi düşünebilirsiniz.
03:45
You don't know what they're going to learn from playing with it.
61
212000
2000
Onunla oynarken neler öğreneceğini kestiremezsiniz.
03:47
You know, let them fool around with it on their own terms and trust me,
62
214000
5000
Bilirsiniz işte, kendi istedikleri gibi ateşle oynamalarına izin verin.
03:53
they're going to learn things
63
220000
2000
Birşeyler öğreneceklerinden emin olabilirsiniz.
03:55
that you can't get out of playing with Dora the Explorer toys.
64
222000
5000
Hem de Dora the Explorer oyuncaklarından öğrenemeyecekleri kadar.
04:01
Number two -- own a pocketknife.
65
228000
3000
İki numara --bir çakı alın.
04:04
Pocketknives are kind of drifting out of our cultural consciousness,
66
231000
4000
Çakılar sanki kültürel hafızamızdan yok oluyor gibi.
04:09
which I think is a terrible thing.
67
236000
2000
ve bu bence çok berbat birşey.
04:11
(Laughter)
68
238000
3000
(Kahkaha)
04:15
Your first -- your first pocketknife is like the first universal tool that you're given.
69
242000
5000
İlk çakınız, size verilmiş olan ilk çok amaçlı alet gibi.
04:20
You know, it's a spatula, it's a pry bar,
70
247000
3000
Bildiğiniz gibi, o hem bir spatula, bir tornavida,
04:23
it's a screwdriver and it's a blade.
71
250000
3000
hem de bir bıçak.
04:26
And it's a -- it's a powerful and empowering tool.
72
253000
5000
Ve çok etkili ve yetkinlik kazandıran bir alettir.
04:31
And in a lot of cultures they give knives --
73
258000
3000
Ve birçok kültürde --neredeyse yürümeye başlar başlamaz
04:34
like, as soon as they're toddlers they have knives.
74
261000
2000
çocuklara bıçak verilir.
04:36
These are Inuit children cutting whale blubber.
75
263000
4000
Bunlar balina yağlarını kesen Inuit çocukları.
04:40
I first saw this in a Canadian Film Board film when I was 10,
76
267000
4000
Bunu ilk olarak 10 yaşındayken Kanada Film Kurulu'nun bir filminde gördüm,
04:44
and it left a lasting impression, to see babies playing with knives.
77
271000
4000
ve bıçakla oynayan bebekler görmek bende kalıcı bir etki bıraktı.
04:48
And it shows that kids can develop an extended sense of self
78
275000
4000
Ve bu çocukların bir alet aracılığıyla
04:52
through a tool at a very young age.
79
279000
2000
daha üst seviyede bir benlik algısı geliştirebildiklerini gösteriyor.
04:54
You lay down a couple of very simple rules --
80
281000
2000
Birkaç temel kural koymanız gerekiyor --
04:57
always cut away from your body, keep the blade sharp, never force it
81
284000
5000
her zaman vücudundan uzak tutarak kes, bıçağı keskin tut, hiçbir zaman zorlama
05:02
-- and these are things kids can understand and practice with.
82
289000
3000
--bunlar çocukların anlayabileceği ve uygulayabileceği şeyler.
05:05
And yeah, they're going to cut themselves.
83
292000
1000
Ve evet bir yerlerini de kesecekler.
05:06
I have some terrible scars on my legs from where I stabbed myself.
84
293000
3000
Bacağımda çok fena bıçak yaraları var.
05:10
But you know, they're young. They heal fast.
85
297000
2000
Ama biliyorsunuz, onlar genç ve çabuk iyileşirler.
05:12
(Laughter)
86
299000
4000
(Kahkaha)
05:16
Number three -- throw a spear.
87
303000
2000
Üç numara --ok atmak.
05:19
It turns out that our brains are actually wired for throwing things
88
306000
4000
Görülüyor ki beynimiz birşeyler fırlatmak üzere tasarlanmış
05:23
and, like muscles, if you don't use parts of your brain,
89
310000
5000
ve tıpkı kaslar gibi, beynimizin de belli bölümlerini kullanmadığınızda
05:28
they tend to atrophy over time.
90
315000
2000
körelmeye meyilli.
05:31
But when you exercise them,
91
318000
3000
Ama çalıştırdığınız zaman
05:34
any given muscle adds strength to the whole system
92
321000
2000
bilinen her kas sistemin bütününe güç katar
05:36
and that applies to your brain too.
93
323000
2000
ve bu beyin için de geçerlidir.
05:39
So practicing throwing things has been shown to
94
326000
4000
Bu nedenle bir şeyleri atma çalışmalarının
05:43
stimulate the frontal and parietal lobes,
95
330000
3000
görüş keskinliği, 3 boyutlu kavrama,
05:46
which have to do with visual acuity, 3D understanding,
96
333000
5000
ve yapısal problem çözmeyle ilintili olan
05:51
and structural problem solving, so it gives a sense --
97
338000
5000
ön ve yan lobları harekete geçirir, böylece
05:56
it helps develop their visualization skills and their predictive ability.
98
343000
4000
görsel becerilerini ve tahmin yeteneğini geliştirmeye yardımcı olur.
06:01
And throwing is a combination of analytical and physical skill,
99
348000
5000
Ve birşeyleri fırlatmak, analitik ve fiziksel becerilerin bileşimi olduğundan
06:06
so it's very good for that kind of whole-body training.
100
353000
4000
bütün vücudun çalıştırılması açısından yararlıdır.
06:10
These kinds of target-based practice also
101
357000
6000
Bu tür hedef odaklı çalışmalar, çocukların
06:16
helps kids develop attention and concentration skills.
102
363000
5000
dikkat ve konsantrasyon becerilerinin geliştirmesine de yardımcı olur.
06:21
So those are great.
103
368000
2000
Bundan dolayı çok yararlı.
06:23
Number four -- deconstruct appliances.
104
370000
4000
Dört numara --aletleri parçalara ayırmak.
06:27
There is a world of interesting things inside your dishwasher.
105
374000
4000
Bulaşık makinenizin içinde bir dolu ilginç şey var.
06:31
Next time you're about to throw out an appliance, don't throw it out.
106
378000
5000
Bir dahaki sefere bir aleti atmak üzere olduğunuzda, atmayın
06:36
Take it apart with your kid, or send him to my school
107
383000
3000
Çocuğunuzla birlikte onu parçalara ayırın, veya onu benim okuluma gönderin
06:39
and we'll take it apart with them.
108
386000
2000
biz birlikte parçalayalım.
06:41
Even if you don't know what the parts are,
109
388000
2000
İçindeki parçaların ne olduğunu bilmeseniz bile
06:43
puzzling out what they might be for
110
390000
3000
ne işe yaradıklarını çözmeye çalışmak
06:46
is a really good practice for the kids
111
393000
3000
çocukların, nesnelerin parçalara ayrılabileceğini
06:49
to get sort of the sense that they can take things apart,
112
396000
6000
anlamaları için çok yararlı bir çalışmadır.
06:55
and no matter how complex they are,
113
402000
2000
ve ne kadar karmaşık olursa olsun,
06:57
they can understand parts of them and that means that eventually,
114
404000
4000
parçaları tanıyabildikleri için
07:01
they can understand all of them.
115
408000
2000
bütünü kavrayacaklardır.
07:03
It's a sense of knowability, that something is knowable.
116
410000
3000
Bu bilinebilme hissi yani herşeyin öğrenilebileceği.
07:07
So these black boxes that we live with and take for granted
117
414000
3000
Öyle ki bu birlikte yaşadığımız ve olduğu gibi kabul ettiğimiz kara kutular
07:10
are actually complex things made by other people
118
417000
4000
başkaları tarafından yapılmış ve oldukça karmaşık şeyler.
07:14
and you can understand them.
119
421000
2000
ve bunları öğrenebiliriz.
07:16
Number five -- two-parter.
120
423000
4000
Beş numara --iki şeyden oluşuyor.
07:20
Break the Digital Millennium Copyright Act.
121
427000
2000
Dijital Dönem Telif Hakları Yasasının İhlali
07:22
(Laughter)
122
429000
3000
(Kahkaha)
07:25
There are laws beyond safety regulations
123
432000
3000
Güvenlik yönetmeliklerinin ötesinde
07:28
that attempt to limit how we can interact with the things
124
435000
3000
sahip olduğumuz şeyleri nasıl kullanacağımızı sınırlamayı amaçlayan
07:31
that we own -- in this case, digital media.
125
438000
2000
kanunlar var --dijital medya.
07:34
It's a very simple exercise -- buy a song on ITunes, write it to a CD,
126
441000
7000
Çok basit bir alıştırma --Itunes'dan bir şarkı satın alın, bir CD'ye yazdırın,
07:41
then rip the CD to an MP3 and play it on your very same computer.
127
448000
3000
CD'yi MP3'e dönüştürüp aynı bilgisayarda çalın.
07:44
You've just broken a law.
128
451000
2000
İşte bir yasayı çiğnediniz.
07:46
Technically the RIAA can come and persecute you.
129
453000
4000
Teknik olarak Amerikan Plakçılar Birliği canınızı yakabilir.
07:50
It's an important lesson for kids to understand --
130
457000
2000
Bu çocukları öğrenmesi gereken önemli bir ders--
07:52
that some of these laws get broken by accident
131
459000
4000
bazı yasalar kazara ihlal edilebilir
07:56
and that laws have to be interpreted.
132
463000
2000
ve bazıları yorumlanmak zorundadır.
07:58
And it's something we often talk about with the kids
133
465000
3000
Bu aslında, birşeyleri söküp parçalara ayırıp oynarken
08:01
when we're fooling around with things and breaking them open
134
468000
4000
veya çıkardığımız parçaları başka şeyler için kullanırken
08:05
and taking them apart and using them for other things --
135
472000
3000
çocuklarla çok sık konuştuğumuz bir konu--
08:08
and also when we go out and drive a car.
136
475000
5000
aynı şekilde dışarı çıkıp araba kullandığımızda da böyle.
08:14
Driving a car is a -- is a really empowering act for a young child,
137
481000
4000
Araba kullanmak bir çocuğun sorumluluk aldığı
08:18
so this is the ultimate.
138
485000
2000
en son nokta.
08:20
(Laughter)
139
487000
2000
(Kahkaha)
08:22
For those of you who aren't comfortable actually breaking the law,
140
489000
4000
Yasayı çiğnemek konusunda rahatsızlık duyuyorsanız
08:26
you can drive a car with your child.
141
493000
3000
arabayı onunla birlikte sürebilirsiniz.
08:29
This is -- this is a great stage for a kid.
142
496000
3000
Bu çocuğunuzun için büyük bir aşamadır.
08:32
This happens about the same time
143
499000
2000
Bu, dış dünyada yer alan
08:34
that they get latched onto things like dinosaurs,
144
501000
3000
dinozorlar gibi büyük nesnelere ilgi duydukları
08:37
these big things in the outside world
145
504000
2000
ve anlamaya çalıştıkları
08:39
that they're trying to get a grip on.
146
506000
2000
aynı döneme denk gelir.
08:41
A car is a similar object, and they can get in a car and drive it.
147
508000
5000
Araba da benzer bir nesnedir, arabaya binebilir ve onu sürebilirler.
08:46
And that's a really, like -- it gives them a handle on a world
148
513000
4000
Ve bu şey gibi --genelde erişemeyecekleri bir dünyaya
08:50
in a way that they wouldn't -- that they don't often have access to.
149
517000
5000
yaşama fırsatını verir.
08:55
So -- and it's perfectly legal.
150
522000
2000
Bu yüzden --tamamen yasal.
08:57
Find a big empty lot, make sure there's nothing in it
151
524000
2000
Büyük boş bir alan bulun, üzerinde hiçbir şey olmamasına
08:59
and it's on private property, and let them drive your car.
152
526000
4000
ve özel mülk olmasına dikkat edin ve arabanızı kullanmasına izin verin.
09:03
It's very safe actually.
153
530000
2000
Bu aslında gerçekten de güvenli.
09:05
And it's fun for the whole family.
154
532000
2000
Ve tüm aileniz için oldukça eğlenceli.
09:07
(Laughter)
155
534000
2000
(kahkaha)
09:09
So, let's see.
156
536000
2000
Peki, bir bakalım.
09:11
I think that's it. That's number five and a half. OK.
157
538000
3000
Sanırım hepsi bu. Bu da beş buçuk numara. Tamam.
ABOUT THE SPEAKER
Gever Tulley - TinkererThe founder of the Tinkering School, Gever Tulley likes to build things with kids.
Why you should listen
Gever Tulley writes the best Twitters: Just landed my paraglider in an empty field behind Santa 8arbara. ... Making amazing tshirts with a laser cutter at the maker faire in austin. ... Washing fruit, putting sheets on bunkbeds, and grinding up aluminum foil in a cheap blender ... Updating the school blog, trying to figure out how many cubic feet of air are in a 5 gallon cylinder at 200 PSI. ... Trying to figure out if the tinker kids are going to be able to get molten iron from magnetite sand ...
A software engineer, Gever Tulley is the co-founder of the Tinkering School, a weeklong camp where lucky kids get to play with their very own power tools. He's interested in helping kids learn how to build, solve problems, use new materials and hack old ones for new purposes. He's also a certified paragliding instructor.
Gever Tulley | Speaker | TED.com