TED2006
Dean Ornish: The killer American diet that's sweeping the planet
Dean Ornish-ը խոսում է աշխարհը կործանող սննդակարգի վերաբերյալ
Filmed:
Readability: 5.2
2,673,937 views
Կարող եք այլևս չանհանգստանալ ՁԻԱՀ-ի, քաղցկեղի և թռչնագրիպի մասին: Սրտանոթային հիվանդությունը ավելի շատ մարդկանց մահվան պատճառ է դառնում, քան բոլոր հիվանդությունները միասին վերցրած, և այն հիմնականում կանխարգելելի է: Բժիշկ Դին Օրնիշը բացատրում է,թե ինչպես կարող ենք փրկել մեր կյանքը`ընդհամենը փոխելով սնվելու մեր սովորույթները:
Dean Ornish - Physician, author
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes. Full bio
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
With all the legitimate concerns
about AIDS and avian flu --
about AIDS and avian flu --
0
0
2976
ՁԻԱՀի և թռչնագրիպի հետ կապված բոլոր տրամաբանական մտահոգությունների մասին
00:28
and we'll hear about that from the
1
3000
1976
մենք դեռ կլսենք հիանալի
00:30
brilliant Dr. Brilliant later today --
2
5000
1976
բժիշկ Հիանալիից:
00:32
I want to talk about the other
pandemic, which is
pandemic, which is
3
7000
2334
Ես ուզում եմ այլ հիվանդությույունների մասին խոսել.
օրինակ` սրտանոթային հիվանդության, շաքարախտի, հիպերտոնիայի:
00:34
cardiovascular disease,
diabetes, hypertension --
diabetes, hypertension --
4
9358
2618
00:37
all of which are completely
preventable for at
preventable for at
5
12000
2976
Այս բորոլրը կանխարգելելի են,
00:40
least 95 percent of people
6
15000
1976
մարդկանց առնվազն 95 տոկոսը կարող է բուժվել,
00:42
just by changing diet and lifestyle.
7
17000
976
եթե փոխի իր սննդակարգը և ապրելակերպը:
00:43
And what's happening is that there's a
8
18000
976
Եվ պատահում է այն,
00:44
globalization of illness
occurring, that people
occurring, that people
9
19000
2239
որ հիվանության գլոբաիզացիա է տեղի ունենում. մարդիք
սկսում են ուտել այնպես, ինչպես մենք ենք ուտում, ապրել` ինչպես մենք ենք ապրում
00:46
are starting to eat like us,
and live like us, and
and live like us, and
10
21263
2713
00:49
die like us. And
in one generation, for example,
in one generation, for example,
11
24000
2976
և մահանալ` ինչպես մենք ենք մահանում: Իսկ մեկ սերունդը,
00:52
Asia's gone from having
one of the lowest rates of
one of the lowest rates of
12
27000
1976
ինչպես օրինակ` Ասիայինը, որը ժամանակին սրտային հիվանդության, գիրության և շաքարախտի
00:54
heart disease and obesity
and diabetes to one
and diabetes to one
13
29000
2143
ամենացածր տոկոսն ուներ,
հիմա իր ամենաբարձր տոկոսն ունեցողներից մեկն է: Եվ Աֆրիկայի շատ քաղաքներում
00:56
of the highest. And in Africa,
cardiovascular disease
cardiovascular disease
14
31167
2809
00:59
equals the HIV and AIDS deaths
15
34000
2976
սրտանոթային հիվանդությունից մահացողների քանակը հասնում է ՄԻԱՎ-ից և ՁԻԱՀ-ից
01:02
in most countries.
16
37000
976
մահացողների քանակին:
01:03
So there's a critical
window of opportunity we
window of opportunity we
17
38000
1976
Այնպես որ, հեռանկարը շատ կրիտիկական է. Մենք
01:05
have to make an important
difference that can
difference that can
18
40000
1976
պետք է զգալի փոփոխություն ստեղծենք,
01:07
affect the lives of literally
millions of people,
millions of people,
19
42000
1976
որը մեղմ ասած կփրկի միլիոնավոր մարդկանց կյանքը,
01:09
and practice preventive
medicine on a global
medicine on a global
20
44000
2096
և պետք է փորձարկենք կանխարգելիչ դեղամիջոցներ համաշխարհային
մաշտաբով:
01:11
scale.
21
46120
856
01:12
Heart and blood vessel
diseases still kill more
diseases still kill more
22
47000
2191
Սրտի և արյունատար անոթների հիվանդությունը
ոչ միայն մեր մոտ, բայց ամբողջ աշխարհով մեկ
01:14
people -- not only in this
country, but also
country, but also
23
49215
2096
շարունակում է ավելի շատ մարդկանց կյանք խլել, քան բոլոր հիվանդությունները միասին վերցրած,
01:16
worldwide -- than everything
else combined, and yet
else combined, and yet
24
51335
2641
01:19
it's completely preventable
for almost everybody.
for almost everybody.
25
54000
2334
մինչդեռ այն ոչ միայն կանխարգելելի է,
01:22
It's not only preventable; it's actually
26
57000
1976
այլ իրականում` բուժելի:
01:24
reversible. And for the last
almost 29 years,
almost 29 years,
27
59000
2143
Եվ վերջին գրեթե 29-ը տարիների ընթացքում
կարողացանք ցույց տալ, որ պարզապես փոխելով
01:26
we've been able to show
that by simply changing
that by simply changing
28
61167
2239
սննդակարգը և ապրելակերպը, կիրառելով ամենաբարձրագույն տեխնոլոգիական,
01:28
diet and lifestyle, using
these very high-tech,
these very high-tech,
29
63430
2546
01:31
expensive, state-of-the-art
measures to prove how
measures to prove how
30
66000
2334
թանկարժեք, արվեստի միջոցներ, ապացուցեցին այն,
թէ որքան զորեղ կարող են լինել պարզ, ցածր տեխնոլոգիական և մատչելի միջամտությունները,
01:33
powerful these very simple
and low-tech and low-cost
and low-tech and low-cost
31
68358
2618
01:36
interventions can be like -- quantitative
32
71000
1976
ինչպես օրինակ քանակական արտեոգրաֆիան,
01:38
arteriography,
before and after a year, and
before and after a year, and
33
73000
2048
մի տարի առաջ և մի տարի հետո,
ինչպես նաև պոզիտիոն էմիսիոնային տոմոգրաֆիայի սրտի սկանավորում:
01:40
cardiac PET scans.
34
75072
904
01:41
We showed a few months
ago -- we published the
ago -- we published the
35
76000
1976
Մի քանի ամիս առաջ մենք ցույց տվեցինք և տպագրեցինք
01:43
first study showing you
can actually stop or
can actually stop or
36
78000
2096
մեր առաջին հետազոտությունը, որը ցույց է տալիս, որ դուք կարող եք իրականում
կանգնեցնել կամ հետադարձել շականակագեղձի քաղցկեղը,
01:45
reverse the progression
of prostate cancer by
of prostate cancer by
37
80120
2143
եթե փոոփխություն մտցնեք սննդակարգի և ապրելկերպի մեջ, որի արդյունքում 70 տոկոսով
01:47
making changes in diet
and lifestyle, and 70 percent
and lifestyle, and 70 percent
38
82287
2689
01:50
regression in the tumor
growth, or inhibition of
growth, or inhibition of
39
85000
3976
շականակագեղձի քաղցկեղի աճը պակասել է կամ ընհամենը
01:54
the tumor growth, compared
to only nine percent in the
to only nine percent in the
40
89000
1976
համեմատ իննը տոկոսով վերահսկողության խմբում կասեցնում է
01:56
control group.
41
91000
976
ուռուցքի աճը:
01:57
And in the MRI and MR
spectroscopy here, the
spectroscopy here, the
42
92000
2096
Եվ այստեղ ըստ Մագնիսական Ռեզոնանսային տոմոգրաֆիայի տվյալների
կարմիրով երևում է շականակագեղձի քաղցկեղի գործողությունը… դուք կարող եք տեսնել,
01:59
prostate tumor activity
is shown in red -- you can
is shown in red -- you can
43
94120
1976
թէ ինչպես է այն անհետանում մի տարվա մեջ:
02:01
see it diminishing after a year.
44
96120
1856
02:03
Now there is an epidemic
of obesity: two-thirds of
of obesity: two-thirds of
45
98000
2976
Հիմա մենք գերության համաճարակով ենք տառապում,
02:06
adults and 15 percent of kids.
What's really concerning
What's really concerning
46
101000
2976
դրանց թվի մեջ է մտնում չափահասների երկու երրորդը և երեխաների 15 տոկոսը: Ինձ, իրականում, անհանգստացնում է այն,
02:09
to me is that diabetes has
increased 70 percent in the
increased 70 percent in the
47
104000
2976
որ շաքարախտը 70 տոկոսով աճել է
02:12
past 10 years, and this may be the first
48
107000
1976
վերջին 10 տարվա ընթացքում և սա հնարավոր է, որ լինի առաջին
02:14
generation in which our kids
live a shorter life
live a shorter life
49
109000
1976
սերունդը որտեղ մեր երեխաների կյանքը ավելի կարճ կլինի,
02:16
span than we do. That's pitiful, and it's
50
111000
1976
քան մերը:
02:18
preventable.
51
113000
976
Դա շատ ցավալի է բայց կանխարգելի:
02:19
Now these are not election
returns, these are the
returns, these are the
52
114000
2976
Այն, ինչ դուք հիմա տեսնում էք ընտրության ցուցանիշներ չեն,
02:22
people -- the number
of the people who are obese
of the people who are obese
53
117000
2286
սրանք գեր մարդկանց թիվն է,
որը սկում է '85, '86, '87 սրանք
02:24
by state, beginning in '85,
'86, '87 -- these are
'86, '87 -- these are
54
119310
3666
02:28
from the CDC website --
'88, '89, '90, '91 -- you
'88, '89, '90, '91 -- you
55
123000
3976
ըստ CDC վեբ կայքի տվյալների են.. '88, '89, '90, '91.. իսկ հիմա դուք
02:32
get a new category --
'92, '93, '94, '95, '96,
'92, '93, '94, '95, '96,
56
127000
3976
նոր դաս եք տեսնում '92, '93, '94, '95, '96,
02:36
'97, '98, '99, 2000, 2001
-- it gets worse. We're
-- it gets worse. We're
57
131000
4976
'97, '98, '99, 2000, 2001 ,, եվ գնալով վիճակը վատանում է:
02:41
kind of devolving. (Laughter)
58
136000
1381
Թվերի հարցում մենք շատ շռայլ ենք (ծիծաղ)
02:46
Now what can we do about this?
Well, you know, the
Well, you know, the
59
141000
2976
Իսկ հիմա ինչ կարող ենք արդյոք սրա հետ անել: Դե գիտեք,
02:49
diet that we've found
that can reverse heart
that can reverse heart
60
144000
976
միակ դիետան, որ օգնում էր շրջանցել սրտային հիվանդությունը
02:50
disease and cancer is an Asian diet.
61
145000
1976
և քաղցկեղը, ասիական դիետան էր:
02:52
But the people in Asia
are starting to eat like we
are starting to eat like we
62
147000
1976
Բայց ասիացիները սկսել են մեզ պես ուտել,
02:54
are, which is why they're
starting to get sick
starting to get sick
63
149000
976
այդ պատճառով էլ սկսել են
02:55
like we are.
64
150000
976
մեր պես հիվանդանալ:
02:56
So I've been working
with a lot of the big food
with a lot of the big food
65
151000
1976
Այսպիսով ես շատ մեծ սննդային
02:58
companies. They can make
it fun and sexy and hip
it fun and sexy and hip
66
153000
1976
ընկերությունների հետ եմ աշխատել:
03:00
and crunchy and convenient
to eat healthier foods,
to eat healthier foods,
67
155000
2381
Նրանք զվարճալի են, քարոզում են գայթակղիչ, մոդայիկ և հարմարավետ, առողջ սնունդ:
Ես, McDonald-ի, PepsiCo-ի, ConAgra-ի, Safeway-ի և շուտով Del Monte-ի
03:02
like -- I chair the advisory
boards to McDonald's,
boards to McDonald's,
68
157405
2571
03:05
and PepsiCo, and ConAgra,
and Safeway, and soon
and Safeway, and soon
69
160000
1976
խորհրդատվական
03:07
Del Monte, and they're
finding that it's good
finding that it's good
70
162000
2143
վահանակների ղեկավարն եմ,
այդ պատճառով էլ գիտեմ,
03:09
business.
71
164167
809
03:10
The salads that you see
at McDonald's came from
at McDonald's came from
72
165000
976
որ այս ընկերությունների պաշտոնյանները սա շատ լավ բիզնես են համարում:
03:11
the work -- they're going
to have an Asian salad. At
to have an Asian salad. At
73
166000
1976
Նրանք պատրաստվում են ասիական աղցաններ սարքել:
03:13
Pepsi, two-thirds
of their revenue growth came
of their revenue growth came
74
168000
1976
Pepsi –ն իր եկամուտների աճի երկու երրորդը եկել է
03:15
from their better foods.
75
170000
976
իրնեց այսպես ասած “լավ” սննդից:
03:16
And so if we can do that,
then we can free up
then we can free up
76
171000
2143
Եվ եթե մենք կարող ենք դա անել, ապա կարիք չունենք
գնել դեղամիջոցներ, որոնք իրականում անհրաժեշտ են
03:18
resources for buying drugs
that you really do need
that you really do need
77
173167
2809
03:21
for treating AIDS and HIV
and malaria and for
and malaria and for
78
176000
2976
ՄԻԱՎը, ՁԻԱՀը, մալարիան և թռչնի գրիպը բուժելու համար:
03:24
preventing avian flu. Thank you.
79
179000
1524
Շնորհակալություն:
ABOUT THE SPEAKER
Dean Ornish - Physician, authorDean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes.
Why you should listen
Dr. Dean Ornish wants you to live longer, and have more fun while you're at it. He's one of the leading voices in the medical community promoting a balanced, holistic approach to health, and proving that it works. The author of Eat More, Weigh Less and several other best-selling books, Ornish is best known for his lifestyle-based approach to fighting heart disease.
His research at the Preventive Medicine Research Institute (the nonprofit he founded) clinically demonstrated that cardiovascular illnesses -- and, most recently prostate cancer -- can be treated and even reversed through diet and exercise. These findings (once thought to be physiologically implausible) have been widely chronicled in the US media, including Newsweek, for which Ornish writes a column. The fifty-something physician, who's received many honors and awards, was chosen by LIFE Magazine as one of the most influential members of his generation. Among his many pursuits, Ornish is now working with food corporations to help stop America's obesity pandemic from spreading around the globe.
Dean Ornish | Speaker | TED.com