TED2012
Jon Ronson: Strange answers to the psychopath test
Џон Ронсон: Чудни одговори на тестот за психопати
Filmed:
Readability: 4
23,550,108 views
Има ли апсолутна линија која што ги дели лудите од нормалните? Раскажувајќи на начин од кој ќе се наежите, Џон Ронсон, автор на Тестот за Психопати, ни ги осветлува сивите области помеѓу овие две состојби. (Со звук миксан во живо од страна на Џулиан Трежр и анимација од Еван Грант.)
Jon Ronson - Writer, filmmaker
Jon Ronson is a writer and documentary filmmaker who dips into every flavor of madness, extremism and obsession. Full bio
Jon Ronson is a writer and documentary filmmaker who dips into every flavor of madness, extremism and obsession. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
This story starts: I was at a friend's house,
0
0
4056
Оваа приказна започнува: Бев во куќата на една пријателка,
00:19
and she had on her shelf a copy of the DSM manual,
1
4056
3735
и на нејзината полица се наоѓаше еден DSM прирачник,
00:23
which is the manual of mental disorders.
2
7791
2765
којшто е прирачник за менталните растројства.
00:26
It lists every known mental disorder.
3
10556
2600
Го наведува секое познато ментално растројство.
00:29
And it used to be, back in the '50s, a very slim pamphlet.
4
13156
3652
Порано во 50-тите, беше едно многу тенко книвче.
00:32
And then it got bigger and bigger and bigger,
5
16808
2832
И започна да станува поголем и поголем и поголем,
00:35
and now it's 886 pages long.
6
19640
3082
и сега е долг 886 страници.
00:38
And it lists currently 374 mental disorders.
7
22722
4085
Во моментов во него се наведени 374 ментални растројства.
00:42
So I was leafing through it,
8
26807
2049
Така прелистував низ него,
00:44
wondering if I had any mental disorders,
9
28856
2167
прашувајќи се дали имам некое ментално растројство,
00:46
and it turns out I've got 12.
10
31023
2583
и излезе дека имам 12.
00:49
(Laughter)
11
33606
1051
(Смеа)
00:50
I've got generalized anxiety disorder,
12
34657
2115
Имам генерализирано анксиозно растројство,
00:52
which is a given.
13
36772
1551
кое што е дадено.
00:54
I've got nightmare disorder,
14
38323
1617
Имам кошмарно растројство,
00:55
which is categorized
15
39940
1816
кое што се утврдува
00:57
if you have recurrent dreams of being pursued or declared a failure --
16
41756
4133
доколку имате повторувачки соништа во кои ве бркаат или ве прогласуваат за пропалица --
01:01
and all my dreams involve people chasing me down the street
17
45889
3952
и сите мои соништа вклучуваат луѓе кои ме бркаат по улицата
01:05
going, "You're a failure."
18
49841
1648
и ми викаат, "Ти си пропалица."
01:07
(Laughter)
19
51489
1734
(Смеа)
01:09
I've got parent-child relational problems,
20
53223
2702
Имам родител-дете релациски проблеми,
01:11
which I blame my parents for.
21
55925
2466
за што ги обвинувам моите родители.
01:14
(Laughter)
22
58391
1249
(Смеа)
01:15
I'm kidding. I'm not kidding.
23
59640
3052
Се зезам. Не се зезам.
01:18
I'm kidding.
24
62692
1282
Се зезам.
01:19
And I've got malingering.
25
63974
1966
И имам симулирање на симптоми.
01:21
And I think it's actually quite rare
26
65940
1300
И мислам дека прилично ретко се
01:23
to have both malingering and generalized anxiety disorder,
27
67240
3449
јавува истовремено и симулирање на симптоми и анксиозно растројство,
01:26
because malingering tends to make me feel very anxious.
28
70689
2734
бидејќи симулирањето ме прави многу анксиозен.
01:29
Anyway I was looking through this book,
29
73423
1334
Како и да е гледав низ книгава прашувајќи
01:30
wondering if I was much crazier than I thought I was,
30
74757
3015
се дали сум полуд од она што си мислев или пак,
01:33
or maybe it's not a good idea to diagnose yourself with a mental disorder
31
77772
3334
можеби не е добро да си дијагностицирате сами ментално растројство
01:37
if you're not a trained professional,
32
81106
2102
доколку не сте обучен професионалец,
01:39
or maybe the psychiatry profession has a strange desire
33
83208
4732
или можеби психијатриската професија си има една чудна желба
01:43
to label what's essentially normal human behavior as a mental disorder.
34
87940
5250
да го етикетира како ментално растројство она што во основа е нормално човечко однесување.
01:49
I didn't know which of these things was true,
35
93190
1800
Не знаев кои од овие нешта е точно но, си
01:50
but I thought it was kind of interesting.
36
94990
1700
мислев дека е некако интересно.
01:52
And I thought maybe I should meet a critic of psychiatry
37
96690
3050
И си мислев дека можеби треба да го слушнам ставот на
01:55
to get their view.
38
99740
1318
некој критичар на психијатрија.
01:56
Which is how I ended up having lunch with the Scientologists.
39
101058
4712
И токму поради тоа имав ручек со Скиентолозите.
02:01
It was a man called Brian
40
105770
1363
Тоа беше еден човек по име Брајан
02:03
who runs a crack team of Scientologists
41
107133
2882
кој води еден одличен тим од Скиентолози
02:05
who are determined to destroy psychiatry wherever it lies.
42
110015
4569
кои се одлучни да ја уништат психијатријата секаде онаму каде што се наоѓа.
02:10
They're called the CCHR.
43
114584
1482
Тие се нарекуваат CCHR.
02:11
And I said to him, "Can you prove to me
44
116066
2680
И му реков: „Можеш ли да ми докажеш
02:14
that psychiatry is a pseudo-science that can't be trusted?"
45
118746
3853
дека психијатријата е псеудо-наука на која не може да ѝ се верува?“
02:18
And he said, "Yes, we can prove it to you."
46
122599
2416
И тој рече: „Да, можеме да ти докажеме.“
02:20
And I said, "How?"
47
125015
1668
И јас реков: „Како?“
02:22
And he said, "We're going to introduce you to Tony."
48
126683
3544
Тој рече: „Ќе те запознаеме со Тони.“
02:26
And I said, "Who's Tony?"
49
130227
2141
А јас реков: „Кој е Тони?“
02:28
And he said, "Tony's in Broadmoor."
50
132368
3383
И тој рече: „Тони е во Бродмур.“
02:31
Now Broadmoor is Broadmoor Hospital.
51
135751
2667
Треба да знаете дека Бродмур е Бродмур Болницата.
02:34
It used to be known as the Broadmoor Asylum for the Criminally Insane.
52
138418
4851
Беше позната како Бродмур засолниште за лудите криминалци.
02:39
It's where they send the serial killers
53
143269
2398
Таму ги испраќаат сериските убијци
02:41
and the people who can't help themselves.
54
145667
1969
и луѓето кои не можат да си помогнат самите на себе.
02:43
And I said to Brian, "What did Tony do?"
55
147636
2650
И му реков на Брајан: „Што сторил Тони?“
02:46
And he said, "Hardly anything.
56
150286
2981
Тој рече: „Речиси ништо.
02:49
He beat someone up or something,
57
153267
3002
Претепал некого или нешто
02:52
and he decided to fake madness to get out of a prison sentence.
58
156269
5232
и одлучи да глуми лудило за да избегне затворска казна.
02:57
But he faked it too well, and now he's stuck in Broadmoor
59
161501
4602
Но, толку добро одглумил што сега е заглавен во Бродмур
03:02
and nobody will believe he's sane.
60
166103
2882
и никој не сака да поверува дека е нормален.
03:04
Do you want us to try and get you into Broadmoor to meet Tony?"
61
168985
3668
Дали би сакал да влезеш во Бродмур за да се сретнеш со Тони?“
03:08
So I said, "Yes, please."
62
172653
1615
Па така реков: „Да, ве молам.“
03:10
So I got the train to Broadmoor.
63
174268
2667
Така се качив на возот до Бродмур.
03:12
I began to yawn uncontrollably around Kempton Park,
64
176935
3618
Почнав неконтролирано да се прозевам кај Кемптон Парк,
03:16
which apparently is what dogs also do when anxious --
65
180553
3013
нешто што очигледно и кучињата го прават кога се нервозни -
03:19
they yawn uncontrollably.
66
183566
1936
се прозеваат неконтролирано.
03:21
And we got to Broadmoor.
67
185502
1335
И стигнавме до Бродмур.
03:22
And I got taken through gate after gate after gate after gate
68
186837
4933
И ме носеа низ една порта, па втора, па трета, па четврта,
03:27
into the wellness center,
69
191770
1566
сè до велнес центарот
03:29
which is where you get to meet the patients.
70
193336
1667
каде што се среќавате со пациентите.
03:30
It looks like a giant Hampton Inn.
71
195003
3751
Изгледа како џиновски Хамптон Ин.
03:34
It's all peach and pine and calming colors.
72
198754
4084
Целиот е со праски, борови и со смирувачки бои.
03:38
And the only bold colors are the reds of the panic buttons.
73
202838
5216
И единствените нападни бои се црвените копчиња за узбуна.
03:43
And the patients started drifting in.
74
208054
2884
И пациентите почнаа да влегуваат.
03:46
And they were quite overweight and wearing sweatpants
75
210938
4699
Беа со прилично голема килажа и носеа тренерки
03:51
and quite docile looking.
76
215637
1902
и изгледаа прилично доцилно.
03:53
And Brian the Scientologist whispered to me,
77
217539
1998
Брајан Скиентологот ми шепна,
03:55
"They're medicated,"
78
219537
2151
„Под лекарства се,“
03:57
which to the Scientologists is like the worst evil in the world,
79
221688
3497
кое што пак за Скиентолозите е како најголемото зло на светот
04:01
but I'm thinking it's probably a good idea.
80
225185
2796
но, јас си мислев дека веројатно е добра идеја.
04:03
(Laughter)
81
227981
1869
(Смеа)
04:05
And then Brian said, "Here's Tony."
82
229850
2424
И потоа Брајан рече: „Еве го Тони.“
04:08
And a man was walking in.
83
232274
1930
И човекот доаѓа накај нас.
04:10
And he wasn't overweight, he was in very good physical shape.
84
234204
4069
Тој не беше со покачена килажа, беше во многу добра физичка форма.
04:14
And he wasn't wearing sweatpants,
85
238273
1750
И не носеше тренерки,
04:15
he was wearing a pinstriped suit.
86
240023
2865
туку носеше деловно одело.
04:18
And he had his arm outstretched
87
242888
2166
Потоа ги крена рацете
04:20
like someone out of The Apprentice.
88
245054
2084
како да доаѓа од Ученикот (филм).
04:23
He looked like a man who wanted to wear an outfit
89
247138
2767
Изгледаше како човек кој сакаше со неговата облека
04:25
that would convince me that he was very sane.
90
249905
4334
да ме убеди дека всушност тој е многу нормален.
04:30
And he sat down.
91
254239
1833
Потоа седна.
04:31
And I said, "So is it true that you faked your way in here?"
92
256072
2601
И реков: „И вистина ли е дека овде си завршил глумејќи?“
04:34
And he said, "Yep. Yep. Absolutely. I beat someone up when I was 17.
93
258673
3782
И тој рече: „Да. Да. Апсолутно. Претепав некого кога имав 17.
04:38
And I was in prison awaiting trial,
94
262455
2320
И бев во притвор чекајќи судење
04:40
and my cellmate said to me,
95
264775
1512
и мојот цимер од ќелијата ми рече:
04:42
'You know what you have to do?
96
266287
1552
’Знаеш што треба да направиш?
04:43
Fake madness.
97
267839
1484
Глуми лудило.
04:45
Tell them you're mad. You'll get sent to some cushy hospital.
98
269323
3284
Кажи им дека си луд. Ќе те испратат во некоја удобна болница.
04:48
Nurses will bring you pizzas.
99
272607
2681
Сестрите ќе ти носат пици.
04:51
You'll have your own Playstation.'"
100
275288
1817
Ќе имаш свој Плејстејшн‘.“
04:53
So I said, "Well how did you do it?"
101
277105
1883
И реков: „И како го изведе тоа?“
04:54
He said, "I asked to see the prison psychiatrist.
102
278988
2617
Тој рече: „Побарав да се видам со затворскиот психијатар.
04:57
And I'd just seen a film called 'Crash'
103
281605
2147
Само што изгледав еден филм кој се викаше ’Судар‘
04:59
in which people get sexual pleasure from crashing cars into walls.
104
283752
3985
во кој луѓето добиваат сексуално задоволство од удирање на колите во ѕидови.
05:03
So I said to the psychiatrist,
105
287737
1633
И така му реков на психијатарот,
05:05
'I get sexual pleasure from crashing cars into walls.'"
106
289370
3982
’Сексуално се возбудувам кога удирам со кола во ѕид‘.“
05:09
And I said, "What else?"
107
293352
1754
И реков: „Што друго?“
05:11
He said, "Oh, yeah. I told the psychiatrist
108
295106
2346
Тој рече: „А, да. Му кажав на психијатарот
05:13
that I wanted to watch women as they died
109
297452
3668
дека сакам да гледам како умираат жени
05:17
because it would make me feel more normal."
110
301120
2348
бидејќи тоа ќе ме направи да се чувствувам понормален.“
05:19
And I said, "Where'd you get that from?"
111
303468
1653
И реков: „Од каде ја доби оваа идеја?“
05:21
He said, "Oh, from a biography of Ted Bundy
112
305121
2750
Тој рече: „А, од биографијата на Тед Банди
05:23
that they had at the prison library."
113
307871
1550
која што ја имаше во затворската библиотека.“
05:25
Anyway he faked madness too well, he said.
114
309421
4319
Како и да е премногу добро го одглумил лудилото, рече тој.
05:29
And they didn't send him to some cushy hospital.
115
313740
1901
И не го испратиле во некоја удобна болница.
05:31
They sent him to Broadmoor.
116
315641
2198
Го испратиле во Бродмур.
05:33
And the minute he got there,
117
317839
2050
И веднаш штом пристигнал овде
05:35
he said he took one look at the place, asked to see the psychiatrist,
118
319889
2767
го разгледал местото и побарал да се види со психијатарот,
05:38
said, "There's been a terrible misunderstanding.
119
322656
1716
рекол: „Настана огромно недоразбирање.
05:40
I'm not mentally ill."
120
324372
2633
Јас не сум ментално болен.“
05:42
I said, "How long have you been here for?"
121
327005
2000
Реков: „Колку време си овде?“
05:44
He said, "Well, if I'd just done my time in prison for the original crime,
122
329005
4334
Тој рече: „Ако едноставно си го одлежев времето во затвор за мојот првичен злочин
05:49
I'd have got five years.
123
333339
1650
ќе добиев пет години.
05:50
I've been in Broadmoor for 12 years."
124
334989
5540
Вака во Бродмур сум 12 години.“
05:56
Tony said that it's a lot harder to convince people you're sane
125
340529
4074
Тони рече дека е многу потешко да ги убедиш луѓето дека си нормален
06:00
than it is to convince them you're crazy.
126
344603
2501
отколку да ги убедиш дека си луд.
06:03
He said, "I thought the best way to seem normal
127
347104
1981
Рече: „Мислев дека најдобриот начин за да изгледаш нормално
06:04
would be to talk to people normally about normal things
128
349085
2601
е да зборуваш со луѓето нормално за нормални работи
06:07
like football or what's on TV.
129
351686
2035
како фудбал или за програмата на ТВ.
06:09
I subscribe to New Scientist,
130
353721
2049
Се претплатив на списанието Нов Научник
06:11
and recently it had an article
131
355770
2199
и неодамна имаше една статија
06:13
about how the U.S. Army was training bumblebees to sniff out explosives.
132
357969
4133
за тоа како армијата на САД обучувала бумбари кои треба да ги надушкуваат експлозивите.
06:18
So I said to a nurse,
133
362102
985
Па така ѝ реков на сестрата:
06:18
'Did you know that the U.S. army is training bumblebees
134
363087
3081
’Дали знаеш дека армијата на САД обучува бумбари кои ќе
06:22
to sniff out explosives?'
135
366168
1352
треба да надушкуваат експлозиви?‘
06:23
When I read my medical notes,
136
367520
1801
Кога ги прочитав моите лекарски записи,
06:25
I saw they'd written:
137
369321
1231
видов дека напишале:
06:26
'Believes bees can sniff out explosives.'"
138
370552
4284
’Верува дека пчелите можат да надушкаат експлозиви‘.“
06:30
He said, "You know, they're always looking out
139
374836
2386
Тој рече: „Знаеш, тие секогаш бараат
06:33
for non-verbal clues to my mental state.
140
377222
2798
невербални знаци кои би им кажале нешто за мојата ментална состојба.
06:35
But how do you sit in a sane way?
141
380020
3416
Како изгледа тоа да седиш на здрав начин?
06:39
How do you cross your legs in a sane way?
142
383436
2416
Како изгледа тоа да ги прекрстиш нозете на здрав начин?
06:41
It's just impossible."
143
385852
1651
Едноставно е невозможно.“
06:43
And when Tony said that to me,
144
387503
1382
И кога Тони ми го кажа тоа,
06:44
I thought to myself, "Am I sitting like a journalist?
145
388885
3221
јас си помислив: „Дали јас седам како новинар?
06:48
Am I crossing my legs like a journalist?"
146
392106
3447
Дали ги прекрстувам моите нозе како новинар?“
06:51
He said, "You know, I've got the Stockwell Strangler on one side of me
147
395553
5662
Тој рече: „Знаете, од едната страна го имам Стоквелскиот убиец кој ги дави своите жртви,
06:57
and I've got the 'Tiptoe Through the Tulips' rapist on the other side of me.
148
401231
3641
а од другата страна го имам силувачот познат како ’Со прсти низ лалињата‘.
07:00
So I tend to stay in my room a lot because I find them quite frightening.
149
404872
3334
Па затоа често си седам во мојата соба бидејќи ми е прилично страв од нив.
07:04
And they take that as a sign of madness.
150
408206
2382
А тие ова го земаат како знак за моето лудило.
07:06
They say it proves that I'm aloof and grandiose."
151
410588
3133
Тие велат дека тоа докажува дека сум повлечен и грандиозен.“
07:09
So only in Broadmoor would not wanting to hang out with serial killers
152
413721
4517
Значи само во Бродмур несакањето да се дружите со сериски убијци
07:14
be a sign of madness.
153
418238
1450
би било знак на лудило.
07:15
Anyway he seemed completely normal to me -- but what did I know?
154
419688
3498
Како и да е тој ми изгледаше како целосно нормален - но, што знаев јас?
07:19
And when I got home I emailed his clinician, Anthony Maden.
155
423186
3489
И кога стигнав дома му испратив е-маил на неговиот лекар, Ентони Мејден.
07:22
I said, "What's the story?"
156
426675
1284
Реков: „Што е работава?“
07:23
And he said, "Yep. We accept that Tony faked madness to get out of a prison sentence
157
427959
5282
А тој рече: „Да. Ние се согласивме дека Тони одглумил лудило за да избегне затворска казна
07:29
because his hallucinations that had seemed quite cliché to begin with
158
433241
4517
бидејќи неговите халуцинации кои уште на почетокот изгледаа како клише
07:33
just vanished the minute he got to Broadmoor.
159
437758
2450
едноставно исчезнаа уште во моментот кога тој стапна во Бродмур.
07:36
However, we have assessed him.
160
440208
2184
Како и да е ние го испитавме.
07:38
And we have determined that what he is is a psychopath."
161
442392
4383
И дојдовме до заклучок дека тој е психопат.“
07:42
And in fact, faking madness
162
446775
1904
И всушност, глумењето на лудило
07:44
is exactly the kind of cunning and manipulative act of a psychopath.
163
448679
4440
е токму она подмолно и манипулативно однесување карактеристично за психопатот.
07:49
It's on the checklist: cunning and manipulative.
164
453119
2533
Се наоѓа на листата: подмолност и манипулативност.
07:51
So faking your brain going wrong
165
455652
2049
Значи, глумењето дека нешто не е во ред со вашиот мозок
07:53
is evidence that your brain has gone wrong.
166
457701
3119
е доказ дека нешто не е во ред со вашиот мозок.
07:56
And I spoke to other experts,
167
460820
1365
И зборував со други експерти
07:58
and they said the pinstriped suit -- classic psychopath.
168
462185
4050
за деловниот костум тие рекоа -- класичен психопат.
08:02
Speaks to items one and two on the checklist --
169
466235
2167
Зборува за првата и втората точка од листата --
08:04
glibness, superficial charm and grandiose sense of self-worth.
170
468402
4194
слаткоречивост, површен шарм и грандиозно чувство на себе-вреднување.
08:08
And I said, "Well, what, he didn't want to hang out with the other patients?"
171
472596
3317
И јас реков: „Па добро, а тоа што не сака да се дружи со другите пациенти?“
08:11
Classic psychopath -- it speaks to grandiosity and also lack of empathy.
172
475913
4499
Класичен психопат -- зборува за грандиозност и исто така недостаток на емпатија.
08:16
So all the things that had seemed most normal about Tony
173
480412
3733
Значи сите работи кои се чинеа како најнормални кај Тони
08:20
was evidence, according to his clinician,
174
484145
2519
беа докази, според неговите лекари,
08:22
that he was mad in this new way.
175
486664
2434
дека тој е луд на овој нов и поинаков начин.
08:24
He was a psychopath.
176
489098
1834
Тој беше психопат.
08:26
And his clinician said to me,
177
490932
1215
И неговиот лекар ми рече:
08:28
"If you want to know more about psychopaths,
178
492147
2017
„Ако сакаш да знаеш повеќе за психопатите,
08:30
you can go on a psychopath spotting course
179
494164
3067
можеш да одиш на курс за препознавање на психопати
08:33
run by Robert Hare who invented the psychopath checklist."
180
497231
3315
воден од страна на Роберт Харе којшто ја создаде психопатската листа.“
08:36
So I did.
181
500546
1184
И така отидов.
08:37
I went on a psychopath spotting course,
182
501730
2067
Отидов на курс за препознавање на психопати
08:39
and I am now a certified --
183
503797
3816
и сега сум сертифициран --
08:43
and I have to say, extremely adept --
184
507613
3096
и морам да кажам, екстремно вешт --
08:46
psychopath spotter.
185
510709
1804
препознавач на психопати.
08:48
So here's the statistics:
186
512513
2968
Еве ви ја статистиката:
08:51
One in a hundred regular people is a psychopath.
187
515481
4858
Еден во сто обични луѓе е психопат.
08:56
So there's 1,500 people in his room.
188
520339
3484
Во оваа просторија има 1,500 луѓе.
08:59
Fifteen of you are psychopaths.
189
523823
5808
Петнаесетмина од вас се психопати.
09:05
Although that figure rises to four percent
190
529631
2283
Иако таа бројка се зголемува до четири проценти
09:07
of CEO's and business leaders.
191
531914
2950
кај менаџерите и бизнис лидерите.
09:10
So I think there's a very good chance
192
534864
2732
Па така, мислам дека има многу добра шанса
09:13
there's about 30 or 40 psychopaths in this room.
193
537596
5001
дека во оваа просторија има околу 30 или 40 психопати.
09:18
It could be carnage by the end of the night.
194
542597
2583
До крајот на вечерта би можело да биде масакр.
09:21
(Laughter) (Laughs)
195
545192
3705
(Смеа) (Се смее)
09:24
Hare said the reason why is because capitalism at its most ruthless
196
548897
5545
Харе рече дека тоа е така бидејќи капитализмот во својата најбезобзирна форма
09:30
rewards psychopathic behavior --
197
554442
2818
го наградува психопатското однесување --
09:33
the lack of empathy, the glibness,
198
557260
4961
недостатокот на емпатија, слаткоречивоста,
09:38
cunning, manipulative.
199
562221
2240
подмолноста, манипулативноста.
09:40
In fact, capitalism, perhaps at its most remorseless,
200
564461
2717
Всушност, капитализмот можеби во својата најмалигна форма
09:43
is a physical manifestation of psychopathy.
201
567178
4400
е физичка манифестација на психопатијата.
09:47
It's like a form of psychopathy
202
571578
1917
Како еден вид на психопатија
09:49
that's come down to affect us all.
203
573495
4147
која што влијае врз сите нас.
09:53
And Hare said to me, "You know what? Forget about some guy at Broadmoor
204
577642
2468
И Харе ми рече: „Знаеш што? Заборави за тој ’некојси‘ дечко во Бродмур
09:56
who may or may not have faked madness.
205
580110
1951
кој можеби глумел или можеби не глумел лудило.
09:57
Who cares? That's not a big story.
206
582061
1498
На кого му е гајле? Тоа не е вистинската приказна.
09:59
The big story," he said, "is corporate psychopathy.
207
583559
2651
Вистинската приказна, рече тој, е корпоративната психопатија.
10:02
You want to go and interview yourself some corporate psychopaths."
208
586210
4533
Подобро да отидеш да интервјуираш некои од корпоративните психопати.“
10:06
So I gave it a try. I wrote to the Enron people.
209
590743
3093
И така се обидов. Им пишав на луѓето од Енрон.
10:09
I said, "Could I come and interview you in prison
210
593843
1849
Им реков: „Може ли да дојдам да ве интервјуирам во затвор
10:11
to find out it you're psychopaths?"
211
595692
2034
за да откријам дали сте психопати?“
10:13
And they didn't reply.
212
597726
4268
Тие не ми одговорија.
10:17
So I changed tack.
213
601994
2382
Потоа го променив курсот.
10:20
I emailed "Chainsaw Al" Dunlap,
214
604376
3300
Му пишав на „Моторната пила Ал“ Дунлап,
10:23
the asset stripper from the 1990s.
215
607676
3119
стечајниот управник од 1990-тите.
10:26
He would come into failing businesses and close down 30 percent of the workforce,
216
610795
4734
Тој доаѓаше во компаниите кои пропаѓаа и отпушташе 30 проценти од работната сила,
10:31
just turn American towns into ghost towns.
217
615529
3168
едноставно ги опустосуваше Американските гратчиња.
10:34
And I emailed him and I said,
218
618697
1630
Така му пишав и му реков:
10:36
"I believe you may have a very special brain anomaly
219
620327
2068
„Верувам дека можеби имате многу специјална мозочна аномалија
10:38
that makes you special
220
622395
2399
која што ве прави специјален
10:40
and interested in the predatory spirit and fearless.
221
624794
4499
и наклонет кон предаторство и бестрашност.
10:45
Can I come and interview you
222
629293
1768
Може ли да дојдам и да ве интервјуирам
10:46
about your special brain anomaly?"
223
631061
1667
за вашата специјална мозочна аномалија?"
10:48
And he said, "Come on over."
224
632728
3483
И тој рече: „Слободно дојди.“
10:52
So I went to Al Dunlap's grand Florida mansion
225
636211
2899
Така отидов во грандиозната палата на Ал Дунлап во Флорида
10:55
that was filled with sculptures of predatory animals.
226
639110
4734
која беше полна со скулптури од предаторски животни.
10:59
There were lions and tigers.
227
643844
3085
Имаше лавови и тигри.
11:02
He was taking me through the garden.
228
646929
1051
Ме прошета низ градината.
11:03
There were falcons and eagles.
229
647980
2719
Таму имаше соколи и орли.
11:06
He was saying to me, "Over there you've got sharks."
230
650699
1730
Ми велеше: „Онаму се наоѓаат ајкулите.“
11:08
He was saying this in a less effeminate way.
231
652429
2685
Ова го кажуваше на помалку женствен начин.
11:11
"You've got more sharks and you've got tigers."
232
655114
5721
„Имаш уште ајкули и имаш тигри.“
11:16
It was like Narnia.
233
660835
1995
Беше како во Нарнија.
11:18
(Laughter)
234
662830
3290
(Смеа)
11:22
And then we went into his kitchen.
235
666120
2652
И потоа отидовме во неговата кујна.
11:24
Now Al Dunlap would be brought in to save failing companies.
236
668772
4176
Значи, Ал Дунлап доаѓал кога требало да се спасат компании кои веќе пропаѓале.
11:28
He'd close down 30 percent of the workforce.
237
672948
2181
Вообичаено отпуштал 30 проценти од работната сила.
11:31
And he'd quite often fire people with a joke.
238
675129
3271
И прилично често ги отпуштал луѓето со шега.
11:34
For instance, one famous story about him,
239
678400
2805
На пример, една позната приказна за него,
11:37
somebody came up to him and said, "I've just bought myself a new car."
240
681205
2915
некој дошол кај него и му рекол: „Само што си купив нова кола.“
11:40
And he said, "You may have a new car,
241
684120
1993
А тој рекол: „Можеби имаш нова кола
11:42
but I'll tell you what you don't have, a job."
242
686113
5723
но, јас ќе ти кажам што немаш, немаш работа.“
11:47
So in his kitchen -- he was standing there with his wife, Judy,
243
691836
2820
Така во неговата кујна -- тој стоеше таму со неговата жена, Џуди
11:50
and his bodyguard Sean -- and I said, "You know how I said in my email
244
694656
2873
и неговиот телохранител Шон -- и јас реков: „Знаете дека ви пишав во мојот е-маил
11:53
that you might have a special brain anomaly that makes you special?"
245
697529
3814
дека можеби имате специјална мозочна аномалија која што ве прави специјален?“
11:57
He said, "Yeah, it's an amazing theory.
246
701343
1600
Тој рече: „Да, тоа е неверојатна теорија.
11:58
It's like Star Trek. You're going where no man has gone before."
247
702943
3233
Како во Ѕвездени Патеки. Одиш онаму каде што друг човек не стапнал претходно.“
12:02
And I said, "Well, some psychologists might say
248
706176
7851
И јас реков: „Па, некои психолози ќе речат дека
12:09
that this makes you ... " (Mumbles)
249
714027
2949
ова ве прави ...“ (Мрмори)
12:12
(Laughter)
250
716976
1651
(Смеа)
12:14
And he said, "What?"
251
718627
1767
И тој рече: „Што?“
12:16
And I said, "A psychopath."
252
720394
2033
И реков: „Психопат.“
12:18
And I said, "I've got a list of psychopathic traits in my pocket.
253
722427
4182
И реков: „Имам листа на психопатски особини во мојот џеб.
12:22
Can I go through them with you?"
254
726609
2284
Може да ги поминеме заедно?“
12:24
And he looked intrigued despite himself,
255
728893
2617
Изгледаше заинтересирано иако не беше баш задоволен
12:27
and he said, "Okay, go on."
256
731510
1399
и рече: „Добро, ајде.“
12:28
And I said, "Okay. Grandiose sense of self-worth."
257
732909
3434
И реков: „Добро. Грандиозно чувство на себе-вреднување.“
12:32
Which, I have to say, would have been hard for him to deny
258
736343
2499
Кое што, морам да кажам, тешко ќе беше за него да го негира тој факт
12:34
because he was standing underneath a giant oil painting of himself.
259
738842
3201
бидејќи стоеше под една џиновска маслена слика на која се наоѓаше токму тој.
12:37
(Laughter)
260
742043
4477
(Смеа)
12:42
He said, "Well, you've got to believe in you!"
261
746520
3553
Тој рече: „Па добро, мораш да веруваш во себе!“
12:45
And I said, "Manipulative."
262
750073
2595
И јас реков: „Манипулатор.“
12:48
He said, "That's leadership."
263
752668
3051
Тој рече: „Тоа е лидерство.“
12:51
And I said, "Shallow affect:
264
755719
1866
И јас реков: „Плиток афект:
12:53
an inability to experience a range of emotions."
265
757585
2284
неспособност за доживување на повеќе емоции.“
12:55
He said, "Who wants to be weighed down by some nonsense emotions?"
266
759869
3617
Тој рече: „Па кој сака да му сметаат некакви си безсмислени емоции?“
12:59
So he was going down the psychopathic checklist,
267
763486
2467
Така тој ја разгледуваше психопатската листа
13:01
basically turning it into "Who Moved My Cheese?"
268
765953
3233
во основа претворајќи ја во „Кој ми го помести сирењето?“
13:05
(Laughter)
269
769186
3995
(Смеа)
13:09
But I did notice something happening to me the day I was with Al Dunlap.
270
773181
2700
Но, приметив дека нешто ми се случува тој ден додека бев со Ал Дунлап.
13:11
Whenever he said anything to me that was kind of normal --
271
775881
2588
Секој пат кога ќе ми кажеше нешто што беше некако нормално --
13:14
like he said no to juvenile delinquency.
272
778469
3166
како кога рече не за деликвенција во детство.
13:17
He said he got accepted into West Point,
273
781635
1386
Рече дека го примиле во Вест Поинт,
13:18
and they don't let delinquents in West Point.
274
783021
3248
а тие пак не примаат деликвенти во Вест Поинт.
13:22
He said no to many short-term marital relationships.
275
786269
2849
Тој кажа не за многу краткорочни брачни врски.
13:25
He's only ever been married twice.
276
789118
1485
Тој досега се женел само двапати.
13:26
Admittedly, his first wife cited in her divorce papers
277
790603
3234
До душа, неговата прва жена во нејзините документи за развод
13:29
that he once threatened her with a knife
278
793837
2167
напишала дека еднаш тој и се заканувал со нож
13:31
and said he always wondered what human flesh tasted like,
279
796004
2566
и напишала дека отсекогаш го интересирало каков вкус имало човечкото месо
13:34
but people say stupid things to each other in bad marriages in the heat of an argument
280
798570
3967
но, во лошите бракови за време на жестока расправија луѓето си кажуваат секакви глупости едни на други
13:38
and his second marriage has lasted 41 years.
281
802537
3099
и неговиот втор брак траел 41 година.
13:41
So whenever he said anything to me that just seemed kind of non-psychopathic,
282
805636
3619
И така секогаш кога ќе ми кажеше нешто кое што не звучи на психопат
13:45
I thought to myself, well I'm not going to put that in my book.
283
809255
3514
си мислев во себе, па добро тоа нема да го ставам во книгата.
13:48
And then I realized that becoming a psychopath spotter
284
812769
3967
И така сфатив дека тоа што станав препознавач на психопати
13:52
had turned me a little bit psychopathic.
285
816736
3700
ме направи да бидам малку психопат.
13:56
Because I was desperate to shove him in a box marked psychopath.
286
820436
4968
Тоа е така бидејќи очајно сакав да го турнам во кутијата означена со налепницата психопат.
14:01
I was desperate to define him by his maddest edges.
287
825404
4666
Очајно сакав да го дефинирам според неговите најлуди рабови.
14:05
And I realized, oh my God. This is what I've been doing for 20 years.
288
830070
3267
И сфатив, оф Боже мој. Ова го правам веќе 20 години.
14:09
It's what all journalists do.
289
833337
1700
Тоа го прават сите новинари.
14:10
We travel across the world with our notepads in our hands,
290
835037
3484
Патуваме околу светот со нашите бележници во раце,
14:14
and we wait for the gems.
291
838521
1899
и ги чекаме бисерите.
14:16
And the gems are always the outermost aspects
292
840420
4528
А бисерите се секогаш најдалечните аспекти од
14:20
of our interviewee's personality.
293
844948
2039
личноста на нашиот испитаник.
14:22
And we stitch them together like medieval monks.
294
846987
3252
А ние ги сошиваме едни со други како средновековни монаси.
14:26
And we leave the normal stuff on the floor.
295
850239
3865
А она што е нормално не го ни забележуваме.
14:30
And this is a country that over-diagnoses certain mental disorders hugely.
296
854104
7167
Ова е земја која што одредени растројства неоправдано премногу ги дијагностицира.
14:37
Childhood bipolar -- children as young as four
297
861271
3066
Биполарно детство -- деца кои имаат четири години
14:40
are being labeled bipolar
298
864337
1950
се етикетираат како биполарни
14:42
because they have temper tantrums,
299
866287
2383
поради тоа што имаат напади на бес,
14:44
which scores them high on their bipolar checklist.
300
868670
4384
а кое им дава висок резултат на биполарната листа.
14:48
When I got back to London, Tony phoned me.
301
873054
4383
Кога се вратив во Лондон, ми се јави Тони.
14:53
He said, "Why haven't you been returning my calls?"
302
877437
2850
Рече, "Зошто не ми одговараше кога ти вртев?"
14:56
I said, "Well they say that you're a psychopath."
303
880287
3392
Реков: „Па овие велат дека си психопат.“
14:59
And he said, "I'm not a psychopath."
304
883679
2294
И тој рече: „Не сум психопат.“
15:01
He said, "You know what, one of the items on the checklist is lack of remorse,
305
885973
2896
Тој рече: „Знаеш што, еден предмет од листата е недостаток на каење
15:04
but another item on the checklist is cunning, manipulative.
306
888869
3285
но, друг предмет од листата наведен е подмолност, манипулативност.
15:08
So when you say you feel remorse for your crime,
307
892154
2585
И кога ќе им кажеш дека се каеш поради злосторството,
15:10
they say, 'Typical of the psychopath
308
894739
1764
тие велат: ’За психопатот е типично
15:12
to cunningly say he feels remorse when he doesn't.'
309
896503
3385
подмолно да каже дека се кае тогаш кога не се кае.‘
15:15
It's like witchcraft. They turn everything upside-down."
310
899888
3499
Исто како гатање. Знаат се да испревртат наопаку.“
15:19
He said, "I've got a tribunal coming up.
311
903387
2482
Тој рече: „Наскоро ќе треба да одам на суд.
15:21
Will you come to it?"
312
905869
2371
Би сакал ли да дојдеш?“
15:24
So I said okay.
313
908240
1915
Реков дека ќе дојдам.
15:26
So I went to his tribunal.
314
910155
2892
Така отидов на неговото судење.
15:28
And after 14 years in Broadmoor, they let him go.
315
913047
4457
И после 14 години во Бродмур, тие го ослободија.
15:33
They decided that he shouldn't be held indefinitely
316
917504
3248
Тие одлучија дека не треба да биде затворен бесконечно
15:36
because he scores high on a checklist
317
920752
3136
само поради тоа што има висок резултат на листа
15:39
that might mean that he would have a greater than average chance of recidivism.
318
923888
5383
која што може да значи дека ќе има поголема шанса од просекот за рецидив.
15:45
So they let him go.
319
929271
1883
И така го ослободија.
15:47
And outside in the corridor he said to me,
320
931154
1709
И надвор во ходникот тој ми рече:
15:48
"You know what, Jon?
321
932863
1543
„Знаеш што, Џон?
15:50
Everyone's a bit psychopathic."
322
934406
2423
Секој е по малку психопат.“
15:52
He said, "You are. I am. Well obviously I am."
323
936829
4082
Тој рече: „Ти си. Јас сум. Добро очигледно е дека јас сум.“
15:56
I said, "What are you going to do now?"
324
940911
2500
Јас реков: „Што ќе правиш сега?“
15:59
He said, "I'm going to go to Belgium
325
943411
2718
Тој рече: „Ќе одам во Белгија
16:02
because there's a woman there that I fancy.
326
946129
1800
бидејќи таму има една жена која ми се допаѓа.
16:03
But she's married, so I'm going to have to get her split up from her husband."
327
947929
3199
Но, таа е мажена, па затоа ќе морам да ја раздвојам од нејзиниот сопруг.“
16:07
(Laughter)
328
951128
4593
(Смеа)
16:11
Anyway, that was two years ago,
329
955721
3056
Како и да е тоа беше пред две години
16:14
and that's where my book ended.
330
958777
2007
и токму таму заврши мојата книга.
16:16
And for the last 20 months everything was fine.
331
960784
4467
И во последните 20 месеци сè беше добро.
16:21
Nothing bad happened.
332
965251
2134
Ништо лошо не се случи.
16:23
He was living with a girl outside London.
333
967385
1871
Тој живееше со девојка надвор од Лондон.
16:25
He was, according to Brian the Scientologist,
334
969256
1978
Според Брајан Скиентологот, тој
16:27
making up for lost time -- which I know sounds ominous,
335
971234
3364
надоместуваше за изгубеното време -- кое што знам дека звучи безнадежно
16:30
but isn't necessarily ominous.
336
974600
1700
но, не мора да значи дека е безнадежно.
16:32
Unfortunately, after 20 months,
337
976300
2583
За жал, после 20 месеци,
16:34
he did go back to jail for a month.
338
978883
2384
тој се врати во затвор на еден месец.
16:37
He got into a fracas in a bar, he called it --
339
981267
4366
Учествуваше во тепачка во еден бар --
16:41
ended up going to jail for a month,
340
985633
2068
и заврши во затвор на еден месец
16:43
which I know is bad,
341
987701
1050
кое што знам дека е лошо
16:44
but at least a month implies that whatever the fracas was,
342
988751
3233
но, барем едниот месец значи дека без оглед на причината за тепачката
16:47
it wasn't too bad.
343
991984
2533
сепак не било нешто сериозно.
16:50
And then he phoned me.
344
994517
3288
И тогаш тој ми се јави.
16:53
And you know what, I think it's right that Tony is out.
345
997805
4549
И знаете што, мислам дека е исправно тоа што Тони е на слобода.
16:58
Because you shouldn't define people by their maddest edges.
346
1002354
3901
Бидејќи не треба да ги дефинирате луѓето според нивните најлуди аспекти.
17:02
And what Tony is, is he's a semi-psychopath.
347
1006255
3482
А Тони е всушност полу-психопат.
17:05
He's a gray area in a world that doesn't like gray areas.
348
1009737
5700
Тој е сивата област во свет кој што не ги сака сивите области.
17:11
But the gray areas are where you find the complexity,
349
1015437
4418
Но, во сивите области ќе ја најдете комплексноста,
17:15
it's where you find the humanity
350
1019855
3382
тоа е место каде ќе го најдете човечкото
17:19
and it's where you find the truth.
351
1023237
2902
и тоа е место каде ќе ја најдете вистината.
17:22
And Tony said to me,
352
1026139
2114
И Тони ми рече:
17:24
"Jon, could I buy you a drink in a bar?
353
1028253
3885
„Џон, може ли да те честам пијачка во некој бар?
17:28
I just want to thank you for everything you've done for me."
354
1032138
3307
Сакам само да ти заблагодарам за сè што стори за мене.“
17:31
And I didn't go. What would you have done?
355
1035445
5056
И јас не отидов. Што ќе направевте вие?
17:36
Thank you.
356
1040501
1310
Ви благодарам.
17:37
(Applause)
357
1041811
16761
(Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Jon Ronson - Writer, filmmakerJon Ronson is a writer and documentary filmmaker who dips into every flavor of madness, extremism and obsession.
Why you should listen
For his latest book, So You've Been Publicly Shamed, Jon Ronson spent three years traveling the world and talking to people who'd been subjected to high-profile public shamings. Whatever their transgression, the response was to be faced by an angry mob, as Ronson calls them "collective outrage circles" devoted to tearing down said person from any position of power. It does not, Ronson suggests gently, reflect so well on society as a whole.
In a previous book, The Psychopath Test, Ronson explored the unnerving world of psychopaths -- a group that includes both incarcerated killers and, one of his subjects insists, plenty of CEOs. In his books, films and articles, Ronson explores madness and obsession of all kinds, from the US military's experiments in psychic warfare to the obscene and hate-filled yet Christian rap of the Insane Clown Posse. He wrote a column for the Guardian, hosted an essay program on Radio 4 in the United Kingdom, and contributes to This American Life.
Jon Ronson | Speaker | TED.com