TED2014
Barry Schwartz: The way we think about work is broken
Barry Schwartz: Postrzegamy pracę w niewłaściwy sposób
Filmed:
Readability: 4.3
3,253,011 views
Co sprawia, że praca jest satysfakcjonująca? Poza wypłatą jest cały szereg innych wartości, które, jak sugeruje Barry Schwartz, powinna ona przynosić. Niestety są one obecnie ignorowane. Czas przestać myśleć o pracownikach jak o trybikach w maszynie.
Barry Schwartz - Psychologist
Barry Schwartz studies the link between economics and psychology, offering startling insights into modern life. Lately, working with Ken Sharpe, he's studying wisdom. Full bio
Barry Schwartz studies the link between economics and psychology, offering startling insights into modern life. Lately, working with Ken Sharpe, he's studying wisdom. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Dzisiaj będę mówił o pracy.
00:12
Today I'm going to talk about work.
0
200
2030
00:15
And the question I want to ask
and answer is this:
and answer is this:
1
3130
3050
Chciałbym odpowiedzieć na pytanie:
00:18
"Why do we work?"
2
6190
1930
"Dlaczego pracujemy?".
00:21
Why do we drag ourselves
out of bed every morning
out of bed every morning
3
9140
3920
Po co codziennie rano
wywlekamy się z łóżek
wywlekamy się z łóżek
00:25
instead of living our lives
4
13070
2030
zamiast wypełniać nasze życie
00:27
just filled with bouncing from one
TED-like adventure to another?
TED-like adventure to another?
5
15110
5070
przygodami takim jak konferencje TED?
00:32
(Laughter)
6
20190
1820
(Śmiech)
00:34
You may be asking yourselves
that very question.
that very question.
7
22010
3070
Może też zadajecie sobie to pytanie.
00:37
Now, I know of course,
we have to make a living,
we have to make a living,
8
25090
2110
Wiem, że trzeba zarabiać na życie,
00:39
but nobody in this room thinks
that that's the answer to the question,
that that's the answer to the question,
9
27210
3840
ale nikt z obecnych tutaj nie uważa,
że to jest odpowiedź na pytanie:
że to jest odpowiedź na pytanie:
00:43
"Why do we work?"
10
31060
1040
"Dlaczego pracujemy?".
00:44
For folks in this room,
the work we do is challenging,
the work we do is challenging,
11
32110
3990
Dla ludzi tu obecnych
praca jest wyzwaniem,
praca jest wyzwaniem,
00:48
it's engaging, it's stimulating,
it's meaningful.
it's meaningful.
12
36110
3900
jest ciekawa, stymulująca i ma znaczenie.
00:52
And if we're lucky,
it might even be important.
it might even be important.
13
40020
3050
Jeśli mamy szczęście,
może być nawet ważna.
może być nawet ważna.
00:55
So, we wouldn't work
if we didn't get paid,
if we didn't get paid,
14
43160
2000
Nie pracowalibyśmy, gdyby nam nie płacono,
00:57
but that's not why we do what we do.
15
45170
2870
ale nie dlatego pracujemy.
01:00
And in general,
16
48050
1040
W zasadzie uważamy,
01:01
I think we think that material rewards
are a pretty bad reason
are a pretty bad reason
17
49100
3060
że korzyści materialne
to bardzo zła motywacja
to bardzo zła motywacja
01:04
for doing the work that we do.
18
52170
1920
do wykonywania pracy.
01:06
When we say of somebody
that he's "in it for the money,"
that he's "in it for the money,"
19
54100
4030
Kiedy mówimy o kimś,
że "robi to dla pieniędzy",
że "robi to dla pieniędzy",
01:10
we are not just being descriptive.
20
58140
2870
to mamy na myśli coś więcej
niż tylko opis sytuacji.
niż tylko opis sytuacji.
01:13
(Laughter)
21
61020
1070
(Śmiech)
01:14
Now, I think this is totally obvious,
22
62100
2020
To jest oczywiste
01:16
but the very obviousness of it
raises what is for me
raises what is for me
23
64130
2980
i właśnie dlatego rodzi się
01:19
an incredibly profound question.
24
67120
2100
bardzo istotne pytanie.
01:21
Why, if this is so obvious,
25
69230
2810
Dlaczego, jeśli to jest takie oczywiste,
01:24
why is it that for the overwhelming
majority of people on the planet,
majority of people on the planet,
26
72050
5080
dla ogromnej większości ludzi
01:30
the work they do
has none of the characteristics
has none of the characteristics
27
78060
3950
praca, którą wykonują, nie motywuje ich
01:34
that get us up and out of bed
and off to the office every morning?
and off to the office every morning?
28
82020
4180
do codziennego wstawania
z łóżka i pójścia do biura?
z łóżka i pójścia do biura?
01:38
How is it that we allow
the majority of people on the planet
the majority of people on the planet
29
86210
3890
Dlaczego pozwalamy większości ludziom
01:42
to do work that is monotonous,
meaningless and soul-deadening?
meaningless and soul-deadening?
30
90110
4990
na monotonną, bezsensowną
i wysysającą duszę pracę?
i wysysającą duszę pracę?
01:47
Why is it that as capitalism developed,
31
95110
2960
Dlaczego z rozwojem kapitalizmu
01:50
it created a mode of production,
of goods and services,
of goods and services,
32
98080
3040
rozwinął się model produkcji
towarów i usług
towarów i usług
01:53
in which all the nonmaterial satisfactions
that might come from work were eliminated?
that might come from work were eliminated?
33
101130
5960
usuwający wszelkie niematerialne
formy satysfakcji z pracy?
formy satysfakcji z pracy?
02:00
Workers who do this kind of work,
34
108090
2010
Pracownicy wykonujący taką pracę,
02:02
whether they do it in factories,
in call centers,
in call centers,
35
110110
2950
w fabrykach, w call center
02:05
or in fulfillment warehouses,
36
113070
2110
czy w magazynach,
02:07
do it for pay.
37
115190
1990
pracują jedynie dla pieniędzy.
02:09
There is certainly no other earthly reason
to do what they do except for pay.
to do what they do except for pay.
38
117190
5810
Nie ma żadnego innego powodu,
dla którego pracują.
dla którego pracują.
02:15
So the question is, "Why?"
39
123010
2060
Dlaczego?
02:18
And here's the answer:
40
126000
1220
Odpowiedzią jest...
02:20
the answer is technology.
41
128160
2940
technologia.
02:23
Now, I know, I know --
42
131110
1080
Tak, wiem,
02:24
yeah, yeah, yeah, technology, automation
screws people, blah blah --
screws people, blah blah --
43
132200
3880
technologia, automatyzacja oszukuje ludzi.
02:28
that's not what I mean.
44
136090
1110
Nie o to mi chodzi.
02:29
I'm not talking about
the kind of technology
the kind of technology
45
137210
2910
Nie mówię o technologii,
02:32
that has enveloped our lives,
and that people come to TED to hear about.
and that people come to TED to hear about.
46
140130
3990
która zawładnęła naszym życiem
i o której mówi się na konferencjach TED.
i o której mówi się na konferencjach TED.
02:36
I'm not talking about
the technology of things,
the technology of things,
47
144130
2980
Nie mówię o technologii rzeczy,
02:39
profound though that is.
48
147120
1980
choć to bardzo istotne.
02:41
I'm talking about another technology.
49
149110
1980
Mówię o innej technologii,
02:43
I'm talking about the technology of ideas.
50
151100
2980
technologii idei.
02:47
I call it, "idea technology" --
51
155050
2090
Nazywam to "technologią ideową".
02:49
how clever of me.
52
157140
1070
Jaki jestem mądry.
02:50
(Laughter)
53
158220
1810
(Śmiech)
02:52
In addition to creating things,
science creates ideas.
science creates ideas.
54
160030
4110
Nauka tworzy nie tylko
rzeczy, ale też idee.
rzeczy, ale też idee.
02:56
Science creates ways of understanding.
55
164150
2970
Dzięki nauce wiele rozumiemy.
02:59
And in the social sciences,
56
167130
1940
W naukach społecznych,
03:01
the ways of understanding that get created
are ways of understanding ourselves.
are ways of understanding ourselves.
57
169080
4980
to, jak rozumiemy stworzone rzeczy,
to sposób, w jaki rozumiemy siebie.
to sposób, w jaki rozumiemy siebie.
03:06
And they have an enormous influence
on how we think, what we aspire to,
on how we think, what we aspire to,
58
174070
4060
Mają ogromny wpływ na to,
jak myślimy, do czego dążymy,
jak myślimy, do czego dążymy,
03:10
and how we act.
59
178140
1890
co robimy.
03:12
If you think your poverty
is God's will, you pray.
is God's will, you pray.
60
180040
3160
Jeśli myślisz, że bieda
jest wolą Boga, modlisz się.
jest wolą Boga, modlisz się.
03:16
If you think your poverty is the result
of your own inadequacy,
of your own inadequacy,
61
184050
4110
Jeśli myślisz, że bieda to twoja wina,
03:20
you shrink into despair.
62
188170
2940
załamujesz się.
03:23
And if you think your poverty is
the result of oppression and domination,
the result of oppression and domination,
63
191120
4090
Jeśli myślisz, że bieda to skutek
opresji i dominacji,
opresji i dominacji,
03:27
then you rise up in revolt.
64
195220
2000
robisz rewolucję.
03:29
Whether your response to poverty
is resignation or revolution,
is resignation or revolution,
65
197230
4790
To, czy twoją reakcją
będzie rezygnacja czy bunt,
będzie rezygnacja czy bunt,
03:34
depends on how you understand
the sources of your poverty.
the sources of your poverty.
66
202030
3170
zależy od tego, jak rozumiesz
powody swojej biedy.
powody swojej biedy.
03:37
This is the role that ideas play
in shaping us as human beings,
in shaping us as human beings,
67
205210
5890
Taką rolę odgrywają idee
w kształtowaniu nas jako ludzi.
w kształtowaniu nas jako ludzi.
03:43
and this is why idea technology may be
the most profoundly important technology
the most profoundly important technology
68
211110
5930
Dlatego technologia ideowa
może być najważniejszą technologią,
może być najważniejszą technologią,
03:49
that science gives us.
69
217050
1510
jaką daje nam nauka.
03:51
And there's something special
about idea technology,
about idea technology,
70
219100
3920
W technologii ideowej
jest coś wyjątkowego,
jest coś wyjątkowego,
03:55
that makes it different
from the technology of things.
from the technology of things.
71
223120
2910
co odróżnia ją od technologii rzeczy.
03:58
With things, if the technology sucks,
72
226040
3140
Jeśli technologia rzeczy zawodzi,
04:01
it just vanishes, right?
73
229190
2040
po prostu znika.
04:04
Bad technology disappears.
74
232000
2110
Zła technologia znika.
04:06
With ideas --
75
234120
1890
Z ideami jest inaczej.
04:08
false ideas about human beings
will not go away
will not go away
76
236020
5030
Fałszywe przekonania
o ludziach nie znikną,
o ludziach nie znikną,
04:13
if people believe that they're true.
77
241060
2420
jeśli ludzie w nie wierzą.
04:16
Because if people believe
that they're true,
that they're true,
78
244230
2870
Jeśli ludzie wierzą, że są prawdziwe,
04:19
they create ways of living
and institutions
and institutions
79
247110
3040
pomagają im przetrwać, tworząc instytucje,
04:22
that are consistent
with these very false ideas.
with these very false ideas.
80
250160
3850
w których te fałszywe
przekonania funkcjonują.
przekonania funkcjonują.
04:26
And that's how the industrial revolution
created a factory system
created a factory system
81
254020
4020
Tak rewolucja przemysłowa
stworzyła system fabryczny,
stworzyła system fabryczny,
04:30
in which there was really nothing you
could possibly get out of your day's work,
could possibly get out of your day's work,
82
258050
4140
gdzie z codziennej pracy
można wynieść tylko jedno,
można wynieść tylko jedno,
04:34
except for the pay at the end of the day.
83
262200
2870
wypłatę na koniec dnia.
04:37
Because the father --
one of the fathers
one of the fathers
84
265080
1990
Bo jeden z ojców rewolucji przemysłowej,
04:39
of the Industrial Revolution,
Adam Smith --
Adam Smith --
85
267070
2050
Adam Smith,
04:41
was convinced that human beings
were by their very natures lazy,
were by their very natures lazy,
86
269130
3970
był przekonany,
że ludzie są z natury leniwi
że ludzie są z natury leniwi
04:45
and wouldn't do anything
unless you made it worth their while,
unless you made it worth their while,
87
273110
3000
i nie będą nic robić,
jeśli się im to nie opłaci,
jeśli się im to nie opłaci,
04:48
and the way you made it worth their while
88
276120
1990
a opłaci im się,
04:50
was by incentivizing,
by giving them rewards.
by giving them rewards.
89
278120
2990
jeśli zmotywuje się ich nagrodami.
04:53
That was the only reason
anyone ever did anything.
anyone ever did anything.
90
281120
2940
To jedyny powód,
dla którego ludzie coś robią.
dla którego ludzie coś robią.
04:56
So we created a factory system consistent
with that false view of human nature.
with that false view of human nature.
91
284070
5140
Stworzyliśmy system fabryczny,
w którym funkcjonuje
ten fałszywy obraz natury człowieka.
ten fałszywy obraz natury człowieka.
05:01
But once that system
of production was in place,
of production was in place,
92
289220
2960
Kiedy przyjęliśmy taki system produkcyjny,
05:04
there was really no other way
for people to operate,
for people to operate,
93
292190
2990
ludzie nie mogli już inaczej działać,
05:07
except in a way that was consistent
with Adam Smith's vision.
with Adam Smith's vision.
94
295190
4840
jak tylko zgodnie z poglądem Adama Smitha.
05:12
So the work example is merely an example
95
300150
3000
Praca jest tu tylko przykładem tego,
05:15
of how false ideas
can create a circumstance
can create a circumstance
96
303160
4050
jak fałszywe idee mogą stworzyć sytuację,
05:19
that ends up making them true.
97
307220
2850
w której te idee nie mogą
już być sprostowane.
już być sprostowane.
05:23
It is not true
98
311140
1980
To nieprawda,
05:25
that you "just can't get
good help anymore."
good help anymore."
99
313160
3030
że "nie otrzymasz już właściwej pomocy".
05:29
It is true
100
317210
1830
To prawda,
05:31
that you "can't get good help anymore"
101
319120
2910
że jej nie otrzymasz,
05:34
when you give people work to do
that is demeaning and soulless.
that is demeaning and soulless.
102
322040
4980
jeśli dajesz ludziom pracę
upokarzającą i bezduszną.
upokarzającą i bezduszną.
05:39
And interestingly enough, Adam Smith --
103
327030
2060
Co ciekawe, Adam Smith,
05:41
the same guy who gave us
this incredible invention
this incredible invention
104
329100
3960
człowiek, który wymyślił
05:45
of mass production, and division of labor
105
333070
2100
masową produkcję i podział pracy,
05:47
-- understood this.
106
335180
1040
rozumiał to.
05:48
He said, of people who worked
in assembly lines,
in assembly lines,
107
336230
3940
Powiedział, że ludzie pracujący
przy liniach produkcyjnych
przy liniach produkcyjnych
05:52
of men who worked
in assembly lines, he says:
in assembly lines, he says:
108
340180
2020
05:54
"He generally becomes as stupid as it is
possible for a human being to become."
possible for a human being to become."
109
342210
6810
"stają się głupkami
największymi na świecie".
największymi na świecie".
06:01
Now, notice the word here is "become."
110
349170
2020
Zauważcie słowo "stają się".
06:03
"He generally becomes as stupid as it is
possible for a human being to become."
possible for a human being to become."
111
351200
6020
"Stają się głupkami
największymi na świecie".
największymi na świecie".
06:09
Whether he intended it or not,
what Adam Smith was telling us there,
what Adam Smith was telling us there,
112
357230
3890
Celowo lub nie, Adam Smith mówi nam,
06:13
is that the very shape of the institution
within which people work
within which people work
113
361130
3900
że charakter zakładu pracy tworzy ludzi
06:17
creates people who are fitted
to the demands of that institution
to the demands of that institution
114
365040
4090
dopasowanych do wymagań tej instytucji,
06:21
and deprives people of the opportunity
115
369140
2890
pozbawiając ludzi możliwości
06:24
to derive the kinds of satisfactions
from their work that we take for granted.
from their work that we take for granted.
116
372040
4470
czerpania oczywistej
dla wszystkich satysfakcji z pracy.
dla wszystkich satysfakcji z pracy.
06:29
The thing about science --
natural science --
natural science --
117
377100
2990
W dziedzinie nauk przyrodniczych
06:32
is that we can spin fantastic
theories about the cosmos,
theories about the cosmos,
118
380100
4110
tworzymy fascynujące
teorie na temat kosmosu,
teorie na temat kosmosu,
06:36
and have complete confidence
119
384220
1940
mając świadomość,
06:38
that the cosmos is completely
indifferent to our theories.
indifferent to our theories.
120
386170
4260
że kosmos "ma w nosie" nasze teorie.
06:43
It's going to work the same damn way
121
391000
2010
I tak będzie funkcjonował
06:45
no matter what theories
we have about the cosmos.
we have about the cosmos.
122
393020
3030
niezależnie od naszych teorii.
06:48
But we do have to worry about
the theories we have of human nature,
the theories we have of human nature,
123
396230
5850
Musimy się jednak przejmować
teoriami dotyczącymi natury ludzkiej,
teoriami dotyczącymi natury ludzkiej,
06:54
because human nature will be changed
by the theories we have
by the theories we have
124
402090
5070
bo one realnie wpływają na życie ludzi.
06:59
that are designed to explain
and help us understand human beings.
and help us understand human beings.
125
407170
3990
Teorie powinny wyjaśniać funkcjonowanie
ludzi i pomagać ich zrozumieć.
ludzi i pomagać ich zrozumieć.
07:03
The distinguished anthropologist,
Clifford Geertz, said, years ago,
Clifford Geertz, said, years ago,
126
411170
4970
Wiele lat temu wybitny antropolog
Clifford Geertz powiedział,
Clifford Geertz powiedział,
07:08
that human beings
are the "unfinished animals."
are the "unfinished animals."
127
416150
3880
że ludzie to "niedokończone zwierzęta".
07:12
And what he meant by that
was that it is only human nature
was that it is only human nature
128
420040
4010
Miał na myśli, że tylko ludzie
07:16
to have a human nature
129
424220
1910
mają ludzką naturę,
07:18
that is very much the product
of the society in which people live.
of the society in which people live.
130
426140
4860
która jest produktem
społeczeństwa, w którym żyją.
społeczeństwa, w którym żyją.
07:23
That human nature,
that is to say our human nature,
that is to say our human nature,
131
431010
3100
Ta ludzka natura,
czyli nasza ludzka natura,
czyli nasza ludzka natura,
07:26
is much more created
than it is discovered.
than it is discovered.
132
434120
3970
jest bardziej stworzona niż odkryta.
07:30
We design human nature
133
438100
2040
Kształtujemy ludzką naturę,
07:32
by designing the institutions
within which people live and work.
within which people live and work.
134
440150
4920
tworząc instytucje,
w których ludzie żyją i pracują.
w których ludzie żyją i pracują.
07:37
And so you people --
135
445080
1130
Dlatego wy, ludzie,
07:38
pretty much the closest I ever get
to being with masters of the universe --
to being with masters of the universe --
136
446220
4810
najbliższe mi istoty, władcy wszechświata,
07:43
you people should be asking
yourself a question,
yourself a question,
137
451040
3980
powinniście zadać sobie pytanie,
07:47
as you go back home
to run your organizations.
to run your organizations.
138
455020
3030
kiedy wrócicie do domów, do swoich firm,
07:50
Just what kind of human nature
do you want to help design?
do you want to help design?
139
458060
4070
jaki typ ludzkiej natury
chcecie pomagać kształtować.
chcecie pomagać kształtować.
07:54
Thank you.
140
462140
1060
Dziękuję.
07:55
(Applause)
141
463200
1880
(Brawa)
07:57
Thanks.
142
465090
1040
Dzięki.
ABOUT THE SPEAKER
Barry Schwartz - PsychologistBarry Schwartz studies the link between economics and psychology, offering startling insights into modern life. Lately, working with Ken Sharpe, he's studying wisdom.
Why you should listen
In his 2004 book The Paradox of Choice, Barry Schwartz tackles one of the great mysteries of modern life: Why is it that societies of great abundance — where individuals are offered more freedom and choice (personal, professional, material) than ever before — are now witnessing a near-epidemic of depression? Conventional wisdom tells us that greater choice is for the greater good, but Schwartz argues the opposite: He makes a compelling case that the abundance of choice in today's western world is actually making us miserable.
Infinite choice is paralyzing, Schwartz argues, and exhausting to the human psyche. It leads us to set unreasonably high expectations, question our choices before we even make them and blame our failures entirely on ourselves. His relatable examples, from consumer products (jeans, TVs, salad dressings) to lifestyle choices (where to live, what job to take, who and when to marry), underscore this central point: Too much choice undermines happiness.
Schwartz's previous research has addressed morality, decision-making and the varied inter-relationships between science and society. Before Paradox he published The Costs of Living, which traces the impact of free-market thinking on the explosion of consumerism -- and the effect of the new capitalism on social and cultural institutions that once operated above the market, such as medicine, sports, and the law.
Both books level serious criticism of modern western society, illuminating the under-reported psychological plagues of our time. But they also offer concrete ideas on addressing the problems, from a personal and societal level.
Schwartz is the author of the TED Book, Why We Work.
Barry Schwartz | Speaker | TED.com