Global Witness
Robert Palmer: The Panama Papers exposed a huge global problem. What's next?
Robert Palmer: Papiery z Panamy obnażyły wielki problem globalny. Co dalej?
Filmed:
Readability: 5
1,097,225 views
3 kwietnia 2016 roku byliśmy świadkami największego przecieku danych w historii. Papiery z Panamy ujawniają, jak bogate i potężne jednostki ukrywają ogromne sumy pieniędzy na kontach za granicą. Co to wszystko oznacza? Poprosiliśmy o interpretację Roberta Palmera z Global Witness.
Robert Palmer - Campaign leader, Global Witness
Robert Palmer investigates how the financial system facilitates corruption and other crimes. Full bio
Robert Palmer investigates how the financial system facilitates corruption and other crimes. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
(3 kwietnia 2016 r. byliśmy świadkami
największego w historii wycieku danych).
największego w historii wycieku danych).
00:13
[On April 3, 2016 we saw
the largest data leak in history.]
the largest data leak in history.]
0
1580
3681
(Papiery z Panamy obnażają
bogate i wpływowe jednostki).
bogate i wpływowe jednostki).
00:18
[The Panama Papers exposed
rich and powerful people]
rich and powerful people]
1
6061
2831
00:20
[hiding vast amounts of money
in offshore accounts.]
in offshore accounts.]
2
8932
2450
(ukrywające za granicą
ogromne sumy pieniędzy).
ogromne sumy pieniędzy).
00:23
[What does this mean?]
3
11828
2510
(Co to oznacza)?
00:27
[We called Robert Palmer
of Global Witness to explain.]
of Global Witness to explain.]
4
15312
2900
(Prosimy o wyjaśnienie
Roberta Palmera z Global Witness).
Roberta Palmera z Global Witness).
00:32
This week, there have been
a whole slew and deluge of stories
a whole slew and deluge of stories
5
20852
4952
Od tygodnia zalewa nas masa informacji
00:37
coming out from the leak
of 11 million documents
of 11 million documents
6
25828
3296
z wycieku 11 milionów dokumentów
00:41
from a Panamanian-based law firm
called Mossack Fonseca.
called Mossack Fonseca.
7
29148
4424
z panamskiej kancelarii Mossack Fonseca.
00:45
The release of these papers from Panama
lifts the veil on a tiny piece
lifts the veil on a tiny piece
8
33596
5782
Ujawnienie dokumentów z Panamy
uchyla rąbka tajemnicy
uchyla rąbka tajemnicy
00:51
of the secretive offshore world.
9
39402
2238
świata offshore.
Mamy wgląd w to,
jak klienci, banki i prawnicy
jak klienci, banki i prawnicy
00:53
We get an insight into how clients
and banks and lawyers
and banks and lawyers
10
41664
5308
udają się do Mossack Fonseca
i im podobnych firm.
i im podobnych firm.
00:58
go to companies like Mossack Fonseca
11
46996
2028
01:01
and say, "OK, we want
an anonymous company,
an anonymous company,
12
49048
2507
"Potrzebna nam anonimowa spółka,
01:03
can you give us one?"
13
51579
1392
możecie nam to załatwić?"
01:04
So you actually get to see the emails,
14
52995
1810
Widzimy maile,
01:06
you get to see the exchanges of messages,
15
54829
1963
całą korespondencję,
01:08
you get to see the mechanics
of how this works,
of how this works,
16
56816
3075
widzimy mechanizm działania,
01:11
how this operates.
17
59915
1401
jak to wszystko funkcjonuje.
01:13
Now, this has already started
to have pretty immediate repercussions.
to have pretty immediate repercussions.
18
61340
4053
Reakcje na wyciek były natychmiastowe.
01:17
The Prime Minister
of Iceland has resigned.
of Iceland has resigned.
19
65417
2601
Premier Islandii podał się do dymisji.
01:20
We've also had news
20
68042
1215
Otrzymaliśmy informacje,
01:21
that an ally of the brutal
Syrian dictator Bashar Al-Assad
Syrian dictator Bashar Al-Assad
21
69281
5043
że sojusznik brutalnego dyktatora Syrii,
Bashara Al-Assada,
Bashara Al-Assada,
01:26
has also got offshore companies.
22
74348
2555
również ma spółki offshore.
01:28
There's been allegations
of a $2 billion money trail
of a $2 billion money trail
23
76927
5229
Krążą plotki o szlaku 2 miliardów dolarów,
01:34
that leads back to President
Vladimir Putin of Russia
Vladimir Putin of Russia
24
82180
3903
prowadzącym do prezydenta Rosji,
Władimira Putina,
Władimira Putina,
01:38
via his close childhood friend,
25
86107
2461
przez jego przyjaciela z dzieciństwa,
01:40
who happens to be a top cellist.
26
88592
2228
uznanego wiolonczelistę.
01:42
And there will be a lot
of rich individuals out there
of rich individuals out there
27
90844
2600
Wielu bogatych ludzi
01:45
and others who will be nervous
about the next set of stories
about the next set of stories
28
93468
4318
nerwowo czeka na kolejne doniesienia
01:49
and the next set of leaked documents.
29
97810
2553
i następne dokumenty z przecieku.
01:52
Now, this sounds like the plot
of a spy thriller
of a spy thriller
30
100387
4186
Przypomina to fabułę filmu szpiegowskiego
01:56
or a John Grisham novel.
31
104597
1663
lub powieść Johna Grishama.
Na pozór jest to obce nam.
01:58
It seems very distant
from you, me, ordinary people.
from you, me, ordinary people.
32
106284
4016
02:02
Why should we care about this?
33
110324
2508
Więc dlaczego powinno nas to obchodzić?
02:04
But the truth is that if rich
and powerful individuals
and powerful individuals
34
112856
4243
Prawda jest taka,
że jeśli bogate i wpływowe jednostki
że jeśli bogate i wpływowe jednostki
02:09
are able to keep their money offshore
35
117123
2654
przechowują pieniądze za granicą,
02:11
and not pay the taxes that they should,
36
119801
2487
nie płacąc należnych podatków,
02:14
it means that there is less money
for vital public services
for vital public services
37
122312
4094
oznacza to mniej pieniędzy
na ważne usługi publiczne,
na ważne usługi publiczne,
02:18
like healthcare, education, roads.
38
126430
3353
jak opieka zdrowotna, edukacja i drogi.
02:21
And that affects all of us.
39
129807
2321
A to dotyczy nas wszystkich.
02:24
Now, for my organization Global Witness,
40
132152
2716
Dla organizacji Global Witness
02:26
this exposé has been phenomenal.
41
134892
4062
ujawnienie kwitów z Panamy jest sensacją.
02:30
We have the world's media
and political leaders
and political leaders
42
138978
4488
Na całym świecie media i czołowi politycy
02:35
talking about how individuals
can use offshore secrecy
can use offshore secrecy
43
143490
4655
mówią teraz o zasłanianiu się
tajemnicą firmy offshore
tajemnicą firmy offshore
02:40
to hide and disguise their assets --
44
148169
2395
w celu ukrycia i kamuflowania aktywów,
02:42
something we have been talking about
and exposing for a decade.
and exposing for a decade.
45
150588
4784
a my mówimy o tym od lat dziesięciu.
02:47
Now, I think a lot of people find
this entire world baffling and confusing,
this entire world baffling and confusing,
46
155396
4635
Dla wielu świat offshore
pozostaje dziwną zagadką,
pozostaje dziwną zagadką,
02:52
and hard to understand how
this sort of offshore world works.
this sort of offshore world works.
47
160055
4465
o niejasnym sposobie funkcjonowania.
Trochę przypomina rosyjską matrioszkę.
02:56
I like to think of it a bit
like a Russian doll.
like a Russian doll.
48
164544
2832
02:59
So you can have one company
stacked inside another company,
stacked inside another company,
49
167400
3459
Jedna spółka włożona w inną spółkę,
03:02
stacked inside another company,
50
170883
2111
ukrytą w jeszcze innej spółce,
03:05
making it almost impossible
to really understand
to really understand
51
173018
4411
co uniemożliwia zorientowanie się,
03:09
who is behind these structures.
52
177453
2227
kto stoi za całą strukturą.
03:11
It can be very difficult
for law enforcement
for law enforcement
53
179704
2913
Trudno organom ścigania,
03:14
or tax authorities,
journalists, civil society
journalists, civil society
54
182641
2963
władzom podatkowym, dziennikarzom,
społeczeństwu obywatelskiemu
społeczeństwu obywatelskiemu
03:17
to really understand what's going on.
55
185628
2262
zrozumieć, co się tu dzieje.
03:20
I also think it's interesting
56
188318
1437
Ciekawe też,
03:21
that there's been less coverage
of this issue in the United States.
of this issue in the United States.
57
189779
3207
że w USA przeciek z Panamy
jest mniej nagłośniony.
jest mniej nagłośniony.
03:25
And that's perhaps because
some prominent US people
some prominent US people
58
193010
3763
Może dlatego, że amerykańskie osobistości
03:28
just haven't figured
in this exposé, in this scandal.
in this exposé, in this scandal.
59
196797
4538
nie pojawiają się w tym skandalu.
03:33
Now, that's not because
there are no rich Americans
there are no rich Americans
60
201359
3935
Nie dlatego,
że nie ma bogatych Amerykanów,
że nie ma bogatych Amerykanów,
03:37
who are stashing their assets offshore.
61
205318
2810
chomikujących aktywa za granicą,
03:40
It's just because of the way
in which offshore works,
in which offshore works,
62
208152
3822
Powodem jest sposób działania offshore.
03:43
Mossack Fonseca has fewer
American clients.
American clients.
63
211998
3490
Mossack Fonseca ma mniej
amerykańskich klientów.
amerykańskich klientów.
03:47
I think if we saw leaks
from the Cayman Islands
from the Cayman Islands
64
215512
3256
Gdybyśmy zobaczyli przecieki
z Wysp Kajmańskich,
z Wysp Kajmańskich,
03:50
or even from Delaware
or Wyoming or Nevada,
or Wyoming or Nevada,
65
218792
3651
czy nawet Delaware, Wyoming lub Nevady,
03:54
you would see many more cases
and examples linking back to Americans.
and examples linking back to Americans.
66
222467
5792
zobaczylibyśmy dużo więcej śladów
prowadzących do Ameryki.
prowadzących do Ameryki.
04:00
In fact, in a number of US states
you need less information,
you need less information,
67
228283
5918
W wielu stanach USA
potrzeba mniej informacji
potrzeba mniej informacji
04:06
you need to provide less
information to get a company
information to get a company
68
234225
4174
do założenia spółki, mniej danych
04:10
than you do to get a library card.
69
238423
2793
niż do wyrobienia karty bibliotecznej.
04:13
That sort of secrecy in America
has allowed employees of school districts
has allowed employees of school districts
70
241240
5782
Tajemnica w Ameryce umożliwia
pracownikom okręgów szkolnych
pracownikom okręgów szkolnych
04:19
to rip off schoolchildren.
71
247046
1906
okradanie uczniów.
04:20
It has allowed scammers
to rip off vulnerable investors.
to rip off vulnerable investors.
72
248976
4896
Pozwala oszustom okradać
podatnych inwestorów.
podatnych inwestorów.
04:26
This is the sort of behavior
that affects all of us.
that affects all of us.
73
254452
3690
Takie działania dotyczą nas wszystkich.
04:30
Now, at Global Witness,
74
258166
1871
W Global Witness
04:32
we wanted to see what this
actually looked like in practice.
actually looked like in practice.
75
260061
3261
postanowiliśmy sprawdzić,
jak to wygląda w praktyce,
jak to wygląda w praktyce,
04:35
How does this actually work?
76
263346
2413
jak to działa.
04:37
So what we did
77
265783
1175
W tym celu
04:38
is we sent in an undercover investigator
to 13 Manhattan law firms.
to 13 Manhattan law firms.
78
266982
6237
wysłaliśmy dziennikarza w przebraniu
do trzynastu kancelarii na Manhattanie.
do trzynastu kancelarii na Manhattanie.
04:45
Our investigator posed
as an African minister
as an African minister
79
273763
3774
Nasz śledczy udawał ministra z Afryki,
04:49
who wanted to move suspect funds
into the United States
into the United States
80
277561
4127
który chce przenieść
podejrzane fundusze do USA,
podejrzane fundusze do USA,
04:53
to buy a house, a yacht, a jet.
81
281712
3139
żeby kupić dom, jacht i odrzutowiec.
04:57
Now, what was truly shocking
was that all but one of those lawyers
was that all but one of those lawyers
82
285288
5061
Wynik był szokujący.
Wszyscy prawnicy, z wyjątkiem jednego,
Wszyscy prawnicy, z wyjątkiem jednego,
05:02
provided our investigator with suggestions
83
290373
4593
doradzali naszemu agentowi,
05:06
on how to move those suspect funds.
84
294990
1964
jak przenieść podejrzane fundusze.
05:08
These were all preliminary meetings,
85
296978
1812
Były to spotkania wstępne.
05:10
and none of the lawyers
took us on as a client
took us on as a client
86
298814
2272
Żaden prawnik nie zyskał w nas klienta,
05:13
and of course no money moved hands,
87
301110
2289
żadne pieniądze
nie przeszły z ręki do ręki,
nie przeszły z ręki do ręki,
05:15
but it really shows the problem
with the system.
with the system.
88
303423
3458
ale doskonale widać problem systemu.
05:18
It's also important
89
306905
1919
Ważne jest także to,
05:20
to not just think about this
as individual cases.
as individual cases.
90
308848
3366
że nie są to odosobnione przypadki.
05:24
This is not just about
an individual lawyer
an individual lawyer
91
312238
2213
Nie chodzi o jednego prawnika,
05:26
who's spoken to our undercover
investigator and provided suggestions.
investigator and provided suggestions.
92
314475
3854
który udzielił rad naszemu śledczemu.
05:30
It's not just about
a particular senior politician
a particular senior politician
93
318353
2855
Nie chodzi o konkretnego polityka
na wysokim szczeblu,
na wysokim szczeblu,
05:33
who's been caught up in a scandal.
94
321232
1629
który uwikłał się w aferę.
05:34
This is about how a system works,
95
322885
3056
Chodzi o to, jak działa system,
05:37
that entrenches corruption,
tax evasion, poverty and instability.
tax evasion, poverty and instability.
96
325965
5943
umacniający korupcję, unikanie podatków,
nędzę i brak stabilizacji.
nędzę i brak stabilizacji.
05:43
And in order to tackle this,
97
331932
1815
Żeby się z tym zmierzyć,
05:45
we need to change the game.
98
333771
1671
musimy zmienić grę.
05:47
We need to change the rules of the game
99
335466
2522
Musimy zmienić reguły gry,
05:50
to make this sort of behavior harder.
100
338012
1992
żeby utrudnić takie działania.
05:52
This may seem like doom and gloom,
101
340028
2944
Może to skłaniać do pesymizmu,
05:54
like there's nothing we can do about it,
102
342996
1921
bo przecież nic się nie da zrobić,
05:56
like nothing has ever changed,
103
344941
1630
nic się nigdy zmienia,
05:58
like there will always be rich
and powerful individuals.
and powerful individuals.
104
346595
3336
zawsze będą bogate i potężne jednostki.
06:01
But as a natural optimist,
105
349955
2447
Jako optymista z natury
06:04
I do see that we are starting
to get some change.
to get some change.
106
352426
3478
widzę już pierwsze zmiany.
06:07
Over the last couple of years,
107
355928
1875
Od kilku lat
06:09
we've seen a real push towards
greater transparency
greater transparency
108
357827
3668
widać nacisk na większą przejrzystość
06:13
when it comes to company ownership.
109
361519
1834
w kwestii własności spółek.
06:15
This issue was put on the political agenda
110
363755
2337
Był to punkt programu politycznego
06:18
by the UK Prime Minister David Cameron
111
366116
2494
premiera Wielkiej Brytanii,
Davida Camerona,
Davida Camerona,
06:20
at a big G8 Summit that was held
in Northern Ireland in 2013.
in Northern Ireland in 2013.
112
368634
4760
na wielkim szczycie G8
w Irlandii Północnej w 2013 r.
w Irlandii Północnej w 2013 r.
06:25
And since then, the European Union
is going to be creating
is going to be creating
113
373872
4350
Od tamtej pory Unia Europejska
06:30
central registers at a national level
114
378246
2157
tworzy centralne rejestry krajowe,
06:32
of who really owns and controls
companies across Europe.
companies across Europe.
115
380427
3407
własności i kontroli spółek w Europie.
06:35
One of the things that is sad is that,
actually, the US is lagging behind.
actually, the US is lagging behind.
116
383858
4679
Niestety USA pozostaje daleko w tyle.
06:40
There's bipartisan legislation
that had been introduced
that had been introduced
117
388958
2700
Wprowadzono dwupartyjne ustawodawstwo
06:43
in the House and the Senate,
118
391682
1903
w Izbie i Senacie,
06:45
but it isn't making as much progress
as we'd like to see.
as we'd like to see.
119
393609
3157
ale nie ma takiego postępu,
jaki chcielibyśmy zobaczyć.
jaki chcielibyśmy zobaczyć.
06:48
So we'd really want to see
the Panama leaks,
the Panama leaks,
120
396790
3087
Dlatego chcielibyśmy bardzo,
żeby panamskie przecieki,
żeby panamskie przecieki,
06:51
this huge peek into the offshore world,
121
399901
3794
ten gigantyczny podgląd świata offshore,
06:55
be used as a way of opening up
in the US and around the world.
in the US and around the world.
122
403719
5052
wykorzystano do przejrzystości
w USA i na całym świecie.
w USA i na całym świecie.
07:00
For us at Global Witness,
this is a moment for change.
this is a moment for change.
123
408795
4790
W Global Witness wierzymy,
że czas na zmiany.
że czas na zmiany.
07:05
We need ordinary people to get angry
124
413950
3748
Zwykli ludzie muszą się wkurzyć
07:09
at the way in which people
can hide their identity
can hide their identity
125
417722
3253
na ukrywanie tożsamości
07:12
behind secret companies.
126
420999
1913
za potajemnymi spółkami.
07:14
We need business leaders
to stand up and say,
to stand up and say,
127
422936
3587
Liderzy biznesu muszą wstać i powiedzieć
07:18
"Secrecy like this is not
good for business."
good for business."
128
426547
3284
"Tajemnica nie służy interesom".
07:21
We need political leaders
to recognize the problem,
to recognize the problem,
129
429855
4380
Liderzy polityczni muszą dostrzec problem
07:26
and to commit to changing the law
to open up this sort of secrecy.
to open up this sort of secrecy.
130
434259
5007
i dążyć do zmiany prawa,
która odsłoni potajemne transakcje.
która odsłoni potajemne transakcje.
07:31
Together, we can end the secrecy
131
439639
3279
Razem możemy skończyć z sekretami,
07:34
that is currently allowing tax evasion,
132
442942
3057
pozwalającymi uchylanie się od podatków,
07:38
corruption, money laundering to flourish.
133
446023
3191
korupcję oraz pranie brudnych pieniędzy.
ABOUT THE SPEAKER
Robert Palmer - Campaign leader, Global WitnessRobert Palmer investigates how the financial system facilitates corruption and other crimes.
Why you should listen
Robert Palmer is the Banks and Corruption Campaign Leader for Global Witness, whose founder Charmian Gooch won the TED Prize in 2014. The Nobel-prize nominated organization is dedicated to breaking the links between natural resources, conflict and corruption.
Palmer has led a number of high profile investigations. These include exposing how corrupt Nigerian politicians used British high street banks to move bribe money; uncovering which global banks held $65 billion of Libyan government funds; and organizing an undercover sting to show how corrupt officials can move suspect funds into the U.S. with the help of New York lawyers.
Palmer is an expert in the global anti-money laundering framework and helps to develop practical policy solutions to improve its effectiveness. He helps to lead a global coalition of civil society groups campaigning for an end to the abuse of the financial system by corrupt officials. This has led to new transparency laws in the UK and EU to tackle anonymously owned companies.
Robert Palmer | Speaker | TED.com