Global Witness
Robert Palmer: The Panama Papers exposed a huge global problem. What's next?
Роберт Палмер: Панама құжаттары жаһан мәселелерін әшкереледі. Ары қарай не болады?
Filmed:
Readability: 5
1,097,225 views
2016 жылдың 3 сәуірінде деректердің таралып кетуінің тарихтағы ең үлкен мысалын көрдік. Панама құжаттары бай және беделді, ықпалды алдамдардың оффшорда ақша жасырғанын көрсетті. Бірақ осының бәрінің мәні неде? Осыны анықтау үшін Global Witness-тен Роберт Палмерді шақырдық.
Robert Palmer - Campaign leader, Global Witness
Robert Palmer investigates how the financial system facilitates corruption and other crimes. Full bio
Robert Palmer investigates how the financial system facilitates corruption and other crimes. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
[On April 3, 2016 we saw
the largest data leak in history.]
the largest data leak in history.]
0
1580
3681
[2016 ж. 3 сәуірінде деректердің
кеңінен таралып кетуіне куә болдық.]
кеңінен таралып кетуіне куә болдық.]
00:18
[The Panama Papers exposed
rich and powerful people]
rich and powerful people]
1
6061
2831
[Панама құжаттары бай және
беделді адамдарды әшкереледі]
беделді адамдарды әшкереледі]
00:20
[hiding vast amounts of money
in offshore accounts.]
in offshore accounts.]
2
8932
2450
[олар оффшорларда қомақты
ақшаларын жасырған еді.]
ақшаларын жасырған еді.]
00:23
[What does this mean?]
3
11828
2510
[Бұл нені білдіреді?]
00:27
[We called Robert Palmer
of Global Witness to explain.]
of Global Witness to explain.]
4
15312
2900
[Біз Global Witness-тен Роберт
Палмерге хабарластық.]
Палмерге хабарластық.]
00:32
This week, there have been
a whole slew and deluge of stories
a whole slew and deluge of stories
5
20852
4952
Осы аптада біз өте көп
оқиғаға куә болдық,
оқиғаға куә болдық,
00:37
coming out from the leak
of 11 million documents
of 11 million documents
6
25828
3296
таралып кеткен 11 миллион құжат
00:41
from a Panamanian-based law firm
called Mossack Fonseca.
called Mossack Fonseca.
7
29148
4424
Mossack Fonseca деп аталатын
Панамадағы заң фирмасынан бастау алды.
Панамадағы заң фирмасынан бастау алды.
00:45
The release of these papers from Panama
lifts the veil on a tiny piece
lifts the veil on a tiny piece
8
33596
5782
Панамадан шыққан құжаттар
00:51
of the secretive offshore world.
9
39402
2238
оффшор әлеміндегі сырдың кішкене
бөлігін ашады.
бөлігін ашады.
00:53
We get an insight into how clients
and banks and lawyers
and banks and lawyers
10
41664
5308
Біз клиенттер, банктер және
заңгерлер
заңгерлер
00:58
go to companies like Mossack Fonseca
11
46996
2028
Mossack Fonseca сияқты фирмаға
барып
барып
01:01
and say, "OK, we want
an anonymous company,
an anonymous company,
12
49048
2507
"Бізге аноним компания керек,
соны бере аласыз ба?"
соны бере аласыз ба?"
01:03
can you give us one?"
13
51579
1392
деуіне түсінік аламыз.
01:04
So you actually get to see the emails,
14
52995
1810
Сіз шынымен электронды
хаттарды,
хаттарды,
01:06
you get to see the exchanges of messages,
15
54829
1963
хабарламаларды көре аласыз,
01:08
you get to see the mechanics
of how this works,
of how this works,
16
56816
3075
қалай жұмыс істейтінінің
механизмін, қалай
механизмін, қалай
01:11
how this operates.
17
59915
1401
ұйымдастырылатынын
көресіз.
көресіз.
01:13
Now, this has already started
to have pretty immediate repercussions.
to have pretty immediate repercussions.
18
61340
4053
Басталғаннан кейін оның
салдары бірден көрінеді.
салдары бірден көрінеді.
01:17
The Prime Minister
of Iceland has resigned.
of Iceland has resigned.
19
65417
2601
Исландияның Премьер Министрі
қызметінен кетті.
қызметінен кетті.
01:20
We've also had news
20
68042
1215
Жаңалықтарда
01:21
that an ally of the brutal
Syrian dictator Bashar Al-Assad
Syrian dictator Bashar Al-Assad
21
69281
5043
Сирия диктаторының одақтасы
Башар Ал-Асадтың да
Башар Ал-Асадтың да
01:26
has also got offshore companies.
22
74348
2555
оффшор компаниялары
бар екені айтылды.
бар екені айтылды.
01:28
There's been allegations
of a $2 billion money trail
of a $2 billion money trail
23
76927
5229
$2 млрд ақшаның ізі
01:34
that leads back to President
Vladimir Putin of Russia
Vladimir Putin of Russia
24
82180
3903
Ресей Президенті Владимир
Путинге апарады,
Путинге апарады,
01:38
via his close childhood friend,
25
86107
2461
ол жастық шақтағы досы,
01:40
who happens to be a top cellist.
26
88592
2228
виолончель тартатын досы
арқылы жүрген.
арқылы жүрген.
01:42
And there will be a lot
of rich individuals out there
of rich individuals out there
27
90844
2600
Ол жерде өте көп
бай адамдар бар,
бай адамдар бар,
01:45
and others who will be nervous
about the next set of stories
about the next set of stories
28
93468
4318
келесі оқиғалар легі мен
таралып кеткен
таралып кеткен
01:49
and the next set of leaked documents.
29
97810
2553
келесі құжаттар легі
бойынша абыржитындар да бар.
бойынша абыржитындар да бар.
01:52
Now, this sounds like the plot
of a spy thriller
of a spy thriller
30
100387
4186
Қазір бұл шпион туралы триллер
сюжеті сияқты немесе
сюжеті сияқты немесе
01:56
or a John Grisham novel.
31
104597
1663
Джон Гришемнің
романы сияқты.
романы сияқты.
01:58
It seems very distant
from you, me, ordinary people.
from you, me, ordinary people.
32
106284
4016
Бұл мен, сіз сияқты жай
адамдардан алыс нәрсе.
адамдардан алыс нәрсе.
02:02
Why should we care about this?
33
110324
2508
Неге біз бұл туралы
ойлануымыз керек?
ойлануымыз керек?
02:04
But the truth is that if rich
and powerful individuals
and powerful individuals
34
112856
4243
Бірақ шындық мынада,
егер бай және беделді адамдар
егер бай және беделді адамдар
02:09
are able to keep their money offshore
35
117123
2654
өз ақшаларын оффшорда
сақтаса,
сақтаса,
02:11
and not pay the taxes that they should,
36
119801
2487
төлейтін салықтарын төлемесе,
02:14
it means that there is less money
for vital public services
for vital public services
37
122312
4094
бұл қоғамдық маңызы бар
қызметтерге: денсаулық сақтау,
қызметтерге: денсаулық сақтау,
02:18
like healthcare, education, roads.
38
126430
3353
білім беру, жол салуға ақша
аз бөлінеді деген сөз.
аз бөлінеді деген сөз.
02:21
And that affects all of us.
39
129807
2321
Ал бұның бәрімізге қатысы бар.
02:24
Now, for my organization Global Witness,
40
132152
2716
Менің Global Witness деп аталатын
компанияма
компанияма
02:26
this exposé has been phenomenal.
41
134892
4062
бұл әшкерелеу таңқаларлық
әсер етті.
әсер етті.
02:30
We have the world's media
and political leaders
and political leaders
42
138978
4488
Бізде әлем медиасы мен
саяси көшбасшылар
саяси көшбасшылар
02:35
talking about how individuals
can use offshore secrecy
can use offshore secrecy
43
143490
4655
жеке адамдардың оффшорды
қолдану сырларын,
қолдану сырларын,
02:40
to hide and disguise their assets --
44
148169
2395
активтерін жасыру мен бүркеу
жолдарын талқылауда -
жолдарын талқылауда -
02:42
something we have been talking about
and exposing for a decade.
and exposing for a decade.
45
150588
4784
осыны біз жылдар бойы талқылап,
әшкерелеуге тырыстық.
әшкерелеуге тырыстық.
02:47
Now, I think a lot of people find
this entire world baffling and confusing,
this entire world baffling and confusing,
46
155396
4635
Менің ойымша, осының бәрі
біраз адамды абдыратып, есін шығарды,
біраз адамды абдыратып, есін шығарды,
02:52
and hard to understand how
this sort of offshore world works.
this sort of offshore world works.
47
160055
4465
оффшор әлемі қалай жұмыс істейтінін
түсіну қиын.
түсіну қиын.
02:56
I like to think of it a bit
like a Russian doll.
like a Russian doll.
48
164544
2832
Бұны мен орыс қуыршағына ұқсатамын.
02:59
So you can have one company
stacked inside another company,
stacked inside another company,
49
167400
3459
Яғни бір компанияны екіншісінің ішіне
тығып қойған,
тығып қойған,
03:02
stacked inside another company,
50
170883
2111
ол оның ішінде тағы бір компания,
03:05
making it almost impossible
to really understand
to really understand
51
173018
4411
осындай жағдайда осы жүйенің
артында шынымен кім
артында шынымен кім
03:09
who is behind these structures.
52
177453
2227
тұрғанын түсіну мүмкін емес.
03:11
It can be very difficult
for law enforcement
for law enforcement
53
179704
2913
Құқық қорғау органдарына,
03:14
or tax authorities,
journalists, civil society
journalists, civil society
54
182641
2963
салық органдарына, журналистерге,
қоғам белсенділеріне,
қоғам белсенділеріне,
03:17
to really understand what's going on.
55
185628
2262
не болып жатқанын түсіну оңай емес.
03:20
I also think it's interesting
56
188318
1437
Сонымен бірге бір қызығы,
03:21
that there's been less coverage
of this issue in the United States.
of this issue in the United States.
57
189779
3207
бұл мәселе Америка Құрама
штаттарын аз қамтыды.
штаттарын аз қамтыды.
03:25
And that's perhaps because
some prominent US people
some prominent US people
58
193010
3763
Мүмкін Американың кейбір
беделді адамдарының есімдері
беделді адамдарының есімдері
03:28
just haven't figured
in this exposé, in this scandal.
in this exposé, in this scandal.
59
196797
4538
бұл жанжалда аталмаған,
әшкереленбегендіктен болар.
әшкереленбегендіктен болар.
03:33
Now, that's not because
there are no rich Americans
there are no rich Americans
60
201359
3935
Бұл өз байлықтарын оффшорда тығатын
03:37
who are stashing their assets offshore.
61
205318
2810
бай америкалықтардың
жоқтығынан емес.
жоқтығынан емес.
03:40
It's just because of the way
in which offshore works,
in which offshore works,
62
208152
3822
Бұл оффшорлардың жұмыс
істеу тәсіліне байланысты,
істеу тәсіліне байланысты,
03:43
Mossack Fonseca has fewer
American clients.
American clients.
63
211998
3490
Mossack Fonseca-ның америкалық
клиентері өте аз.
клиентері өте аз.
03:47
I think if we saw leaks
from the Cayman Islands
from the Cayman Islands
64
215512
3256
Егер біз Кайман аралдарынан
ақпараттың тарауын көрсек
ақпараттың тарауын көрсек
03:50
or even from Delaware
or Wyoming or Nevada,
or Wyoming or Nevada,
65
218792
3651
немесе Делауер штатынан,
не Уайоминг, не Невададан,
не Уайоминг, не Невададан,
03:54
you would see many more cases
and examples linking back to Americans.
and examples linking back to Americans.
66
222467
5792
онда америкалықтармен
байланысты көп мысал көрер едік.
байланысты көп мысал көрер едік.
04:00
In fact, in a number of US states
you need less information,
you need less information,
67
228283
5918
Кейбір АҚШ штаттарында
сізге аз ақпарат керек,
сізге аз ақпарат керек,
04:06
you need to provide less
information to get a company
information to get a company
68
234225
4174
яғни компания ашуға қажет ақпарат
кітапхана билетін
кітапхана билетін
04:10
than you do to get a library card.
69
238423
2793
алуға қажет ақпараттан азырақ
екенін атап өтейін.
екенін атап өтейін.
04:13
That sort of secrecy in America
has allowed employees of school districts
has allowed employees of school districts
70
241240
5782
Америкадағы осындай құпиялар
аймақтағы мектеп қызметкерлеріне
аймақтағы мектеп қызметкерлеріне
04:19
to rip off schoolchildren.
71
247046
1906
оқушыларды бопсалауға мүмкіндік берді.
04:20
It has allowed scammers
to rip off vulnerable investors.
to rip off vulnerable investors.
72
248976
4896
Кейбір алаяқтарға осалдау инвесторлардың
ақшасын алуға мүмкіндік берді.
ақшасын алуға мүмкіндік берді.
04:26
This is the sort of behavior
that affects all of us.
that affects all of us.
73
254452
3690
Бұл бәрімізге әсер етіп, шет
қалдырмайтын нәрселер.
қалдырмайтын нәрселер.
04:30
Now, at Global Witness,
74
258166
1871
Қазір Global Witness-те біз
04:32
we wanted to see what this
actually looked like in practice.
actually looked like in practice.
75
260061
3261
тәжірибеде бұл шын мәнінде
қалай көрініс табатынын көргіміз келеді.
қалай көрініс табатынын көргіміз келеді.
04:35
How does this actually work?
76
263346
2413
Шын мәнінде бұл қалай жұмыс істейді?
04:37
So what we did
77
265783
1175
Біздің істегеніміз:
04:38
is we sent in an undercover investigator
to 13 Manhattan law firms.
to 13 Manhattan law firms.
78
266982
6237
Манхеттеннің 13 заң фирмасына
жасырын тергеушілерді жібердік.
жасырын тергеушілерді жібердік.
04:45
Our investigator posed
as an African minister
as an African minister
79
273763
3774
Тергеушіміз өзін Африка
министрімін деп таныстырды,
министрімін деп таныстырды,
04:49
who wanted to move suspect funds
into the United States
into the United States
80
277561
4127
ол күмәнді ақшаларын АҚШ-қа
аударғысы келетінін,
аударғысы келетінін,
04:53
to buy a house, a yacht, a jet.
81
281712
3139
бұл ақшаға үй, яхта, ұшақ
сатып алғысы келетінін айтады.
сатып алғысы келетінін айтады.
04:57
Now, what was truly shocking
was that all but one of those lawyers
was that all but one of those lawyers
82
285288
5061
Бізді таң қалдырғаны заңгерлердің
біреуінен басқасының бәрі
біреуінен басқасының бәрі
05:02
provided our investigator with suggestions
83
290373
4593
тергеушімізге күмәнді қаражатты
қалай аударуға
қалай аударуға
05:06
on how to move those suspect funds.
84
294990
1964
болатыны туралы ұсыныстар айтқан.
05:08
These were all preliminary meetings,
85
296978
1812
Бұның бәрі алдын ала
кездесулер болатын және
кездесулер болатын және
05:10
and none of the lawyers
took us on as a client
took us on as a client
86
298814
2272
бірде-бір заңгер бізді
клиент етіп алмады,
клиент етіп алмады,
05:13
and of course no money moved hands,
87
301110
2289
ешқандай ақша қолдан
қолға жүрмеді,
қолға жүрмеді,
05:15
but it really shows the problem
with the system.
with the system.
88
303423
3458
бірақ бұл жүйеде проблема
бар екенін көрсетеді.
бар екенін көрсетеді.
05:18
It's also important
89
306905
1919
Сонымен бірге маңызды нәрсе
05:20
to not just think about this
as individual cases.
as individual cases.
90
308848
3366
бұл мысалды жеке жағдай
ретінде қарамауымыз керек.
ретінде қарамауымыз керек.
05:24
This is not just about
an individual lawyer
an individual lawyer
91
312238
2213
Бұл тек қана жасырын
тергеушімізбен сөйлесіп
тергеушімізбен сөйлесіп
05:26
who's spoken to our undercover
investigator and provided suggestions.
investigator and provided suggestions.
92
314475
3854
ұсыныс айтқан жеке заңгер
туралы емес.
туралы емес.
05:30
It's not just about
a particular senior politician
a particular senior politician
93
318353
2855
Бұл тек қана жоғары шенді
жанжалға қалған
жанжалға қалған
05:33
who's been caught up in a scandal.
94
321232
1629
саясаткер туралы емес.
05:34
This is about how a system works,
95
322885
3056
Бұл жүйенің қалай жұмыс
істейтіні туралы,
істейтіні туралы,
05:37
that entrenches corruption,
tax evasion, poverty and instability.
tax evasion, poverty and instability.
96
325965
5943
жемқорлық, салық төлеуден қашу,
кедейлік және тұрақсыздық туралы.
кедейлік және тұрақсыздық туралы.
05:43
And in order to tackle this,
97
331932
1815
Бұны жеңу үшін біз
05:45
we need to change the game.
98
333771
1671
ойынды өзгертуіміз керек.
05:47
We need to change the rules of the game
99
335466
2522
Біз ойынның ережесін өзгертуіміз
керек, сол арқылы
керек, сол арқылы
05:50
to make this sort of behavior harder.
100
338012
1992
осындай әрекеттерді тоқтатамыз.
05:52
This may seem like doom and gloom,
101
340028
2944
Бір қарағанда бұның бәрі
пессимизм тудыратын сияқты,
пессимизм тудыратын сияқты,
05:54
like there's nothing we can do about it,
102
342996
1921
біз бұнымен ешнәрсе істей
алмайтындаймыз,
алмайтындаймыз,
05:56
like nothing has ever changed,
103
344941
1630
ешнәрсе ешқашан өзгермейтіндей,
05:58
like there will always be rich
and powerful individuals.
and powerful individuals.
104
346595
3336
әркез бай және ықпалды
адамдар болатындай.
адамдар болатындай.
06:01
But as a natural optimist,
105
349955
2447
Бірақ оптимист ретінде
06:04
I do see that we are starting
to get some change.
to get some change.
106
352426
3478
болып жатқан оң өзгерістерді
көріп отырмын.
көріп отырмын.
06:07
Over the last couple of years,
107
355928
1875
Соңғы жылдары
ашықтық бағытында істеліп
ашықтық бағытында істеліп
06:09
we've seen a real push towards
greater transparency
greater transparency
108
357827
3668
жатқан жұмыстар көрініс тапты,
әсіресе компания меншігі
әсіресе компания меншігі
06:13
when it comes to company ownership.
109
361519
1834
туралы сұрақтарда.
06:15
This issue was put on the political agenda
110
363755
2337
Бұл сұрақты саяси кестеге
06:18
by the UK Prime Minister David Cameron
111
366116
2494
Ұлыбритания Премьер министрі
Дэвид Камерон
Дэвид Камерон
06:20
at a big G8 Summit that was held
in Northern Ireland in 2013.
in Northern Ireland in 2013.
112
368634
4760
үлкен G8 саммитінде Солтүстік
Ирландияда 2013 жылы қойды.
Ирландияда 2013 жылы қойды.
06:25
And since then, the European Union
is going to be creating
is going to be creating
113
373872
4350
Содан бері Еуропа одағы
ұлттық деңгейде орталық
ұлттық деңгейде орталық
06:30
central registers at a national level
114
378246
2157
регистрлер құрып жатыр,
шын мәнінде
шын мәнінде
06:32
of who really owns and controls
companies across Europe.
companies across Europe.
115
380427
3407
Еуропадағы компаниялардың
иесін және басшыларын білу үшін.
иесін және басшыларын білу үшін.
06:35
One of the things that is sad is that,
actually, the US is lagging behind.
actually, the US is lagging behind.
116
383858
4679
АҚШ артта қалып жатқаны
шынымен қынжылтады.
шынымен қынжылтады.
06:40
There's bipartisan legislation
that had been introduced
that had been introduced
117
388958
2700
Қабылданған екі партиялы заң
06:43
in the House and the Senate,
118
391682
1903
Палата мен Сенатқа кіргізілсе де,
06:45
but it isn't making as much progress
as we'd like to see.
as we'd like to see.
119
393609
3157
біз көргіміз келгендей нәтижелерге
әкелмеді.
әкелмеді.
06:48
So we'd really want to see
the Panama leaks,
the Panama leaks,
120
396790
3087
Яғни біз Панама құжаттарын,
06:51
this huge peek into the offshore world,
121
399901
3794
осындай зор оффшор әлемінің
ақпаратын көргіміз келеді, оны
ақпаратын көргіміз келеді, оны
06:55
be used as a way of opening up
in the US and around the world.
in the US and around the world.
122
403719
5052
АҚШ ашықтығының тәсілі
ретінде қолдануға болатын еді.
ретінде қолдануға болатын еді.
07:00
For us at Global Witness,
this is a moment for change.
this is a moment for change.
123
408795
4790
Global Witness үшін бұл
өзгеріс кезеңі.
өзгеріс кезеңі.
07:05
We need ordinary people to get angry
124
413950
3748
Бізге жай адамдардың
07:09
at the way in which people
can hide their identity
can hide their identity
125
417722
3253
құпия компаниялар арқылы
өз тұлғаларын жасырған адамдарға
өз тұлғаларын жасырған адамдарға
07:12
behind secret companies.
126
420999
1913
ашуланғаны керек.
07:14
We need business leaders
to stand up and say,
to stand up and say,
127
422936
3587
Бізге бизнес көшбасшыларының
07:18
"Secrecy like this is not
good for business."
good for business."
128
426547
3284
"Құпиялылық - бизнес үшін
жақсы емес" деп айтқандары керек.
жақсы емес" деп айтқандары керек.
07:21
We need political leaders
to recognize the problem,
to recognize the problem,
129
429855
4380
Бізге саяси көшбасшылардың
мәселені мойындап,
мәселені мойындап,
07:26
and to commit to changing the law
to open up this sort of secrecy.
to open up this sort of secrecy.
130
434259
5007
құпияны ашу үшін заңды өзгертуге
міндеттеме алғаны керек.
міндеттеме алғаны керек.
07:31
Together, we can end the secrecy
131
439639
3279
Бірігіп біз өсіп-өркендеу үшін
07:34
that is currently allowing tax evasion,
132
442942
3057
салықтан қашу, жемқорлық, ақшаның
ізін жасыру сияқты
ізін жасыру сияқты
құпияларға тоқтау салуымыз керек.
07:38
corruption, money laundering to flourish.
133
446023
3191
ABOUT THE SPEAKER
Robert Palmer - Campaign leader, Global WitnessRobert Palmer investigates how the financial system facilitates corruption and other crimes.
Why you should listen
Robert Palmer is the Banks and Corruption Campaign Leader for Global Witness, whose founder Charmian Gooch won the TED Prize in 2014. The Nobel-prize nominated organization is dedicated to breaking the links between natural resources, conflict and corruption.
Palmer has led a number of high profile investigations. These include exposing how corrupt Nigerian politicians used British high street banks to move bribe money; uncovering which global banks held $65 billion of Libyan government funds; and organizing an undercover sting to show how corrupt officials can move suspect funds into the U.S. with the help of New York lawyers.
Palmer is an expert in the global anti-money laundering framework and helps to develop practical policy solutions to improve its effectiveness. He helps to lead a global coalition of civil society groups campaigning for an end to the abuse of the financial system by corrupt officials. This has led to new transparency laws in the UK and EU to tackle anonymously owned companies.
Robert Palmer | Speaker | TED.com