TEDxWomen 2012
Shabana Basij-Rasikh: Dare to educate Afghan girls
شبانه بسيج راسخ: د افغانو جینکو د باسواده کولو جرئت
Filmed:
Readability: 3.1
1,085,179 views
د داسې یوه هېواد په اړه تصور وکړئ، چې حینکۍ پکې ښوونځیو ته په غلا ځي او که پر زدکړو ونیول شي نو له خطرناکو پایلو سره مخامخیږي. دا د طالبانو تر واک لاندې افغانستان و او د هغه خطرناک وخت اثار اوس هم شته. دوه ويشت (٢٢) کلنه شبانه بسیج راسخ په افغانستان کې د جینکو یو ښوونځی چلوي. هغه په دې ډېره خوشالېږي، چي یوه کورنۍ د خپلو لوڼو په اړه د پرېکړې توان لري او پر هغوى باور کوي او د یوه داسې زړور پلار کیسه هم کوي چې څنګه د سيمې د ګواښونو په وړاندې کلک و درېد.
Shabana Basij-Rasikh - Educator
Shabana Basij-Rasikh helps girls and young women in Afghanistan get an education. Full bio
Shabana Basij-Rasikh helps girls and young women in Afghanistan get an education. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
When I was 11,
0
964
1440
زه چي يوولس کلنه وم،
00:18
I remember waking up one morning to the sound of joy in my house.
1
2404
4562
زما په یاد دي چې یوه ورځ پخپل کور کې
د خوشالۍ پر غږونو را و ویښه شوم.
د خوشالۍ پر غږونو را و ویښه شوم.
00:22
My father was listening to BBC News
2
6966
2471
زما پلار د بي بي سي خبرونه اورېدل
00:25
on his small, gray radio.
3
9437
4174
له خپلې وړوکې، خړې رېډيو څخه
00:29
There was a big smile on his face which was unusual then,
4
13611
2876
د هغه په مخ پراخه موسکا وه
چې هغه وختونو کې یوه غېرمعمولي خبره وه،
چې هغه وختونو کې یوه غېرمعمولي خبره وه،
00:32
because the news mostly depressed him.
5
16487
3971
ځکه چې خبرونو به هغه اکثره وخت خپه کاوه.
00:36
"The Taliban are gone!" my father shouted.
6
20458
4885
"طالبان لاړل." زما پلار په چيغه ووېل.
00:41
I didn't know what it meant,
7
25343
2588
زه د دې خبرې په مانا نه پوهېدم،
00:43
but I could see that my father was very, very happy.
8
27931
5186
خو ما لیدل چې پلار مې ډېر زیات خوشاله و.
00:49
"You can go to a real school now," he said.
9
33117
8511
هغه وويل: "ته اوس سم ښوونځي ته تللاى شې."
00:57
A morning that I will never forget.
10
41628
5169
هغه سهار به مې کله هم هېر نه شي.
01:02
A real school.
11
46797
5168
سم ښوونځي.
01:07
You see, I was six when the Taliban took over Afghanistan
12
51965
3108
زه شپږکلنه وم، چې طالبانو افغانستان ونیو
01:10
and made it illegal for girls to go to school.
13
55073
3523
او د جینکو تعلیم يې غېرقانوني وګرځاوه
01:14
So for the next five years, I dressed as a boy
14
58596
3108
نو تر راتلونکو پينځو کالونو پورې به
زه د هلکانو په جامو کې
زه د هلکانو په جامو کې
01:17
to escort my older sister, who was no longer allowed
15
61704
2511
له خپلې مشرې خور سره،
چې هغې ته اوس د کور نه د وتلو اجازه نه وه،
چې هغې ته اوس د کور نه د وتلو اجازه نه وه،
01:20
to be outside alone, to a secret school.
16
64215
5414
یوه پټ ښوونځي ته تلم.
01:25
It was the only way we both could be educated.
17
69629
4625
يواځې همدا طریقه وه
چې موږ زدکړې ترلاسه کولاى شوې.
چې موږ زدکړې ترلاسه کولاى شوې.
01:30
Each day, we took a different route
18
74254
3234
موږ به هره ورځ په یوه بله لاره تللو
01:33
so that no one would suspect where we were going.
19
77488
4023
چې څوک شک ونه کړي چې موږ چېرې تللو.
01:37
We would cover our books in grocery bags
20
81511
2194
موږ به خپل کتابونه د سودا په کڅوړو کې پټول
01:39
so it would seem we were just out shopping.
21
83705
6136
نو داسې به ښکارېده
چي ګواکې موږ د سودا لپاره روانې یو.
چي ګواکې موږ د سودا لپاره روانې یو.
01:45
The school was in a house,
22
89841
2376
ښوونځی په یوه کور کې و،
01:48
more than 100 of us packed in one small living room.
23
92217
5663
شاوخوا سل جينکۍ به په یوې کوټې ورننوتې وو.
01:53
It was cozy in winter but extremely hot in summer.
24
97880
5850
په ژمي به هغه ځای تود و
خو په اوړي به ډېر زیات ګرم و.
خو په اوړي به ډېر زیات ګرم و.
01:59
We all knew we were risking our lives --
25
103730
2521
موږ ټول پوهېدو چې خپل ژوند مو په خطر کې اچولى
02:02
the teacher, the students and our parents.
26
106251
4354
که استاذان وو، که زده کوونکې او که ميندې پلرونه وو.
02:06
From time to time, the school would suddenly be canceled
27
110605
2373
وخت په وخت به مو ښوونځى
ناڅاپه تر یوې اوونۍ بند کړل شو
ناڅاپه تر یوې اوونۍ بند کړل شو
02:08
for a week because Taliban were suspicious.
28
112978
3916
ځکه چې طالبان پرې شکمن شوي وو.
02:12
We always wondered what they knew about us.
29
116894
2780
موږ به تل حيرانې وو چې دوى په موږ څه خبر شول.
02:15
Were we being followed?
30
119674
3032
آیا دوى موږ تعقیبوي؟
02:18
Do they know where we live?
31
122706
3532
آیا دوى خبر دي چې موږ چېرې اوسېږو؟
02:22
We were scared,
32
126238
2658
موږ به وېرېدلو
02:24
but still, school was where we wanted to be.
33
128896
6926
خو بیا هم ښوونځی هملته و، چې موږ ورتلل غوښتل.
02:31
I was very lucky to grow up in a family
34
135822
3740
زه بختوره يم چي په داسې کورنۍ کې لويه شوې یم
02:35
where education was prized and daughters were treasured.
35
139562
6247
چې د تعلیم قدر پکې کېده او لوڼه پکې نازول کېدې.
02:41
My grandfather was an extraordinary man for his time.
36
145809
5151
زما نیکه د خپل وخت یو غيرعادي سړی و.
02:46
A total maverick from a remote province of Afghanistan,
37
150960
3479
هغه د افغانستان د یوه لرې ولایت
یو بیخي بېکسه سړى و
یو بیخي بېکسه سړى و
02:50
he insisted that his daughter, my mom,
38
154439
3496
هغه به ټینګار کاوه چې د هغه لور، زما مور
02:53
go to school, and for that he was disowned by his father.
39
157935
6413
بايد ښوونځي ته ځي، ځکه هغه خپل پلار
له ځانه پردى کړی و.
له ځانه پردى کړی و.
03:00
But my educated mother became a teacher.
40
164348
3510
خو زما تعلیم یافته مور ښوونکې شوه
03:03
There she is.
41
167858
3026
وګورئ! هاغه ده
03:06
She retired two years ago, only to turn our house
42
170884
2667
هغه دوه کاله مخکې تقاعد (ریټایر) شوه
03:09
into a school for girls and women in our neighborhood.
43
173551
5378
يواځې د دې لپاره چې زموږ کور
د ګاونډ د جینکو او ښځو لپاره په ښوونځي بدل کړي
د ګاونډ د جینکو او ښځو لپاره په ښوونځي بدل کړي
03:14
And my father -- that's him --
44
178929
4388
او زما پلار – ګورئ دغه دى
03:19
he was the first ever in his family to receive an education.
45
183317
6901
هغه پخپله کورنۍ کې لومړی کس و
چې زدکړې يې کړې وې
چې زدکړې يې کړې وې
03:26
There was no question that his children
46
190218
2109
دا خبره یقیني وه چې د هغه بچیان به
03:28
would receive an education, including his daughters,
47
192327
5089
تعلیمونه کوي، د لوڼو په ګډون
03:33
despite the Taliban, despite the risks.
48
197416
4420
برسېره پر دې چي طالبان وو او خطرونه وو
03:37
To him, there was greater risk in not educating his children.
49
201836
8346
هغه خپلو بچو ته په تعلیم نه ورکولو کې
زیات خطرونه ليدل
زیات خطرونه ليدل
03:46
During Taliban years, I remember
50
210182
3128
د طالبانو په وخت کې، زما په یاد دي
03:49
there were times I would get so frustrated by our life
51
213310
5093
زه به کله کله له ژونده ډېره ناهيلې شوم
03:54
and always being scared and not seeing a future.
52
218403
3952
او زه به تل ډېره وېرېدم او ما خپل راتلونکى نه لیده
03:58
I would want to quit,
53
222355
3054
ما به غوښتل چي ښوونځی پرېږدم
04:01
but my father,
54
225409
3136
خو، زما پلار
04:04
he would say,
55
228545
2509
هغه به ويل
04:06
"Listen, my daughter,
56
231054
2105
- واوره، زما لورکۍ
04:09
you can lose everything you own in your life.
57
233159
3316
تا نه د ژوند هر یو څیز ورکېدای شي.
04:12
Your money can be stolen. You can be forced to leave your home during a war.
58
236475
4205
ستا پېسې غلا کېداى شي. چې جنګ شي نو
کور پرېښودو ته مجبوره کېداى شې
کور پرېښودو ته مجبوره کېداى شې
04:16
But the one thing that will always remain with you
59
240680
2781
خو هغه یو څیز چې تل به له تا سره وي
04:19
is what is here,
60
243461
3308
هغه دلته دی
04:22
and if we have to sell our blood to pay your school fees,
61
246769
4916
او که د ستا د ښوونځي د فیس ورکولو لپاره
موږ د خپلې وینې خرڅولو ته هم اړ شو
موږ د خپلې وینې خرڅولو ته هم اړ شو
04:27
we will.
62
251685
3221
موږ به يې خرڅه کړو
04:30
So do you still not want to continue?"
63
254906
5082
نو اوس هم ته نه غواړې تعلیم ته دوام ورکړې؟
04:35
Today I am 22.
64
259988
3128
نن زه دوه ويشت کلنه يم
04:39
I was raised in a country that has been destroyed
65
263116
2770
زه په یوه داسې هېواد کې را لویه شوې یم
04:41
by decades of war.
66
265886
3170
چې د لسیزو اوږدو جګړو تباه کړی دی
04:44
Fewer than six percent of women my age have made it beyond high school,
67
269056
5141
زما په همځولو کې تر شپږ فيصده کمې جینکۍ
تر عالي لیسې وړاندې نه دي تللې
تر عالي لیسې وړاندې نه دي تللې
04:50
and had my family not been so committed to my education,
68
274197
2465
او که زما کورنۍ پر تعلیم کلکه نه واى درېدلې
04:52
I would be one of them.
69
276662
2604
زه به اوس د هغوى په شان وم
04:55
Instead, I stand here a proud graduate of Middlebury College.
70
279266
5315
خو برعکس، زه دلته د ميډلبري کالج
د فارغې په توګه په ویاړ ولاړه یم
د فارغې په توګه په ویاړ ولاړه یم
05:00
(Applause)
71
284581
10013
(د ستاينې چکچکې)
05:10
When I returned to Afghanistan, my grandfather,
72
294594
2948
زه چې افغانستان ته ستنه شوم
05:13
the one exiled from his home for daring to educate his daughters,
73
297542
4579
زما نیکه، هغه سړی چې د خپلو لوڼو د تعلیم يافته کولو
په جرم له خپل کوره شړل شوی و
په جرم له خپل کوره شړل شوی و
05:18
was among the first to congratulate me.
74
302121
3494
لومړى کس و، چې ما ته يې مبارکي وويله
05:21
He not only brags about my college degree,
75
305615
2630
هغه نه یواځې زما د کالج ډګري په وياړ وستايله
05:24
but also that I was the first woman,
76
308245
2209
بلکې دا هم چې زه لومړۍ جینۍ وم
چې داسې ډګري مي اخيستې
چې داسې ډګري مي اخيستې
05:26
and that I am the first woman
77
310454
1722
او دا هم چې زه لومړۍ جینۍ یم چې
05:28
to drive him through the streets of Kabul.
78
312176
3502
هغه مي د کابل په کوڅو کې
په موټر کې وګرځاوه، چې ما چلاوه
په موټر کې وګرځاوه، چې ما چلاوه
05:31
(Applause)
79
315678
5362
(د ستاينې چکچې)
05:36
My family believes in me.
80
321040
2649
زما کورنۍ پر ما باور لري
05:39
I dream big, but my family dreams even bigger for me.
81
323689
4950
زه لوی خوبونه وینم، خو زما کورنۍ
زما لپاره تر ما هم ستر خوبونه ویني
زما لپاره تر ما هم ستر خوبونه ویني
05:44
That's why I am a global ambassador for 10x10,
82
328639
4467
ځکه خو د ۱۰×۱۰ لپاره نړېواله سفیره یم
05:49
a global campaign to educate women.
83
333106
2764
چې د ښځو د تعلیم لپاره نړېواله مبارزه ده
05:51
That's why I cofounded SOLA,
84
335870
2579
ځکه خو ما د (سولې) بنسټ کښېښود
05:54
the first and perhaps only boarding school
85
338449
2467
چې په افغانستان کې لومړنى او شاید یواځینى
د جینکو ښوونځی دی
د جینکو ښوونځی دی
05:56
for girls in Afghanistan,
86
340916
1729
چې استوګنځای هم لري
05:58
a country where it's still risky for girls to go to school.
87
342645
5637
په داسې يوه هېواد کې چې اوس هم
د جینکو د زدکړو لپاره خوندي نه دی
د جینکو د زدکړو لپاره خوندي نه دی
06:04
The exciting thing is that I see students at my school
88
348282
3765
ډېره خوشالوونکې خبره دا ده چې زه
پخپل ښوونځي کې داسې زده کوونکې وینم
پخپل ښوونځي کې داسې زده کوونکې وینم
06:07
with ambition grabbing at opportunity.
89
352047
5628
چې په ډېر همت سره له هرې موقعې ګټه اخلي
06:13
And I see their parents and their fathers
90
357675
2927
او زه د هغوى ميندې پلرونه وینم
06:16
who, like my own, advocate for them,
91
360602
4578
په خاصه توګه پلرونه، چې زما د پلار په شان
06:21
despite and even in the face of daunting opposition.
92
365180
8932
پر سختو مخالفتونو برسېره، د خپلو لوڼو ملاتړ کوي
06:30
Like Ahmed. That's not his real name,
93
374112
2706
د مثال په توګه احمد: دا د هغه اصل نوم نه دی
06:32
and I cannot show you his face,
94
376818
2628
او زه نه شم کولای د هغه څېره تاسو ته وښيم
06:35
but Ahmed is the father of one of my students.
95
379446
3645
خو احمد زما د يوې شاګردې پلار دی
06:38
Less than a month ago, he and his daughter
96
383091
3836
تر یوې میاشتې کم وخت مخکې، دوى
06:42
were on their way from SOLA to their village,
97
386927
3334
له (سوله) ښوونځي خپل کلي ته روان وو
06:46
and they literally missed being killed
98
390261
6493
او د سړک پر غاړه له ښخ شوي بم نه
06:52
by a roadside bomb by minutes.
99
396754
4782
یو څو مينټه لرې وو، چې هغه و چاودېد
06:57
As he arrived home, the phone rang,
100
401536
3403
احمد چي کور ته ورسېد، ټيليفون ورته راغی
07:00
a voice warning him
101
404939
2695
يو کس غږېده، چې هغه ته يې اخطار ورکاوه
07:03
that if he sent his daughter back to school,
102
407634
3395
چې که خپله لور يې بیا ښوونځي ته واستوله
07:06
they would try again.
103
411029
2777
نو دوى به بل برید پرې وکړي
07:09
"Kill me now, if you wish," he said,
104
413806
3902
هغه ورته وويل: "که غواړې، اوس مې و وژنه
07:13
"but I will not ruin my daughter's future
105
417708
3894
خو زه د خپلې لور راتلونکى نه شم خرابولاى
07:17
because of your old and backward ideas."
106
421602
4832
ستاسو په زړو او تيارو فکرونو
07:22
What I've come to realize about Afghanistan,
107
426434
2369
د افغانستان په اړه چي زه پوهه شوې یم
هغه څه دي چي
هغه څه دي چي
07:24
and this is something that is often dismissed in the West,
108
428803
3520
په غرب کې اکثر له پامه غورځول کیږي
07:28
that behind most of us who succeed
109
432323
3223
په موږ کې اکثره جینکۍ چې بریالۍ شوې
دا د پلرونو برکت دي
دا د پلرونو برکت دي
07:31
is a father who recognizes the value in his daughter
110
435546
7363
ځکه پلرونه دا مني، چي لوڼې هم قدر لري
07:38
and who sees that her success is his success.
111
442909
4627
او د هغوي بریا خپله بریا ګڼي
07:43
It's not to say that our mothers aren't key in our success.
112
447536
3938
زه دا نه وايم چې زموږ ميندې
زموږ په بریا کې هېڅ رول نه لري
زموږ په بریا کې هېڅ رول نه لري
07:47
In fact, they're often the initial and convincing negotiators
113
451474
4536
په حقیقت، اکثر ميندې وي چې د لور د ځلانده اینده لپاره
07:51
of a bright future for their daughters,
114
456010
3340
لومړۍ خبره وړاندې کوي او په نورو يې مني
07:55
but in the context of a society like in Afghanistan,
115
459350
3411
خو د افغانستان په شان يوه ټولنه کې
07:58
we must have the support of men.
116
462761
3420
موږ بايد د سړيو ملاتړ و لرو
08:02
Under the Taliban, girls who went to school
117
466181
3550
د طالبانو په حکومت کې
ښوونځو ته د تلونکو جینکو شمېر
ښوونځو ته د تلونکو جینکو شمېر
08:05
numbered in the hundreds --
118
469731
1792
په سلګونو وو
08:07
remember, it was illegal.
119
471523
2338
په یاد ولرئ، د جینکو زدکړې غيرقانوني وې
08:09
But today, more than three million girls are in school in Afghanistan.
120
473861
5492
خو نن، په افغانستان کې تر درې میلیونه زیاتې
جینکۍ په ښوونځیو کې دي
جینکۍ په ښوونځیو کې دي
08:15
(Applause)
121
479353
7247
(چکچکې)
08:22
Afghanistan looks so different from here in America.
122
486600
6151
افغانستان دلته له امریکې ډېر بل ډول ښکاري
08:28
I find that Americans see the fragility in changes.
123
492751
4972
زه اورم، امریکایان دا بدلونونه کلک نه ګڼي
08:33
I fear that these changes will not last
124
497723
3050
زه وېرېږم چې دا بدلونونه به
د امریکايي ځواکونو تر وتلو وروسته
د امریکايي ځواکونو تر وتلو وروسته
08:36
much beyond the U.S. troops' withdrawal.
125
500773
4492
زیات وخت دوام و نه لري
08:41
But when I am back in Afghanistan,
126
505265
3653
خو کله چې زه بيرته افغانستان ته لاړه شم
08:44
when I see the students in my school
127
508918
4785
کله چي د خپل ښوونځي زده کوونکې ووینم
08:49
and their parents who advocate for them,
128
513703
2640
او د هغوى ميندې پلرونه چې د هغوى ملاتړ کوي
08:52
who encourage them, I see a promising future
129
516343
4467
هغوى ته حوصله ورکوي، نو يو هيله من سباوون
08:56
and lasting change.
130
520810
3300
او دوام لرونکي بدلونونه وینم
09:00
To me, Afghanistan is a country of hope and boundless possibilities,
131
524110
8467
زما لپاره افغانستان له هیلو او
لامحدوده امکاناتو ډک هېواد دی
لامحدوده امکاناتو ډک هېواد دی
09:08
and every single day
132
532577
3412
او هره ورځ
09:11
the girls of SOLA remind me of that.
133
535989
3408
د (سوله) ښوونځي جینکۍ ما ته دا خبره کوي
09:15
Like me, they are dreaming big.
134
539397
3207
چې زما غوندې هغوى هم لوی خوبونه ویني
09:18
Thank you.
135
542604
1711
مننه.
09:20
(Applause)
136
544315
10877
(د ستاينې چکچکې)
ABOUT THE SPEAKER
Shabana Basij-Rasikh - EducatorShabana Basij-Rasikh helps girls and young women in Afghanistan get an education.
Why you should listen
Shabana Basij-Rasikh was born and raised in Kabul, Afghanistan. Under the Taliban, she dressed as a boy to escort her older sister to a secret school -- with dire consequences if they were caught. She attended a high school in America under the YES exchange program, and graduated from Middlebury College in Vermont. During college, she founded HELA, a nonprofit organization dedicated to empowering Afghan women through education. She also raised funds through foundations and public talks across the US to build a high school for girls in her ancestral village, and to build wells on the outskirts of Kabul to give communities access to clean drinking water.
An enthusiast of systemic change and community impact, Basij-Rasikh was selected as one of Glamour's Top 10 College Women of 2010, and was awarded the Vermont Campus Compact 2011 Kunin Public Award for outstanding public service, effective leadership and community-building. Now, Shabana has joined 10×10 as a Global Ambassador, supporting a global action campaign that links nonprofits, corporations, philanthropists, policy leaders, global influencers and grassroots activists in a movement to support girls’ education. She is managing director of SOLA (School of Leadership, Afghanistan), a nonprofit that helps exceptional young Afghan women access education worldwide and jobs back home.
Shabana Basij-Rasikh | Speaker | TED.com