TEDMED 2011
AJ Jacobs: How healthy living nearly killed me
A.J. Jacobs: Se si jeta e shëndetshme gati më mbyti
Filmed:
Readability: 3.4
2,005,709 views
Për një vit të tërë, A.J. Jacobs iu përmbajt çdo këshille mjekësore – që nga kremi kundër diellit e deri tek veshja e helmetës derisa bënte pazar. Në skenë në TEDMED, ai tregon gjërat interesante që mësoi.
AJ Jacobs - Author
Immersing himself in alternate lifestyles and long, hilarious experiments (usually with himself the guinea pig), writer AJ Jacobs tests the limits of behavior, customs, culture, knowledge -- and his wife's sense of humor. Full bio
Immersing himself in alternate lifestyles and long, hilarious experiments (usually with himself the guinea pig), writer AJ Jacobs tests the limits of behavior, customs, culture, knowledge -- and his wife's sense of humor. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I've spent the last decade
0
0
2000
Kam kaluar dekadën e fundit
00:17
subjecting myself to pain and humiliation,
1
2000
3000
duke e nënshtruar veten ndaj dhimbjes dhe poshtërimit,
00:20
hopefully for a good cause,
2
5000
2000
me shpresë se ishte për një arsye të mirë,
00:22
which is self-improvement.
3
7000
3000
që ishte vetë-përmirësimi.
00:25
And I've done this in three parts.
4
10000
2000
Dhe e kam bërë këtë në tri pjesë.
00:27
So first I started with the mind.
5
12000
3000
Pra, së pari fillova me mendjen.
00:30
And I decided to try to get smarter
6
15000
4000
Dhe vendosa të bëhesha më i ditur
00:34
by reading the entire Encyclopedia Britannica
7
19000
2000
duke lexuar gjithë Enciklopedinë Britannica
00:36
from A to Z --
8
21000
2000
prej A në Z –
00:38
or, more precisely, from "a-ak" to "Zywiec."
9
23000
3000
ose më saktë prej “a-ak” deri tek "Zywiec".
00:41
And here's a little image of that.
10
26000
2000
Dhe ja një imazh i vogël për këtë.
00:43
And this was an amazing year.
11
28000
2000
Ky ka qenë një vit i mrekullueshëm.
00:45
It was really a fascinating journey.
12
30000
2000
Ka qenë me të vërtetë një udhëtim interesant.
00:47
It was painful at times,
13
32000
3000
Ishte e dhimbshme ndonjëherë,
00:50
especially for those around me.
14
35000
2000
sidomos për njerzit rreth meje.
00:52
My wife started to fine me one dollar
15
37000
3000
Gruaja ime filloi të me gjobiste me një dollar
00:55
for every irrelevant fact I inserted into conversation.
16
40000
3000
për secilin fakt të parëndësishëm që e përmendja gjatë bisedës.
00:58
So it had its downsides.
17
43000
4000
Pra, kjo kishte dobësitë e saj.
01:02
But after that,
18
47000
2000
Por pas kësaj,
01:04
I decided to work on the spirit.
19
49000
2000
vendosa të punoja në spiritualitet.
01:06
As I mentioned last year,
20
51000
2000
Siç e kam përmendur vitin e kaluar,
01:08
I grew up with no religion at all.
21
53000
2000
unë jam rritur pa religjion.
01:10
I'm Jewish,
22
55000
2000
Unë jam hebre,
01:12
but I'm Jewish in the same way the Olive Garden is Italian.
23
57000
3000
por unë jam hebre në të njëjtën mënyrë si Olive Garden është restorant italian.
01:15
(Laughter)
24
60000
2000
(Të qeshura)
01:17
Not really.
25
62000
2000
Në të vërtetë jo.
01:19
But I decided to learn about the Bible and my heritage
26
64000
3000
Por unë vendosa të mësoja rreth Biblës dhe prejardhjes time
01:22
by actually diving in
27
67000
2000
duke u zhytyr në të
01:24
and trying to live it and immerse myself in it.
28
69000
2000
dhe duke u përpjekur të jetoja sipas saj.
01:26
So I decided to follow all the rules of the Bible.
29
71000
3000
Kështu vendosa të ndiqja të gjitha rregullat e Biblës.
01:29
And from the Ten Commandments
30
74000
2000
Dhe nga Dhjetë Urdhërimet
01:31
to growing my beard --
31
76000
2000
deri tek rritja e mjekrës sime -
01:33
because Leviticus says you cannot shave.
32
78000
2000
sepse Levitiku thotë se nuk duhet të rruhesh.
01:35
So this is what I looked like by the end.
33
80000
3000
Pra, kjo është se si dukesha nga fundi.
01:38
Thank you for that reaction.
34
83000
2000
Faleminderit për këtë reagim.
01:40
(Laughter)
35
85000
3000
(Të qeshura)
01:43
I look a little like Moses, or Ted Kaczynski.
36
88000
3000
Dukesha pak si Moisiu, apo Ted Kaczynski.
01:46
I got both of them.
37
91000
2000
Dukesha si të dy.
01:48
So there was the topiary there.
38
93000
3000
Dhe ja si më dukej mjekra.
01:51
And there's the sheep.
39
96000
3000
Dhe ja edhe delja.
01:54
Now the final part of the trilogy
40
99000
2000
Tani pjesa e fundit e trilogjisë
01:56
was I wanted to focus on the body
41
101000
3000
ishte të përqëndrohesha tek trup
01:59
and try to be the healthiest person I could be,
42
104000
2000
dhe të përpiqesha të isha personi më i shëndetshëm që mund të isha,
02:01
the healthiest person alive.
43
106000
2000
personi më i shëndetshëm që jetonte.
02:03
So that's what I've been doing the last couple of years.
44
108000
3000
Pra, kjo ishte është ajo që kam qenë duke bërë dy vitet e fundit.
02:06
And I just finished a couple of months ago.
45
111000
2000
Dhe sapo përfundova disa muaj më parë.
02:08
And I have to say, thank God.
46
113000
2000
Dhe më duhet të them, faleminderit Zot.
02:10
Because living so healthily was killing me.
47
115000
3000
Sepse jetesa e shëndetshme po më mbyste.
02:13
(Laughter)
48
118000
2000
(Të qeshura)
02:15
It was so overwhelming,
49
120000
3000
Ishte aq dërrmuese,
02:18
because the amount of things you have to do,
50
123000
2000
sepse gjithë ato gjëra që duhet të bësh
02:20
it's just mind-boggling.
51
125000
2000
është e pabesueshme.
02:22
I was listening to all the experts
52
127000
2000
Po dëgjoja të gjithë ekspertët
02:24
and talking to sort of a board of medical advisers.
53
129000
2000
dhe flisja me me një lloj bordi të këshilltarëve mjekësorë.
02:26
And they were telling me
54
131000
2000
Ata më thoshin
02:28
all the things I had to do.
55
133000
2000
për të gjitha që duhej të bëja.
02:30
I had to eat right,
56
135000
2000
Duhej të ushqehesha mirë,
02:32
exercise, meditate, pet dogs,
57
137000
3000
të ushtroja, të meditoja, të luaja me kafshë shtëpiake,
02:35
because that lowers the blood pressure.
58
140000
2000
sepse kjo ul presionin e gjakut.
02:37
I wrote the book on a treadmill,
59
142000
2000
Kam shkruar një libër në makinën e vrapimit,
02:39
and it took me about a thousand miles
60
144000
2000
dhe m'u deshën mijëra kilomentra
02:41
to write the book.
61
146000
2000
ta përfundoja.
02:43
I had to put on sunscreen.
62
148000
2000
Më duhej ta aplikoja kremin kundër diellit.
02:45
This was no small feat,
63
150000
2000
Kjo nuk ishte një arritje e vogël,
02:47
because if you listen to dermatologists,
64
152000
2000
sepse nëse dëgjoni dermatologjistët,
02:49
they say that you should have a shot glass full of sunscreen.
65
154000
3000
ata thonë se duhet të vësh aq krem sa të mbushësh një gotë të vogël.
02:52
And you have to reapply it every two to four hours.
66
157000
2000
Dhe duhet ta riaplikosh çdo 2-4 orë.
02:54
So I think half of my book advance
67
159000
2000
Kështu mendoj se gjysma e parë e avansit të librit tim
02:56
went into sunscreen.
68
161000
2000
shkoi në këtë krem.
02:58
I was like a glazed doughnut
69
163000
2000
Dukesha si brum buke i i shëndritshëm
03:00
for most of the year.
70
165000
2000
pjesën më të madhe të vitit.
03:02
There was the washing of hands.
71
167000
2000
Pastaj ishte larja e duarve.
03:04
I had to do that properly.
72
169000
2000
Duhej ta bëja si duhet.
03:06
And my immunologist told me
73
171000
2000
Dhe imunologjisti im më tha
03:08
that I should also wipe down
74
173000
3000
se duhej të pastroja
03:11
all of the remote controls and iPhones in my house,
75
176000
3000
të gjitha telekomandat dhe iPhone-ët në shtëpinë time,
03:14
because those are just orgies of germs.
76
179000
3000
sepse ato janë orgji të mikrobeve.
03:17
So that took a lot of time.
77
182000
2000
Kjo mori aq shumë kohë.
03:19
I also tried to be the safest person I could be,
78
184000
3000
Po ashtu u përpoqa të isha personi më i sigurtë që mund të isha
03:22
because that's a part of health.
79
187000
2000
sepse kjo është pjesë e shëndetit.
03:24
I was inspired
80
189000
2000
U frymëzova
03:26
by the Danish Safety Council.
81
191000
2000
nga Këshilli Danez për Siguri.
03:28
They started a public campaign
82
193000
2000
Ata filluan një fushatë që thoshte,
03:30
that says, "A walking helmet is a good helmet."
83
195000
3000
"Një helmetë për ecje është një helmetë e mirë."
03:33
So they believe you should not just wear helmets for biking,
84
198000
4000
Kështu ata besojnë se nuk duhet të mbani helmetën vetëm në biçikletë,
03:37
but also for walking around.
85
202000
3000
por edhe duke ecur.
03:40
And you can see there
86
205000
3000
Dhe këtu mund t’i shihni
03:43
they're shopping with their helmets.
87
208000
2000
ata tek bëjnë pazar me helmetat e tyre.
03:45
(Laughter)
88
210000
2000
(Të qeshura)
03:47
Well yeah, I tried that.
89
212000
3000
E pra, e kam provuar edhe unë.
03:51
Now it's a little extreme, I admit.
90
216000
2000
Tani, kjo është pak ekstreme, e pranoj.
03:53
But if you think about this,
91
218000
2000
Por nëse mendoni për këtë,
03:55
this is actually -- the "Freakonomics" authors wrote about this --
92
220000
3000
kjo është në të vërtetë – autori i "Freakonomics" ka shkruar në lidhje me këtë -
03:58
that more people die on a per mile basis
93
223000
3000
që më shumë njerëz vdesin
04:01
from drunk walking
94
226000
2000
duke ecur të dehur sesa
04:03
than from drunk driving.
95
228000
2000
duke i dhënë makinës të dehur.
04:05
So something to think about tonight
96
230000
2000
Pra, diçka për të menduar sonte
04:07
if you've had a couple.
97
232000
3000
në qoftë se keni pirë.
04:10
So I finished,
98
235000
2000
Kështu i dhashë fund,
04:12
and it was a success in a sense.
99
237000
2000
dhe kjo ishte disi një sukses.
04:14
All of the markers went in the right direction.
100
239000
3000
Të gjithë indikatorët shkuan në drejtimin e duhur.
04:17
My cholesterol went down, I lost weight,
101
242000
3000
Kolesteroli im ra, humba peshë,
04:20
my wife stopped telling me that I looked pregnant.
102
245000
4000
gruaja ime ndaloi të më thoshte se dukesha shtatzënë.
04:24
So that was nice.
103
249000
3000
Pra kjo ishte mirë.
04:27
And it was successful overall.
104
252000
3000
Dhe kjo ishte në përgjithësi e suksesshme.
04:30
But I also learned that I was too healthy,
105
255000
2000
Por, po ashtu mësova se isha shumë i shëndetshëm,
04:32
and that was unhealthy.
106
257000
2000
dhe kjo nuk ishte e shëndetshme.
04:34
I was so focused on doing all these things
107
259000
3000
Aq shumë isha përqëndruar të bëja gjithë këto gjëra
04:37
that I was neglecting my friends and family.
108
262000
3000
saqë po neglizhoja miqtë e mi dhe familjen.
04:40
And as Dan Buettner can tell you,
109
265000
2000
Dhe siç mund t’ju tregojë Dan Buettner,
04:42
having a strong social network
110
267000
2000
të kesh një rreth të fortë shoqëror
04:44
is so crucial to our health.
111
269000
2000
është shumë e rëndësishme për shëndetin tonë.
04:46
So I finished.
112
271000
2000
Kështu i dhashë fund.
04:48
And I kind of went overboard
113
273000
3000
Dhe pastaj isha aq i entuziazmuar
04:51
on the week after the project was over.
114
276000
3000
në javën pasi projekti përfundoi.
04:54
I went to the dark side,
115
279000
2000
Kalova në anën e errët,
04:56
and I just indulged myself.
116
281000
2000
dhe po kënaqesha.
04:58
It was like something out of Caligula.
117
283000
2000
Ishte sikur diçka nga Caligula.
05:00
(Laughter)
118
285000
2000
(Të qeshura)
05:02
Without the sex part.
119
287000
2000
Por pa pjesën e seksit.
05:04
Because I have three young kids,
120
289000
2000
Sepse kam tre fëmijë,
05:06
so that wasn't happening.
121
291000
3000
kështu që ajo nuk po ndodhte.
05:09
But the over-eating and over-drinking, definitely.
122
294000
3000
Por po haja dhe po pija sa doja.
05:12
And I finally have stabilized.
123
297000
5000
Dhe më në fund jam stabilizuar.
05:17
So now I'm back
124
302000
2000
Dhe tani i jam kthyer
05:19
to adopting many -- not all; I don't wear a helmet anymore --
125
304000
3000
adoptimit të shumë – jo të gjitha; nuk e vesh helmetën më -
05:22
but dozens of healthy behaviors
126
307000
3000
por shumë prej sjelljeve të shëndetshme
05:25
that I adopted during my year.
127
310000
3000
që kisha adoptuar gjatë vitit tim.
05:28
It was really a life-changing project.
128
313000
3000
Ka qenë me të vërtetë një projekt që më ka ndryshuar jetën.
05:31
And I, of course, don't have time to go into all of them.
129
316000
3000
Dhe unë, sigurisht, nuk kanë kohë t’ju tregoj për të gjitha këto.
05:34
Let me just tell you two really quickly.
130
319000
3000
Mirëpo, më lejoni t’ju them shpejt dy gjëra.
05:37
The first is -- and this was surprising to me;
131
322000
2000
E para është - dhe kjo ishte befasuese për mua,
05:39
I didn't expect this to come out --
132
324000
2000
nuk prisja të dilte kjo --
05:41
but I live a much quieter life now.
133
326000
3000
por tani jetoj një jetë shumë më të qetë tani.
05:44
Because we live in such a noisy world.
134
329000
3000
Sepse ne jetojmë në një botë aq të zhurmshme.
05:47
There's trains and planes and cars
135
332000
4000
Ka trena dhe avionë dhe makina
05:51
and Bill O'Reilly, he's very noisy.
136
336000
3000
dhe Bill O'Reilly, ai është shumë i zhurmshëm.
05:54
(Laughter)
137
339000
3000
(Të qeshura)
05:57
And this is a real underestimated, under-appreciated health hazard --
138
342000
5000
Dhe ky është një rrezik vërtetë i nënvlerësuar për shëndetin --
06:02
not just because it harms our hearing, which it obviously does,
139
347000
3000
jo vetëm për shkak se dëmton dëgjimin tonë, të cilin padyshim që e bën,
06:05
but it actually initiates
140
350000
3000
por në fakt nis
06:08
the fight-or-flight response.
141
353000
2000
reagimin sulm-apo-ikje.
06:10
A loud noise will get your fight-or-flight response going.
142
355000
3000
Një zhurmë me zë të lartë ngjallë reagimin sulm-apo-ikje.
06:13
And this, over the years,
143
358000
3000
Dhe kjo, me kalimin e viteve,
06:16
can cause real damage, cardiovascular damage.
144
361000
3000
mund të shkaktojë dëme të vërteta, dëme kardiovaskulare.
06:19
The World Health Organization just did a big study
145
364000
3000
Organizata Botërore e Shëndetësisë ka bërë një studim të madh
06:22
that they published this year.
146
367000
2000
që ka botuar këtë vit.
06:24
And it was done in Europe.
147
369000
2000
Dhe kjo ishte bërë në Evropë.
06:26
And they estimated
148
371000
2000
Ata kishin vlerësuar
06:28
that 1.6 million years of healthy living
149
373000
4000
se 1,6 milion vite jetese të shëndetshme
06:32
are lost every year in Europe
150
377000
3000
janë të humbura çdo vit në Europë
06:35
because of noise pollution.
151
380000
3000
për shkak të zhurmës.
06:38
So they think it's actually very deadly.
152
383000
3000
Kështu ata mendojnë se kjo është në fakt shumë vdekjeprurëse.
06:41
And by the way,
153
386000
2000
Dhe po ashtu,
06:43
it's also terrible for your brain.
154
388000
3000
është gjithashtu e tmerrshme për trurin.
06:46
It really impairs cognition.
155
391000
3000
Me të vërtetë e dëmton perceptimin e trurit.
06:49
And our Founding Fathers knew about this.
156
394000
2000
Dhe etërit tanë themelues e dinin këtë.
06:51
When they wrote the Constitution,
157
396000
2000
Kur ata shkruan Kushtetutën,
06:53
they put dirt all over the cobblestones outside the hall
158
398000
4000
ata hodhën dhe mbi gjithë kalldrëmin jashtë sallës
06:57
so that they could concentrate.
159
402000
3000
në mënyrë që të mund të koncentroheshin.
07:00
So without noise reduction technology,
160
405000
3000
Pra, pa teknologjinë e reduktimit të zhurmës,
07:03
our country would not exist.
161
408000
3000
vendi ynë nuk do të ekzistonte.
07:06
So as a patriot,
162
411000
2000
Pra, si një patriot,
07:08
I felt it was important to --
163
413000
2000
ndjeva se ishte e rëndësishme
07:10
I wear all the earplugs and the earphones,
164
415000
2000
– unë përdor të gjitha kufjet e duhura,
07:12
and it's really improved my life
165
417000
3000
dhe kjo me të vërtetë ka përmirësuar jetën time
07:15
in a surprising and unexpected way.
166
420000
3000
në mënyrë befasuese dhe të papritur.
07:18
And the second point I want to make, the final point,
167
423000
3000
Dhe gjëja e dytë që dua të them, gjëja e fundit,
07:21
is that -- and it's actually been a theme of TEDMED --
168
426000
5000
është se - dhe kjo në fakt ka qenë temë e TEDMED -
07:26
that joy is so important to your health,
169
431000
4000
që gëzimi është aq i rëndësishëm për shëndetin tuaj,
07:30
that very few of these behaviors
170
435000
4000
që shumë pak nga këto sjellje
07:34
will stick with me
171
439000
2000
do të mbeten me mua
07:36
unless there's some sense of pleasure and joy in them.
172
441000
5000
përveç nëse kanë ndjesi kënaqësie dhe gëzimi në to.
07:41
And just to give you one instance of this:
173
446000
3000
Dhe vetëm t’ju jap një shembull për këtë:
07:44
food.
174
449000
2000
ushqimi.
07:46
The junk food industry
175
451000
3000
Industria e ushqimit të pashëndetshëm
07:49
is really great
176
454000
2000
bën punë shumë të mirë
07:51
at pressing our pleasure buttons
177
456000
2000
në shtypjen e butonave tonë të kënaqësisë
07:53
and figuring out what's the most pleasurable.
178
458000
3000
dhe kupton se çfarë sjell më së shumti kënaqësi.
07:56
But I think we can use their techniques
179
461000
2000
Por unë mendoj se ne mund të përdorin teknikat e tyre
07:58
and apply them to healthy food.
180
463000
2000
dhe t'i zbatojmë ato në ushqimin e shëndetshëm.
08:00
To give just one example,
181
465000
2000
T’u jap vetëm një shembull,
08:02
we love crunchiness, mouthfeel.
182
467000
3000
ne adhurojmë ndjesinë e kërcitjes së ushqimit në gojë.
08:05
So I basically have tried to incorporate crunchiness
183
470000
4000
Dhe kështu unë jam përpjekur të përfshijë kërcitjen
08:09
into a lot of my recipes --
184
474000
2000
në shumë prej recetave të mia –
08:11
throw in some sunflower seeds.
185
476000
2000
hidhja disa fara luledielli.
08:13
And you can almost trick yourself
186
478000
2000
Dhe pothuajse mund ta mashtrosh veten
08:15
into thinking you're eating Doritos.
187
480000
2000
duke menduar se po je duke ngrënë Doritos.
08:17
(Laughter)
188
482000
2000
(Të qeshura)
08:19
And it has made me a healthier person.
189
484000
2000
Dhe kjo më ka bërë një person më të shëndetshëm.
08:21
So that is it.
190
486000
2000
Pra kjo është ajo.
08:23
The book about it comes out in April.
191
488000
2000
Libri për këtë del në Prill.
08:25
It's called "Drop Dead Healthy."
192
490000
2000
Quhet "Vdis i shëndetshëm."
08:27
And I hope that I don't get sick during the book tour.
193
492000
2000
Dhe shpresoj se nuk do të vdes gjatë turneut të librit.
08:29
That's my greatest hope.
194
494000
2000
Kjo është shpresa ime më e madhe.
08:31
So thank you very much.
195
496000
2000
Faleminderit shumë,
08:33
(Applause)
196
498000
3000
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
AJ Jacobs - AuthorImmersing himself in alternate lifestyles and long, hilarious experiments (usually with himself the guinea pig), writer AJ Jacobs tests the limits of behavior, customs, culture, knowledge -- and his wife's sense of humor.
Why you should listen
AJ Jacobs' writings stand at the intersection of philosophy, Gonzo journalism and performance art. Stubbornly curious and slyly perceptive, he takes immersive learning to its irrational and profoundly amusing extreme -- extracting wisdom and meaning after long stints as a self-styled guinea pig. For his widely circulated Esquire article "My Outsourced Life," he explored the phenomenon of outsourcing by hiring a team in Bangalore to take care of every part of his life -- from reading his emails to arguing with his wife to reading bedtime stories to his own son. A previous article, "I Think You're Fat," chronicled a brief, cringe-inducing attempt to live his life in Radical Honesty, telling all the truth, all the time.
Jacobs is author of The Know-It-All, which documents the year he spent reading the Encyclopedia Britannica from A to Z, uncovering both funny and surprising factoids but also poignant insight into history and human nature. In 2007 he released The Year of Living Biblically, in which he attempted to follow every single rule in the Bible as literally as possible for an entire year. His recent book The Guinea Pig Diaries: My Life as an Experiment is a collection of numerous personal experiments. including living according to George Washington's rules of conduct, outsourcing every single task to India, and posing as a woman on an online dating site.
AJ Jacobs | Speaker | TED.com