TED@NYC
Joy Sun: Should you donate differently?
Joy Sun: Chúng ta có nên tài trợ theo cách khác?
Filmed:
Readability: 3.7
1,304,324 views
Công nghệ cho phép chúng ta đưa tiền mặt đến tay người nghèo nhất trên trái đất. Nhưng liệu có nên làm như thế? Trong buổi nói chuyện đầy ý nghĩa này, cựu nhân viên cứu trợ Joy Sun khơi gợi hai cách để giúp đỡ người nghèo.
Joy Sun - Veteran aid worker
TED Fellow Joy Sun helped to launch a rare type of charity. GiveDirectly lets donors transfer money directly into the hands of impoverished people — empowering them to set their own goals and priorities. Full bio
TED Fellow Joy Sun helped to launch a rare type of charity. GiveDirectly lets donors transfer money directly into the hands of impoverished people — empowering them to set their own goals and priorities. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I suspect that
0
914
1409
Tôi nghĩ rằng
00:14
every aid worker in Africa
1
2323
1757
mỗi nhân viên cứu trợ ở Châu Phi
00:16
comes to a time in her career
2
4080
1593
trong sự nghiệp của mình
00:17
when she wants to take all
the money for her project —
the money for her project —
3
5673
3316
đều đã từng một lần
mang hết số tiền tài trợ của dự án-
có thể là kinh phí cho một ngôi trường
00:20
maybe it's a school or a training program —
4
8989
3102
hoặc chương trình huấn luyện
00:24
pack it in a suitcase,
5
12091
1889
bỏ hết vào vali,
00:25
get on a plane flying over the
poorest villages in the country,
poorest villages in the country,
6
13980
3984
bay đi tới những vùng nghèo nhất
và ném chúng qua cửa sổ.
00:29
and start throwing that money out the window.
7
17964
3184
Vì đối với một nhân viên cứu trợ,
00:33
Because to a veteran aid worker,
8
21148
2316
việc trao tận tay số tiền mặt ấy
00:35
the idea of putting cold, hard cash
9
23464
2707
cho những người nghèo khổ nhất
00:38
into the hands of the poorest people on Earth
10
26171
3039
trên hành tinh này
nghe không có vẻ gì là điên rồ,
00:41
doesn't sound crazy,
11
29210
1655
00:42
it sounds really satisfying.
12
30865
4076
thay vào đó, là làm họ thỏa mãn.
00:46
I had that moment right about the 10-year mark,
13
34941
2902
10 năm trước là thời điểm
khoảnh khắc ấy đến với tôi,
khoảnh khắc ấy đến với tôi,
00:49
and luckily, that's also when I learned
14
37843
2467
thật may, đó cũng là lúc tôi nhận ra
00:52
that this idea actually exists,
15
40310
3664
điều ấy thực sự tồn tại,
và có lẽ cũng là điều
00:55
and it might be just what the aid system needs.
16
43974
3843
mà hệ thống cứu trợ thực sự cần đến.
Các nhà kinh tế học gọi nó
00:59
Economists call it an unconditional cash transfer,
17
47817
2703
là viện trợ không hoàn lại,
01:02
and it's exactly that: It's cash given
18
50520
2160
chính xác là: viện trợ tiền mặt
01:04
with no strings attached.
19
52680
2272
mà không có bất cứ ràng buộc nào đi kèm.
01:06
Governments in developing countries
20
54952
1564
Chính phủ các nước đang phát triển
01:08
have been doing this for decades,
21
56516
1676
đã và đang thực hiện
trong nhiều thập kỷ,
trong nhiều thập kỷ,
01:10
and it's only now, with more evidence
22
58192
2532
ngay lúc này đây,
ta có thêm các bằng chứng,
ta có thêm các bằng chứng,
01:12
and new technology that it's possible
23
60724
3191
công nghệ kỹ thuật mới
giúp hiện thực hóa
giúp hiện thực hóa
01:15
to make this a model for delivering aid.
24
63915
4319
mô hình này trong quá trình cứu trợ.
01:20
It's a pretty simple idea, right?
25
68234
2914
Một ý tưởng đơn giản,
phải không?
phải không?
Tại sao tôi lại bỏ ra một thập kỷ
01:23
Well, why did I spend a decade doing other stuff
26
71148
4106
để làm những việc này
cho người nghèo?
cho người nghèo?
01:27
for the poor?
27
75254
2138
Nói thật, tôi tin mình có thể sử dụng
01:29
Honestly, I believed that I could do more good
28
77392
3543
01:32
with money for the poor
29
80935
1946
số tiền đó cho người nghèo tốt hơn
01:34
than the poor could do for themselves.
30
82881
2610
là họ làm cho chính mình.
01:37
I held two assumptions:
31
85491
1033
Tôi có hai giả thuyết:
01:38
One, that poor people are poor in part
32
86524
2589
Một là, người ta nghèo một phần
01:41
because they're uneducated and
33
89113
2002
là vì không được học hành
01:43
don't make good choices;
34
91115
2160
và không có những quyết định hợp lý,
01:45
two is that we then need people like me
35
93275
2711
hai là, cần những người như tôi
01:47
to figure out what they need and get it to them.
36
95986
3738
để chỉ ra những cái cần thiết
và trao nó cho họ.
01:51
It turns out, the evidence says otherwise.
37
99724
4222
Nhưng thực tế,
bằng chứng cho thấy điều ngược lại.
01:55
In recent years, researchers have been studying
38
103946
2849
Những năm gần đây,
các học giả đang tiến hành
01:58
what happens when we give poor people cash.
39
106795
3405
tìm hiểu điều gì xảy ra
khi hỗ trợ tiền cho người nghèo.
02:02
Dozens of studies show across the board
40
110200
2671
Nhiều nghiên cứu
chỉ ra trên diện rộng rằng
chỉ ra trên diện rộng rằng
02:04
that people use cash transfers
41
112871
2756
mọi người đã sử dụng tiền cứu trợ
02:07
to improve their own lives.
42
115627
2168
để cải thiện cuộc sống của họ.
02:09
Pregnant women in Uruguay buy better food
43
117795
2848
Phụ nữ mang thai ở Uruguay
dùng tiền mua thực phẩm tốt hơn
02:12
and give birth to healthier babies.
44
120643
2234
và sinh ra những em bé khỏe mạnh hơn.
02:14
Sri Lankan men invest in their businesses.
45
122877
3094
Còn đàn ông Sri Lanka đầu tư tốt hơn
vào dự án kinh doanh của mình.
02:17
Researchers who studied our work in Kenya
46
125971
2698
Các nhà nghiên cứu làm việc ở Kenya
02:20
found that people invested in a range of assets,
47
128669
2917
tìm ra rằng mọi người đầu tư
vào nhiều loại tài sản,
02:23
from livestock to equipment
to home improvements,
to home improvements,
48
131586
4350
từ vật nuôi cho đến các dụng cụ lao động,
cũng như tân trang nhà cửa,
02:27
and they saw increases in income
49
135936
2122
rồi thu nhập của họ tăng lên
từ các dự án kinh doanh
và công việc trang trại
và công việc trang trại
02:30
from business and farming
50
138058
2383
02:32
one year after the cash was sent.
51
140441
3690
trong vòng một năm
sau khi tiền mặt được gửi đi.
sau khi tiền mặt được gửi đi.
02:36
None of these studies found that people
52
144131
2564
Không có một nghiên cứu nào tìm được
bằng chứng người ta tiêu tiền thêm
cho rượu, bia, thuốc lá
cho rượu, bia, thuốc lá
02:38
spend more on drinking or smoking
53
146695
2409
02:41
or that people work less.
54
149104
2505
hay có xu hướng lười biếng làm lụng.
02:43
In fact, they work more.
55
151609
4108
Thậm chí, họ còn làm việc nhiều hơn.
02:47
Now, these are all material needs.
56
155717
3263
Bạn có thể thấy, chúng chỉ là
những nhu cầu vật chất.
những nhu cầu vật chất.
02:50
In Vietnam, elderly recipients used
57
158980
3171
Ở Việt Nam, những người già được viện trợ
dùng số tiền đó để mua quan tài.
02:54
their cash transfers to pay for coffins.
58
162151
4511
02:58
As someone who wonders if Maslow got it wrong,
59
166662
4011
Nếu ai tự hỏi liệu Maslow đã sai,
03:02
I find this choice to prioritize spiritual needs
60
170673
4727
riêng tôi thì thấy
việc ưu tiên nhu cầu tinh thần
việc ưu tiên nhu cầu tinh thần
03:07
deeply humbling.
61
175400
2267
không có gì là xấu cả.
03:09
I don't know if I would have chosen to give food
62
177667
2213
Tôi không biết liệu cho đi thức ăn
03:11
or equipment or coffins,
63
179880
3611
đồ dùng hay quan tài,
03:15
which begs the question:
64
183491
2290
sẽ đưa đến câu hỏi:
03:17
How good are we at allocating resources
65
185781
2996
Có đúng không khi thay người nghèo
03:20
on behalf of the poor?
66
188777
1845
quyết định hàng viện trợ?
03:22
Are we worth the cost?
67
190622
2895
Có xứng đáng với chi phí bỏ ra?
03:25
Again, we can look at empirical evidence
68
193517
1943
Một lần nữa, cần nhìn vào
ví dụ điển hình
ví dụ điển hình
03:27
on what happens when we give people stuff
69
195460
2790
khi ta tặng quà cho người khác
03:30
of our choosing.
70
198250
2676
dựa theo gu của mình.
03:32
One very telling study looked at a program in India
71
200926
2869
Một nghiên cứu rất thành công
theo dõi một chương trình ở Ấn độ
03:35
that gives livestock to the so-called ultra-poor,
72
203795
3307
phát gia súc cho những người
tạm gọi là "cực nghèo đói".
tạm gọi là "cực nghèo đói".
03:39
and they found that 30 percent of recipients
73
207102
3921
Họ nhận ra rằng 30% số người nhận
03:43
had turned around and sold the
livestock they had been given
livestock they had been given
74
211023
4153
đã quay lại và bán số gia súc đó
03:47
for cash.
75
215176
3353
để lấy tiền mặt.
03:50
The real irony is,
76
218529
1558
Điều hài hước là
03:52
for every 100 dollars worth of assets
77
220087
2581
cứ mỗi tài sản trị giá 100 đô
03:54
this program gave someone,
78
222668
2152
được phát ra,
03:56
they spent another 99 dollars to do it.
79
224820
4686
họ phải bỏ ra thêm 99 đô
để thực hiện việc phân phát.
04:01
What if, instead, we use technology to put cash,
80
229506
3646
Thử nghĩ xem, thay vì vậy,
ta sử dụng công nghệ
04:05
whether from aid agencies or from any one of us
81
233152
4587
để đưa tiền mặt trực tiếp
từ trung tâm viện trợ
hoặc từ bất kỳ ai trong chúng ta
04:09
directly into a poor person's hands.
82
237739
3770
đến tận tay người nghèo.
Ngày nay, ba phần tư người Kenya
04:13
Today, three in four Kenyans use mobile money,
83
241509
2870
sử dụng tiền lưu động
04:16
which is basically a bank account that can run
84
244379
2823
tức tiền trong tài khoản
có thể sử dụng bằng điện thoại di động .
có thể sử dụng bằng điện thoại di động .
04:19
on any cell phone.
85
247202
1498
04:20
A sender can pay a 1.6 percent fee
86
248700
3466
Người gửi có thể phải trả phí 1,6 %
04:24
and with the click of a button
87
252166
2038
và với một động tác nhấn nút
04:26
send money directly to a recipient's account
88
254204
2951
gửi tiền trực tiếp vô tài khoản người nhận
04:29
with no intermediaries.
89
257155
2730
không qua trung gian.
04:31
Like the technologies that are disrupting industries
90
259885
2863
Nếu như công nghệ làm gián đoạn
04:34
in our own lives,
91
262748
1799
cuộc sống của chính chúng ta,
04:36
payments technology in poor countries
92
264547
2563
công nghệ thanh toán ở những nước nghèo
04:39
could disrupt aid.
93
267110
3107
có thể cản trở viện trợ.
04:42
It's spreading so quickly that it's possible
94
270217
2312
Điều đó có thể truyền đi nhanh
04:44
to imagine reaching billions
95
272529
2532
đến mức có thể tiếp cận
04:47
of the world's poor this way.
96
275061
2799
hàng tỷ người nghèo trên thế giới.
04:49
That's what we've started to do at GiveDirectly.
97
277860
2621
Đó là lý do chúng tôi
sáng tạo ra GiveDirectly.
sáng tạo ra GiveDirectly.
04:52
We're the first organization
98
280481
1665
Tổ chức đầu tiên sẵn lòng
giúp chuyển tiền mặt cho người nghèo.
giúp chuyển tiền mặt cho người nghèo.
04:54
dedicated to providing cash transfers to the poor.
99
282146
3173
04:57
We've sent cash to 35,000
people across rural Kenya
people across rural Kenya
100
285319
4668
Chúng tôi từng chuyển tiền cho
35,000 người dân quê ở Kenya và Uganda
05:01
and Uganda
101
289987
1167
05:03
in one-time payments of 1,000 dollars
102
291154
3178
với giá trị là 1000 đô la cho mỗi lần
05:06
per family.
103
294332
2585
cho mỗi gia đình.
05:08
So far, we've looked for the poorest people
104
296917
2260
Đến nay, chúng tôi đã tìm được
người nghèo nhất
người nghèo nhất
05:11
in the poorest villages, and in this part of the world,
105
299177
3303
ở những làng nghèo nhất,
trên thế giới này.
trên thế giới này.
Họ sống trong những ngôi nhà
05:14
they're the ones living in homes
106
302480
1444
05:15
made of mud and thatch,
107
303924
1178
làm bằng bùn và rơm
05:17
not cement and iron.
108
305102
2460
chứ không phải là xi-măng và sắt thép.
05:19
So let's say that's your family.
109
307562
2222
Giả sử đó là nhà bạn.
05:21
We show up at your door with an Android phone.
110
309784
2452
Chúng tôi đến trước cửa
với chiếc điện thoại Android.
với chiếc điện thoại Android.
05:24
We'll get your name, take your photo
111
312236
2327
Chúng tôi sẽ hỏi tên, chụp hình bạn,
05:26
and a photo of your hut
112
314563
1416
căn chòi của bạn, sử dụng bộ định vị.
05:27
and grab the GPS coordinates.
113
315979
2475
Đêm đó, chúng tôi sẽ gửi
05:30
That night, we send all the data to the cloud,
114
318454
2100
toàn bộ dữ liệu lên hệ thống
05:32
and each piece gets checked
115
320554
2280
và mỗi phần sẽ được kiểm tra
05:34
by an independent team
116
322834
1878
bởi một nhóm độc lập,
sử dụng công nghệ
như hình ảnh vệ tinh.
như hình ảnh vệ tinh.
05:36
using, for one example, satellite images.
117
324712
3391
05:40
Then, we'll come back,
118
328103
1996
Sau đó, chúng tôi sẽ trở lại,
05:42
we'll sell you a basic cell phone
119
330099
2391
và bán cho bạn
một chiếc điện thoại di động đập đá
một chiếc điện thoại di động đập đá
05:44
if you don't have one already,
120
332490
2267
nếu bạn chưa có,
05:46
and a few weeks later,
121
334757
2321
một vài tuần sau đó
05:49
we send money to it.
122
337078
2291
chúng tôi sẽ gửi tiền cho bạn.
05:51
Something that five years ago
123
339369
1561
Điều mà 5 năm trước
05:52
would have seemed impossible
124
340930
1528
từng được xem là không thể
05:54
we can now do efficiently
125
342458
2885
giờ đã có thể được thực hiện
một cách hiệu quả và minh bạch.
05:57
and free of corruption.
126
345343
2138
05:59
The more cash we give to the poor,
127
347481
2316
Càng nhiều người nghèo nhận được tiền,
06:01
and the more evidence we have that it works,
128
349797
3656
càng rõ ràng rằng
nó hoạt động hiệu quả
06:05
the more we have to reconsider
129
353453
2408
và ta càng phải ngẫm nghĩ lại
06:07
everything else we give.
130
355861
2489
về những thứ khác mà ta đã cho.
Ngày nay, lý do đằng sau
06:10
Today, the logic behind aid is too often,
131
358350
3588
sự viện trợ rất dễ hiểu,
06:13
well, we do at least some good.
132
361938
3112
ít ra, ta cũng có thể
viện trợ được thứ gì.
viện trợ được thứ gì.
Sự tự mãn chính là thứ cản trở chúng ta,
06:17
When we're complacent
133
365050
1416
06:18
with that as our bar,
134
366466
2370
khi chúng ta nói với nhau rằng
06:20
when we tell ourselves that giving aid
135
368836
2592
làm từ thiện thì tốt hơn
06:23
is better than no aid at all,
136
371428
2914
là không làm gì,
06:26
we tend to invest inefficiently,
137
374342
2272
chúng ta có xu hướng đầu tư không hiệu quả
06:28
in our own ideas that strike us as innovative,
138
376614
3982
vào ý tưởng nảy sinh như đổi mới,
06:32
on writing reports,
139
380596
2154
viết báo cáo,
06:34
on plane tickets and SUVs.
140
382750
3846
vé máy bay và những chuyến xe chở hàng.
06:38
What if the logic was,
141
386596
2324
Sẽ ra sao nếu suy nghĩ,
06:40
will we do better than cash given directly?
142
388920
5271
liệu có phải là tốt hơn
khi đưa tiền mặt trực tiếp cho họ?
Những tổ chức sẽ phải chứng minh
06:46
Organizations would have to prove
143
394191
1510
06:47
that they're doing more good for the poor
144
395701
2229
rằng họ giúp người nghèo tốt hơn
06:49
than the poor can do for themselves.
145
397930
2756
là khi để họ tự sử dụng số tiền đó.
06:52
Of course, giving cash won't create public goods
146
400686
2948
Tất nhiên, việc cho họ tiền
sẽ không tạo ra hàng hóa công
06:55
like eradicating disease or
building strong institutions,
building strong institutions,
147
403634
5318
giống như việc triệt tiêu bệnh tật
hay xây dựng nhà tình thương,
nhưng nó có thể vươn lên một tầm cao mới
07:00
but it could set a higher bar
148
408952
2226
khi giúp từng hộ gia đình
07:03
for how we help individual families
149
411178
2962
07:06
improve their lives.
150
414140
3026
cải thiện đời sống.
07:09
I believe in aid.
151
417166
1563
Tôi tin vào viện trợ.
07:10
I believe most aid is better than just
152
418729
3099
Tôi tin rằng hầu hết viện trợ
đều tốt hơn việc ném tiền khỏi máy bay.
07:13
throwing money out of a plane.
153
421828
1912
07:15
I am also absolutely certain
154
423740
2548
Và tôi chắc rằng
07:18
that a lot of aid today
155
426288
2233
rất nhiều viện trợ ngày nay
07:20
isn't better than giving directly to the poor.
156
428521
3525
không tốt bằng việc
đưa tiền trực tiếp cho người nghèo.
đưa tiền trực tiếp cho người nghèo.
07:24
I hope that one day, it will be.
157
432046
3876
Tôi hy vọng một ngày nào đó,
nó sẽ thành hiện thực.
07:27
Thank you.
158
435922
2056
Xin cảm ơn.
07:29
(Applause)
159
437978
3967
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Joy Sun - Veteran aid workerTED Fellow Joy Sun helped to launch a rare type of charity. GiveDirectly lets donors transfer money directly into the hands of impoverished people — empowering them to set their own goals and priorities.
Why you should listen
The idea of using mobile technology to put cash directly into the hands of the poorest people on earth doesn’t sound crazy to veteran aid worker Joy Sun — it sounds deeply satisfying. In this talk, she talks about what happens when we use technology to give cash instead of services to the poor.
Joy Sun | Speaker | TED.com