Mission Blue II
Mike Velings: The case for fish farming
Mike Velings: Lý luận cho việc chăn nuôi cá
Filmed:
Readability: 4.1
1,284,236 views
Chúng ta đang tiến đến một khủng hoảng thực phẩm toàn cầu: Gần 3 tỉ người phụ thuộc vào nguồn thức ăn từ đại dương, và với tốc độ hiện tại chúng ta đã lấy nhiều cá hơn đại dương có thể tự thay thế. Trong cuộc nói chuyện đầy thông tin và mở mang đầu óc này, doanh nhân và nhà bảo tồn Mike Veilings đề xuất một giải pháp: Nuôi trồng thủy sản, hoặc chăn nuôi cá. "Chúng ta cần bắt đầu sử dụng đại dương như nông dân thay vì thợ săn,"- ông nói, theo lời Jacques Cousteau. "Sẽ đến ngày mà người ta sẽ yêu cầu trên điã của mình cá được nuôi tốt và khỏe mạnh -- và từ chối bất cứ điều gì ít hơn thế"
Mike Velings - Entrepreneur and conservationist
Mike Velings understands the potential for business to create durable solutions to complex world problems. Full bio
Mike Velings understands the potential for business to create durable solutions to complex world problems. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So I come from the tallest
people on the planet --
people on the planet --
0
823
2368
Tôi đến từ nhóm người cao nhất
trên thế giới --
trên thế giới --
00:15
the Dutch.
1
3215
1150
người Hà Lan.
00:17
It hasn't always been this way.
2
5383
1686
Không phải lúc nào cũng là như vậy.
00:19
In fact, all across the globe,
people have been gaining height.
people have been gaining height.
3
7093
3214
Thật ra trên toàn cầu,
chiều cao của mọi người đang tăng.
chiều cao của mọi người đang tăng.
00:22
In the last 150 years,
4
10331
1563
Trong 150 năm qua,
00:23
in developed countries,
5
11918
1161
ở các nước phát triển,
00:25
on average, we have gotten
10 centimeters taller.
10 centimeters taller.
6
13103
2508
trung bình, chiều cao của chúng ra
tăng lên 10 cm
tăng lên 10 cm
00:28
And scientists have a lot
of theories about why this is,
of theories about why this is,
7
16139
2779
Và các nhà khoa học có nhiều
lý thuyết về việc tại sao lại thế
lý thuyết về việc tại sao lại thế
00:30
but almost all of them involve nutrition,
8
18942
2420
phần lớn liên quan đến
chế độ dinh dưỡng
chế độ dinh dưỡng
00:33
namely the increase of dairy and meat.
9
21386
2284
cụ thể là sự gia tăng của
thực phẩm từ sữa và thịt.
thực phẩm từ sữa và thịt.
00:36
In the last 50 years,
10
24432
1508
Trong 50 năm qua,
00:37
global meat consumption
has more than quadrupled,
has more than quadrupled,
11
25964
2874
việc tiêu thụ thịt toàn cầu đã
tăng 4 lần,
tăng 4 lần,
00:40
from 71 million tons to 310 million tons.
12
28862
3327
từ 71 triệu tấn lên
310 trệu tấn.
310 trệu tấn.
00:44
Something similar has been going on
with milk and eggs.
with milk and eggs.
13
32705
3731
Tương tự với sữa và trứng.
00:48
In every society where incomes have risen,
so has protein consumption.
so has protein consumption.
14
36460
4569
Ở các xã hội mà nguồn thu nhập tăng,
việc tiêu thụ thịt cũng vậy.
việc tiêu thụ thịt cũng vậy.
00:53
And we know that globally,
we are getting richer.
we are getting richer.
15
41053
2929
Và chúng ta biết rằng trên toàn cầu,
chúng ta đang trở nên giàu có hơn.
chúng ta đang trở nên giàu có hơn.
00:56
And as the middle class is on the rise,
so is our global population,
so is our global population,
16
44006
3205
Song song với việc gia tăng
của tầng lớp trung lưu là dân số thế giới
của tầng lớp trung lưu là dân số thế giới
00:59
from 7 billion of us today
to 9.7 billion by 2050,
to 9.7 billion by 2050,
17
47235
4951
từ 7 tỉ người trong hiện tại
tới 9.7 tỉ người vào năm 2050,
tới 9.7 tỉ người vào năm 2050,
01:04
which means that by 2050,
18
52210
1463
có nghĩa rằng đến năm 2050,
01:05
we are going to need at least
70 percent more protein
70 percent more protein
19
53697
2527
chúng ta sẽ cần nhiều hơn
ít nhất là 70% lượng đạm
ít nhất là 70% lượng đạm
01:08
than what is available to humankind today.
20
56248
2433
so với những gì hiện tại
loài người đang có
loài người đang có
01:11
And the latest prediction of the UN
puts that population number,
puts that population number,
21
59322
3019
Và gần đây nhất Liên Hợp Quốc dự đoán
01:14
by the end of this century, at 11 billion,
22
62365
2460
cuối thế kỉ này, dân số sẽ ở 11 tỉ người
01:16
which means that we are going
to need a lot more protein.
to need a lot more protein.
23
64849
2960
nghĩa là chúng ta sẽ cần hơn
rất nhiều đạm
rất nhiều đạm
01:21
This challenge is staggering --
24
69027
1539
Thách thức này thật
đáng kinh ngạc --
đáng kinh ngạc --
01:22
so much so, that recently,
25
70590
1807
đến mức, gần đây,
01:24
a team at Anglia Ruskin
Global Sustainability Institute suggested
Global Sustainability Institute suggested
26
72421
3118
một nhóm ở Viện Bền Vững Toàn Cầu
Anglia Ruskin đã đề nghị
Anglia Ruskin đã đề nghị
01:27
that if we don't change
our global policies
our global policies
27
75563
2136
rằng nếu chúng ta không thay đổi
các chính sách toàn cầu
các chính sách toàn cầu
01:29
and food production systems,
28
77723
1548
và hệ thống sản xuất thực phẩm,
01:31
our societies might actually collapse
in the next 30 years.
in the next 30 years.
29
79295
3262
xã hội của chúng ta sẽ sụp đổ
trong 30 năm tới.
trong 30 năm tới.
01:36
Currently, our ocean serves
as the main source of animal protein.
as the main source of animal protein.
30
84143
4320
Hiện tại, đại dương của chúng ta cung cấp
nguồn đạm động vật chính
nguồn đạm động vật chính
01:40
Over 2.6 billion people
depend on it every single day.
depend on it every single day.
31
88487
3682
Hơn 2.6 tỉ người dựa vào
nguồn này từng ngày.
nguồn này từng ngày.
01:45
At the same time,
32
93177
1183
Đồng thời,
01:46
our global fisheries
are two-and-a-half times larger
are two-and-a-half times larger
33
94384
2651
Các đầm thủy sản trên toàn cầu
đang 2.5 lần lớn hơn
đang 2.5 lần lớn hơn
01:49
than what our oceans
can sustainably support,
can sustainably support,
34
97059
2524
so với các vùng biển có thể cung cấp
một cách bền vững,
một cách bền vững,
01:51
meaning that humans take
far more fish from the ocean
far more fish from the ocean
35
99607
2722
nghĩa rằng con người lấy từ đại dương
nhiều cá hơn
nhiều cá hơn
01:54
than the oceans can naturally replace.
36
102353
2304
đại dương có thể tự thay thế.
01:56
WWF recently published a report
showing that just in the last 40 years,
showing that just in the last 40 years,
37
104681
4792
Quỹ Bảo Vệ Thiên Nhiên Quốc Tế gần đây đưa ra
một báo cáo cho thấy trong 40 năm qua
một báo cáo cho thấy trong 40 năm qua
02:01
our global marine life
has been slashed in half.
has been slashed in half.
38
109497
2590
toàn cầu, hệ sinh vật biển
đã bị cắt một nửa.
đã bị cắt một nửa.
02:04
And another recent report suggests
that of our largest predatory species,
that of our largest predatory species,
39
112595
4703
Một báo cáo gần đây cho rằng
các loài ăn thịt lớn nhất,
các loài ăn thịt lớn nhất,
02:09
such as swordfish and bluefin tuna,
40
117322
2348
như cá kiếm và cá ngừ vây xanh,
02:11
over 90 percent has disappeared
since the 1950s.
since the 1950s.
41
119694
3250
hơn 90% đã biến mắt từ năm 1950.
02:15
And there are a lot of great, sustainable
fishing initiatives across the planet
fishing initiatives across the planet
42
123653
3773
Và có rất nhiều những khởi đầu tuyệt vời,
mang tính bền vững về thủy sản ở khắp hành tinh
mang tính bền vững về thủy sản ở khắp hành tinh
02:19
working towards better practices
and better-managed fisheries.
and better-managed fisheries.
43
127450
3606
hướng tới cách làm việc tốt hơn và quản lý
các đầm thủy sản tốt hơn.
các đầm thủy sản tốt hơn.
02:23
But ultimately,
44
131080
1151
Nhưng cuối cùng,
02:24
all of these initiatives are working
towards keeping current catch constant.
towards keeping current catch constant.
45
132255
3602
tất cả những khởi đầu này đều để giữ
nguồn bắt cá hiện tại liên tục.
nguồn bắt cá hiện tại liên tục.
02:28
It's unlikely,
46
136564
1151
Nhưng rất không có khả năng,
02:29
even with the best-managed fisheries,
47
137739
1790
kể cả với những đầm thủy sản
được quản lý tốt nhất,
được quản lý tốt nhất,
02:31
that we are going to be able to take
much more from the ocean
much more from the ocean
48
139553
2963
rằng chúng ta sẽ có thể lấy nhiều hơn
từ đại dương
từ đại dương
02:34
than we do today.
49
142540
1155
hơn những gì chúng ta đang lấy hiện nay.
02:35
We have to stop plundering
our oceans the way we have.
our oceans the way we have.
50
143719
2745
Chúng ta phải dừng việc cướp bóc
đại dương
đại dương
02:38
We need to alleviate the pressure on it.
51
146488
2158
Chúng ta phải giảm áp lực lên đại dương.
02:40
And we are at a point
52
148670
1318
Và chúng ta đang ở thời điểm
02:42
where if we push much harder
for more produce,
for more produce,
53
150012
2765
mà nếu chúng ta ép thêm sản lượng,
02:44
we might face total collapse.
54
152801
1699
chúng ta sẽ phải đối mặt với
sự sụp đổ hoàn toàn.
sự sụp đổ hoàn toàn.
02:47
Our current systems are not going to feed
a growing global population.
a growing global population.
55
155226
4643
Hệ thống hiện tại của chúng ra sẽ không
cung cấp cho dân số đang gia tăng.
cung cấp cho dân số đang gia tăng.
02:52
So how do we fix this?
56
160860
1269
Vậy làm thế nào để sửa điều này?
02:54
What's the world going to look like
in just 35 short years
in just 35 short years
57
162153
2738
Thế giới sẽ thế nào chỉ trong 35 năm
ngắn ngủi
ngắn ngủi
02:56
when there's 2.7 billion more of us
sharing the same resources?
sharing the same resources?
58
164915
3599
khi có thêm 2.7 tỉ người cùng chung
một nguồn cung cấp?
một nguồn cung cấp?
03:01
We could all become vegan.
59
169059
1872
Chúng ta có thể cùng ăn chay.
03:02
Sounds like a great idea,
60
170955
1753
Nghe có vẻ như một ý kiến hay,
03:04
but it's not realistic
61
172732
1304
nhưng không thực tế
03:06
and it's impossibly hard
to mandate globally.
to mandate globally.
62
174060
2345
và khó một cách không tưởng
để chỉ thị toàn cầu.
để chỉ thị toàn cầu.
03:08
People are eating animal protein
whether we like it or not.
whether we like it or not.
63
176977
3036
Người ta ăn thịt
dù chúng ta có thích hay không.
dù chúng ta có thích hay không.
03:12
And suppose we fail to change our ways
64
180564
1832
Và cho rằng chúng ta
không thay đổi được
không thay đổi được
03:14
and continue on the current path,
65
182420
2126
và tiếp tục trên con đường này,
03:16
failing to meet demands.
66
184570
1834
không đáp ứng được nhu cầu.
03:18
The World Health Organization
recently reported
recently reported
67
186428
2222
Tổ Chức Y Tế Thế Giới
gần đây đã báo cáo rằng
gần đây đã báo cáo rằng
03:20
that 800 million people are suffering
from malnutrition and food shortage,
from malnutrition and food shortage,
68
188674
4162
800 triệu người đang bị suy dinh dưỡng
và thiếu thực phẩm,
và thiếu thực phẩm,
03:24
which is due to that same
growing, global population
growing, global population
69
192860
3411
do dân số toàn cầu đang gia tăng
03:28
and the declining access to resources
like water, energy and land.
like water, energy and land.
70
196295
4022
và sự tiếp cận tới các nguồn tài nguyên
như nước, năng lượng và đất đai đang giảm.
như nước, năng lượng và đất đai đang giảm.
03:33
It takes very little imagination
71
201212
2060
Không cần trí tưởng tượng nhiều
03:35
to picture a world of global unrest,
riots and further malnutrition.
riots and further malnutrition.
72
203296
4950
để thấy một thế giới với sự bất ổn
bạo loạn và suy dinh dưỡng.
bạo loạn và suy dinh dưỡng.
03:40
People are hungry,
73
208270
1626
Con người đang đói,
03:41
and we are running dangerously low
on natural resources.
on natural resources.
74
209920
3038
và các nguồn tài nguyên đang ở
mức thấp một cách nguy hiểm
mức thấp một cách nguy hiểm
03:45
For so, so many reasons,
75
213328
1556
Bởi rất, rất nhiều lí do
03:46
we need to change our global
food production systems.
food production systems.
76
214908
2754
chúng ta cần thay đổi hệ thống sản xuất
thực phẩm toàn cầu.
thực phẩm toàn cầu.
03:50
We must do better
77
218255
1424
Chúng ta cần phải làm tốt hơn
03:51
and there is a solution.
78
219703
1165
và có một giải pháp.
03:52
And that solution lies in aquaculture --
79
220892
2585
Và giải pháp đó là từ nuôi trồng
thủy sản--
thủy sản--
03:55
the farming of fish, plants like seaweed,
shellfish and crustaceans.
shellfish and crustaceans.
80
223501
3946
nuôi cá, thực vật như rong biển,
và các loài có vỏ và giáp xác.
và các loài có vỏ và giáp xác.
03:59
As the great ocean hero
Jacques Cousteau once said,
Jacques Cousteau once said,
81
227861
2429
Như vị anh hùng đại dương
Jacques Cousteau từng nói
Jacques Cousteau từng nói
04:02
"We must start using the ocean
as farmers instead of hunters.
as farmers instead of hunters.
82
230314
2874
"Chúng ta cần bắt đầu sử dụng đại dương
như người nông dân thay vì thợ săn
như người nông dân thay vì thợ săn
04:05
That's what civilization is all about --
farming instead of hunting."
farming instead of hunting."
83
233212
3530
Đây chính là nền văn minh--
trồng thay vì săn."
trồng thay vì săn."
04:09
Fish is the last food that we hunt.
84
237402
2428
Cá là thực phẩm cuối cùng chúng ta săn
04:12
And why is it that we keep
hearing phrases like,
hearing phrases like,
85
240374
3308
Và tại sao mà chúng ta cứ nghe
những câu như;
những câu như;
04:15
"Life's too short for farmed fish,"
86
243706
1683
"Cuộc đời quá ngắn để (ăn) cá nuôi"
04:17
or, "Wild-caught, of course!"
87
245413
1588
hoặc, "Tất nhiên là cá bắt rồi!"
04:19
over fish that we know
virtually nothing about?
virtually nothing about?
88
247025
2349
về cá mà chúng ta chẳng biết gì về?
04:21
We don't know what it ate
during its lifetime,
during its lifetime,
89
249398
2211
Chúng ta không biết cả đời hắn đã ăn gì
04:23
and we don't know what
pollution it encounters.
pollution it encounters.
90
251633
2192
và chúng ta không biết sự ô nhiễm
hắn phải đối mặt với.
hắn phải đối mặt với.
04:25
And if it was a large predatory species,
91
253829
1910
Và nếu hắn là một loài săn mồi,
04:27
it might have gone through the coast
of Fukushima yesterday.
of Fukushima yesterday.
92
255773
2829
hắn có thể đã phải bơi dọc bờ
Fukushima ngày hôm qua.
Fukushima ngày hôm qua.
04:30
We don't know.
93
258626
1344
Chúng ta không biết.
04:31
Very few people realize
94
259994
1343
Rất ít người nhận ra
04:33
the traceability in fisheries
never goes beyond the hunter
never goes beyond the hunter
95
261361
3642
khả năng tìm nguồn gốc của hải sản
không bao giờ đi quá người thợ săn
không bao giờ đi quá người thợ săn
04:37
that caught the wild animal.
96
265027
1515
đã bắt hải sản hoang dã đó.
04:38
But let's back up for a second
97
266566
1437
Những hãy lùi lại 1 giây
04:40
and talk about why fish
is the best food choice.
is the best food choice.
98
268027
2587
và nói về việc tại sao cá
là lựa chọn thực phẩm tốt nhất.
là lựa chọn thực phẩm tốt nhất.
04:42
It's healthy,
99
270638
1151
Nó tốt cho sức khỏe,
04:43
it prevents heart disease,
100
271813
1256
ngăn ngừa bệnh tim,
04:45
it provides key amino acids
101
273093
1443
nó cung cấp các amino acid
chủ chốt
chủ chốt
04:46
and key fatty acids like Omega-3s,
102
274560
2753
và các acid béo chủ chốt như
Omega-3,
Omega-3,
04:49
which is very different from almost
any other type of meat.
any other type of meat.
103
277337
2877
rất khác so với bất kể
một loại thịt nào.
một loại thịt nào.
04:52
And aside from being healthy,
104
280238
1610
Và ngoài việc tốt cho sức khỏe,
04:53
it's also a lot more exciting and diverse.
105
281872
2597
nó còn thú vị và phong phú
hơn rất nhiều.
hơn rất nhiều.
04:56
Think about it -- most animal farming
is pretty monotonous.
is pretty monotonous.
106
284493
3183
Hãy nghĩ về điều này-- phần lớn các trại
chăn nuôi đều khá đơn điệu.
chăn nuôi đều khá đơn điệu.
04:59
Cow is cow, sheep is sheep, pig's pig,
107
287700
2651
Bò là bò, cừu là cừu, lợn là lợn,
05:02
and poultry -- turkey, duck, chicken --
pretty much sums it up.
pretty much sums it up.
108
290375
4077
và gia cầm-- gà tây, vịt, gà --
tóm lại là như vậy.
tóm lại là như vậy.
05:06
And then there's 500 species of fish
being farmed currently.
being farmed currently.
109
294476
4815
Và rồi còn có 500 loài cá
hiện tại đang được nuôi.
hiện tại đang được nuôi.
05:11
not that Western supermarkets
reflect that on their shelves,
reflect that on their shelves,
110
299315
2928
Các siêu thị phương Tây không hẳn
phản ánh điều này trên các giá hàng,
phản ánh điều này trên các giá hàng,
05:14
but that's beside that point.
111
302267
1397
nhưng đó nằm ngoài điểm này.
05:15
And you can farm fish
in a very healthy manner
in a very healthy manner
112
303688
2751
Và bạn có thể chăn cá
một cách rất lành mạnh
một cách rất lành mạnh
05:18
that's good for us, good for the planet
and good for the fish.
and good for the fish.
113
306479
3000
điều này tốt cho chúng ta, cho hành tinh
và tốt cho loài cá.
và tốt cho loài cá.
05:22
I know I sound fish-obsessed --
114
310062
1936
Tôi biết tôi nghe có vẻ như bị
ám ảnh bởi cá --
ám ảnh bởi cá --
05:24
(Laughter)
115
312022
2126
(Cười)
05:26
Let me explain:
116
314172
1151
Hãy để tôi giải thích:
05:27
My brilliant partner and wife,
Amy Novograntz, and I got involved
Amy Novograntz, and I got involved
117
315347
3159
Tôi và người đồng hành cũng như
vợ của tôi, Amy Novograntz,
vợ của tôi, Amy Novograntz,
05:30
in aquaculture a couple of years ago.
118
318530
1951
tham gia nuôi trồng thủy sản
vài năm trước.
vài năm trước.
05:32
We were inspired by Sylvia Earle,
119
320505
2272
Chúng tôi lấy cảm hứng từ
Sylvia Earle,
Sylvia Earle,
05:34
who won the TED Prize in 2009.
120
322801
2296
người đã đạt giải TED năm 2009.
05:37
We actually met on Mission Blue I
in the Galapagos.
in the Galapagos.
121
325121
3134
Chúng tôi gặp nhau tại Mission Blue I
tại Galapagos.
tại Galapagos.
05:41
Amy was there as the TED Prize Director;
122
329157
1937
Amy ở đó với tư cách là
Giám Đốc Giải TED;
Giám Đốc Giải TED;
05:43
me, an entrepreneur from the Netherlands
and concerned citizen,
and concerned citizen,
123
331118
3190
tôi, một doanh nhân từ Hà Lan
một công dân đầy mối quan tâm,
một công dân đầy mối quan tâm,
05:46
love to dive, passion for the oceans.
124
334332
2373
yêu thích lặn, đam mê đại dương.
05:49
Mission Blue truly changed our lives.
125
337292
2334
Mission Blue thực sự đã thay đổi
cuộc đời của chúng tôi.
cuộc đời của chúng tôi.
05:51
We fell in love,
126
339650
1151
Chúng tôi đã yêu nhau,
05:52
got married
127
340825
1476
cưới nhau
05:54
and we came away really inspired,
128
342325
2241
và đi với rất nhiều cảm hứng,
05:56
thinking we really want to do something
about ocean conservation --
about ocean conservation --
129
344590
3209
nghĩ rằng chúng tôi rất muốn làm
một điều gì đó để bảo tồn đại dương--
một điều gì đó để bảo tồn đại dương--
05:59
something that was meant to last,
130
347823
1735
một cái gì đó bền vững,
06:01
that could make a real difference
131
349582
2556
thật sự có thể mang lại
một điều khác biệt
một điều khác biệt
06:04
and something that we could do together.
132
352162
2626
một điều gì đó chúng tôi có thể
làm cùng nhau.
làm cùng nhau.
06:07
Little did we expect that that would
lead us to fish farming.
lead us to fish farming.
133
355741
3290
Chúng tôi không ngờ rằng nó sẽ
đưa chúng tôi tới chăn cá.
đưa chúng tôi tới chăn cá.
06:11
But a few months after
we got off the boat,
we got off the boat,
134
359741
2098
Nhưng vài tháng sau khi
xuống tàu,
xuống tàu,
06:13
we got to a meeting
at Conservation International,
at Conservation International,
135
361863
2534
chúng tôi đến một cuộc họp
tại Quỹ Bảo Tồn Quốc Tế,
tại Quỹ Bảo Tồn Quốc Tế,
06:16
where the Director General of WorldFish
was talking about aquaculture,
was talking about aquaculture,
136
364421
4027
mà Tổng Giám Đốc Ngành Cá Thế Giới
nói về nuôi trồng thủy sản,
nói về nuôi trồng thủy sản,
06:20
asking a room full of environmentalists
to stop turning from it,
to stop turning from it,
137
368472
3746
thỉnh cầu cả phòng đầy những nhà môi trường học
đừng quay mặt lại với nó,
đừng quay mặt lại với nó,
06:24
realize what was going on
138
372242
1761
để nhận thấy điều gì đang xảy ra
06:26
and to really get involved
139
374027
1421
và để thật sự tham gia
06:27
because aquaculture has the potential
140
375472
2112
bới vì nuôi trồng thủy sản có tiềm năng
06:29
to be just what our oceans
and populations need.
and populations need.
141
377608
3086
để trở thành thứ mà đại dương
và dân số của chúng ta cần.
và dân số của chúng ta cần.
06:33
We were stunned when we heard the stats
142
381184
1883
Chúng tôi choáng váng khi nghe
các thống kê
các thống kê
06:35
that we didn't know more
about this industry already
about this industry already
143
383091
2536
mà chúng tôi chưa biết nhiều
về ngành công nghiệp này
về ngành công nghiệp này
06:37
and excited about the chance
to help get it right.
to help get it right.
144
385651
2907
và hào hứng về cơ hội
để giúp làm cho đúng.
để giúp làm cho đúng.
06:41
And to talk about stats --
145
389042
1747
Và nói về các thống kê --
06:42
right now, the amount of fish
consumed globally,
consumed globally,
146
390813
2776
hiện tại, lượng cá tiêu thụ toàn cầu
06:45
wild catch and farmed combined,
147
393613
2056
bao gồm cả đánh bắt và chăn nuôi.
06:47
is twice the tonnage
of the total amount of beef
of the total amount of beef
148
395693
2332
gấp đôi lượng tấn của tổng số
thịt bò
thịt bò
06:50
produced on planet earth last year.
149
398049
1873
được sản xuất trên toàn trái đất năm ngoái.
06:52
Every single fishing vessel combined,
150
400439
2307
Kết hợp từng thuyền đánh cá,
06:54
small and large, across the globe,
151
402770
1931
to và bé, trên toàn thế giới,
06:56
together produce about 65 million tons
of wild-caught seafood
of wild-caught seafood
152
404725
3877
sản xuất tổng cộng 65 triệu tấn
hải sản hoang dã
hải sản hoang dã
07:00
for human consumption.
153
408626
1397
cho tiêu thụ của con người.
07:02
Aquaculture this year,
154
410623
1306
Nuôi trồng thủy sản năm nay,
07:03
for the first time in history,
155
411953
1579
lần đầu tiên trong lịch sử,
07:05
actually produces more
than what we catch from the wild.
than what we catch from the wild.
156
413556
2857
thật sự sản xuất nhiều hơn
những gì chúng ta đánh bắt trong tự nhiên.
những gì chúng ta đánh bắt trong tự nhiên.
07:08
But now this:
157
416874
1151
Nhưng giờ:
07:10
Demand is going to go up.
158
418049
1354
Nhu cầu đang tăng lên.
07:12
In the next 35 years,
159
420157
1509
Trong 35 năm tới,
07:13
we are going to need an additional
85 million tons to meet demand,
85 million tons to meet demand,
160
421690
4995
chúng ta sẽ cần thêm 85 triệu tấn
để đạt nhu cầu,
để đạt nhu cầu,
07:18
which is one-and-a-half times
as much, almost,
as much, almost,
161
426709
2595
nghĩa là gần như gấp 1.5 lần,
07:21
as what we catch globally
out of our oceans.
out of our oceans.
162
429328
2559
so với những gì chúng ta bắt
từ đại dương toàn cầu.
từ đại dương toàn cầu.
07:25
An enormous number.
163
433140
1326
Một con số khổng lồ.
07:26
It's safe to assume that that's not
going to come from the ocean.
going to come from the ocean.
164
434812
3099
Có thể an toàn mà cho rằng, con số này
sẽ không đến từ đại dương.
sẽ không đến từ đại dương.
07:29
It needs to come from farming.
165
437935
1669
Chúng cần đến từ chăn nuôi.
07:32
And talk about farming --
166
440163
1315
Và nói về việc chăn nuôi --
07:33
for farming you need resources.
167
441502
1967
để chăn nuôi bạn cần tài nguyên.
07:36
As a human needs to eat
to grow and stay alive,
to grow and stay alive,
168
444313
2929
Cũng như con người cần ăn
để phát triển và để sống,
để phát triển và để sống,
07:39
so does an animal.
169
447266
1473
loài vật cũng vậy.
07:40
A cow needs to eat
eight to nine pounds of feed
eight to nine pounds of feed
170
448763
2895
Một con bò cần ăn
4 đến 5 cân thức ăn
4 đến 5 cân thức ăn
07:43
and drink almost 8,000 liters of water
171
451682
2451
và uống gần 8,000 lít nước
07:46
to create just one pound of meat.
172
454157
1880
để cung cấp chỉ nửa cân thịt.
07:48
Experts agree that it's impossible
173
456535
2043
Các chuyên gia đồng ý rằng
07:50
to farm cows for every
inhabitant on this planet.
inhabitant on this planet.
174
458602
3152
để nuôi bò cho tất cả dân cư của
hành tinh này là không thể.
hành tinh này là không thể.
07:53
We just don't have enough feed or water.
175
461778
2738
Chúng ta không có đủ thức ăn và nước.
07:56
And we can't keep cutting down
rain forests for it.
rain forests for it.
176
464540
2754
Và chúng ta không thể tiếp tục
chặt đốn rừng nhiệt đới để làm điều này.
chặt đốn rừng nhiệt đới để làm điều này.
07:59
And fresh water -- planet earth
has a very limited supply.
has a very limited supply.
177
467318
3509
Và nước ngọt -- trái đất có một nguồn
cung cấp có hạn.
cung cấp có hạn.
08:02
We need something more efficient
178
470851
2111
Chúng ta cần một cái gì đó
hiệu quả hơn
hiệu quả hơn
08:04
to keep humankind alive on this planet.
179
472986
2881
để giúp con người tồn tại
trên hành tinh này.
trên hành tinh này.
08:08
And now let's compare
that with fish farming.
that with fish farming.
180
476517
2147
Giờ hãy so sánh điều đó
với chăn nuôi cá.
với chăn nuôi cá.
08:11
You can farm one pound of fish
with just one pound of feed,
with just one pound of feed,
181
479164
3938
Chúng ta có thể chăn nửa cân cá
chỉ với nửa cân thức ăn,
chỉ với nửa cân thức ăn,
08:15
and depending on species, even less.
182
483126
2332
và tùy thuộc vào loài,
thậm chí còn ít hơn.
thậm chí còn ít hơn.
08:17
And why is that?
183
485845
1230
Tại sao lại vậy?
08:20
Well, that's because fish,
first of all, float.
first of all, float.
184
488099
2769
Bởi vì cá, thứ nhất, nổi.
08:22
They don't need to stand around all day
resisting gravity like we do.
resisting gravity like we do.
185
490892
3586
Chúng không cần đứng cả ngày,
chống chọi với lực hấp dẫn như chúng ta
chống chọi với lực hấp dẫn như chúng ta
08:26
And most fish are cold-blooded --
186
494806
1754
Và phần lớn loài cá là máu lạnh --
08:28
they don't need to heat themselves.
187
496584
1680
chúng không cần giữ nhiệt.
08:30
Fish chills.
188
498288
1168
Khá là thảnh thơi.
08:31
(Laughter)
189
499480
1621
(Cười)
08:33
And it needs very little water,
190
501125
1540
Và cần rất ít nước,
08:34
which is counterintuitive,
191
502689
1278
có vẻ không lô gic,
08:35
but as we say,
192
503991
1387
nhưng như ta nói,
08:37
it swims in it but it hardly drinks it.
193
505402
2394
bơi trong nước mà ít bao giờ uống.
08:39
Fish are the most resource-efficient
animal protein available to humankind,
animal protein available to humankind,
194
507820
4413
Cá là nguồn đạm hiệu quả nhất
mà loài người có,
mà loài người có,
08:44
aside from insects.
195
512257
1435
bên cạnh côn trùng.
08:47
How much we've learned since.
196
515297
1614
Chúng ta đã học được bao nhiêu
08:49
For example, on top of that
65 million tons that's annually caught
65 million tons that's annually caught
197
517482
3437
Ví dụ, thêm vào
65 triệu tấn được bắt hàng năm
65 triệu tấn được bắt hàng năm
08:52
for human consumption,
198
520943
1610
cho loài người tiêu thụ,
08:54
there's an additional 30 million tons
caught for animal feed,
caught for animal feed,
199
522577
3987
là 30 nghìn tấn bắt để nuôi
động vật,
động vật,
08:58
mostly sardines and anchovies
for the aquaculture industry
for the aquaculture industry
200
526588
3541
chủ yếu là cá mòi và cá cơm
để ngành thủy sản
để ngành thủy sản
09:02
that's turned into fish meal and fish oil.
201
530153
2037
chế biến thành bột cá và dầu cá.
09:04
This is madness.
202
532602
1347
Thật là điên rồ.
09:06
Sixty-five percent of these fisheries,
globally, are badly managed.
globally, are badly managed.
203
534548
3572
65% trang trại cá,
toàn cầu, được quản lý rất tồi.
toàn cầu, được quản lý rất tồi.
09:10
Some of the worst issues
of our time are connected to it.
of our time are connected to it.
204
538144
2710
Một số những vấn đề xấu nhất
của thời đại có liên quan đến điều này.
của thời đại có liên quan đến điều này.
09:12
It's destroying our oceans.
205
540878
1298
Chúng đang phá hủy đại dương
của chúng ta.
của chúng ta.
09:14
The worst slavery issues
imaginable are connected to it.
imaginable are connected to it.
206
542200
3018
Những vấn đề bóc lột tồi tệ nhất
có liên quan đến chúng.
có liên quan đến chúng.
09:17
Recently, an article came out of Stanford
207
545702
2810
Gần đây một bài viết của Stanford
09:20
saying that if 50 percent
of the world's aquaculture industry
of the world's aquaculture industry
208
548536
2873
nói rằng nếu 50% ngành thủy sản
trên thế giới
trên thế giới
09:23
would stop using fish meal,
209
551433
1302
dừng việc sử dụng cá bột,
09:24
our oceans would be saved.
210
552759
1650
đại dương của chúng ta sẽ được cứu.
09:26
Now think about that for a minute.
211
554837
1655
Giờ hãy nghĩ về điều này một phút.
09:28
Now, we know that the oceans
have far more problems --
have far more problems --
212
556516
3020
Chúng ta biết rằng
đại dương có nhiều vấn đề --
đại dương có nhiều vấn đề --
09:31
they have pollution,
there's acidification,
there's acidification,
213
559560
2785
ô nhiễm, a xít hóa,
09:34
coral reef destruction and so on.
214
562369
1583
rạng san hô bị hủy hoại,
vân vân.
vân vân.
09:35
But it underlines the impact
of our fisheries,
of our fisheries,
215
563976
2537
Nhưng chúng nhấn mạnh ảnh hưởng
của thủy sản,
của thủy sản,
09:38
and it underlines how
interconnected everything is.
interconnected everything is.
216
566537
2575
và nhấn mạnh mọi thứ đều
kết nốt với nhau như thế nào.
kết nốt với nhau như thế nào.
09:41
Fisheries, aquaculture, deforestation,
217
569608
3616
Đánh bắt cá, ngành thủy sản, chặt phá rừng,
09:45
climate change, food security and so on.
218
573248
3034
biến đổi khí hậu, đảm bảo lương thực
vân vân
vân vân
09:48
In the search for alternatives,
219
576834
1502
Trong cuộc tìm kiếm
các giải pháp thay thế,
các giải pháp thay thế,
09:50
the industry, on a massive scale,
220
578360
2055
ngành công nghiệp, trên quy mô lớn
09:52
has reverted to plant-based alternatives
221
580439
2163
đã quay lại các giải pháp dựa vào thực vật
09:54
like soy, industrial chicken waste,
222
582626
2853
như đậu nành, thịt vụn từ gà công nghiệp,
09:57
blood meal from slaughterhouses
223
585503
1842
vụn máu từ các lò mổ
09:59
and so on.
224
587369
1255
vân vân.
10:00
And we understand where
these choices come from,
these choices come from,
225
588648
2464
Và chúng tôi hiểu những lựa chọn này
là từ đâu mà ra,
là từ đâu mà ra,
10:03
but this is not the right approach.
226
591136
2129
nhưng đây không phải là cách tiếp cận đúng.
10:05
It's not sustainable,
227
593289
1255
Nó không bền vững,
10:06
it's not healthy.
228
594568
1174
không tốt cho sức khỏe.
10:07
Have you ever seen a chicken
at the bottom of the ocean?
at the bottom of the ocean?
229
595766
2663
Bạn đã bao giờ thấy một con gà
ở đáy biển chưa?
ở đáy biển chưa?
10:10
Of course not.
230
598453
1351
Tất nhiên là chưa.
10:11
If you feed salmon soy with nothing else,
231
599828
2196
Nếu bạn cho cá hồi ăn đậu nành và không gì cả,
10:14
it literally explodes.
232
602048
1762
hắn sẽ nổ tung.
10:16
Salmon is a carnivore,
233
604463
1152
Cá hồi là loài ăn thịt,
10:17
it has no way to digest soy.
234
605639
1895
hắn không thể tiêu hóa đậu nành.
10:21
Now, fish farming is by far
235
609049
2122
Chăn nuôi cá, cho đến nay
10:23
the best animal farming
available to humankind.
available to humankind.
236
611195
2317
là cách chăn nuôi động vật tốt nhất
mà loài người có.
mà loài người có.
10:25
But it's had a really bad reputation.
237
613536
2372
Nhưng nó đã có tai tiếng không hay.
10:28
There's been excessive use of chemicals,
238
616373
2179
Đã có việc sử dụng hóa chất quá độ,
10:30
there's been virus and disease
transfered to wild populations,
transfered to wild populations,
239
618576
3180
đã có vi rút và bệnh tật
lây lan tới quần thể hoang dã,
lây lan tới quần thể hoang dã,
10:33
ecosystem destruction and pollution,
240
621780
2329
phá hủy và ô nhiễm hệ sinh thái,
10:36
escaped fish breeding
with wild populations,
with wild populations,
241
624133
2214
cá nuôi thoát và lai giống
với quần thể hoang dã,
với quần thể hoang dã,
10:38
altering the overall genetic pool,
242
626371
2000
thay đổi nguồn gen tổng thể,
10:40
and then of course, as just mentioned,
243
628395
2466
và tất nhiên, như đã nói tới,
10:42
the unsustainable feed ingredients.
244
630885
2079
các thành phần thức ăn thiếu tính
bền vững.
bền vững.
10:45
How blessed were the days
245
633396
1243
Thật may mắn làm sao, những ngày
10:46
when we could just enjoy
food that was on our plate,
food that was on our plate,
246
634663
2447
khi chúng ta có thể thưởng thức
đồ ăn trên đĩa của mình,
đồ ăn trên đĩa của mình,
10:49
whatever it was.
247
637134
1205
dù nó là cái gì.
10:50
Once you know, you know.
248
638825
1539
Giờ khi đã biết, bạn không thể
10:52
You can't go back.
249
640388
1206
quay trở lại.
10:53
It's not fun.
250
641618
1151
Không vui vẻ chút nào.
10:54
We really need a transparent food
system that we can trust,
system that we can trust,
251
642793
3189
Chúng ta thật sự cần một hệ thống
thực phẩm minh bạch
thực phẩm minh bạch
10:58
that produces healthy food.
252
646006
1674
mà chúng ta tin tưởng sản xuất
thực phẩm lành mạnh.
thực phẩm lành mạnh.
11:00
But the good news is
253
648726
1199
Nhưng tin tốt là
11:01
that decades of development and research
254
649949
2913
hàng thập kỉ phát triển và
nghiên cứu
nghiên cứu
11:04
have led to a lot of new
technologies and knowledge
technologies and knowledge
255
652886
2462
đã dẫn tới nhiều công nghệ và
kiến thức
kiến thức
11:07
that allow us to do a lot better.
256
655372
1812
cho phép chúng ta làm tốt hơn nhiều.
11:09
We can now farm fish
without any of these issues.
without any of these issues.
257
657208
2646
Chúng ta giờ có thể chăn cá
mà không có những vấn đề trên.
mà không có những vấn đề trên.
11:12
I think of agriculture
before the green revolution --
before the green revolution --
258
660548
2881
Tôi nghĩ đến ngành nông nghiệp
trước cuộc cách mạng xanh --
trước cuộc cách mạng xanh --
11:15
we are at aquaculture
and the blue revolution.
and the blue revolution.
259
663453
3023
chúng ta đang ở ngành thủy sản
và cuộc cách mạng xanh dương.
và cuộc cách mạng xanh dương.
11:19
New technologies means
260
667817
1237
Công nghệ mới có nghĩa là
11:21
that we can now produce a feed
that's perfectly natural,
that's perfectly natural,
261
669078
3568
chúng ta giờ có thể tạo ra thức ăn
hoàn toàn tự nhiên,
hoàn toàn tự nhiên,
11:24
with a minimal footprint
262
672670
1184
giảm thiểu dấn chân sinh thái
11:25
that consists of microbes, insects,
seaweeds and micro-algae.
seaweeds and micro-algae.
263
673878
3945
bao gồm vi khuẩn, côn trùng
rong biển và vi tảo.
rong biển và vi tảo.
11:30
Healthy for the people,
264
678689
1303
Tốt cho người,
11:32
healthy for the fish,
265
680016
1151
tốt cho cá,
11:33
healthy for the planet.
266
681191
1321
tốt cho hành tinh.
11:35
Microbes, for example,
267
683293
1150
Ví dụ như vi khuẩn
11:36
can be a perfect alternative
for high-grade fish meal --
for high-grade fish meal --
268
684467
2849
có thể thay thế
bột cá cao cấp --
bột cá cao cấp --
11:39
at scale.
269
687340
1155
trên vi mô.
11:40
Insects are the --
270
688801
2083
Côn trùng--
11:42
well, first of all, the perfect recycling
271
690908
1961
trước hết, là sự tái chế hoàn hảo
11:44
because they're grown on food waste;
272
692893
1730
vì chúng lớn từ thức ăn thừa;
11:46
but second,
273
694647
1152
và thứ hai,
11:47
think of fly-fishing,
274
695823
1151
nghĩ đến cách câu cá
bằng ruồi nhân tạo,
bằng ruồi nhân tạo,
11:48
and you know how logical
it actually is to use it as fish feed.
it actually is to use it as fish feed.
275
696998
3313
và bạn biết sẽ lô gic thế nào khi
sử dụng nó để nuôi cá.
sử dụng nó để nuôi cá.
11:52
You don't need large tracts of land for it
276
700712
2023
Bạn không cần nhiều đất
11:54
and you don't need
to cut down rain forests for it.
to cut down rain forests for it.
277
702759
2410
và bạn cũng không cần chặt
rừng nhiệt đới.
rừng nhiệt đới.
11:57
And microbes and insects are actually
net water producers.
net water producers.
278
705870
3089
Và vi khuẩn và côn trùng thật ra
có thể sản xuất thêm nước.
có thể sản xuất thêm nước.
12:01
This revolution is starting as we speak,
279
709509
2229
Cuộc cách mạng này đang bắt đầu
12:03
it just needs scale.
280
711762
1477
nó chỉ cần thêm quy mô.
12:06
We can now farm far more
species than ever before
species than ever before
281
714492
3067
Chúng ta giờ có thể chăn nuôi nhiều loài
hơn bao giờ hết
hơn bao giờ hết
12:09
in controlled, natural conditions,
creating happy fish.
creating happy fish.
282
717583
3637
ở các điều kiện được kiểm soát, tự nhiên,
tạo ra cá lành mạnh.
tạo ra cá lành mạnh.
12:13
I imagine, for example,
283
721897
1284
Tôi tưởng tượng rằng, ví dụ,
12:15
a closed system that's performing
more efficiently than insect farming,
more efficiently than insect farming,
284
723205
5608
một hệ thống kín có hiệu quả
hơn chăn nuôi côn trùng,
hơn chăn nuôi côn trùng,
12:20
where you can produce
healthy, happy, delicious fish
healthy, happy, delicious fish
285
728837
3244
nơi bạn có thể sản xuất những con cá
khỏe mạnh, hạnh phúc, thơm ngon
khỏe mạnh, hạnh phúc, thơm ngon
12:24
with little or no effluent,
286
732105
1372
với ít hoặc không chất thải,
12:25
almost no energy and almost no water
287
733501
2460
gần như không tốn năng lượng và nước
12:27
and a natural feed
with a minimal footprint.
with a minimal footprint.
288
735985
2309
và nguồn thức ăn tự nhiên
với ít dấu ấn sinh thái.
với ít dấu ấn sinh thái.
12:31
Or a system where you grow
up to 10 species next to each other --
up to 10 species next to each other --
289
739084
3227
Hoặc một hệ thống mà bạn nuôi
đến tận 10 loài cạnh nhau --
đến tận 10 loài cạnh nhau --
12:34
off of each other,
290
742335
1376
sống nhờ nhau,
12:35
mimicking nature.
291
743735
1440
bắt chước tự nhiên.
12:37
You need very little feed,
292
745918
1370
Bạn cần rất ít thức ăn,
12:39
very little footprint.
293
747312
1222
rất ít dấu ấn sinh thái.
12:40
I think of seaweed growing
off the effluent of fish, for example.
off the effluent of fish, for example.
294
748558
3901
Tôi nghĩ đến, ví dụ như việc trồng tảo biển
từ chất thải của cá.
từ chất thải của cá.
12:46
There's great technologies
popping up all over the globe.
popping up all over the globe.
295
754453
2795
Có những công nghệ tuyệt vời xuất hiện
trên toàn cầu.
trên toàn cầu.
12:49
From alternatives to battle disease
296
757574
2179
Từ những phương pháp chống bệnh tật
12:51
so we don't need antibiotics
and chemicals anymore,
and chemicals anymore,
297
759777
2865
để chúng ta không cần kháng sinh
và chất hóa học,
và chất hóa học,
12:54
to automated feeders that feel
when the fish are hungry,
when the fish are hungry,
298
762666
3656
cho đến những bộ máy cho ăn tự động
có thể biết được khi cá đói,
có thể biết được khi cá đói,
12:58
so we can save on feed
and create less pollution.
and create less pollution.
299
766346
3291
để chúng ta có thể tiết kiệm thức ăn
và giảm thiểu ô nhiễm.
và giảm thiểu ô nhiễm.
13:02
Software systems that gather
data across farms,
data across farms,
300
770016
2603
Các hệ thống phần mềm thu thập
dữ liệu từ các trại,
dữ liệu từ các trại,
13:04
so we can improve farm practices.
301
772643
1886
để chúng ta có thể cải tiến
cách chăn nuôi.
cách chăn nuôi.
13:07
There's really cool stuff
happening all over the globe.
happening all over the globe.
302
775127
2856
Có những thứ rất tuyệt đang xảy ra
trên toàn cầu.
trên toàn cầu.
13:10
And make no mistake --
all of these things are possible
all of these things are possible
303
778670
2643
Xin đừng nhầm lẫn -- tất cả
những thứ trên đều có thể
những thứ trên đều có thể
13:13
at a cost that's competitive
to what a farmer spends today.
to what a farmer spends today.
304
781337
3135
với mức giá cạnh tranh được với giá
mà một nông dân hiện tại đang chi trả.
mà một nông dân hiện tại đang chi trả.
13:17
Tomorrow, there will be no excuse
for anyone to not do the right thing.
for anyone to not do the right thing.
305
785024
3947
Ngày mai, sẽ không còn lí do gì
để bất cứ ai không làm điều đúng đắn.
để bất cứ ai không làm điều đúng đắn.
13:22
So somebody needs to connect the dots
306
790164
2259
Bởi vậy ai đó phải kết nối các điểm
lại với nhau
lại với nhau
13:24
and give these developments
a big kick in the butt.
a big kick in the butt.
307
792447
2583
và cho những phát kiến này một cú đá
từ đằng sau.
từ đằng sau.
13:27
And that's what we've been working on
the last couple of years,
the last couple of years,
308
795054
3017
Và đây là thứ chúng tôi đã bắt tay vào làm
trong những năm qua,
trong những năm qua,
13:30
and that's what we need
to be working on together --
to be working on together --
309
798095
2486
và đây là thứ chúng tôi cần
để tiếp tục cùng nhau làm --
để tiếp tục cùng nhau làm --
13:33
rethinking everything from the ground up,
310
801049
2351
nghĩ lại mọi thứ theo hường từ dưới lên,
13:35
with a holistic view
across the value chain,
across the value chain,
311
803424
2519
với một cái nhìn các chuỗi giá trị
một cách toàn diện,
một cách toàn diện,
13:37
connecting all these things
across the globe,
across the globe,
312
805967
2134
nối tất cả các thứ này
trên toàn cầu,
trên toàn cầu,
13:40
alongside great entrepreneurs
313
808125
2048
bên cạnh các doanh nhân giỏi
13:42
that are willing to share
a collective vision.
a collective vision.
314
810197
2573
sẵn sàng chung một cái nhìn tập thể.
13:45
Now is the time to create
change in this industry
change in this industry
315
813474
2833
Giờ là lúc tạo ra thay đổi trong ngành này
13:48
and to push it into
a sustainable direction.
a sustainable direction.
316
816331
2211
và đẩy nó đi vào một hướng
có tình bền vững.
có tình bền vững.
13:50
This industry is still young,
317
818566
1422
Ngành này vẫn còn trẻ,
13:52
much of its growth is still ahead.
318
820012
1692
nhiều sự trưởng thành vẫn còn
ở phía trước.
ở phía trước.
13:54
It's a big task, but not
as far-fetched as you might think.
as far-fetched as you might think.
319
822041
2834
Đây là một công việc lớn, nhưng không
quá xa vời như bạn nghĩ.
quá xa vời như bạn nghĩ.
13:56
It's possible.
320
824899
1150
Điều này là có thể.
13:59
So we need to take pressure off the ocean.
321
827032
2177
Và chúng ta cần giảm bớt áp lực
lên đại dương.
lên đại dương.
14:01
We want to eat good and healthy.
322
829233
1547
Chúng ta muốn ăn ngon và tốt cho sức khỏe.
14:02
And if we eat an animal,
it needs to be one
it needs to be one
323
830804
2072
Và nếu chúng ta ăn động vật,
nó cần phải có
nó cần phải có
14:04
that had a happy and healthy life.
324
832900
1658
một cuộc sống hạnh phúc và mạnh khỏe.
14:06
We need to have a meal that we can trust,
325
834582
2207
Chúng ta cần có một bữa ăn mà chúng ta
có thể tin tương,
có thể tin tương,
14:08
live long lives.
326
836813
1213
đã sống lâu.
14:10
And this is not just for people
in San Francisco or Northern Europe --
in San Francisco or Northern Europe --
327
838577
3899
Và đây không chỉ là cho những người
sống ở San Francisco hay Bắc Âu --
sống ở San Francisco hay Bắc Âu --
14:14
this is for all of us.
328
842500
1846
mà là cho tất cả chúng ta.
14:16
Even in the poorest countries,
329
844370
1660
Kể cả ở những nước nghèo nhất,
14:18
it's not just about money.
330
846054
1510
Đây không phải là về tiền.
14:19
People prefer something fresh
and healthy that they can trust
and healthy that they can trust
331
847588
3816
Con người thích những thứ tươi và tốt cho sức khỏe
mà họ có thể tin tưởng
mà họ có thể tin tưởng
14:23
over something that comes from far away
that they know nothing about.
that they know nothing about.
332
851428
3792
hơn là những thứ từ những nơi xa xôi
mà họ không biết gì về.
mà họ không biết gì về.
14:27
We're all the same.
333
855244
1316
Chúng ta đều giống nhau.
14:30
The day will come
334
858267
1151
Ngày đó sẽ đến
14:31
where people will realize -- no, demand --
farmed fish on their plate
farmed fish on their plate
335
859442
3241
khi con người nhận ra -- không, yêu cầu --
cá nuôi trên đĩa của họ
cá nuôi trên đĩa của họ
14:34
that's farmed well
and that's farmed healthy --
and that's farmed healthy --
336
862727
2357
cá được chăn tốt
và chăn một cách khỏe mạnh --
và chăn một cách khỏe mạnh --
14:38
and refuse anything less.
337
866204
1254
và từ chối bất kì những thứ gì ít hơn thế.
14:39
You can help speed this up.
338
867482
1369
Bạn có thể giúp tăng tiến độ.
14:41
Ask questions when you order seafood.
339
869163
2358
Hỏi khi bạn gọi hải sản.
14:43
Where does my fish come from?
340
871545
1857
Cá của tôi từ đâu ra?
14:45
Who raised it,
341
873426
1515
Ai nuôi nó,
14:46
and what did it eat?
342
874965
1365
và nó ăn gì?
14:49
Information about where your fish
comes from and how it was produced
comes from and how it was produced
343
877008
3659
Thông tin về cá từ đâu ra và
được sản xuất thế nào
được sản xuất thế nào
14:52
needs to be much more readily available.
344
880691
2142
cần phải có sẵn và nhiều hơn.
14:55
And consumers need to put pressure
on the aquaculture industry
on the aquaculture industry
345
883663
3184
Và người tiêu dùng cần tạo áp lực
lên ngành thủy sản
lên ngành thủy sản
14:58
to do the right thing.
346
886871
1292
để làm điều đúng đắn.
15:00
So every time you order,
347
888653
2043
Vậy nên mỗi lần gọi món,
15:02
ask for detail
348
890720
1967
hỏi chi tiết
15:04
and show that you really care
about what you eat
about what you eat
349
892711
2482
và cho họ biết rằng bạn thật sự quan tâm
đến những gì bạn ăn
đến những gì bạn ăn
15:07
and what's been given to you.
350
895217
1430
và những gì được đưa cho bạn.
15:08
And eventually, they will listen.
351
896999
2344
Và dần dần, họ sẽ lắng nghe.
15:11
And all of us will benefit.
352
899367
1797
Và tất cả chúng ta sẽ được lợi.
15:13
Thank you.
353
901575
1151
Cảm ơn.
15:14
(Applause)
354
902750
2583
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Mike Velings - Entrepreneur and conservationistMike Velings understands the potential for business to create durable solutions to complex world problems.
Why you should listen
Mike Velings is the co-founder and the driving force behind Aqua-Spark, a global investment fund for sustainable aquaculture, combining a healthy financial profit with environmental and social impact. A lifelong entrepreneur, Mike has spent decades jumpstarting a range of successful businesses. Among other ventures, he co-founded Connexie, which has helped catalyze a professional employment industry across the Netherlands.
Mike naturally combines his business background with environmental and social engagement. He understands the potential for business to create durable solutions to complex world problems. With this in mind, Mike founded Aqua-Spark, an investment company that assists entrepreneurs across the globe in realizing their visions of a startup with a world-changing element. Through Aqua-Spark he has invested in a broad range of ventures over the years — both in the developed and developing world.
Mike serves on several boards and is a member of the Conservation International’s Leadership Council as well as an Honorary Global Marine Fellow.
Mike Velings | Speaker | TED.com