TED2016
Linus Torvalds: The mind behind Linux
Linus Torvalds: Nhân tài phía sau Linux
Filmed:
Readability: 3.5
4,901,513 views
Linus Torvalds đã làm thay đổi công nghệ hai lần - đầu tiên là nhân của Linux, giúp cung cấp năng lượng cho Internet, và lần hai là Git, hệ thống quản lí mã nguồn được các chuyên viên thiết kế trên khắp thế giới tin dùng. Trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi với người phụ trách TED Chris Anderson, Torwalds thảo luận về sự thẳng thắn đáng chú ý của những bức chân dung tính cách gợi cảm hứng cho triết lí độc đáo về công việc, công trình và cuộc sống của ông. Torvalds nói "Tôi không phải là một người nhìn xa trông rộng, tôi là một kĩ sư", "Tôi vô cùng vui vẻ với những người xung quanh và hay thơ thẩn nhìn mây trời... nhưng tôi nhìn mặt đất, và tôi muốn lấp cái ổ gà ngay trước mặt tôi trước khi tôi té xuống đó."
Linus Torvalds - Software engineer
In 1991, Linus Torvalds shared the Linux kernel with a few computer hobbyists. The operating system they built reshaped the software industry. Full bio
In 1991, Linus Torvalds shared the Linux kernel with a few computer hobbyists. The operating system they built reshaped the software industry. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Chris Anderson: This is such
a strange thing.
a strange thing.
0
1460
2175
Thật là một việc kì lạ.
Phần mềm Linux nằm trong
hàng triệu máy tính,
hàng triệu máy tính,
00:15
Your software, Linux,
is in millions of computers,
is in millions of computers,
1
3659
3158
00:18
it probably powers much of the Internet.
2
6841
3547
có khả năng cung cấp
năng lượng cho Internet.
năng lượng cho Internet.
00:22
And I think that there are, like,
3
10412
1763
Và tôi nghĩ có nhiều,
00:24
a billion and a half active
Android devices out there.
Android devices out there.
4
12199
3345
khoảng 1.5 triệu
thiết bị Android thông minh.
thiết bị Android thông minh.
00:27
Your software is in every
single one of them.
single one of them.
5
15568
2601
Phần mềm của anh nằm đơn lẻ trong số đó.
00:30
It's kind of amazing.
6
18808
1150
Thật là đáng ngạc nhiên.
00:31
You must have some amazing
software headquarters driving all this.
software headquarters driving all this.
7
19982
5035
Anh chắc phải sở hữu phần mềm
của trụ sở chính để khởi động tất cả.
của trụ sở chính để khởi động tất cả.
00:37
That's what I thought -- and I was shocked
when I saw a picture of it.
when I saw a picture of it.
8
25041
3306
Đó là điều tôi từng nghĩ - và tôi bị sốc
khi thấy bức tranh đó.
khi thấy bức tranh đó.
00:40
I mean, this is --
9
28371
1200
Ý tôi là, đây là -
00:41
this is the Linux world headquarters.
10
29595
2250
đây là trụ sở của Linux trên thế giới.
00:43
(Laughter)
11
31869
1990
(Cười)
00:45
(Applause)
12
33883
4006
(Vỗ tay)
00:49
Linus Torvalds: It really
doesn't look like much.
doesn't look like much.
13
37913
2286
Thật sự không giống nhiều đến vậy.
00:52
And I have to say,
14
40223
1676
Và tôi phải nói,
00:53
the most interesting part in this picture,
15
41923
3820
điểm thú vị nhất trong bức tranh này,
00:57
that people mostly react to,
16
45767
1703
là nhiều người hầu như phản ứng với,
00:59
is the walking desk.
17
47494
1443
chiếc bàn biết đi này.
01:00
It is the most interesting
part in my office
part in my office
18
48961
2699
Đây là điều thú vị nhất
trong văn phòng của tôi
trong văn phòng của tôi
01:03
and I'm not actually using it anymore.
19
51684
1960
và thật ra tôi không còn dùng nó nữa.
01:05
And I think the two things are related.
20
53668
2292
Và tôi nghĩ có 2 thứ liên quan.
01:09
The way I work is ...
21
57206
2325
Cách tôi làm việc...
01:13
I want to not have external stimulation.
22
61245
4349
Tôi không muốn nhận
kích thích từ bên ngoài.
kích thích từ bên ngoài.
01:18
You can kind of see,
on the walls are this light green.
on the walls are this light green.
23
66170
5267
Bạn có thể thấy, trên các bức tường
là ánh sáng màu xanh.
là ánh sáng màu xanh.
01:23
I'm told that at mental institutions
they use that on the walls.
they use that on the walls.
24
71461
4464
Tôi được biết là các viện tâm thần
gắn nó trên các bức tường.
gắn nó trên các bức tường.
01:27
(Laughter)
25
75949
1047
(Cười)
01:29
It's like a calming color,
26
77020
1785
Nó tương tự một màu trầm,
01:30
it's not something
that really stimulates you.
that really stimulates you.
27
78829
3117
đây không phải điều thật sự động viên bạn.
01:35
What you can't see is the computer here,
you only see the screen,
you only see the screen,
28
83064
4425
Điều bạn không thể thấy là máy tính ở đây,
bạn chỉ có thể thấy màn hình,
bạn chỉ có thể thấy màn hình,
01:39
but the main thing I worry
about in my computer is --
about in my computer is --
29
87513
3381
nhưng điều tôi lo lắng chủ yếu là
chiếc máy tính của mình -
chiếc máy tính của mình -
01:42
it doesn't have to be big
and powerful, although I like that --
and powerful, although I like that --
30
90918
3335
nó không có lớn và không có mạnh,
dù tôi thích như vậy -
dù tôi thích như vậy -
01:46
it really has to be completely silent.
31
94277
2832
thật không có gì để bàn.
01:49
I know people who work for Google
32
97975
2011
Tôi biết nhiều người làm việc cho Google
01:52
and they have their own
small data center at home,
small data center at home,
33
100010
3207
và họ có trung tâm dữ liệu riêng
tại nhà mình,
tại nhà mình,
01:55
and I don't do that.
34
103241
1152
và tôi không làm vậy.
01:56
My office is the most
boring office you'll ever see.
boring office you'll ever see.
35
104417
3705
Văn phòng của tôi là nơi chán nhất
mà bạn từng gặp.
mà bạn từng gặp.
02:00
And I sit there alone in the quiet.
36
108146
3514
Và tôi ngồi đây một mình trong yên lặng.
02:04
If the cat comes up,
37
112136
2037
Nếu con mèo chạy ngang,
02:06
it sits in my lap.
38
114197
1837
nó sẽ nhảy lên đùi tôi.
02:08
And I want to hear the cat purring,
39
116058
2190
Và tôi muốn nghe tiếng kêu của nó,
02:10
not the sound of the fans in the computer.
40
118272
3174
không phải âm thanh
của chiếc quạt trong máy tính.
của chiếc quạt trong máy tính.
02:13
CA: So this is astonishing,
41
121470
1309
Điều này thật là lạ,
02:14
because working this way,
42
122803
2678
vì làm việc theo kiểu này,
02:17
you're able to run this vast
technology empire --
technology empire --
43
125505
2988
anh có thể mở cả một đế quốc
công nghệ to lớn -
công nghệ to lớn -
02:20
it is an empire --
44
128517
1221
đây là một đế chế -
02:21
so that's an amazing testament
to the power of open source.
to the power of open source.
45
129762
3700
nên đó là bằng chứng đáng ngạc nhiên
về năng lượng của mã nguồn mở.
về năng lượng của mã nguồn mở.
02:25
Tell us how you got
to understand open source
to understand open source
46
133486
4176
Hãy kể chúng tôi nghe cách
anh hiểu về mã nguồn mở
anh hiểu về mã nguồn mở
02:29
and how it lead
to the development of Linux.
to the development of Linux.
47
137686
2252
và cách nó dẫn tới
sự phát triển của Linux.
sự phát triển của Linux.
02:33
LT: I mean, I still work alone.
48
141546
1505
Ý là tôi vẫn
làm việc một mình.
làm việc một mình.
02:35
Really -- I work alone in my house,
49
143075
3567
Thật ra - tôi làm việc tại nhà của mình,
02:38
often in my bathrobe.
50
146666
1390
tôi thường mặc áo choàng tắm.
02:40
When a photographer shows up, I dress up,
51
148080
2561
Khi một nhà nhiếp ảnh đến,
tôi được lên hình,
tôi được lên hình,
02:42
so I have clothes on.
52
150665
1286
nên tôi mặc quần áo vào.
02:43
(Laughter)
53
151975
1237
(Cười)
02:45
And that's how I've always worked.
54
153236
2072
Và đó là cách làm việc của tôi.
02:47
I mean, this was how I started Linux, too.
55
155332
2008
Đây cũng là cách
tôi thành lập Linux.
tôi thành lập Linux.
02:49
I did not start Linux
as a collaborative project.
as a collaborative project.
56
157364
3649
Tôi không thành lập Linux
như một dự án hợp tác.
như một dự án hợp tác.
02:53
I started it as one
in a series of many projects
in a series of many projects
57
161037
4878
Tôi bắt đầu là vì nó là
một trong chuỗi dự án
một trong chuỗi dự án
02:57
I had done at the time for myself,
58
165939
3957
có lúc tôi từng làm cho riêng mình,
03:01
partly because I needed the end result,
59
169920
1902
một phần vì tôi cần
kết quả cuối cùng,
kết quả cuối cùng,
03:03
but even more because I just
enjoyed programming.
enjoyed programming.
60
171846
2302
mà thậm chí còn vì
tôi chỉ thích lập trình.
tôi chỉ thích lập trình.
03:06
So it was about the end of the journey,
61
174172
4374
Cho nên đây là chặng cuối
của cuộc hành trình,
của cuộc hành trình,
03:10
which, 25 years later,
we still have not reached.
we still have not reached.
62
178570
3346
mà, 25 năm sau, chúng tôi
vẫn chưa đạt được.
vẫn chưa đạt được.
03:13
But it was really about the fact
that I was looking for a project on my own
that I was looking for a project on my own
63
181940
3717
Nhưng thật ra là tôi đang tìm
một dự án cho riêng mình
một dự án cho riêng mình
03:17
and there was no open source,
really, on my radar at all.
really, on my radar at all.
64
185681
3829
và thật ra không hề có
mã nguồn mở trên máy ra-đa.
mã nguồn mở trên máy ra-đa.
03:21
And what happened is ...
65
189988
2012
Và điều xảy ra là...
03:24
the project grows and becomes something
you want to show off to people.
you want to show off to people.
66
192668
4552
dự án tiến triển và trở thành thứ
mà anh muốn khoe với mọi người.
mà anh muốn khoe với mọi người.
03:30
Really, this is more of a, "Wow,
look at what I did!"
look at what I did!"
67
198552
4117
Thật ra, chuyện là "Chà, hãy xem
những gì tôi đã làm!"
những gì tôi đã làm!"
03:34
And trust me -- it was not
that great back then.
that great back then.
68
202693
2555
Tin tôi đi - sau đó
chuyện cũng không khá lên là mấy.
chuyện cũng không khá lên là mấy.
03:38
I made it publicly available,
69
206128
1874
Tôi đã công bố cho mọi người,
03:40
and it wasn't even
open source at that point.
open source at that point.
70
208026
2106
và lúc đó còn không có mã nguồn mở nữa.
03:42
At that point it was source that was open,
but there was no intention
but there was no intention
71
210156
5169
Lúc đó, mã nguồn đã được mở,
nhưng không có mục đích
nhưng không có mục đích
03:47
behind using the kind of open-source
methodology that we think of today
methodology that we think of today
72
215349
5114
sau khi dùng phương pháp mã nguồn mở
mà chúng ta nghĩ ngày nay
mà chúng ta nghĩ ngày nay
03:52
to improve it.
73
220487
1151
để cải thiện nó.
03:53
It was more like,
74
221662
1151
Dường như là,
03:54
"Look, I've been working
on this for half a year,
on this for half a year,
75
222837
2937
"Nhìn xem, tôi từng
nghiên cứu được nửa năm,
nghiên cứu được nửa năm,
03:58
I'd love to have comments."
76
226459
1739
tôi thích xem những lời bình luận."
04:00
And other people approached me.
77
228717
2000
Và những người khác đã tiếp cận tôi.
04:03
At the University of Helsinki,
78
231217
1652
Tại trường đại học Helsinki,
04:04
I had a friend who was one
of the open source --
of the open source --
79
232893
3715
tôi có người bạn -
một trong những mã nguồn mở -
một trong những mã nguồn mở -
04:08
it was called mainly
"free software" back then --
"free software" back then --
80
236632
3656
sau đó nó được gọi là
"phần mềm miễn phí" -
"phần mềm miễn phí" -
04:12
and he actually introduced me
to the notion that, hey,
to the notion that, hey,
81
240312
4274
và cậu ấy đã giới thiệu cho tôi
quan điểm đó, nè,
quan điểm đó, nè,
04:16
you can use these open-source
licenses that had been around.
licenses that had been around.
82
244610
5357
anh có thể dùng những bản quyền
mã nguồn mở xung quanh.
mã nguồn mở xung quanh.
04:24
And I thought about it for a while.
83
252114
2041
Và tôi từng có suy nghĩ.
04:26
I was actually worried about the whole
commercial interests coming in.
commercial interests coming in.
84
254179
3491
Thật ra tôi lo lắng về
những lợi ích thương mại tổng thể.
những lợi ích thương mại tổng thể.
04:29
I mean, that's one of the worries
I think most people who start out have,
I think most people who start out have,
85
257694
4474
Ý tôi là, đó là một trong những lo lắng
tôi nghĩ hầu hết mọi người đều mắc phải,
tôi nghĩ hầu hết mọi người đều mắc phải,
04:34
is that they worry about somebody
taking advantage of their work, right?
taking advantage of their work, right?
86
262192
4960
đó là họ lo ai đó lợi dụng
công việc của mình, đúng không?
công việc của mình, đúng không?
04:39
And I decided, "What the hell?"
87
267603
3256
Và tôi đã quyết định,
"Nó là cái quái gì vậy?"
"Nó là cái quái gì vậy?"
04:43
And --
88
271740
1150
Và -
04:44
CA: And then at some point,
89
272914
1295
Và đôi khi,
04:46
someone contributed
some code that you thought,
some code that you thought,
90
274233
2460
ai đó đóng góp mật mã mà anh nghĩ,
04:48
"Wow, that really is interesting,
I would not have thought of that.
I would not have thought of that.
91
276717
3171
"Chà, điều đó thật thú vị,
tôi sẽ không nghĩ về nó nữa.
tôi sẽ không nghĩ về nó nữa.
04:51
This could actually improve this."
92
279912
1651
Điều này có thể cải thiện được."
04:53
LT: It didn't even start
by people contributing code,
by people contributing code,
93
281587
2525
Thậm chí nhiều người đóng góp mật mã
còn chưa bắt đầu,
còn chưa bắt đầu,
04:56
it was more that people
started contributing ideas.
started contributing ideas.
94
284136
2979
hơn nữa những người đó
bắt đầu đóng góp ý kiến.
bắt đầu đóng góp ý kiến.
04:59
And just the fact that somebody else
takes a look at your project --
takes a look at your project --
95
287748
3246
Và thật ra chỉ là ai đó khác nữa
chỉ nhìn vào dự án của bạn -
chỉ nhìn vào dự án của bạn -
05:03
and I'm sure it's true
of other things, too,
of other things, too,
96
291018
2548
và tôi chắc chắn đây cũng đúng
với những điều khác,
với những điều khác,
05:05
but it's definitely true in code --
97
293590
1837
nhưng hoàn toàn là thật theo luật -
05:07
is that somebody else
takes an interest in your code,
takes an interest in your code,
98
295451
3499
chính là ai đó khác nữa
có hứng thú với mật mã của bạn,
có hứng thú với mật mã của bạn,
05:10
looks at it enough to actually
give you feedback
give you feedback
99
298974
2522
nhìn nó cũng đủ để cho anh đưa phản hồi
05:13
and give you ideas.
100
301520
1889
và cung cấp ý tưởng cho anh.
05:15
That was a huge thing for me.
101
303433
1701
Đó là chuyện lớn đối với tôi.
05:17
I was 21 at the time, so I was young,
102
305158
3192
Lúc đó tôi 21 tuổi, nên tôi vẫn còn trẻ,
05:20
but I had already programmed
for half my life, basically.
for half my life, basically.
103
308374
3237
nhưng cơ bản thì tôi đã
lập trình cho nửa đời mình,
lập trình cho nửa đời mình,
05:24
And every project before that
had been completely personal
had been completely personal
104
312372
3972
Và mỗi dự án trước đó
hoàn toàn liên quan cá nhân
hoàn toàn liên quan cá nhân
05:28
and it was a revelation when people
just started commenting,
just started commenting,
105
316368
3107
và đó là sự phát hiện khi nhiều người
vừa mới bắt đầu bình luận.
vừa mới bắt đầu bình luận.
05:31
started giving feedback on your code.
106
319499
3301
bắt đầu đưa phản hồi về mật mã của anh.
05:34
And even before they started
giving code back,
giving code back,
107
322824
3772
Và thậm chí trước khi họ
bắt đầu trả lại mật mã,
bắt đầu trả lại mật mã,
05:38
that was, I think, one of the big
moments where I said,
moments where I said,
108
326620
2741
tôi nghĩ đó là một khoảnh khắc
tuyệt vời tôi từng kể,
tuyệt vời tôi từng kể,
05:41
"I love other people!"
109
329385
1873
"Tôi yêu mọi người!"
05:43
Don't get me wrong --
110
331282
1157
Đừng hiểu lầm tôi -
05:44
I'm actually not a people person.
111
332463
1624
TôI không phải
người vì mọi người.
người vì mọi người.
05:46
(Laughter)
112
334111
3365
(Cười)
05:49
I don't really love other people --
113
337500
2552
Tôi thật sự không yêu mọi người -
05:52
(Laughter)
114
340076
1020
(Cười)
05:53
But I love computers,
115
341120
1626
Nhưng tôi yêu máy tính,
05:54
I love interacting with other
people on email,
people on email,
116
342770
2215
tôi thích tương tác
với người khác qua email,
với người khác qua email,
05:57
because it kind of gives you that buffer.
117
345009
3332
vì nó cung cấp bộ đệm cho bạn.
06:00
But I do love other people who comment
and get involved in my project.
and get involved in my project.
118
348365
6501
Nhưng tôi yêu những người đưa ra lời bình
và tham gia vào dự án của tôi.
và tham gia vào dự án của tôi.
06:06
And it made it so much more.
119
354890
1653
Và còn nhiều hơn thế nữa.
06:09
CA: So was there a moment
when you saw what was being built
when you saw what was being built
120
357273
2834
Vậy có lúc nào anh thấy những gì
đang được xây dựng
đang được xây dựng
06:12
and it suddenly started taking off,
121
360131
2207
và đột nhiên bị trì hoãn,
06:14
and you thought, "Wait a sec,
this actually could be something huge,
this actually could be something huge,
122
362362
3290
và bạn nghĩ, "Chờ một chút,
chắc có cái gì đó khổng lồ,
chắc có cái gì đó khổng lồ,
06:17
not just a personal project
that I'm getting nice feedback on,
that I'm getting nice feedback on,
123
365676
2912
không chỉ là dự án cá nhân
mà tôi nhận phản hồi tích cực,
mà tôi nhận phản hồi tích cực,
06:20
but a kind of explosive development
in the whole technology world"?
in the whole technology world"?
124
368612
4320
mà còn là một sự phát triển đột ngột
trong thế giới công nghệ?
trong thế giới công nghệ?
06:25
LT: Not really.
125
373821
1159
Không hẳn là vậy.
06:27
I mean, the big point for me, really,
was not when it was becoming huge,
was not when it was becoming huge,
126
375004
3572
Ý tôi là, điều quan trọng đối với tôi,
thật ra, không phải chuyện lớn lao,
thật ra, không phải chuyện lớn lao,
06:30
it was when it was becoming little.
127
378600
2134
mà chỉ là chuyện nhỏ mà thôi.
06:33
The big point for me was not being alone
128
381709
3517
Điều quan trọng là tôi không có một mình
06:37
and having 10, maybe 100
people being involved --
people being involved --
129
385250
3717
và có 10, có lẽ 100 người tham gia -
06:40
that was a big point.
130
388991
1479
đó mới là điều quan trọng.
06:42
Then everything else was very gradual.
131
390494
3039
Và những chuyện khác thì
từng bước từng bước một.
từng bước từng bước một.
06:45
Going from 100 people to a million people
is not a big deal -- to me.
is not a big deal -- to me.
132
393557
4259
Từ 100 người lên đến 1 triệu người
không phải là vấn đề lớn - với tôi.
không phải là vấn đề lớn - với tôi.
06:49
Well, I mean, maybe it is if you're --
133
397840
1833
À, ý tôi là, có lẽ nếu anh là -
06:51
(Laughter)
134
399697
1001
(Cười)
06:52
If you want to sell your result
then it's a huge deal --
then it's a huge deal --
135
400722
2718
Nếu anh muốn bán kết quả
thì đó là chuyện lớn đó -
thì đó là chuyện lớn đó -
06:55
don't get me wrong.
136
403464
1151
đừng hiểu lầm tôi.
06:56
But if you're interested in the technology
137
404639
2127
Nhưng nếu anh quan tâm đến công nghệ
06:58
and you're interested in the project,
138
406790
1855
và anh có hứng thú với dự án,
07:00
the big part was getting the community.
139
408669
1881
chủ yếu là hút
sự chú ý của công chúng.
sự chú ý của công chúng.
07:02
Then the community grew gradually.
140
410574
1624
Và cộng đồng sẽ
dần dần phát triển.
dần dần phát triển.
07:04
And there's actually not
a single point where I went like,
a single point where I went like,
141
412222
3348
Và thật ra đây không chỉ là
một vấn đề mà tôi đề cập,
một vấn đề mà tôi đề cập,
07:08
"Wow, that just took off!" because it --
142
416166
2176
"Chà, chỉ là bắt chước thôi!" bởi vì nó -
07:10
I mean -- it took a long time, relatively.
143
418366
3324
ý tôi là - gần như phải
mất một khoảng thời gian.
mất một khoảng thời gian.
07:13
CA: So all the technologists
that I talk to really credit you
that I talk to really credit you
144
421714
2976
Những chuyên gia công nghệ
mà tôi đề cập thật sự có uy tín
mà tôi đề cập thật sự có uy tín
07:16
with massively changing their work.
145
424714
2874
với việc thay đổi hoàn toàn
công việc của họ.
công việc của họ.
07:19
And it's not just Linux,
146
427612
1623
Và đó không phải là Linux,
07:21
it's this thing called Git,
147
429259
1446
mà nó có tên gọi là Git,
07:22
which is this management system
for software development.
for software development.
148
430729
4012
một hệ thống quản lí dành cho
sự phát triển phần mềm.
sự phát triển phần mềm.
07:26
Tell us briefly about that
and your role in that.
and your role in that.
149
434765
2785
Hãy kể ngắn gọn với chúng tôi
chuyện đó và vai trò của anh.
chuyện đó và vai trò của anh.
07:30
LT: So one of the issues we had,
150
438481
1789
Vấn đề mà chúng tôi gặp phải,
07:32
and this took a while to start to appear,
151
440294
3052
và điều này mất một lúc
mới bắt đầu xuất hiện,
mới bắt đầu xuất hiện,
07:35
is when you ...
152
443370
1155
là khi anh...
07:37
When you grow from having 10 people
or 100 people working on a project
or 100 people working on a project
153
445708
5332
Khi anh tăng từ 10 người hoặc 100 người
làm việc trong một dự án,
làm việc trong một dự án,
07:43
to having 10,000 people, which --
154
451064
2388
lên đến 10 000 người, mà -
07:45
I mean, right now we're in the situation
where just on the kernel,
where just on the kernel,
155
453476
3466
ý tôi là, lúc này chúng tôi chỉ
tập trung vào nhân của hệ điều hành,
tập trung vào nhân của hệ điều hành,
07:48
we have 1,000 people involved
in every single release
in every single release
156
456966
3174
chúng tôi có 1 000 người tham gia
trong từng bộ phận.
trong từng bộ phận.
07:52
and that's every two months,
roughly two or three months.
roughly two or three months.
157
460164
3586
và diễn ra mỗi 2 tháng,
khoảng 2 hay 3 tháng.
khoảng 2 hay 3 tháng.
07:56
Some of those people don't do a lot.
158
464336
2421
Có vài người không làm nhiều như vậy.
07:58
There's a lot of people
who make small, small changes.
who make small, small changes.
159
466781
2583
Có nhiều người có
những sự thay đổi nho nhỏ.
những sự thay đổi nho nhỏ.
08:01
But to maintain this,
160
469388
2246
Nhưng để duy trì điều này,
08:03
the scale changes how
you have to maintain it.
you have to maintain it.
161
471658
2889
cán cân thay đổi cách anh
phải bảo dưỡng nó.
phải bảo dưỡng nó.
08:06
And we went through a lot of pain.
162
474571
2398
Và chúng tôi đã phải
trải qua nhiều đau đớn.
trải qua nhiều đau đớn.
08:10
And there are whole projects
that do only source-code maintenance.
that do only source-code maintenance.
163
478713
6529
Và có nhiều dự án chỉ tập trung
bảo trì mã nguồn mở.
bảo trì mã nguồn mở.
08:17
CVS is the one that used to be
the most commonly used,
the most commonly used,
164
485266
3292
CVS là thứ từng được
sử dụng phổ biến nhất,
sử dụng phổ biến nhất,
08:20
and I hated CVS with a passion
and refused to touch it
and refused to touch it
165
488582
3897
và tôi cực kì ghét CVS
và từ chối chạm vào nó
và từ chối chạm vào nó
08:24
and tried something else
that was radical and interesting
that was radical and interesting
166
492503
3063
và thử vài thứ khác
mang tính cơ bản và thú vị.
mang tính cơ bản và thú vị.
08:27
and everybody else hated.
167
495590
2656
và những người khác cũng ghét.
08:31
CA: (Laughs)
168
499004
1374
(Cười)
08:32
LT: And we were in this bad spot,
169
500402
2088
Và chúng tôi nằm trong tình trạng xấu,
08:34
where we had thousands of people
who wanted to participate,
who wanted to participate,
170
502514
2817
nơi chúng tôi có hàng ngàn người
muốn tham gia vào,
muốn tham gia vào,
08:37
but in many ways,
I was the kind of break point,
I was the kind of break point,
171
505355
5041
nhưng thử nhiều cách khác nhau,
tôi lại là người hay ngừng giữa chừng,
tôi lại là người hay ngừng giữa chừng,
08:42
where I could not scale to the point
172
510420
2524
nơi tôi không thể cân bằng đến điểm
08:44
where I could work
with thousands of people.
with thousands of people.
173
512968
2800
mà tôi có thể làm việc
cùng hàng ngàn người.
cùng hàng ngàn người.
08:47
So Git is my second big project,
174
515792
2452
Git là dự án lớn thứ hai của tôi,
08:50
which was only created for me
to maintain my first big project.
to maintain my first big project.
175
518268
4538
chỉ được tạo ra để tiếp nối
dự án lớn đầu tiên của tôi.
dự án lớn đầu tiên của tôi.
08:55
And this is literally how I work.
176
523433
2247
Và đây mới thật sự là
cách làm việc của tôi.
cách làm việc của tôi.
08:57
I don't code for --
177
525704
2505
Tôi không viết mật mã -
09:00
well, I do code for fun --
178
528233
1722
à, tôi viết chỉ vì vui mà thôi -
09:01
but I want to code
for something meaningful
for something meaningful
179
529979
2381
nhưng tôi muốn giải mã
thứ gì đó có ý nghĩa
thứ gì đó có ý nghĩa
09:04
so every single project I've ever done
has been something I needed
has been something I needed
180
532384
4047
nên những dự án tôi từng làm
là thứ mà tôi cần
là thứ mà tôi cần
09:08
and --
181
536455
1376
và -
09:09
CA: So really, both Linux
and Git kind of arose
and Git kind of arose
182
537855
3433
Vậy thật ra, cả Linux và Git mới xuất hiện
09:13
almost as an unintended consequence
183
541312
2336
gần như là hậu quả khó đoán trước được
09:15
of your desire not to have
to work with too many people.
to work with too many people.
184
543672
2671
trong mong muốn không phải
làm việc với quá nhiều người.
làm việc với quá nhiều người.
09:18
LT: Absolutely. Yes.
185
546367
1151
Hoàn toàn chính xác.
09:19
(Laughter)
186
547542
1080
(Cười)
09:20
CA: That's amazing.
LT: Yeah.
LT: Yeah.
187
548646
1650
CA: Thật là ngạc nhiên.
LT: Uh.
LT: Uh.
09:22
(Applause)
188
550320
1492
(Vỗ tay)
09:23
And yet, you're the man
who's transformed technology
who's transformed technology
189
551836
3391
Tuy nhiên, anh là người
đã chuyển giao công nghệ,
đã chuyển giao công nghệ,
09:27
not just once but twice,
190
555251
1317
không chỉ 1
mà những 2 lần,
mà những 2 lần,
09:28
and we have to try
and understand why it is.
and understand why it is.
191
556592
2583
và chúng tôi phải cố gắng
tìm hiểu nguyên nhân.
tìm hiểu nguyên nhân.
09:31
You've given us some clues, but ...
192
559199
1684
Anh từng đưa vài dẫn chứng, nhưng
09:32
Here's a picture of you as a kid,
with a Rubik's Cube.
with a Rubik's Cube.
193
560907
4641
Đây là ảnh hồi còn nhỏ của anh,
với khối vuông rubic.
với khối vuông rubic.
09:37
You mentioned that you've been
programming since you were like 10 or 11,
programming since you were like 10 or 11,
194
565572
4120
Anh nói rằng bạn từng lập trình
khi anh chỉ mới 10 hay 11 tuổi,
khi anh chỉ mới 10 hay 11 tuổi,
09:41
half your life.
195
569716
1365
nửa cuộc đời anh.
09:43
Were you this sort of computer
genius, you know, übernerd,
genius, you know, übernerd,
196
571105
3816
Anh là thiên tài máy tính,
anh biết đó, übernerd,
anh biết đó, übernerd,
09:46
were you the star at school
who could do everything?
who could do everything?
197
574945
2485
bạn là ngôi sao trường học
có thể làm mọi thứ?
có thể làm mọi thứ?
09:49
What were you like as a kid?
198
577454
1532
Lúc nhỏ bạn trông thế nào?
09:52
LT: Yeah, I think I was
the prototypical nerd.
the prototypical nerd.
199
580130
2493
À, tôi nghĩ tôi là mọt sách chính hiệu.
09:54
I mean, I was ...
200
582647
1269
Ý tôi là, tôi là...
09:57
I was not a people person back then.
201
585130
1962
Và tôi không phải người vì mọi người.
09:59
That's my younger brother.
202
587116
2580
Đó là em trai của tôi.
10:01
I was clearly more interested
in the Rubik's Cube
in the Rubik's Cube
203
589720
2787
Thật ra tôi có hứng thú
với khối vuông rubic hơn.
với khối vuông rubic hơn.
10:04
than my younger brother.
204
592531
1525
hơn em trai tôi.
10:06
(Laughter)
205
594080
1087
(Cười)
10:07
My younger sister,
who's not in the picture,
who's not in the picture,
206
595191
3120
Em gái tôi, không có trong bức hình này,
10:10
when we had family meetings --
207
598335
2414
khi chúng tôi họp mặt gia đình -
10:12
and it's not a huge family, but I have,
like, a couple of cousins --
like, a couple of cousins --
208
600773
3792
tuy không phải một gia đình lớn
nhưng tôi cũng có vài người bà con -
nhưng tôi cũng có vài người bà con -
10:16
she would prep me beforehand.
209
604589
2864
em ấy sẽ giúp tôi chuẩn bị trước.
10:19
Like, before I stepped
into the room she would say,
into the room she would say,
210
607477
2566
Trước khi tôi bước vào phòng, em ấy nói,
10:22
"OK. That's so-and-so ..."
211
610067
2543
"Được rồi. Chúng ta tiến hành
như vầy như vầy..."
như vầy như vầy..."
10:25
Because I was not --
212
613925
2329
Vì tôi không phải -
10:28
I was a geek.
213
616278
1215
tôi là một kẻ nhàm chán.
10:29
I was into computers,
214
617517
1166
Tôi đam mê máy tính,
10:30
I was into math,
215
618707
1159
tôi thích Toán,
10:31
I was into physics.
216
619890
1151
tôi yêu Vật Lí,
10:33
I was good at that.
217
621065
1151
tôi giỏi về các môn đó.
10:34
I don't think I was
particularly exceptional.
particularly exceptional.
218
622240
2786
Tôi không nghĩ mình
là người đặc biệt gì cả.
là người đặc biệt gì cả.
10:37
Apparently, my sister said
219
625554
2391
Em gái tôi rõ ràng có nói,
10:39
that my biggest exceptional quality
was that I would not let go.
was that I would not let go.
220
627969
6851
ưu điểm đặc biệt nhất của tôi
đó là tôi sẽ không từ bỏ.
đó là tôi sẽ không từ bỏ.
10:47
CA: OK, so let's go there,
because that's interesting.
because that's interesting.
221
635618
2557
Được rồi, chúng ta bàn vấn đề này,
vì nó rất thú vị.
vì nó rất thú vị.
10:50
You would not let go.
222
638199
1174
Anh sẽ không từ bỏ.
10:51
So that's not about being
a geek and being smart,
a geek and being smart,
223
639397
2865
Không phải chuyện về
sự nhàm chán hay thông minh,
sự nhàm chán hay thông minh,
10:54
that's about being ... stubborn?
224
642286
3105
mà là về...sự cố chấp?
10:57
LT: That's about being stubborn.
225
645415
1527
Đúng là về sự cố chấp.
Đó là chuyện, như là,
10:58
That's about, like,
226
646966
1388
11:01
just starting something
227
649093
2200
vừa mới bắt đầu
11:03
and not saying, "OK, I'm done,
let's do something else --
let's do something else --
228
651317
5450
và không có nói rằng, "Được, tôi xong rồi,
hãy làm gì đó khác đi -
hãy làm gì đó khác đi -
11:08
Look: shiny!"
229
656791
1187
Nhìn kìa: sáng bóng quá!
11:10
And I notice that in many
other parts in my life, too.
other parts in my life, too.
230
658954
3381
Và tôi cũng có chú ý đến nhiều phần khác
trong cuộc sống của mình.
trong cuộc sống của mình.
11:15
I lived in Silicon Valley for seven years.
231
663470
3250
Tôi sống trong thung lũng Silicon
khoảng 7 năm.
khoảng 7 năm.
11:18
And I worked for the same
company, in Silicon Valley,
company, in Silicon Valley,
232
666744
4112
Và tôi cũng làm việc cho công ti
tương tự thung lũng Silicon,
tương tự thung lũng Silicon,
11:22
for the whole time.
233
670880
1714
suốt một khoảng thời gian.
11:24
That is unheard of.
234
672618
1538
Tôi chưa nghe chuyện đó.
Chuyện không phải cách hoạt động
của thung lũng Silicon.
của thung lũng Silicon.
11:27
That's not how Silicon Valley works.
235
675204
1767
11:28
The whole point of Silicon Valley
is that people jump between jobs
is that people jump between jobs
236
676995
3579
Điểm tổng thể của thung lũng Silicon
đó là những người nhảy việc
đó là những người nhảy việc
11:32
to kind of mix up the pot.
237
680598
2627
rồi đến những người xáo trộn công ti.
11:35
And that's not the kind of person I am.
238
683249
1880
Và đó không phải con người của tôi.
11:37
CA: But during the actual
development of Linux itself,
development of Linux itself,
239
685153
2571
Nhưng suốt quá trình
phát triển thật sự của Linux,
phát triển thật sự của Linux,
11:39
that stubbornness sometimes brought
you in conflict with other people.
you in conflict with other people.
240
687748
4296
thỉnh thoảng sự ngoan cố khiến anh
phải cãi nhau với những người khác.
phải cãi nhau với những người khác.
11:44
Talk about that a bit.
241
692445
1654
Hãy nói một chút về điều đó.
11:46
Was that essential to sort of maintain
the quality of what was being built?
the quality of what was being built?
242
694123
5544
Có cần thiết để duy trì chất lượng
của những gì đã được gầy dựng hay không?
của những gì đã được gầy dựng hay không?
11:51
How would you describe what happened?
243
699691
2165
Anh sẽ mô tả chuyện đã
diễn ra như thế nào?
diễn ra như thế nào?
11:54
LT: I don't know if it's essential.
244
702392
2083
Tôi không biết điều đó
có cần thiết không.
có cần thiết không.
11:57
Going back to the "I'm not
a people person," --
a people person," --
245
705239
3145
Quay lại với chuyện "Tôi không phải
người vì mọi người," -
người vì mọi người," -
12:00
sometimes I'm also ...
246
708408
1788
thỉnh thoảng tôi cũng...
12:04
shall we say,
247
712100
1533
chúng ta có thể nói,
12:05
"myopic" when it comes
to other people's feelings,
to other people's feelings,
248
713657
3420
"cận thị" khi diễn ra với cảm giác
của những người khác,
của những người khác,
12:09
and that sometimes makes you
say things that hurt other people.
say things that hurt other people.
249
717667
5278
và thỉnh thoảng khiến bạn phải
thốt lên lời làm tổn thương người khác.
thốt lên lời làm tổn thương người khác.
12:14
And I'm not proud of that.
250
722969
3768
Và tôi không tự hào về điều đó.
12:18
(Applause)
251
726761
1114
(Vỗ tay)
12:19
But, at the same time, it's --
252
727899
1798
Nhưng, cùng lúc đó, đó là -
12:22
I get people who tell me
that I should be nice.
that I should be nice.
253
730978
3076
tôi hiểu những người "
hay nói tôi là người tử tế.
hay nói tôi là người tử tế.
12:26
And then when I try to explain to them
that maybe you're nice,
that maybe you're nice,
254
734796
5668
Và khi tôi cố gắng giải thích với họ
rằng có lẽ bạn tử tế,
rằng có lẽ bạn tử tế,
12:32
maybe you should be more aggressive,
255
740488
2254
có lẽ bạn nên táo bạo hơn,
12:34
they see that as me being not nice.
256
742766
3542
họ thấy rằng tôi cũng không hề tử tế.
12:38
(Laughter)
257
746332
2110
(Cười)
12:40
What I'm trying to say
is we are different.
is we are different.
258
748466
2168
Điều tôi muốn nói là
chúng ta khác biệt nhau.
chúng ta khác biệt nhau.
12:42
I'm not a people person;
259
750658
1810
Tôi không phải người vì mọi người;
12:44
it's not something
I'm particularly proud of,
I'm particularly proud of,
260
752492
2106
không phải điều tôi
lấy làm tự hào cho lắm,
lấy làm tự hào cho lắm,
12:46
but it's part of me.
261
754622
1540
nhưng đó là một phần trong tôi.
12:48
And one of the things
I really like about open source
I really like about open source
262
756186
2705
Và một trong những điều tôi
thật sự thích về mã nguồn mở
thật sự thích về mã nguồn mở
12:50
is it really allows different
people to work together.
people to work together.
263
758915
5792
chính là nó thật sự cho phép
mọi người làm việc cùng nhau.
mọi người làm việc cùng nhau.
12:56
We don't have to like each other --
264
764731
1724
Chúng ta không phải thích nhau -
12:58
and sometimes we really
don't like each other.
don't like each other.
265
766479
2203
thỉnh thoảng chúng ta cũng
không hề thích nhau.
không hề thích nhau.
13:00
Really -- I mean, there are very,
very heated arguments.
very heated arguments.
266
768706
3487
Thật ra ý tôi là, có rất rất nhiều
cuộc tranh luận sôi nổi.
cuộc tranh luận sôi nổi.
13:04
But you can, actually,
you can find things that --
you can find things that --
267
772217
2992
Nhưng thật ra bạn có thể,
bạn có thể tìm thấy -
bạn có thể tìm thấy -
13:08
you don't even agree to disagree,
268
776327
2227
thậm chí bạn không thể
đồng ý hay bất đồng,
đồng ý hay bất đồng,
13:10
it's just that you're interested
in really different things.
in really different things.
269
778578
3046
chỉ là bạn quan tâm nhiều thứ khác nhau.
13:13
And coming back to the point
where I said earlier
where I said earlier
270
781648
2903
Và quay lại điều mà tôi đề cập trước đó
13:16
that I was afraid of commercial people
taking advantage of your work,
taking advantage of your work,
271
784575
4293
tôi lo sợ những người buôn bán
lợi dụng công việc của bạn,
lợi dụng công việc của bạn,
13:20
it turned out, and very
quickly turned out,
quickly turned out,
272
788892
2599
hóa ra là, một cách nhanh chóng,
13:23
that those commercial people
were lovely, lovely people.
were lovely, lovely people.
273
791515
2966
những người buôn bán đó là những người
đáng yêu dễ mến.
đáng yêu dễ mến.
13:26
And they did all the things that I was not
at all interested in doing,
at all interested in doing,
274
794505
3706
Và họ đã làm mọi thứ
tôi không hề có hứng thú tham gia,
tôi không hề có hứng thú tham gia,
13:30
and they had completely different goals.
275
798235
2057
họ có những mục tiêu hoàn toàn khác nhau.
13:32
And they used open source in ways
that I just did not want to go.
that I just did not want to go.
276
800316
5323
Và họ đã dùng mã nguồn mở theo cách
mà tôi không muốn làm chút nào.
mà tôi không muốn làm chút nào.
13:37
But because it was open
source they could do it,
source they could do it,
277
805663
2262
Vì đây là mã nguồn mở
nên họ có thể làm được,
nên họ có thể làm được,
13:39
and it actually works
really beautifully together.
really beautifully together.
278
807949
2352
có thể cùng nhau
phối hợp một cách hoàn hảo.
phối hợp một cách hoàn hảo.
13:42
And I actually think
it works the same way.
it works the same way.
279
810325
2024
Và tôi cũng nghĩ nó
hoạt động tương tự.
hoạt động tương tự.
13:44
You need to have the people-people,
the communicators,
the communicators,
280
812373
3205
Anh cần có quan hệ giữa người với người,
những người truyền đạt,
những người truyền đạt,
13:47
the warm and friendly people
281
815602
1427
vừa ấm áp vừa thân thiện
13:49
who like --
282
817053
1722
những người như là -
13:50
(Laughter)
283
818799
1442
(Cười)
13:52
really want to hug you
and get you into the community.
and get you into the community.
284
820265
3050
thật sự muốn ôm lấy bạn
và giúp bạn hòa nhập cộng đồng.
và giúp bạn hòa nhập cộng đồng.
13:55
But that's not everybody.
285
823339
1571
Nhưng không phải ai cũng vậy.
13:56
And that's not me.
286
824934
1432
Và đó không phải là tôi.
13:58
I care about the technology.
287
826390
1457
Tôi quan tâm đến công nghệ.
13:59
There are people who care about the UI.
288
827871
1881
Có nhiều người quan tâm về UI.
14:01
I can't do UI to save my life.
289
829776
3070
Tôi không thể tạo UI để kiếm sống.
14:04
I mean, if I was stranded on an island
290
832870
3021
Ý tôi là, nếu tôi bị mắc kẹt
trên một hòn đảo
trên một hòn đảo
14:07
and the only way to get off that island
was the make a pretty UI,
was the make a pretty UI,
291
835915
3400
và cách duy nhất để thoát khỏi hòn đảo
là tạo một giao diện UI đẹp
là tạo một giao diện UI đẹp
14:11
I'd die there.
292
839339
1163
tôi sẽ chết tại đây.
14:12
(Laughter)
293
840526
1151
(Cười)
14:13
So there's different kinds of people,
294
841701
2139
Nên có nhiều loại người khác nhau,
14:15
and I'm not making excuses,
I'm trying to explain.
I'm trying to explain.
295
843864
2865
và tôi không phải biện hộ
mà là cố gắng giải thích.
mà là cố gắng giải thích.
14:18
CA: Now, when we talked last week,
296
846753
1666
Điều chúng ta
nói trong tuần trước,
nói trong tuần trước,
14:20
you talked about some
other trait that you have,
other trait that you have,
297
848443
2485
anh đã nói về một vài
chân dung khác mà anh có,
chân dung khác mà anh có,
14:22
which I found really interesting.
298
850952
1591
tôi rất hứng thú với điều đó.
14:24
It's this idea called taste.
299
852567
1383
Ý tưởng này là
khiếu thẩm mĩ.
khiếu thẩm mĩ.
14:25
And I've just got a couple of images here.
300
853974
2002
Và tôi vừa mới có vài hình ảnh đây.
14:28
I think this is an example of not
particularly good taste in code,
particularly good taste in code,
301
856354
4003
Tôi nghĩ đây là một ví dụ về
khiếu thẩm mĩ không tốt trong mã nguồn,
khiếu thẩm mĩ không tốt trong mã nguồn,
14:32
and this one is better taste,
302
860381
2991
và cái này có khiểu thẩm mĩ tốt hơn,
14:35
which one can immediately see.
303
863396
2063
cái mà chúng ta có thể lập tức nhìn thấy.
14:37
What is the difference between these two?
304
865483
1973
Sự khác biệt giữa hai bức ảnh này là gì?
14:40
LT: So this is --
305
868639
1182
Và đây là -
14:41
How many people here actually have coded?
306
869845
2677
Có bao nhiêu người thật sự có mật mã?
14:45
CA: Oh my goodness.
307
873671
1520
Ôi Chúa ơi.
14:47
LT: So I guarantee you,
308
875215
1155
Tôi đảm bảo với anh,
14:48
everybody who raised their hand,
309
876394
1545
những người giơ tay lên,
14:49
they have done what's called
a singly-linked list.
a singly-linked list.
310
877963
2621
họ đã từng tạo ra cái gọi là
danh sách liên kết đơn.
danh sách liên kết đơn.
14:52
And it's taught --
311
880608
2009
Và nó chỉ cho chúng ta -
14:55
This, the first not very
good taste approach,
good taste approach,
312
883115
3591
Trước tiên không phải
cách tiếp cận khiếu thẩm mĩ tốt,
cách tiếp cận khiếu thẩm mĩ tốt,
14:58
is basically how it's taught to be done
when you start out coding.
when you start out coding.
313
886730
4067
đây cơ bản là cách nó tiến hành
khi anh bắt đầu giải mã.
khi anh bắt đầu giải mã.
15:02
And you don't have to understand the code.
314
890821
2044
Và anh không phải hiểu mật mã này.
15:04
The most interesting part to me
315
892889
2056
Điều thú vị nhất đối với tôi
15:06
is the last if statement.
316
894969
2189
là phần mệnh đề "Nếu" cuối cùng.
15:10
Because what happens
in a singly-linked list --
in a singly-linked list --
317
898933
2260
Vì điều diễn ra trong
danh sách liên kết đơn -
danh sách liên kết đơn -
15:13
this is trying to remove
an existing entry from a list --
an existing entry from a list --
318
901217
3650
nó đang cố gỡ bỏ danh mục
còn tồn tại trong danh sách -
còn tồn tại trong danh sách -
15:16
and there's a difference
between if it's the first entry
between if it's the first entry
319
904891
3842
và có một sự khác biệt giữa liệu
đây là danh mục đầu tiên
đây là danh mục đầu tiên
15:20
or whether it's an entry in the middle.
320
908757
1999
hay đây là danh mục ở giữa.
15:22
Because if it's the first entry,
321
910780
1605
Vì nếu đây là danh mục đầu tiên,
15:24
you have to change
the pointer to the first entry.
the pointer to the first entry.
322
912409
3016
bạn phải thay đổi con trỏ
tới danh mục đầu tiên.
tới danh mục đầu tiên.
15:27
If it's in the middle,
323
915449
1198
Nếu là danh mục ở giữa,
15:28
you have to change the pointer
of a previous entry.
of a previous entry.
324
916671
2421
bạn phải thay đổi con trỏ
đến danh mục trước nó.
đến danh mục trước nó.
15:31
So they're two completely different cases.
325
919116
2024
Chúng là 2 trường hợp
hoàn toàn khác biệt.
hoàn toàn khác biệt.
15:33
CA: And that's better.
326
921164
1152
Cái đó tốt hơn.
15:34
LT: And this is better.
327
922340
1181
Cái này tốt hơn.
15:35
It does not have the if statement.
328
923940
2323
Nó không có mệnh đề "nếu".
15:38
And it doesn't really matter --
329
926637
2213
Và điều này thật sự không quan trọng -
15:40
I don't want you understand
why it doesn't have the if statement,
why it doesn't have the if statement,
330
928874
3201
tôi không muốn anh hiểu tại sao
nó không có mệnh đề "nếu",
nó không có mệnh đề "nếu",
15:44
but I want you to understand
331
932099
1342
nhưng anh muốn hiểu
15:45
that sometimes you can see
a problem in a different way
a problem in a different way
332
933465
2625
thỉnh thoảng anh có thể gặp
một vấn đề theo cách khác
một vấn đề theo cách khác
15:48
and rewrite it so that
a special case goes away
a special case goes away
333
936114
3354
và biên tập lại để
tình huống đặc biệt biến mất
tình huống đặc biệt biến mất
15:51
and becomes the normal case.
334
939492
1877
rồi trở thành tình huống bình thường.
15:53
And that's good code.
335
941393
1539
Và đó là một mật mã tốt.
15:55
But this is simple code.
336
943328
1550
Nhưng đây là mật mã đơn giản.
15:56
This is CS 101.
337
944902
1349
Đây là CS 101.
15:58
This is not important --
although, details are important.
although, details are important.
338
946275
2856
Cái này không quan trọng - mặc dù,
chi tiết rất quan trọng.
chi tiết rất quan trọng.
16:01
To me, the sign of people
I really want to work with
I really want to work with
339
949798
4078
Đối với tôi, dấu hiệu từ một người
mà tôi thật sự muốn hợp tác
mà tôi thật sự muốn hợp tác
16:05
is that they have good taste,
which is how ...
which is how ...
340
953900
2673
chính là họ có khiếu thẩm mĩ tốt,
cái mà...
cái mà...
16:09
I sent you this stupid example
341
957295
1597
Tôi đã gửi anh
một ví dụ ngớ ngẩn
một ví dụ ngớ ngẩn
16:10
that is not relevant
because it's too small.
because it's too small.
342
958916
2344
cái đó không liên quan vì nó quá nhỏ.
16:13
Good taste is much bigger than this.
343
961743
2142
Khiếu thẩm mĩ tốt lớn hơn nhiều.
16:15
Good taste is about really
seeing the big patterns
seeing the big patterns
344
963909
4021
Khiếu thẩm mĩ tốt là về
cái nhìn những mẫu lớn
cái nhìn những mẫu lớn
16:19
and kind of instinctively knowing
what's the right way to do things.
what's the right way to do things.
345
967954
4458
và đại loại như tự mình biết
cái nào là cách làm đúng.
cái nào là cách làm đúng.
16:24
CA: OK, so we're putting
the pieces together here now.
the pieces together here now.
346
972436
2657
Được rồi, giờ chúng ta đang ghép
các mảnh lại với nhau.
các mảnh lại với nhau.
16:27
You have taste,
347
975736
1467
Anh có khiếu thẩm mĩ,
16:30
in a way that's meaningful
to software people.
to software people.
348
978057
2337
mà có ý nghĩa với những người
thiết kế phần mềm.
thiết kế phần mềm.
16:32
You're --
349
980418
1151
Anh là chiếc máy tính -
16:33
(Laughter)
350
981593
1816
(Cười)
16:35
LT: I think it was meaningful
to some people here.
to some people here.
351
983433
2561
Tôi nghĩ mọi người có mặt ở đây
thật ý nghĩa.
thật ý nghĩa.
16:39
CA: You're a very smart computer coder,
352
987967
2917
Anh là một người giải mã máy tính
cực kì thông minh,
cực kì thông minh,
16:42
and you're hellish stubborn.
353
990908
1697
và anh cũng cứng đầu kinh khủng.
16:45
But there must be something else.
354
993622
1586
Nhưng chắc phải có
gì đó khác.
gì đó khác.
16:47
I mean, you've changed the future.
355
995232
1623
Ý tôi, anh sẽ
thay đổi tương lai.
thay đổi tương lai.
16:48
You must have the ability
of these grand visions of the future.
of these grand visions of the future.
356
996879
2963
Anh chắc là có khả năng
thấy trước tương lai.
thấy trước tương lai.
16:51
You're a visionary, right?
357
999866
1261
Anh là người nhìn xa nhỉ?
16:53
LT: I've actually felt slightly
uncomfortable at TED
uncomfortable at TED
358
1001151
2591
Thật ra tôi cũng thấy có chút
không thoải mái tại TED
không thoải mái tại TED
16:55
for the last two days,
359
1003766
2160
trong 2 ngày qua,
16:57
because there's a lot
of vision going on, right?
of vision going on, right?
360
1005950
2595
vì có nhiều góc nhìn đang diễn ra,
đúng không?
đúng không?
17:00
And I am not a visionary.
361
1008569
1697
Tôi không phải người
có tầm nhìn xa.
có tầm nhìn xa.
17:02
I do not have a five-year plan.
362
1010290
2229
Tôi không có kế kế hoạch 5 năm.
17:04
I'm an engineer.
363
1012543
1358
Tôi là một kĩ sư.
17:05
And I think it's really --
364
1013925
1260
Và tôi nghĩ thật ra -
17:07
I mean -- I'm perfectly
happy with all the people
happy with all the people
365
1015209
2319
ý tôi là - tôi hoàn toàn
vui vẻ với mọi người
vui vẻ với mọi người
17:09
who are walking around
and just staring at the clouds
and just staring at the clouds
366
1017552
2751
những ai đang đi dạo và
nhìn chăm chăm vào đám mây
nhìn chăm chăm vào đám mây
17:12
and looking at the stars
and saying, "I want to go there."
and saying, "I want to go there."
367
1020327
2851
và nhìn lên những vì sao rồi nói rằng
"Tôi muốn đi đến đó."
"Tôi muốn đi đến đó."
17:15
But I'm looking at the ground,
368
1023202
1452
Nhưng tôi lại nhìn mặt đất,
17:16
and I want to fix the pothole
that's right in front of me
that's right in front of me
369
1024678
2855
và tôi muốn vá ổ gà
ngay trước mặt tôi
ngay trước mặt tôi
17:19
before I fall in.
370
1027557
1360
trước khi tôi té vào đó.
17:20
This is the kind of person I am.
371
1028941
1619
Đây chính là con người của tôi.
17:22
(Cheers)
372
1030584
1111
(Hoan hô)
17:23
(Applause)
373
1031719
1312
(Vỗ tay)
17:25
CA: So you spoke to me last week
about these two guys.
about these two guys.
374
1033055
3611
Và tuần trước anh đã
nói với tôi về 2 chàng trai.
nói với tôi về 2 chàng trai.
17:29
Who are they and how
do you relate to them?
do you relate to them?
375
1037358
2435
Họ là ai và anh liên hệ với họ
bằng cách nào?
bằng cách nào?
17:32
LT: Well, so this is kind
of cliché in technology,
of cliché in technology,
376
1040239
3602
À, điều này khá là sáo rỗng
trong công nghệ,
trong công nghệ,
17:35
the whole Tesla versus Edison,
377
1043865
2007
cả Tesla hay Edison,
17:37
where Tesla is seen as the visionary
scientist and crazy idea man.
scientist and crazy idea man.
378
1045896
4941
nơi Tesla được xem như nhà khoa học
vừa hiểu biết sâu sắc vừa điên rồ.
vừa hiểu biết sâu sắc vừa điên rồ.
17:42
And people love Tesla.
379
1050861
2782
Và mọi người yêu mến Tesla.
17:45
I mean, there are people who name
their companies after him.
their companies after him.
380
1053667
2987
Ý tôi là, có nhiều người đặt tên
công ti theo tên ông ấy.
công ti theo tên ông ấy.
17:48
(Laughter)
381
1056678
1150
(Cười)
17:51
The other person there is Edison,
382
1059365
2612
Người khác tôi muốn nói đến đó là Edison,
17:54
who is actually often vilified
for being kind of pedestrian
for being kind of pedestrian
383
1062001
3507
người được gắn mác xấu
đối với khách bộ hành
đối với khách bộ hành
17:57
and is --
384
1065532
1921
và là -
17:59
I mean, his most famous quote is,
385
1067477
2722
ý tôi là, câu nói nổi tiếng của ông là,
18:02
"Genius is one percent inspiration
and 99 percent perspiration."
and 99 percent perspiration."
386
1070223
4714
"Thiên tài chiếm 1% cảm hứng
và 99% cực nhọc."
và 99% cực nhọc."
18:07
And I'm in the Edison camp,
387
1075394
1453
Tôi nằm trong
đội của Edison,
đội của Edison,
18:08
even if people don't always like him.
388
1076871
2184
thậm chí nếu mọi người
không thích ông.
không thích ông.
18:11
Because if you actually compare the two,
389
1079079
3019
Vì nếu bạn thật sự so sánh cả hai,
18:14
Tesla has kind of this mind
grab these days,
grab these days,
390
1082122
4533
Tesla có sự nắm bắt nhanh nhạy hiện nay,
18:18
but who actually changed the world?
391
1086679
1999
nhưng ai thật sự làm thay đổi thế giới?
18:21
Edison may not have been a nice person,
392
1089853
3382
Edison không hẳn là một người tốt đẹp gì,
18:25
he did a lot of things --
393
1093259
3132
nhưng ông đã là nhiều việc -
18:28
he was maybe not so intellectual,
394
1096415
2429
ông có lẽ không phải người trí thức,
18:30
not so visionary.
395
1098868
2227
nên không có tầm nhìn xa.
18:33
But I think I'm more
of an Edison than a Tesla.
of an Edison than a Tesla.
396
1101119
3661
Nhưng tôi nghĩ tôi thích Edision
hơn Tesla.
hơn Tesla.
18:37
CA: So our theme at TED
this week is dreams --
this week is dreams --
397
1105669
2438
Chủ đề tại TED tuần này
là những giấc mơ -
là những giấc mơ -
18:40
big, bold, audacious dreams.
398
1108131
1347
ước mơ lớn,
táo bạo, dữ dội.
táo bạo, dữ dội.
18:41
You're really the antidote to that.
399
1109502
1802
Anh thật sự không thích chuyện đó.
18:43
LT: I'm trying to dial it down a bit, yes.
400
1111328
2109
Tôi đang cố bình tĩnh chút đây.
18:45
CA: That's good.
401
1113461
1151
Vậy tốt rồi.
18:46
(Laughter)
402
1114636
1080
(Cười)
18:47
We embrace you, we embrace you.
403
1115740
1605
Chúng tôi ủng hộ bạn,
ủng hộ bạn.
ủng hộ bạn.
18:51
Companies like Google and many
others have made, arguably,
others have made, arguably,
404
1119046
2749
Nhiều công ti như Google
và công ti khác cũng cho rằng
và công ti khác cũng cho rằng
18:53
like, billions of dollars
out of your software.
out of your software.
405
1121819
2206
kiếm được hàng tỉ đô la
từ phần mềm của anh.
từ phần mềm của anh.
18:56
Does that piss you off?
406
1124049
1151
Anh có thấy phiền không?
18:57
LT: No.
407
1125224
1151
Không hề.
18:58
No, it doesn't piss me off
for several reasons.
for several reasons.
408
1126399
2634
Không đâu, tôi không buồn lòng
vì những lí do đó.
vì những lí do đó.
19:01
And one of them is, I'm doing fine.
409
1129057
2010
Và một lí do đó là, tôi đang làm tốt.
19:03
I'm really doing fine.
410
1131091
1296
Tôi thật sự làm rất tốt.
19:04
But the other reason is --
411
1132942
1584
Nhưng lí do khác là -
19:06
I mean, without doing the whole
open source and really letting go thing,
open source and really letting go thing,
412
1134550
5327
ý tôi là, không dùng mã nguồn mở
và giải phóng mọi thứ,
và giải phóng mọi thứ,
19:11
Linux would never have been what it is.
413
1139901
2226
Linux sẽ không như ngày hôm nay.
19:14
And it's brought experiences
I don't really enjoy, public talking,
I don't really enjoy, public talking,
414
1142151
5096
Và điều này đem lại những trải nghiệm
tôi không thích nói ra chút nào,
tôi không thích nói ra chút nào,
19:19
but at the same time,
this is an experience.
this is an experience.
415
1147271
2151
nhưng vào lúc đó, đó lại là
một trải nghiệm.
một trải nghiệm.
19:21
Trust me.
416
1149446
1280
Tin tôi đi.
19:23
So there's a lot of things going on
that make me a very happy man
that make me a very happy man
417
1151238
5143
Có nhiều thứ đang diễn ra khiến tôi
trở thành một người đàn ông hạnh phúc
trở thành một người đàn ông hạnh phúc
19:28
and thinking I did the right choices.
418
1156405
2529
và tự nghĩ tôi đã đưa ra
những lựa chọn đúng đắn.
những lựa chọn đúng đắn.
19:30
CA: Is the open source idea --
419
1158958
1912
Ý tưởng về mã nguồn mở -
19:32
this is, I think we'll end here --
420
1160894
1636
tôi nghĩ chúng ta
sẽ dừng ở đây -
sẽ dừng ở đây -
19:34
is the open source idea
fully realized now in the world,
fully realized now in the world,
421
1162554
4054
ý tưởng mã nguồn mở có hoàn toàn
được thế giới công nhận,
được thế giới công nhận,
19:38
or is there more that it could go,
422
1166632
3018
hay còn nhiều thứ phải xem xét lại,
19:41
are there more things that it could do?
423
1169674
2015
có nhiều thứ cần phải cân nhắc?
19:44
LT: So, I'm of two minds there.
424
1172738
2234
Tôi còn đắn đo một chút.
19:46
I think one reason open source
works so well in code
works so well in code
425
1174996
4486
Tôi nghĩ một nguyên nhân mã nguồn mở
hoạt động hiệu quả
hoạt động hiệu quả
19:51
is that at the end of the day,
426
1179506
2409
chính là vào cuối ngày,
19:53
code tends to be somewhat black and white.
427
1181939
3246
mật mã có xu hướng
chuyển sang màu trắng đen.
chuyển sang màu trắng đen.
19:57
There's often a fairly good way to decide,
428
1185209
4157
Cách này thường hiệu quả
trong việc đưa ra quyết định,
trong việc đưa ra quyết định,
20:01
this is done correctly
and this is not done well.
and this is not done well.
429
1189390
3946
liệu nó được tiến hành hoàn hảo hay không.
20:05
Code either works or it doesn't,
430
1193360
2378
Mật mã có hoạt động tốt hay không,
20:07
which means that there's less
room for arguments.
room for arguments.
431
1195762
4608
nghĩa là sẽ có ít cuộc tranh luận
về vấn đề này.
về vấn đề này.
20:12
And we have arguments despite this, right?
432
1200394
3631
Và chúng ta có nhiều cuộc tranh luận
dù cho có lí do, đúng không?
dù cho có lí do, đúng không?
20:16
In many other areas --
433
1204049
1915
Ở nhiều lĩnh vực khác -
20:17
I mean, people have talked about
open politics and things like that --
open politics and things like that --
434
1205988
3741
ý tôi là, nhiều người bàn về mã nguồn mở
và nhiều thứ tương tự vậy -
và nhiều thứ tương tự vậy -
20:21
and it's really hard sometimes to say
435
1209753
2949
và thật sự có nhiều lúc rất khó nói
20:24
that, yes, you can apply the same
principles in some other areas
principles in some other areas
436
1212726
3757
đúng, bạn có thể áp dụng công thức
tương tự trong vài lĩnh vực khác.
tương tự trong vài lĩnh vực khác.
20:28
just because the black and white
turns into not just gray,
turns into not just gray,
437
1216507
5439
chỉ vì màu trắng và đen không chỉ
chuyển sang màu xám,
chuyển sang màu xám,
20:33
but different colors.
438
1221970
1603
mà là những màu sắc khác nhau.
20:36
So, obviously open source in science
is making a comeback.
is making a comeback.
439
1224339
4366
Nên, mã nguồn mở trong khoa học rõ ràng
là đang quay trở lại.
là đang quay trở lại.
20:40
Science was there first.
440
1228729
1634
Khoa học đã có mặt trước.
20:42
But then science ended up
being pretty closed,
being pretty closed,
441
1230387
2667
Nhưng sau đó khoa học đã đến khá gần,
20:45
with very expensive journals
and some of that going on.
and some of that going on.
442
1233078
3624
với những bài báo đắc giá
và vài thứ khác đang diễn ra.
và vài thứ khác đang diễn ra.
20:48
And open source is making
a comeback in science,
a comeback in science,
443
1236726
3836
Và mã nguồn mở đang
quay trở lại ngành khoa học,
quay trở lại ngành khoa học,
20:52
with things like arXiv and open journals.
444
1240586
4147
với những thứ như arXiv
và những tập san công khai.
và những tập san công khai.
20:59
Wikipedia changed the world, too.
445
1247262
1953
Wikipedia cũng đã thay đổi cả thế giới.
21:01
So there are other examples,
446
1249239
1454
Còn nhiều ví dụ khác,
21:02
I'm sure there are more to come.
447
1250717
1633
tôi chắc chắn có
nhiều thứ cần bàn.
nhiều thứ cần bàn.
21:05
CA: But you're not a visionary,
448
1253660
1567
Nhưng anh không có tầm nhìn xa,
21:07
and so it's not up to you to name them.
449
1255251
1953
nên không tùy thuộc
anh đặt tên cho chúng.
anh đặt tên cho chúng.
21:09
LT: No.
450
1257228
1159
Không phải vậy.
21:10
(Laughter)
451
1258411
1048
(Cười)
21:11
It's up to you guys to make them, right?
452
1259483
1964
Tùy các bạn tạo ra chúng thế nào,
đúng chứ?
đúng chứ?
21:13
CA: Exactly.
453
1261471
1263
Chính xác.
21:14
Linus Torvalds,
454
1262758
1158
Linus Torvalds,
21:15
thank you for Linux,
thank you for the Internet,
thank you for the Internet,
455
1263940
2245
cảm ơn Linux, cảm ơn Internet.
21:18
thank you for all those Android phones.
456
1266209
1865
cảm ơn các chiếc điện thoại Android.
21:20
Thank you for coming here to TED
and revealing so much of yourself.
and revealing so much of yourself.
457
1268098
3197
Cảm ơn đã đến với TED
và buổi chia sẻ của bản thân.
và buổi chia sẻ của bản thân.
21:23
LT: Thank you.
458
1271319
1152
Cảm ơn.
21:24
(Applause)
459
1272495
4440
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Linus Torvalds - Software engineerIn 1991, Linus Torvalds shared the Linux kernel with a few computer hobbyists. The operating system they built reshaped the software industry.
Why you should listen
Fascinated by the economy and elegance of experimental operating system Minix, computer scientist Linus Torvalds wrote an operating system kernel and shared it with independent programmers. The system that they fleshed out and released in 1994 -- Linux -- was remarkable not only for its utility and efficiency but also for the collaboration of its community.
Now enjoying mainstream respectability (and the support of the computer industry), Linux runs on the servers of Amazon, Google, and much of the wired world. As the sole arbiter of code for the Linux Foundation (which he characteristically downplays by saying “the only power I have is to say ‘no’”), Torvalds quietly inspires open-source projects worldwide.
Linus Torvalds | Speaker | TED.com