TEDxCaltech
Leonard Susskind: My friend Richard Feynman
Λέοναρντ Σούσκιντ: Ο φίλος μου, Ρίτσαρντ Φάυνμαν
Filmed:
Readability: 3.5
1,213,939 views
Πώς είναι το να είσαι φίλος με μια ιδιοφυΐα; Στη σκηνή της ΤEDxCaltech, ο φυσικός Λέοναρντ Σούσκιντ αφηγείται μερικές ιστορίες από τη φιλία του με το θρυλικό Ρίτσαρντ Φάυνμαν, συζητώντας την αντισυμβατική προσέγγισή του σε πρβλήματα σημαντικά...και μη.
Leonard Susskind - Physicist
Leonard Susskind works on string theory, quantum field theory, quantum statistical mechanics and quantum cosmology at Stanford. Full bio
Leonard Susskind works on string theory, quantum field theory, quantum statistical mechanics and quantum cosmology at Stanford. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I decided when I was asked to do this
0
0
2000
Αποφάσισα, όταν μου ζητήθηκε να το κάνω αυτό,
00:17
that what I really wanted to talk about
1
2000
2000
ότι αυτό για το οποίο ήθελα πραγματικά να μιλήσω
00:19
was my friend Richard Feynman.
2
4000
2000
ήταν ο φίλος μου Ρίτσαρντ Φάυνμαν.
00:21
I was one of the fortunate few
3
6000
2000
Ήμουν ένας εκ των λίγων τυχερών
00:23
that really did get to know him
4
8000
2000
που τον γνώρισαν πραγματικά
00:25
and enjoyed his presence.
5
10000
2000
και απόλαυσαν την παρουσία του.
00:27
And I'm going to tell you the Richard Feynman that I knew.
6
12000
3000
Και θα σας μιλήσω για τον Ρίτσαρντ Φάυνμαν που εγώ ήξερα.
00:30
I'm sure there are other people here
7
15000
2000
Είμαι βέβαιος πως υπάρχουν άλλοι άνθρωποι εδώ
00:32
who could tell you about the Richard Feynman they knew,
8
17000
2000
που θα μπορούσαν να σας πουν για το Ρίτσαρντ Φάυνμαν που αυτοί ήξεραν,
00:34
and it would probably be a different Richard Feynman.
9
19000
2000
και πιθανόν θα ήταν ένας διαφορετικός Ρίτσαρντ Φάυνμαν.
00:36
Richard Feynman was a very complex man.
10
21000
3000
Ο Ρίτσαρντ Φάυνμαν ήταν ένας πολύπλοκος άνθρωπος.
00:39
He was a man of many, many parts.
11
24000
2000
Ήταν ένας άνθρωπος με πολλές, πολλές πτυχές.
00:41
He was, of course, foremost,
12
26000
2000
Ήταν, φυσικά, πάνω απ' όλα
00:43
a very, very, very great scientist.
13
28000
3000
ένας πολύ, πολύ, πολύ μεγάλος επιστήμονας.
00:46
He was an actor. You saw him act.
14
31000
3000
Ήταν ένας ηθοποιός. Τον έβλεπες να παίζει.
00:49
I also had the good fortune to be in those lectures,
15
34000
3000
Είχα επίσης την τύχη να είμαι παρών σε εκείνες τις ομιλίες,
00:52
up in the balcony.
16
37000
2000
πάνω, στον εξώστη.
00:54
They were fantastic.
17
39000
2000
Ήταν φανταστικές.
00:56
He was a philosopher;
18
41000
2000
Ήταν ένας φιλόσοφος,
00:58
he was a drum player;
19
43000
2000
ήταν ένας ντράμερ,
01:00
he was a teacher par excellence.
20
45000
3000
ήταν ένας κατεξοχήν δάσκαλος.
01:03
Richard Feynman was also a showman,
21
48000
2000
Ο Ρίτσαρντ Φάυνμαν ήταν επίσης ένας σόουμαν,
01:05
an enormous showman.
22
50000
2000
ένας τεράστιος σόουμαν.
01:07
He was brash, irreverent --
23
52000
4000
Ήταν αυθάδης, ασεβής --
01:11
he was full of macho,
24
56000
2000
ήταν γεμάτος μαγκιά,
01:13
a kind of macho one-upmanship.
25
58000
3000
ένα είδος ιδιαίτερης μαγκιάς.
01:16
He loved intellectual battle.
26
61000
4000
Λάτρευε τα νοητικά παιχνίδια.
01:20
He had a gargantuan ego.
27
65000
4000
Είχε ένα τεράστιο εγώ.
01:24
But the man had somehow
28
69000
3000
Αλλά ο τύπος κατά κάποιο τρόπο είχε
01:27
a lot of room at the bottom.
29
72000
2000
πολύ χώρο κατά βάθος.
01:29
And what I mean by that
30
74000
2000
Και τι εννοώ με το πολύ χώρο,
01:31
is a lot of room, in my case --
31
76000
3000
στην περίπτωση μου --
01:34
I can't speak for anybody else --
32
79000
2000
δεν μπορώ να μιλήσω εκ μέρους κανενός άλλου --
01:36
but in my case,
33
81000
2000
αλλά στην περίπτωση μου,
01:38
a lot of room for another big ego.
34
83000
3000
πολύ χώρο για ένα άλλο μεγάλο εγώ.
01:41
Well, not as big as his,
35
86000
2000
Εντάξει, όχι τόσο μεγάλο όσο το δικό του,
01:43
but fairly big.
36
88000
2000
αλλά αρκετά μεγάλο.
01:45
I always felt good with Dick Feynman.
37
90000
3000
Πάντα αισθανόμουν καλά με τον Ντικ Φάυνμαν.
01:48
It was always fun to be with him.
38
93000
2000
Ήταν πάντα ευχάριστο να είμαι μαζί του.
01:50
He always made me feel smart.
39
95000
2000
Πάντα με έκανε να νιώθω έξυπνος.
01:52
How can somebody like that make you feel smart?
40
97000
2000
Πώς μπορεί κάποιος σαν κι αυτόν να σε κάνει να νιώθεις έξυπνος;
01:54
Somehow he did.
41
99000
2000
Κατά κάποιο τρόπο το μπορούσε.
01:56
He made me feel smart. He made me feel he was smart.
42
101000
2000
Μ' έκανε να νιώθω έξυπνος. Μ' έκανε να νιώθω ότι ήταν έξυπνος.
01:58
He made me feel we were both smart,
43
103000
2000
Μ' έκανε να νιώθω πως ήμαστε κι οι δυο έξυπνοι,
02:00
and the two of us could solve any problem whatever.
44
105000
4000
και πως οι δυο μας μπορούσαμε να λύσουμε κάθε πρόβλημα.
02:04
And in fact, we did sometimes do physics together.
45
109000
3000
Και όντως, μερικές φορές κάναμε φυσική μαζί.
02:07
We never published a paper together,
46
112000
2000
Δε δημοσιεύσαμε πότε καμία εργασία μαζί,
02:09
but we did have a lot of fun.
47
114000
3000
αλλά περάσαμε πολύ καλά.
02:13
He loved to win.
48
118000
2000
Αγαπούσε το να κερδίζει.
02:15
With these little macho games we would sometimes play --
49
120000
3000
Σε αυτά τα μικρά παιχνίδια επίδειξης που παίζαμε μερικές φορές --
02:18
and he didn't only play them with me, he played them with all sorts of people --
50
123000
3000
και δεν τα έπαιζε μόνο με μένα, τα έπαιζε με κάθε είδος ανθρώπων --
02:21
he would almost always win.
51
126000
2000
σχεδόν πάντα κέρδιζε.
02:23
But when he didn't win, when he lost,
52
128000
3000
Αλλά όταν δεν κέρδιζε, όταν έχανε,
02:26
he would laugh and seem to have just as much fun
53
131000
3000
πάντα γελούσε και φαινόταν να έχει την ίδια χαρά
02:29
as if he had won.
54
134000
2000
με όταν κέρδιζε.
02:31
I remember once he told me a story
55
136000
2000
Θυμάμαι μια φορά μου είπε μια ιστορία
02:33
about a joke that the students played on him.
56
138000
3000
σχετικά με μια πλάκα που του έκαναν οι μαθητές του.
02:36
They took him -- I think it was for his birthday --
57
141000
2000
Τον έβγαλαν -- νομίζω ήταν για τα γενέθλιά του --
02:38
they took him for lunch.
58
143000
2000
τον έβγαλαν για γεύμα.
02:40
They took him for lunch
59
145000
2000
Τον έβγαλαν για γεύμα
02:42
to a sandwich place in Pasadena.
60
147000
2000
σε ένα μέρος με σάντουιτς στην Πασαντίνα.
02:44
It may still exist; I don't know.
61
149000
2000
Μπορεί να υπάρχει ακόμα, δεν ξέρω.
02:46
Celebrity sandwiches was their thing.
62
151000
3000
Ειδικεύονταν σε σάντουιτς διασημοτήτων.
02:49
You could get a Marilyn Monroe sandwich.
63
154000
2000
Μπορούσες να παραγγείλεις ένα σάντουιτς Μέριλυν Μονρόε.
02:51
You could get a Humphrey Bogart sandwich.
64
156000
3000
Μπορούσες να πάρεις ένα σάντουιτς Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ.
02:54
The students went there in advance,
65
159000
2000
Οι μαθητές είχαν πάει εκεί εκ των προτέρων,
02:56
and they arranged that they would all order Feynman sandwiches.
66
161000
3000
και κανόνισαν να παραγγείλουν όλοι σάντουιτς "Φάυνμαν".
02:59
One after another, they came in and ordered Feynman sandwiches.
67
164000
3000
Ο ένας μετά τον άλλο, πήγαν και παρήγγειλαν σάντουιτς "Φάυνμαν".
03:02
Feynman loved this story.
68
167000
2000
Ο Φάυνμαν αγαπούσε αυτή την ιστορία.
03:04
He told me this story, and he was really happy and laughing.
69
169000
4000
Μου είπε αυτή την ιστορία, και ήταν πραγματικά χαρούμενος και γελούσε.
03:08
When he finished the story, I said to him,
70
173000
3000
Όταν τελείωσε την ιστορία, του είπα,
03:11
"Dick, I wonder what would be the difference
71
176000
2000
"Ντικ, αναρωτιέμαι ποια θα ήταν η διαφορά
03:13
between a Feynman sandwich and a Susskind sandwich."
72
178000
4000
μεταξύ ενός σάντουιτς Φάυνμαν και ενός σάντουιτς Σούσκιντ."
03:17
And without skipping a beat at all,
73
182000
2000
Και χωρίς να χάσει ούτε στιγμή,
03:19
he said, "Well, they'd be about the same.
74
184000
3000
είπε, "Καλά, θα ήταν περίπου το ίδιο.
03:22
The only difference is a Susskind sandwich would have a lot more ham,"
75
187000
3000
Η μόνη διαφορά είναι ότι το σάντουιτς Σούσκιντ θα είχε πολύ περισσότερο ζαμπόν,"
03:25
ham, as in bad actor.
76
190000
2000
ζαμπόν σημαίνει κακός ηθοποιός.
03:27
(Laughter)
77
192000
2000
(Γέλια)
03:29
Well, I happened to have been very quick that day,
78
194000
3000
Λοιπόν, έτυχε να ήμουν αρκετά γρήγορος εκείνη τη μέρα,
03:32
and I said, "Yeah, but a lot less baloney."
79
197000
3000
και είπα, "Ναι, αλλά θα είχε πολύ λιγότερη μορταδέλα (=ανοησία)."
03:35
(Laughter)
80
200000
3000
(Γέλια)
03:38
The truth of the matter
81
203000
4000
Η αλήθεια είναι
03:42
is that a Feynman sandwich
82
207000
2000
πως το σάντουιτς Φάυνμαν
03:44
had a load of ham,
83
209000
2000
είχε πάρα πολύ ζαμπόν,
03:46
but absolutely no baloney.
84
211000
3000
αλλά απολύτως καθόλου μορταδέλα.
03:50
What Feynman hated worse than anything else
85
215000
2000
Αυτό που ο Φάυνμαν μισούσε περισσότερο από οτιδήποτε
03:52
was intellectual pretense --
86
217000
2000
ήταν η διανοητική προσποίηση --
03:54
phoniness,
87
219000
2000
η κιβδηλότητα,
03:56
false sophistication, jargon.
88
221000
3000
οι ψευδείς σοφισμοί, η επαγγελματική ορολογία.
03:59
I remember sometime during the '80s,
89
224000
3000
Θυμάμαι κάποτε στη διάρκεια της δεκαετίας του 80,
04:02
the mid-'80s,
90
227000
2000
στα μέσα του 80,
04:04
Dick and I and Sidney Coleman
91
229000
2000
ο Ντικ κι εγώ και ο Σίντνεϊ Κόουλμαν,
04:06
would meet a couple of times
92
231000
2000
συναντηθήκαμε κάμποσες φορές
04:08
up in San Francisco at some very rich guy's house --
93
233000
3000
στο Σαν Φρανσίσκο στο σπίτι κάποιου αρκετά πλουσίου --
04:11
up in San Francisco for dinner.
94
236000
2000
στο Σαν Φρανσίσκο για δείπνο.
04:13
And the last time the rich guy invited us,
95
238000
3000
Και την τελευταία φορά που ο πλούσιος τύπος μας προσκάλεσε,
04:16
he also invited a couple of philosophers.
96
241000
2000
είχε προσκαλέσει επίσης και μερικούς φιλοσόφους.
04:18
These guys were philosophers of mind.
97
243000
3000
Αυτοί οι τύποι ήταν φιλόσοφοι του νου.
04:21
Their specialty was the philosophy of consciousness.
98
246000
3000
Η ειδικότητα τους ήταν η φιλοσοφία της συνείδησης.
04:24
And they were full of all kinds of jargon.
99
249000
2000
Και χρησιμοποιούσαν κάθε είδους επαγγελματική ορολογία.
04:26
I'm trying to remember the words --
100
251000
3000
Προσπαθώ να θυμηθώ τις λέξεις --
04:29
"monism," "dualism," categories all over the place.
101
254000
3000
"μονισμός", "δυϊσμός", κατηγορίες παντού.
04:32
I didn't know what those things meant, neither did Dick --
102
257000
2000
Δεν ήξερα τι σήμαιναν όλα αυτά, ούτε κι ο Ντικ ήξερε --
04:34
neither did Sydney for that matter.
103
259000
2000
ούτε και ο Σίντνεϊ για την ακρίβεια.
04:36
And what did we talk about?
104
261000
2000
Και γιατί μιλήσαμε;
04:38
Well, what do you talk about when you talk about minds?
105
263000
3000
Λοιπόν, για ποιο πράγμα μιλά κάποιος όταν μιλάει για τη διανόηση;
04:41
One thing, there's one obvious thing to talk about --
106
266000
2000
Για ένα πράγμα, για το προφανές θέμα συζήτησης --
04:43
can a machine become a mind?
107
268000
2000
Μπορεί μια μηχανή να γίνει ένας νους;
04:45
Can you build a machine
108
270000
2000
Μπορείς να χτίσεις μια μηχανή
04:47
that thinks like a human being,
109
272000
2000
η οποία σκέφτεται σαν ένα ανθρώπινο ον,
04:49
that is conscious?
110
274000
2000
η οποία είναι ενσυνείδητη;
04:51
We sat around and we talked about this -- we of course never resolved it.
111
276000
3000
Καθίσαμε και το συζητήσαμε -- φυσικά δεν το επιλύσαμε ποτέ.
04:54
But the trouble with the philosophers
112
279000
2000
Άλλα το πρόβλημα με τους φιλοσόφους
04:56
is that they were philosophizing
113
281000
2000
είναι ότι φιλοσοφούσαν
04:58
when they should have been science-iphizing.
114
283000
2000
όταν έπρεπε να "επιστημούσαν".
05:00
It's a scientific question after all.
115
285000
3000
Εν τέλει, είναι μια επιστημονική ερώτηση.
05:03
And this was a very, very dangerous thing to do
116
288000
2000
Κι αυτό ήταν κάτι πολύ, πολύ επικίνδυνο
05:05
around Dick Feynman.
117
290000
3000
όταν ήσουν κοντά στον Ντικ Φάυνμαν.
05:10
Feynman let them have it -- both barrels, right between the eyes.
118
295000
3000
Ο Φάυνμαν τους το ανταπέδωσε -- στο δόξα πατρί.
05:13
It was brutal; it was funny -- ooh, it was funny.
119
298000
3000
Ήταν βάναυσο, ήταν αστείο -- ω, ήταν αστείο.
05:16
But it was really brutal.
120
301000
2000
Άλλα ήταν αληθινά βάναυσο.
05:18
He really popped their balloon.
121
303000
2000
Πραγματικά έσκασε το μπαλόνι τους.
05:20
But the amazing thing was --
122
305000
2000
Αλλά το αξιοθαύμαστο ήταν --
05:22
Feynman had to leave a little early.
123
307000
2000
Ο Φάυνμαν χρειάστηκε να φύγει λίγο νωρίς.
05:24
He wasn't feeling too well, so he left a little bit early.
124
309000
3000
Δεν αισθανόταν πολύ καλά, κι έτσι έφυγε κάπως νωρίς.
05:27
And Sidney and I were left there with the two philosophers.
125
312000
3000
Και ο Σίντνεϊ κι εγώ μείναμε εκεί με τους δυο φιλοσόφους.
05:30
And the amazing thing is these guys were flying.
126
315000
3000
Και το αξιοθαύμαστο ήταν πως αυτοί οι τύποι ήταν στα ουράνια.
05:33
They were so happy.
127
318000
2000
Ήταν τόσο χαρούμενοι.
05:35
They had met the great man;
128
320000
3000
Είχαν συναντήσει ένα σπουδαίο άνθρωπο,
05:38
they had been instructed by the great man;
129
323000
2000
είχαν διδαχθεί από ένα σπουδαίο άνθρωπο,
05:40
they had an enormous amount of fun
130
325000
2000
είχαν περάσει εξαιρετικά
05:42
having their faces shoved in the mud,
131
327000
3000
έχοντας φάει λάσπη στα μούτρα τους,
05:45
and it was something special.
132
330000
3000
και ήταν κάτι το μοναδικό.
05:48
I realized there was something just extraordinary about Feynman,
133
333000
3000
Συνειδητοποίησα ότι υπήρχε κάτι το ιδιαίτερο σχετικά με το Φάυνμαν,
05:51
even when he did what he did.
134
336000
3000
ακόμα κι όταν έκανε ό,τι έκανε.
05:58
Dick, he was my friend. I did call him Dick.
135
343000
3000
Ο Ντικ, ήταν φίλος μου. Τον φώναζα όντως Ντικ.
06:01
Dick and I had a certain, a little bit of a rapport.
136
346000
2000
Ο Ντικ κι εγώ είχαμε μια κάποια συμπάθεια.
06:03
I think it may have been a special rapport that he and I had.
137
348000
3000
Νομίζω ότι μπορεί να ήταν μια ιδιαίτερη συμπάθεια αυτή που είχαμε.
06:06
We liked each other; we liked the same kind of things.
138
351000
3000
Άρεσε ο ένας στον άλλο, μας άρεσαν τα ίδια πράγματα.
06:09
I also liked the kind of intellectual macho games.
139
354000
4000
Άρεσαν και σε μένα τα παιχνίδια διανοητικών δεξιοτήτων.
06:13
Sometimes I would win, mostly he would win,
140
358000
2000
Μερικές φορές κέρδιζα, τις περισσότερες φορές κέρδιζε αυτός,
06:15
but we both enjoyed them.
141
360000
2000
αλλά το ευχαριστιόμασταν και οι δυο.
06:17
And Dick became convinced at some point
142
362000
2000
Και ο Ντικ κάποια στιγμή πείστηκε
06:19
that he and I had some kind of similarity of personality.
143
364000
4000
πως εκείνος κι εγώ είχαμε κάποιου είδους ομοιότητα στις προσωπικότητές μας.
06:23
I don't think he was right.
144
368000
2000
Δε νομίζω πως είχε δίκιο.
06:25
I think the only point of similarity between us
145
370000
2000
Νομίζω πως το μόνο στοιχείο ομοιότητας μεταξύ μας
06:27
is we both like to talk about ourselves.
146
372000
3000
είναι πως και οι δυο μας αρεσκόμαστε στο να μιλάμε για τους εαυτούς μας.
06:30
But he was convinced of this.
147
375000
2000
Αλλά αυτός είχε πειστεί.
06:32
And he was curious.
148
377000
2000
Και ήταν περίεργος.
06:34
The man was incredibly curious.
149
379000
2000
Ήταν απίστευτα περίεργος.
06:36
And he wanted to understand what it was and why it was
150
381000
3000
Και ήθελε να καταλάβει το τι και το γιατί
06:39
that there was this funny connection.
151
384000
4000
υπήρχε αυτή η περίεργη σχέση.
06:43
And one day we were walking. We were in France.
152
388000
2000
Και μια μέρα περπατούσαμε. Ήμασταν στη Γαλλία.
06:45
We were in La Zouche.
153
390000
2000
Ήμασταν στη Λα Ζους.
06:47
We were up in the mountains, 1976.
154
392000
2000
Ήμασταν πάνω στα βουνά, το 1976.
06:49
We were up in the mountains, and Feynman said to me,
155
394000
3000
΄Ημασταν πάνω στα βουνά, και ο Φάυνμαν μου είπε,
06:52
he said, "Leonardo."
156
397000
2000
είπε, "Λεονάρντο."
06:54
The reason he called me Leonardo
157
399000
2000
Ο λόγος που μ' αποκάλεσε Λεονάρντο
06:56
is because we were in Europe
158
401000
2000
ήταν επειδή ήμασταν στην Ευρώπη
06:58
and he was practicing his French.
159
403000
3000
και εξασκούσε τα Γαλλικά του.
07:01
And he said, "Leonardo,
160
406000
3000
Και είπε, "Λεονάρντο,
07:04
were you closer to your mother or to you father
161
409000
3000
ήσουν πιο κοντά στη μητέρα ή στον πατέρα σου
07:07
when you were a kid?"
162
412000
2000
όταν ήσουν μικρός;"
07:09
And I said, "Well, my real hero was my father.
163
414000
3000
Και είπα, "Ε, ο πραγματικός ήρωάς μου ήταν ο πατέρας μου.
07:12
He was a working man,
164
417000
2000
Ήταν ένας εργαζόμενος άντρας,
07:14
had a fifth grade education.
165
419000
3000
είχε εκπαίδευση πέμπτης δημοτικού.
07:17
He was a master mechanic, and he taught me how to use tools.
166
422000
3000
Ήταν ένας εξαίρετος μηχανικός, και μου' μαθε πώς να χρησιμοποιώ εργαλεία.
07:20
He taught me all sorts of things about mechanical things.
167
425000
4000
Μου΄μαθε κάθε λογής πράγματα για μηχανικά θέματα.
07:24
He even taught me the Pythagorean theorem.
168
429000
2000
Μου' μαθε ακόμα και το Πυθαγόρειο θεώρημα.
07:26
He didn't call it the hypotenuse,
169
431000
2000
Δεν την αποκαλούσε υποτείνουσα,
07:28
he called it the shortcut distance."
170
433000
3000
αλλά την αποκαλούσε ως την πλευρά που έκοβε δρόμο".
07:31
And Feynman's eyes just opened up.
171
436000
2000
Και τα μάτια του Φάυνμαν έμειναν απλώς ορθάνοιχτα.
07:33
He went off like a light bulb.
172
438000
2000
Άναψε σαν λαμπάκι.
07:35
And he said he had had
173
440000
3000
Και είπε πως είχε
07:38
basically exactly the same relationship
174
443000
2000
βασικά ακριβώς την ίδια σχέση
07:40
with his father.
175
445000
2000
με τον πατέρα του.
07:42
In fact, he had been convinced at one time
176
447000
3000
Πράγματι, είχε πειστεί κάποτε
07:45
that, to be a good physicist,
177
450000
3000
πως, για να είσαι καλός φυσικός,
07:48
that it was very important
178
453000
2000
ήταν πολύ σημαντικό
07:50
to have had that kind of relationship with your father.
179
455000
3000
να είχες αυτού του είδους τη σχέση με τον πατέρα σου.
07:53
I apologize for the sexist conversation here,
180
458000
3000
Συγγνώμη για την σεξιστική κουβέντα σε αυτό το σημείο,
07:56
but this is the way it really happened.
181
461000
2000
αλλά έγινε ακριβώς έτσι.
07:58
He said that he had been absolutely convinced that this was necessary --
182
463000
4000
Είπε πως είχε πειστεί απολύτως πως ήταν αναγκαίο --
08:02
the necessary part of the growing up of a young physicist.
183
467000
4000
το αναγκαίο κομμάτι της ανατροφής ενός νεαρού φυσικού.
08:06
Being Dick, he, of course, wanted to check this.
184
471000
3000
Όντας ο Ντικ, φυσικά, ήθελε να το τσεκάρει αυτό.
08:09
He wanted to go out and do an experiment.
185
474000
2000
Ήθελε να πάει και να κάνει ένα πείραμα.
08:11
So, well he did.
186
476000
2000
Ε, λοιπόν, το έκανε.
08:13
He went out and did an experiment.
187
478000
2000
Πήγε κι έκανε ένα πείραμα.
08:15
He asked all his friends that he thought were good physicists,
188
480000
3000
Ρώτησε όλους τους φίλους που θεωρούσε ότι ήταν καλοί φυσικοί,
08:18
"Was it your mom or your pop that influenced you?"
189
483000
3000
Ήταν η μαμά σου ή ο μπαμπάς σου που σ' επηρέασε;"
08:21
And to a man -- they were all men --
190
486000
2000
Και κάθε άντρας -- ήταν όλοι άντρες --
08:23
to a man, every single one of them
191
488000
2000
κάθε άντρας, ο καθένας τους
08:25
said, "My mother."
192
490000
2000
είπε: "Η μητέρα μου".
08:27
(Laughter)
193
492000
3000
(Γέλια)
08:30
There went that theory down the trashcan of history.
194
495000
4000
Κάπου εκεί αυτή η θεωρία πήγε στον κάλαθο των αχρήστων της ιστορίας.
08:35
But he was very excited that he had finally met somebody
195
500000
3000
Αλλά ήταν πολύ ενθουσιασμένος που είχε επιτέλους βρει κάποιον
08:38
who had the same experience with my father
196
503000
3000
που είχε την ίδια εμπειρία με τον πατέρα μου
08:41
as he had with his father.
197
506000
2000
όπως κι εκείνος με το δικό του πατέρα.
08:43
And for some time, he was convinced
198
508000
2000
Και για κάποιο διάστημα, είχε πειστεί
08:45
this was the reason we got along so well.
199
510000
2000
πως αυτός ήταν ο λόγος που ταιριάζαμε τόσο πολύ.
08:47
I don't know. Maybe. Who knows?
200
512000
2000
Δεν ξέρω. Ίσως. Ποιος ξέρει;
08:49
But let me tell you a little bit
201
514000
2000
Αλλά επιτρέψτε μου να σας πω λίγο
08:51
about Feynman the physicist.
202
516000
3000
για τον φυσικό Φάυνμαν.
08:55
Feynman's style --
203
520000
2000
Το στυλ του Φάυνμαν --
08:57
no, style is not the right word.
204
522000
2000
όχι, στυλ δεν είναι η σωστή λέξη.
08:59
Style makes you think of the bow tie he might have worn
205
524000
2000
Το στυλ σε κάνει να σκέφτεσαι για το παπιγιόν που μπορεί να φορούσε
09:01
or the suit he was wearing.
206
526000
2000
ή για το κοστούμι που φορούσε.
09:03
There's something much deeper than that,
207
528000
2000
Υπάρχει κάτι πολύ πιο βαθύ απ΄αυτό,
09:05
but I can't think of another word for it.
208
530000
2000
αλλά δεν μπορώ να σκεφτώ μια άλλη λέξη.
09:07
Feynman's scientific style
209
532000
3000
Το επιστημονικό στυλ του Φάυνμαν
09:10
was always to look for the simplest,
210
535000
2000
ήταν να ψάχνει πάντα για την απλούστερη,
09:12
most elementary solution to a problem that was possible.
211
537000
5000
την πιο θεμελιώδη δυνατή λύση σε ένα πρόβλημα.
09:17
If it wasn't possible, you had to use something fancier.
212
542000
3000
Αν δεν ήταν δυνατό, έπρεπε να χρησιμοποιήσεις κάτι πιο φανταχτερό.
09:20
But no doubt part of this
213
545000
3000
Αλλά, χωρίς αμφιβολία, μέρος αυτού
09:23
was his great joy and pleasure
214
548000
3000
ήταν η μεγάλη χαρά κι ευχαρίστησή του
09:26
in showing people that he could think more simply than they could.
215
551000
4000
στο να δείχνει σε ανθρώπους ότι μπορούσε να σκέφτεται πιο απλά απ' ό,τι αυτοί.
09:30
But he also deeply believed, he truly believed,
216
555000
3000
Αλλά επίσης πίστευε βαθιά, πίστευε πραγματικά,
09:33
that if you couldn't explain something simply
217
558000
2000
ότι αν δεν μπορούσες να εξηγήσεις κάτι απλά
09:35
you didn't understand it.
218
560000
3000
δεν το είχες καταλάβει.
09:38
In the 1950s, people were trying to figure out
219
563000
3000
Τη δεκαετία του 1950, κάποιοι άνθρωποι προσπαθούσαν να βρουν
09:41
how superfluid helium worked.
220
566000
2000
πώς δούλευε το υπερυγρό ήλιο.
09:43
There was a theory.
221
568000
2000
Υπήρχε μια θεωρία.
09:45
It was due to a Russian mathematical physicist,
222
570000
2000
Ήταν χάρη σ' ένα Ρώσο μαθηματικό φυσικό
09:47
and it was a complicated theory.
223
572000
2000
και ήταν μια πολύπλοκη ιστορία.
09:49
I'll tell you what that theory was soon enough.
224
574000
2000
Θα σας πω ποια ήταν η θεωρία σύντομα.
09:51
It was a terribly complicated theory
225
576000
2000
Ήταν μια αφόρητα πολύπλοκη θεωρία
09:53
full of very difficult integrals and formulas
226
578000
3000
γεμάτη με πολύ δύσκολα ολοκληρώματα και τύπους
09:56
and mathematics and so forth.
227
581000
2000
και μαθηματικά κ.ο.κ.
09:58
And it sort of worked, but it didn't work very well.
228
583000
3000
Και κάπως δούλευε, αλλά δεν δούλευε πολύ καλά.
10:01
The only way it worked
229
586000
2000
Ο μόνος τρόπος που δούλευε
10:03
is when the helium atoms were very, very far apart.
230
588000
3000
ήταν όταν τα άτομα του ηλίου ήταν πολύ,πολύ μακριά.
10:06
The helium atoms had to be very far apart.
231
591000
2000
Τα άτομα του ηλίου έπρεπε να είναι πολύ μακριά το ένα από το άλλο.
10:08
And unfortunately, the helium atoms in liquid helium
232
593000
2000
Και δυστυχώς, τα άτομα του ηλίου στο υγρό ήλιο
10:10
are right on top of each other.
233
595000
2000
είναι το ένα πάνω στο άλλο.
10:12
Feynman decided, as a sort of amateur helium physicist,
234
597000
3000
Ο Φάυνμαν αποφάσισε, ως ένας ερασιτέχνης φυσικός του ηλίου,
10:15
that he would try to figure it out.
235
600000
3000
ότι θα προσπαθούσε να βρει την άκρη.
10:18
He had an idea, a very clear idea.
236
603000
2000
Είχε μια ιδέα, μια ξεκάθαρη ιδέα.
10:20
He would try to figure out
237
605000
2000
Θα προσπαθούσε να βρει
10:22
what the quantum wave function
238
607000
2000
με τι έμοιαζε η κβαντική κυματοσυνάρτηση
10:24
of this huge number of atoms looked like.
239
609000
2000
αυτού του τεράστιου αριθμού ατόμων.
10:26
He would try to visualize it,
240
611000
2000
Θα προσπαθούσε να την οπτικοποιήσει,
10:28
guided by a small number of simple principles.
241
613000
3000
με βάση ένα πολύ μικρό αριθμό βασικών αρχών.
10:31
The small number of simple principles were very, very simple.
242
616000
3000
Αυτές οι λίγες βασικές αρχές ήταν πολύ, πολύ βασικές.
10:34
The first one was
243
619000
2000
Η πρώτη ήταν
10:36
that when helium atoms touch each other, they repel.
244
621000
3000
ότι, όταν τα άτομα ηλίου ακουμπούν μεταξύ τους, απωθούνται.
10:39
The implication of that is that the wave function has to go to zero,
245
624000
3000
Η επίπτωση αυτού ήταν πως η κυματοσυνάρτηση πρέπει να μηδενίζεται
10:42
it has to vanish when the helium atoms touch each other.
246
627000
3000
πρέπει να εξαφανίζεται όταν τα άτομα ηλίου ακουμπούν μεταξύ τους.
10:45
The other fact
247
630000
2000
Το άλλο στοιχείο
10:47
is that the ground state, the lowest energy state of a quantum system,
248
632000
3000
είναι πως στη βασική κατάσταση, στη χαμηλότερη ενεργειακή κατάσταση ενός κβαντικού συστήματος
10:50
the wave function is always very smooth --
249
635000
4000
η κυματοσυνάρτηση είναι πάντα πολύ ομαλή --
10:54
has the minimum number of wiggles.
250
639000
2000
έχει τον ελάχιστο αριθμό ταλαντώσεων.
10:56
So he sat down --
251
641000
2000
Έτσι, έκατσε κάτω --
10:58
and I imagine he had nothing more
252
643000
2000
και φαντάζομαι δεν είχε τίποτα περισσότερο
11:00
than a simple piece of paper and a pencil --
253
645000
2000
από ένα απλό κομμάτι χαρτί κι ένα μολύβι --
11:02
and he tried to write down, and did write down,
254
647000
2000
και προσπάθησε να καταγράψει, και κατέγραψε,
11:04
the simplest function that he could think of
255
649000
3000
την απλούστερη συνάρτηση που μπορούσε να σκεφτεί
11:07
which had the boundary conditions
256
652000
2000
η οποία είχε ως όρια
11:09
that the wave function vanish when things touch
257
654000
2000
το ότι η κυματοσυνάρτηση εξαφανίζεται όταν πράγματα ακουμπούν
11:11
and is smooth in between.
258
656000
2000
και ότι είναι ομαλή στο ενδιάμεσο.
11:13
He wrote down a simple thing.
259
658000
2000
Έγραψε ένα απλό πράγμα.
11:15
It was so simple, in fact,
260
660000
2000
Ήταν τόσο απλό, για την ακρίβεια,
11:17
that I suspect a really smart high school student,
261
662000
2000
που υποψιάζομαι πως ένας πραγματικά έξυπνος μαθητής λυκείου
11:19
who didn't even have calculus,
262
664000
2000
o οποίος δεν είχε κάνει καν διαφορικό λογισμό,
11:21
could understand what he wrote down.
263
666000
3000
θα μπορούσε να καταλάβει τι είχε γράψει.
11:24
The thing was that that simple thing that he wrote down
264
669000
3000
Το θέμα ήταν πως αυτό το τόσο απλό πράγμα που έγραψε
11:27
explained everything that was known at the time about liquid helium
265
672000
3000
εξηγούσε όλα όσα ήταν γνωστά τότε για το υγρό ήλιο
11:30
and then some.
266
675000
2000
και ακόμα περισσότερα.
11:32
I've always wondered
267
677000
2000
Πάντα απορούσα
11:34
whether the professionals, the real professional helium physicists,
268
679000
3000
αν οι επαγγελματίες, οι πραγματικοί επαγγελματίες φυσικοί του ηλίου,
11:37
were just a little bit embarrassed by this.
269
682000
3000
ήταν κάπως ντροπιασμένοι απ' αυτό.
11:40
They had their super-powerful technique,
270
685000
2000
Είχαν την υπερ-δυνατή τεχνική τους
11:42
and they couldn't do as well.
271
687000
2000
και δεν μπορούσαν να τα καταφέρουν τόσο καλά.
11:44
Incidentally, I'll tell you what that super-powerful technique was.
272
689000
4000
Παρεμπιπτόντως, θα σας πω ποια ήταν αυτή η υπερ-δυνατή τεχνική.
11:48
It was the technique of Feynman diagrams.
273
693000
3000
Ήταν η τεχνική των διαγραμμάτων Φάυνμαν.
11:51
(Laughter)
274
696000
2000
(Γέλια)
11:53
He did it again in 1968.
275
698000
3000
Το ξαναέκανε το 1968.
11:56
In 1968, in my own university --
276
701000
2000
Το 1968, στο δικό μου πανεπιστήμιο --
11:58
I wasn't there at the time -- but in 1968,
277
703000
3000
δεν ήμουν εκεί τότε -- αλλά το 1968
12:01
they were exploring the structure of the proton.
278
706000
3000
ερευνούσαν τη δομή του πρωτονίου.
12:04
The proton is obviously made
279
709000
2000
Το πρωτόνιο προφανώς αποτελείται
12:06
of a whole bunch of little particles.
280
711000
2000
από ένα σωρό μικρά σωματίδια.
12:08
This was more or less known.
281
713000
2000
Αυτό ήταν λίγο πολύ γνωστό.
12:10
And the way to analyze it was, of course, Feynman diagrams.
282
715000
3000
Και ο τρόπος για να αναλυθεί ήταν, φυσικά, τα διαγράμματα Φάυνμαν.
12:13
That's what Feynman diagrams were constructed for --
283
718000
3000
Γι' αυτό είχαν φτιαχτεί τα διαγράμματα Φάυνμαν --
12:16
to understand particles.
284
721000
2000
για να κατανοούμε σωματίδια.
12:18
The experiments that were going on were very simple.
285
723000
2000
Τα πειράματα που έκαναν ήταν πολύ απλά.
12:20
You simply take the proton,
286
725000
2000
Παίρνεις απλώς το πρωτόνιο
12:22
and you hit it really sharply with an electron.
287
727000
2000
και το χτυπάς με μεγάλη ακρίβεια με ένα ηλεκτρόνιο.
12:24
This was the thing the Feynman diagrams were for.
288
729000
3000
Γι' αυτό το πράγμα υπήρχαν τα διαγράμματα Φάυνμαν.
12:27
The only problem
289
732000
2000
Το μόνο πρόβλημα
12:29
was that Feynman diagrams are complicated.
290
734000
2000
ήταν πως τα διαγράμματα Φάυνμαν είναι πολύπλοκα.
12:31
They're difficult integrals.
291
736000
2000
Είναι δύσκολα ολοκληρώματα.
12:33
If you could do all of them, you would have a very precise theory.
292
738000
3000
Αν μπορούσες να τα λύσεις όλα, θα είχες μια πολύ ακριβή θεωρία.
12:36
But you couldn't; they were just too complicated.
293
741000
3000
Αλλά δεν θα μπορούσες. Ήταν απλώς πολύ πολύπλοκα. .
12:39
People were trying to do them.
294
744000
2000
Κάποιοι προσπαθούσαν να τα λύσουν.
12:41
You could do a one loop diagram. Don't worry about one loop.
295
746000
3000
Μπορούσες να κάνεις ένα διάγραμμα ενός κύκλου. Άσε τον ένα κύκλο.
12:44
One loop, two loops -- maybe you could do a three loop diagram,
296
749000
3000
Ένας κύκλος, δύο κύκλοι -- ίσως να μπορούσες να λύσεις ένα διάγραμμα τριών κύκλων,
12:47
but beyond that, you couldn't do anything.
297
752000
2000
αλλά πέρα απ' αυτό δεν θα μπορούσες να κάνεις τίποτα.
12:49
Feynman said, "Forget all of that.
298
754000
2000
Ο Φάυνμαν είπε, "Ξεχάστε τα όλα αυτά.
12:51
Just think of the proton
299
756000
2000
Απλώς σκεφθείτε το πρωτόνιο
12:53
as an assemblage of little particles --
300
758000
2000
ως ένα σύνολο μικρών σωματιδίων --
12:55
a swarm of little particles."
301
760000
2000
ένα σμήνος μικρών σωματιδίων".
12:57
He called them partons. He called them partons.
302
762000
3000
Τα ονόμασε παρτόνια. Τα ονόμασε παρτόνια.
13:00
He said, "Just think of it as a swarm of partons
303
765000
2000
Είπε, "Απλώς σκεφθείτε το ως ένα σμήνος παρτονίων
13:02
moving real fast."
304
767000
2000
κινούμενο πολύ γρήγορα".
13:04
Because they're moving real fast,
305
769000
4000
Επειδή κινούνται πολύ γρήγορα,
13:08
relativity says the internal motions go very slow.
306
773000
4000
η σχετικότητα λέει πως οι εσωτερικές κινήσεις είναι πολύ αργές.
13:12
The electron hits it suddenly.
307
777000
2000
Το ηλεκτρόνιο το χτυπάει ξαφνικά.
13:14
It's like taking a very sudden snapshot of the proton.
308
779000
3000
Είναι σαν να παίρνεις μια πολύ ξαφνική φωτογραφία του πρωτονίου.
13:17
What do you see?
309
782000
2000
Τι βλέπεις;
13:19
You see a frozen bunch of partons.
310
784000
5000
Βλέπεις ένα παγωμένο σύνολο παρτονίων.
13:24
They don't move, and because they don't move
311
789000
2000
Δεν κινούνται, και επειδή δεν κινούνται
13:26
during the course of the experiment,
312
791000
2000
κατά τη διάρκεια του πειράματος,
13:28
you don't have to worry about how they're moving.
313
793000
2000
δεν χρειάζεται να ανησυχείς για το πώς κινούνται.
13:30
You don't have to worry about the forces between them.
314
795000
2000
Δεν χρειάζεται να ανησυχείς για τις δυνάμεις μεταξύ τους.
13:32
You just get to think of it
315
797000
2000
Απλώς το σκέφτεσαι
13:34
as a population
316
799000
2000
ως ένα σύνολο
13:36
of frozen partons.
317
801000
3000
από παγωμένα παρτόνια.
13:39
This was the key to analyzing these experiments.
318
804000
3000
Αυτό ήταν το κλειδί στην ανάλυση τέτοιων πειραμάτων.
13:42
Extremely effective, it really did --
319
807000
3000
Άκρως αποδοτικό, πράγματι --
13:45
somebody said the word revolution is a bad word.
320
810000
2000
κάποιος είπε ότι η λέξη επανάσταση είναι μια άσχημη λέξη.
13:47
I suppose it is, so I won't say revolution --
321
812000
3000
Υποθέτω πως είναι, γι' αυτό δεν θα πω επανάσταση --
13:50
but it certainly evolved very, very deeply
322
815000
3000
αλλά σίγουρα εξέλιξε πολύ, πολύ βαθιά
13:53
our understanding of the proton,
323
818000
3000
την αντίληψή μας για το πρωτόνιο
13:56
and of particles beyond that.
324
821000
2000
και για τα σωματίδια πέρα από αυτό.
13:58
Well, I had some more that I was going to tell you
325
823000
2000
Λοιπόν, είχα κι άλλα τα οποία σκόπευα να σας πω
14:00
about my connection with Feynman,
326
825000
2000
σχετικά με τη σχέση μου με το Φάυνμαν,
14:02
what he was like,
327
827000
2000
πώς ήταν,
14:04
but I see I have exactly half a minute.
328
829000
2000
αλλά βλέπω πως έχω ακριβώς μισό λεπτό.
14:06
So I think I'll just finish up
329
831000
2000
Γι' αυτό νομίζω ότι απλώς θα τελειώσω
14:08
by saying I actually don't think Feynman would have liked this event.
330
833000
4000
λέγοντας πως για την ακρίβεια δε νομίζω πως του Φάυνμαν θα του άρεσε αυτή η εκδήλωση.
14:12
I think he would have said,
331
837000
3000
Νομίζω ότι θα έλεγε,
14:15
"I don't need this."
332
840000
3000
"Δεν τη χρειάζομαι".
14:18
But how should we honor Feynman?
333
843000
3000
Αλλά πώς πρέπει να τιμούμε το Φάυνμαν:
14:21
How should we really honor Feynman?
334
846000
2000
Πώς ακριβώς θα πρέπει να τιμούμε το Φάυνμαν:
14:23
I think the answer is we should honor Feynman
335
848000
3000
Νομίζω η απάντηση είναι πως θα πρέπει να τιμούμε το Φάυνμαν
14:26
by getting as much baloney
336
851000
2000
αφαιρώντας όσο το δυνατό περισσότερη ανοησία
14:28
out of our own sandwiches as we can.
337
853000
3000
από τα σάντουιτς μας.
14:31
Thank you.
338
856000
2000
Σας ευχαριστώ.
14:33
(Applause)
339
858000
3000
(Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
Leonard Susskind - PhysicistLeonard Susskind works on string theory, quantum field theory, quantum statistical mechanics and quantum cosmology at Stanford.
Why you should listen
Leonard Susskind is the Felix Bloch Professor of Physics at Stanford University. His research interests include string theory, quantum field theory, quantum statistical mechanics, and quantum cosmology. He received the Pregel Award from the New York Academy of Science (1975), and the J. J. Sakurai Prize of the American Physical Society (1998) "for his pioneering contributions to hadronic string models, lattice gauge theories, quantum chromodynamics, and dynamical symmetry breaking." He is a member of the National Academy of Sciences and the American Academy of Arts and Sciences and, since 2009, has been serving as Director of the Stanford Institute for Theoretical Physics.
He is a recent recipient of the Los Angeles Times Book Award in Science and Technology for The Black Hole War: My Battle with Stephen Hawking to Make the World Safe for Quantum Mechanics.
Leonard Susskind | Speaker | TED.com