TEDSalon NY2013
Parul Sehgal: An ode to envy
Παρούλ Σεγκάλ: Ωδή στη ζήλια
Filmed:
Readability: 4.2
2,362,572 views
Τι είναι η ζήλια; Τι είναι αυτό που την καθοδηγεί και γιατί κρυφά μας αρέσει; Η Παρούλ Σεγκάλ μας λέει πως, καμία μελέτη δεν μπόρεσε να συλλάβει «τη μοναξιά, τη διάρκεια και τη ζοφερή της έξαψη», εκτός από τη λογοτεχνία. Mε εύγλωττο στοχασμό, μας δείχνει μέσα από τη λογοτεχνία, πώς η ζήλια δεν διαφέρει πολύ από την αναζήτηση της γνώσης.
Parul Sehgal - Literary critic
Parul Sehgal is an editor for "The New York Times Book Review." Full bio
Parul Sehgal is an editor for "The New York Times Book Review." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
So when I was eight years old,
0
1617
1965
Όταν ήμουν οκτώ ετών,
00:15
a new girl came to join the class,
1
3582
2158
ήρθε ένα καινούργιο κορίτσι στην τάξη,
00:17
and she was so impressive,
2
5740
3033
και ήταν πολύ εντυπωσιακή,
00:20
as the new girl always seems to be.
3
8773
2282
όπως φαίνεται πως είναι πάντα
το καινούργιο κορίτσι.
το καινούργιο κορίτσι.
00:23
She had vast quantities of very shiny hair
4
11055
2678
Είχε πολλά και πολύ λαμπερά μαλλιά
00:25
and a cute little pencil case,
5
13733
3040
και μια χαριτωμένη μικρή κασετίνα,
00:28
super strong on state capitals,
6
16773
3588
ήξερε όλες τις πρωτεύουσες
των πολιτειών,
των πολιτειών,
00:32
just a great speller.
7
20361
2492
συλλάβιζε εξαιρετικά.
00:34
And I just curdled with jealousy that year,
8
22853
4950
Kι εκείνη τη χρονιά
έσκαγα από τη ζήλια μου,
έσκαγα από τη ζήλια μου,
00:39
until I hatched my devious plan.
9
27803
3543
μέχρι που συνέλαβα
το σατανικό μου σχέδιο.
το σατανικό μου σχέδιο.
00:43
So one day I stayed a little late after school,
10
31346
4233
Έτσι, μια μέρα έμεινα λίγο
παραπάνω στο σχολείο,
παραπάνω στο σχολείο,
00:47
a little too late, and I lurked in the girls' bathroom.
11
35579
4080
αρκετά παραπάνω, και κρύφτηκα
στις τουαλέτες των κοριτσιών.
στις τουαλέτες των κοριτσιών.
00:51
When the coast was clear, I emerged,
12
39659
2335
Όταν το πεδίο ήταν ελεύθερο, βγήκα,
00:53
crept into the classroom,
13
41994
1739
σύρθηκα στην τάξη,
00:55
and took from my teacher's desk the grade book.
14
43733
3857
και πήρα από την έδρα της δασκάλας μου
το βιβλίο της βαθμολογίας.
το βιβλίο της βαθμολογίας.
00:59
And then I did it.
15
47590
2336
Και τότε το έκανα.
01:01
I fiddled with my rival's grades,
16
49926
2367
«Μαγείρεψα» λιγάκι τους βαθμούς
της αντιπάλου μου,
της αντιπάλου μου,
01:04
just a little, just demoted some of those A's.
17
52293
2830
λιγάκι μόνο, υποβίβασα μερικά από τα άριστα.
01:07
All of those A's. (Laughter)
18
55123
3099
Όλα τα άριστα.
(Γέλια)
(Γέλια)
01:10
And I got ready to return the book to the drawer,
19
58222
3743
Και ήμουν έτοιμη να επιστρέψω
το βιβλίο στο συρτάρι,
το βιβλίο στο συρτάρι,
01:13
when hang on, some of my other classmates
20
61965
3034
όταν, για περίμενε, μερικοί από τους συμμαθητές μου
01:16
had appallingly good grades too.
21
64999
3493
είχαν επίσης απαράδεκτα
καλούς βαθμούς.
καλούς βαθμούς.
01:20
So, in a frenzy,
22
68492
2048
Έτσι, μέσα σε φρενίτιδα,
01:22
I corrected everybody's marks,
23
70540
1988
διόρθωσα τους βαθμούς όλων,
01:24
not imaginatively.
24
72528
1909
όχι με ιδιαίτερη φαντασία.
01:26
I gave everybody a row of D's
25
74437
2514
Έδωσα σε όλους μια σειρά από «Καλά»
01:28
and I gave myself a row of A's,
26
76951
2801
και έδωσα στον εαυτό μου
μια σειρά από «Άριστα»,
μια σειρά από «Άριστα»,
01:31
just because I was there, you know, might as well.
27
79752
2800
ξέρετε, μιας που ήμουν εκεί,
γιατί όχι;
γιατί όχι;
01:34
And I am still baffled by my behavior.
28
82552
5610
Είμαι ακόμη μπερδεμένη
με τη συμπεριφορά μου.
με τη συμπεριφορά μου.
01:40
I don't understand where the idea came from.
29
88162
2412
Δεν καταλαβαίνω από πού
είχε έρθει αυτή η ιδέα.
είχε έρθει αυτή η ιδέα.
01:42
I don't understand why I felt so great doing it.
30
90574
3329
Δεν καταλαβαίνω γιατί αισθανόμουν
τόσο υπέροχα όταν το έκανα.
τόσο υπέροχα όταν το έκανα.
01:45
I felt great.
31
93903
1523
Αισθανόμουν υπέροχα.
01:47
I don't understand why I was never caught.
32
95426
2579
Δεν καταλαβαίνω γιατί
δεν με έπιασαν ποτέ.
δεν με έπιασαν ποτέ.
01:50
I mean, it should have been so blatantly obvious.
33
98005
1596
Εννοώ πως θα έπρεπε
να ήταν εντελώς προφανές.
να ήταν εντελώς προφανές.
01:51
I was never caught.
34
99601
1313
Δεν με έπιασαν ποτέ.
01:52
But most of all, I am baffled by,
35
100914
2521
Αλλά πάνω από όλα,
με προβληματίζει ακόμα
με προβληματίζει ακόμα
01:55
why did it bother me so much
36
103435
1507
το γιατί με είχε πειράξει τόσο πολύ
01:56
that this little girl, this tiny little girl,
37
104942
1944
ότι αυτό το μικρό κορίτσι,
αυτό το μικροσκοπικό κορίτσι,
αυτό το μικροσκοπικό κορίτσι,
01:58
was so good at spelling?
38
106886
1714
ήταν τόσο καλή στην ορθογραφία;
02:00
Jealousy baffles me.
39
108600
2110
Η ζήλια με μπερδεύει.
02:02
It's so mysterious, and it's so pervasive.
40
110710
2924
Είναι τόσο μυστηριώδης και τόσο διαβρωτική.
02:05
We know babies suffer from jealousy.
41
113634
2466
Γνωρίζουμε πως τα μωρά υποφέρουν από ζήλια.
02:08
We know primates do. Bluebirds are actually very prone.
42
116100
3650
Το ίδιο και τα πρωτεύοντα θηλαστικά.
Ο γαλαζοκότσυφας είναι ιδιαίτερα επιρρεπής.
Ο γαλαζοκότσυφας είναι ιδιαίτερα επιρρεπής.
02:11
We know that jealousy is the number one cause
43
119750
3520
Γνωρίζουμε πως η ζήλια
είναι η πρώτη αιτία
είναι η πρώτη αιτία
02:15
of spousal murder in the United States.
44
123270
2916
συζυγικών φόνων
στις Ηνωμένες Πολιτείες.
στις Ηνωμένες Πολιτείες.
02:18
And yet, I have never read a study
45
126186
3104
Και παρ' όλα αυτά, δεν έχω
διαβάσει ποτέ μια έρευνα
διαβάσει ποτέ μια έρευνα
02:21
that can parse to me its loneliness
46
129290
2915
που να μπορεί να μου εξηγήσει
τη μοναξιά της,
τη μοναξιά της,
02:24
or its longevity or its grim thrill.
47
132205
4854
τη μακροβιότητά της,
ή τη ζοφερή συγκίνησή της.
ή τη ζοφερή συγκίνησή της.
02:29
For that, we have to go to fiction,
48
137059
2847
Για όλα αυτά, πρέπει
να ανατρέξουμε στη λογοτεχνία
να ανατρέξουμε στη λογοτεχνία
02:31
because the novel is the lab
49
139906
2340
γιατί το μυθιστόρημα
είναι το εργαστήριο
είναι το εργαστήριο
02:34
that has studied jealousy
50
142246
1574
που έχει μελετήσει τη ζήλια
02:35
in every possible configuration.
51
143820
2074
σε όλες τις πιθανές μορφές της.
02:37
In fact, I don't know if it's an exaggeration to say
52
145894
3324
Για την ακρίβεια, δεν ξέρω
αν είναι υπερβολή να πω
αν είναι υπερβολή να πω
02:41
that if we didn't have jealousy,
53
149218
2032
πως αν δεν υπήρχε η ζήλια,
02:43
would we even have literature?
54
151250
2550
θα υπήρχε άραγε η λογοτεχνία;
02:45
Well no faithless Helen, no "Odyssey."
55
153800
3590
Χωρίς την άπιστη Ελένη,
δεν θα υπήρχε η «Οδύσσεια».
δεν θα υπήρχε η «Οδύσσεια».
02:49
No jealous king, no "Arabian Nights."
56
157390
2838
Χωρίς ζηλιάρηδες βασιλείς,
δεν θα υπήρχαν οι «Χίλιες και Μια Νύχτες».
δεν θα υπήρχαν οι «Χίλιες και Μια Νύχτες».
02:52
No Shakespeare.
57
160228
3137
Δεν θα υπήρχε ο Σαίξπηρ.
02:55
There goes high school reading lists,
58
163365
2190
Τι θα διάβαζαν τα παιδιά στο σχολείο
02:57
because we're losing "Sound and the Fury,"
59
165555
1812
αν δεν υπήρχε «Η Βουή και η Αντάρα»;
02:59
we're losing "Gatsby," "Sun Also Rises,"
60
167367
2249
Θα χάναμε τον «Υπέροχο Γκάτσμπυ»,
το «Ο Ήλιος Ανατέλλει Ξανά»,
το «Ο Ήλιος Ανατέλλει Ξανά»,
03:01
we're losing "Madame Bovary," "Anna K."
61
169616
4127
την «Μαντάμ Μποβαρύ»,
την «Άννα Καρένινα».
την «Άννα Καρένινα».
03:05
No jealousy, no Proust. And now, I mean,
62
173743
2407
Χωρίς ζήλια, δεν υπάρχει ο Προυστ.
03:08
I know it's fashionable to say that Proust
63
176150
1761
Ξέρω πως είναι της μόδας να λέμε
03:09
has the answers to everything,
64
177911
1607
πως ο Προυστ έχει όλες τις απαντήσεις,
03:11
but in the case of jealousy,
65
179518
2706
αλλά στην περίπτωση της ζήλιας,
03:14
he kind of does.
66
182224
2741
με κάποιο τρόπο τις έχει.
03:16
This year is the centennial of his masterpiece, "In Search of Lost Time,"
67
184965
3986
Φέτος είναι η εκατονταετηρίδα
του «Αναζητώντας το Χαμένο Χρόνο»
του «Αναζητώντας το Χαμένο Χρόνο»
03:20
and it's the most exhaustive study of sexual jealousy
68
188951
4001
που είναι η πιο εξαντλητική μελέτη
της σεξουαλικής ζήλιας
της σεξουαλικής ζήλιας
03:24
and just regular competitiveness, my brand,
69
192952
2152
και του απλού ανταγωνισμού,
-το σήμα κατατεθέν μου-
-το σήμα κατατεθέν μου-
03:27
that we can hope to have. (Laughter)
70
195104
2585
που θα μπορούσαμε να έχουμε.
(Γέλια)
(Γέλια)
03:29
And we think about Proust, we think
71
197689
2427
Όταν αναλογιζόμαστε τον Προυστ,
03:32
about the sentimental bits, right?
72
200116
1494
σκεφτόμαστε τα συναισθηματικά μέρη,
σωστά;
σωστά;
03:33
We think about a little boy trying to get to sleep.
73
201610
1955
Σκεφτόμαστε ένα μικρό αγόρι
που προσπαθεί να κοιμηθεί.
που προσπαθεί να κοιμηθεί.
03:35
We think about a madeleine moistened in lavender tea.
74
203565
4181
Σκεφτόμαστε ένα μαντλέν
βουτηγμένο σε τσάι λεβάντας.
βουτηγμένο σε τσάι λεβάντας.
03:39
We forget how harsh his vision was.
75
207746
2026
Ξεχνάμε πόσο σκληρό ήταν το όραμά του.
03:41
We forget how pitiless he is.
76
209772
1840
Ξεχνάμε πως δεν έχει οίκτο.
03:43
I mean, these are books that Virginia Woolf said
77
211612
2321
Εννοώ, πως αυτά είναι βιβλία
για τα οποία η Βιρτζίνια Γουλφ είχε πει
για τα οποία η Βιρτζίνια Γουλφ είχε πει
03:45
were tough as cat gut.
78
213933
2336
πως είναι σκληρά
όσο τα έντερα της γάτας.
όσο τα έντερα της γάτας.
03:48
I don't know what cat gut is,
79
216269
2048
Δεν ξέρω τι είναι τα έντερα της γάτας,
03:50
but let's assume it's formidable.
80
218317
2901
αλλά ας υποθέσουμε
πως είναι αξιοθαύμαστα.
πως είναι αξιοθαύμαστα.
03:53
Let's look at why they go so well together,
81
221218
3218
Ας δούμε γιατί ταιριάζουν τόσο πολύ
03:56
the novel and jealousy, jealousy and Proust.
82
224436
3678
το μυθιστόρημα με τη ζήλια
και η ζήλια με τον Προυστ.
και η ζήλια με τον Προυστ.
04:00
Is it something as obvious as that jealousy,
83
228114
3231
Είναι κάτι τόσο προφανές
όσο το ότι η ζήλια,
όσο το ότι η ζήλια,
04:03
which boils down into person, desire, impediment,
84
231345
3383
που συνοψίζεται σε:
άτομο, επιθυμία, εμπόδιο,
άτομο, επιθυμία, εμπόδιο,
04:06
is such a solid narrative foundation?
85
234728
4668
αποτελεί μια σταθερή
αφηγηματική βάση;
αφηγηματική βάση;
04:11
I don't know. I think it cuts very close to the bone,
86
239396
2675
Δεν ξέρω. Nομίζω πως αυτό
πλησιάζει την αλήθεια,
πλησιάζει την αλήθεια,
04:14
because let's think about what happens
87
242071
2049
επειδή ας σκεφτούμε τι συμβαίνει
04:16
when we feel jealous.
88
244120
1778
όταν αισθανόμαστε ζήλια.
04:17
When we feel jealous, we tell ourselves a story.
89
245898
3952
Όταν ζηλεύουμε, λέμε
στον εαυτό μας μια ιστορία.
στον εαυτό μας μια ιστορία.
04:21
We tell ourselves a story about other people's lives,
90
249850
4283
Λέμε στον εαυτό μας μια ιστορία
για τις ζωές άλλων ανθρώπων,
για τις ζωές άλλων ανθρώπων,
04:26
and these stories make us feel terrible
91
254133
2674
και αυτές οι ιστορίες μας κάνουν
να αισθανόμαστε απαίσια,
να αισθανόμαστε απαίσια,
04:28
because they're designed to make us feel terrible.
92
256807
2223
επειδή είναι φτιαγμένες για να μας κάνουν
να αισθανόμαστε απαίσια.
να αισθανόμαστε απαίσια.
04:31
As the teller of the tale and the audience,
93
259030
2534
Και καθώς είμαστε και ο αφηγητής
και το κοινό αυτής της ιστορίας,
και το κοινό αυτής της ιστορίας,
04:33
we know just what details to include,
94
261564
1974
γνωρίζουμε ακριβώς ποιες
λεπτομέρειες να συμπεριλάβουμε
λεπτομέρειες να συμπεριλάβουμε
04:35
to dig that knife in. Right?
95
263538
3569
για να καρφώσουμε το μαχαίρι βαθιά.
Σωστά;
Σωστά;
04:39
Jealousy makes us all amateur novelists,
96
267107
3355
Η ζήλια μας κάνει όλους
ερασιτέχνες μυθιστοριογράφους,
ερασιτέχνες μυθιστοριογράφους,
04:42
and this is something Proust understood.
97
270462
2016
και αυτό είναι κάτι
που κατανοούσε ο Προυστ.
που κατανοούσε ο Προυστ.
04:44
In the first volume, Swann's Way,
98
272478
3173
Στον πρώτο τόμο,
«Από τη μεριά του Σουάν»,
«Από τη μεριά του Σουάν»,
04:47
the series of books,
99
275651
1824
της σειράς των βιβλίων,
04:49
Swann, one of the main characters,
100
277475
1706
ο Σουάν, ένας από τους
βασικούς χαρακτήρες,
βασικούς χαρακτήρες,
04:51
is thinking very fondly of his mistress
101
279181
3228
σκέφτεται πολύ τρυφερά
την ερωμένη του
την ερωμένη του
04:54
and how great she is in bed,
102
282409
1692
και πόσο φανταστική
είναι στο κρεβάτι,
είναι στο κρεβάτι,
04:56
and suddenly, in the course of a few sentences,
103
284101
3042
και ξαφνικά,
μέσα σε λίγες προτάσεις,
μέσα σε λίγες προτάσεις,
04:59
and these are Proustian sentences,
104
287143
2041
και μιλάμε για προτάσεις
του Προυστ,
του Προυστ,
05:01
so they're long as rivers,
105
289184
1512
που είναι μακρές
όσο ένας ποταμός,
όσο ένας ποταμός,
05:02
but in the course of a few sentences,
106
290696
2263
όμως μέσα σε λίγες προτάσεις,
05:04
he suddenly recoils and he realizes,
107
292959
2407
ξαφνικά αναπηδά και συνειδητοποιεί,
05:07
"Hang on, everything I love about this woman,
108
295366
3283
«Για μισό λεπτό.
Όλα όσα αγαπώ σε αυτή τη γυναίκα,
Όλα όσα αγαπώ σε αυτή τη γυναίκα,
05:10
somebody else would love about this woman.
109
298649
3771
μπορεί να τα αγαπήσει και κάποιος
άλλος σε αυτή τη γυναίκα.
άλλος σε αυτή τη γυναίκα.
05:14
Everything that she does that gives me pleasure
110
302420
3091
Όλα όσα κάνει
και μου δίνουν ευχαρίστηση,
και μου δίνουν ευχαρίστηση,
05:17
could be giving somebody else pleasure,
111
305511
1709
θα μπορούσαν να δίνουν
σε κάποιον άλλον ευχαρίστηση,
σε κάποιον άλλον ευχαρίστηση,
05:19
maybe right about now."
112
307220
2278
ίσως και αυτή τη στιγμή.»
05:21
And this is the story he starts to tell himself,
113
309498
2784
Και αυτή είναι η ιστορία
που αρχίζει να λέει στον εαυτό του
που αρχίζει να λέει στον εαυτό του
05:24
and from then on, Proust writes that
114
312282
1863
και από εκείνη τη στιγμή,
ο Προυστ γράφει
ο Προυστ γράφει
05:26
every fresh charm Swann detects in his mistress,
115
314145
3047
πως ό,τι γοητευτικό ανακαλύπτει
ο Σουάν στην ερωμένη του,
ο Σουάν στην ερωμένη του,
05:29
he adds to his "collection of instruments
116
317192
2664
το προσθέτει στην προσωπική του
05:31
in his private torture chamber."
117
319856
3622
«συλλογή οργάνων βασανισμού».
05:35
Now Swann and Proust, we have to admit,
118
323478
2275
Πρέπει να ομολογήσουμε,
πως ο Σουάν και ο Προυστ
πως ο Σουάν και ο Προυστ
05:37
were notoriously jealous.
119
325753
1676
ήταν διαβόητα ζηλιάρηδες.
05:39
You know, Proust's boyfriends would have to leave
120
327429
1704
Ξέρετε, οι σύντροφοι του Προυστ
έπρεπε να φύγουν
έπρεπε να φύγουν
05:41
the country if they wanted to break up with him.
121
329133
2604
από τη χώρα όταν ήθελαν
να τον χωρίσουν.
να τον χωρίσουν.
05:43
But you don't have to be that jealous
122
331737
2903
Όμως δεν χρειάζεται
να είναι κανείς τόσο ζηλιάρης
να είναι κανείς τόσο ζηλιάρης
05:46
to concede that it's hard work. Right?
123
334640
2911
για να παραδεχτεί πως αυτό
είναι σκληρή δουλειά. Σωστά;
είναι σκληρή δουλειά. Σωστά;
05:49
Jealousy is exhausting.
124
337551
1609
Η ζήλια είναι εξαντλητική.
05:51
It's a hungry emotion. It must be fed.
125
339160
3647
Είναι ένα πεινασμένο συναίσθημα.
Θέλει τάισμα.
Θέλει τάισμα.
05:54
And what does jealousy like?
126
342807
2089
Και τι αρέσει στη ζήλια;
05:56
Jealousy likes information.
127
344896
3090
Στη ζήλια αρέσει η πληροφόρηση.
05:59
Jealousy likes details.
128
347986
2389
Στη ζήλια αρέσουν οι λεπτομέρειες.
06:02
Jealousy likes the vast quantities of shiny hair,
129
350375
2823
Στη ζήλια αρέσουν τα πολλά, λαμπερά μαλλιά,
06:05
the cute little pencil case.
130
353198
2466
οι χαριτωμένες κασετίνες.
06:07
Jealousy likes photos.
131
355664
1542
Στη ζήλια αρέσουν οι φωτογραφίες.
06:09
That's why Instagram is such a hit. (Laughter)
132
357206
3730
Γι' αυτό έχει τόσο μεγάλη επιτυχία
το Ίνσταγκραμ. (Γέλια)
το Ίνσταγκραμ. (Γέλια)
06:12
Proust actually links the language of scholarship and jealousy.
133
360936
3961
Για την ακρίβεια, ο Προυστ συνδέει
τη λόγια γλώσσα με τη γλώσσα της ζήλιας.
τη λόγια γλώσσα με τη γλώσσα της ζήλιας.
06:16
When Swann is in his jealous throes,
134
364897
2442
Όταν ο Σουάν βρίσκεται
μέσα στην αγωνία της ζήλιας
μέσα στην αγωνία της ζήλιας
06:19
and suddenly he's listening at doorways
135
367339
2171
και ξαφνικά κρυφακούει
στους διαδρόμους
στους διαδρόμους
06:21
and bribing his mistress' servants,
136
369510
2023
και δωροδοκεί τους υπηρέτες
της ερωμένης του,
της ερωμένης του,
06:23
he defends these behaviors.
137
371533
1452
υπερασπίζεται αυτές τις συμπεριφορές.
06:24
He says, "You know, look, I know you think this is repugnant,
138
372985
2417
Λέει, «Κοιτάξτε. Το ξέρω πως
νομίζετε ότι αυτό είναι απεχθές,
νομίζετε ότι αυτό είναι απεχθές,
06:27
but it is no different
139
375402
1806
αλλά δεν διαφέρει
06:29
from interpreting an ancient text
140
377208
2350
από την ερμηνεία ενός αρχαίου κειμένου
06:31
or looking at a monument."
141
379558
1667
ή από το να κοιτάς ένα μνημείο.»
06:33
He says, "They are scientific investigations
142
381225
2597
Λέει, «Υπάρχουν επιστημονικές έρευνες
06:35
with real intellectual value."
143
383822
3003
με πραγματική διανοητική αξία.»
06:38
Proust is trying to show us that jealousy
144
386825
2112
Ο Προυστ προσπαθεί
να μας δείξει ότι η ζήλια
να μας δείξει ότι η ζήλια
06:40
feels intolerable and makes us look absurd,
145
388937
2891
μπορεί να φαίνεται ανυπόφορη
και μας κάνει να φαινόμαστε παράλογοι,
και μας κάνει να φαινόμαστε παράλογοι,
06:43
but it is, at its crux, a quest for knowledge,
146
391828
4670
όμως στην ουσία της,
είναι μια αναζήτηση της γνώσης,
είναι μια αναζήτηση της γνώσης,
06:48
a quest for truth, painful truth,
147
396498
3401
μια αναζήτηση για την αλήθεια,
την επώδυνη αλήθεια.
την επώδυνη αλήθεια.
06:51
and actually, where Proust is concerned,
148
399899
1929
Και πράγματι,
σε ό,τι αφορά τον Προυστ,
σε ό,τι αφορά τον Προυστ,
06:53
the more painful the truth, the better.
149
401828
2792
όσο πιο επώδυνη είναι η αλήθεια,
τόσο το καλύτερο.
τόσο το καλύτερο.
06:56
Grief, humiliation, loss:
150
404620
4737
Θλίψη, εξευτελισμός, απώλεια:
07:01
These were the avenues to wisdom for Proust.
151
409357
2956
Αυτές είναι οι οδοί προς
τη σοφία, για τον Προυστ.
τη σοφία, για τον Προυστ.
07:04
He says, "A woman whom we need,
152
412313
3902
Λέει, «Μια γυναίκα που την έχουμε ανάγκη,
07:08
who makes us suffer, elicits from us
153
416215
2786
που μας κάνει να υποφέρουμε,
βγάζει από μέσα μας
βγάζει από μέσα μας
07:11
a gamut of feelings far more profound and vital
154
419001
3505
μια γκάμα από συναισθήματα
πολύ πιο βαθιά και ζωτικά
πολύ πιο βαθιά και ζωτικά
07:14
than a man of genius who interests us."
155
422506
4439
από ότι ένας ευφυής άντρας
που μας ενδιαφέρει.»
που μας ενδιαφέρει.»
07:18
Is he telling us to just go and find cruel women?
156
426945
2875
Μας λέει να πάμε να βρούμε
σκληρές γυναίκες;
σκληρές γυναίκες;
07:21
No. I think he's trying to say
157
429820
2297
Όχι.
Νομίζω πως προσπαθεί να πει,
Νομίζω πως προσπαθεί να πει,
07:24
that jealousy reveals us to ourselves.
158
432117
3169
πως η ζήλια μας αποκαλύπτει
τον εαυτό μας.
τον εαυτό μας.
07:27
And does any other emotion crack us open
159
435286
2896
Υπάρχει κάποιο άλλο συναίσθημα
που να μας ανοίγει διάπλατα
που να μας ανοίγει διάπλατα
07:30
in this particular way?
160
438182
2328
κατ' αυτόν τον τρόπο;
07:32
Does any other emotion reveal to us
161
440510
2080
Υπάρχει άλλο συναίσθημα
που να μας αποκαλύπτει
που να μας αποκαλύπτει
07:34
our aggression and our hideous ambition
162
442590
3333
την επιθετικότητα μας,
την απεχθή φιλοδοξία μας,
την απεχθή φιλοδοξία μας,
07:37
and our entitlement?
163
445923
2399
και αυτά που δικαιούμαστε;
07:40
Does any other emotion teach us to look
164
448322
2650
Υπάρχει κάποιο άλλο συναίσθημα
που να μας διδάσκει να κοιτάμε
που να μας διδάσκει να κοιτάμε
07:42
with such peculiar intensity?
165
450972
3192
με τέτοια ιδιαίτερη ένταση;
07:46
Freud would write about this later.
166
454164
2152
Ο Φρόιντ θα έγραφε γι' αυτό αργότερα.
07:48
One day, Freud was visited
167
456316
2254
Μια μέρα, επισκέφτηκε τον Φρόιντ
07:50
by this very anxious young man who was consumed
168
458570
2322
ένας πολύ αγχωμένος νεαρός
που είχε εμμονή με τη σκέψη
που είχε εμμονή με τη σκέψη
07:52
with the thought of his wife cheating on him.
169
460892
2503
πως η γυναίκα του τον απατούσε.
07:55
And Freud says, it's something strange about this guy,
170
463395
2077
Και ο Φρόιντ είπε πως πάρχει κάτι
περίεργο σε αυτόν τον τύπο
περίεργο σε αυτόν τον τύπο
07:57
because he's not looking at what his wife is doing.
171
465472
2114
γιατί δεν κοιτάζει τι κάνει η γυναίκα του.
07:59
Because she's blameless; everybody knows it.
172
467586
1971
Επειδή είναι αθώα.
Όλοι το γνωρίζουν.
Όλοι το γνωρίζουν.
08:01
The poor creature is just
173
469557
1330
Το κακόμοιρο πλάσμα θεωρείται
08:02
under suspicion for no cause.
174
470887
1998
ύποπτο χωρίς κανένα λόγο.
08:04
But he's looking for things that his wife is doing
175
472885
2809
Όμως αυτός κοιτάζει αυτά που κάνει
η γυναίκα του χωρίς να τα καταλαβαίνει
η γυναίκα του χωρίς να τα καταλαβαίνει
08:07
without noticing, unintentional behaviors.
176
475694
2500
τις συμπεριφορές
που δεν έχουν πρόθεση.
που δεν έχουν πρόθεση.
08:10
Is she smiling too brightly here,
177
478194
2317
Χαμογελάει πλατιά τη μια στιγμή,
08:12
or did she accidentally brush up against a man there?
178
480511
3340
ή κατά λάθος ακούμπησε
έναν άντρα την άλλη;
έναν άντρα την άλλη;
08:15
[Freud] says that the man is becoming
179
483851
2676
[Ο Φρόιντ] λέει πως ο άντρας γίνεται
08:18
the custodian of his wife's unconscious.
180
486527
4348
ο υπεύθυνος του υποσυνείδητου
της γυναίκας του.
της γυναίκας του.
08:22
The novel is very good on this point.
181
490875
1821
Το μυθιστόρημα είναι πολύ καλό
σε αυτό το σημείο.
σε αυτό το σημείο.
08:24
The novel is very good at describing how jealousy
182
492696
2808
Το μυθιστόρημα περιγράφει
πολύ καλά πώς η ζήλια
πολύ καλά πώς η ζήλια
08:27
trains us to look with intensity but not accuracy.
183
495504
3984
μας εκπαιδεύει να κοιτάμε έντονα,
αλλά όχι με ακρίβεια.
αλλά όχι με ακρίβεια.
08:31
In fact, the more intensely jealous we are,
184
499488
4075
Στην πραγματικότητα,
όσο πιο έντονα ζηλεύουμε,
όσο πιο έντονα ζηλεύουμε,
08:35
the more we become residents of fantasy.
185
503563
2519
τόσο περισσότερο γινόμαστε
κάτοικοι της φαντασίας.
κάτοικοι της φαντασίας.
08:38
And this is why, I think, jealousy doesn't
186
506082
2920
Και γι' αυτό, νομίζω, η ζήλια
08:41
just provoke us to do violent things
187
509002
2816
δεν μας προκαλεί απλώς
να κάνουμε βίαια πράγματα
να κάνουμε βίαια πράγματα
08:43
or illegal things.
188
511818
2000
ή παράνομα πράγματα.
08:45
Jealousy prompts us to behave in ways
189
513818
2282
Η ζήλια μας ωθεί
να συμπεριφερθούμε με τρόπους
να συμπεριφερθούμε με τρόπους
08:48
that are wildly inventive.
190
516100
2358
που είναι εντελώς εφευρετικοί.
08:50
Now I'm thinking of myself at eight, I concede,
191
518458
2443
Παραδέχομαι πως τώρα
σκέφτομαι τον εαυτό μου στα οκτώ,
σκέφτομαι τον εαυτό μου στα οκτώ,
08:52
but I'm also thinking of this story I heard on the news.
192
520901
4019
όμως σκέφτομαι επίσης αυτή
την ιστορία που άκουσα στις ειδήσεις.
την ιστορία που άκουσα στις ειδήσεις.
08:56
A 52-year-old Michigan woman was caught
193
524920
3908
Πιάσανε μια γυναίκα 52 ετών
από το Μίσιγκαν,
από το Μίσιγκαν,
09:00
creating a fake Facebook account
194
528828
2869
που είχε δημιουργήσει ένα ψεύτικο
λογαριασμό στο Φέισμπουκ,
λογαριασμό στο Φέισμπουκ,
09:03
from which she sent vile, hideous messages
195
531697
3723
από τον οποίο έστελνε αισχρά
και προσβλητικά μηνύματα
και προσβλητικά μηνύματα
09:07
to herself for a year.
196
535420
4225
στον εαυτό της, για ένα χρόνο.
09:11
For a year. A year.
197
539645
2125
Για ένα χρόνο.
Ένα χρόνο.
Ένα χρόνο.
09:13
And she was trying to frame
198
541770
1875
Προσπαθούσε να παγιδέψει
09:15
her ex-boyfriend's new girlfriend,
199
543645
2157
την καινούργια φιλενάδα
του πρώην φίλου της,
του πρώην φίλου της,
09:17
and I have to confess when I heard this,
200
545802
3641
και πρέπει να παραδεχτώ
πως όταν το άκουσα αυτό,
πως όταν το άκουσα αυτό,
09:21
I just reacted with admiration.
201
549443
1912
η αντίδραση μου ήταν θαυμασμός.
09:23
(Laughter)
202
551355
1577
(Γέλια)
09:24
Because, I mean, let's be real.
203
552932
2415
Εννοώ, ας είμαστε ρεαλιστές.
09:27
What immense, if misplaced, creativity. Right?
204
555347
4317
Τι τρομερή -αν και για λάθος χρήση-
δημιουργικότητα. Σωστά;
δημιουργικότητα. Σωστά;
09:31
This is something from a novel.
205
559664
2420
Αυτό είναι σαν να έχει
βγει από μυθιστόρημα.
βγει από μυθιστόρημα.
09:34
This is something from a Patricia Highsmith novel.
206
562084
3401
Αυτό είναι κάτι από μυθιστόρημα
της Πατρίτσια Χάισμιθ.
της Πατρίτσια Χάισμιθ.
09:37
Now Highsmith is a particular favorite of mine.
207
565485
2170
Η Χάισμιθ είναι ιδιαίτερα αγαπημένη μου.
09:39
She is the very brilliant and bizarre woman of American letters.
208
567655
4052
Είναι μια λαμπρή και παράξενη γυναίκα
της αμερικανικής λογοτεχνίας.
της αμερικανικής λογοτεχνίας.
09:43
She's the author of "Strangers on a Train"
209
571707
2193
Είναι η συγγραφέας του «Ξένοι στο Τρένο»
09:45
and "The Talented Mr. Ripley,"
210
573900
2048
και του «Ο Ταλαντούχος κύριος Ρίπλεϊ»,
09:47
books that are all about how jealousy,
211
575948
3065
βιβλία που έχουν σχέση με το πώς η ζήλια,
09:51
it muddles our minds,
212
579013
1875
θολώνει το μυαλό μας,
09:52
and once we're in the sphere, in that realm of jealousy,
213
580888
2994
και άπαξ και βρεθούμε στη σφαίρα,
στο πεδίο της ζήλιας,
στο πεδίο της ζήλιας,
09:55
the membrane between what is and what could be
214
583882
5263
η μεμβράνη ανάμεσα σε αυτό που είναι
και σε αυτό που θα μπορούσε να είναι,
και σε αυτό που θα μπορούσε να είναι,
10:01
can be pierced in an instant.
215
589145
2893
μπορεί να διαπεραστεί σε μια στιγμή.
10:04
Take Tom Ripley, her most famous character.
216
592038
2448
Δείτε τον Τομ Ρίπλεϊ,
τον πιο διάσημο χαρακτήρα της.
τον πιο διάσημο χαρακτήρα της.
10:06
Now, Tom Ripley goes from wanting you
217
594486
2839
Ο Τομ Ρίπλεϊ πηγαίνει από το να σε θέλει,
10:09
or wanting what you have
218
597325
2176
ή να θέλει αυτά που έχεις,
10:11
to being you and having what you once had,
219
599501
3428
στο να γίνει εσύ
και να έχει αυτά που κάποτε είχες
και να έχει αυτά που κάποτε είχες
10:14
and you're under the floorboards,
220
602929
1533
και εσύ βρίσκεσαι κάτω από το παρκέ,
10:16
he's answering to your name,
221
604462
1363
και απαντάει στο δικό σου όνομα,
10:17
he's wearing your rings,
222
605825
1692
φοράει τα δαχτυλίδια σου,
10:19
emptying your bank account.
223
607517
2001
και αδειάζει τον τραπεζικό σου λογαριασμό.
10:21
That's one way to go.
224
609518
1975
Αυτή είναι μια επιλογή.
10:23
But what do we do? We can't go the Tom Ripley route.
225
611493
3664
Όμως τι κάνουμε; Δεν μπορούμε
να ακολουθήσουμε το δρόμο του Τομ ΡίπλεΪ.
να ακολουθήσουμε το δρόμο του Τομ ΡίπλεΪ.
10:27
I can't give the world D's,
226
615157
2037
Δεν μπορώ να δώσω στον κόσμο
βαθμολογία «Καλά»,
βαθμολογία «Καλά»,
10:29
as much as I would really like to, some days.
227
617194
2847
παρ' όλο που κάποιες μέρες θα το ήθελα.
10:32
And it's a pity, because we live in envious times.
228
620041
3498
Και είναι κρίμα, επειδή ζούμε σε εποχές φθόνου.
10:35
We live in jealous times.
229
623539
2907
Ζούμε σε εποχές ζήλιας.
10:38
I mean, we're all good citizens of social media,
230
626446
2013
Εννοώ πως είμαστε όλοι καλοί
πολίτες των κοινωνικών δικτύων,
πολίτες των κοινωνικών δικτύων,
10:40
aren't we, where the currency is envy?
231
628459
3384
έτσι δεν είναι,
όπου το το νόμισμα είναι ο φθόνος;
όπου το το νόμισμα είναι ο φθόνος;
10:43
Does the novel show us a way out? I'm not sure.
232
631843
4469
Μας δείχνει το μυθιστόρημα κάποια διέξοδο;
Δεν είμαι σίγουρη.
Δεν είμαι σίγουρη.
10:48
So let's do what characters always do when they're not sure,
233
636312
3441
Οπότε ας κάνουμε αυτό που κάνουν
πάντα οι χαρακτήρες όταν δεν είναι σίγουροι,
πάντα οι χαρακτήρες όταν δεν είναι σίγουροι,
10:51
when they are in possession of a mystery.
234
639753
2176
όταν έχουν στα χέρια τους ένα μυστήριο.
10:53
Let's go to 221B Baker Street
235
641929
2274
Πάμε στον αριθμό 221Β της Μπέικερ Στριτ
10:56
and ask for Sherlock Holmes.
236
644203
2018
και θα ζητήσουμε τον Σέρολκ Χολμς.
10:58
When people think of Holmes,
237
646221
2469
Όταν οι άνθρωποι σκέφτονται τον Χολμς,
11:00
they think of his nemesis being Professor Moriarty,
238
648690
3109
σκέφτονται πως η νέμεσις του
είναι ο καθηγητής Μοριάρτι,
είναι ο καθηγητής Μοριάρτι,
11:03
right, this criminal mastermind.
239
651799
2207
αυτός ο εγκληματικός εγκέφαλος.
11:06
But I've always preferred [Inspector] Lestrade,
240
654006
2463
Όμως πάντα προτιμούσα τον
[Επιθεωρητή] Λεστρέιντ,
[Επιθεωρητή] Λεστρέιντ,
11:08
who is the rat-faced head of Scotland Yard
241
656469
2905
τον ποντικομούρη αρχηγό
της Σκότλαντ Γιάρντ
της Σκότλαντ Γιάρντ
11:11
who needs Holmes desperately,
242
659374
1730
που χρειάζεται απεγνωσμένα τον Χολμς,
11:13
needs Holmes' genius, but resents him.
243
661104
2304
που χρειάζεται την ιδιοφυΐα του Χολμς,
αλλά τον απεχθάνεται.
αλλά τον απεχθάνεται.
11:15
Oh, it's so familiar to me.
244
663408
1857
Ω, αυτό μου είναι τόσο γνώριμο.
11:17
So Lestrade needs his help, resents him,
245
665265
4017
Οπότε ο Λεστρέιντ χρειάζεται
τη βοήθειά του, τον απεχθάνεται,
τη βοήθειά του, τον απεχθάνεται,
11:21
and sort of seethes with bitterness over the course of the mysteries.
246
669282
3311
και κατά κάποιο τρόπο βράζει μέσα
στην πικρία για την πορεία των μυστηρίων.
στην πικρία για την πορεία των μυστηρίων.
11:24
But as they work together, something starts to change,
247
672593
3877
Όμως καθώς συνεργάζονται,
κάτι αρχίζει να αλλάζει,
κάτι αρχίζει να αλλάζει,
11:28
and finally in "The Adventure of the Six Napoleons,"
248
676470
3043
και επιτέλους, στο «Η περιπέτεια
των έξι Ναπολεόντων»,
των έξι Ναπολεόντων»,
11:31
once Holmes comes in, dazzles everybody with his solution,
249
679513
3930
μόλις εμφανίζεται ο Χολμς
και μαγεύει τους πάντες με τη λύση του,
και μαγεύει τους πάντες με τη λύση του,
11:35
Lestrade turns to Holmes and he says,
250
683443
3441
ο Λεστρέιντ γυρίζει προς
τον Χολμς και του λέει,
τον Χολμς και του λέει,
11:38
"We're not jealous of you, Mr. Holmes.
251
686884
4281
«Δεν σας ζηλεύουμε, κύριε Χόλμς.
11:43
We're proud of you."
252
691165
3359
Είμαστε περήφανοι για σας.»
11:46
And he says that there's not a man at Scotland Yard
253
694524
2329
Και λέει πως δεν υπάρχει
άντρας στη Σκότλαντ Γιάρντ
άντρας στη Σκότλαντ Γιάρντ
11:48
who wouldn't want to shake Sherlock Holmes' hand.
254
696853
2999
που να μην θέλει να σφίξει
το χέρι του Σέρολκ Χολμς.
το χέρι του Σέρολκ Χολμς.
11:51
It's one of the few times we see Holmes moved
255
699852
2385
Είναι μια από τις λίγες φορές
που βλέπουμε τον Χολμς
που βλέπουμε τον Χολμς
11:54
in the mysteries, and I find it very moving,
256
702237
2095
να συγκινείται μέσα στα μυστήρια,
και βρίσκω αυτή τη μικρή σκηνή
και βρίσκω αυτή τη μικρή σκηνή
11:56
this little scene, but it's also mysterious, right?
257
704332
3064
πολύ συγκινητική, αλλά επίσης
και μυστηριώδη, σωστά;
και μυστηριώδη, σωστά;
11:59
It seems to treat jealousy
258
707396
1913
Μοιάζει να αντιμετωπίζει τη ζήλια
12:01
as a problem of geometry, not emotion.
259
709309
2738
ως πρόβλημα γεωμετρίας
και όχι ως συναίσθημα.
και όχι ως συναίσθημα.
12:04
You know, one minute Holmes is on the other side from Lestrade.
260
712047
2866
Ξέρετε, τη μια στιγμή ο Χολμς
είναι απέναντι από τον Λεστρέιντ.
είναι απέναντι από τον Λεστρέιντ.
12:06
The next minute they're on the same side.
261
714913
1923
Την άλλη στιγμή βρίσκονται
στην ίδια πλευρά.
στην ίδια πλευρά.
12:08
Suddenly, Lestrade is letting himself
262
716836
2147
Ξαφνικά, ο Λεστρέιντ αφήνεται
12:10
admire this mind that he's resented.
263
718983
2967
να θαυμάσει το μυαλό
για το οποίο είχε απέχθεια.
για το οποίο είχε απέχθεια.
12:13
Could it be so simple though?
264
721950
1929
Μπορεί άραγε να είναι τόσο απλό;
12:15
What if jealousy really is a matter of geometry,
265
723879
2431
Τι και αν η ζήλεια είναι πράγματι
ένα ζήτημα γεωμετρίας,
ένα ζήτημα γεωμετρίας,
12:18
just a matter of where we allow ourselves to stand
266
726310
3710
ένα ζήτημα, του πού επιτρέπουμε
στον εαυτό μας να στέκεται
στον εαυτό μας να στέκεται
12:22
in relation to another?
267
730020
2330
σε σχέση με κάποιον άλλον;
12:24
Well, maybe then we wouldn't have to resent
268
732350
1871
Ίσως τοτε δεν θα χρειαζόταν
να απεχθανόμαστε
να απεχθανόμαστε
12:26
somebody's excellence.
269
734221
2061
την υπεροχή κάποιου άλλου.
12:28
We could align ourselves with it.
270
736282
3374
Θα μπορούσαμε να
ευθυγραμμιστούμε με αυτή.
ευθυγραμμιστούμε με αυτή.
12:31
But I like contingency plans.
271
739656
2256
Όμως μου αρέσουν τα σχέδια
έκτακτης ανάγκης.
έκτακτης ανάγκης.
12:33
So while we wait for that to happen,
272
741912
2336
Οπότε καθώς περιμένουμε να συμβεί αυτό,
12:36
let us remember that we have fiction for consolation.
273
744248
2696
ας θυμηθούμε πως έχουμε
τη λογοτεχνία για παρηγοριά.
τη λογοτεχνία για παρηγοριά.
12:38
Fiction alone demystifies jealousy.
274
746944
2451
Η λογοτεχνία από μόνη της
απομυθοποιεί τη ζήλια.
απομυθοποιεί τη ζήλια.
12:41
Fiction alone domesticates it,
275
749395
2083
Η λογοτεχνία την εξημερώνει,
12:43
invites it to the table.
276
751478
1878
την προσκαλεί στο τραπέζι.
12:45
And look who it gathers:
277
753356
1873
Και δείτε ποιους μαζεύει:
12:47
sweet Lestrade, terrifying Tom Ripley,
278
755229
3836
τον γλυκό Λεστρέιντ,
τον τρομακτικό Τομ Ρίπλεϊ,
τον τρομακτικό Τομ Ρίπλεϊ,
12:51
crazy Swann, Marcel Proust himself.
279
759065
4469
τον τρελό Σουάν,
τον ίδιο τον Μαρσέλ Προυστ.
τον ίδιο τον Μαρσέλ Προυστ.
12:55
We are in excellent company.
280
763534
2414
Έχουμε εξαιρετική παρέα.
12:57
Thank you.
281
765948
1420
Σας ευχαριστώ.
12:59
(Applause)
282
767368
4816
(Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
Parul Sehgal - Literary criticParul Sehgal is an editor for "The New York Times Book Review."
Why you should listen
"No scorn, no condescension. We read first for distraction then consolation then for company. And finally to be worthy of the company we kept," writes literary critic Parul Sehgal, whose reviews are as delicious and delightful as the books themselves. Sehgal is an editor at The New York Times Book Review. Previously the Books Editor at NPR.org and the Senior Editor at Publisher's Weekly, Sehgal is the recipient of the 2010 Nona Balakian Citation for Excellence in Reviewing and the 2008 Pan African Literary Forum’s OneWorld Prize for fiction. She lives in New York City.
Parul Sehgal | Speaker | TED.com