TEDSalon NY2013
Parul Sehgal: An ode to envy
Parul Sehgal: Ode aan de nijd
Filmed:
Readability: 4.2
2,362,572 views
Wat is jaloezie? Wat is haar drijfveer, en waarom zijn we er stiekem gek op? Geen enkel onderzoek heeft ooit een verklaring kunnen geven voor haar 'eenzaamheid, langdurigheid, of haar grimmigheid' -- behalve fictie, aldus Parul Sehgal. In een welbespraakte beschouwing speurt ze de literatuur af om te laten zien dat jaloezie niet heel anders is dan een zoektocht naar kennis.
Parul Sehgal - Literary critic
Parul Sehgal is an editor for "The New York Times Book Review." Full bio
Parul Sehgal is an editor for "The New York Times Book Review." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
So when I was eight years old,
0
1617
1965
Toen ik acht jaar oud was,
00:15
a new girl came to join the class,
1
3582
2158
kwam er een nieuw meisje in de klas.
00:17
and she was so impressive,
2
5740
3033
Ze was zo indrukwekkend --
00:20
as the new girl always seems to be.
3
8773
2282
typisch voor het nieuwe meisje in de klas.
00:23
She had vast quantities of very shiny hair
4
11055
2678
Ze had een grote bos glanzend haar
00:25
and a cute little pencil case,
5
13733
3040
en een schattig pennenzakje.
00:28
super strong on state capitals,
6
16773
3588
Ze was ontzettend goed
in provinciehoofdsteden.
in provinciehoofdsteden.
00:32
just a great speller.
7
20361
2492
Ze kon goed spellen.
00:34
And I just curdled with jealousy that year,
8
22853
4950
Ik werd dat jaar gestremd door jaloezie,
00:39
until I hatched my devious plan.
9
27803
3543
totdat ik mijn snode plan bedacht.
00:43
So one day I stayed a little late after school,
10
31346
4233
Op een dag bleef ik
wat langer op school,
wat langer op school,
00:47
a little too late, and I lurked in the girls' bathroom.
11
35579
4080
iets te lang, en ik hing rond
in het meisjestoilet.
in het meisjestoilet.
00:51
When the coast was clear, I emerged,
12
39659
2335
Toen de kust veilig was, verscheen ik,
00:53
crept into the classroom,
13
41994
1739
sloop ik het klaslokaal binnen,
00:55
and took from my teacher's desk the grade book.
14
43733
3857
en pakte ik van het bureau
het cijferboekje.
het cijferboekje.
00:59
And then I did it.
15
47590
2336
Toen deed ik het.
01:01
I fiddled with my rival's grades,
16
49926
2367
Ik rommelde met de cijfers van mijn rivale,
01:04
just a little, just demoted some of those A's.
17
52293
2830
een klein beetje maar,
ik verlaagde wat hoge cijfers.
ik verlaagde wat hoge cijfers.
01:07
All of those A's. (Laughter)
18
55123
3099
Alle hoge cijfers. (Gelach)
01:10
And I got ready to return the book to the drawer,
19
58222
3743
Ik ging net het boekje
terugleggen in de la,
terugleggen in de la,
01:13
when hang on, some of my other classmates
20
61965
3034
maar wacht, sommige andere klasgenoten
01:16
had appallingly good grades too.
21
64999
3493
hadden ook belachelijk goede cijfers.
01:20
So, in a frenzy,
22
68492
2048
In razernij
01:22
I corrected everybody's marks,
23
70540
1988
corrigeerde ik alle cijfers.
01:24
not imaginatively.
24
72528
1909
Niet denkbeeldig.
01:26
I gave everybody a row of D's
25
74437
2514
Ik gaf iedereen een onvoldoende,
01:28
and I gave myself a row of A's,
26
76951
2801
en ik gaf mezelf alleen maar hoge cijfers.
01:31
just because I was there, you know, might as well.
27
79752
2800
Ik was er nu toch,
dus waarom niet?
dus waarom niet?
01:34
And I am still baffled by my behavior.
28
82552
5610
Ik sta nog steeds
versteld van m'n gedrag.
versteld van m'n gedrag.
01:40
I don't understand where the idea came from.
29
88162
2412
Ik snap niet hoe dat idee
in me opkwam.
in me opkwam.
01:42
I don't understand why I felt so great doing it.
30
90574
3329
Ik snap niet waarom
het zo goed voelde.
het zo goed voelde.
01:45
I felt great.
31
93903
1523
Het voelde geweldig.
01:47
I don't understand why I was never caught.
32
95426
2579
Ik snap niet
waarom ik nooit gepakt ben.
waarom ik nooit gepakt ben.
01:50
I mean, it should have been so blatantly obvious.
33
98005
1596
Het was zo overduidelijk.
01:51
I was never caught.
34
99601
1313
Ik ben nooit gepakt.
01:52
But most of all, I am baffled by,
35
100914
2521
Maar ik snap vooral niet
01:55
why did it bother me so much
36
103435
1507
waarom het me zo stoorde
01:56
that this little girl, this tiny little girl,
37
104942
1944
dat dit kleine meisje
01:58
was so good at spelling?
38
106886
1714
zo goed was in spelling.
02:00
Jealousy baffles me.
39
108600
2110
Jaloezie verbijstert me.
02:02
It's so mysterious, and it's so pervasive.
40
110710
2924
Het is zo mysterieus
en zo wijdverspreid.
en zo wijdverspreid.
02:05
We know babies suffer from jealousy.
41
113634
2466
We weten dat baby's
jaloezie kennen.
jaloezie kennen.
02:08
We know primates do. Bluebirds are actually very prone.
42
116100
3650
Primaten ook.
Blauwe vinken zijn er heel gevoelig voor.
Blauwe vinken zijn er heel gevoelig voor.
02:11
We know that jealousy is the number one cause
43
119750
3520
We weten dat jaloezie
de belangrijkste oorzaak is
de belangrijkste oorzaak is
02:15
of spousal murder in the United States.
44
123270
2916
van echtelijke moorden
in de Verenigde Staten.
in de Verenigde Staten.
02:18
And yet, I have never read a study
45
126186
3104
Toch heb ik nooit
een onderzoek gelezen
een onderzoek gelezen
02:21
that can parse to me its loneliness
46
129290
2915
dat een verklaring geeft
voor haar eenzaamheid,
voor haar eenzaamheid,
02:24
or its longevity or its grim thrill.
47
132205
4854
haar langdurigheid
of haar grimmige pretjes.
of haar grimmige pretjes.
02:29
For that, we have to go to fiction,
48
137059
2847
Daarvoor moeten we kijken naar fictie,
02:31
because the novel is the lab
49
139906
2340
want de roman is het lab
02:34
that has studied jealousy
50
142246
1574
dat jaloezie bestudeerd heeft
02:35
in every possible configuration.
51
143820
2074
in elke mogelijke configuratie.
02:37
In fact, I don't know if it's an exaggeration to say
52
145894
3324
Ik overdrijf misschien
niet eens als ik zeg
niet eens als ik zeg
02:41
that if we didn't have jealousy,
53
149218
2032
dat we zonder jaloezie
02:43
would we even have literature?
54
151250
2550
geen literatuur hadden gehad.
02:45
Well no faithless Helen, no "Odyssey."
55
153800
3590
Geen trouweloze Helena,
geen Odyssee.
geen Odyssee.
02:49
No jealous king, no "Arabian Nights."
56
157390
2838
Geen jaloerse koningen,
geen Arabische nachten.
geen Arabische nachten.
02:52
No Shakespeare.
57
160228
3137
Geen Shakespeare.
02:55
There goes high school reading lists,
58
163365
2190
Daar gaan onze literatuurlijsten,
02:57
because we're losing "Sound and the Fury,"
59
165555
1812
want we verliezen 'Het geluid en de drift',
02:59
we're losing "Gatsby," "Sun Also Rises,"
60
167367
2249
we verliezen 'Gatsby', 'En de zon gaat op',
03:01
we're losing "Madame Bovary," "Anna K."
61
169616
4127
we verliezen 'Madame Bovary', 'Anna Karenina'.
03:05
No jealousy, no Proust. And now, I mean,
62
173743
2407
Geen jaloezie,
geen Proust.
geen Proust.
03:08
I know it's fashionable to say that Proust
63
176150
1761
Ik weet dat het hip is om te zeggen dat
Proust overal een antwoord op heeft,
Proust overal een antwoord op heeft,
03:09
has the answers to everything,
64
177911
1607
ik weet dat het hip is om te zeggen dat
Proust overal een antwoord op heeft,
Proust overal een antwoord op heeft,
03:11
but in the case of jealousy,
65
179518
2706
maar in het geval van jaloezie,
03:14
he kind of does.
66
182224
2741
heeft hij die wel een beetje.
03:16
This year is the centennial of his masterpiece, "In Search of Lost Time,"
67
184965
3986
Het is het honderdjarig bestaan van zijn meesterwerk,
'Op zoek naar de verloren tijd',
'Op zoek naar de verloren tijd',
03:20
and it's the most exhaustive study of sexual jealousy
68
188951
4001
het grondigste onderzoek
naar seksuele jaloezie,
naar seksuele jaloezie,
03:24
and just regular competitiveness, my brand,
69
192952
2152
en normale concurrentie, mijn straatje,
03:27
that we can hope to have. (Laughter)
70
195104
2585
dat we ons kunnen wensen. (Gelach)
03:29
And we think about Proust, we think
71
197689
2427
Als we denken aan Proust, denken we
03:32
about the sentimental bits, right?
72
200116
1494
aan het sentimentele.
03:33
We think about a little boy trying to get to sleep.
73
201610
1955
We denken aan een jongetje
dat probeert te slapen,
dat probeert te slapen,
03:35
We think about a madeleine moistened in lavender tea.
74
203565
4181
We denken aan een madeleine
gedoopt in lavendelthee.
gedoopt in lavendelthee.
03:39
We forget how harsh his vision was.
75
207746
2026
We vergeten hoe hard zijn visie was.
03:41
We forget how pitiless he is.
76
209772
1840
We vergeten hoe genadeloos hij is.
03:43
I mean, these are books that Virginia Woolf said
77
211612
2321
Deze boeken vond Virginia Woolf
03:45
were tough as cat gut.
78
213933
2336
taai als kattendarmen.
03:48
I don't know what cat gut is,
79
216269
2048
Ik weet niet wat kattendarmen zijn,
03:50
but let's assume it's formidable.
80
218317
2901
maar laten we aannemen
dat het intimiderend is.
dat het intimiderend is.
03:53
Let's look at why they go so well together,
81
221218
3218
Eens zien waarom ze zo goed samengaan,
03:56
the novel and jealousy, jealousy and Proust.
82
224436
3678
de roman en jaloezie,
jaloezie en Proust.
jaloezie en Proust.
04:00
Is it something as obvious as that jealousy,
83
228114
3231
Is eenvoudigweg dat jaloezie,
04:03
which boils down into person, desire, impediment,
84
231345
3383
wat neerkomt op de persoon,
verlangen, beletsel,
verlangen, beletsel,
04:06
is such a solid narrative foundation?
85
234728
4668
een sterke grondslag is voor verhalen?
04:11
I don't know. I think it cuts very close to the bone,
86
239396
2675
Ik weet het niet. Ik denk
dat het erg confronterend is.
dat het erg confronterend is.
04:14
because let's think about what happens
87
242071
2049
Bedenk maar eens wat er gebeurt
04:16
when we feel jealous.
88
244120
1778
als we ons jaloers voelen.
04:17
When we feel jealous, we tell ourselves a story.
89
245898
3952
Als we ons jaloers voelen,
praten we onszelf een verhaal aan.
praten we onszelf een verhaal aan.
04:21
We tell ourselves a story about other people's lives,
90
249850
4283
We praten onszelf een verhaal aan
over andermans leven.
over andermans leven.
04:26
and these stories make us feel terrible
91
254133
2674
Door deze verhalen
voelen we ons vreselijk,
voelen we ons vreselijk,
04:28
because they're designed to make us feel terrible.
92
256807
2223
want zo zijn ze ook bedacht.
04:31
As the teller of the tale and the audience,
93
259030
2534
Als vertellers van het verhaal
04:33
we know just what details to include,
94
261564
1974
weten we precies
welke details nodig zijn
welke details nodig zijn
04:35
to dig that knife in. Right?
95
263538
3569
om nog wat zout in de wonde te strooien.
04:39
Jealousy makes us all amateur novelists,
96
267107
3355
Jaloezie maakt ons allen
tot amateur-schrijvers.
tot amateur-schrijvers.
04:42
and this is something Proust understood.
97
270462
2016
Proust begreep dat goed.
04:44
In the first volume, Swann's Way,
98
272478
3173
In het eerste deel, 'De kant van Swann',
04:47
the series of books,
99
275651
1824
de boekenserie,
04:49
Swann, one of the main characters,
100
277475
1706
is Swann, een van de hoofdpersonen,
04:51
is thinking very fondly of his mistress
101
279181
3228
vol lof over zijn maîtresse,
04:54
and how great she is in bed,
102
282409
1692
en hoe goed ze is in bed.
04:56
and suddenly, in the course of a few sentences,
103
284101
3042
Plotseling, in slechts een paar zinnen,
04:59
and these are Proustian sentences,
104
287143
2041
en dit zijn proustiaanse zinnen,
05:01
so they're long as rivers,
105
289184
1512
zo lang als rivieren dus,
05:02
but in the course of a few sentences,
106
290696
2263
maar in slechts een paar zinnen
05:04
he suddenly recoils and he realizes,
107
292959
2407
deinst hij opeens terug en beseft hij:
05:07
"Hang on, everything I love about this woman,
108
295366
3283
"Wacht eens, alles wat ik
leuk vind aan deze vrouw,
leuk vind aan deze vrouw,
05:10
somebody else would love about this woman.
109
298649
3771
zou iemand anders
ook leuk vinden aan deze vrouw.
ook leuk vinden aan deze vrouw.
05:14
Everything that she does that gives me pleasure
110
302420
3091
Alles wat mij plezier geeft,
05:17
could be giving somebody else pleasure,
111
305511
1709
kan een ander ook plezier geven,
05:19
maybe right about now."
112
307220
2278
misschien wel nu."
05:21
And this is the story he starts to tell himself,
113
309498
2784
Dit verhaal praat hij zichzelf aan,
05:24
and from then on, Proust writes that
114
312282
1863
en vanaf dat moment schrijft Proust dat
05:26
every fresh charm Swann detects in his mistress,
115
314145
3047
Swann elke nieuwe charme die hij
opmerkt in zijn maîtresse
opmerkt in zijn maîtresse
05:29
he adds to his "collection of instruments
116
317192
2664
toevoegt aan zijn 'collectie van instrumenten
05:31
in his private torture chamber."
117
319856
3622
in zijn persoonlijke martelkamer'.
05:35
Now Swann and Proust, we have to admit,
118
323478
2275
We moeten toegeven
dat Swann en Proust
dat Swann en Proust
05:37
were notoriously jealous.
119
325753
1676
berucht waren voor hun jaloezie.
05:39
You know, Proust's boyfriends would have to leave
120
327429
1704
Prousts vriendjes
moesten haast het land verlaten
moesten haast het land verlaten
05:41
the country if they wanted to break up with him.
121
329133
2604
als ze het wilden uitmaken.
05:43
But you don't have to be that jealous
122
331737
2903
Maar je hoeft niet zo jaloers te zijn
05:46
to concede that it's hard work. Right?
123
334640
2911
om toe te geven dat het zwaar is.
05:49
Jealousy is exhausting.
124
337551
1609
Jaloezie is slopend.
05:51
It's a hungry emotion. It must be fed.
125
339160
3647
Het is een hongerige emotie.
Ze moet gevoed worden.
Ze moet gevoed worden.
05:54
And what does jealousy like?
126
342807
2089
Waar houdt jaloezie van?
05:56
Jealousy likes information.
127
344896
3090
Jaloezie houdt van informatie.
05:59
Jealousy likes details.
128
347986
2389
Jaloezie houdt van details.
06:02
Jealousy likes the vast quantities of shiny hair,
129
350375
2823
Jaloezie houdt van
een grote bos glanzend haar,
een grote bos glanzend haar,
06:05
the cute little pencil case.
130
353198
2466
het schattige pennenzakje.
06:07
Jealousy likes photos.
131
355664
1542
Jaloezie houdt van foto's.
06:09
That's why Instagram is such a hit. (Laughter)
132
357206
3730
Daarom is Instagram zo'n hit. (Gelach)
06:12
Proust actually links the language of scholarship and jealousy.
133
360936
3961
Proust verbindt de taal
van studie en jaloezie.
van studie en jaloezie.
06:16
When Swann is in his jealous throes,
134
364897
2442
Wanneer Swann jaloers is,
06:19
and suddenly he's listening at doorways
135
367339
2171
staat te luistervinken bij deuropeningen,
06:21
and bribing his mistress' servants,
136
369510
2023
en de dienaren van zijn maîtresse omkoopt,
06:23
he defends these behaviors.
137
371533
1452
verdedigt hij dit gedrag.
06:24
He says, "You know, look, I know you think this is repugnant,
138
372985
2417
Hij zegt: "Ik weet dat je dit
weerzinwekkend vindt,
weerzinwekkend vindt,
06:27
but it is no different
139
375402
1806
maar het is niet anders dan
06:29
from interpreting an ancient text
140
377208
2350
een oude tekst interpreteren
06:31
or looking at a monument."
141
379558
1667
of naar een monument kijken."
06:33
He says, "They are scientific investigations
142
381225
2597
Hij zegt: "Het is wetenschappelijk onderzoek
06:35
with real intellectual value."
143
383822
3003
met intellectuele waarde."
06:38
Proust is trying to show us that jealousy
144
386825
2112
Proust probeert aan te tonen dat jaloezie
06:40
feels intolerable and makes us look absurd,
145
388937
2891
ondraaglijk voelt en ons te kijk zet,
06:43
but it is, at its crux, a quest for knowledge,
146
391828
4670
maar het is, in de kern,
een zoektocht naar kennis,
een zoektocht naar kennis,
06:48
a quest for truth, painful truth,
147
396498
3401
een zoektocht naar waarheid,
pijnlijke waarheid.
pijnlijke waarheid.
06:51
and actually, where Proust is concerned,
148
399899
1929
En wat Proust betreft,
06:53
the more painful the truth, the better.
149
401828
2792
hoe pijnlijker de waarheid, hoe beter.
06:56
Grief, humiliation, loss:
150
404620
4737
Verdriet, vernedering, verlies,
07:01
These were the avenues to wisdom for Proust.
151
409357
2956
dat waren de wegen naar wijsheid voor Proust.
07:04
He says, "A woman whom we need,
152
412313
3902
Hij zegt: "Een vrouw die we nodig hebben,
07:08
who makes us suffer, elicits from us
153
416215
2786
die ons doet lijden, ontlokt bij ons
07:11
a gamut of feelings far more profound and vital
154
419001
3505
een scala aan gevoelens die dieper gaan
07:14
than a man of genius who interests us."
155
422506
4439
dan een genie die ons interesseert."
07:18
Is he telling us to just go and find cruel women?
156
426945
2875
Moeten we maar wrede vrouwen zoeken?
07:21
No. I think he's trying to say
157
429820
2297
Nee, ik denk dat hij zegt
07:24
that jealousy reveals us to ourselves.
158
432117
3169
dat jaloezie ons een spiegel voorhoudt.
07:27
And does any other emotion crack us open
159
435286
2896
Is er een andere emotie die ons opensplijt
07:30
in this particular way?
160
438182
2328
op deze manier?
07:32
Does any other emotion reveal to us
161
440510
2080
Is er een andere emotie die blijk geeft van
07:34
our aggression and our hideous ambition
162
442590
3333
onze agressie, onze afzichtelijke ambitie,
07:37
and our entitlement?
163
445923
2399
en onze rechten?
07:40
Does any other emotion teach us to look
164
448322
2650
Is er een andere emotie
die ons leert te kijken
die ons leert te kijken
07:42
with such peculiar intensity?
165
450972
3192
met zo'n bijzondere intensiteit?
07:46
Freud would write about this later.
166
454164
2152
Freud zou hier later over schrijven.
07:48
One day, Freud was visited
167
456316
2254
Op een dag werd Freud bezocht
07:50
by this very anxious young man who was consumed
168
458570
2322
door een angstige jongeman die in de ban was
07:52
with the thought of his wife cheating on him.
169
460892
2503
van de gedachte dat zijn vrouw vreemdging.
07:55
And Freud says, it's something strange about this guy,
170
463395
2077
Freud zei dat er iets vreemd was aan deze man,
07:57
because he's not looking at what his wife is doing.
171
465472
2114
want hij keek niet naar wat z'n vrouw deed.
07:59
Because she's blameless; everybody knows it.
172
467586
1971
Ze was onschuldig.
Iedereen wist het.
Iedereen wist het.
08:01
The poor creature is just
173
469557
1330
Het arme kind wordt gewoon
zonder reden verdacht.
zonder reden verdacht.
08:02
under suspicion for no cause.
174
470887
1998
08:04
But he's looking for things that his wife is doing
175
472885
2809
Hij zoekt naar dingen die zijn vrouw doet,
08:07
without noticing, unintentional behaviors.
176
475694
2500
zonder het door te hebben.
Onbewust gedrag.
Onbewust gedrag.
08:10
Is she smiling too brightly here,
177
478194
2317
Lacht ze hier te overdreven?
08:12
or did she accidentally brush up against a man there?
178
480511
3340
Botste ze daar per ongeluk
tegen een man op?
tegen een man op?
08:15
[Freud] says that the man is becoming
179
483851
2676
Freud zegt dat de man verandert in
08:18
the custodian of his wife's unconscious.
180
486527
4348
de bewaker van het
onderbewuste van zijn vrouw.
onderbewuste van zijn vrouw.
08:22
The novel is very good on this point.
181
490875
1821
De roman is heel goed op dit punt.
08:24
The novel is very good at describing how jealousy
182
492696
2808
De roman beschrijft heel goed hoe jaloezie
08:27
trains us to look with intensity but not accuracy.
183
495504
3984
ons leert te kijken met intensiteit,
maar niet met nauwkeurigheid.
maar niet met nauwkeurigheid.
08:31
In fact, the more intensely jealous we are,
184
499488
4075
Hoe intenser onze jaloezie is,
08:35
the more we become residents of fantasy.
185
503563
2519
hoe meer we in fantasie gaan wonen.
08:38
And this is why, I think, jealousy doesn't
186
506082
2920
Dit is waarom jaloezie ons niet alleen
08:41
just provoke us to do violent things
187
509002
2816
aanspoort tot gewelddadige dingen,
08:43
or illegal things.
188
511818
2000
of illegale dingen.
08:45
Jealousy prompts us to behave in ways
189
513818
2282
Jaloezie prikkelt ons tot gedrag
08:48
that are wildly inventive.
190
516100
2358
dat razend inventief is.
08:50
Now I'm thinking of myself at eight, I concede,
191
518458
2443
Nu denk ik aan m'n 8-jarige ik,
dat geef ik toe,
dat geef ik toe,
08:52
but I'm also thinking of this story I heard on the news.
192
520901
4019
maar ik denk ook
aan een bepaald nieuwsbericht.
aan een bepaald nieuwsbericht.
08:56
A 52-year-old Michigan woman was caught
193
524920
3908
Een 52-jarige vrouw uit Michigan
werd betrapt
werd betrapt
09:00
creating a fake Facebook account
194
528828
2869
op het creëren van een nep Facebook-account,
09:03
from which she sent vile, hideous messages
195
531697
3723
waarmee ze afschuwelijke berichten verstuurde
09:07
to herself for a year.
196
535420
4225
naar haarzelf, voor een jaar.
09:11
For a year. A year.
197
539645
2125
Voor een heel jaar.
09:13
And she was trying to frame
198
541770
1875
Ze probeerde de nieuwe vriendin
09:15
her ex-boyfriend's new girlfriend,
199
543645
2157
van haar ex erin te luizen.
09:17
and I have to confess when I heard this,
200
545802
3641
Ik moet toegeven:
toen ik dit hoorde,
toen ik dit hoorde,
09:21
I just reacted with admiration.
201
549443
1912
reageerde ik vol bewondering.
09:23
(Laughter)
202
551355
1577
(Gelach)
09:24
Because, I mean, let's be real.
203
552932
2415
Laten we eerlijk zijn.
09:27
What immense, if misplaced, creativity. Right?
204
555347
4317
Wat een enorme,
weliswaar misplaatste, creativiteit.
weliswaar misplaatste, creativiteit.
09:31
This is something from a novel.
205
559664
2420
Dit komt uit een roman.
09:34
This is something from a Patricia Highsmith novel.
206
562084
3401
Dit komt uit een roman
van Patricia Highsmith.
van Patricia Highsmith.
09:37
Now Highsmith is a particular favorite of mine.
207
565485
2170
Highsmith is een van m'n favorieten.
09:39
She is the very brilliant and bizarre woman of American letters.
208
567655
4052
Ze is een briljante en bizarre
Amerikaanse literaire dame.
Amerikaanse literaire dame.
09:43
She's the author of "Strangers on a Train"
209
571707
2193
Ze is de auteur van 'Vreemden op de trein'
09:45
and "The Talented Mr. Ripley,"
210
573900
2048
en 'The Talented Mr. Ripley',
09:47
books that are all about how jealousy,
211
575948
3065
boeken die gaan over hoe jaloezie
09:51
it muddles our minds,
212
579013
1875
rommelt met onze gedachten.
09:52
and once we're in the sphere, in that realm of jealousy,
213
580888
2994
Zodra we in dat rijk van jaloezie zitten,
09:55
the membrane between what is and what could be
214
583882
5263
kan het vlies tussen
werkelijkheid en mogelijkheid
werkelijkheid en mogelijkheid
10:01
can be pierced in an instant.
215
589145
2893
zo doorboord worden.
10:04
Take Tom Ripley, her most famous character.
216
592038
2448
Neem Tom Ripley,
haar beroemdste personage.
haar beroemdste personage.
10:06
Now, Tom Ripley goes from wanting you
217
594486
2839
Tom Ripley gaat van
jou willen,
jou willen,
10:09
or wanting what you have
218
597325
2176
of willen wat je hebt, naar
10:11
to being you and having what you once had,
219
599501
3428
jou zijn
en hebben wat je ooit had.
en hebben wat je ooit had.
10:14
and you're under the floorboards,
220
602929
1533
Jij ligt onder de zoden.
10:16
he's answering to your name,
221
604462
1363
Hij neemt je naam over,
10:17
he's wearing your rings,
222
605825
1692
hij draagt je ringen,
10:19
emptying your bank account.
223
607517
2001
hij leegt je bankrekening.
10:21
That's one way to go.
224
609518
1975
Dat is één manier.
10:23
But what do we do? We can't go the Tom Ripley route.
225
611493
3664
Wat moeten we doen?
We kunnen niet Tom Ripley achterna gaan.
We kunnen niet Tom Ripley achterna gaan.
10:27
I can't give the world D's,
226
615157
2037
Ik kan de wereld geen onvoldoendes geven,
10:29
as much as I would really like to, some days.
227
617194
2847
hoe graag ik dat ook zou willen.
10:32
And it's a pity, because we live in envious times.
228
620041
3498
Dat is jammer, want
we leven in afgunstige tijden.
we leven in afgunstige tijden.
10:35
We live in jealous times.
229
623539
2907
We leven in jaloerse tijden.
10:38
I mean, we're all good citizens of social media,
230
626446
2013
We gebruiken toch allemaal sociale media,
10:40
aren't we, where the currency is envy?
231
628459
3384
waarin alles om jaloezie draait?
10:43
Does the novel show us a way out? I'm not sure.
232
631843
4469
Biedt de roman een uitweg?
Ik weet het niet zeker.
Ik weet het niet zeker.
10:48
So let's do what characters always do when they're not sure,
233
636312
3441
Laten we doen wat personages
dan altijd doen,
dan altijd doen,
10:51
when they are in possession of a mystery.
234
639753
2176
als ze op de hoogte zijn van een mysterie.
10:53
Let's go to 221B Baker Street
235
641929
2274
Laten we naar 221B Baker Street gaan
10:56
and ask for Sherlock Holmes.
236
644203
2018
en vragen om Sherlock Holmes.
10:58
When people think of Holmes,
237
646221
2469
Als mensen denken aan Holmes,
11:00
they think of his nemesis being Professor Moriarty,
238
648690
3109
dan denken ze dat
Professor Moriarty zijn aartsvijand is,
Professor Moriarty zijn aartsvijand is,
11:03
right, this criminal mastermind.
239
651799
2207
een crimineel meesterbrein.
11:06
But I've always preferred [Inspector] Lestrade,
240
654006
2463
Ik gaf altijd de voorkeur aan Inspector Lestrade,
11:08
who is the rat-faced head of Scotland Yard
241
656469
2905
het miezerige hoofd van Scotland Yard,
11:11
who needs Holmes desperately,
242
659374
1730
de man die Holmes dringend nodig heeft,
11:13
needs Holmes' genius, but resents him.
243
661104
2304
zijn talent nodig heeft,
maar hem verafschuwt.
maar hem verafschuwt.
11:15
Oh, it's so familiar to me.
244
663408
1857
Het komt me zo bekend voor.
11:17
So Lestrade needs his help, resents him,
245
665265
4017
Lestrade heeft z'n hulp nodig,
verafschuwt hem,
verafschuwt hem,
11:21
and sort of seethes with bitterness over the course of the mysteries.
246
669282
3311
en straalt verbitterdheid uit
gedurende de mysteries.
gedurende de mysteries.
11:24
But as they work together, something starts to change,
247
672593
3877
Maar tijdens de samenwerking
verandert er iets.
verandert er iets.
11:28
and finally in "The Adventure of the Six Napoleons,"
248
676470
3043
Later, in 'The Adventure of the Six Napoleons',
11:31
once Holmes comes in, dazzles everybody with his solution,
249
679513
3930
komt Holmes binnen en verbluft hij iedereen
met z'n oplossing.
met z'n oplossing.
11:35
Lestrade turns to Holmes and he says,
250
683443
3441
Lestrade richt zit tot Holmes en zegt:
11:38
"We're not jealous of you, Mr. Holmes.
251
686884
4281
"We zijn niet jaloers op je, Mr. Holmes.
11:43
We're proud of you."
252
691165
3359
We zijn trots op je."
11:46
And he says that there's not a man at Scotland Yard
253
694524
2329
Hij zegt dat er geen man is
in Scotland Yard
in Scotland Yard
11:48
who wouldn't want to shake Sherlock Holmes' hand.
254
696853
2999
die niet Sherlock Holmes'
hand zou willen schudden.
hand zou willen schudden.
11:51
It's one of the few times we see Holmes moved
255
699852
2385
Het is een van de weinige keren
dat Holmes ontroerd is
dat Holmes ontroerd is
11:54
in the mysteries, and I find it very moving,
256
702237
2095
in de mysteries,
en ik vind het heel ontroerend,
en ik vind het heel ontroerend,
11:56
this little scene, but it's also mysterious, right?
257
704332
3064
deze scène, maar het is ook mysterieus.
11:59
It seems to treat jealousy
258
707396
1913
Het doet jaloezie af
12:01
as a problem of geometry, not emotion.
259
709309
2738
als een geometrisch vraagstuk,
niet als een emotie.
niet als een emotie.
12:04
You know, one minute Holmes is on the other side from Lestrade.
260
712047
2866
Het ene moment
staan ze tegenover elkaar,
staan ze tegenover elkaar,
12:06
The next minute they're on the same side.
261
714913
1923
het volgende moment
horen ze bij elkaar.
horen ze bij elkaar.
12:08
Suddenly, Lestrade is letting himself
262
716836
2147
Plotseling kan Lestrade
bewondering opbrengen
bewondering opbrengen
12:10
admire this mind that he's resented.
263
718983
2967
voor het talent dat hij verafschuwde.
12:13
Could it be so simple though?
264
721950
1929
Kan het echt zo simpel zijn?
12:15
What if jealousy really is a matter of geometry,
265
723879
2431
Wat als jaloezie echt
een kwestie van geometrie is,
een kwestie van geometrie is,
12:18
just a matter of where we allow ourselves to stand
266
726310
3710
gewoon een kwestie van
waar we onszelf plaatsen
waar we onszelf plaatsen
12:22
in relation to another?
267
730020
2330
in verhouding tot anderen?
12:24
Well, maybe then we wouldn't have to resent
268
732350
1871
Misschien hoeven we iemand zijn uitmuntendheid
dan niet kwalijk te nemen.
dan niet kwalijk te nemen.
12:26
somebody's excellence.
269
734221
2061
12:28
We could align ourselves with it.
270
736282
3374
We kunnen onszelf erop afstemmen.
12:31
But I like contingency plans.
271
739656
2256
Maar ik hou van rampenplannen.
12:33
So while we wait for that to happen,
272
741912
2336
Terwijl we daarop wachten,
12:36
let us remember that we have fiction for consolation.
273
744248
2696
kan fictie een troost zijn.
12:38
Fiction alone demystifies jealousy.
274
746944
2451
Fictie kan jaloezie demystificeren.
12:41
Fiction alone domesticates it,
275
749395
2083
Fictie kan ze temmen,
12:43
invites it to the table.
276
751478
1878
en uitnodigen.
12:45
And look who it gathers:
277
753356
1873
En kijk eens wie ze samenbrengt:
12:47
sweet Lestrade, terrifying Tom Ripley,
278
755229
3836
lieve Lestrade, angstaanjagende Tom Ripley,
12:51
crazy Swann, Marcel Proust himself.
279
759065
4469
gekke Swann, Marcel Proust zelf.
12:55
We are in excellent company.
280
763534
2414
We zijn in goed gezelschap.
12:57
Thank you.
281
765948
1420
Hartelijk bedankt.
12:59
(Applause)
282
767368
4816
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Parul Sehgal - Literary criticParul Sehgal is an editor for "The New York Times Book Review."
Why you should listen
"No scorn, no condescension. We read first for distraction then consolation then for company. And finally to be worthy of the company we kept," writes literary critic Parul Sehgal, whose reviews are as delicious and delightful as the books themselves. Sehgal is an editor at The New York Times Book Review. Previously the Books Editor at NPR.org and the Senior Editor at Publisher's Weekly, Sehgal is the recipient of the 2010 Nona Balakian Citation for Excellence in Reviewing and the 2008 Pan African Literary Forum’s OneWorld Prize for fiction. She lives in New York City.
Parul Sehgal | Speaker | TED.com