TEDSalon NY2013
Parul Sehgal: An ode to envy
Parul Sehgal: Bir haset kasidesi
Filmed:
Readability: 4.2
2,362,572 views
Kıskançlık nedir? Onu ne tetikler ve neden onu gizlice severiz? Şu ana kadar hiçbir araştırma onun 'yalnızlığını, uzun ömrünü ya da korkunç sarsıntısını' açıklamadı. Bu böyle, diyor Parul Shegal, fakat kurgu hariç. Dingin ve dokunaklı konuşmasında, edebiyat sayfalarını çeviriyor ve kıskançlığın, bir bilgi arayışından farkı olmadığını gösteriyor.
Parul Sehgal - Literary critic
Parul Sehgal is an editor for "The New York Times Book Review." Full bio
Parul Sehgal is an editor for "The New York Times Book Review." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
So when I was eight years old,
0
1617
1965
Sekiz yaşımdaydım,
00:15
a new girl came to join the class,
1
3582
2158
sınıfımıza yeni bir kız gelmişti.
00:17
and she was so impressive,
2
5740
3033
Çok etkileyici biriydi,
00:20
as the new girl always seems to be.
3
8773
2282
tıpkı her 'yeni kız'ın olduğu gibi.
00:23
She had vast quantities of very shiny hair
4
11055
2678
Çok gür ve ışıltılı saçları vardı,
00:25
and a cute little pencil case,
5
13733
3040
küçük, şirin bir kalemliği..
00:28
super strong on state capitals,
6
16773
3588
Eyaletlerin başkentlerini ezbere biliyordu,
00:32
just a great speller.
7
20361
2492
hecelemesi muhteşemdi.
00:34
And I just curdled with jealousy that year,
8
22853
4950
Bense, o yıl kıskançlıktan kaskatı olmuştum.
00:39
until I hatched my devious plan.
9
27803
3543
Ta ki, sinsi planımı hazırlayıncaya kadar.
00:43
So one day I stayed a little late after school,
10
31346
4233
Bir gün dersten sonra biraz okulda bekledim.
00:47
a little too late, and I lurked in the girls' bathroom.
11
35579
4080
Hatta epey fazla... Sonra,
kızlar tuvaletinde pusuya yattım.
kızlar tuvaletinde pusuya yattım.
00:51
When the coast was clear, I emerged,
12
39659
2335
Etrafta kimse kalmayınca çıktım, sessizce sınıfa gittim
00:53
crept into the classroom,
13
41994
1739
ve öğretmenin masasından not kağıdını aldım.
00:55
and took from my teacher's desk the grade book.
14
43733
3857
00:59
And then I did it.
15
47590
2336
Evet, yaptım.
01:01
I fiddled with my rival's grades,
16
49926
2367
Rakibimin notlarıyla oynadım.
01:04
just a little, just demoted some of those A's.
17
52293
2830
Sadece birazcık. A'ların birkaçını düşürdüm.
01:07
All of those A's. (Laughter)
18
55123
3099
Hepsini düşürdüm.
01:10
And I got ready to return the book to the drawer,
19
58222
3743
Sonra, tam not kağıdını çekmeceye geri koyacaktım ki
01:13
when hang on, some of my other classmates
20
61965
3034
dedim ki; dur bir dakika, başkalarının da
çok cezbedici notları varmış!
çok cezbedici notları varmış!
01:16
had appallingly good grades too.
21
64999
3493
01:20
So, in a frenzy,
22
68492
2048
Bir anda gözüm döndü ve herkesin notunu düzelttim.
01:22
I corrected everybody's marks,
23
70540
1988
Hayalimde değil hem de.
01:24
not imaginatively.
24
72528
1909
01:26
I gave everybody a row of D's
25
74437
2514
Herkese bir dizi D verdim. Kendime ise;
01:28
and I gave myself a row of A's,
26
76951
2801
bir dizi A...
01:31
just because I was there, you know, might as well.
27
79752
2800
sadece, o an orada olduğum içindi yani, bilirsiniz, neden olmasındı...
01:34
And I am still baffled by my behavior.
28
82552
5610
Ne var ki, bu davranışım beni hâlâ şaşırtıyor.
01:40
I don't understand where the idea came from.
29
88162
2412
Bu fikrin nereden çıktığını anlamıyorum.
01:42
I don't understand why I felt so great doing it.
30
90574
3329
Bunu yapmanın neden harika hissettirdiğini de anlamıyorum.
01:45
I felt great.
31
93903
1523
Harika hissettim.
01:47
I don't understand why I was never caught.
32
95426
2579
Anlamıyorum; neden hiç yakalanmadım?
01:50
I mean, it should have been so blatantly obvious.
33
98005
1596
Demek istediğim; çok aşikârdı.
01:51
I was never caught.
34
99601
1313
ama hiç yakalanmadım.
01:52
But most of all, I am baffled by,
35
100914
2521
Fakat beni en çok şaşırtan şey,
01:55
why did it bother me so much
36
103435
1507
beni neden bu denli rahatsız ettiği;
01:56
that this little girl, this tiny little girl,
37
104942
1944
küçücük, mini minnacık bu kızın
01:58
was so good at spelling?
38
106886
1714
çok iyi heceleyebilmesi...
02:00
Jealousy baffles me.
39
108600
2110
Kıskançlık beni şaşırtıyor.
02:02
It's so mysterious, and it's so pervasive.
40
110710
2924
Çok gizemli bir şey ve çok yaygın.
02:05
We know babies suffer from jealousy.
41
113634
2466
Biliyoruz ki, bebekler bile kıskançlık yaşıyor.
02:08
We know primates do. Bluebirds are actually very prone.
42
116100
3650
Primatlar da. Mavikuşlar oldukça meyilli.
02:11
We know that jealousy is the number one cause
43
119750
3520
Biliyoruz ki, kıskançlık,
02:15
of spousal murder in the United States.
44
123270
2916
Birleşik Devletlerdeki eş cinayetlerinin birinci sebebi.
02:18
And yet, I have never read a study
45
126186
3104
Buna rağmen, hiç bir çalışma görmedim ki,
02:21
that can parse to me its loneliness
46
129290
2915
kıskançlığın yalnızlığını, uzun ömrünü
ya da korkunç sarsıntısını açıklasın.
ya da korkunç sarsıntısını açıklasın.
02:24
or its longevity or its grim thrill.
47
132205
4854
Bu sebeple, kurguya bakmalıyız.
02:29
For that, we have to go to fiction,
48
137059
2847
02:31
because the novel is the lab
49
139906
2340
Çünkü roman, kıskançlığı her biçimiyle
incelemiş bir laboratuvardır.
incelemiş bir laboratuvardır.
02:34
that has studied jealousy
50
142246
1574
02:35
in every possible configuration.
51
143820
2074
Aslında, mübalağa mı olur bilmem ama,
02:37
In fact, I don't know if it's an exaggeration to say
52
145894
3324
02:41
that if we didn't have jealousy,
53
149218
2032
eğer kıskançlık olmasaydı, edebiyat olur muydu ki?
02:43
would we even have literature?
54
151250
2550
02:45
Well no faithless Helen, no "Odyssey."
55
153800
3590
Yani, hain Helen olmasa, 'Odesa' olmazdı.
02:49
No jealous king, no "Arabian Nights."
56
157390
2838
Kıskanç kral olmasa, 'Binbir gece masalları' olmazdı.
02:52
No Shakespeare.
57
160228
3137
Shakespeare olmazdı.
02:55
There goes high school reading lists,
58
163365
2190
Lise yıllarında okuduklarımızda öyle.
02:57
because we're losing "Sound and the Fury,"
59
165555
1812
Çünkü, 'Ses ve Öfke' yi kaybederdik.
02:59
we're losing "Gatsby," "Sun Also Rises,"
60
167367
2249
'Gatsby'i, 'Güneş de Doğar'ı kaybederdik.
03:01
we're losing "Madame Bovary," "Anna K."
61
169616
4127
'Madame Bovary'i, ''Anna K.'yi kaybederdik.
03:05
No jealousy, no Proust. And now, I mean,
62
173743
2407
Kıskançlık olmasaydı Proust olmazdı.
Demek istediğim, biliyorum, şimdilerde Proust'un
03:08
I know it's fashionable to say that Proust
63
176150
1761
03:09
has the answers to everything,
64
177911
1607
her şeye bir cevabı olduğunu söylemek moda oldu.
03:11
but in the case of jealousy,
65
179518
2706
Fakat kıskançlık konusunda, biraz öyle.
03:14
he kind of does.
66
182224
2741
Bu yıl, başyapıtı 'Kayıp Zamanın İzinde'nin yüzüncü yıl dönümü.
03:16
This year is the centennial of his masterpiece, "In Search of Lost Time,"
67
184965
3986
Roman, cinsel kıskançlık üzerine en kapsamlı çalışma
03:20
and it's the most exhaustive study of sexual jealousy
68
188951
4001
03:24
and just regular competitiveness, my brand,
69
192952
2152
ve genel rekabetin, benim olayım,
03:27
that we can hope to have. (Laughter)
70
195104
2585
üzerine sahip olmayı umduğumuz en iyi çalışma.
03:29
And we think about Proust, we think
71
197689
2427
Bir de, Proust'u ele aldığımızda,
duygusal yönleri geliyor aklımıza, değil mi?
03:32
about the sentimental bits, right?
72
200116
1494
03:33
We think about a little boy trying to get to sleep.
73
201610
1955
Uyumaya çalışan küçük bir oğlan geliyor aklımıza.
03:35
We think about a madeleine moistened in lavender tea.
74
203565
4181
Lavanta çayıyla ıslatılmış madeleine keki geliyor aklımıza.
03:39
We forget how harsh his vision was.
75
207746
2026
Görüşlerinin ne denli sert olduğunu unutuyoruz.
03:41
We forget how pitiless he is.
76
209772
1840
Ne kadar acımasız olduğunu unutuyoruz.
03:43
I mean, these are books that Virginia Woolf said
77
211612
2321
Yani, bu kitaplar Virgina Woolf'un tabiriyle
'kedi bağırsağı kadar sert'.
'kedi bağırsağı kadar sert'.
03:45
were tough as cat gut.
78
213933
2336
Kedi bağırsağı nasıl bir şey bilmiyorum ama
03:48
I don't know what cat gut is,
79
216269
2048
03:50
but let's assume it's formidable.
80
218317
2901
sert bir şey olduğunu farz edelim.
03:53
Let's look at why they go so well together,
81
221218
3218
Birbirleriyle neden bu kadar uyumlu olduğuna bakalım;
03:56
the novel and jealousy, jealousy and Proust.
82
224436
3678
romanın ve kıskançlığın, kıskançlığın ve Proust'un.
Kıskançlık kadar bâriz, insanın, arzuların,
engellerin içine işleyen bir şey,
engellerin içine işleyen bir şey,
04:00
Is it something as obvious as that jealousy,
83
228114
3231
04:03
which boils down into person, desire, impediment,
84
231345
3383
04:06
is such a solid narrative foundation?
85
234728
4668
som, hikâye tarzında bir temel midir?
04:11
I don't know. I think it cuts very close to the bone,
86
239396
2675
Bilmiyorum. Sanırım insanın kemiklerine işleyen bir şey.
04:14
because let's think about what happens
87
242071
2049
Çünkü, kıskançlık hissettiğimizde neler olduğunu düşünün.
04:16
when we feel jealous.
88
244120
1778
Kıskançlık hissettiğimizde, kendimize bir hikâye anlatırız.
04:17
When we feel jealous, we tell ourselves a story.
89
245898
3952
04:21
We tell ourselves a story about other people's lives,
90
249850
4283
Kendimize, başka insanların hayatları hakkında bir hikâye anlatırız
04:26
and these stories make us feel terrible
91
254133
2674
ve bu hikâyeler bize berbat hissettirir.
Çünkü kötü hissettirme amacıyla yapılmışlardır.
04:28
because they're designed to make us feel terrible.
92
256807
2223
04:31
As the teller of the tale and the audience,
93
259030
2534
Masalın anlatıcısı ve dinleyicisi olarak,
ne tür ayrıntıyı ilave edeceğimizi çok iyi biliriz.
04:33
we know just what details to include,
94
261564
1974
04:35
to dig that knife in. Right?
95
263538
3569
Böylece bıçağı saplayabiliriz, değil mi?
Kıskançlık, hepimizi amatör roman yazarı yapar.
04:39
Jealousy makes us all amateur novelists,
96
267107
3355
Bu, Proust'un anladığı bir şey.
04:42
and this is something Proust understood.
97
270462
2016
04:44
In the first volume, Swann's Way,
98
272478
3173
Birinci ciltte, Swann'ların Tarafı, kitap dizisinde
04:47
the series of books,
99
275651
1824
04:49
Swann, one of the main characters,
100
277475
1706
Swann, ana karakterlerden bir tanesi,
04:51
is thinking very fondly of his mistress
101
279181
3228
metresinden sevgi dolu söz ediyor,
04:54
and how great she is in bed,
102
282409
1692
yatakta ne kadar iyi olduğundan bahsediyor.
04:56
and suddenly, in the course of a few sentences,
103
284101
3042
Fakat birden, birkaç cümle içinde,
04:59
and these are Proustian sentences,
104
287143
2041
ki bunlar tam anlamıyla Proust
cümleleri ve nehirler kadar uzunlar,
cümleleri ve nehirler kadar uzunlar,
05:01
so they're long as rivers,
105
289184
1512
05:02
but in the course of a few sentences,
106
290696
2263
fakat birkaç cümle içinde
05:04
he suddenly recoils and he realizes,
107
292959
2407
birden geri çekilir ve farkına varır;
05:07
"Hang on, everything I love about this woman,
108
295366
3283
"Dur bir dakika, bu kadında sevdiğim her şeyi,
05:10
somebody else would love about this woman.
109
298649
3771
bir başkası da seviyor olabilir.
05:14
Everything that she does that gives me pleasure
110
302420
3091
Bana zevk veren, yaptığı her şey,
05:17
could be giving somebody else pleasure,
111
305511
1709
bir başkasına da zevk veriyor olabilir, belki de tam şu anda."
05:19
maybe right about now."
112
307220
2278
05:21
And this is the story he starts to tell himself,
113
309498
2784
İşte bu kendisine anlatmaya başladığı hikâye.
05:24
and from then on, Proust writes that
114
312282
1863
Sonrasında, Proust şöyle yazıyor;
05:26
every fresh charm Swann detects in his mistress,
115
314145
3047
Swann, metresinde tespit ettiği her yeni cazibeye karşılık,
05:29
he adds to his "collection of instruments
116
317192
2664
'şahsi işkence odasındaki enstrüman
koleksiyonu'na bir yenisini ekledi.
koleksiyonu'na bir yenisini ekledi.
05:31
in his private torture chamber."
117
319856
3622
05:35
Now Swann and Proust, we have to admit,
118
323478
2275
Şimdi, Swann ve Proust'un, kabul etmeliyiz ki,
05:37
were notoriously jealous.
119
325753
1676
kıskançlıkta adları çıkmış.
05:39
You know, Proust's boyfriends would have to leave
120
327429
1704
Biliyorsunuz, eğer Proust'tan ayrılmak istiyorlarsa,
05:41
the country if they wanted to break up with him.
121
329133
2604
erkek arkadaşlarının ülkeyi terk etmeleri gerekirdi.
05:43
But you don't have to be that jealous
122
331737
2903
Fakat, meşakkatini kabul etmek için bu kadar
kıskanç olmaya gerek yok, değil mi?
kıskanç olmaya gerek yok, değil mi?
05:46
to concede that it's hard work. Right?
123
334640
2911
Kıskançlık, yorucudur.
05:49
Jealousy is exhausting.
124
337551
1609
Aç bir duygudur. Beslenmesi gerekir.
05:51
It's a hungry emotion. It must be fed.
125
339160
3647
05:54
And what does jealousy like?
126
342807
2089
Peki kıskançlık neyi sever?
05:56
Jealousy likes information.
127
344896
3090
Kıskançlık, bilgiyi sever.
05:59
Jealousy likes details.
128
347986
2389
Kıskançlık, detayları sever.
06:02
Jealousy likes the vast quantities of shiny hair,
129
350375
2823
Kıskançlık, gür ve parlak saçları sever.
Küçük ve şirin kalemliği...
06:05
the cute little pencil case.
130
353198
2466
06:07
Jealousy likes photos.
131
355664
1542
Kıskançlık, fotoğrafları sever.
Bu yüzden Instagram bu kadar ünlendi.
06:09
That's why Instagram is such a hit. (Laughter)
132
357206
3730
06:12
Proust actually links the language of scholarship and jealousy.
133
360936
3961
Proust aslında, bilgelik dilini ve kıskançlığı birbirine bağlıyor.
06:16
When Swann is in his jealous throes,
134
364897
2442
Swann, kıskançlık sancılarındayken ve
06:19
and suddenly he's listening at doorways
135
367339
2171
aniden kapı dinlemeye ve metresinin
hizmetçilerine rüşvet vermeye başlamışken
hizmetçilerine rüşvet vermeye başlamışken
06:21
and bribing his mistress' servants,
136
369510
2023
06:23
he defends these behaviors.
137
371533
1452
bu davranışlarını savunuyor da.
06:24
He says, "You know, look, I know you think this is repugnant,
138
372985
2417
Diyor ki; "Biliyorum, bak, bunların itici olduğunu düşünüyorsun,
06:27
but it is no different
139
375402
1806
fakat bunun eski bir yazıtı yorumlamaktan
06:29
from interpreting an ancient text
140
377208
2350
ya da bir anıtı incelemekten farkı yok.
06:31
or looking at a monument."
141
379558
1667
06:33
He says, "They are scientific investigations
142
381225
2597
Diyor ki; "Bunlar, gerçek zeka değeri olan bilimsel araştırmalar."
06:35
with real intellectual value."
143
383822
3003
06:38
Proust is trying to show us that jealousy
144
386825
2112
Prous'un bize göstermeye çalıştığı,
kıskançlığın tahammül edilemez olduğu ve bizi absürt gösterdiği.
06:40
feels intolerable and makes us look absurd,
145
388937
2891
06:43
but it is, at its crux, a quest for knowledge,
146
391828
4670
Fakat bu, bir çıkmaz olduğu kadar, bilgiyi arama yoludur da.
06:48
a quest for truth, painful truth,
147
396498
3401
Gerçeği arama, acı gerçeği...
06:51
and actually, where Proust is concerned,
148
399899
1929
Aslında Proust'un kaygısı,
06:53
the more painful the truth, the better.
149
401828
2792
gerçek ne kadar acı olursa, o kadar iyidir.
06:56
Grief, humiliation, loss:
150
404620
4737
Keder, küçük düşme, kayıp:
07:01
These were the avenues to wisdom for Proust.
151
409357
2956
Bunlar, bilgeliğe çıkan caddelerdir, Proust için.
07:04
He says, "A woman whom we need,
152
412313
3902
Der ki; " İhtiyaç duyduğumuz, bize acı çektiren bir kadın,
07:08
who makes us suffer, elicits from us
153
416215
2786
ilgimizi çeken dahî bir erkeğin yapabileceğinden çok daha fazla
07:11
a gamut of feelings far more profound and vital
154
419001
3505
derin ve hayati, bir dizi duyguyu ortaya çıkarır bizde."
07:14
than a man of genius who interests us."
155
422506
4439
Gidip zalim bir kadın mı bulmamızı istiyor dersiniz?
07:18
Is he telling us to just go and find cruel women?
156
426945
2875
Hayır, sanırım söylemek istediği şey;
07:21
No. I think he's trying to say
157
429820
2297
07:24
that jealousy reveals us to ourselves.
158
432117
3169
kıskançlığın bize, kendimizi gösterdiği.
07:27
And does any other emotion crack us open
159
435286
2896
Peki, bir başka duygu bize, kendimizi bu denli açar mı?
07:30
in this particular way?
160
438182
2328
Başka bir duygu, saldırganlığımızı,
07:32
Does any other emotion reveal to us
161
440510
2080
07:34
our aggression and our hideous ambition
162
442590
3333
çirkin ihtiraslarımızı ve öz adlandırmamızı açığa çıkarabilir mi?
07:37
and our entitlement?
163
445923
2399
Başka bir duygu bize, böylesine özgün bir
yoğunlukla bakmayı öğretebilir mi?
yoğunlukla bakmayı öğretebilir mi?
07:40
Does any other emotion teach us to look
164
448322
2650
07:42
with such peculiar intensity?
165
450972
3192
07:46
Freud would write about this later.
166
454164
2152
Freud, sonraları tüm bunlar hakkında yazdı.
07:48
One day, Freud was visited
167
456316
2254
Bir gün, karısı tarafından aldatıldığı fikriyle kendisini tüketmiş
07:50
by this very anxious young man who was consumed
168
458570
2322
çok endişeli bir adam Freud'a gelir.
07:52
with the thought of his wife cheating on him.
169
460892
2503
Freud der ki, bu adamla ilgili garip bir şey var,
07:55
And Freud says, it's something strange about this guy,
170
463395
2077
07:57
because he's not looking at what his wife is doing.
171
465472
2114
karısının ne yaptığına gidip bakmıyor bile.
07:59
Because she's blameless; everybody knows it.
172
467586
1971
Çünkü kadın suçsuz, herkes biliyor.
08:01
The poor creature is just
173
469557
1330
Zavallı kadın, şüphe altında, hem de sebepsiz yere.
08:02
under suspicion for no cause.
174
470887
1998
08:04
But he's looking for things that his wife is doing
175
472885
2809
Freud, karısının farkında olmadan yaptığı şeyleri arar.
08:07
without noticing, unintentional behaviors.
176
475694
2500
İstemeden sergilediği davranışları.
08:10
Is she smiling too brightly here,
177
478194
2317
Burada çok mu gülümsedi?
08:12
or did she accidentally brush up against a man there?
178
480511
3340
Şurada, geçerken yanlışlıkla adamın birine mi değdi?
08:15
[Freud] says that the man is becoming
179
483851
2676
Freud der ki, adam, karısının
bilinçaltına bekçilik etmeye başlamıştır.
bilinçaltına bekçilik etmeye başlamıştır.
08:18
the custodian of his wife's unconscious.
180
486527
4348
08:22
The novel is very good on this point.
181
490875
1821
Roman, bu noktada çok iyidir.
08:24
The novel is very good at describing how jealousy
182
492696
2808
Roman, bize şunu çok iyi açıklar;
kıskançlık, bizi yoğunlukla bakmaya iter, doğrulukla değil.
08:27
trains us to look with intensity but not accuracy.
183
495504
3984
08:31
In fact, the more intensely jealous we are,
184
499488
4075
Aslında, ne kadar şiddetle kıskanırsak
08:35
the more we become residents of fantasy.
185
503563
2519
o kadar çok hayal gücünün sakini olmaya başlıyoruz.
08:38
And this is why, I think, jealousy doesn't
186
506082
2920
İşte bu yüzdendir ki, sanıyorum, kıskançlık bizleri
08:41
just provoke us to do violent things
187
509002
2816
sadece şiddet içeren ya da
yasadışı şeyler yapmaya kışkırtmıyor.
yasadışı şeyler yapmaya kışkırtmıyor.
08:43
or illegal things.
188
511818
2000
Aynı zamanda bizleri, müthiş yaratıcı olmaya da teşvik ediyor.
08:45
Jealousy prompts us to behave in ways
189
513818
2282
08:48
that are wildly inventive.
190
516100
2358
08:50
Now I'm thinking of myself at eight, I concede,
191
518458
2443
Şimdi, sekiz yaşımdaki halimi düşünüyorum, kabul ediyorum,
08:52
but I'm also thinking of this story I heard on the news.
192
520901
4019
ama aynı zamanda haberlerde duyduğum şu olayı düşünüyorum.
08:56
A 52-year-old Michigan woman was caught
193
524920
3908
52 yaşında Michigan'lı bir kadın,
sahte bir Facebook hesabı açmaktan yakalandı.
09:00
creating a fake Facebook account
194
528828
2869
Bu hesaptan çok aşağılayıcı ve çirkin mesajlar gönderiyormuş,
09:03
from which she sent vile, hideous messages
195
531697
3723
09:07
to herself for a year.
196
535420
4225
hem de kendisine, tam bir yıldır.
Tam bir yıl, bir yıl.
09:11
For a year. A year.
197
539645
2125
09:13
And she was trying to frame
198
541770
1875
Yapmaya çalıştığı şey,
09:15
her ex-boyfriend's new girlfriend,
199
543645
2157
eski erkek arkadaşının kız arkadaşına çamur atmakmış.
09:17
and I have to confess when I heard this,
200
545802
3641
İtiraf etmeliyim ki bunu duyduğumda,
tepkim; hayranlık duymak oldu.
09:21
I just reacted with admiration.
201
549443
1912
09:23
(Laughter)
202
551355
1577
09:24
Because, I mean, let's be real.
203
552932
2415
Çünkü, yani, gerçekçi olalım.
09:27
What immense, if misplaced, creativity. Right?
204
555347
4317
Ne muazzam, gerçi yanlış yönlendirilmiş bir yaratıcılık, değil mi?
09:31
This is something from a novel.
205
559664
2420
Bu sanki romandan alıntı bir şey.
09:34
This is something from a Patricia Highsmith novel.
206
562084
3401
Sanki Patricia Highsmith romanından alınmış.
09:37
Now Highsmith is a particular favorite of mine.
207
565485
2170
Highsmith, benim özellikle favorim.
09:39
She is the very brilliant and bizarre woman of American letters.
208
567655
4052
Amerikan edebiyatının oldukça zeki ve tuhaf kadını.
09:43
She's the author of "Strangers on a Train"
209
571707
2193
'Trendeki Yabancılar' ve 'Yetenekli Bay Ripley'in yazarıdır.
09:45
and "The Talented Mr. Ripley,"
210
573900
2048
09:47
books that are all about how jealousy,
211
575948
3065
Bu kitaplar, kıskançlığın akıllarımızı nasıl sersemlettiğini anlatıyor.
09:51
it muddles our minds,
212
579013
1875
09:52
and once we're in the sphere, in that realm of jealousy,
213
580888
2994
Bir kez bu alana girdik mi, bu kıskançlık hükümdarlığına,
09:55
the membrane between what is and what could be
214
583882
5263
olan ile olabilecek olan arasındaki ince zar, bir anda delinebilir.
10:01
can be pierced in an instant.
215
589145
2893
Tom Ripley'e bakın, onun en ünlü karakteri.
10:04
Take Tom Ripley, her most famous character.
216
592038
2448
10:06
Now, Tom Ripley goes from wanting you
217
594486
2839
Tom Ripley, sizi ya da sahip olduklarınızı istemekten öteye gidip
10:09
or wanting what you have
218
597325
2176
siz olmayı ve bir zamanlar sahip olduklarınızın hepsini istiyor.
10:11
to being you and having what you once had,
219
599501
3428
10:14
and you're under the floorboards,
220
602929
1533
Siz yerin altındayken, adınızı kullanıyor,
10:16
he's answering to your name,
221
604462
1363
yüzüklerinizi takıyor, banka hesabınızı boşaltıyor.
10:17
he's wearing your rings,
222
605825
1692
10:19
emptying your bank account.
223
607517
2001
10:21
That's one way to go.
224
609518
1975
Bu bir yol tabii.
10:23
But what do we do? We can't go the Tom Ripley route.
225
611493
3664
Peki biz ne yaparız? Tom Ripley'in seçtiği yoldan gidemeyiz.
10:27
I can't give the world D's,
226
615157
2037
Dünyadaki herkese 'D' veremem ya.
10:29
as much as I would really like to, some days.
227
617194
2847
Ne kadar çok istesem de, kimi zaman...
10:32
And it's a pity, because we live in envious times.
228
620041
3498
Çok yazık, çünkü hasetle dolu bir zamanda yaşıyoruz.
10:35
We live in jealous times.
229
623539
2907
Kıskançlıkla dolu bir zamanda yaşıyoruz.
10:38
I mean, we're all good citizens of social media,
230
626446
2013
Yani, hepimiz sosyal medya vatandaşıyız, değil mi?
10:40
aren't we, where the currency is envy?
231
628459
3384
Para biriminin haset olduğu ortam.
10:43
Does the novel show us a way out? I'm not sure.
232
631843
4469
Peki, roman bize bir çıkış yolu gösteriyor mu? Emin değilim.
10:48
So let's do what characters always do when they're not sure,
233
636312
3441
O halde, gelin karakterlerin emin olmadıklarında yaptıklarını yapalım,
10:51
when they are in possession of a mystery.
234
639753
2176
gizemin etkisi altında olduklarında yaptıklarını.
10:53
Let's go to 221B Baker Street
235
641929
2274
Gelin, 221B Baker Sokağına gidelim
10:56
and ask for Sherlock Holmes.
236
644203
2018
ve Sherlock Holmes'u soralım.
10:58
When people think of Holmes,
237
646221
2469
İnsanlar Holmes'u düşündüğünde
11:00
they think of his nemesis being Professor Moriarty,
238
648690
3109
akıllarına, intikamcı düşman
Profesör Moriarty gelir, değil mi?
Profesör Moriarty gelir, değil mi?
11:03
right, this criminal mastermind.
239
651799
2207
Hani şu, dâhi suçlu.
11:06
But I've always preferred [Inspector] Lestrade,
240
654006
2463
Fakat ben hep dedektif Lestrade'i tercih etmişimdir.
11:08
who is the rat-faced head of Scotland Yard
241
656469
2905
Hani şu, fare suratlı, Scotland Yard müfettişi.
11:11
who needs Holmes desperately,
242
659374
1730
Holmes'a feci şekilde ihtiyacı vardır,
11:13
needs Holmes' genius, but resents him.
243
661104
2304
onun dehasına, ama aynı zamanda ona içerlemektedir.
11:15
Oh, it's so familiar to me.
244
663408
1857
Ah, bana çok tanıdık geliyor.
11:17
So Lestrade needs his help, resents him,
245
665265
4017
Lestrade, onun yardımına ihtiyaç duyar, ona içerler
11:21
and sort of seethes with bitterness over the course of the mysteries.
246
669282
3311
ve biraz da gizemin yarattığı sıkıntı kendisini kudurtur.
11:24
But as they work together, something starts to change,
247
672593
3877
Fakat birlikte çalıştıkça, bir şeyler değişir
11:28
and finally in "The Adventure of the Six Napoleons,"
248
676470
3043
ve sonunda, 'Altı Napolyon'un Esrarı'nda,
11:31
once Holmes comes in, dazzles everybody with his solution,
249
679513
3930
Holmes gelip, olayı çözerek herkesi büyüleyince,
11:35
Lestrade turns to Holmes and he says,
250
683443
3441
Lestrade, Holmes'a döner ve der ki;
11:38
"We're not jealous of you, Mr. Holmes.
251
686884
4281
"Sizi kıskanmıyoruz Bay Holmes.
11:43
We're proud of you."
252
691165
3359
Sizinle gurur duyuyoruz."
11:46
And he says that there's not a man at Scotland Yard
253
694524
2329
Bir de, Scotland Yard'da Sherlock
Holmes'un elini sıkmak istemeyen
Holmes'un elini sıkmak istemeyen
11:48
who wouldn't want to shake Sherlock Holmes' hand.
254
696853
2999
bir kişi bile olmadığını söyler.
11:51
It's one of the few times we see Holmes moved
255
699852
2385
Bu, Holmes'un etkilendiğini gördüğümüz nadir anlardan birisi
11:54
in the mysteries, and I find it very moving,
256
702237
2095
ve ben bunu oldukça dokunaklı buluyorum, bu küçük sahneyi.
11:56
this little scene, but it's also mysterious, right?
257
704332
3064
Fakat bu, aynı zamanda gizemli, değil mi?
11:59
It seems to treat jealousy
258
707396
1913
Sanki kıskançlığı
12:01
as a problem of geometry, not emotion.
259
709309
2738
duygu değil de, geometri problemiymiş gibi görmek.
12:04
You know, one minute Holmes is on the other side from Lestrade.
260
712047
2866
Yani, bir bakıyorsunuz Holmes, Lestrade'ın karşı tarafında.
12:06
The next minute they're on the same side.
261
714913
1923
Dönüp tekrar baktığınızda ikisi aynı taraftalar.
12:08
Suddenly, Lestrade is letting himself
262
716836
2147
Birden Lestrade, hep içerlediği bu zekâya
12:10
admire this mind that he's resented.
263
718983
2967
hayranlık duymaya başlıyor.
12:13
Could it be so simple though?
264
721950
1929
Bu kadar basit olabilir mi ki?
12:15
What if jealousy really is a matter of geometry,
265
723879
2431
Ya kıskançlık, gerçekten de geometri meselesiyse?
12:18
just a matter of where we allow ourselves to stand
266
726310
3710
İlişkilerimizde, kendimize nerede durma izini verdiğimizle ilgiliyse?
12:22
in relation to another?
267
730020
2330
Belki de o zaman, başkalarının mükemmeliyetine içerleme gereği duymazdık.
12:24
Well, maybe then we wouldn't have to resent
268
732350
1871
12:26
somebody's excellence.
269
734221
2061
12:28
We could align ourselves with it.
270
736282
3374
Kendimizi onunla aynı hizaya sokardık.
12:31
But I like contingency plans.
271
739656
2256
Fakat ben, acil eylem planlarını severim.
12:33
So while we wait for that to happen,
272
741912
2336
Yani, bunun gerçekleşmesini beklerken
12:36
let us remember that we have fiction for consolation.
273
744248
2696
teselli için kurgunun olduğunu hatırlayalım.
12:38
Fiction alone demystifies jealousy.
274
746944
2451
Kurgu, başlı başına kıskançlığın sır perdesini aralıyor,
12:41
Fiction alone domesticates it,
275
749395
2083
onu uygarlaştırıyor ve yemek masasına davet ediyor.
12:43
invites it to the table.
276
751478
1878
12:45
And look who it gathers:
277
753356
1873
Bakın kimleri bir araya getiriyor;
12:47
sweet Lestrade, terrifying Tom Ripley,
278
755229
3836
tatlı Lestrade, korkunç Tom Ripley,
12:51
crazy Swann, Marcel Proust himself.
279
759065
4469
çılgın Swann ve Marcel Proust'un ta kendisi...
12:55
We are in excellent company.
280
763534
2414
Bizimki mükemmel bir arkadaşlık.
12:57
Thank you.
281
765948
1420
Teşekkür ederim.
12:59
(Applause)
282
767368
4816
ABOUT THE SPEAKER
Parul Sehgal - Literary criticParul Sehgal is an editor for "The New York Times Book Review."
Why you should listen
"No scorn, no condescension. We read first for distraction then consolation then for company. And finally to be worthy of the company we kept," writes literary critic Parul Sehgal, whose reviews are as delicious and delightful as the books themselves. Sehgal is an editor at The New York Times Book Review. Previously the Books Editor at NPR.org and the Senior Editor at Publisher's Weekly, Sehgal is the recipient of the 2010 Nona Balakian Citation for Excellence in Reviewing and the 2008 Pan African Literary Forum’s OneWorld Prize for fiction. She lives in New York City.
Parul Sehgal | Speaker | TED.com