ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth Lev - Art historian
Elizabeth Lev's experience studying and teaching art has led her to believe that when we encounter something beautiful, we are made vulnerable and opened to the truth.

Why you should listen

Art historian Elizabeth Lev became captivated by Rome while completing her graduate studies. She writes and lectures on Renaissance art in the Eternal City, but is most at home in the Vatican Museums, founded in the 16th century to house the trove of art amassed by centuries of Popes. She has spent 15 years studying the vast collection, which contain not only Christian-themed works but art from virtually every other culture in the world. She consults with the Vatican Museums and wrote the film Vatican Treasures. She also wrote A Body for Glory, examining how the papal collection of Greco-Roman nudes grew into the Sistine Chapel.

More profile about the speaker
Elizabeth Lev | Speaker | TED.com
TEDGlobal>Geneva

Elizabeth Lev: The unheard story of the Sistine Chapel

Ελίζαμπεθ Λεβ: Η άγνωστη ιστορία της Καπέλα Σιξτίνα

Filmed:
1,736,931 views

Η Καπέλα Σιξτίνα είναι ένα από τα πιο εμβληματικά κτίρια στον κόσμο, αλλά υπάρχουν πολλά που πιθανόν δεν γνωρίζετε σχετικά με αυτό. Σε αυτή την πολύ περιεκτική ομιλία της, η ιστορικός της τέχνης Ελίζαμπεθ Λεβ μας ξεναγεί στην οροφή του ονομαστού κτιρίου και στη ζωντανή απεικόνιση παραδοσιακών ιστοριών από τον Μιχαήλ Άγγελο, δείχνοντάς μας πώς ο ζωγράφος ξεπέρασε τα όρια της θρησκευτικής εικονογραφίας της εποχής για να ανοίξει νέα καλλιτεχνικά μονοπάτια. Η Λεβ μας λέει ότι 500 χρόνια αφού τη φιλοτέχνησε ο ζωγράφος, η Καπέλα Σιξτίνα μας ωθεί να κοιτάξουμε γύρω μας σαν να είναι καθρέφτης και να ρωτήσουμε «Ποιος είμαι και ποιο ρόλο παίζω στο ευρύτερο θέατρο της ζωής;»
- Art historian
Elizabeth Lev's experience studying and teaching art has led her to believe that when we encounter something beautiful, we are made vulnerable and opened to the truth. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
ImagineΦανταστείτε you're in RomeΡώμη,
0
782
1905
Φανταστείτε ότι βρίσκεστε στη Ρώμη,
00:14
and you've madeέκανε your way
to the VaticanΒατικανό MuseumsΜουσεία.
1
2711
3203
κι έχετε φτάσει στα Μουσεία του Βατικανού.
00:18
And you've been shufflingανακάτεμα
down long corridorsδιάδρομοι,
2
6301
3243
Και περιφέρεστε σε μεγάλους διαδρόμους,
βλέποντας αγάλματα, νωπογραφίες,
και διάφορα άλλα πράγματα.
00:21
pastτο παρελθόν statuesαγάλματα, frescoesτοιχογραφίες,
lots and lots of stuffυλικό.
3
9568
4440
00:26
You're headingεπικεφαλίδα towardsπρος the SistineΚαπέλα Σιξτίνα ChapelΕκκλησάκι.
4
14380
2345
Κατευθύνεστε προς την Καπέλα Σιξτίνα.
Επιτέλους, ένας μακρύς διάδρομος,
μερικά σκαλιά και μια πόρτα.
00:28
At last -- a long corridorδιάδρομος,
a stairσκαλί and a doorθύρα.
5
16749
5376
Βρίσκεστε στο κατώφλι της Καπέλα Σιξτίνα.
00:34
You're at the thresholdκατώφλι
of the SistineΚαπέλα Σιξτίνα ChapelΕκκλησάκι.
6
22149
2998
00:37
So what are you expectingαναμένουν?
7
25171
1764
Τι περιμένετε λοιπόν να δείτε;
00:38
SoaringΣτα ύψη domesθόλοι? ChoirsΧορωδίες of angelsάγγελοι?
8
26959
2524
Πανύψηλους τρούλους; Χορωδίες αγγέλων;
Δεν έχουμε τίποτα από αυτά εδώ.
00:41
We don't really have any of that there.
9
29507
2158
00:44
InsteadΑντίθετα, you mayενδέχεται askπαρακαλώ yourselfσύ ο ίδιος,
what do we have?
10
32109
3889
Ίσως να αναρωτηθείτε,
τι έχουμε αντί γι' αυτά;
00:48
Well, curtainsκουρτίνες up on the SistineΚαπέλα Σιξτίνα ChapelΕκκλησάκι.
11
36022
2624
Λοιπόν, ας σηκωθεί η αυλαία
για την Καπέλα Σιξτίνα.
Κυριολεκτικά περιστοιχιζόμαστε
από ζωγραφισμένες κουρτίνες,
00:50
And I mean literallyΚυριολεκτικά, you're surroundedπεριβάλλεται
by paintedζωγραφισμένο curtainsκουρτίνες,
12
38670
2955
00:53
the originalπρωτότυπο decorationδιακόσμηση of this chapelεκκλησάκι.
13
41649
2415
την αρχική διακόσμηση του παρεκκλησίου.
00:56
ChurchesΕκκλησίες used tapestriesταπετσαρίες not just
to keep out coldκρύο duringστη διάρκεια long massesμάζες,
14
44088
4544
Οι εκκλησίες είχαν παραπετάσματα
όχι μόνο για το κρύο κατά τη Λειτουργία,
αλλά ως έναν τρόπο απεικόνισης
του ευρύτερου θεάτρου της ζωής.
01:00
but as a way to representεκπροσωπώ
the great theaterθέατρο of life.
15
48656
3455
01:04
The humanο άνθρωπος dramaΔράμα in whichοι οποίες eachκαθε one of us
playsπαίζει a partμέρος is a great storyιστορία,
16
52631
5131
Το ανθρώπινο δράμα στο οποίο
ο καθένας μας παίζει ένα ρόλο
είναι μια υπέροχη ιστορία
που περικλείει ολόκληρο τον κόσμο
01:09
a storyιστορία that encompassesπεριλαμβάνει the wholeολόκληρος worldκόσμος
17
57786
2809
και που εκτυλίσσεται σε τρία στάδια
01:12
and that cameήρθε to unfoldΞεδιπλώστε
in the threeτρία stagesστάδια
18
60619
3065
στη ζωγραφική της Καπέλα Σιξτίνα.
01:15
of the paintingζωγραφική in the SistineΚαπέλα Σιξτίνα ChapelΕκκλησάκι.
19
63708
2242
01:18
Now, this buildingΚτίριο startedξεκίνησε out
as a spaceχώρος for a smallμικρό groupομάδα
20
66382
3361
Αυτό το κτίριο ξεκίνησε ως ένας χώρος
για μια μικρή ομάδα εύπορων
και μορφωμένων χριστιανών κληρικών.
01:21
of wealthyπλούσιος, educatedμορφωμένος ChristianΧριστιανική priestsιερείς.
21
69767
2342
01:24
They prayedπροσευχήθηκε there.
They electedεκλεγμένα theirδικα τους popeο Πάπας there.
22
72528
2677
Εκεί προσεύχονταν.
Εκεί εξέλεγαν τον Πάπα τους.
Πριν από πεντακόσια χρόνια,
01:27
FiveΠέντε hundredεκατό yearsχρόνια agoπριν,
23
75229
1152
ήταν το απόλυτο εκκλησιαστικό
ανδρικό καταφύγιο.
01:28
it was the ultimateτελικός
ecclesiasticalΕκκλησιαστικά man caveΣπήλαιο.
24
76405
2507
01:31
So, you mayενδέχεται askπαρακαλώ, how can it be
that todayσήμερα it attractsπροσελκύει and delightsαπολαύσεις
25
79548
5871
Έτσι μπορεί να αναρωτηθείτε,
πώς γίνεται σήμερα να προσελκύει
και να ευχαριστεί
πέντε εκατομμύρια ανθρώπους το χρόνο,
01:37
fiveπέντε millionεκατομμύριο people a yearέτος,
26
85443
2666
από τελείως διαφορετικά υπόβαθρα;
01:40
from all differentδιαφορετικός backgroundsυπόβαθρα?
27
88133
2239
Επειδή σε αυτόν τον συμπαγή χώρο
συνέβη μια έκρηξη δημιουργίας,
01:42
Because in that compressedσυμπιεσμένο spaceχώρος,
there was a creativeδημιουργικός explosionέκρηξη,
28
90396
4536
που πυροδοτήθηκε από τον ενθουσιασμό
των νέων γεωπολιτικών συνόρων,
01:46
ignitedάναψε by the electricηλεκτρικός excitementενθουσιασμός
of newνέος geopoliticalγεωπολιτική frontiersσύνορα,
29
94956
4832
δραστηριοποίησε έντονα την αρχαία
αποστολική εκκλησιαστική παράδοση
01:51
whichοι οποίες setσειρά on fireΦωτιά the ancientαρχαίος
missionaryιεραποστολικο traditionπαράδοση of the ChurchΕκκλησία
30
99812
4295
και παρήγαγε ένα από τα μεγαλύτερα
έργα τέχνης στην ιστορία.
01:56
and producedπαράγεται one of the greatestμεγαλύτερη
worksεργοστάσιο of artτέχνη in historyιστορία.
31
104131
3278
02:00
Now, this developmentανάπτυξη tookπήρε placeθέση
as a great evolutionεξέλιξη,
32
108064
4514
Αυτή η ανάπτυξη έλαβε χώρα
ως μια μεγαλειώδης εξέλιξη,
ξεκινώντας από μια αρχική
μικρή ομάδα εκλεκτών,
02:04
movingκίνηση from the beginningαρχή of a fewλίγοι eliteαφρόκρεμα,
33
112602
2735
και τελικά καταφέρνοντας να απευθυνθεί
σε μια ευρύτερη ομάδα ανθρώπων
02:07
and eventuallyτελικά ableικανός to speakμιλώ
to audiencesκοινό of people
34
115361
3431
που προέρχονταν απ' όλο τον κόσμο.
02:10
that come from all over the worldκόσμος.
35
118816
2022
02:13
This evolutionεξέλιξη tookπήρε placeθέση in threeτρία stagesστάδια,
36
121222
2754
Αυτή η εξέλιξη πραγματοποιήθηκε
σε τρία στάδια,
καθένα από τα οποία συνδέεται
με ένα ιστορικό γεγονός.
02:16
eachκαθε one linkedσυνδέονται
to a historicalιστορικός circumstanceπερίσταση.
37
124000
3111
Το πρώτο είχε μάλλον
περιορισμένη έκταση.
02:19
The first one was ratherμάλλον limitedπεριωρισμένος in scopeπεδίο εφαρμογής.
38
127135
2031
02:21
It reflectedαντανακλάται the ratherμάλλον
parochialενοριακός perspectiveπροοπτική.
39
129190
2533
Απεικόνιζε μια αρκετά στενόμυαλη άποψη.
02:24
The secondδεύτερος one tookπήρε placeθέση after
worldviewsκοσμοθεωρίες were dramaticallyδραματικά alteredμεταβληθεί
40
132096
4254
Το δεύτερο έλαβε χώρα
αφού άλλαξαν ριζικά οι κοσμοθεωρίες,
μετά το ιστορικό ταξίδι του Κολόμβου.
02:28
after Columbus'sΤου Κολόμβου historicalιστορικός voyageταξίδι στη θάλασσα;
41
136374
2691
02:31
and the thirdτρίτος,
42
139089
1407
Και το τρίτο,
όταν η Εποχή των Ανακαλύψεων
είχε ήδη έρθει για τα καλά
02:32
when the AgeΗλικία of DiscoveryΑνακάλυψη
was well underκάτω από way
43
140520
2976
και η εκκλησία είχε να αντιμετωπίσει
την πρόκληση
02:35
and the ChurchΕκκλησία roseτριαντάφυλλο to the challengeπρόκληση
44
143520
2509
του να εξαπλωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο.
02:38
of going globalπαγκόσμια.
45
146053
1403
02:40
The originalπρωτότυπο decorationδιακόσμηση of this churchΕκκλησία
reflectedαντανακλάται a smallerμικρότερος worldκόσμος.
46
148330
4012
Η αρχική διακόσμηση της εκκλησίας
αντικατόπτριζε έναν μικρότερο κόσμο.
Υπήρχαν πολυπληθείς σκηνές
02:44
There were busyαπασχολημένος scenesσκηνές
47
152366
1314
02:45
that told the storiesιστορίες of the livesζωή
of JesusΟ Ιησούς and MosesΟ Μωυσής,
48
153704
3857
που διηγούνταν τις ζωές
του Ιησού και του Μωυσή,
και απεικόνιζαν την εξέλιξη των Ιουδαίων
και των Χριστιανών.
02:49
reflectingαντανακλαστικός the developmentανάπτυξη
of the JewishΕβραϊκή and ChristianΧριστιανική people.
49
157585
4037
Ο άνθρωπος που τη χρηματοδότησε,
ο Πάπας Σίξτος Δ',
02:53
The man who commissionedανέθεσε this,
PopeΟ Πάπας SixtusΣίξτος IVIV,
50
161646
2337
02:56
assembledσυναρμολογημένο a dreamόνειρο teamομάδα of FlorentineΦλωρεντίας artτέχνη,
51
164007
3319
συνέταξε μια ομάδα κορυφαίων
καλλιτεχνών από τη Φλωρεντία,
02:59
includingσυμπεριλαμβανομένου menάνδρες like SandroΣάντρο BotticelliΜποτιτσέλι
52
167350
2899
συμπεριλαμβανομένου του Σάντρο Μποτιτσέλι,
και αυτού που θα γινόταν ο μελλοντικός
δάσκαλος του Μιχαήλ Άγγελου,
03:02
and the man who would becomeγίνομαι
Michelangelo'sΤου Μιχαήλ Αγγέλου futureμελλοντικός paintingζωγραφική teacherδάσκαλος,
53
170273
3577
του Γκιρλαντάιο.
03:05
GhirlandaioΓκιρλαντάιο.
54
173874
1538
03:07
These menάνδρες, they blanketedκαλυμμένο the wallsτοίχους
with a friezeζωφόρος of pureκαθαρός colorχρώμα,
55
175436
5345
Αυτοί οι άνθρωποι κάλυψαν τους τοίχους
με μια ζωφόρο αμιγών χρωμάτων
και μέσα στις αναπαραστάσεις
θα αναγνωρίσετε οικεία τοπία,
03:12
and in these storiesιστορίες you'llθα το κάνετε noticeειδοποίηση
familiarοικείος landscapesτοπία,
56
180805
3301
καθώς οι καλλιτέχνες χρησιμοποίησαν
ρωμαϊκά μνημεία ή ένα τοσκάνικο τοπίο
03:16
the artistsκαλλιτέχνες usingχρησιμοποιώντας RomanΡωμαϊκή monumentsμνημεία
or a TuscanΤης Τοσκάνης landscapeτοπίο
57
184130
3866
03:20
to renderκαθιστώ a farawayμακρινό storyιστορία,
something much more familiarοικείος.
58
188020
3428
για να αποδώσουν σε μια μακρινή
ιστορία, ένα πιο οικείο πρόσωπο.
Με την προσθήκη εικόνων των φίλων
και της οικογένειας του Πάπα,
03:23
With the additionπρόσθεση of imagesεικόνες
of the Pope'sΤου Πάπα friendsοι φιλοι and familyοικογένεια,
59
191472
3645
ήταν η τέλεια διακόσμηση
για μια μικρή αυλή παλατιού
03:27
this was a perfectτέλειος decorationδιακόσμηση
for a smallμικρό courtδικαστήριο
60
195141
2833
που περιοριζόταν στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
03:29
limitedπεριωρισμένος to the EuropeanΕυρωπαϊκή continentΉπειρος.
61
197998
1769
03:32
But in 1492, the NewΝέα WorldΚόσμο was discoveredανακαλύφθηκε,
62
200244
4870
Αλλά το 1492 ανακαλύφθηκε ο Νέος Κόσμος,
οι ορίζοντες επεκτάθηκαν,
03:37
horizonsορίζοντες were expandingεπέκταση,
63
205138
1944
και ο μικρόκοσμος των 40 επί 14 μέτρων
έπρεπε να επεκταθεί επίσης.
03:39
and this little 133 by 46-foot-πόδι
microcosmμικρόκοσμος had to expandεπεκτείνουν as well.
64
207106
6356
03:45
And it did,
65
213486
1320
Και το έκανε,
χάρη σε μια δημιουργική ιδιοφυΐα,
03:46
thanksευχαριστώ to a creativeδημιουργικός geniusιδιοφυία,
66
214830
1952
έναν οραματιστή
και μια εκπληκτική ιστορία.
03:48
a visionaryονειροπόλος and an awesomeφοβερός storyιστορία.
67
216806
2817
03:52
Now, the creativeδημιουργικός geniusιδιοφυία
was MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος BuonarrotiBuonarroti,
68
220208
2549
Η δημιουργική ιδιοφυΐα ήταν
ο Μιχαήλ Άγγελος Μπουοναρότι,
03:54
33 yearsχρόνια oldπαλαιός when he was tappedβυθίστηκε
to decorateΔιακοσμήστε 12,000 squareτετράγωνο feetπόδια of ceilingοροφή,
69
222781
4390
33 χρονών όταν κλήθηκε να διακοσμήσει
τα 3.650 τετραγωνικά μέτρα οροφής,
και οι συνθήκες δεν ήταν υπέρ του -
03:59
and the deckκατάστρωμα was stackedστοιβάζονται againstκατά him --
70
227195
1881
είχε σπουδάσει ζωγραφική
αλλά την άφησε για να μάθει γλυπτική.
04:01
he had trainedεκπαιδευμένο in paintingζωγραφική
but had left to pursueεπιδιώκω sculptureγλυπτική.
71
229100
2896
04:04
There were angryθυμωμένος patronsπροστάτες in FlorenceΦλωρεντία
because he had left a stackσωρός
72
232020
3458
Πολλοί πελάτες του στη Φλωρεντία
ήταν θυμωμένοι
γιατί το πλήθος παραγγελιών
που δεν είχε παραδώσει,
04:07
of incompleteατελής commissionsπρομήθειες,
73
235502
1674
αφού παρασύρθηκε στη Ρώμη με την προοπτική
ενός μεγάλου έργου για γλύπτη,
04:09
luredδελεάζονται to RomeΡώμη by the prospectπροοπτική
of a great sculpturalγλυπτικός projectέργο,
74
237200
3663
και τελικά το έργο δεν ευδοκίμησε.
04:12
and that projectέργο had fallenπεσμένος throughδιά μέσου.
75
240887
2581
04:15
And he had been left with a commissionεπιτροπή
to paintχρώμα 12 apostlesΑποστόλων
76
243492
3129
Και έμεινε με μια ανάθεση
να ζωγραφίσει τους 12 Αποστόλους
σε ένα διακοσμητικό φόντο
στην οροφή της Καπέλα Σιξτίνα,
04:18
againstκατά a decorativeδιακοσμητικά backgroundΙστορικό
in the SistineΚαπέλα Σιξτίνα ChapelΕκκλησάκι ceilingοροφή,
77
246645
2921
που θα έμοιαζε
σαν κάθε άλλη οροφή στην Ιταλία.
04:21
whichοι οποίες would look like
everyκάθε other ceilingοροφή in ItalyΙταλία.
78
249590
3538
04:25
But geniusιδιοφυία roseτριαντάφυλλο to the challengeπρόκληση.
79
253615
1831
Αλλά η ιδιοφυΐα επικράτησε.
04:27
In an ageηλικία when a man daredτόλμησε
to sailπανί acrossαπέναντι the AtlanticΑτλαντικού OceanΩκεανός,
80
255470
3498
Σε μια εποχή που ο άνθρωπος τόλμησε
να διαπλεύσει τον Ατλαντικό Ωκεανό,
ο Μιχαήλ Άγγελος τόλμησε να χαράξει
νέα καλλιτεχνικά μονοπάτια.
04:30
MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος daredτόλμησε to chartδιάγραμμα
newνέος artisticκαλλιτεχνικός watersτου νερού.
81
258992
3528
04:35
He, too, would tell a storyιστορία --
82
263027
2236
Και αυτός θα έλεγε μια ιστορία
-χωρίς Αποστόλους-
αλλά μια ιστορία για μεγάλες αρχές,
04:37
no ApostlesΑποστόλων -- but a storyιστορία
of great beginningsαρχές,
83
265287
3532
την ιστορία της Γέννεσης.
04:40
the storyιστορία of GenesisΓένεση.
84
268843
1672
04:43
Not really an easyεύκολος sellΠουλώ,
storiesιστορίες on a ceilingοροφή.
85
271087
2931
Δεν ήταν και εύκολη δουλειά
η ζωγραφική σε οροφή.
Πώς θα μπορούσατε να εξετάσετε μια σκηνή
με τόσα πρόσωπα σε 19 μέτρα ύψος;
04:46
How would you be ableικανός to readανάγνωση
a busyαπασχολημένος sceneσκηνή from 62 feetπόδια belowπαρακάτω?
86
274042
4808
Η τεχνική ζωγραφικής που εφαρμοζόταν
για 200 χρόνια στα στούντιο της Φλωρεντίας
04:50
The paintingζωγραφική techniqueτεχνική that had been
handedπαρέδωσε on for 200 yearsχρόνια
87
278874
2855
04:53
in FlorentineΦλωρεντίας studiosστούντιο was not equippedεξοπλισμένο
for this kindείδος of a narrativeαφήγημα.
88
281753
3314
δεν επαρκούσε
για μια τέτοιου είδους απεικόνιση.
04:57
But MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος wasn'tδεν ήταν really a painterζωγράφος,
89
285694
2968
Αλλά ο Μιχαήλ Άγγελος
δεν ήταν ακριβώς ζωγράφος,
και έτσι δούλεψε με όσα γνώριζε.
05:00
and so he playedέπαιξε to his strengthsδυνατά σημεία.
90
288686
2284
05:02
InsteadΑντίθετα of beingνα εισαι accustomedσυνηθισμένος
to fillingπλήρωση spaceχώρος with busynessbusyness,
91
290994
3482
Αντί, όπως συνηθιζόταν, να γεμίσει
την επιφάνεια με δραστηριότητα,
πήρε σφυρί και καλέμι
και σκάλισε ένα κομμάτι μάρμαρο
05:06
he tookπήρε a hammerσφυρί and chiselσμίλη
and hackedhacked away at a pieceκομμάτι of marbleμάρμαρο
92
294500
3799
για να αποκαλύψει τη μορφή μέσα του.
05:10
to revealαποκαλύπτω the figureεικόνα withinστα πλαίσια.
93
298323
2430
Ο Μιχαήλ Άγγελος έδινε έμφαση
στην ουσία των σωμάτων.
05:12
MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος was an essentialistessentialist;
94
300777
2168
05:14
he would tell his storyιστορία
in massiveογκώδης, dynamicδυναμικός bodiesσώματα.
95
302969
4386
Θα διηγούταν την ιστορία του
με ογκώδη δυναμικά σώματα.
05:19
This planσχέδιο was embracedαγκάλιασε
by the larger-than-lifeμεγαλύτερο-από-ζωής PopeΟ Πάπας JuliusJulius IIII,
96
307379
4767
Το σχέδιο ενέκρινε ο Πάπας Ιούλιος Β',
ένας άνθρωπος με έντονη προσωπικότητα,
05:24
a man who was unafraidχωρίς φόβο
of Michelangelo'sΤου Μιχαήλ Αγγέλου brazenΟΡΕΙΧΑΛΚΙΝΟ geniusιδιοφυία.
97
312170
3621
που δεν τον φόβιζε η αυθάδης ιδιοφυΐα
του Μιχαήλ Άγγελου.
Ήταν ανιψιός του Πάπα Σίξτου Δ',
05:27
He was nephewανιψιός to PopeΟ Πάπας SixtusΣίξτος IVIV,
98
315815
1882
και είχε εμβαθύνει στην τέχνη
για 30 χρόνια και γνώριζε τη δύναμή της.
05:29
and he had been steepedsteeped in artτέχνη
for 30 yearsχρόνια and he knewήξερε its powerεξουσία.
99
317721
4107
Και η ιστορία του απέδωσε το παρατσούκλι
του Πολεμοχαρή Πάπα
05:33
And historyιστορία has handedπαρέδωσε down the monikerπαρατσούκλι
of the WarriorΠολεμιστής PopeΟ Πάπας,
100
321852
3064
αλλά το κληροδότημα του στο Βατικανό
δεν ήταν φρούρια και εξοπλισμοί,
05:36
but this man'sτου ανθρώπου legacyκληρονομιά to the VaticanΒατικανό --
it wasn'tδεν ήταν fortressesφρούρια and artilleryπυροβολικό,
101
324940
3790
ήταν η τέχνη.
05:40
it was artτέχνη.
102
328754
1316
Μας άφησε τα Δωμάτια του Ραφαήλ,
την Καπέλα Σιξτίνα.
05:42
He left us the RaphaelΡαφαήλ RoomsΔωμάτια,
the SistineΚαπέλα Σιξτίνα ChapelΕκκλησάκι.
103
330094
2579
05:44
He left StSt. Peter'sΤου Πέτρου BasilicaΒασιλική
104
332697
1645
Μας άφησε τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου
05:46
as well as an extraordinaryέκτακτος collectionσυλλογή
of Greco-RomanΕλληνορωμαϊκή sculpturesγλυπτά --
105
334366
5703
καθώς και μια υπέροχη συλλογή
Ελληνορωμαϊκών γλυπτών -
σαφέστατα μη χριστιανικά έργα,
τα οποία θα γίνονταν η βάση
05:52
decidedlyαναμφισβήτητα un-Christianun-χριστιανική worksεργοστάσιο
that would becomeγίνομαι the seedbedφυτώριο
106
340093
4140
για το πρώτο σύγχρονο μουσείο του κόσμου,
τα Μουσεία του Βατικανού.
05:56
of the world'sτου κόσμου first modernμοντέρνο museumμουσείο,
the VaticanΒατικανό MuseumsΜουσεία.
107
344257
3885
06:00
JuliusJulius was a man
108
348847
1424
Ο Ιούλιος ήταν άνθρωπος
που οραματιζόταν ένα Βατικανό
06:02
who envisionedοραματίστηκε a VaticanΒατικανό
that would be eternallyαιώνια relevantσχετικό
109
350295
3784
που θα ήταν αιώνια αλληλένδετο
με το μεγαλείο και την ομορφιά,
06:06
throughδιά μέσου grandeurμεγαλείο and throughδιά μέσου beautyομορφιά,
110
354103
2089
και είχε δίκιο.
06:08
and he was right.
111
356216
1372
06:09
The encounterσυνάντηση betweenμεταξύ these two giantsγίγαντες,
MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος and JuliusJulius IIII,
112
357612
4988
Η επαφή των δύο γιγάντων,
του Μιχαήλ Άγγελου και του Ιούλιου Β',
αυτή μας έδωσε την Καπέλα Σιξτίνα.
06:14
that's what gaveέδωσε us the SistineΚαπέλα Σιξτίνα ChapelΕκκλησάκι.
113
362624
2437
06:17
MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος was so committedδεσμεύεται
to this projectέργο,
114
365641
2787
Ο Μιχαήλ Άγγελος είχε αφιερωθεί
τόσο πολύ σε αυτό το έργο,
που κατάφερε να το ολοκληρώσει
σε τρία και μισό χρόνια,
06:20
that he succeededπέτυχε in gettingνα πάρει the jobδουλειά doneΈγινε
in threeτρία and a halfΉμισυ yearsχρόνια,
115
368452
4383
με ελάχιστο προσωπικό
και περνώντας ολόκληρες ώρες
06:24
usingχρησιμοποιώντας a skeletonσκελετός crewπλήρωμα and spendingδαπανών
mostπλέον of the time, hoursώρες on endτέλος,
116
372859
4269
με το χέρι τεντωμένο πάνω από κεφάλι του
για να ζωγραφίσει σκηνές στην οροφή.
06:29
reachingφθάνοντας up aboveπανω his headκεφάλι
to paintχρώμα the storiesιστορίες on the ceilingοροφή.
117
377152
3691
06:33
So let's look at this ceilingοροφή
118
381424
2050
Ας κοιτάξουμε λοιπόν την οροφή
και να δούμε τις ιστορίες
να φτάνουν σε όλο τον κόσμο.
06:35
and see storytellingδιήγηση μύθων goneχαμένος globalπαγκόσμια.
119
383498
2831
06:38
No more familiarοικείος artisticκαλλιτεχνικός referencesβιβλιογραφικές αναφορές
to the worldκόσμος around you.
120
386353
4412
Δεν υπάρχουν πλέον οικείες καλλιτεχνικές
αναφορές στον κόσμο γύρω σας.
Υπάρχει απλά χώρος, δομή και ενέργεια.
06:42
There's just spaceχώρος
and structureδομή and energyενέργεια;
121
390789
4643
06:47
a monumentalμνημειώδης paintedζωγραφισμένο frameworkδομή
whichοι οποίες opensανοίγει ontoεπάνω σε nineεννέα panelsπάνελ,
122
395456
4597
Ένα μνημειώδες ζωγραφισμένο πλαίσιο
που ανοίγει σε εννέα ταμπλώ,
και κυριαρχείται περισσότερο
από το σχήμα της γλυπτικής
06:52
more drivenοδηγείται by sculpturalγλυπτικός formμορφή
than painterlyζωγραφικό colorχρώμα.
123
400077
3933
παρά από το χρώμα της ζωγραφικής.
06:56
And we standστάση in the farμακριά endτέλος
by the entranceείσοδος,
124
404034
3777
Και στεκόμαστε στην άλλη άκρη,
δίπλα στην είσοδο, μακριά από το ιερό
και τον περιφραγμένο χώρο για τον κλήρο,
06:59
farμακριά from the altarβωμός and from the gatedπεριφραγμένο
enclosureπερίφραξη intendedπροορίζονται for the clergyκλήρου
125
407835
4106
και κοιτάζουμε μακριά
ψάχνοντας να βρούμε την αρχή.
07:03
and we peerομότιμων into the distanceαπόσταση,
looking for a beginningαρχή.
126
411965
5247
07:09
And whetherκατά πόσο in scientificεπιστημονικός inquiryέρευνα
or in biblicalβιβλικός traditionπαράδοση,
127
417236
4016
Και είτε ως επιστημονική αναζήτηση,
είτε ως βιβλική παράδοση,
σκεφτόμαστε κάτι σαν μια πρωτόγονη σπίθα.
07:13
we think in termsόροι of a primalπρωτογενής sparkσπίθα.
128
421276
3320
Ο Μιχαήλ Άγγελος
μας έδωσε μια αρχική ενέργεια
07:16
MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος gaveέδωσε us an initialαρχικός energyενέργεια
129
424620
2133
07:18
when he gaveέδωσε us the separationδιαχωρισμός
of lightφως and darkσκοτάδι,
130
426777
2741
όταν μας έδωσε τον διαχωρισμό
φωτός και σκοταδιού,
μια έντονη φιγούρα
που διαγράφεται θολά κάπου μακριά,
07:21
a churningανατάραξη figureεικόνα blurryαμαυρός in the distanceαπόσταση,
131
429542
3389
συμπιεσμένη σε έναν μικρό χώρο.
07:24
compressedσυμπιεσμένο into a tightσφιχτός spaceχώρος.
132
432955
2484
Η επόμενη φιγούρα στέκει μεγαλύτερη,
07:27
The nextεπόμενος figureεικόνα loomsαργαλειούς largerμεγαλύτερος,
133
435463
2329
και τη βλέπετε να τρέχει
από τη μία πλευρά στην άλλη.
07:29
and you see a figureεικόνα hurtlinghurtling
from one sideπλευρά to the nextεπόμενος.
134
437816
3427
Αφήνει στο διάβα της τον ήλιο,
το φεγγάρι, τη βλάστηση.
07:33
He leavesφύλλα in his wakeίχνη
the sunήλιος, the moonφεγγάρι, vegetationβλάστηση.
135
441267
4986
07:38
MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος didn't focusΣυγκεντρώνω
on the stuffυλικό that was beingνα εισαι createdδημιουργήθηκε,
136
446277
4007
Ο Μιχαήλ Άγγελος δεν εστίασε -όπως όλοι
οι άλλοι καλλιτέχνες- στα δημιουργήματα.
07:42
unlikeδιαφορετικός all the other artistsκαλλιτέχνες.
137
450308
2044
07:44
He focusedεστιασμένη on the actενεργω of creationδημιουργία.
138
452376
3343
Επικεντρώθηκε στην πράξη της δημιουργίας.
07:47
And then the movementκίνηση stopsσταματά,
like a caesuracaesura in poetryποίηση
139
455743
4374
Και μετά η κίνηση παύει,
όπως μια παύση στην ποίηση,
και ο δημιουργός υπερίπταται.
07:52
and the creatorδημιουργός hoversαιωρείται.
140
460141
1252
07:53
So what's he doing?
141
461417
1279
Τι κάνει λοιπόν;
07:54
Is he creatingδημιουργώντας landγη? Is he creatingδημιουργώντας seaθάλασσα?
142
462720
2855
Μήπως δημιουργεί την ξηρά;
Μήπως δημιουργεί τη θάλασσα;
Ή μήπως αναλογίζεται το εργόχειρό του,
το σύμπαν και τους θησαυρούς του,
07:57
Or is he looking back over his handiworkΕργόχειρα,
the universeσύμπαν and his treasuresθησαυροί,
143
465599
4691
08:02
just like MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος mustπρέπει have,
144
470314
1731
όπως μάλλον έκανε και ο Μιχαήλ Άγγελος,
08:04
looking back over his work in the ceilingοροφή
145
472069
2597
βλέποντας το έργο του στην οροφή
και διαπιστώνοντας, «Είναι ωραίο».
08:06
and proclaimingδιακηρύσσοντας, "It is good."
146
474690
2794
08:10
So now the sceneσκηνή is setσειρά,
147
478388
2105
Τώρα λοιπόν η σκηνή έχει ολοκληρωθεί,
και έχετε την κορύφωση της δημιουργίας,
που είναι ο άνθρωπος.
08:12
and you get to the culminationκορύφωση
of creationδημιουργία, whichοι οποίες is man.
148
480517
3678
Ο Αδάμ προβάλει στο οπτικό μας πεδίο,
μια φωτεινή φιγούρα σε σκούρο φόντο.
08:16
AdamΑδάμ leapsάλματα to the eyeμάτι, a lightφως figureεικόνα
againstκατά a darkσκοτάδι backgroundΙστορικό.
149
484219
4330
Κοιτάζοντας καλύτερα όμως,
08:20
But looking closerπιο κοντά,
150
488573
1758
το πόδι του κείται μάλλον αδύναμο
πάνω στο έδαφος,
08:22
that legπόδι is prettyαρκετά languidνωθρός on the groundέδαφος,
151
490355
2652
το χέρι γέρνει βαρύ πάνω στο γόνατο.
08:25
the armμπράτσο is heavyβαρύς on the kneeγόνατο.
152
493031
2290
08:27
AdamΑδάμ lacksλείπει that interiorεσωτερικό sparkσπίθα
153
495345
3677
Ο Αδάμ δεν έχει την εσωτερική σπίθα
που θα τον ανυψώσει στο μεγαλείο.
08:31
that will impelIMPEL him to greatnessμεγαλείο.
154
499046
2288
08:33
That sparkσπίθα is about to be conferredπου ανατίθενται
by the creatorδημιουργός in that fingerδάχτυλο,
155
501358
4765
Η σπίθα πρόκειται να δοθεί
από τον δημιουργό σε εκείνο το δάκτυλο,
που απέχει ένα χιλιοστό
από το χέρι του Αδάμ.
08:38
whichοι οποίες is one millimeterχιλιοστόμετρο
from the handχέρι of AdamΑδάμ.
156
506147
2671
08:40
It putsθέτει us at the edgeάκρη of our seatsκαθίσματα,
157
508842
1945
Μας κάνει να αγωνιούμε
γιατί απέχουμε μια στιγμή
από αυτή την επαφή,
08:42
because we're one momentστιγμή
from that contactΕπικοινωνία,
158
510811
3015
μέσω της οποίας εκείνος ο άνθρωπος
θα βρει τον σκοπό του,
08:45
throughδιά μέσου whichοι οποίες that man
will discoverανακαλύπτω his purposeσκοπός,
159
513850
2901
θα ορμήσει και θα πάρει τη θέση του
στο πάνθεον της δημιουργίας.
08:48
leapπηδάω up and take his placeθέση
at the pinnacleκολοφών of creationδημιουργία.
160
516775
2984
08:51
And then MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος threwέριξε a curveballCurveball.
161
519783
3261
Και τότε ο Μιχαήλ Άγγελος μας ξαφνιάζει.
08:55
Who is in that other armμπράτσο?
162
523068
1828
Ποιος βρίσκεται στο άλλο χέρι;
08:57
EveΕύα, first womanγυναίκα.
163
525531
1696
Η Εύα, η πρώτη γυναίκα.
Όχι, δεν είναι σκέψη
της τελευταίας στιγμής.
08:59
No, she's not an afterthoughtεκ των υστέρων.
She's partμέρος of the planσχέδιο.
164
527251
2909
Είναι μέρος του σχεδίου.
Πάντα την είχε στο μυαλό του.
09:02
She's always been in his mindμυαλό.
165
530184
2473
Δείτε την, τόσο κοντά με τον Θεό,
με το χέρι της γύρω από το μπράτσο του.
09:04
Look at her, so intimateοικεία with God
that her handχέρι curlsμπούκλες around his armμπράτσο.
166
532681
4205
09:09
And for me, an AmericanΑμερικανική artτέχνη historianιστοριογράφος
from the 21stst centuryαιώνας,
167
537329
5408
Και για μένα, μια Αμερικάνα
ιστορικό τέχνης του 21ου αιώνα,
αυτή ήταν η στιγμή που το έργο μου μίλησε.
09:14
this was the momentστιγμή
that the paintingζωγραφική spokeακτίνα to me.
168
542761
2852
09:17
Because I realizedσυνειδητοποίησα that this
representationαναπαράσταση of the humanο άνθρωπος dramaΔράμα
169
545637
3348
Επειδή συνειδητοποίησα ότι αυτή
η αναπαράσταση του ανθρώπινου δράματος
αφορούσε πάντα άνδρες και γυναίκες -
09:21
was always about menάνδρες and womenγυναίκες --
170
549009
2913
σε τέτοιο βαθμό που το ακριβές επίκεντρο,
η καρδιά της οροφής,
09:23
so much so, that the deadνεκρός centerκέντρο,
the heartκαρδιά of the ceilingοροφή,
171
551946
3790
είναι η δημιουργία της γυναίκας
και όχι του Αδάμ.
09:27
is the creationδημιουργία of womanγυναίκα, not AdamΑδάμ.
172
555760
2414
Και το γεγονός είναι ότι
όταν τους βλέπεις μαζί στον Κήπο της Εδέμ,
09:30
And the factγεγονός is, that when you see them
togetherμαζί in the GardenΚήπος of EdenEden,
173
558198
3924
ταπεινώνται μαζί
09:34
they fallπτώση togetherμαζί
174
562146
1537
09:35
and togetherμαζί theirδικα τους proudυπερήφανος postureσταση του ΣΩΜΑΤΟΣ
turnsστροφές into foldedδιπλωμένο shameντροπή.
175
563707
4392
και μαζί η υπερήφανη στάση τους
μεταμορφώνεται σε κεκαλυμμένη ντροπή.
09:40
You are at criticalκρίσιμος junctureένωση
now in the ceilingοροφή.
176
568647
2669
Τώρα είστε σε μια κρίσιμη καμπή
πάνω στην οροφή.
Βρίσκεστε ακριβώς στο σημείο
όπου εσείς και εγώ
09:43
You are exactlyακριβώς at the pointσημείο
where you and I can go
177
571340
3083
δεν μπορούμε να προχωρήσουμε
μέσα στην εκκλησία.
09:46
no furtherπεραιτέρω into the churchΕκκλησία.
178
574447
1455
09:47
The gatedπεριφραγμένο enclosureπερίφραξη keepsκρατάει us
out of the innerεσωτερικός sanctumιερό,
179
575926
3356
Τα κάγκελα μας κρατούν μακριά από το Ιερό,
και μας αφήνουν έξω,
κάπως σαν τον Αδάμ και την Εύα.
09:51
and we are castεκμαγείο out
much like AdamΑδάμ and EveΕύα.
180
579306
2513
09:53
The remainingπαραμένων scenesσκηνές in the ceilingοροφή,
181
581843
1756
Οι υπόλοιπες σκηνές πάνω στην οροφή
αντικατοπτρίζουν το πολυπληθές χάος
στον κόσμο γύρω μας.
09:55
they mirrorκαθρέφτης the crowdedγεματο κοσμο chaosχάος
of the worldκόσμος around us.
182
583623
2844
Βρίσκετε τον Νώε με την Κιβωτό του
και την πλημμύρα.
09:58
You have NoahΝώε and his ArkΚιβωτός and the floodπλημμύρα.
183
586491
2224
10:00
You have NoahΝώε. He's makingκατασκευή a sacrificeθυσία
and a covenantΣύμφωνο with God.
184
588739
3590
Βλέπετε τον Νώε να κάνει μια θυσία
κι ένα συμβόλαιο με τον Θεό.
Ίσως αυτός να είναι ο Σωτήρας.
10:04
Maybe he's the saviorσωτήρας.
185
592353
1286
Όμως όχι, ο Νώε είναι
αυτός που καλλιέργησε τα σταφύλια,
10:06
Oh, but no, NoahΝώε is the one
who grewαυξήθηκε grapesσταφύλια, inventedεφευρέθηκε wineκρασί,
186
594031
3732
επινόησε το κρασί, μέθυσε,
και λιποθύμησε γυμνός στον αχυρώνα του.
10:09
got drunkμεθυσμένος and passedπέρασε out
nakedγυμνός in his barnσιταποθήκη.
187
597787
2158
10:12
It is a curiousπερίεργος way to designσχέδιο the ceilingοροφή,
188
600385
2374
Πολύ παράξενος τρόπος
να σχεδιάσεις μια οροφή,
10:14
now startingεκκίνηση out with God creatingδημιουργώντας life,
189
602783
1924
ξεκινώντας με τον Θεό να δημιουργεί ζωή,
και καταλήγοντας με έναν τύπο
τύφλα στο μεθύσι στον στάβλο.
10:16
endingκατάληξη up with some guy
blindτυφλός drunkμεθυσμένος in a barnσιταποθήκη.
190
604731
2495
10:19
And so, comparedσε συγκριση with AdamΑδάμ,
191
607250
2456
Και σε σύγκριση με τον Αδάμ,
ίσως σκεφτείτε ότι ο Μιχαήλ Άγγελος
μας κάνει πλάκα.
10:21
you mightθα μπορούσε think MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος
is makingκατασκευή funδιασκέδαση of us.
192
609730
2518
10:24
But he's about to dispelδιαλύσει the gloomκατήφεια
193
612693
2043
Αλλά πρόκειται να φωτίσει το σκοτάδι
10:26
by usingχρησιμοποιώντας those brightΛΑΜΠΡΌΣ colorsχρωματιστά
right underneathκάτω από NoahΝώε:
194
614760
3518
χρησιμοποιώντας έντονα χρώματα
ακριβώς κάτω από τον Νώε:
σμαραγδί, τοπάζι, πορφυρό,
πάνω στον προφήτη Ζαχαρία.
10:30
emeraldΣμαράγδι, topazΤοπάζια, scarletScarlet
on the prophetπροφήτης ZechariahΖαχαρίας.
195
618302
3390
Ο Ζαχαρίας προβλέπει ένα φως
να έρχεται από την Ανατολή,
10:33
ZechariahΖαχαρίας foreseesπροβλέπει a lightφως
comingερχομός from the eastΑνατολή,
196
621716
2979
και εδώ αλλάζουμε πορεία
προς έναν νέο προορισμό,
10:36
and we are turnedγύρισε at this junctureένωση
to a newνέος destinationπροορισμός,
197
624719
3688
με μάντισσες και προφήτες
που μας οδηγούν σε μια παρέλαση.
10:40
with sibylsΣίβυλλες and prophetsπροφήτες
who will leadΟΔΗΓΩ us on a paradeπαρέλαση.
198
628431
3875
10:44
You have the heroesήρωες and heroinesηρωίδες
who make safeασφαλής the way,
199
632330
3298
Έχετε τους ήρωες και τις ηρωίδες
που εξασφαλίζουν το δρόμο,
και ακολουθούμε τις μητέρες
και τους πατέρες.
10:47
and we followακολουθηστε the mothersτης μητέρας and fathersπατέρες.
200
635652
2484
Αυτοί είναι που κινούν τη μεγάλη
ανθρώπινη μηχανή προς τα εμπρός.
10:50
They are the motorsκινητήρες of this great
humanο άνθρωπος engineκινητήρας, drivingοδήγηση it forwardπρος τα εμπρός.
201
638160
4085
10:54
And now we're at the keystoneθεμέλιος λίθος
of the ceilingοροφή,
202
642269
2907
Και τώρα βρισκόμαστε
στο κέντρο της οροφής,
την αποκορύφωση όλου αυτού του πράγματος,
10:57
the culminationκορύφωση of the wholeολόκληρος thing,
203
645200
2179
με μια μορφή που μοιάζει έτοιμη
να πέσει από το δικό της διάστημα
10:59
with a figureεικόνα that looksφαίνεται like
he's about to fallπτώση out of his spaceχώρος
204
647403
3230
στο δικό μας διάστημα,
11:02
into our spaceχώρος,
205
650657
1340
11:04
encroachingκαταπατώντας our spaceχώρος.
206
652021
1283
να εισβάλει στο χώρο μας.
Αυτή είναι η πιο σημαντική στιγμή.
11:05
This is the mostπλέον importantσπουδαίος junctureένωση.
207
653328
2541
11:07
PastΠαρελθόν meetsσυναντά presentπαρόν.
208
655893
1872
Το παρελθόν συναντά το παρόν.
Η μορφή του Ιωνά, που πέρασε
τρεις ημέρες στην κοιλιά μιας φάλαινας,
11:09
This figureεικόνα, JonahΙωνά, who spentξόδεψε
threeτρία daysημέρες in the bellyκοιλιά of the whaleφάλαινα,
209
657789
3216
για τους χριστιανούς είναι σύμβολο
ανανέωσης της ανθρωπότητας
11:13
for the ChristiansΟι Χριστιανοί, is the symbolσύμβολο
of the renewalανανέωση of humanityανθρωπότητα
210
661029
2853
11:15
throughδιά μέσου Jesus'Ιησού» sacrificeθυσία,
211
663906
1263
μέσα από τη θυσία του Χριστού,
11:17
but for the multitudesπλήθη
of visitorsεπισκέπτες to that museumμουσείο
212
665193
2748
αλλά για τα πλήθη των επισκεπτών
από διάφορες θρησκείες
11:19
from all faithsθρησκείες who visitεπίσκεψη there everyκάθε day,
213
667965
2770
που επισκέπτονται το μουσείο κάθε μέρα,
11:22
he is the momentστιγμή the distantμακρινός pastτο παρελθόν
encountersσυναντήσεις and meetsσυναντά immediateάμεσος realityπραγματικότητα.
214
670759
6586
είναι η στιγμή που το μακρινό παρελθόν
συναντά την άμεση πραγματικότητα.
11:30
All of this bringsφέρνει us to the yawningχασμουρητό
archwayκαμάρα of the altarβωμός wallτείχος,
215
678091
4593
Όλο αυτό μας φέρνει στην πανύψηλη αψίδα
πάνω από την είσοδο για την Αγία Τράπεζα,
όπου βλέπουμε από τον Μιχαήλ Άγγελο
την Ημέρα της Κρίσης,
11:34
where we see Michelangelo'sΤου Μιχαήλ Αγγέλου Last JudgmentΑπόφαση,
216
682708
2763
ζωγραφισμένη το 1534
αφού ο κόσμος είχε αλλάξει ξανά.
11:37
paintedζωγραφισμένο in 1534 after the worldκόσμος
had changedάλλαξε again.
217
685495
3866
Η Μεταρρύθμιση
είχε κατακερματίσει την Εκκλησία,
11:41
The ReformationΑνασχηματισμός had splinteredθρυμματισμένη the ChurchΕκκλησία,
218
689385
2024
η Οθωμανική Αυτοκρατορία
έκανε το Ισλάμ μια καθημερινή λέξη,
11:43
the OttomanΟθωμανική EmpireΑυτοκρατορία had madeέκανε
IslamΤο Ισλάμ a householdνοικοκυριό wordλέξη
219
691433
2868
11:46
and MagellanΜαγγελάνος had foundβρέθηκαν a routeΔιαδρομή
into the PacificΕιρηνικού OceanΩκεανός.
220
694325
3494
και ο Μαγγελάνος είχε βρει δρόμο
προς τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Πώς ένας 59χρονος καλλιτέχνης, που δεν
είχε ταξιδέψει πιο πέρα από τη Βενετία,
11:49
How is a 59-year-old-ετών artistκαλλιτέχνης who has never
been any furtherπεραιτέρω than VeniceΒενετία
221
697843
4662
θα μπορούσε να μιλήσει
σε αυτό τον νέο κόσμο;
11:54
going to speakμιλώ to this newνέος worldκόσμος?
222
702529
2194
Ο Μιχαήλ Άγγελος επέλεξε
να ζωγραφίσει το πεπρωμένο,
11:56
MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος choseεπέλεξε to paintχρώμα destinyΠΕΠΡΩΜΕΝΟ,
223
704747
3043
αυτή την πανανθρώπινη επιθυμία,
11:59
that universalΠαγκόσμιος desireεπιθυμία,
224
707814
1820
κοινή σε όλους μας,
12:01
commonκοινός to all of us,
225
709658
1620
για να αφήσει ένα κληροδότημα υπεροχής.
12:03
to leaveάδεια a legacyκληρονομιά of excellenceαριστείας.
226
711302
3169
Ερμηνευόμενο σύμφωνα με το χριστιανικό
όραμα της Ημέρας της Κρίσης,
12:06
Told in termsόροι of the ChristianΧριστιανική visionόραμα
of the Last JudgmentΑπόφαση,
227
714495
2931
12:09
the endτέλος of the worldκόσμος,
228
717450
1312
το τέλος του κόσμου,
12:10
MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος gaveέδωσε you a seriesσειρά of figuresαριθμούς
229
718786
3138
ο Μιχαήλ Άγγελος σας έδωσε
μια σειρά από μορφές
που ενδύονται αυτά
τα εντυπωσιακά όμορφα σώματα.
12:13
who are wearingκουραστικός these
strikinglyεντυπωσιακά beautifulπανεμορφη bodiesσώματα.
230
721948
3155
12:17
They have no more coversκαλύπτει,
no more portraitsπορτραίτα
231
725127
2722
Δεν έχουν άλλα καλύμματα,
όχι άλλα πορτραίτα,
εκτός από κάνα δυο.
12:19
exceptεκτός for a coupleζευγάρι.
232
727873
1237
Είναι μια σύνθεση μόνο από σώματα,
12:21
It's a compositionσύνθεση only out of bodiesσώματα,
233
729134
2718
391 σώματα, όλα διαφορετικά μεταξύ τους,
12:23
391, no two alikeομοίως,
234
731876
3386
12:27
uniqueμοναδικός like eachκαθε and everyκάθε one of us.
235
735286
2454
μοναδικά όπως ο καθένας από εμάς.
Αρχίζουν από την κάτω γωνία,
ξεκολλάνε από το έδαφος,
12:29
They startαρχή in the lowerπιο χαμηλα cornerγωνία,
breakingσπάσιμο away from the groundέδαφος,
236
737764
3742
αγωνίζονται και παλεύουν να ανυψωθούν.
12:33
strugglingαγωνίζονται and tryingπροσπαθεί to riseαύξηση.
237
741530
2722
12:36
Those who have risenΑνέστη
reachφθάνω back to help othersοι υπολοιποι,
238
744276
2456
Όσοι υψώθηκαν τεντώνουν το χέρι
να βοηθήσουν και τους άλλους
12:38
and in one amazingφοβερο vignetteβινιέτα,
239
746756
1837
και σε μια καταπληκτική βινιέτα
12:40
you have a blackμαύρος man and a whiteάσπρο man
pulledτράβηξε up togetherμαζί
240
748617
3092
έχουμε έναν μαύρο και έναν λευκό
να τραβιούνται προς τα πάνω μαζί
12:43
in an incredibleαπίστευτος visionόραμα of humanο άνθρωπος unityενότητα
241
751733
2722
σε ένα απίστευτο όραμα
για την ανθρώπινη ομόνοια
σε αυτόν τον νέο κόσμο.
12:46
in this newνέος worldκόσμος.
242
754479
1442
Η μερίδα του λέοντος από τον χώρο
πάει στο κύκλο του νικητή.
12:47
The lion'sτου λιονταριού shareμερίδιο of the spaceχώρος
goesπηγαίνει to the winner'sτου νικητή circleκύκλος.
243
755945
3507
Εκεί βρίσκεις άνδρες και γυναίκες
τελείως γυμνούς σαν αθλητές.
12:51
There you find menάνδρες and womenγυναίκες
completelyεντελώς nudeγυμνό like athletesαθλητές.
244
759476
4836
12:56
They are the onesαυτές
who have overcomeκαταβάλλω adversityαντιξοότητες,
245
764336
2312
Είναι αυτοί που έχουν ξεπεράσει
τις αντιξοότητες,
και είναι το όραμα του Μιχαήλ Άγγελου
οι άνθρωποι να μάχονται τις αντιξοότητες,
12:58
and Michelangelo'sΤου Μιχαήλ Αγγέλου visionόραμα
of people who combatμάχη adversityαντιξοότητες,
246
766672
3714
13:02
overcomeκαταβάλλω obstaclesεμπόδια --
247
770410
1274
να ξεπερνούν τα εμπόδια -
13:03
they're just like athletesαθλητές.
248
771708
1894
αυτοί είναι ακριβώς σαν αθλητές.
Έχουμε λοιπόν γυναίκες και άνδρες
που τεντώνονται και ποζάρουν
13:05
So you have menάνδρες and womenγυναίκες
flexingκάμψη and posingθέτοντας
249
773626
3429
σε αυτό τον εξωπραγματικό προβολέα.
13:09
in this extraordinaryέκτακτος spotlightπροσκήνιο.
250
777079
2084
13:11
PresidingΠροεδρεύων over this assemblyσυνέλευση is JesusΟ Ιησούς,
251
779555
2545
Ο Ιησούς ηγείται σε αυτή τη σύναξη,
πρώτα ως άνθρωπος
που υποφέρει πάνω στον σταυρό,
13:14
first a sufferingταλαιπωρία man on the crossσταυρός,
252
782124
2018
13:16
now a gloriousένδοξη rulerχάρακα in HeavenΤον ουρανό.
253
784166
2404
κατόπιν ως παμμέγιστος
Βασιλεύς των Ουρανών.
Και όπως ο Μιχαήλ Άγγελος
φανέρωσε σ' αυτόν τον πίνακα,
13:18
And as MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος
provedαποδείχθηκαν in his paintingζωγραφική,
254
786594
3018
οι ταλαιπωρίες, οι αναποδιές
και τα εμπόδια,
13:21
hardshipκακουχίες, setbacksοπισθοδρομήσεις and obstaclesεμπόδια,
255
789636
2578
δεν περιορίζουν την υπεροχή,
την ισχυροποιούν.
13:24
they don't limitόριο excellenceαριστείας,
they forgeForge it.
256
792238
3234
13:28
Now, this does leadΟΔΗΓΩ us to one oddΠεριττός thing.
257
796276
2588
Αυτό βέβαια μας οδηγεί
σε ένα παράξενο πράγμα.
Είναι το ιδιωτικό παρεκκλήσι του Πάπα,
13:30
This is the Pope'sΤου Πάπα privateιδιωτικός chapelεκκλησάκι,
258
798888
1817
13:32
and the bestκαλύτερος way you can describeπεριγράφω that
is indeedπράγματι a stewστιφάδο of nudesΓυμνά.
259
800729
3157
και η πιο κατάλληλη περιγραφή
όντως θα ήταν ως ένα μάτσο γυμνών.
13:35
But MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος was tryingπροσπαθεί to use
only the bestκαλύτερος artisticκαλλιτεχνικός languageΓλώσσα,
260
803910
3763
Αλλά ο Μιχαήλ Άγγελος απλώς επιχείρησε
να μιλήσει με την καλύτερη γλώσσα,
την πανανθρώπινη καλλιτεχνική γλώσσα
που θα φανταζόμαστε:
13:39
the mostπλέον universalΠαγκόσμιος artisticκαλλιτεχνικός languageΓλώσσα
he could think of:
261
807697
2588
13:42
that of the humanο άνθρωπος bodyσώμα.
262
810309
1760
αυτή του ανθρώπινου σώματος.
Έτσι, αντί να δείξει την αρετή
ως γενναιότητα και αυτοκυριαρχία,
13:44
And so insteadαντι αυτου of the way of showingεπίδειξη
virtueΑρετή suchτέτοιος as fortitudeκαρτερία or self-masteryαυτοκυριαρχία,
263
812093
5806
δανείστηκε από τη θαυμάσια
συλλογή γλυπτών του Ιούλιου Β'
13:49
he borrowedδανείστηκε from JuliusJulius II'sII
wonderfulεκπληκτικός collectionσυλλογή of sculpturesγλυπτά
264
817923
4265
13:54
in orderΣειρά to showπροβολή innerεσωτερικός strengthδύναμη
as externalεξωτερικός powerεξουσία.
265
822212
4251
για να δείξει την εσωτερική ρώμη
ως εξωτερική δύναμη.
13:59
Now, one contemporaryσύγχρονος did writeγράφω
266
827368
3365
Βέβαια κάποιος σύγχρονος όντως έγραψε
14:02
that the chapelεκκλησάκι was too beautifulπανεμορφη
to not causeαιτία controversyαμφισβήτηση.
267
830757
3858
ότι το παρεκκλήσι προκάλεσε αναστάτωση
λόγω υπερβολικής ομορφιάς.
14:06
And so it did.
268
834639
1349
Και βέβαια έτσι έγινε.
14:08
MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος soonσύντομα foundβρέθηκαν
that thanksευχαριστώ to the printingεκτύπωση pressτύπος,
269
836012
3538
Ο Μιχαήλ Άγγελος σύντομα ανακάλυψε
ότι χάρη στον έντυπο τύπο,
παντού έγιναν παράπονα
σχετικά με τα γυμνά,
14:11
complaintsκαταγγελίες about the nudityγυμνότητα
spreadδιάδοση all over the placeθέση,
270
839574
3122
και σύντομα το αριστούργημά του για το
ανθρώπινο δράμα βαφτίστηκε πορνογράφημα,
14:14
and soonσύντομα his masterpieceαριστούργημα of humanο άνθρωπος dramaΔράμα
was labeledμε την ένδειξη pornographyπορνογραφία,
271
842720
4296
οπότε και πρόσθεσε δύο επιπλέον πορτρέτα,
14:19
at whichοι οποίες pointσημείο he addedπρόσθεσε
two more portraitsπορτραίτα,
272
847040
2175
ένα του ανθρώπου τον κατέκρινε,
ενός αυλικού του Πάπα,
14:21
one of the man who criticizedκριτική him,
a papalΠαπική courtierαυλικός,
273
849239
2484
και ένα άλλο του εαυτού του
σαν στεγνωμένο σαρκίο, όχι ως αθλητή,
14:23
and the other one of himselfο ίδιος
as a driedαποξηραμένος up huskφλοιό, no athleteαθλητής,
274
851747
4132
στα χέρια ενός πολύπαθου μάρτυρα.
14:27
in the handsτα χέρια of a long-sufferingπολύπαθη martyrμάρτυρος.
275
855903
2421
Τη χρονιά που πέθανε είδε
πολλές από τις φιγούρες να σκεπάζονται,
14:30
The yearέτος he diedπέθανε he saw
severalαρκετά of these figuresαριθμούς coveredσκεπαστός over,
276
858348
3668
έναν θρίαμβο των περισπασμών
της καθημερινότητας
14:34
a triumphΘρίαμβος for trivialασήμαντος distractionsαποσπάσεις της προσοχής
over his great exhortationπροτροπή to gloryδόξα.
277
862040
5619
επί της δικής του προτροπής προς τη δόξα.
Έτσι τώρα βρισκόμαστε στο εδώ και το τώρα.
14:40
And so now we standστάση
278
868167
1764
14:41
in the here and now.
279
869955
1730
Βρισκόμαστε παγιδευμένοι σε αυτό τον χώρο
14:43
We are caughtπου αλιεύονται in that spaceχώρος
280
871709
2320
14:46
betweenμεταξύ beginningsαρχές and endingsκαταλήξεις,
281
874053
2265
ανάμεσα στις αρχές και τις καταλήξεις,
στην τεράστια ολότητα
της ανθρώπινης εμπειρίας.
14:48
in the great, hugeτεράστιος totalityολότητα
of the humanο άνθρωπος experienceεμπειρία.
282
876342
4232
Η Καπέλα Σιξτίνα μας κάνει να κοιτάζουμε
τριγύρω σαν να είναι ένας καθρέφτης.
14:52
The SistineΚαπέλα Σιξτίνα ChapelΕκκλησάκι forcesδυνάμεις us
to look around as if it were a mirrorκαθρέφτης.
283
880598
3971
Ποιος είμαι εγώ στην εικόνα;
14:56
Who am I in this pictureεικόνα?
284
884593
1297
Είμαι ένας από το πλήθος;
14:57
Am I one of the crowdπλήθος?
285
885914
1306
Είμαι ο μεθυσμένος;
14:59
Am I the drunkμεθυσμένος guy?
286
887244
1373
Μήπως είμαι ο αθλητής;
15:00
Am I the athleteαθλητής?
287
888641
1456
Και αφήνοντας αυτό το καταφύγιο
της ομορφιάς που μας ανυψώνει,
15:02
And as we leaveάδεια this havenκαταφύγιο
of upliftingαναζωογόνηση beautyομορφιά,
288
890121
2260
15:04
we are inspiredεμπνευσμένος to askπαρακαλώ ourselvesεμείς οι ίδιοι
life'sζωή biggestμέγιστος questionsερωτήσεις:
289
892405
3944
εμπνεόμαστε να αναρωτηθούμε
για τα μεγαλύτερα ερωτήματα της ζωής:
Ποιος είμαι εγώ και τι ρόλο παίζω
στο ευρύτερο θέατρο της ζωής;
15:08
Who am I, and what roleρόλος do I playπαίζω
in this great theaterθέατρο of life?
290
896373
4838
15:13
Thank you.
291
901549
1171
Σας ευχαριστώ.
(Χειροκρότημα)
15:14
(ApplauseΧειροκροτήματα)
292
902744
3448
15:18
BrunoΜπρούνο GiussaniGiussani: ElizabethΕλισάβετ LevΛέβα Βουλγαρίας, thank you.
293
906216
2971
Μπρούνο Τζιουσάνι:
Ελίζαμπεθ Λεβ, σε ευχαριστούμε.
15:21
ElizabethΕλισάβετ, you mentionedπου αναφέρθηκαν
this wholeολόκληρος issueθέμα of pornographyπορνογραφία,
294
909211
3856
Μας ανέφερες το θέμα της πορνογραφίας,
τα πάρα πολλά γυμνά και τις πολλές σκηνές
από την καθημερινή ζωή
15:25
too manyΠολλά nudesΓυμνά and too manyΠολλά
dailyκαθημερινά life scenesσκηνές and improperακατάλληλη things
295
913091
4813
και απρεπή πράγματα
για τη νοοτροπία της εποχής.
15:30
in the eyesμάτια of the time.
296
918555
1865
Αλλά βασικά η ιστορία είναι μεγαλύτερη.
15:32
But actuallyπράγματι the storyιστορία is biggerμεγαλύτερος.
297
920444
1606
15:34
It's not just touchingαφορών up
and coveringπου καλύπτει up some of the figuresαριθμούς.
298
922074
3020
Δεν αφορά μόνο την παρέμβαση
στις μορφές ή την κάλυψή τους.
Αυτό το έργο τέχνης σχεδόν καταστράφηκε
από τέτοιες παρεμβάσεις.
15:37
This work of artτέχνη was almostσχεδόν
destroyedκαταστράφηκε από because of that.
299
925118
2624
15:40
ElizabethΕλισάβετ LevΛέβα Βουλγαρίας: The effectαποτέλεσμα
of the Last JudgmentΑπόφαση was enormousτεράστιος.
300
928383
3025
Ελίζαμπεθ Λεβ: Η αντίδραση
στην Ημέρα της Κρίσης ήταν τεράστια.
Ο έντυπος τύπος φρόντισε να τη δουν όλοι.
15:43
The printingεκτύπωση pressτύπος madeέκανε sure
that everybodyόλοι saw it.
301
931432
2950
Έτσι, δεν ήταν κάτι που έγινε
μέσα σε λίγες εβδομάδες.
15:46
And so, this wasn'tδεν ήταν something
that happenedσυνέβη withinστα πλαίσια a coupleζευγάρι of weeksεβδομάδες.
302
934406
3285
Ήταν κάτι που έγινε σε διάστημα 20 χρόνων
15:49
It was something that happenedσυνέβη
over the spaceχώρος of 20 yearsχρόνια
303
937715
4468
από άρθρα σε εφημερίδες και παράπονα,
15:54
of editorialsΑρθρογραφία and complaintsκαταγγελίες,
304
942207
1924
που έλεγαν στην Εκκλησία,
15:56
sayingρητό to the ChurchΕκκλησία,
305
944155
1168
«Δεν μπορείτε να μας υποδείξετε
πώς θα ζήσουμε.
15:57
"You can't possiblyπιθανώς tell us
how to liveζω our livesζωή.
306
945347
2575
15:59
Did you noticeειδοποίηση you have
pornographyπορνογραφία in the Pope'sΤου Πάπα chapelεκκλησάκι?"
307
947946
3340
Δεν είδατε ότι έχετε πορνογραφήματα
στο παρεκκλήσι του Πάπα;»
Και μετά από τα παράπονα και την επιμονή
16:03
And so after complaintsκαταγγελίες and insistenceεπιμονή
308
951310
2460
για να καταστραφεί το έργο,
16:05
of tryingπροσπαθεί to get this work destroyedκαταστράφηκε από,
309
953794
2716
ήταν τη χρονιά που πέθανε ο Μιχαήλ Άγγελος
16:08
it was finallyτελικά the yearέτος
that MichelangeloΜιχαήλ Άγγελος diedπέθανε
310
956534
2161
που η Εκκλησία έφτασε τελικά
σε έναν συμβιβασμό,
16:10
that the ChurchΕκκλησία finallyτελικά
foundβρέθηκαν a compromiseσυμβιβασμός,
311
958719
2081
16:12
a way to saveαποθηκεύσετε the paintingζωγραφική,
312
960824
1531
έναν τρόπο να σωθεί ο πίνακας,
και ήταν βάζοντας
αυτά τα 30 έξτρα καλύμματα,
16:14
and that was in puttingβάζοντας up
these extraεπιπλέον 30 coversκαλύπτει,
313
962379
3317
16:17
and that happensσυμβαίνει to be
the originπροέλευση of fig-leafingσύκο-ξεφυλλίζει.
314
965720
2747
και τότε προέκυψαν αρχικά τα φύλλα συκής.
Τότε έγιναν όλα αυτά
16:20
That's where it all cameήρθε about,
315
968491
1588
και προήλθε από μια εκκλησία
που προσπαθούσε να σώσει ένα έργο τέχνης,
16:22
and it cameήρθε about from a churchΕκκλησία
that was tryingπροσπαθεί to saveαποθηκεύσετε a work of artτέχνη,
316
970103
4130
όχι ουσιαστικά να το καλύψουν
ή να το καταστρέψουν.
16:26
not indeedπράγματι defaceκαταστρέφω or destroyedκαταστράφηκε από it.
317
974257
2171
16:28
BGBG: This, what you just gaveέδωσε us,
is not the classicκλασσικός tourπεριοδεία
318
976888
2787
ΜΤ: Αυτό που μας προσφέρατε
δεν είναι η κλασική ξενάγηση
16:31
that people get todayσήμερα
when they go to the SistineΚαπέλα Σιξτίνα ChapelΕκκλησάκι.
319
979699
2974
που παίρνουν σήμερα οι επισκέπτες
της Καπέλα Σιξτίνα.
(Γέλια)
16:34
(LaughterΤο γέλιο)
320
982697
2103
ΕΛ: Δεν ξέρω, διαφήμιση είναι αυτό;
16:36
ELEL: I don't know, is that an adΕνα δ?
321
984824
1781
16:38
(LaughterΤο γέλιο)
322
986629
1677
(Γέλια)
ΜΓ: Όχι απαραίτητα, είναι δήλωση.
16:40
BGBG: No, no, no, not necessarilyαναγκαίως,
it is a statementδήλωση.
323
988330
2988
Η επαφή με την τέχνη σήμερα
έχει κάποια προβλήματα.
16:43
The experienceεμπειρία of artτέχνη todayσήμερα
is encounteringσυναντούν problemsπροβλήματα.
324
991342
3914
Υπερβολικά πολλοί άνθρωποι
θέλουν να δουν αυτό εκεί,
16:47
Too manyΠολλά people want to see this there,
325
995280
2875
με αποτέλεσμα πέντε εκατομμύρια άνθρωποι
να περνούν αυτή τη μικρή πόρτα
16:50
and the resultαποτέλεσμα is fiveπέντε millionεκατομμύριο people
going throughδιά μέσου that tinyμικροσκοπικός doorθύρα
326
998179
3127
16:53
and experiencingβιώνουν it
in a completelyεντελώς differentδιαφορετικός way
327
1001330
2317
και να το ζουν εντελώς διαφορετικά
από ό,τι εμείς τώρα.
16:55
than we just did.
328
1003671
1166
16:56
ELEL: Right. I agreeσυμφωνώ. I think it's really
niceόμορφη to be ableικανός to pauseπαύση and look.
329
1004861
3529
ΕΛ: Συμφωνώ. Νομίζω ότι είναι καλό
να μπορείς να σταματήσεις και να δεις.
Αλλά σκεφτείτε, ακόμα κι εκείνες τις μέρες
17:00
But alsoεπίσης realizeσυνειδητοποιώ,
even when you're in those daysημέρες,
330
1008414
2301
με 28.000 επισκέπτες την ημέρα,
17:02
with 28,000 people a day,
331
1010739
2012
ακόμα κι αύτες τις μέρες
με όλους αυτούς τους ανθρώπους,
17:04
even those daysημέρες when you're in there
with all those other people,
332
1012775
3110
κοιτάξτε τριγύρω σας και σκεφτείτε
πόσο εκπληκτικό είναι
17:07
look around you and think
how amazingφοβερο it is
333
1015909
2405
που κάποια ζωγραφική πάνω σε γύψο
πάνω από 500 ετών
17:10
that some paintedζωγραφισμένο plasterγύψος
from 500 yearsχρόνια agoπριν
334
1018338
3596
καταφέρνει ακόμη να κάνει όλους
αυτούς που στέκονται δίπλα σου
17:13
can still drawσχεδιάζω all those people
standingορθοστασία sideπλευρά by sideπλευρά with you,
335
1021958
3108
να κοιτάζουν προς τα πάνω
και να μένουν έκθαμβοι.
17:17
looking upwardsπρος τα πάνω with theirδικα τους jawsσιαγόνες droppedέπεσε.
336
1025090
1975
17:19
It's a great statementδήλωση about how beautyομορφιά
trulyστα αληθεια can speakμιλώ to us all
337
1027089
4925
Είναι τρανή απόδειξη του πώς η ομορφιά
μπορεί πραγματικά να μιλήσει σε όλους μας
σε όλες τις εποχές
και σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη.
17:24
throughδιά μέσου time and throughδιά μέσου geographicγεωγραφικός spaceχώρος.
338
1032038
2687
ΜΤ: Λιζ, σε ευχαριστούμε.
17:26
BGBG: LizLiz, grazieGrazie.
339
1034749
1194
ΕΛ: Σας ευχαριστώ κι εγώ.
17:27
ELEL: GrazieGrazie a teTe.
340
1035967
1207
ΜΤ: Ευχαριστούμε.
17:29
BGBG: Thank you.
341
1037198
1176
(Χειροκρότημα)
17:30
(ApplauseΧειροκροτήματα)
342
1038398
1863
Translated by Nicholas Folidis
Reviewed by Lucas Kaimaras

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth Lev - Art historian
Elizabeth Lev's experience studying and teaching art has led her to believe that when we encounter something beautiful, we are made vulnerable and opened to the truth.

Why you should listen

Art historian Elizabeth Lev became captivated by Rome while completing her graduate studies. She writes and lectures on Renaissance art in the Eternal City, but is most at home in the Vatican Museums, founded in the 16th century to house the trove of art amassed by centuries of Popes. She has spent 15 years studying the vast collection, which contain not only Christian-themed works but art from virtually every other culture in the world. She consults with the Vatican Museums and wrote the film Vatican Treasures. She also wrote A Body for Glory, examining how the papal collection of Greco-Roman nudes grew into the Sistine Chapel.

More profile about the speaker
Elizabeth Lev | Speaker | TED.com